← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 14/2024 van 25 januari 2024 Rolnummer 7977 In zake : het
beroep tot vernietiging van de artikelen 2 tot 5 van het decreet van het Waalse Gewest van 22 september
2022 « tot opschorting van de afsluitingen en tot invoe Het Grondwettelijk
Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 14/2024 van 25 januari 2024 Rolnummer 7977 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 2 tot 5 van het decreet van het Waalse Gewest van 22 september 2022 « tot opschorting van de afsluitingen en tot invoe Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...) | Extrait de l'arrêt n° 14/2024 du 25 janvier 2024 Numéro du rôle : 7977 En cause : le recours en annulation des articles 2 à 5 du décret de la Région wallonne du 22 septembre 2022 « suspendant les coupures et insérant un article 66/1 dans le d La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T. Gie(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 14/2024 van 25 januari 2024 | Extrait de l'arrêt n° 14/2024 du 25 janvier 2024 |
Rolnummer 7977 | Numéro du rôle : 7977 |
In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 2 tot 5 van het | En cause : le recours en annulation des articles 2 à 5 du décret de la |
decreet van het Waalse Gewest van 22 september 2022 « tot opschorting | Région wallonne du 22 septembre 2022 « suspendant les coupures et |
van de afsluitingen en tot invoeging van een artikel 66/1 in het | |
decreet van 12 april 2001 betreffende de organisatie van de | insérant un article 66/1 dans le décret du 12 avril 2001 relatif à |
gewestelijke elektriciteitsmarkt en een artikel 2bis in het decreet | l'organisation du marché régional de l'électricité et un article 2bis |
van 19 december 2002 betreffende de organisatie van de gewestelijke | dans le décret du 19 décembre 2002 relatif à l'organisation du marché |
gasmarkt », ingesteld door de vzw « Federatie van de Belgische | régional du gaz », introduit par l'ASBL « Fédération Belge des |
Elektriciteits- en Gasbedrijven ». | Entreprises Electriques et Gazières ». |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de | composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T. |
rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, D. Pieters, S. | Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, D. Pieters, S. de Bethune, |
de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt, K. Jadin en M. Plovie, | E. Bribosia, W. Verrijdt, K. Jadin et M. Plovie, assistée du greffier |
bijgestaan door de griffier N. Dupont, onder voorzitterschap van voorzitter P. Nihoul, | N. Dupont, présidée par le président P. Nihoul, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging | I. Objet du recours et procédure |
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 13 april 2023 | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 13 |
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 14 april | avril 2023 et parvenue au greffe le 14 avril 2023, l'ASBL « Fédération |
2023, heeft de vzw « Federatie van de Belgische Elektriciteits- en | Belge des Entreprises Electriques et Gazières », assistée et |
Gasbedrijven », bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. D. Verhoeven, | représentée par Me D. Verhoeven, Me F. Tulkens et Me L. Malluquin, |
Mr. F. Tulkens en Mr. L. Malluquin, advocaten bij de balie te Brussel, | avocats au barreau de Bruxelles, a introduit un recours en annulation |
beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 2 tot 5 van het | des articles 2 à 5 du décret de la Région wallonne du 22 septembre |
decreet van het Waalse Gewest van 22 september 2022 « tot opschorting | 2022 « suspendant les coupures et insérant un article 66/1 dans le |
van de afsluitingen en tot invoeging van een artikel 66/1 in het | |
decreet van 12 april 2001 betreffende de organisatie van de | décret du 12 avril 2001 relatif à l'organisation du marché régional de |
gewestelijke elektriciteitsmarkt en een artikel 2bis in het decreet | |
van 19 december 2002 betreffende de organisatie van de gewestelijke | l'électricité et un article 2bis dans le décret du 19 décembre 2002 |
gasmarkt » (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 13 oktober 2022). | relatif à l'organisation du marché régional du gaz » (publié au Moniteur belge du 13 octobre 2022). |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de bestreden bepalingen en de context ervan | Quant aux dispositions attaquées et à leur contexte |
B.1. De verzoekende partij vordert de vernietiging van de artikelen 2 | B.1. La partie requérante demande l'annulation des articles 2 à 5 du |
tot 5 van het decreet van het Waalse Gewest van 22 september 2022 « | décret de la Région wallonne du 22 septembre 2022 « suspendant les |
tot opschorting van de afsluitingen en tot invoeging van een artikel | |
66/1 in het decreet van 12 april 2001 betreffende de organisatie van | coupures et insérant un article 66/1 dans le décret du 12 avril 2001 |
de gewestelijke elektriciteitsmarkt en een artikel 2bis in het decreet | relatif à l'organisation du marché régional de l'électricité et un |
van 19 december 2002 betreffende de organisatie van de gewestelijke | article 2bis dans le décret du 19 décembre 2002 relatif à |
gasmarkt » (hierna : het decreet van 22 september 2022). | l'organisation du marché régional du gaz » (ci-après : le décret du 22 |
septembre 2022). | |
B.2.1. Artikel 2 van het decreet van 22 september 2022 voegt in het | B.2.1. L'article 2 du décret du 22 septembre 2022 insère, dans le |
