← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 28/2023 van 16 februari 2023 Rolnummer 7705 In zake : het
beroep tot vernietiging van artikel 48 van de wet van 2 juni 2021 « houdende diverse financiële bepalingen
inzake fraudebestrijding » Het
Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 28/2023 van 16 februari 2023 Rolnummer 7705 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 48 van de wet van 2 juni 2021 « houdende diverse financiële bepalingen inzake fraudebestrijding » Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 28/2023 du 16 février 2023 Numéro du rôle : 7705 En cause : le recours en annulation de l'article 48 de la loi du 2 juin 2021 « portant dispositions financières diverses relatives à la lutte contre la fraude » La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. Gi(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 28/2023 van 16 februari 2023 | Extrait de l'arrêt n° 28/2023 du 16 février 2023 |
Rolnummer 7705 | Numéro du rôle : 7705 |
In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 48 van de wet van 2 | En cause : le recours en annulation de l'article 48 de la loi du 2 |
juni 2021 « houdende diverse financiële bepalingen inzake | juin 2021 « portant dispositions financières diverses relatives à la |
fraudebestrijding » (invoeging van artikel 74/1 in de wet van 18 | lutte contre la fraude » (insertion de l'article 74/1 dans la loi du |
september 2017 « tot voorkoming van het witwassen van geld en de | 18 septembre 2017 « relative à la prévention du blanchiment de |
financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van | capitaux et du financement du terrorisme et à la limitation de |
contanten »), ingesteld door het Instituut van de Belastingadviseurs | l'utilisation des espèces »), introduit par l'Institut des conseillers |
en de Accountants en anderen. | fiscaux et des experts-comptables et autres. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de | composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. |
rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. | Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. Pieters, S. |
Pieters, S. de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt en K. Jadin, | de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt et K. Jadin, assistée du greffier |
bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, | F. Meersschaut, présidée par le président L. Lavrysen, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging | I. Objet du recours et procédure |
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 16 december | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 16 |
2021 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 17 | décembre 2021 et parvenue au greffe le 17 décembre 2021, un recours en |
december 2021, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 48 van | annulation de l'article 48 de la loi du 2 juin 2021 « portant |
de wet van 2 juni 2021 « houdende diverse financiële bepalingen inzake | dispositions financières diverses relatives à la lutte contre la |
fraudebestrijding » (invoeging van artikel 74/1 in de wet van 18 | fraude » (insertion de l'article 74/1 dans la loi du 18 septembre 2017 |
september 2017 « tot voorkoming van het witwassen van geld en de | « relative à la prévention du blanchiment de capitaux et du |
financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van | financement du terrorisme et à la limitation de l'utilisation des |
contanten »), bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 18 juni | espèces »), publiée au Moniteur belge du 18 juin 2021, a été introduit |
2021, door het Instituut van de Belastingadviseurs en de Accountants, | par l'Institut des conseillers fiscaux et des experts-comptables, Bart |
Bart Van Coile en Frédéric Delrue, bijgestaan en vertegenwoordigd door | Van Coile et Frédéric Delrue, assistés et représentés par Me D. |
Mr. D. Dewandeleer, advocaat bij de balie te Leuven, en door Mr. J. | Dewandeleer, avocat au barreau de Louvain, et par Me J. Vanheule, |
Vanheule, advocaat bij de balie te Brussel. | avocat au barreau de Bruxelles. |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de bestreden bepaling | Quant à la disposition attaquée |
B.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van een bepaling | B.1. Les parties requérantes demandent l'annulation d'une disposition |
die de verplichting tot medewerking aan het UBO-register regelt. Het | qui règle l'obligation de coopérer au registre UBO. Le registre UBO |
UBO-register is het centraal register van uiteindelijk begunstigden | est le registre central des bénéficiaires effectifs (Ultimate |
(Ultimate Beneficial Owners). | Beneficial Owners). |
Het UBO-register beoogt toereikende, accurate en actuele informatie | Le registre UBO a pour but de mettre à disposition des informations |
ter beschikking te stellen over de uiteindelijk begunstigden van in | adéquates, exactes et actuelles sur les bénéficiaires effectifs des |
België opgerichte vennootschappen en andere juridische entiteiten. De | sociétés et d'autres entités juridiques constituées en Belgique. |
Administratie van de Thesaurie is belast met het verzamelen, bewaren, | L'Administration de la Trésorerie est chargée de recueillir, de |
beheren en controleren van de kwaliteit van de gegevens (artikel 74 | conserver, de gérer et de contrôler la qualité des données (article 74 |
van de wet van 18 september 2017 « tot voorkoming van het witwassen | de la loi du 18 septembre 2017 « relative à la prévention du |
van geld en de financiering van terrorisme en tot beperking van het | blanchiment de capitaux et du financement du terrorisme et à la |
gebruik van contanten », hierna : de wet van 18 september 2017). | limitation de l'utilisation des espèces », ci-après : la loi du 18 |
De wet van 18 september 2017 strekt tot de omzetting in Belgisch recht | septembre 2017). La loi du 18 septembre 2017 vise à transposer en droit belge la |
van de richtlijn (EU) 2015/849 van het Europees Parlement en de Raad | directive (UE) 2015/849 du Parlement européen et du Conseil du 20 mai |
van 20 mei 2015 « inzake de voorkoming van het gebruik van het | 2015 « relative à la prévention de l'utilisation du système financier |
financiële stelsel voor het witwassen van geld of | aux fins du blanchiment de capitaux ou du financement du terrorisme, |
terrorismefinanciering, tot wijziging van Verordening (EU) nr. | modifiant le règlement (UE) n° 648/2012 du Parlement européen et du |
648/2012 van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van | Conseil et abrogeant la directive 2005/60/CE du Parlement européen et |
Richtlijn 2005/60/EG van het Europees Parlement en de Raad en | du Conseil et la directive 2006/70/CE de la Commission » (appelée |
Richtlijn 2006/70/EG van de Commissie » (ook « vierde | également la « quatrième directive anti-blanchiment », ci-après : la |
antiwitwasrichtlijn » genoemd, hierna : de richtlijn (EU) 2015/849). | directive (UE) 2015/849). |
De noodzaak van nauwkeurige en actuele informatie over de uiteindelijk | La nécessité de disposer d'informations exactes et actualisées sur les |
begunstigden is een bepalende factor bij het opsporen van criminelen | bénéficiaires effectifs joue un rôle déterminant pour remonter |
die hun identiteit anders achter een vennootschapsrechtelijke | jusqu'aux criminels, qui pourraient autrement masquer leur identité |
structuur kunnen verbergen. Daarom moeten de lidstaten ervoor zorgen | derrière une structure de société. Les Etats membres doivent donc |
veiller à ce que les entités constituées sur leur territoire | |
dat entiteiten opgericht op hun grondgebied overeenkomstig het | conformément au droit national recueillent et conservent des |
nationale vennootschapsrecht, naast de basisgegevens zoals naam en | informations suffisantes, exactes et actuelles sur leurs bénéficiaires |
adres van de vennootschap en het bewijs van oprichting en juridische | effectifs, outre les informations de base telles que le nom et |
eigendom, adequate, accurate en actuele informatie verkrijgen en | l'adresse de la société, et la preuve de constitution et de propriété |
bijhouden betreffende hun uiteindelijk begunstigden (zie overweging 14 | légale (voy. le considérant 14 de la directive (UE) 2015/849). |
van de richtlijn (EU) 2015/849). | |
