← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 83/2023 van 25 mei 2023 Rolnummer 7793 In zake : de prejudiciële
vraag betreffende artikel 347-1 van het oud Burgerlijk Wetboek, gesteld door de familie- en jeugdrechtbank
van de Rechtbank van eerste aanleg Antwerpen Het Grondwettelijk Hof, samengesteld
uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 83/2023 van 25 mei 2023 Rolnummer 7793 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 347-1 van het oud Burgerlijk Wetboek, gesteld door de familie- en jeugdrechtbank van de Rechtbank van eerste aanleg Antwerpen Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...) | Extrait de l'arrêt n° 83/2023 du 25 mai 2023 Numéro du rôle : 7793 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 347-1 de l'ancien Code civil, posée par le tribunal de la famille et de la jeunesse du Tribunal de première instance La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. Gie(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 83/2023 van 25 mei 2023 | Extrait de l'arrêt n° 83/2023 du 25 mai 2023 |
Rolnummer 7793 | Numéro du rôle : 7793 |
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 347-1 van het oud | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 347-1 de |
Burgerlijk Wetboek, gesteld door de familie- en jeugdrechtbank van de | l'ancien Code civil, posée par le tribunal de la famille et de la |
Rechtbank van eerste aanleg Antwerpen, afdeling Antwerpen. | jeunesse du Tribunal de première instance d'Anvers, division d'Anvers. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de | composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. |
rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. | Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. Pieters, S. |
Pieters, S. de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt en K. Jadin, | de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt et K. Jadin, assistée du greffier |
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, | P.-Y. Dutilleux, présidée par le président L. Lavrysen, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij vonnis van 1 april 2022, waarvan de expeditie ter griffie van het | Par jugement du 1er avril 2022, dont l'expédition est parvenue au |
Hof is ingekomen op 26 april 2022, heeft de familie- en jeugdrechtbank | greffe de la Cour le 26 avril 2022, le tribunal de la famille et de la |
van de Rechtbank van eerste aanleg Antwerpen, afdeling Antwerpen, een | jeunesse du Tribunal de première instance d'Anvers, division d'Anvers, |
prejudiciële vraag gesteld die bij beschikking van het Hof van 11 mei | a posé une question préjudicielle qui, par ordonnance de la Cour du 11 |
2022 als volgt werd geherformuleerd : | mai 2022, a été reformulée comme suit : |
« Schendt artikel 347-1 van het oud Burgerlijk Wetboek de artikelen | « L'article 347-1 de l'ancien Code civil viole-t-il les articles 10, |
10, 11 en 22 van de Grondwet doordat het op discriminatoire wijze | 11 et 22 de la Constitution en ce qu'il porte atteinte de manière |
zowel ten aanzien van het kind, als de ouder en de kandidaat-adoptant | discriminatoire, à l'égard de l'enfant comme à l'égard du parent et du |
afbreuk doet aan het recht op eerbiediging van het privéleven en het | candidat adoptant, au droit au respect de la vie privée et familiale, |
gezinsleven, in zoverre die bepaling tot gevolg heeft dat een eerste | en tant que cette disposition a pour effet qu'une première adoption |
stiefouderadoptie een volgende (stiefouderadoptie) onmogelijk maakt, | par un beau-parent rend impossible une adoption ultérieure (par un |
en zij de juridische erkenning verhindert van een tweezijdig | autre beau-parent) et en tant qu'elle empêche la reconnaissance |
juridique d'une ` beau-parenté bilatérale ', sinon éventuellement par | |
stiefouderschap, tenzij eventueel via een verzoek van het openbaar | le biais d'une demande du ministère public, reposant sur des motifs |
ministerie, gesteund op gewichtige redenen ? ». | graves ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 347-1 van het oud | B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 347-1 de l'ancien |
Burgerlijk Wetboek, zoals laatst gewijzigd bij artikel 6 van de wet | Code civil, tel qu'il a été modifié en dernier lieu par l'article 6 de |
van 20 februari 2017 « tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek, | la loi du 20 février 2017 « modifiant le Code civil, en ce qui |
betreffende de adoptie », dat bepaalt : | concerne l'adoption », qui dispose : |
« Een persoon die reeds is geadopteerd, ongeacht of het daarbij gaat | « Une personne qui a déjà été adoptée, de manière simple ou plénière, |
om een gewone dan wel om een volle adoptie, kan nogmaals worden | |
geadopteerd, zowel bij wijze van een gewone als, in geval van een | peut être adoptée une nouvelle fois, de manière simple ou, s'il s'agit |
kind, van een volle adoptie, indien alle voorwaarden gesteld voor het | d'un enfant, de manière plénière, si toutes les conditions requises |
totstandkomen van de nieuwe adoptie zijn vervuld en indien, ofwel : | pour l'établissement de la nouvelle adoption sont remplies et que, soit : |
1° de vorige adoptant of adoptanten overleden zijn; | 1° l'adoptant ou les adoptants antérieurs sont décédés; |
2° de vorige adoptie herzien is of de vorige gewone adoptie ten | 2° l'adoption antérieure a été révisée ou l'adoption simple antérieure |
aanzien van de adoptant of van de adoptanten herroepen is; | a été révoquée à l'égard de l'adoptant ou des adoptants; |
3° zeer gewichtige redenen bestaan die vereisen dat op verzoek van het | 3° des motifs très graves commandent qu'une nouvelle adoption soit |
openbaar ministerie een nieuwe adoptie wordt uitgesproken ». | prononcée à la requête du ministère public ». |