decreet van het Waalse Gewest van 12 april 2001 « betreffende de | décret de la Région wallonne du 12 avril 2001 « relatif à |
organisatie van de gewestelijke elektriciteitsmarkt » (hierna : het | l'organisation du marché régional de l'électricité » (ci-après : le |
Elektriciteitsdecreet) een artikel 66/1 in dat een nieuwe categorie | décret « Electricité »), un article 66/1, qui crée une nouvelle |
van beschermde afnemers invoert, de « conjunctureel beschermde | catégorie de clients protégés appelée « clients protégés conjoncturels |
afnemers » genoemd. | ». |
B.2.2. Artikel 4 van het decreet van 22 september 2022 voegt in het | B.2.2. L'article 4 du décret du 22 septembre 2022 insère, dans le |
decreet van het Waalse Gewest van 19 december 2002 « betreffende de | décret de la Région wallonne du 19 décembre 2002 « relatif à |
organisatie van de gewestelijke gasmarkt » (hierna : het Gasdecreet) | l'organisation du marché régional du gaz » (ci-après : le décret « Gaz |
een artikel 2bis in dat, voor de toepassing van dat decreet, de « | »), un article 2bis, qui, pour l'application de ce décret, définit le |
beschermde afnemer » definieert met verwijzing naar onder meer artikel | « client protégé » en référence, notamment, à l'article 66/1 du décret |
66/1 van het Elektriciteitsdecreet. | « Electricité ». |
B.3. Het stelsel van de beschermde afnemers vindt zijn oorsprong in de | B.3. Le régime des clients protégés trouve son origine dans la |
wetgeving van de federale overheid, met name in de wet van 29 april | législation de l'autorité fédérale, notamment dans la loi du 29 avril |
1999 « betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt » (hierna | 1999 « relative à l'organisation du marché de l'électricité » |
: de Elektriciteitswet) en in de wet van 12 april 1965 « betreffende | (ci-après : la loi « Electricité ») et dans la loi du 12 avril 1965 « |
het vervoer van gasachtige produkten en andere door middel van | relative au transport de produits gazeux et autres par canalisations » |
leidingen » (hierna : de Gaswet). | (ci-après : la loi « Gaz »). |
Die wetten bepalen dat de « beschermde residentiële afnemers » « | Ces lois prévoient que les « clients protégés résidentiels » |
maximumprijzen » genieten voor de levering van elektriciteit (artikel | bénéficient des « prix maximaux » pour la fourniture d'électricité |
20, § 2, van de Elektriciteitswet) en van gas (artikel 15/10, § 2, van | (article 20, § 2, de la loi « Electricité ») et de gaz (article 15/10, |
de Gaswet). Die prijzen worden ook het « het sociaal tarief » genoemd. | § 2, de la loi « Gaz »). Ces prix sont également appelés le « tarif |
Beide voormelde wetten beschouwen de « beschermde residentiële afnemer | social ». Le « client protégé résidentiel » est défini par les deux lois |
» als : | précitées comme étant : |
« elke huishoudelijke afnemer die kan bewijzen dat hijzelf of iedere | « tout client résidentiel qui peut prouver que lui-même ou que toute |
persoon die onder hetzelfde dak leeft een beslissing geniet tot toekenning van : | personne vivant sous le même toit bénéficie d'une décision d'octroi : |
1° door een OCMW, : | 1° par un CPAS, : |
a) het leefloon toegekend in toepassing van de wet van 26 mei 2002 | a) du revenu d'intégration accordé en vertu de la loi du 26 mai 2002 |
betreffende het recht op maatschappelijke integratie; | concernant le droit à l'intégration sociale; |
b) een financiële maatschappelijke dienstverlening, die geheel of | b) d'une aide sociale financière dispensée et prise en charge |
gedeeltelijk door de Federale Staat ten laste wordt genomen op grond | totalement ou partiellement par l'Etat conformément à l'article 5 de |
van artikel 5 van de wet van 2 april 1965 betreffende het ten laste | la loi du 2 avril 1965 relative à la prise en charge des secours |
nemen van de steun verleend door de openbare centra voor | accordés par les centres publics d'aide sociale; |
maatschappelijk welzijn; | |
c) een wachtuitkering op het gewaarborgd inkomen voor bejaarden, de | c) d'une allocation d'attente soit du revenu garanti aux personnes |
inkomensgarantie voor ouderen of de uitkering voor personen met een | âgées, soit de la garantie de revenus aux personnes âgées, soit d'une |
handicap; | allocation pour personnes avec un handicap; |
2° door de FOD Sociale Zekerheid Directie Generaal Personen met een | 2° par le SPF Sécurité Sociale Direction Générale Personnes |
Handicap, | Handicapées, |
a) de inkomensvervangende tegemoetkoming bedoeld in artikel 2, § 1, | a) de l'allocation de remplacement de revenus prévue à l'article 2, § |
van de wet van 27 februari 1987 betreffende de tegemoetkomingen aan | 1er, de la loi du 27 février 1987 relative aux allocations aux |
personen met een handicap; | personnes handicapées; |
b) de integratietegemoetkoming bedoeld in artikel 2, § 2, van de wet | b) de l'allocation d'intégration visée à l'article 2, § 2, de la loi |
van 27 februari 1987 betreffende de tegemoetkomingen aan personen met een handicap; | du 27 février 1987 relative aux allocations aux personnes handicapées; |
c) een tegemoetkoming bedoeld in de wet van 27 juni 1969 betreffende | c) d'une allocation telle que visée dans la loi du 27 juin 1969 |
het toekennen van tegemoetkomingen aan mindervaliden; | relative à l'octroi d'allocations aux handicapés; |
d) een aanvullende tegemoetkoming, bedoeld in de wet van 27 juni 1969 | d) d'une allocation complémentaire telle que visée dans la loi du 27 |
betreffende het toekennen van tegemoetkomingen aan mindervaliden; | juin 1969 relative à l'octroi d'allocations aux handicapés; |