Artikel 30, lid 4, van de richtlijn (EU) 2015/849, zoals gewijzigd bij | L'article 30, paragraphe 4, de la directive (UE) 2015/849, modifié par |
de richtlijn (EU) 2018/843 van het Europees Parlement en de Raad van | la directive (UE) 2018/843 du Parlement européen et du Conseil du 30 |
30 mei 2018 « tot wijziging van Richtlijn (EU) 2015/849 inzake de | mai 2018 « modifiant la directive (UE) 2015/849 relative à la |
voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het | prévention de l'utilisation du système financier aux fins du |
witwassen van geld of terrorismefinanciering, en tot wijziging van de | blanchiment de capitaux ou du financement du terrorisme ainsi que les |
Richtlijnen 2009/138/EG en 2013/36/EU » (hierna : richtlijn (EU) | directives 2009/138/CE et 2013/36/UE » (ci-après : la directive (UE) |
2018/843), bepaalt : | 2018/843), dispose : |
« Les Etats membres exigent que les informations conservées dans le | |
« De lidstaten verlangen dat de in het in lid 3 bedoelde centraal | registre central visé au paragraphe 3 soient adéquates, exactes et |
register bijgehouden informatie toereikend, accuraat en actueel is, en | actuelles, et mettent en place des mécanismes à cet effet. Parmi ces |
voorzien daartoe in mechanismen. Deze mechanismen houden onder meer in | mécanismes figure l'obligation pour les entités assujetties et, le cas |
dat de meldingsplichtige entiteiten en, indien nodig en voor zover dit | échéant et dans la mesure où cette exigence n'interfère pas |
vereiste hun taken niet onnodig doorkruist, de bevoegde autoriteiten | inutilement avec leurs fonctions, les autorités compétentes de |
verplicht zijn melding te maken van iedere discrepantie die zij | signaler toute divergence qu'elles rencontrent entre les informations |
aantreffen tussen de informatie over uiteindelijk begunstigden in de | sur les bénéficiaires effectifs disponibles dans le registre central |
centrale registers en de informatie over uiteindelijk begunstigden | et les informations sur les bénéficiaires effectifs qui sont à leur |
waarover zij beschikken. Wanneer er discrepanties worden gemeld, | disposition. Lorsque des divergences sont signalées, les Etats membres |
zorgen de lidstaten ervoor dat er passende maatregelen worden genomen | veillent à ce que des mesures appropriées soient prises afin de |
om de discrepanties tijdig te verhelpen en dat er zo nodig ondertussen | résoudre ces divergences en temps utile et, le cas échéant, à ce que, |
een specifieke vermelding in het centrale register wordt opgenomen ». | dans l'intervalle, une mention spécifique figure dans le registre central ». |
B.2. De bestreden bepaling, artikel 48 van de wet van 2 juni 2021 « | B.2. La disposition attaquée, à savoir l'article 48 de la loi du 2 |
houdende diverse financiële bepalingen inzake fraudebestrijding » | juin 2021 « portant dispositions financières diverses relatives à la |
(hierna : de wet van 2 juni 2021), voegt in de wet van 18 september | lutte contre la fraude » (ci-après : la loi du 2 juin 2021), insère |
2017 een artikel 74/1 in, dat als volgt in de bedoelde meldingsplicht | dans la loi du 18 septembre 2017 un article 74/1, qui prévoit comme |
voorziet : | suit l'obligation de collaboration en question : |
« § 1. De onderworpen entiteiten maken langs elektronische weg aan de | « § 1er. Toute entité assujettie signale par voie électronique à |
Administratie van de Thesaurie melding van ieder verschil dat zij | l'Administration de la Trésorerie toute différence qu'elle constate |
vaststellen tussen de informatie over uiteindelijke begunstigden in | entre les informations sur les bénéficiaires effectifs disponibles |
het UBO-register en de informatie over uiteindelijke begunstigden | dans le registre UBO et les informations sur les bénéficiaires |
waarover zij beschikken. | effectifs qui sont à sa disposition. |
In afwijking van het eerste lid moeten de advocaten die bij de | Par dérogation à l'alinéa 1er, les avocats qui, dans l'exercice des |
uitoefening van de activiteiten opgesomd in artikel 5, § 1, 28°, | activités énumérées à l'article 5, § 1er, 28°, sont confrontés à une |
worden geconfronteerd met een verschil bedoeld in hetzelfde lid, de | différence visée au même alinéa, en informent immédiatement le |
Stafhouder van de Orde waartoe zij behoren daarvan onmiddellijk op de | Bâtonnier de l'Ordre dont ils relèvent. |
hoogte brengen. | |
De Stafhouder controleert of de voorwaarden bedoeld in het vierde lid | Le Bâtonnier vérifie le respect des conditions visées à l'alinéa 4 et |
en artikel 5, § 1, 28°, zijn nageleefd. In voorkomend geval geeft hij | l'article 5, § 1er, 28°. Le cas échéant, il transmet par voie |
de informatie en inlichtingen in overeenstemming met het eerste lid, | électronique, conformément à l'alinéa 1er, et de manière immédiate et |
onmiddellijk en ongefilterd, op elektronische wijze door aan de | non filtrée, les informations et renseignements à l'Administration de |
Administratie van de Thesaurie. | la Trésorerie. |
In afwijking van het eerste lid, delen de onderworpen entiteiten | Par dérogation à l'alinéa 1er, les entités assujetties visées à |
bedoeld in artikel 5, § 1, 23° tot en met 28°, het vastgesteld | l'article 5, § 1er, 23° à 28°, ne communiquent pas la différence |
verschil bedoeld in hetzelfde lid niet mee, wanneer de informatie en | constatée visée au même alinéa, lorsque les informations et |
inlichtingen van één van hun cliënten ontvangen werd of over één van | renseignements ont été reçus d'un client ou obtenus sur un client lors |
hun cliënten verkregen werd tijdens de bepaling van de rechtspositie | de l'évaluation de la situation juridique de ce client ou dans |
van deze cliënt, of in de uitoefening van hun opdracht die cliënt in | l'exercice de leur mission de défense ou de représentation du client |
of in verband met een rechtsgeding te verdedigen of te | dans une procédure judiciaire ou concernant une telle procédure, y |
vertegenwoordigen, met inbegrip van advies over het instellen of | compris dans le cadre de conseils relatifs à la manière d'engager ou |
vermijden van een rechtsgeding, ongeacht of dergelijke informatie of | d'éviter une procédure, que ces informations ou renseignements soient |
inlichtingen vóór, gedurende of na een dergelijk geding wordt | reçus ou obtenus avant, pendant ou après cette procédure, sauf si les |
ontvangen of verkregen, tenzij de bedoelde onderworpen entiteiten zelf | entités assujetties visées ont pris part à des activités de |
hebben deelgenomen aan de witwasactiviteiten of de activiteiten voor | blanchiment de capitaux ou de financement du terrorisme, ont fourni un |
financiering van terrorisme, zij juridisch advies voor | conseil juridique à des fins de blanchiment de capitaux ou de |
witwasdoeleinden of voor financiering van terrorisme hebben verstrekt, of zij weten dat hun cliënt juridisch advies wenst voor dergelijke doeleinden. De meldingsplicht bedoeld in het eerste lid is, indien nodig en voor zover deze vereiste hun taken niet onnodig doorkruist, van toepassing op de bevoegde autoriteiten behalve de CFI. § 2. Wanneer er verschillen worden gemeld, of op eigen initiatief, neemt de Administratie van de Thesaurie passende maatregelen om de informatie over uiteindelijke begunstigden in het UBO-register te bevestigen, te verbeteren, te verduidelijken, te vervolledigen of te wijzigen. Ze kan met name de betrokken informatieplichtige bedoeld in | financement du terrorisme ou savent que le client a sollicité un conseil juridique à de telles fins. L'obligation de signalement visée à l'alinéa 1er est applicable aux autorités compétentes autres que la CTIF dans la mesure où elle n'interfère pas inutilement avec leurs fonctions. § 2. Lorsque des différences sont signalées, ou d'initiative, l'Administration de la Trésorerie prend des mesures appropriées pour modifier, confirmer, compléter, corriger ou clarifier les informations sur les bénéficiaires effectifs figurant dans le registre UBO. Elle peut notamment communiquer les fondements du signalement visé au |
artikel 74, § 1, eerste lid, in kennis stellen van de gronden van de | paragraphe 1er au redevable d'information concerné, visé à l'article |
melding bedoeld in paragraaf 1 en vragen om de desbetreffende | 74, § 1er, alinéa 1er, qui modifie, confirme, complète, corrige ou |