B.1.2. Met de prejudiciële vraag wenst het verwijzende rechtscollege | B.1.2. Par la question préjudicielle, la juridiction a quo demande à |
van het Hof te vernemen of artikel 347-1 van het oud Burgerlijk | la Cour si l'article 347-1 de l'ancien Code civil viole les articles |
Wetboek de artikelen 10, 11 en 22 van de Grondwet schendt, « doordat | 10, 11 et 22 de la Constitution, « en ce qu'il porte atteinte de |
het op discriminatoire wijze zowel ten aanzien van het kind, als de | manière discriminatoire, à l'égard de l'enfant comme à l'égard du |
ouder en de kandidaat-adoptant afbreuk doet aan het recht op | parent et du candidat adoptant, au droit au respect de la vie privée |
eerbiediging van het privéleven en het gezinsleven, in zoverre die | et familiale, en tant que cette disposition a pour effet qu'une |
bepaling tot gevolg heeft dat een eerste stiefouderadoptie een | première adoption par un beau-parent rend impossible une adoption |
volgende (stiefouderadoptie) onmogelijk maakt, en zij de juridische | ultérieure (par un autre beau-parent) et en tant qu'elle empêche la |
erkenning verhindert van een tweezijdig stiefouderschap, tenzij | reconnaissance juridique d'une ` beau-parenté bilatérale ', sinon |
eventueel via een verzoek van het openbaar ministerie, gesteund op | éventuellement par le biais d'une demande du ministère public, |
gewichtige redenen ». | reposant sur des motifs graves ? ». |
Aldus ondervraagt het verwijzende rechtscollege het Hof over het | La juridiction a quo interroge donc la Cour sur la différence de |
verschil in behandeling tussen, enerzijds, het kind, de ouder en de | traitement entre, d'une part, l'enfant, le parent et le candidat |
kandidaat-adoptant bij een eerste stiefouderadoptie en, anderzijds, | adoptant lors d'une première adoption par un beau-parent et, d'autre |
het kind, de ouder en de kandidaat-adoptant bij een navolgende | part, l'enfant, le parent et le candidat adoptant lors d'une adoption |
stiefouderadoptie, in zoverre enkel in het tweede geval de voorwaarden | ultérieure par un autre beau-parent, en tant que les conditions de la |
van de in het geding zijnde bepaling van toepassing zijn. | disposition en cause ne s'appliquent que dans le second cas. |
Voorts ondervraagt het verwijzende rechtscollege het Hof over de | Ensuite, la juridiction a quo interroge la Cour sur l'impossibilité de |
onmogelijkheid om middels twee opeenvolgende gewone adopties een | reconnaître juridiquement une beau-parenté bilatérale par le biais de |
tweezijdig stiefouderschap juridisch te erkennen. Die onmogelijkheid | deux adoptions simples successives. Cette impossibilité résulte de la |
is het gevolg van de gecombineerde lezing van de in het geding zijnde | lecture combinée de la disposition en cause avec l'article 353-18, |
bepaling met artikel 353-18, eerste lid, eerste zin, van het oud | alinéa 1er, première phrase, de l'ancien Code civil, qui détermine les |
Burgerlijk Wetboek, dat de gevolgen van een gewone adoptie bepaalt : | effets d'une adoption simple : |
« Wanneer overeenkomstig artikel 347-1, 3°, een gewone adoptie wordt | « Lorsqu'une adoption simple est prononcée après une adoption simple |
uitgesproken na een vorige gewone adoptie, houden de gevolgen van de | antérieure par application de l'article 347-1, 3°, les effets de la |
eerste adoptie, met uitzondering van de huwelijksbeletsels, van | première adoption cessent de plein droit, à l'exception des |
rechtswege op te gelden vanaf het tijdstip dat de gevolgen van de | empêchements à mariage, à partir du moment où se produisent ceux de la |
nieuwe adoptie van kracht worden ». | nouvelle adoption ». |
Artikel 353-18, eerste lid, eerste zin, van het oud Burgerlijk Wetboek | Pour répondre à la question préjudicielle, il y a donc lieu de tenir |
moet dan ook worden betrokken bij het antwoord op de prejudiciële | compte de l'article 353-18, alinéa 1er, première phrase, de l'ancien |
vraag. | Code civil. |
B.2.1. Uit de motieven van de verwijzingsbeslissing blijkt dat bij het | B.2.1. Il ressort des motifs de la décision de renvoi qu'une demande |
verwijzende rechtscollege een verzoek tot gewone adoptie is aanhangig | d'adoption simple a été introduite auprès de la juridiction a quo par |
gemaakt door de echtgenoot van de overleden moeder van de | le conjoint de la mère décédée des candidats adoptés, qui a eu avec |
kandidaat-geadopteerden, die gedurende 38 jaar met haar een relatie | elle une relation pendant 38 ans et qui a participé à l'éducation des |
heeft gehad en die de kandidaat-geadopteerden - die op het ogenblik van het verzoek tot adoptie meerderjarig waren - mee heeft opgevoed sedert ze vijf jaar, respectievelijk zeven jaar oud waren en een hechte band met hen heeft opgebouwd. De kandidaat-geadopteerden hebben evenwel reeds het voorwerp uitgemaakt van een gewone adoptie, tijdens hun meerderjarigheid, door de echtgenote van hun vader. Hieruit vloeit voort dat de thans voorgestelde gewone adoptie ten aanzien van hen een tweede gewone adoptie is. Het blijkt ook dat de kandidaat-geadopteerden een goede band onderhouden met de zoon van de kandidaat-adoptant uit een vorig huwelijk, evenals met hun vader en diens echtgenote, en dat niemand | candidats adoptés - qui étaient majeurs au moment de la demande d'adoption - depuis qu'ils ont eu respectivement cinq ans et sept ans, et a tissé un lien durable avec eux. Les candidats adoptés ont toutefois déjà fait l'objet d'une adoption simple, alors qu'ils étaient majeurs, par l'épouse de leur père. Il en résulte que l'adoption simple actuellement projetée est, en ce qui les concerne, une deuxième adoption simple. Il s'avère également que les candidats adoptés entretiennent de bonnes relations avec le fils du candidat adoptant, né d'un précédent mariage, ainsi qu'avec leur père et son épouse, et que personne n'a |