e) de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden bedoeld in artikel 2, § | e) de l'allocation d'aide aux personnes âgées visée à l'article 2, § |
3, van de wet van 27 februari 1987 betreffende de tegemoetkomingen aan | 3, de la loi du 27 février 1987 relative aux allocations aux personnes |
personen met een handicap; | handicapées; |
f) ten minste 4 punten in pijler 1 bedoeld in artikel 6, § 2, 1°, van | f) au moins 4 points dans le pilier P1 visé à l'article 6, § 2, 1°, de |
het koninklijk besluit van 28 maart 2003 tot uitvoering van de | l'arrêté royal du 28 mars 2003 portant exécution des articles 47, |
artikelen 47, 56septies en 63 van de samengeordende wetten betreffende | 56septies et 63 des lois coordonnées relatives aux allocations |
de kinderbijslag voor loonarbeiders en van artikel 88 van de | familiales pour travailleurs salariés et de l'article 88 de la |
programmawet (I) van 24 december 2002; | loi-programme (I) du 24 décembre 2002; |
3° door een instelling van een gewest of een gemeenschap, een | 3° par une institution d'une région ou d'une communauté, d'une |
tegemoetkoming voor de hulp aan bejaarden die de Koning gelijkstelt | allocation d'aide aux personnes âgées que le Roi assimile à une |
met de in 2°, e), bedoelde tegemoetkoming; | allocation visée à l'article 2°, e); |
4° op basis van een decreet of ordonnantie genomen beslissing tot | 4° une décision prise sur base d'un décret ou une ordonnance octroyant |
toekenning van een aantal punten of een score aan een kind die de | un certain nombre de points ou un score à un enfant, assimilée par le |
Koning gelijkstelt met een in 2°, f), bedoelde beslissing; | Roi à une décision visée au 2°, f); |
5° door de Federale Pensioendienst, | 5° par le Service Fédéral des Pensions, |
a) het gewaarborgd inkomen voor bejaarden, bedoeld in de wet van 1 | a) du revenu garanti aux personnes âgées, en vertu de la loi du 1er |
april 1969 tot instelling van het ingesteld gewaarborgd inkomen voor | avril 1969 instituant un revenu garanti aux personnes âgées; |
bejaarden; | b) de la garantie de revenus aux personnes âgées en vertu de la loi du |
b) de inkomensgarantie voor ouderen, bedoeld in de wet van 22 maart | 22 mars 2001, instituant la garantie de revenus aux personnes âgées; |
2001, tot instelling van een inkomensgarantie voor ouderen; | |
c) een tegemoetkoming voor hulp van derden bedoeld in de wet van 27 | c) d'une allocation pour l'aide d'une tierce personne, telle que visée |
juni 1969 betreffende het toekennen van tegemoetkomingen aan | dans la loi du 27 juin 1969 relative à l'octroi d'allocations aux |
mindervaliden; | handicapés; |
d) een tegemoetkoming ter aanvulling van het gewaarborgd inkomen voor | d) d'une allocation de complément du revenu garanti aux personnes |
bejaarden, bedoeld in de wet van 27 juni 1969 betreffende het | âgées, telle que visée dans la loi du 27 juin 1969 relative à l'octroi |
toekennen van tegemoetkomingen aan mindervaliden; | d'allocations aux handicapés; |
6° voor zichzelf de verhoogde verzekeringstegemoetkoming bedoeld in | 6° pour lui-même, de l'intervention majorée de l'assurance au sens de |
artikel 37, § 19, van de gecoördineerde wet van 14 juli 1994 | l'article 37, § 19, des lois coordonnées du 14 juillet 1994 ` relative |
betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en | à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités ' (article |
uitkeringen » (artikel 15/10, § 2/2, van de Gaswet; artikel 20, § 2/1, | 15/10, § 2/2, de la loi ` Gaz '; article 20, § 2/1, de la loi ` |
van de Elektriciteitswet). | Electricité ') ». |
B.4. De « beschermde residentiële afnemers » genieten het statuut van | B.4. Les « clients protégés résidentiels » bénéficient du statut de « |
« beschermde afnemer » in de zin van het Elektriciteitsdecreet | client protégé » au sens du décret « Electricité » (article 33). |
(artikel 33). Artikel 33bis, tweede lid, van het Elektriciteitsdecreet bepaalt dat | L'article 33bis, alinéa 2, du décret « Electricité » prévoit que le |
de distributienetbeheerder ertoe gemachtigd is elektriciteit tegen het | gestionnaire de réseau de distribution est habilité à fournir |
sociaal tarief te leveren aan de beschermde residentiële afnemers als | l'électricité aux clients protégés résidentiels au tarif social, |
zij daarom vragen. | lorsque ceux-ci le demandent. |
De artikelen 31bis en 31ter van het Gasdecreet voorzien in | Des règles similaires sont prévues aux articles 31bis et 31ter du |
vergelijkbare regels. | décret « Gaz ». |
B.5.1. De Waalse Regering kan de lijst van de beschermde afnemers | B.5.1. Le Gouvernement wallon peut étendre la liste des clients |
uitbreiden tot andere eindafnemers dan diegenen die worden beoogd in | protégés à d'autres clients finals que ceux qui sont visés par les |
de twee voormelde decreten (artikel 33, § 2, van het | deux décrets précités (article 33, § 2, du décret « Electricité » et |
Elektriciteitsdecreet en artikel 31bis, § 2, van het Gasdecreet). | article 31bis, § 2, du décret « Gaz »). |
B.5.2. Op grond van die machtiging heeft de Waalse Regering | B.5.2. Sur la base de cette habilitation, le Gouvernement wallon a |
verschillende besluiten genomen teneinde een nieuwe categorie van | |
beschermde afnemers in te voeren, namelijk de « conjunctureel | pris plusieurs arrêtés afin de créer une nouvelle catégorie de clients |
beschermde afnemers » (besluit van de Waalse Regering van 24 september | protégés, à savoir les « clients protégés conjoncturels » (arrêté du |