informatie over uiteindelijke begunstigden in het UBO-register binnen | clarifie les informations sur les bénéficiaires effectifs figurant |
een termijn van een maand na de ontvangst van deze kennisgeving te | dans le registre UBO dans le mois à compter de la réception de cette |
bevestigen, te verbeteren, te verduidelijken, te vervolledigen of te | |
wijzigen. De identiteit van de onderworpen entiteit of de bevoegde | communication. L'identité de l'entité assujettie ou autorité |
autoriteit die de melding heeft gemaakt, wordt in geen geval | compétente à l'origine de ce signalement ne pourra pas être |
meegedeeld aan de betrokken informatieplichtige. | communiquée au redevable d'information concerné. |
Wanneer de Administratie van de Thesaurie een mededeling doet aan een | Lorsque l'Administration de la Trésorerie fait une communication à un |
derde, de Procureur des Konings of de federale procureur inbegrepen, | tiers, y compris le procureur du Roi ou le procureur fédéral, |
dan zal de identiteit van de onderworpen entiteit of de bevoegde autoriteit die de melding van een verschil als bedoeld in paragraaf 1 heeft gemaakt in geen geval meegedeeld worden. De Administratie van de Thesaurie vermeldt in het UBO-register dat een melding bedoeld in paragraaf 1 werd gemaakt zonder te preciseren welke onderworpen entiteit of bevoegde autoriteit eraan ten grondslag ligt. Deze vermelding is alleen zichtbaar voor de bevoegde autoriteiten en wordt verwijderd zodra de informatie over uiteindelijke begunstigden in het UBO-register is bevestigd, verbeterd, verduidelijkt, vervolledigd of gewijzigd overeenkomstig het eerste lid ». | l'identité de l'entité assujettie ou de l'autorité compétente à l'origine du signalement de différence visé au paragraphe 1er ne pourra en aucun cas être communiquée. L'Administration de la Trésorerie fait mention dans le registre UBO qu'un signalement a été introduit conformément au paragraphe 1er sans détailler l'entité assujettie ou l'autorité compétente qui en est à l'origine. Cette mention est uniquement visible pour les autorités compétentes et est retirée dès que les informations sur les bénéficiaires effectifs figurant dans le registre UBO sont modifiées, confirmées, complétées, corrigées ou clarifiées conformément à l'alinéa premier ». |
B.3. Dat artikel 74/1 verplicht de « onderworpen entiteiten » aldus om | B.3. Cet article 74/1 oblige ainsi les « entités assujetties » à |
mee te werken aan het UBO-register. | collaborer au registre UBO. |
De verzoekende partijen zijn een gecertificeerd accountant, een | Les parties requérantes sont un expert-comptable certifié, un |
fiscaal accountant en het Instituut van de Belastingadviseurs en de | expert-comptable fiscaliste et l'Institut des Conseillers fiscaux et |
Accountants. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot de medewerkingsplicht | des Experts-comptables. La Cour limite son examen à l'obligation de |
in zoverre zij betrekking heeft op de vermelde beroepsbeoefenaars | collaboration en ce que celle-ci porte sur les professionnels |
(hierna : belastingadviseurs en accountants). Zij behoren ook tot de « | mentionnés (ci-après : les conseillers fiscaux et experts comptables). |
Ils relèvent également des « entités assujetties visées à l'article 5, | |
onderworpen entiteiten bedoeld in artikel 5, § 1, 23° tot en met 28° | § 1er, 23° à 28° », auxquelles s'applique la dérogation mentionnée à |
», waarvoor de in artikel 74/1, § 1, vierde lid, vermelde afwijking | l'article 74/1, § 1er, alinéa 4. |
geldt. B.4. De verplichting voor de belastingadviseurs en accountants om mee | B.4. L'obligation pour les conseillers fiscaux et experts-comptables |
te werken aan het UBO-register, in de vorm van een meldingsplicht van | de collaborer au registre UBO, sous la forme d'une obligation de |
ieder verschil dat zij vaststellen tussen de informatie in het | déclarer toute différence qu'ils constatent entre les informations |
UBO-register en de informatie waarover zij beschikken, strekt louter | figurant dans le registre UBO et les informations dont ils disposent, |
tot het verzamelen van accurate informatie over de uiteindelijk | tend seulement à recueillir des informations exactes sur les |
begunstigden. | bénéficiaires effectifs. |
De vermelde Europese richtlijnen hebben niet alleen tot doel het | Les directives européennes mentionnées visent non seulement à détecter |
witwassen van geld op te sporen en te onderzoeken, maar ook witwassen | le blanchiment de capitaux et à enquêter en la matière mais aussi à le |
te voorkomen. Meer transparantie over de uiteindelijk begunstigden van | prévenir. L'amélioration de la transparence en ce qui concerne les |
juridische entiteiten kan een krachtig afschrikkend effect hebben (zie | bénéficiaires effectifs d'entités juridiques peut être un puissant |
overweging 4 van de richtlijn (EU) 2018/843). | moyen de dissuasion (voy. le considérant 4 de la directive (UE) |
De verplichting tot medewerking aan het UBO-register moet worden | 2018/843). Il y a lieu de distinguer l'obligation de collaboration au registre |
onderscheiden van de verplichting tot melding aan de Cel voor | UBO de l'obligation, qui incombe notamment aux conseillers fiscaux et |
financiële informatieverwerking (hierna : de CFI), voor met name | aux experts-comptables, de déclarer à la Cellule de traitement des |
belastingadviseurs en accountants, van elk vermoeden van witwassen van | informations financières (ci-après : la CTIF) tout soupçon de |
gelden of van terrorismefinanciering (artikel 33 van de richtlijn (EU) | blanchiment de capitaux ou de financement du terrorisme (article 33 de |
2015/849 en artikel 47 van de wet van 18 september 2017). Die laatste | la directive (UE) 2015/849 et article 47 de la loi du 18 septembre |
meldingsplicht is niet louter gericht op het verzamelen van | 2017). Cette obligation de déclaration ne vise pas seulement la |
administratieve gegevens, maar op een daadwerkelijke opsporing en | collecte de données administratives, mais la détection effective et la |
eventuele vervolging van mogelijke misdrijven. | poursuite éventuelle d'infractions potentielles. |
Ten aanzien van het eerste middel | Quant au premier moyen |
B.5.1. De verzoekende partijen voeren de schending aan van de | B.5.1. Les parties requérantes dénoncent la violation des articles 10, |
artikelen 10, 11, 12, 14 en 22 van de Grondwet, in samenhang gelezen | 11, 12, 14 et 22 de la Constitution, lus en combinaison avec les |
met de artikelen 6, 8 en 14 van het Europees Verdrag voor de rechten | articles 6, 8 et 14 de la Convention européenne des droits de l'homme, |
van de mens, met de artikelen 7, 20, 21, 47 en 48 van het Handvest van | avec les articles 7, 20, 21, 47 et 48 de la Charte des droits |
de grondrechten van de Europese Unie en met artikel 34 van de | fondamentaux de l'Union européenne et avec l'article 34 de la |
richtlijn (EU) 2015/849, doordat artikel 74/1 van de wet van 18 | directive (UE) 2015/849, en ce que l'article 74/1 de la loi du 18 |
december 2017, ingevoegd bij artikel 48 van de wet van 2 juni 2021, | décembre 2017, inséré par l'article 48 de la loi du 2 juin 2021, ne |
niet voorziet in het optreden van een zelfregulerend orgaan als | prévoit pas l'intervention d'un organisme d'autorégulation afin de |
waarborg bij de toepassing van de meldingsplicht voor | garantir l'application de l'obligation de signalement imposée aux |
belastingadviseurs en accountants. | conseillers fiscaux et aux experts-comptables. |
Volgens de verzoekende partijen is het beroepsgeheim onvoldoende | Selon les parties requérantes, le secret professionnel n'est pas |
gewaarborgd doordat artikel 74/1, § 1, van de wet van 18 september | suffisamment garanti en ce que l'article 74/1, § 1er, de la loi du 18 |