bezwaar heeft geuit tegen de nieuwe adoptie. | émis d'objection à l'encontre de la nouvelle adoption. |
B.2.2. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot de situatie waarin de gewone | B.2.2. La Cour limite son examen à la situation dans laquelle |
adoptie van een meerderjarige persoon door de echtgenoot van een van | l'adoption simple d'une personne majeure par le conjoint d'un des |
zijn ouders wordt overwogen, terwijl die persoon reeds gedurende zijn | parents est envisagée, alors que cette personne a déjà fait l'objet |
meerderjarigheid het voorwerp heeft uitgemaakt van een gewone adoptie | d'une adoption simple, alors qu'elle était majeure, par le conjoint de |
door de echtgenoot van zijn andere ouder. | son autre parent. |
B.3.1. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet | B.3.1. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas |
uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen | qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de |
wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium | personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et |
berust en het redelijk verantwoord is. | qu'elle soit raisonnablement justifiée. |
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld | L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant |
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel | compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la |
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van | nature des principes en cause; le principe d'égalité et de |
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat | non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas |
er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de | de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés |
aangewende middelen en het beoogde doel. | et le but visé. |
B.3.2. Artikel 22 van de Grondwet bepaalt : | B.3.2. L'article 22 de la Constitution dispose : |
« Ieder heeft recht op eerbiediging van zijn privé-leven en zijn | « Chacun a droit au respect de sa vie privée et familiale, sauf dans |
gezinsleven, behoudens in de gevallen en onder de voorwaarden door de wet bepaald. | les cas et conditions fixés par la loi. |
De wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel waarborgen de | La loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 garantissent la |
bescherming van dat recht ». | protection de ce droit ». |
B.4.1. De in het geding zijnde bepaling werd ingevoegd bij de wet van | |
24 april 2003 « tot hervorming van de adoptie » (hierna : de wet van 24 april 2003). | B.4.1. La disposition en cause a été insérée par la loi du 24 avril 2003 « réformant l'adoption » (ci-après : la loi du 24 avril 2003). |
Met de in het geding zijnde bepaling beoogde de wetgever een door het | Par la disposition en cause, le législateur entendait remédier à une |
inconstitutionnalité, constatée par la Cour dans son arrêt n° 117/2001 | |
Hof bij zijn arrest nr. 117/2001 van 3 oktober 2001 | du 3 octobre 2001 (ECLI:BE:GHCC:2001:ARR.117), résultant de l'ancien |
(ECLI:BE:GHCC:2001:ARR.117) vastgestelde ongrondwettigheid in de | régime de l'adoption. Par cet arrêt, la Cour a jugé : |
vroegere adoptieregeling te remediëren. Bij dat arrest heeft het Hof | |
geoordeeld : « B.7. Door in de artikelen 346 en 368, § 3, van het Burgerlijk | « B.7. En excluant, aux articles 346 et 368, § 3, du Code civil, les |
Wetboek opeenvolgende adopties uit te sluiten, heeft de wetgever de | adoptions successives, le législateur a voulu garantir la stabilité |
stabiliteit van de verwantschapsbanden en de gezinsomgeving van de | des liens de parenté et de l'entourage familial de l'adopté. |
geadopteerde willen waarborgen. | |
Door in artikel 370, § 5, van hetzelfde Wetboek te bepalen dat de | En prévoyant à l'article 370, § 5, du même Code que l'adoption |
volle adoptie onherroepelijk is, heeft de wetgever de gelijkstelling | plénière est irrévocable, le législateur a voulu l'assimiler au lien |
met de gewone afstammingsband nagestreefd. De bepaling kan niet los | de filiation ordinaire. La disposition ne saurait être dissociée de la |
worden gezien van de regel volgens welke alle banden van het | règle selon laquelle tous les liens de l'enfant adopté avec sa famille |
geadopteerde kind met zijn oorspronkelijke familie worden verbroken en | d'origine sont rompus et du risque qui en découle pour l'adopté, en |
het daaruit voor de geadopteerde voortvloeiende risico, in geval van | cas de révocation de l'adoption, de se retrouver totalement sans |
herroeping van de adoptie, om geheel zonder familie te vallen. De | famille. L'irrévocabilité de l'adoption plénière vise dès lors |
onherroepelijkheid van de volle adoptie beoogt dus eveneens de | également à la stabilité du statut de l'enfant adoptif. |
stabiliteit van het statuut van het adoptieve kind. | Les dispositions précitées sont donc en principe conformes à |
Voormelde bepalingen zijn dus in beginsel in overeenstemming met de | l'objectif poursuivi par le législateur, qui est de privilégier |
doelstelling van de wetgever die inzake adoptie voorrang geeft aan het | l'intérêt de l'enfant en matière d'adoption. |
belang van het kind. | |
B.8. Evenwel, doordat zij ertoe leiden dat, behalve in geval van | B.8. Toutefois, en ayant pour effet que, sauf en cas de décès du ou |
overlijden van de adoptant of adoptanten, een reeds ten volle | des adoptants, un enfant ayant déjà fait l'objet d'une adoption |
geadopteerd kind in geen enkel geval kan worden geadopteerd, doen de | plénière ne peut en aucun cas être adopté, les dispositions en cause |
in het geding zijnde bepalingen onevenredige gevolgen ontstaan ten | font naître des effets disproportionnés à l'égard des enfants adoptés |
aanzien van de geadopteerde kinderen die definitief door hun adoptant | qui ont été définitivement abandonnés par leur(s) adoptant(s). |