2020 « tot vaststelling van een categorie conjunctureel beschermde | Gouvernement wallon du 24 septembre 2020 « établissant une catégorie |
afnemers van elektriciteit en gas op korte termijn in het kader van de | de client protégé conjoncturel en électricité et en gaz dans le cadre |
COVID-19-crisis »; besluit van de Waalse Regering van 1 april 2021 « | de la crise COVID-19 »; arrêté du Gouvernement wallon du 1er avril |
tot wijziging van het besluit van de Waalse Regering van 24 september | 2021 « modifiant l'arrêté du Gouvernement wallon du 24 septembre 2020 |
2020 tot instelling van een categorie van conjunctureel beschermde | établissant une catégorie de client protégé conjoncturel en |
afnemers van elektriciteit en gas op korte termijn in het kader van de | électricité et en gaz dans le cadre de la crise COVID-19 »; arrêté du |
COVID-19-crisis »; besluit van de Waalse Regering van 3 februari 2022 | Gouvernement wallon du 3 février 2022 « modifiant l'arrêté du |
« tot wijziging van het besluit van de Waalse Regering van 24 september 2020 tot instelling van een categorie van conjunctureel beschermde afnemers van elektriciteit en gas op korte termijn in het kader van de COVID-19-crisis »). Die afnemers genieten de levering van elektriciteit en van gas tegen de maximumprijzen die door de federale overheid zijn vastgesteld. Er is eveneens in voorzien dat de energielevering wordt verzekerd door de distributienetbeheerder. B.5.3. Die besluiten maken het voorwerp uit van beroepen die hangende zijn voor de Raad van State. | Gouvernement wallon du 24 septembre 2020 établissant une catégorie de client protégé conjoncturel en électricité et en gaz dans le cadre de la crise COVID-19 »). Ces clients bénéficient de la fourniture d'électricité et de la fourniture de gaz aux prix maximaux, lesquels sont déterminés par l'autorité fédérale. Il est également prévu que la fourniture d'énergie est assurée par le gestionnaire de réseau de distribution. B.5.3. Ces arrêtés font l'objet de recours pendants devant le Conseil d'Etat. |
B.6. De bestreden bepalingen hebben met name tot doel een wetgevende | B.6. Les dispositions attaquées ont notamment pour objectif d'apporter |
validatie tot stand te brengen voor de door die besluiten ingevoerde | une validation législative au régime mis en place par ces arrêtés |
regeling (Parl. St., Waals Parlement, 2022-2023, nr. 1029/1, p. 3). | (Doc. parl., Parlement wallon, 2022-2023, n° 1029/1, p. 3). |
B.7.1. Artikel 66/1, §§ 1 en 2, van het Elektriciteitsdecreet, zoals | B.7.1. L'article 66/1, §§ 1er et 2, du décret « Electricité », tel |
ingevoegd bij artikel 2 van het decreet van 22 september 2022, neemt | qu'il a été inséré par l'article 2 du décret du 22 septembre 2022, |
de categorie van « conjunctureel beschermde afnemers » op in de Waalse | intègre la catégorie des « clients protégés conjoncturels » dans la |
wetgeving. | législation wallonne. |
Het bepaalt : | Il dispose : |
« § 1. Er wordt een categorie beschermde afnemers opgericht, die ` | « § 1 er. Il est créé une catégorie de client protégé appelée client |
conjunctureel beschermde afnemers ' wordt genoemd en die toegekend wordt : | protégé conjoncturel octroyée : |
1° van 20 september 2020 tot en met 31 augustus 2023, aan de | 1° du 20 septembre 2020 au 31 août 2023, aux clients résidentiels, ou |
residentiële afnemers, of elke persoon die onder hetzelfde dak woont, | toute personne vivant sous le même toit, bénéficiant d'une attestation |
die genieten van een attest van het OCMW of van een sociale dienst dat | du C.P.A.S. ou d'un service social reconnaissant une difficulté pour |
erkent dat het moeilijk is om aan zijn energiefactuur te voldoen overeenkomstig bijlage 1; | faire face à ses factures d'énergie, conformément à l'annexe 1; |
2° aan de residentiële afnemers, met uitzondering van de afnemers | 2° aux clients résidentiels, à l'exclusion des clients visés à |
bedoeld in artikel 33, § 1, in gebreke van betaling in de volgende | l'article 33, § 1 er, en situation de défaut de paiement dans les cas |
gevallen : | suivants : |
a) van 20 september 2020 tot en met 31 augustus 2022, een afnemer, of | a) du 20 septembre 2020 au 31 août 2022, un client, ou toute personne |
een persoon die onder hetzelfde dak woont, wiens beroepsinkomen wordt | vivant sous le même toit, dont le revenu professionnel est impacté par |
beïnvloed door de COVID 19-crisis in de zin van paragraaf 2, 1° ; | la crise de la COVID-19 au sens du paragraphe 2, 1° ; |
b) van 20 september 2020 tot en met 31 augustus 2023, een afnemer, of | b) du 20 septembre 2020 au 31 août 2023, un client, ou toute personne |
een persoon die onder hetzelfde dak woont, die als volledig vergoede | vivant sous le même toit, disposant d'une allocation en tant que |
werkloze een uitkering heeft; | chômeur complet indemnisé; |
c) van 20 september 2020 tot en met 31 augustus 2023, een afnemer, of | c) du 20 septembre 2020 au 31 août 2023, un client, ou toute personne |
een persoon die onder hetzelfde dak woont, die geniet van een | vivant sous le même toit, bénéficiant d'une intervention majorée |
verhoogde tegemoetkoming van zijn ziekenfonds krachtens artikel 37 van | versée par leur mutuelle en vertu de l'article 37 de la loi coordonnée |
de gecoördineerde wet van 14 juli 1994 betreffende de verplichte | du 14 juillet 1994 relative à l'assurance obligatoire soins de santé |
verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen; | et indemnités; |
d) van 1 januari 2022 tot en met 31 augustus 2023, een afnemer met een | d) du 1er janvier 2022 au 31 août 2023, un client disposant d'une |