2017 niet voorziet in het optreden van een zelfregulerend orgaan dat dient te oordelen of de wettelijke voorwaarden voor het doorbreken van het beroepsgeheim van de beroepsbeoefenaars vervuld zijn, dan wel of zij zich bevinden in een van de uitzonderingsgevallen (eerste onderdeel van het middel). Bovendien voeren de verzoekende partijen een niet-verantwoord verschil in behandeling aan, omdat in het optreden van een zelfregulerend orgaan enkel is voorzien voor advocaten en niet voor belastingadviseurs en accountants (tweede onderdeel van het middel). B.5.2. Beide onderdelen van het middel bekritiseren de afwezigheid van een zelfregulerend orgaan voor de voormelde beroepsbeoefenaars, waarbij de schending wordt aangevoerd van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie, van het recht op eerbiediging van het | septembre 2017 ne prévoit pas l'intervention d'un organisme d'autorégulation qui doit examiner si les conditions légales de la violation du secret professionnel des professionnels sont remplies ou si ceux-ci se trouvent dans un des cas exceptionnels (première branche du moyen). Les parties requérantes dénoncent également une différence de traitement injustifiée, parce que l'intervention d'un organisme d'autorégulation est uniquement prévue pour les avocats mais pas pour les conseillers fiscaux et experts-comptables (seconde branche du moyen). B.5.2. Les deux branches du moyen critiquent l'absence d'un organisme d'autorégulation pour les professionnels précités et invoquent la violation du principe d'égalité et de non-discrimination, du droit au respect de la vie privée et du droit à un procès équitable. Etant |
privéleven en van het recht op een eerlijk proces. Aangezien de | donné que la disposition attaquée met en oeuvre le droit de l'Union, |
bestreden bepaling het Unierecht ten uitvoer brengt, onderzoekt het | la Cour examine le respect de ces droits fondamentaux en tenant compte |
Hof de eerbiediging van die grondrechten mede in het licht van de | notamment des articles de la Charte des droits fondamentaux de l'Union |
aangevoerde artikelen van het Handvest van de grondrechten van de | européenne invoqués. En application de l'article 52, paragraphe 3, de |
Europese Unie. De bepalingen van het Handvest hebben in beginsel, met | la Charte, les dispositions de celle-ci ont, en principe, le même sens |
toepassing van artikel 52, lid 3, ervan, dezelfde inhoud en reikwijdte | et la même portée que les droits analogues garantis par la Convention |
als de analoge rechten in het Europees Verdrag voor de rechten van de | européenne des droits de l'homme. |
mens. B.5.3. Gelet op hun onderlinge samenhang, onderzoekt het Hof beide | B.5.3. Eu égard à leur connexité, la Cour examine les deux branches du |
onderdelen van het middel samen. | moyen ensemble. |
B.6.1. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet waarborgen het beginsel | B.6.1. Les articles 10 et 11 de la Constitution garantissent le |
van gelijkheid en niet-discriminatie. De artikelen 20 en 21 van het | principe d'égalité et de non-discrimination. Les articles 20 et 21 de |
Handvest van de grondrechten van de Europese Unie waarborgen hetzelfde | la Charte des droits fondamentaux de l'Union européenne garantissent |
beginsel. Artikel 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de | le même principe. L'article 14 de la Convention européenne des droits |
mens verbiedt discriminatie bij het genot van de in dat Verdrag | de l'homme interdit la discrimination dans la jouissance des droits |
vermelde rechten. | reconnus dans cette Convention. |
B.6.2. Artikel 12, eerste lid, van de Grondwet waarborgt de vrijheid | B.6.2. L'article 12, alinéa 1er, de la Constitution garantit la |
van persoon. Artikel 12, tweede lid, en artikel 14 van de Grondwet | liberté individuelle. Les articles 12, alinéa 2, et 14 de la |
waarborgen het strafrechtelijk wettigheidsbeginsel. | Constitution garantissent le principe de la légalité en matière |
B.6.3. Artikel 22 van de Grondwet, artikel 8 van het Europees Verdrag | pénale. B.6.3. L'article 22 de la Constitution, l'article 8 de la Convention |
voor de rechten van de mens en artikel 7 van het Handvest van de | européenne des droits de l'homme et l'article 7 de la Charte des |
grondrechten van de Europese Unie waarborgen het recht op eerbiediging | droits fondamentaux de l'Union européenne garantissent le droit au |
van het privéleven. | respect de la vie privée. |
B.6.4. Artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens | B.6.4. L'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme |
en de artikelen 47 en 48 van het Handvest van de grondrechten van de | et les articles 47 et 48 de la Charte des droits fondamentaux de |
Europese Unie waarborgen het recht op een eerlijk proces. | l'Union européenne garantissent le droit à un procès équitable. |
B.6.5. Artikel 34 van de richtlijn (EU) 2015/849, zoals gewijzigd bij | B.6.5. L'article 34 de la directive (UE) 2015/849, tel qu'il a été |
de richtlijn (EU) 2018/843, bepaalt : | modifié par la directive (UE) 2018/843, dispose : |
« 1. In afwijking van artikel 33, lid 1, kunnen de lidstaten, in het | « 1. Par dérogation à l'article 33, paragraphe 1, les Etats membres |
geval van de in artikel 2, lid 1, punt 3), onder a), b) en d), bedoelde meldingsplichtige entiteiten, een passend zelfregulerend orgaan van de relevante beroepsgroep aanwijzen als de autoriteit die de in artikel 33, lid 1, bedoelde informatie ontvangt. Onverminderd lid 2 geeft het aangewezen zelfregulerend orgaan in de in de eerste alinea van dit lid bedoelde gevallen de informatie onverwijld en ongefilterd aan de FIE door. 2. De lidstaten passen de in artikel 33, lid 1, neergelegde verplichtingen niet toe op notarissen, andere onafhankelijke beoefenaars van juridische beroepen, auditors, externe accountants en belastingadviseurs, alleen voor zover die uitzondering betrekking | peuvent, s'agissant des entités assujetties visées à l'article 2, paragraphe 1, point 3) a), b) et d), désigner un organisme d'autorégulation approprié de la profession concernée pour être l'autorité qui recevra les informations visées à l'article 33, paragraphe 1. Sans préjudice du paragraphe 2, dans les cas visés au premier alinéa du présent paragraphe, l'organisme d'autorégulation désigné transmet rapidement et de manière non filtrée les informations à la CRF. 2. Les Etats membres n'appliquent pas les obligations prévues à l'article 33, paragraphe 1, aux notaires, aux membres des autres professions juridiques indépendantes, aux auditeurs, aux experts-comptables externes ni aux conseillers fiscaux, uniquement dans la stricte mesure où cette exemption concerne des informations |
heeft op de inlichtingen die zij van een van hun cliënten ontvangen, | qu'ils reçoivent de l'un de leurs clients ou obtiennent sur l'un de |
of over een van hun cliënten verkrijgen, tijdens het bepalen van de | leurs clients, lors de l'évaluation de la situation juridique de ce |
rechtspositie van hun cliënt of bij het verrichten van hun taak van | client ou dans l'exercice de leur mission de défense ou de |
verdediging of vertegenwoordiging van die cliënt in het kader van of | représentation de ce client dans une procédure judiciaire ou |
in verband met een rechtsgeding, daaronder begrepen advies over het | concernant une telle procédure, y compris dans le cadre de conseils |
instellen of vermijden van een rechtsgeding, ongeacht of die | relatifs à la manière d'engager ou d'éviter une procédure, que ces |
inlichtingen vóór, gedurende of na een dergelijk geding worden | informations soient reçues ou obtenues avant, pendant ou après cette |
ontvangen of verkregen. | procédure. |
3. Door de lidstaten aangewezen zelfregulerende organen publiceren | 3. Les organismes d'autorégulation désignés par les Etats membres |
jaarlijks een verslag met informatie over : | publient un rapport annuel contenant des informations sur : |
a) de krachtens de artikelen 58, 59 en 60 genomen maatregelen; | a) les mesures prises en vertu des articles 58, 59 et 60; |
b) het aantal ontvangen meldingen van inbreuken als bedoeld in artikel | b) le nombre de signalements d'infractions reçus visés à l'article 61, |
61, in voorkomend geval; | le cas échéant; |
c) le nombre de rapports reçus par l'organisme d'autorégulation visés | |
c) het aantal meldingen dat het in lid 1 bedoelde zelfregulerende | au paragraphe 1 et le nombre de rapports transmis par l'organisme |
orgaan heeft ontvangen en het aantal meldingen dat het zelfregulerende | |
orgaan aan de FIE heeft doorgezonden, in voorkomend geval; | d'autorégulation à la CRF, le cas échéant; |
d) in voorkomend geval, het aantal en een beschrijving van de | d) le cas échéant, le nombre et la description des mesures prises en |
maatregelen die krachtens de artikelen 47 en 48 zijn genomen om te | vertu des articles 47 et 48 pour contrôler le respect, par les entités |