of adoptanten zijn verlaten. In tegenstelling tot andere kinderen die | Contrairement aux autres enfants qui sont abandonnés par leurs |
door hun ouders zijn verlaten, wordt hun de kans ontnomen om opnieuw | parents, ils se voient privés de la possibilité d'être à nouveau |
op volwaardige wijze in een gezin te worden opgenomen ». | intégrés à part entière dans une famille ». |
B.4.2. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 24 april 2003 | B.4.2. Au cours des travaux préparatoires de la loi du 24 avril 2003, |
werd met betrekking tot de in het geding zijnde bepaling het volgende | il a été dit, en ce qui concerne la disposition en cause : |
vermeld : « Hieruit volgt dat aangezien een eerste volle adoptie die is mislukt, | « Il s'ensuit qu'en cas d'échec d'une première adoption plénière, |
niet kan worden herroepen, gewacht moet worden totdat een of meer | celle-ci étant irrévocable, il faut attendre le décès du ou des |
vorige adoptanten overlijden vooraleer het kind opnieuw kan worden | précédents adoptants avant que l'enfant puisse être à nouveau adopté |
geadopteerd door de persoon of de personen die het hebben opgevangen. | par la ou les personnes qui l'ont accueilli. Cette situation, déjà |
Deze situatie is op zich ongezond maar vormt volgens sommige auteurs | malsaine en soi, constituerait d'autre part, selon certains auteurs, |
bovendien een discriminatie en schendt de artikelen 8 en 14 van het | une discrimination violant les articles 8 et 14 combinés de la |
Europese Verdrag van de rechten van de mens, (alsook van de artikelen | Convention européenne des droits de l'homme (ainsi que les articles 10 |
10 en 11 van de Grondwet), aangezien zonder reden een onderscheid | et 11 de la Constitution), dans la mesure où une distinction sans |
wordt gemaakt tussen de reeds geadopteerde kinderen en de andere | fondement serait faite entre les enfants ayant déjà été adoptés et les |
[...]. | autres [...]. |
Om dit probleem te verhelpen handhaaft het artikel de bestaande | Pour remédier à cette situation, l'article maintient les possibilités |
mogelijkheden en voert een nieuwe mogelijkheid in (er moet worden | existantes et en crée une nouvelle (il convient de noter que le terme |
opgemerkt dat hier met opzet de term ` kind ' wordt gebruikt om een | ` enfant ' est ici employé à dessein, comme désignant une personne de |
persoon beneden achttien jaar aan te wijzen) : een nieuwe adoptie is | moins de dix-huit ans) : une nouvelle adoption est désormais permise, |
voortaan mogelijk in geval van zeer gewichtige redenen, zelfs als de | en cas de motifs très graves, alors même que les adoptants précédents |
vorige adoptanten nog leven en de vorige adoptie niet is herzien of de | sont encore vivants et que l'adoption antérieure n'a pas été révisée |
vorige gewone adoptie niet is herroepen. Indien de eerste adoptie | ou l'adoption simple antérieure, révoquée. Si la première adoption est |
mislukt, kan een kind derhalve opnieuw worden geadopteerd ingeval | un échec, l'enfant peut donc à nouveau être adopté si des personnes en |
personen daartoe de wens hebben uitgedrukt. | manifestent l'intention. |
Adopties ` op proef ' kunnen vanzelfsprekend niet worden toegestaan : | Il n'est bien entendu pas question de permettre ici les adoptions ` à |
de nieuwe adoptie moet verantwoord zijn door ` zeer gewichtige redenen | l'essai ' : il faut que des ` motifs très graves ' justifient la |
'. Het verzoek moet in dat geval dan ook worden ingediend door het | nouvelle adoption. Aussi la requête doit-elle, dans ce cas, être |
openbaar ministerie dat zodoende met betrekking tot de wenselijkheid | introduite par le ministère public, qui est à même, de la sorte, |
van een nieuwe adoptie een eerste controle kan verrichten. De redenen | d'exercer un premier contrôle quant à l'opportunité d'une nouvelle |
hiervoor zijn die welke bij artikel 367, § 1, eerste lid, van het | adoption. Les motifs que l'on vise sont ceux qui pouvaient justifier |
Burgerlijk Wetboek als voorwaarden worden gesteld om de gewone adoptie | la révocation de l'adoption simple sur base de l'article 367, § 1er, |
te herroepen en die doorheen de tijd in de rechtspraak op heel | alinéa 1er du Code civil, et qui ont été dégagés au fil des ans, de |
beperkte wijze zijn toegepast. Algemeen gaat het om foute handelingen | façon très restrictive, par la jurisprudence. Il s'agit d'une manière |
of gedragingen van een van de partijen, zware omstandigheden zoals de | générale d'actes ou de comportements fautifs de l'une des parties, ou |
psychologische onmogelijkheid samen te leven of de totale mislukking | de circonstances éprouvantes telles que l'impossibilité psychologique |
van de educatieve relatie [...]. Bij wijze van voorbeeld kan gewag | de vivre en commun ou l'échec complet de la relation éducative [...]. |
worden gemaakt van de totale onverschilligheid waarvan de geadopteerde | A titre d'exemples, peuvent être cités l'indifférence totale de |
ten aanzien van de adoptant gedurende een zeer lange periode blijk | l'adopté envers l'adoptant pendant une très longue période, des faits |
geeft, zedenfeiten die de adoptant op de geadopteerde heeft gepleegd, | de moeurs commis par l'adoptant sur l'adopté, le refus de l'adoptant |
de weigering van de adoptant in te staan voor het onderhoud van de geadopteerde, ... [...]. | d'assurer l'entretien de l'adopté, ... [...]. |
Er kan worden aangevoerd dat hier nog sprake is van een discriminatie | L'on pourrait objecter qu'il y a encore ici une discrimination entre |
tussen de ` biologische ' kinderen en de adoptie-kinderen aangezien | les enfants ` biologiques ' et les enfants adoptifs dans la mesure où |
deze laatsten slechts geadopteerd kunnen worden indien zeer gewichtige | ces derniers ne pourraient être adoptés que lorsque des motifs très |