schadeattest van de verzekeringsmaatschappij van de afnemer als gevolg | attestation de sinistre de l'assurance du client faisant suite aux |
van de overstromingen van juli 2021 of een ontvangstbevestiging van | inondations du mois de juillet 2021 ou un accusé de réception d'une |
een aanvraag om bijstand van het Rampenfonds als gevolg van de | demande d'aide du Fonds des calamités par suite des inondations de |
overstromingen van juli 2021; | juillet 2021; |
e) van 1 september 2022 tot en met 31 augustus 2023, een afnemer, of | e) du 1er septembre 2022 au 31 août 2023 un client, ou toute personne |
een persoon die onder hetzelfde dak woont, wiens beroepsinkomen | vivant sous le même toit, dont le revenu professionnel est impacté |
aanzienlijk wordt beïnvloed door de energieprijscrisis. | significativement par la crise des prix de l'énergie. |
§ 2. 1° de in paragraaf 1, 2°, a), bedoelde afnemer wiens | § 2. 1° le client dont le revenu professionnel est impacté par la |
beroepsinkomsten worden beïnvloed door de COVID-19 crisis, is : | crise de la COVID-19 au paragraphe 1er, 2°, a), est : |
a) een persoon die een tijdelijke werkloosheidsuitkering heeft | a) une personne ayant bénéficié d'allocations de chômage temporaire |
ontvangen wegens overmacht als gevolg van COVID-19 of om economische | pour force majeure en raison de la COVID-19 ou pour raisons |
redenen overeenkomstig het koninklijk besluit van 25 november 1991 | économiques conformément à l'arrêté royal du 25 novembre 1991 portant |
houdende de werkloosheidsreglementering en het koninklijk besluit van | |
30 maart 2020 tot aanpassing van de procedures in het kader van | réglementation du chômage et à l'arrêté royal du 30 mars 2020 visant à |
tijdelijke werkloosheid omwille van het COVID-19-virus en tot | adapter les procédures dans le cadre du chômage temporaire dû au virus |
wijziging van artikel 10 van het koninklijk besluit van 6 mei 2019 tot | de la COVID-19 et à modifier l'article 10 de l'arrêté royal du 6 mai |
wijziging van de artikelen 27, 51, 52bis, 58, 58/3 en 63 van het | 2019 modifiant les articles 27, 51, 52bis, 58, 58/3 et 63 de l'arrêté |
koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de | royal du 25 novembre 1991 portant réglementation du chômage et |
werkloosheidsreglementering en tot invoeging van de artikelen | |
36sexies, 63bis en 124bis in hetzelfde besluit, wanneer deze uitkering | insérant les articles 36sexies, 63bis et 124bis dans le même arrêté |
ten minste 14 dagen tijdelijke werkloosheid dekt; | lorsque ces allocations portent sur au moins quatorze jours de chômage |
b) een zelfstandige, een helper of een meewerkende echtgeno(o)t(e) in | temporaire; b) un travailleur indépendant, un aidant ou un conjoint aidant, au |
de zin van de artikelen 3, 5quater, 6 en 7bis van het koninklijk | sens des articles 3, 5quater, 6 et 7bis de l'arrêté royal n° 38 du 27 |
besluit nr. 38 van 27 juli 1967 houdende inrichting van het sociaal | juillet 1967 organisant le statut social des travailleurs indépendants |
statuut der zelfstandigen, die in 2020, 2021 en 2022 een financiële | qui a bénéficié en 2020, 2021 et 2022 d'une prestation financière à la |
uitkering heeft ontvangen na een gedwongen onderbreking, geheel of | |
gedeeltelijk, van zijn of haar zelfstandige activiteit als gevolg van | suite d'une interruption forcée, totale ou partielle, de son activité |
COVID-19 krachtens de wet van 23 maart 2020 tot wijziging van de wet | indépendante qui s'est produite à la suite de la COVID-19, en vertu de |
van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten | la loi du 23 mars 2020 modifiant la loi du 22 décembre 2016 instaurant |
gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen | un droit passerelle en faveur des travailleurs indépendants et |
in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen; | introduisant les mesures temporaires dans le cadre du COVID-19 en |
2° de in paragraaf 1, 2°, e), bedoelde afnemer wiens beroepsinkomsten | faveur des travailleurs indépendants; 2° le client dont le revenu professionnel est impacté |
aanzienlijk worden beïnvloed door de energieprijscrisis, is : | significativement par la crise des prix de l'énergie visé au |
paragraphe 1er, 2°, e), est : | |
a) een persoon die een tijdelijke werkloosheidsuitkering heeft | a) une personne ayant bénéficié d'allocations de chômage temporaire |
ontvangen wegens overmacht als gevolg van de energieprijscrisis in de | pour force majeure en raison de la crise des prix de l'énergie au sens |
zin van de federale reglementering; | de la réglementation fédérale; |
b) een persoon die het overbruggingsrecht heeft ontvangen [...] als | b) une personne ayant bénéficié du droit passerelle en raison de la |
gevolg van de energieprijscrisis in de zin van de federale reglementering ». | crise des prix de l'énergie au sens de la réglementation fédérale ». |
B.7.2. Artikel 66/1, §§ 3 tot 8, van het Elektriciteitsdecreet en | B.7.2. L'article 66/1, §§ 3 à 8, du décret « Electricité » et l'annexe |
bijlage 1 van hetzelfde decreet, ingevoegd bij artikel 3 van het | 1redu même décret, insérée par l'article 3 du décret du 22 septembre |
decreet van 22 september 2022, regelen de procedurele aspecten van de | 2022, règlent les aspects procéduraux de la fourniture d'électricité |
elektriciteitslevering aan de beschermde afnemers. Hieruit vloeit met | aux clients protégés. Il en ressort notamment que l'électricité est |
name voort dat elektriciteit wordt geleverd door de | |
distributienetbeheerder en dat de overeenkomst die de leverancier en | fournie par le gestionnaire de réseau de distribution et que le |