controleren of de meldingsplichtige entiteiten hebben voldaan aan hun | assujetties, de leurs obligations en vertu des articles suivants : |
verplichtingen uit hoofde van : | |
i) de artikelen 10 tot en met 24 (cliëntenonderzoek); | i) articles 10 à 24 (vigilance à l'égard de la clientèle); |
ii) de artikelen 33, 34 en 35 (melding van verdachte transacties); | ii) articles 33, 34 et 35 (déclaration de transactions suspectes); |
iii) artikel 40 (bewaring van bewijsstukken), en | iii) article 40 (conservation des documents et pièces); et |
iv) de artikelen 45 en 46 (interne controles) ». | iv) articles 45 et 46 (contrôles internes) ». |
B.7.1. De beroepsactiviteiten van de belastingadviseurs en de | B.7.1. Les activités professionnelles des conseillers fiscaux et des |
accountants worden opgesomd in de artikelen 3 en 6 van de wet van 17 | experts-comptables sont énumérées aux articles 3 et 6 de la loi du 17 |
maart 2019 « betreffende de beroepen van accountant en | mars 2019 « relative aux professions d'expert-comptable et de |
belastingadviseur ». Voor al die gereglementeerde activiteiten zijn de | conseiller fiscal ». Pour toutes ces activités réglementées, les |
belastingadviseurs en accountants onderworpen aan de wet van 18 | conseillers fiscaux et les experts-comptables sont soumis à la loi du |
september 2017 (artikel 5, 24° en 25°). | 18 septembre 2017 (article 5, 24° et 25°). |
De advocaten daarentegen zijn slechts onderworpen aan de wet van 18 | Les avocats ne sont quant à eux soumis à la loi du 18 septembre 2017 |
september 2017 wanneer zij hun cliënt bijstaan bij het voorbereiden of | que lorsqu'ils assistent leur client dans la préparation ou la |
uitvoeren van verrichtingen in verband met de aan- en verkoop van | réalisation d'opérations concernant l'achat ou la vente de biens |
onroerend goed of bedrijven, het beheren van het geld van hun cliënt, | immeubles ou d'entreprises commerciales, la gestion de fonds, de |
waardepapieren of andere activa, de opening of het beheer van bank-, | titres ou d'autres actifs appartenant au client, l'ouverture ou la |
spaar- of effectenrekeningen, het organiseren van de inbreng die nodig | gestion de comptes bancaires ou de portefeuilles, l'organisation des |
is voor de oprichting, de exploitatie of het beheer van | apports nécessaires à la constitution, à la gestion ou à la direction |
vennootschappen, de oprichting, de exploitatie of het beheer van | de sociétés, la constitution, la gestion ou la direction de sociétés, |
fiducieën of trusts, vennootschappen, stichtingen of soortgelijke | de fiducies ou de trusts, de sociétés, de fondations ou de structures |
structuren, of wanneer zij optreden namens en voor rekening van hun | similaires ou lorsqu'ils agissent au nom de leur client et pour le |
cliënt in enigerlei financiële verrichtingen of verrichtingen in | compte de celui-ci dans toute opération financière ou immobilière |
onroerend goed (artikel 5, 28°). Volgens de wetgever zijn dit immers | (article 5, 28°). Selon le législateur en effet, telles ne sont pas |
niet de kerntaken van een advocaat (Parl. St., Kamer, 2003-2004, DOC | les missions essentielles d'un avocat (Doc. parl., Chambre, 2003-2004, |
51-0383/001, p. 28). | DOC 51-0383/001, p. 28). |
De schending van het beroepsgeheim, bij de melding van de discrepantie | La violation du secret professionnel, lors du signalement de la |
in het UBO-register aan de Administratie van de Thesaurie, is derhalve | divergence dans le registre UBO à l'Administration de la Trésorerie, |
enkel mogelijk ten aanzien van die activiteiten van de | |
beroepsbeoefenaars en de advocaten die onderworpen zijn aan de wet van | n'est dès lors possible qu'à l'égard des activités des professionnels |
18 september 2017. | et des avocats qui sont soumises à la loi du 18 septembre 2017. |
B.7.2. Een houder van het beroepsgeheim moet in principe elke | B.7.2. Le dépositaire du secret professionnel doit, en principe, |
vertrouwelijke mededeling die is verkregen in de omstandigheden | garder secrète toute information confidentielle obtenue dans les |
vermeld in artikel 458 van het Strafwetboek, geheimhouden. | conditions visées à l'article 458 du Code pénal. |
Die geheimhoudingsplicht, die door de wetgever aan de houder van het | Cette obligation de secret, mise à charge du dépositaire par le |
beroepsgeheim is opgelegd, heeft hoofdzakelijk tot doel het | |
fundamentele recht op eerbiediging van het privéleven te beschermen | législateur, vise, à titre principal, à protéger le droit fondamental |
van diegene die iemand in vertrouwen neemt, soms over iets heel | à la vie privée de la personne qui se confie, parfois dans ce qu'elle |
persoonlijks. Die vertrouwensband maakt het voor de houder van het | a de plus intime. Ce lien de confiance permet au détenteur du secret |
beroepsgeheim mogelijk de persoon die hem in vertrouwen neemt op | professionnel d'apporter utilement une aide à la personne qui se |
dienstige wijze bijstand te verlenen. Die informatie geniet ook, in | confie à lui. Ces informations bénéficient aussi, dans certaines |
bepaalde gevallen, de bescherming die voor de rechtzoekende | hypothèses, de la protection découlant, pour le justiciable, des |
voortvloeit uit de waarborgen die zijn neergelegd in artikel 6 van het | garanties inscrites à l'article 6 de la Convention européenne des |
Europees Verdrag voor de rechten van de mens. | droits de l'homme. |
B.8.1. De wetgever heeft het beroepsgeheim van beide in het middel | B.8.1. Le législateur a protégé le secret professionnel des deux |
vermelde categorieën van meldingsplichtige entiteiten beschermd, maar | catégories d'entités assujetties mentionnées dans le moyen, mais il |
op een verschillende manier. | l'a fait de deux manières différentes. |
B.8.2. De belastingadviseurs en de accountants dienen de discrepantie | B.8.2. Les conseillers fiscaux et les experts-comptables ne doivent |
in het UBO-register die zij vaststellen niet te melden aan de | pas signaler la divergence qu'ils constatent dans le registre UBO à |
Administratie van de Thesaurie, wanneer de informatie of de | l'Administration de la Trésorerie lorsque les informations ou les |
inlichtingen ontvangen of verkregen werden « tijdens de bepaling van | renseignements ont été reçus ou obtenus « lors de l'évaluation de la |
de rechtspositie van [hun] cliënt, of in de uitoefening van hun | situation juridique de [leur] client ou dans l'exercice de leur |
opdracht die cliënt in of in verband met een rechtsgeding te | mission de défense ou de représentation du client dans une procédure |
verdedigen of te vertegenwoordigen, met inbegrip van advies over het | judiciaire ou concernant une telle procédure, y compris dans le cadre |
instellen of vermijden van een rechtsgeding, ongeacht of dergelijke | de conseils relatifs à la manière d'engager ou d'éviter une procédure, |
informatie of inlichtingen vóór, gedurende of na een dergelijk geding | que ces informations ou renseignements soient reçus ou obtenus avant, |
wordt ontvangen of verkregen ». De discrepantie moet wel worden gemeld | pendant ou après cette procédure ». La divergence doit être signalée |
wanneer de belastingadviseurs of accountants zelf hebben deelgenomen | lorsque les conseillers fiscaux ou les experts-comptables ont |
aan de witwasactiviteiten of de activiteiten voor de financiering van | participé eux-mêmes aux activités de blanchiment ou aux activités de |
terrorisme, of wanneer zij weten dat hun cliënt juridisch advies wenst | financement du terrorisme ou lorsqu'ils savent que leur client |
voor dergelijke doeleinden (artikel 74/1, § 1, vierde lid, van de wet | souhaite des conseils juridiques à de telles fins (article 74/1, § 1er, |
van 18 september 2017). | alinéa 4, de la loi du 18 septembre 2017). |
B.8.3. De advocaten dienen de discrepantie in het UBO-register die zij | B.8.3. Les avocats doivent immédiatement signaler la divergence qu'ils |
vaststellen onmiddellijk te melden aan de stafhouder van de orde | constatent au bâtonnier de l'ordre dont ils relèvent. Celui-ci vérifie |
waartoe zij behoren. Die laatstgenoemde gaat eerst na of de | |
discrepantie wel degelijk is vastgesteld door de advocaat bij de | d'abord que la divergence a effectivement été constatée par l'avocat |