redenen zulks verantwoorden. Maar deze zogenaamde discriminatie vloeit | graves le justifient. Au contraire, cette prétendue discrimination |
voort uit een billijke doelstelling die erin bestaat misbruiken en | s'appuie sur un objectif raisonnable qui est d'éviter les abus et les |
adopties op proef te voorkomen. | adoptions à l'essai. |
Het artikel houdt bovendien rekening met de mogelijkheid tot adoptie | Par ailleurs, l'article tient compte de la possibilité d'adopter pour |
door bepaalde samenwonenden. | certains cohabitants. |
De punten 1°, 2° en 3° vormen vanzelfsprekend alternatieve en geen | Les 1°, 2° et 3° sont bien entendu des conditions alternatives et non |
cumulatieve voorwaarden. Overigens moeten alle vereiste voorwaarden | cumulatives. Par ailleurs, il est clair que toutes les conditions |
voor de nieuwe adoptie vervuld zijn. | requises pour la nouvelle adoption devront être remplies. |
In de punten 1° en 2° verstaat men onder ` adoptanten ' de vorige | Aux 1° et 2°, on entend par ` les adoptants ' les époux ou cohabitants |
echtgenoten of samenwonende adoptanten. | adoptants antérieurs. |
Naast met de herroeping van de gewone adoptie houdt het artikel | L'article prend également en compte, à côté de la révocation de |
rekening met de hypothese van een herziening van de vorige adoptie | l'adoption simple, l'hypothèse d'une révision de l'adoption antérieure |
(mogelijkheid ingevoerd door het ontwerp-artikel 351 van het | (possibilité introduite par l'article 351 en projet du Code civil) » |
Burgerlijk Wetboek) » (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1366/001 en | (Doc. parl., Chambre, 2000-2001, DOC 50-1366/001 et DOC 50-1367/001, |
DOC 50-1367/001, pp. 22-23). | pp. 22-23). |
B.4.3. Bij de wet van 20 februari 2017 « tot wijziging van het | B.4.3. Par la loi du 20 février 2017 « modifiant le Code civil, en ce |
Burgerlijk Wetboek, betreffende de adoptie » heeft de wetgever in | qui concerne l'adoption », le législateur a, à l'article 347-1 de |
artikel 347-1 van het oud Burgerlijk Wetboek de mogelijkheid om | l'ancien Code civil, étendu aux personnes majeures la possibilité |
nogmaals te worden geadopteerd uitgebreid tot meerderjarige personen, | d'être adoptées une nouvelle fois, et ce à la suite de l'arrêt n° |
zulks in navolging van het arrest nr. 116/2016 van 22 september 2016 | 116/2016 du 22 septembre 2016 (ECLI:BE:GHCC:2016:ARR.116), par lequel |
(ECLI:BE:GHCC:2016:ARR.116), waarbij het Hof de niet-toepassing van | la Cour a jugé que la non-application de cette disposition à des |
die bepaling op meerderjarige personen ongrondwettig heeft bevonden. | personnes majeures était inconstitutionnelle. |
B.4.4. Hoewel de wetgever, in navolging van het voormelde arrest van | B.4.4. Bien que, par suite de l'arrêt de la Cour n° 117/2001, précité, |
het Hof nr. 117/2001 van 3 oktober 2001, de mogelijkheid om over te | du 3 octobre 2001, le législateur souhaitât étendre la possibilité de |
gaan tot een nieuwe adoptie, wou verruimen, wenste hij tegelijkertijd | procéder à une nouvelle adoption, il a en même temps voulu limiter |
die mogelijkheid binnen de perken te houden, teneinde « adopties op | cette possibilité, afin d'éviter les « adoptions à l'essai » et |
proef » en andere misbruiken te voorkomen. Aldus beoogde hij ook de | d'autres abus. Il voulait ainsi également garantir la stabilité des |
stabiliteit van de verwantschapsbanden en de gezinsomgeving van de | liens de parenté et de l'entourage familial de l'adopté. Cet objectif |
geadopteerde te waarborgen. Die doelstelling is legitiem. | est légitime. |
B.5. Het in het geding zijnde verschil in behandeling berust op een | B.5. La différence de traitement en cause repose sur un critère |
objectief criterium, namelijk de vraag of het een eerste, dan wel een | objectif, qui est de savoir s'il s'agit d'une première adoption ou |
navolgende adoptie betreft. | d'une adoption ultérieure. |
Het Hof dient nog na te gaan of het verschil in behandeling redelijk | La Cour doit encore examiner si la différence de traitement est |
verantwoord is, gelet op de door de wetgever nagestreefde | raisonnablement justifiée, compte tenu des objectifs poursuivis par le |
doelstellingen. | législateur. |
B.6.1. Er dient rekening te worden gehouden met het feit dat noch voor | B.6.1. Il y a lieu d'avoir égard au fait qu'il n'existe de droit à |
het kind, noch voor de biologische ouders, noch voor de | l'adoption ni pour l'enfant, ni pour les parents biologiques, ni pour |
kandidaat-adoptant een recht op adoptie bestaat (EHRM, 26 februari | le candidat-adoptant (CEDH, 26 février 2002, Fretté c. France, |
2002, Fretté t. Frankrijk, ECLI:CE:ECHR:2002:0226JUD003651597; 27 | ECLI:CE:ECHR:2002:0226JUD003651597; 27 avril 2010, Moretti et |
april 2010, Moretti en Benedetti t. Italië, ECLI:CE:ECHR:2010:0427JUD001631807). | Benedetti c. Italie, ECLI:CE:ECHR:2010:0427JUD001631807). |
B.6.2. De in het geding zijnde bepaling verbiedt niet dat een | B.6.2. La disposition en cause n'interdit pas une nouvelle adoption |
geadopteerd kind tijdens het leven van de adoptant opnieuw wordt | d'un enfant adoptif du vivant de l'adoptant. |
geadopteerd. Krachtens artikel 347-1, 2°, van het oud Burgerlijk Wetboek, staat de | En vertu de l'article 347-1, 2°, de l'ancien Code civil, une nouvelle |
mogelijkheid van een nieuwe adoptie open, wanneer de vorige adoptie | adoption est possible lorsque l'adoption antérieure a été révisée ou |
werd herzien of herroepen. Tevens staat het krachtens artikel 347-1, | révoquée. Par ailleurs, en vertu de l'article 347-1, 3°, de l'ancien |
3°, van het oud Burgerlijk Wetboek aan het openbaar ministerie om een | Code civil, il appartient au ministère public de requérir une nouvelle |