de afnemer met elkaar bindt, wordt opgeschort. | contrat qui lie le fournisseur et le client est suspendu. |
Zoals in B.2.2 is vermeld, wordt, voor de periode van 20 september | Comme il est dit en B.2.2, pour la période du 20 septembre 2020 au 1er |
2020 tot 1 september 2024, de beschermde afnemer in de zin van het | septembre 2024, le client protégé au sens du décret « Gaz » est défini |
Gasdecreet gedefinieerd onder verwijzing naar onder meer artikel 66/1 | par référence, notamment, à l'article 66/1 du décret « Electricité » |
van het Elektriciteitsdecreet (artikel 4 van het decreet van 22 | (article 4 du décret du 22 septembre 2022), de sorte que la même |
september 2022), zodat dezelfde procedure van toepassing is in het | procédure est applicable dans le cadre des deux législations. |
kader van de twee wetgevingen. | |
B.8. Artikel 66/1 van het Elektriciteitsdecreet en artikel 2bis van | B.8. L'article 66/1 du décret « Electricité » et l'article 2bis du |
het Gasdecreet treden buiten werking op 1 september 2024 (artikel 5 | décret « Gaz » cessent d'être en vigueur le 1er septembre 2024 |
van het decreet van 22 september 2022). | (article 5 du décret du 22 septembre 2022). |
Ten gronde | Quant au fond |
B.9. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van artikel 143 | B.9. Le premier moyen est pris de la violation de l'article 143 de la |
van de Grondwet en van artikel 6, § 1, VI, derde lid, vierde lid, 2°, | Constitution et de l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3, alinéa 4, 2°, |
vijfde lid, 3° tot 5°, en VII, tweede lid, d), § 3, 2°, van artikel 10 | alinéa 5, 3° à 5°, et VII, alinéa 2, d), § 3, 2°, de l'article 10 et |
en van artikel 92bis van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot | de l'article 92bis de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes |
hervorming der instellingen (hierna : de bijzondere wet van 8 augustus | institutionnelles (ci-après : la loi spéciale du 8 août 1980). |
1980). In een eerste onderdeel voert de verzoekende partij aan dat de | Dans une première branche, la partie requérante soutient que les |
bestreden bepalingen de prijs voor de energielevering wijzigen die van | dispositions attaquées modifient le prix pour la fourniture d'énergie |
toepassing is op de beschermde afnemers, en afwijken van het in de | applicable aux clients protégés et dérogent au régime des prix |
federale wetgeving vastgelegde stelsel van de maximumprijzen voor de | maximaux, prévu par la législation fédérale, pour la fourniture |
levering van elektriciteit en gas aan de beschermde residentiële | d'électricité et de gaz à des clients protégés résidentiels. Il |
afnemers. Hieruit vloeit voort dat die bepalingen inbreuk zouden maken | s'ensuit que ces dispositions empiéteraient sur les compétences de |
op de bevoegdheden van de federale overheid inzake energieprijzen en | l'autorité fédérale en matière de prix, de tarifs de l'énergie - en ce |
-tarieven - met inbegrip van het sociaal beleid inzake de | compris la politique sociale des prix de l'énergie -, de protection du |
energieprijzen -, de bescherming van de consument, het | consommateur, de droit de la concurrence, de droit des pratiques du |
mededingingsrecht, het recht inzake de handelspraktijken en het | commerce et de droit commercial. |
handelsrecht. Daarnaast zouden de bestreden bepalingen artikel 6, § 1, VI, derde | De surcroît, les dispositions attaquées violeraient l'article 6, § 1er, |
lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 schenden, daar zij niet | VI, alinéa 3, de la loi spéciale du 8 août 1980, dès lors qu'elles ne |
in overeenstemming zouden zijn met het vrij verkeer van diensten, noch | seraient pas conformes à la libre circulation des services ni au cadre |
met het algemene normatieve kader van de economische en monetaire | normatif général de l'union économique et monétaire. |
unie. In een tweede onderdeel voert de verzoekende partij aan dat het Waalse | Dans une seconde branche, la partie requérante allègue que la Région |
Gewest zich niet kan beroepen op de impliciete bevoegdheden. | wallonne ne peut se prévaloir des pouvoirs implicites. |
B.10.1. Artikel 6, § 1, VI, vijfde lid, 3°, van de bijzondere wet van | B.10.1. L'article 6, § 1er, VI, alinéa 5, 3°, de la loi spéciale du 8 |
8 augustus 1980 bepaalt : | août 1980 dispose : |
« [Alleen] de federale overheid [is] bevoegd voor | « L'autorité fédérale est [...] seule compétente pour |
[...] | [...] |
3° het prijs- en inkomensbeleid, met uitzondering van de regeling van | 3° la politique des prix et des revenus, à l'exception de la |
de prijzen in de aangelegenheden die tot de bevoegdheid van de | réglementation des prix dans les matières qui relèvent de la |
gewesten en de gemeenschappen behoren, onder voorbehoud van hetgeen | compétence des régions et des communautés, sous réserve de l'article |
bepaald is in artikel 6, § 1, VII, tweede lid, d) ». | 6, § 1er, VII, alinéa 2, d) ». |
B.10.2. Artikel 6, § 1, VII, tweede lid, d), van de bijzondere wet van | B.10.2. L'article 6, § 1er, VII, alinéa 2, d), de la loi spéciale du 8 |
8 augustus 1980 bepaalt dat de federale overheid bevoegd is voor de | août 1980 prévoit que l'autorité fédérale est compétente pour les |
tarieven, met inbegrip van het prijsbeleid, onverminderd de | tarifs, en ce compris la politique des prix, sans préjudice de la |
gewestelijke bevoegdheid inzake de energiedistributietarieven. | compétence régionale en matière de tarifs de distribution d'énergie. |