uitoefening van een activiteit bedoeld in artikel 5, § 1, 28°, | dans l'exercice d'une activité visée à l'article 5, § 1er, 28°, cité |
aangehaald in B.7.1. Vervolgens doet hij dezelfde controle die de | en B.7.1. Il procède ensuite à un contrôle identique à celui qui est |
belastingadviseurs en de accountants zelf doen, namelijk nagaan of « | effectué par les conseillers fiscaux et experts-comptables eux-mêmes, |
de informatie en inlichtingen van één van hun cliënten ontvangen werd | qui consiste à vérifier si « les informations et renseignements ont |
of over één van hun cliënten verkregen werd tijdens de bepaling van de | été reçus d'un client ou obtenus sur un client lors de l'évaluation de |
rechtspositie van deze cliënt, of in de uitoefening van hun opdracht | la situation juridique de ce client ou dans l'exercice de leur mission |
die cliënt in of in verband met een rechtsgeding te verdedigen of te | de défense ou de représentation du client dans une procédure |
vertegenwoordigen, met inbegrip van advies over het instellen of | judiciaire ou concernant une telle procédure, y compris dans le cadre |
vermijden van een rechtsgeding, ongeacht of dergelijke informatie of | de conseils relatifs à la manière d'engager ou d'éviter une procédure, |
inlichtingen vóór, gedurende of na een dergelijk geding wordt | que ces informations ou renseignements soient reçus ou obtenus avant, |
ontvangen of verkregen, tenzij de bedoelde onderworpen entiteiten zelf | pendant ou après cette procédure, sauf si les entités assujetties |
hebben deelgenomen aan de witwasactiviteiten of de activiteiten voor | visées ont pris part à des activités de blanchiment de capitaux ou de |
financiering van terrorisme, zij juridisch advies voor | financement du terrorisme, ont fourni un conseil juridique à des fins |
witwasdoeleinden of voor financiering van terrorisme hebben verstrekt, | de blanchiment de capitaux ou de financement du terrorisme ou savent |
of zij weten dat hun cliënt juridisch advies wenst voor dergelijke | que le client a sollicité un conseil juridique à de telles fins ». Le |
doeleinden ». In voorkomend geval geeft de stafhouder de informatie en | cas échéant, le bâtonnier transmet par voie électronique, de manière |
inlichtingen, onmiddellijk en ongefilterd, op elektronische wijze door | immédiate et non filtrée, les informations et renseignements à |
aan de Administratie van de Thesaurie (artikel 74/1, § 1, tweede, | l'Administration de la Trésorerie (article 74/1, § 1er, alinéas 2, 3 |
derde en vierde lid, van de wet van 18 september 2017). | et 4, de la loi du 18 septembre 2017). |
B.8.4. Uit het bijzondere statuut van de advocaten, vastgesteld in het | B.8.4. La Cour a déduit du statut particulier des avocats, établi par |
Gerechtelijk Wetboek en in de reglementeringen die zijn aangenomen | le Code judiciaire et par les réglementations adoptées par les ordres |
door de bij de wet van 4 juli 2001 opgerichte orden, heeft het Hof | créés par la loi du 4 juillet 2001, que la profession d'avocat en |
afgeleid dat het beroep van advocaat in België zich onderscheidt van | Belgique se distingue d'autres professions juridiques indépendantes |
andere zelfstandige juridische beroepen (zie arrest nr. 10/2008 van 23 | (voy. l'arrêt n° 10/2008 du 23 janvier 2008 |
januari 2008 (ECLI:BE:GHCC:2008:ARR.010), B.6.3). In hetzelfde arrest heeft het Hof geoordeeld : « B.7.1. De effectiviteit van de rechten van de verdediging van iedere rechtzoekende veronderstelt noodzakelijkerwijs dat een vertrouwensrelatie tot stand kan komen tussen hem en de advocaat die hem raad geeft en hem verdedigt. Die noodzakelijke vertrouwensrelatie kan alleen tot stand komen en behouden blijven indien de rechtzoekende de waarborg heeft dat wat hij aan zijn advocaat toevertrouwt, door die laatstgenoemde niet openbaar zal worden gemaakt. Hieruit volgt dat de regel van het beroepsgeheim, waarvan de schending met name bij artikel | (ECLI:BE:GHCC:2008:ARR.010), B.6.3). Par le même arrêt, la Cour a jugé : « B.7.1. L'effectivité des droits de la défense de tout justiciable suppose nécessairement qu'une relation de confiance puisse être établie entre lui et l'avocat qui le conseille et le défend. Cette nécessaire relation de confiance ne peut être établie et maintenue que si le justiciable a la garantie que ce qu'il confiera à son avocat ne sera pas divulgué par celui-ci. Il en découle que la règle du secret professionnel, dont la violation est sanctionnée notamment par |
458 van het Strafwetboek wordt bestraft, een fundamenteel element van | l'article 458 du Code pénal, est un élément fondamental des droits de |
de rechten van de verdediging is ». | la défense ». |
Bij zijn arrest nr. 114/2020 van 24 september 2020 | Par son arrêt n° 114/2020 du 24 septembre 2020 |
(ECLI:BE:GHCC:2020:ARR.114) heeft het Hof als volgt geoordeeld : | (ECLI:BE:GHCC:2020:ARR.114), la Cour a jugé : |
« Het beroepsgeheim van de advocaat is een essentieel bestanddeel van | « Le secret professionnel de l'avocat est une composante essentielle |
het recht op eerbiediging van het privéleven en van het recht op een | du droit au respect de la vie privée et du droit à un procès |
eerlijk proces. | équitable. |
Het beroepsgeheim van de advocaat heeft immers hoofdzakelijk tot doel | Le secret professionnel de l'avocat vise en effet principalement à |
het fundamentele recht op eerbiediging van het privéleven te | protéger le droit fondamental qu'a la personne qui se confie, parfois |
beschermen van diegene die iemand in vertrouwen neemt, soms over iets | dans ce qu'elle a de plus intime, au respect de sa vie privée » |
heel persoonlijks » (B.9.1). | (B.9.1). |
Het Hof van Justitie heeft in een arrest van 8 december 2022 | La Cour de justice a jugé, dans un arrêt du 8 décembre 2022 : |
geoordeeld : « De specifieke bescherming die artikel 7 van het Handvest en artikel | « La protection spécifique que l'article 7 de la Charte et l'article |
8, lid 1, EVRM toekennen aan het beroepsgeheim van advocaten, die | 8, paragraphe 1, de la CEDH accordent au secret professionnel des |
vooral tot uiting komt in de op hen rustende verplichtingen, wordt | avocats, qui se traduit avant tout par des obligations à leur charge, |
gerechtvaardigd door het feit dat advocaten een fundamentele taak | se justifie par le fait que les avocats se voient confier une mission |
hebben in een democratische samenleving, namelijk justitiabelen | fondamentale dans une société démocratique, à savoir la défense des |
verdedigen (EHRM, arrest van 6 december 2012, Michaud tegen Frankrijk, | justiciables (Cour EDH, arrêt du 6 décembre 2012, Michaud c. France, |
CE:ECHR:2012:1206JUD001232311, §§ 118 en 119). Deze fundamentele taak | CE:ECHR:2012:1206JUD001232311, §§ 118 et 119). Cette mission |
fondamentale comporte, d'une part, l'exigence, dont l'importance est | |
omvat, ten eerste, het in alle lidstaten als belangrijk erkende | reconnue dans tous les Etats membres, que tout justiciable doit avoir |
vereiste dat elke justitiabele de mogelijkheid moet hebben in alle | la possibilité de s'adresser en toute liberté à son avocat, dont la |
vrijheid een advocaat te raadplegen, wiens beroep het in wezen is, | profession même englobe, par essence, la tâche de donner, de façon |
onafhankelijk juridisch advies te geven aan eenieder die het behoeft | indépendante, des avis juridiques à tous ceux qui en ont besoin et, |
en, ten tweede, het daarmee verband houdende vereiste van loyaliteit | d'autre part, celle, corrélative, de loyauté de l'avocat envers son |
van de advocaat jegens zijn cliënt (zie in die zin arrest van 18 mei | client (voir, en ce sens, arrêt du 18 mai 1982, AM & S |
1982, AM & S Europe/Commissie, 155/79, EU: C:1982:157, punt 18) » | Europe/Commission, 155/79, EU:C:1982:157, point 18) » (CJUE, grande |
(HvJ, grote kamer, 8 december 2022, C-694/20, Orde van Vlaamse Balies | chambre, 8 décembre 2022, C-694/20, Orde van Vlaamse Balies e.a., |
e.a., ECLI:EU:C:2022: 963, punt 28). | ECLI:EU:C:2022:963, point 28). |
B.8.5. De wetgever kan in redelijkheid oordelen dat de verschillen | B.8.5. Le législateur peut raisonnablement considérer que les |
tussen de beroepsgroep van de belastingadviseurs en de accountants | différences entre le groupe professionnel des conseillers fiscaux et |