nieuwe adoptie te vorderen indien zeer gewichtige redenen zulks | adoption lorsque des motifs très graves le commandent. |
vereisen. B.6.3. Krachtens artikel 351 van het oud Burgerlijk Wetboek kan een | B.6.3. En vertu de l'article 351 de l'ancien Code civil, une adoption |
adoptie slechts worden herzien wanneer zij haar grondslag vindt in een | ne peut être révisée que lorsqu'elle trouve son fondement dans un |
misdrijf, namelijk in de ontvoering van, de verkoop van of de handel | délit, à savoir l'enlèvement, la vente ou la traite d'enfants. |
in kinderen. Krachtens artikel 354-1 van het oud Burgerlijk Wetboek kan de | En vertu de l'article 354-1 de l'ancien Code civil, la révocation de |
herroeping van de gewone adoptie om zeer gewichtige redenen worden | l'adoption simple peut, pour des motifs très graves, être prononcée à |
uitgesproken op verzoek van de adoptant, van de adoptanten of van een | la demande de l'adoptant, des adoptants ou de l'un d'eux, de l'adopté |
van hen, van de geadopteerde of van de procureur des Konings. De volle | ou du procureur du Roi. En vertu de l'article 356-4, l'adoption |
adoptie is krachtens artikel 356-4 van hetzelfde Wetboek | |
onherroepelijk. | plénière est irrévocable. |
B.6.4. De vordering van een nieuwe adoptie in geval van « zeer | B.6.4. La demande d'une nouvelle adoption en cas de « motifs très |
gewichtige redenen » komt uitsluitend toe aan het openbaar ministerie. | graves » incombe exclusivement au ministère public. Parmi ces motifs, |
Als voorbeeld van dergelijke redenen werd in de parlementaire | il a par exemple été fait référence, au cours des travaux |
voorbereiding verwezen naar foutieve gedragingen vanwege de adoptant | |
of vanwege de geadopteerde, naar de psychologische onmogelijkheid om | préparatoires, aux comportements fautifs de l'adoptant ou de l'adopté, |
samen te leven, naar het mislukken van de opvoedkundige relatie en | à l'impossibilité psychologique de vivre en commun, à l'échec de la |
naar de weigering om in te staan voor de opvoeding van de geadopteerde | relation éducative et au refus d'assurer l'entretien de l'adopté (Doc. |
(Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1366/001 en 1367/001, pp. 22-23). | parl., Chambre, 2000-2001, DOC 50-1366/001 et 1367/001, pp. 22-23). |
In het bodemgeschil was het openbaar ministerie van oordeel dat, | |
ofschoon de algemene voorwaarden voor een adoptie vervuld waren, het | Dans le cadre de l'instance soumise à la juridiction a quo, le |
geen toepassing kon maken van artikel 347-1, 3°, van het oud | ministère public avait estimé que, bien que les conditions générales |
Burgerlijk Wetboek. Enkel objectief vaststaande buitengewone feiten | prévues pour une adoption fussent remplies, il ne pouvait pas faire |
die de handhaving van de eerste adoptieve relatie onmogelijk maken, | application de l'article 347-1, 3°, de l'ancien Code civil. Seuls des |
geven aanleiding tot het toestaan van nieuwe adopties. | faits extraordinaires objectivement attestés qui rendent impossible le |
B.7.1. Krachtens artikel 353-18, eerste lid, van het oud Burgerlijk | maintien de la première relation adoptive justifient de nouvelles adoptions. |
Wetboek, aangehaald in B.1.2, doet de nieuwe gewone adoptie de | B.7.1. En vertu de l'article 353-18, alinéa 1er, de l'ancien Code |
gevolgen van de eerdere gewone adoptie van rechtswege ophouden te | civil, cité en B.1.2, la nouvelle adoption simple fait cesser de plein |
gelden, met uitzondering van de huwelijksbeletsels. Het in het geding | droit les effets de l'adoption simple antérieure, sauf en ce qui |
zijnde artikel 347-1 van het oud Burgerlijk Wetboek beperkt de | concerne les empêchements à mariage. L'article 347-1 de l'ancien Code |
mogelijkheid van opeenvolgende gewone adopties tot de gevallen die | civil en cause limite la possibilité d'adoptions simples successives |
daarin worden vermeld. Die bepalingen zijn in beginsel redelijk | aux cas qu'il mentionne. Ces dispositions sont en principe |
verantwoord ten aanzien van het door de wetgever nagestreefde doel om | raisonnablement justifiées au regard de l'objectif du législateur |
de stabiliteit van de verwantschapsbanden en de gezinsomgeving van de | d'assurer la stabilité des liens de parenté et de l'environnement |
geadopteerde te waarborgen. | familial de l'adopté. |
B.7.2. Het Hof dient nog te beoordelen of de bestreden bepalingen, in de in B.2 omschreven omstandigheden, geen onevenredige gevolgen hebben. B.8.1. Aangezien de wetgever tot op heden geen statuut of rechtsfiguur heeft ingevoerd waardoor een stiefouder een eigen band met het kind van zijn echtgenoot tot stand kan brengen, biedt het instituut van de gewone adoptie de mogelijkheid voor de stiefouder om een aanvullende afstammingsband ten aanzien van het meerderjarige kind van zijn (al dan niet vooroverleden) echtgenoot tot stand te laten komen zonder afbreuk te doen aan de bestaande afstamming tussen dat kind en diens andere ouder. Een stiefouderadoptie wordt overigens door de wetgever gefaciliteerd, | B.7.2. La Cour doit encore examiner si, dans les circonstances définies en B.2, les dispositions attaquées ne produisent pas des effets disproportionnés. B.8.1. Le législateur n'ayant jusqu'à présent pas créé de statut ou de figure juridique permettant à un beau-parent d'établir un lien propre avec l'enfant de son conjoint, l'institution de l'adoption simple offre au beau-parent la possibilité de faire naître un lien de filiation additionnel vis-à-vis de l'enfant majeur de son conjoint (prédécédé ou non), sans porter atteinte au lien de filiation existant entre cet enfant et son autre parent. Le législateur facilite d'ailleurs l'adoption par un beau-parent en |
in zoverre voor die situatie is voorzien in een versoepeling van de | prévoyant pour cette situation un assouplissement de la condition |