B.10.3. De huidige formulering van die bepaling vloeit voort uit | B.10.3. La formulation actuelle de cette disposition résulte de |
artikel 18 van de bijzondere wet van 6 januari 2014 betreffende de | l'article 18 de la loi spéciale du 6 janvier 2014 relative à la |
Zesde Staatshervorming. In de parlementaire voorbereiding wordt vermeld : | Sixième Réforme de l'Etat. Les travaux préparatoires mentionnent : |
« Krachtens het nieuwe artikel 6, § 1, VI, vijfde lid, 3°, van de | « En vertu du nouvel article 6, § 1er, VI, alinéa 5, 3°, de la loi |
bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, | spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, la politique |
zal het prijsbeleid inzake de levering van elektriciteit en gas, met | des prix en matière de fourniture d'électricité et de gaz, en ce |
daarin begrepen het sociaal prijzenbeleid, tot de exclusieve | compris la politique sociale des prix, continuera à relever de la |
bevoegdheid van de federale overheid blijven behoren. Dit doet geen | compétence exclusive de l'autorité fédérale. Ceci ne porte préjudice |
afbreuk aan de bevoegdheden van de gewesten om openbare | ni aux compétences des régions d'imposer des obligations de service |
dienstverplichtingen op te leggen die verband houden met hun | |
bevoegdheden, noch aan hun bevoegdheid inzake de distributietarieven » | public liées à leurs compétences, ni à leur compétence en matière de |
(Parl. St., Senaat, 2012-2013, nr. 5-2232, p. 103). | tarifs de distribution » (Doc. parl., Sénat, 2012-2013, n° 5-2232, p. 103). |
B.11. De bevoegdheid van de federale overheid inzake het sociaal | B.11. La compétence de l'autorité fédérale relative à la politique |
prijsbeleid heeft niet alleen betrekking op het bedrag van de prijzen. | sociale des prix ne porte pas seulement sur le montant des prix. Elle |
Het omvat de bevoegdheid om de begunstigden van de betrokken prijzen | inclut la compétence de déterminer les bénéficiaires des prix |
te bepalen. Zonder een identificatie van de begunstigden is het immers | concernés. En effet, sans une identification des bénéficiaires, il est |
onmogelijk een sociaal prijsbeleid te voeren. | impossible de mener une politique sociale des prix. |
Die bevoegdheid ressorteert uitsluitend onder de federale overheid. In | Cette compétence relève exclusivement de l'autorité fédérale. |
tegenstelling tot wat de Waalse Regering aanvoert, laat de bijzondere | Contrairement à ce qu'allègue le Gouvernement wallon, la loi spéciale |
wet van 8 augustus 1980 de gewesten niet toe een sociaal prijsbeleid | du 8 août 1980 ne permet pas aux régions d'adopter une politique |
aan te nemen dat is aangepast aan de gewestelijke omstandigheden, | sociale des prix adaptée aux circonstances régionales, sous réserve du |
onder voorbehoud van het gebruik van de impliciete bevoegdheden. | recours aux pouvoirs implicites. |
B.12. Hoewel de bestreden bepalingen op zich niet de maximale | B.12. Bien que les dispositions attaquées ne déterminent pas, en soi, |
energieprijzen voor de beschermde afnemers bepalen, breiden zij de | les prix maximaux de l'énergie pour les clients protégés, elles |
categorieën van begunstigden van die prijzen aanzienlijk uit. Zij | élargissent considérablement les catégories de bénéficiaires de ces |
beogen dus de prijs te wijzigen die wordt betaald door de personen op | prix. Elles ont donc pour objet de modifier le prix payé par leurs |
wie deze van toepassing is. Hiermee maakt het Waalse Gewest inbreuk op | destinataires. Ce faisant, la Région wallonne empiète sur la politique |
het sociaal prijsbeleid inzake energie, dat ressorteert onder de | sociale des prix de l'énergie, laquelle ressortit aux compétences de |
bevoegdheden van de federale overheid. | l'autorité fédérale. |
B.13.1. Het Hof moet evenwel nog nagaan of het Waalse Gewest zich kan | B.13.1. La Cour doit toutefois encore examiner si la Région wallonne |
beroepen op de impliciete bevoegdheden. | peut se prévaloir des pouvoirs implicites. |
Luidens artikel 10 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 kunnen de | Aux termes de l'article 10 de la loi spéciale du 8 août 1980, les |
decreten rechtsbepalingen bevatten in aangelegenheden waarvoor de | décrets peuvent porter des dispositions de droit relatives à des |
decreetgevers niet bevoegd zijn, voor zover die bepalingen | matières pour lesquelles les législateurs décrétaux ne sont pas |
noodzakelijk zijn voor de uitoefening van hun bevoegdheid. Daartoe is | compétents, pour autant que ces dispositions soient nécessaires à |
vereist dat de aangenomen regeling noodzakelijk kan worden geacht voor | l'exercice de leur compétence. Il est requis, à cette fin, que la |
de uitoefening van de bevoegdheden van de decreetgever, dat die | réglementation adoptée puisse être considérée comme étant nécessaire à |
aangelegenheid zich tot een gedifferentieerde regeling leent en dat de | l'exercice des compétences du législateur décrétal, que cette matière |
weerslag van de in het geding zijnde bepalingen op de te dezen | se prête à un règlement différencié et que l'incidence des |
federale aangelegenheid slechts marginaal is. | dispositions en cause sur la matière en l'espèce fédérale ne soit que |