enerzijds, en de beroepsgroep van de advocaten anderzijds, waarin het | des experts-comptables, d'une part, et le groupe professionnel des |
bestreden artikel 48 van de wet van 2 juni 2021 voorziet, gelet op de | avocats, d'autre part, prévues par l'article 48, attaqué, de la loi du |
aard van de ter zake geldende beginselen, noodzakelijk zijn om, voor | 2 juin 2021, eu égard à la nature des principes en cause, sont |
de beroepsgroep van de advocaten, elk risico van aantasting van de | nécessaires afin d'éviter, en ce qui concerne le groupe professionnel |
rechten van de verdediging en van het recht op eerbiediging van het | des avocats, tout risque d'atteinte aux droits de la défense et au |
privéleven in zijn meest persoonlijke aspect te vermijden, terwijl die | droit au respect de la vie privée dans son aspect le plus personnel, |
noodzaak niet op dezelfde manier bestaat ten aanzien van de beroepsgroep van belastingadviseurs en accountants. Hoewel belastingadviseurs en accountants zich, net als advocaten, blootstellen aan administratieve en strafrechtelijke sancties wanneer zij de meldingsplicht niet naleven en zich schuldig kunnen maken aan de schending van het beroepsgeheim wanneer zij, ten onrechte, wel de meldingsplicht naleven, bevinden zij zich in een situatie die wezenlijk verschilt van die van de advocaten. Uit de omstandigheid dat het beroepsgeheim van de advocaten en van de | alors que cette nécessité ne se présente pas de la même façon à l'égard du groupe professionnel des conseillers fiscaux et des experts-comptables. Bien que les conseillers fiscaux et les experts-comptables, tout comme les avocats, s'exposent à des sanctions administratives et pénales lorsqu'ils ne respectent pas l'obligation de signalement et soient susceptibles de violer le secret professionnel lorsqu'ils respectent, à tort, l'obligation de signalement, ceux-ci se trouvent dans une situation qui diffère fondamentalement de celle des avocats. De la circonstance que le secret professionnel des avocats et des conseillers fiscaux et des experts-comptables est protégé par |
belastingadviseurs en accountants wordt beschermd door artikel 458 van | l'article 458 du Code pénal, il ne peut être déduit que les articles |
het Strafwetboek, kan niet worden afgeleid dat de artikelen 10 en 11 | 10 et 11 de la Constitution exigent que les mêmes règles et les mêmes |
van de Grondwet vereisen dat dezelfde regels en dezelfde waarborgen | garanties s'appliquent aux deux catégories de groupes professionnels. |
gelden voor beide categorieën van beroepsgroepen. | |
B.8.6. De wetgever heeft de verplichting die voortvloeit uit de | B.8.6. Le législateur a mis en oeuvre l'obligation qui découle de la |
richtlijn (EU) 2015/843 uitgevoerd, maar hij heeft daarbij geoordeeld | directive (UE) 2015/843, mais il a, ce faisant, considéré que |
dat het optreden van een zelfregulerend orgaan voor de | l'intervention d'un organisme d'autorégulation n'était pas nécessaire |
belastingadviseurs en accountants niet noodzakelijk was, aldus | en ce qui concerne les conseillers fiscaux et les experts-comptables, |
gebruikmakend van de beoordelingsmarge die hem bij de richtlijn (EU) | faisant ainsi usage de la marge d'appréciation qui lui est laissée par |
2015/849 is gelaten (artikel 48, lid 1, van de richtlijn (EU) | la directive (UE) 2015/849 (article 48, paragraphe 1, de la directive |
2015/849). | (UE) 2015/849). |
Gelet op die beoordelingsmarge waarover de wetgever binnen de grenzen | Eu égard à cette marge d'appréciation dont il dispose dans les limites |
van het recht van de Europese Unie beschikt, en rekening houdend met | du droit de l'Union européenne et compte tenu de ce qui est dit en |
hetgeen is vermeld in B.8.5, vermocht hij redelijkerwijs ervoor te | B.8.5, le législateur a raisonnablement pu choisir de soumettre les |
kiezen alleen de advocaten te onderwerpen aan het optreden van een | seuls avocats à l'intervention d'un organisme d'autorégulation, à |
zelfregulerend orgaan, namelijk de stafhouder. | savoir le bâtonnier. |
Het bestreden artikel heeft geen onevenredige gevolgen en is derhalve | La disposition attaquée n'a pas d'effets disproportionnés et n'est |
niet zonder redelijke verantwoording. | donc pas dénuée de justification raisonnable. |
B.9. Het eerste middel is niet gegrond. | B.9. Le premier moyen n'est pas fondé. |
Ten aanzien van het tweede middel | Quant au second moyen |
B.10. De verzoekende partijen voeren de schending aan van de artikelen | B.10. Les parties requérantes invoquent la violation des articles 10 |
10 en 11 van de Grondwet, doordat artikel 74/1 van de wet van 18 | et 11 de la Constitution, en ce que l'article 74/1 de la loi du 18 |
september 2017 niet voorziet in een afwijkende regeling voor de | septembre 2017 ne prévoit pas de régime dérogatoire dans l'hypothèse |
hypothese waarin belastingadviseurs en accountants niet enkel een | où les conseillers fiscaux et experts-comptables doivent signaler non |
discrepantie in het UBO-register moeten melden aan de Administratie | seulement une divergence dans le registre UBO à l'Administration de la |
van de Thesaurie, maar terzelfder tijd ook een vermoeden van het | Trésorerie, mais en même temps aussi un soupçon de blanchiment de |
witwassen van gelden of van terrorismefinanciering aan de CFI. | capitaux ou de financement du terrorisme à la CTIF. |
Het gebrek aan een afwijkende regeling, in geval van een vermoeden van | L'absence de régime dérogatoire, en cas de soupçon de blanchiment de |
het witwassen van gelden of van terrorismefinanciering dat dient | capitaux ou de financement du terrorisme qui doit être signalé à la |
gemeld te worden aan de CFI, zou volgens de verzoekende partijen de | CTIF, compromettrait, selon les parties requérantes, les mesures de |
beschermingsmaatregelen ten aanzien van beroepsbeoefenaars in geval van melding aan de CFI ondergraven. | protection à l'égard des professionnels en cas de signalement à la CTIF. |
B.11. Het is niet uitgesloten dat criminelen zich keren tegen de | B.11. Il n'est pas exclu que des criminels s'en prennent aux |
melders van witwasvermoedens of vermoedens van terrorismefinanciering, | déclarants de soupçons de blanchiment ou de financement du terrorisme, |
waardoor de wetgever het nodig vond bijzondere beschermingsmaatregelen | ce qui a amené le législateur à prévoir des mesures de protection |
in te schrijven in de wet van 18 september 2017. De | particulières dans la loi du 18 septembre 2017. Les mesures de |
beschermingsmaatregelen in geval van melding aan de CFI zijn vermeld | protection en cas de signalement à la CTIF sont mentionnées dans les |
in de artikelen 57 tot 59 van die wet. | articles 57 à 59 de cette loi. |
De eerste maatregel bestaat erin dat het verstrekken te goeder trouw | La première mesure consiste en ce que la communication d'informations |
van informatie door de meldingsplichtige aan de CFI niet kan leiden | effectuée de bonne foi à la CTIF par une entité assujettie ne peut |
tot enige vorm van aansprakelijkheid van de melder (artikel 57). De | entraîner aucune forme de responsabilité pour le déclarant (article |
tweede maatregel waarborgt dat de CFI de procureur des Konings of de | 57). La deuxième mesure garantit que la CTIF ne communique pas au |
federale procureur niet in kennis stelt van de vermoedens die ze heeft | procureur du Roi ou au procureur fédéral les déclarations de soupçons |
ontvangen van de onderworpen entiteiten, teneinde de anonimiteit van | qu'elle a reçues des entités assujetties, afin de protéger l'anonymat |
de melder te beschermen (artikel 58). De derde maatregel verplicht de | du déclarant (article 58). La troisième mesure impose aux autorités |
bevoegde autoriteiten inzake onderzoek en vervolging van het witwassen | compétentes en matière d'enquête et de poursuite du blanchiment de |
van geld en de financiering van terrorisme om alle « passende | capitaux et du financement du terrorisme de prendre « toute mesure |
maatregelen » te nemen om de melders aan het CFI van een vermoeden van | appropriée » afin d'assurer aux déclarants à la CTIF d'un soupçon de |
het witwassen van geld of de financiering van terrorisme wettelijk te | blanchiment de capitaux ou de financement du terrorisme une protection |
beschermen tegen bedreigingen, vergeldingsmaatregelen of daden van | légale contre toute menace, mesure de représailles ou tout acte |