leeftijdsvereiste voor de adoptant (minimum achttien jaar in plaats | d'âge de l'adoptant (minimum de dix-huit ans au lieu de vingt-cinq |
van vijfentwintig jaar) en een versoepeling van de vereiste inzake het | ans), et un assouplissement du critère de l'écart d'âge entre |
leeftijdsverschil tussen de adoptant en de geadopteerde (minimum tien | l'adoptant et l'adopté (minimum dix ans au lieu de quinze ans) |
jaar in plaats van vijftien jaar) (artikel 345, tweede lid, van het | (article 345, alinéa 2, de l'ancien Code civil). |
oud Burgerlijk Wetboek). | |
Een stiefouderadoptie dient voor het overige te voldoen aan de | Une adoption par un beau-parent doit pour le surplus remplir les |
algemene voorwaarden voor een adoptie, zoals het voorhanden zijn van | conditions générales prévues pour une adoption, telles que l'existence |
wettige redenen (artikel 344-1 van het oud Burgerlijk Wetboek). Die | de justes motifs (article 344-1 de l'ancien Code civil). Cette |
vereiste houdt in « dat de voorgenomen adoptie niet strijdig mag zijn | condition « implique que l'adoption envisagée ne peut être contraire à |
met de openbare orde noch met andere wettelijke bepalingen van | l'ordre public ou à d'autres dispositions légales de droit impératif |
dwingend recht en dat zij niet mag worden afgewend van haar eigenlijke | et qu'elle ne peut être détournée de son véritable objectif » (Cass., |
doelstelling » (Cass. 14 januari 2013, C.11.0454.N, | 14 janvier 2013, C.11.0454.N, ECLI:BE:CASS:2013:ARR.20130114.9). Dans |
ECLI:BE:CASS:2013:ARR.20130114.9). Het Hof van Cassatie oordeelt | le cadre de l'adoption d'une personne majeure par un beau-parent, la |
inzake die voorwaarde, in het kader van een stiefouderadoptie van een | Cour de cassation considère, à propos de cette condition, que le fait |
meerderjarige, dat het feit dat de biologische ouder steeds zijn | que le parent biologique, en sa qualité de parent, a toujours respecté |
ouderlijke verplichtingen is nagekomen en hij als ouder geen | ses obligations et n'a commis aucune faute grave n'empêche pas que |
zwaarwichtige fouten heeft begaan, niet verhindert dat de gewone | l'adoption simple par un beau-parent puisse reposer sur de justes |
stiefouderadoptie op wettige redenen kan steunen (ibid.). Voorts | motifs (ibid.). Le juge apprécie en outre souverainement, en vertu de |
oordeelt de rechtbank op grond van artikel 1231-13, eerste lid, van | l'article 1231-13, alinéa 1er, du Code judiciaire, si les avantages |
het Gerechtelijk Wetboek onaantastbaar of de nadelen die de andere bij | dont l'adoptant et l'adopté bénéficient à la suite de l'adoption |
de adoptie betrokken personen zouden ondervinden, opwegen tegen de | compensent les désavantages subis par les autres personnes concernées |
voordelen voor de adoptant en de geadopteerde (ibid.). | par l'adoption (ibid.). |
B.8.2. In zoverre evenwel ten aanzien van de echtgenoot van één van | B.8.2. Toutefois, dans la mesure où une adoption simple a déjà fait |
beide wettelijke ouders via een gewone adoptie reeds een aanvullende | naître un lien de filiation additionnel vis-à-vis du conjoint de l'un |
afstammingsband tot stand is gebracht, kan een nieuwe gewone adoptie | des deux parents légaux, une nouvelle adoption simple ne peut être |
ten aanzien van de echtgenoot van de andere wettelijke ouder slechts | prononcée vis-à-vis du conjoint de l'autre parent légal que si les |
worden uitgesproken indien de voorwaarden van de in het geding zijnde | conditions prévues par la disposition en cause sont remplies. |
bepaling zijn vervuld. | |
B.8.3. In het uitzonderlijke geval dat op grond van artikel 347-1 van | B.8.3. En outre, dans le cas exceptionnel où une nouvelle adoption |
het oud Burgerlijk Wetboek een nieuwe gewone adoptie wordt | simple est prononcée en vertu de l'article 347-1 de l'ancien Code |
uitgesproken, leidt die nieuwe adoptie bovendien krachtens artikel | civil, cette nouvelle adoption a pour conséquence de faire cesser de |
353-18, eerste lid, eerste zin, van het oud Burgerlijk Wetboek ertoe | plein droit, en vertu de l'article 353-18, alinéa 1er, première |
dat de gevolgen van de eerste adoptie, met uitzondering van de | phrase, de l'ancien Code civil, les effets de la première adoption, à |
huwelijksbeletsels, van rechtswege ophouden te gelden vanaf het | l'exception des empêchements à mariage, à partir du moment où entrent |
tijdstip dat de gevolgen van de nieuwe adoptie van kracht worden. B.9. Bijgevolg beschikt een meerderjarige persoon die reeds werd geadopteerd door een stiefouder, niet over een reële mogelijkheid om eveneens door zijn stiefouder in de andere ouderlijke lijn te worden geadopteerd en aldus een tweezijdig stiefouderschap juridisch te laten erkennen. B.10.1. In zoverre artikel 347-1 van het oud Burgerlijk Wetboek, in samenhang gelezen met artikel 353-18, eerste lid, eerste zin, van hetzelfde Wetboek, het aldus onmogelijk maakt dat een meerderjarige persoon die reeds gewoon geadopteerd werd door een stiefouder, eveneens gewoon geadopteerd wordt door zijn stiefouder in de andere ouderlijke lijn, verhindert zij dat aan de duurzame feitelijke ouder-kindrelatie die in voorkomend geval bestaat tussen die persoon en zijn stiefouder, gevolgen worden verbonden die de verbintenissen die die stiefouder bereid is aan te gaan ten aanzien zijn stiefkind, juridisch verankeren, en dit zolang de wetgever niet voorziet in andere procedures. In die mate heeft de in het geding zijnde bepaling gevolgen die onevenredig zijn ten aanzien van het door de wetgever nagestreefde doel, dat, zoals in herinnering is gebracht in B.4.4, erin bestaat de | en vigueur ceux de la nouvelle adoption. B.9. Par conséquent, une personne majeure qui a déjà été adoptée par un beau-parent ne dispose pas d'une réelle possibilité d'être également