B.13.2. Artikel 6, § 1, VII, tweede lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 behoudt aan de federale overheid de aangelegenheden voor betreffende het energiebeleid « die wegens hun technische en economische ondeelbaarheid een gelijke behandeling op nationaal vlak behoeven », en met name « de tarieven, met inbegrip van het prijsbeleid ». Die bepaling draagt ertoe bij de economische monetaire unie te waarborgen. B.14. Artikel 66/1, § 1, 2°, van het Elektriciteitsdecreet breidt het toepassingsgebied ratione personae van het stelsel van de maximumprijzen voor de energielevering aanzienlijk uit, zij het voor een beperkte duur. Immers, die bepaling beoogt de afnemers wier beroepsinkomen is getroffen door de COVID-19-pandemie of door de crisis van de energieprijzen, de afnemers die het statuut hebben van uitkeringsgerechtigde volledig werklozen, de afnemers die een verhoogde tegemoetkoming van hun ziekenfonds genieten en die niet het statuut hebben van beschermde residentiële afnemer, de slachtoffers van de overstromingen van de maand juli 2021 en de personen die onder hetzelfde dak als die categorieën van afnemers leven. B.15. De bestreden bepalingen brengen bijgevolg de economische afwegingen die de federale overheid heeft gemaakt, en inzonderheid het evenwicht tussen het belang van de energieleveranciers en het belang van de afnemers, fundamenteel in het geding. B.16. Hieruit vloeit voort dat betrokken aangelegenheid zich niet leent tot een gedifferentieerde regeling. Het eerste middel is gegrond. B.17. Aangezien de andere middelen niet tot een ruimere vernietiging kunnen leiden, moeten zij niet worden onderzocht. Ten aanzien van de handhaving van de gevolgen B.18. Door aan te voeren dat de vernietiging rampzalige gevolgen zou hebben voor de conjunctureel beschermde afnemers die ertoe zouden zijn gehouden het verschil tussen het sociaal tarief en het commercieel tarief terug te betalen aan het Waalse Gewest, toont de Waalse Regering niet aan dat het noodzakelijk is om de gevolgen van de vernietigde bepalingen te handhaven, aangezien het ongrondwettige optreden van het Gewest de oorzaak van de vernietiging is en het Gewest bijgevolg ertoe kan worden gebracht de gevolgen ervan te dragen, met name ten aanzien van de beschermde afnemers die die bepalingen hebben genoten. Voor het overige toont de Waalse Regering niet aan in welk opzicht de vernietiging van de bestreden bepalingen onoverkomelijke administratieve moeilijkheden ten laste van de leveranciers zou doen ontstaan. Om die redenen, het Hof vernietigt de artikelen 2 tot 5 van het decreet van het Waalse Gewest van 22 september 2022 « tot opschorting van de afsluitingen en tot invoeging van een artikel 66/1 in het decreet van 12 april 2001 betreffende de organisatie van de gewestelijke elektriciteitsmarkt en een artikel 2bis in het decreet van 19 december 2002 betreffende de organisatie van de gewestelijke gasmarkt ». Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 25 januari 2024. De griffier, De voorzitter, | marginale. B.13.2. L'article 6, § 1er, VII, alinéa 2, de la loi spéciale du 8 août 1980 réserve à l'autorité fédérale les matières relatives à la politique de l'énergie « dont l'indivisibilité technique et économique requiert une mise en oeuvre homogène sur le plan national », et notamment « les tarifs, en ce compris la politique des prix ». Cette disposition contribue à garantir l'union économique et monétaire. B.14. L'article 66/1, § 1er, 2°, du décret « Electricité » étend fortement le champ d'application ratione personae du régime des prix maximaux pour la fourniture d'énergie, fût-ce pour une durée limitée. En effet, cette disposition vise les clients dont le revenu professionnel a été impacté par la pandémie de COVID-19 ou par la crise des prix de l'énergie, les clients qui ont le statut de chômeurs complets indemnisés, les clients bénéficiant d'une intervention majorée versée par leur mutuelle et qui ne disposent pas du statut de client protégé résidentiel, les victimes des inondations du mois de juillet 2021 et les personnes vivant sous le même toit que ces catégories de clients. B.15. Par conséquent, les dispositions attaquées remettent fondamentalement en cause les arbitrages économiques qui ont été réalisés par l'autorité fédérale, et en particulier l'équilibre entre l'intérêt des fournisseurs d'énergie et celui des clients. B.16. Il s'ensuit que la matière concernée ne se prête pas à un règlement différencié. Le premier moyen est fondé. B.17. Dès lors que les autres moyens ne peuvent donner lieu à une annulation plus étendue, ils ne doivent pas être examinés. Quant au maintien des effets B.18. En soutenant que l'annulation aurait des conséquences catastrophiques pour les clients protégés conjoncturels qui seraient tenus de rembourser à la Région wallonne la différence entre le tarif social et le tarif commercial, le Gouvernement wallon n'établit pas la nécessité de maintenir les effets des dispositions annulées, puisque l'action inconstitutionnelle de la Région est la cause de l'annulation et que la Région peut, partant, être amenée à en supporter les conséquences, notamment vis-à-vis des clients protégés qui ont bénéficié de ces dispositions. Pour le reste, le Gouvernement wallon n'établit pas en quoi l'annulation des dispositions attaquées engendrerait des difficultés administratives insurmontables à charge des fournisseurs. Par ces motifs, la Cour annule les articles 2 à 5 du décret de la Région wallonne du 22 septembre 2022 « suspendant les coupures et insérant un article 66/1 dans le décret du 12 avril 2001 relatif à l'organisation du marché régional de l'électricité et un article 2bis dans le décret du 19 décembre 2002 relatif à l'organisation du marché régional du gaz ». Ainsi rendu en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 25 janvier 2024. Le greffier, le président, |
N. Dupont P. Nihoul | N. Dupont P. Nihoul |