agressie (artikel 59). | hostile (article 59). |
B.12. Zoals reeds in B.4 is vermeld, moet de verplichting tot | B.12. Comme il est dit en B.4, il y a lieu de distinguer l'obligation |
medewerking aan het UBO-register worden onderscheiden van de | de collaboration au registre UBO de l'obligation de déclaration à la |
verplichting tot melding aan de CFI, die gericht is op een | |
daadwerkelijke opsporing en eventuele vervolging van mogelijke | CTIF, qui vise à la détection effective et à la poursuite éventuelle |
misdrijven. De verplichting tot medewerking aan het UBO-register is | d'infractions potentielles. L'obligation de collaborer au registre |
daarentegen louter gericht op het verzamelen van administratieve | UBO, en revanche, tend seulement à recueillir des données |
gegevens. Die verschillende finaliteit volstaat op zichzelf om de | administratives. Cette différence de finalité suffit en soi pour |
verschillende graad van bescherming van de melders te verantwoorden. | justifier que les déclarants bénéficient de degrés de protection |
Wanneer strafvervolging dreigt, kan het gevaar van vergelding | différents. Si des poursuites pénales sont envisagées, on peut |
redelijkerwijze groter worden geacht. | raisonnablement s'attendre à un plus grand risque de représailles. |
B.13. De verzoekende partijen bekritiseren evenwel inzonderheid dat in | B.13. Les parties requérantes critiquent toutefois en particulier le |
geval van parallelle meldingen, zowel aan de Administratie van de | fait qu'en cas de signalements parallèles, tant à l'Administration de |
Thesaurie (inzake het UBO-register) als aan de CFI (inzake vermoedens | la Trésorerie (dans le cas du registre UBO) qu'à la CTIF (en cas de |
van witwassen of terrorismefinanciering), de anonimiteit van de melder | soupçons de blanchiment ou de financement du terrorisme), l'anonymat |
niet op sluitende wijze is gewaarborgd. | du déclarant ne soit pas garanti de manière adéquate. |
B.14. Artikel 74/1, § 2, tweede lid, van de wet van 18 september 2017 | B.14. L'article 74/1, § 2, alinéa 2, de la loi du 18 septembre 2017 |
voorziet eveneens in de anonimiteit van de melder aan het UBO-register | prévoit également l'anonymat du déclarant qui collabore au registre |
: | UBO : |
« Wanneer de Administratie van de Thesaurie een mededeling doet aan | « Lorsque l'Administration de la Trésorerie fait une communication à |
een derde, de Procureur des Konings of de federale procureur | un tiers, y compris le procureur du Roi ou le procureur fédéral, |
inbegrepen, dan zal de identiteit van de onderworpen entiteit of de | l'identité de l'entité assujettie ou de l'autorité compétente à |
bevoegde autoriteit die de melding van een verschil als bedoeld in | l'origine du signalement [d'une] différence visée au paragraphe 1er ne |
paragraaf 1 heeft gemaakt in geen geval meegedeeld worden ». | pourra en aucun cas être communiquée ». |
Het amendement tot invoeging van dat lid werd als volgt verantwoord : | L'amendement visant à insérer cet alinéa a été justifié ainsi : |
« De antiwitwasregelgeving is een belangrijk instrument in de strijd tegen ernstige en georganiseerde fraude. Onderworpen entiteiten verlenen dagelijks hun medewerking aan deze strijd door de toepassing van verschillende preventieve maatregelen die hen worden opgelegd (bijvoorbeeld cliëntenacceptatiebeleid) en door, indien er vermoedens zijn van witwassen van geld, deze te melden aan de CFI. Het fysieke risico waaraan de onderworpen entiteiten worden blootgesteld door de verplichting tot de mededeling van feiten of vermoedens van witwassen van geld dient te worden vermeden. Vandaar dat de melding aan de CFI wettelijk wordt omkaderd door een | « La réglementation anti-blanchiment est un outil important dans la lutte contre la fraude grave et organisée. Les entités assujetties coopèrent quotidiennement à cette lutte en appliquant diverses mesures préventives qui leur sont imposées (p. ex. politique d'acceptation des clients) et en déclarant à la CTIF les soupçons de blanchiment d'argent. Il convient d'éviter le risque physique auquel les entités assujetties sont exposées en raison de l'obligation de communiquer des faits ou des soupçons de blanchiment d'argent. C'est pourquoi la déclaration à la CTIF est légalement encadrée par un |
arsenaal aan maatregelen ter bescherming van de identiteit van de | arsenal de mesures visant à protéger l'identité du déclarant. Par |
melder. Zo stelt artikel 58 van de anti-witwaswet dat de CFI de identiteit van de melder nooit zal meedelen wanneer deze een mededeling doet aan de Procureur des Konings of de federale procureur. Hoewel het UBO-register een administratief openbaar register is waarvan de informatie adequaat, nauwkeurig en actueel is, en dus geen strafrechtelijke component heeft, wenst dit amendement te verduidelijken dat bij elke mededeling aan een derde persoon, andere dan degene die de discrepantie heeft gemeld, de identiteit van degene die melding heeft gedaan, nooit kenbaar wordt gemaakt en een gelijkaardige bescherming geniet bepaald in het vernoemde artikel 58. In deze context wordt eraan herinnerd dat, onverminderd de toepassing | exemple, l'article 58 de la loi sur la lutte contre le blanchiment d'argent stipule que la CTIF ne révèlera jamais l'identité du déclarant lorsqu'elle fera une communication au procureur du Roi ou au procureur fédéral. Quoique le registre UBO vise à être un registre public administratif dont les informations sont adéquates, exactes et à jour, et n'a donc pas de composante pénale, cet amendement vise à préciser que dans toute communication à un tiers, autre que celui qui a signalé la divergence, l'identité de la personne qui a effectué le signalement n'est jamais révélée et bénéficie d'une protection similaire à celle prévue à l'article 58 susmentionné. Dans ce contexte, il convient de rappeler que, sans préjudice de |
van artikel 458 van het strafwetboek, bij niet naleving van deze bepalingen de tuchtsanctie bedoeld in artikel 77, § 1, van het koninklijk besluit van 2 oktober 1937 houdende het statuut van het rijkspersoneel, van toepassing kan zijn. Op deze wijze wordt de anonimiteit van de melder gewaarborgd op een absolute wijze » (Parl. St., Kamer, 2020-2021, DOC 55-1900/005, pp. 4-5). B.15. In geval van een parallelle melding, onder voorbehoud dat in een dergelijk geval de Administratie van de Thesaurie de betrokken informatieplichtige niet in kennis mag stellen van de gronden van de melding van de discrepantie aan de Administratie, is bijgevolg de anonimiteit van de melder op afdoende wijze gewaarborgd. Rekening houdend met die beschermingsmaatregelen, tonen de verzoekende partijen niet aan dat een identificatie van de melder mogelijk is en dat diens bescherming enigerwijze kan worden ondergraven. B.16. Onder voorbehoud van hetgeen is vermeld in B.15 is het tweede middel niet gegrond. Om die redenen, het Hof, onder voorbehoud van hetgeen is vermeld in B.15, verwerpt het beroep. Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 16 februari 2023. De griffier, F. Meersschaut De voorzitter, | l'application de l'article 458 du Code pénal, la sanction disciplinaire visée à l'article 77, § 1er, de l'arrêté royal du 2 octobre 1937 portant le statut des agents de l'Etat peut être applicable en cas de non-respect de ces dispositions. De cette façon, l'anonymat de la personne à l'origine du signalement est assuré d'une manière absolue » (Doc. parl., Chambre, 2020-2021, DOC 55-1900/005, pp. 4-5). B.15. Dans l'hypothèse de signalements parallèles, sous la réserve que, dans un tel cas, l'Administration de la Trésorerie ne soit pas autorisée à informer le redevable de l'information concerné des fondements du signalement de la divergence à l'Administration, l'anonymat du déclarant est donc garanti de manière adéquate. Compte tenu de ces mesures de protection, les parties requérantes ne démontrent pas qu'une identification du déclarant soit possible et que sa protection puisse être compromise d'une quelconque manière. B.16. Sous réserve de ce qui est dit en B.15, le second moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour, sous réserve de ce qui est dit en B.15, rejette le recours. Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 16 février 2023. Le greffier, F. Meersschaut Le président, |
L. Lavrysen | L. Lavrysen |