adoptée par son beau-parent dans l'autre ligne parentale et de faire reconnaître ainsi juridiquement une beau-parenté bilatérale. B.10.1. En ce qu'il rend ainsi impossible qu'une personne majeure qui a déjà bénéficié d'une adoption simple par un beau-parent bénéficie également d'une adoption simple par son beau-parent dans l'autre ligne parentale, l'article 347-1 de l'ancien Code civil, lu en combinaison avec l'article 353-18, alinéa 1er, première phrase, du même Code, empêche de lier à la relation parent-enfant de fait durable qui existe, le cas échéant, entre cette personne et son beau-parent, des effets consacrant juridiquement les engagements auxquels ce beau-parent offre de souscrire à l'égard de son bel-enfant, et ce tant que le législateur n'a pas prévu d'autres procédures. Dans cette mesure, la disposition en cause produit des effets disproportionnés à l'objectif poursuivi par le législateur, qui consiste, comme cela a été rappelé en B.4.4, à garantir la stabilité |
stabiliteit van de verwantschapsbanden en de gezinsomgeving van de | des liens de parenté et de l'entourage familial de l'adopté. Dans les |
geadopteerde te waarborgen. In de gevallen waarin de feitelijke | cas où la relation parent-enfant de fait entre une personne majeure et |
ouder-kindrelatie tussen een meerderjarige persoon en zijn stiefouder | |
duurzaam vaststaat, zou de gewone adoptie van die persoon door zijn | son beau-parent est établie de manière durable, l'adoption simple de |
stiefouder, waarbij de juridische banden tussen die persoon enerzijds | cette personne par son beau-parent, avec maintien des liens juridiques |
en zijn oorspronkelijke familie en eerste adoptie-stiefouder | entre cette personne, d'une part, et sa famille d'origine et le |
anderzijds behouden blijven, niet met zich meebrengen dat de | premier beau-parent adoptant, d'autre part, n'aurait pas pour effet de |
stabiliteit van de verwantschapsbanden en de gezinsomgeving van de | remettre en cause la stabilité des liens de parenté et de l'entourage |
geadopteerde in het gedrang worden gebracht. Zulk een adoptie zou | familial de l'adopté. Au contraire, une telle adoption pourrait |
integendeel doorgaans kunnen bijdragen tot de stabiliteit van de | généralement contribuer à la stabilité de l'environnement familial et |
gezinsomgeving en de bestaande feitelijke verhoudingen binnen die | confirmer juridiquement les rapports de fait existant au sein de cet |
gezinsomgeving juridisch kunnen bekrachtigen. | environnement familial. |
B.10.2. In zoverre artikel 347-1 van het oud Burgerlijk Wetboek, in | B.10.2. En ce qu'il s'oppose à ce qu'une personne majeure qui a déjà |
samenhang gelezen met artikel 353-18, eerste lid, eerste zin, van | bénéficié d'une adoption simple par un beau-parent bénéficie |
hetzelfde Wetboek, niet toestaat dat een meerderjarige persoon die | également, dans les circonstances décrites en B.2.2, d'une adoption |
reeds gewoon werd geadopteerd door een stiefouder, in de in B.2.2 | simple par son beau-parent dans l'autre ligne parentale, l'article |
omschreven omstandigheden eveneens gewoon geadopteerd wordt door zijn | 347-1 de l'ancien Code civil, lu en combinaison avec l'article 353-18, |
stiefouder in de andere ouderlijke lijn, is het niet bestaanbaar met | alinéa 1er, première phrase, du même Code, n'est pas compatible avec |
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. | les articles 10 et 11 de la Constitution. |
B.10.3. Het onderzoek van de bestaanbaarheid van de in het geding | B.10.3. L'examen de la compatibilité de la disposition en cause avec |
zijnde bepaling met artikel 22 van de Grondwet kan niet tot een | l'article 22 de la Constitution ne saurait conduire à un plus large |
ruimere vaststelling van schending leiden. | constat de violation. |
B.11. Aangezien de in B.10.2 gedane vaststelling van de lacune is | B.11. Dès lors que le constat de la lacune qui a été fait en B.10.2 |
uitgedrukt in voldoende nauwkeurige en volledige bewoordingen die | est exprimé en des termes suffisamment précis et complets qui |
toelaten de in het geding zijnde bepaling toe te passen met | permettent l'application de la disposition en cause dans le respect |
inachtneming van de referentienormen op grond waarvan het Hof zijn | des normes de référence sur la base desquelles la Cour exerce son |
toetsingsbevoegdheid uitoefent, staat het aan het verwijzende | contrôle, il appartient à la juridiction a quo, dans l'attente d'une |
rechtscollege om, in afwachting van een optreden van de wetgever, een | intervention du législateur, de mettre fin à la violation de ces |
einde te maken aan de schending van die normen. | normes. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 347-1 van het oud Burgerlijk Wetboek, in samenhang gelezen met | L'article 347-1 de l'ancien Code civil, lu en combinaison avec |
artikel 353-18, eerste lid, eerste zin, van hetzelfde Wetboek, schendt | l'article 353-18, alinéa 1er, première phrase, du même Code, viole les |
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre het niet toestaat | articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il s'oppose à ce qu'une |
dat een meerderjarige persoon die reeds gewoon geadopteerd werd door | personne majeure qui a déjà bénéficié d'une adoption simple par un |
een stiefouder, in de in B.2.2 omschreven omstandigheden eveneens | beau-parent bénéficie également, dans les circonstances décrites en |
gewoon geadopteerd wordt door zijn stiefouder in de andere ouderlijke | B.2.2, d'une adoption simple par son beau-parent dans l'autre ligne |
lijn. | parentale. |
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 25 mei 2023. | la Cour constitutionnelle, le 25 mai 2023. |
De griffier, De voorzitter, | Le greffier, Le président, |
P.-Y. Dutilleux L. Lavrysen | P.-Y. Dutilleux L. Lavrysen |