← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 73/2023 van 4 mei 2023 Rolnummer 7763 In zake : de prejudiciële
vragen betreffende artikel 91, § 1, eerste lid, en § 3, van het Wetboek van de belasting
over de toegevoegde waarde, gesteld door de Franstali Het
Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 73/2023 van 4 mei 2023 Rolnummer 7763 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 91, § 1, eerste lid, en § 3, van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde waarde, gesteld door de Franstali Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...) | Extrait de l'arrêt n° 73/2023 du 4 mai 2023 Numéro du rôle : 7763 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 91, § 1 er , alinéa 1 er , et § 3, du Code de la taxe sur la valeur ajoutée, posées pa La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T. Gie(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 73/2023 van 4 mei 2023 | Extrait de l'arrêt n° 73/2023 du 4 mai 2023 |
Rolnummer 7763 | Numéro du rôle : 7763 |
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 91, § 1, eerste | En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 91, § 1er, |
lid, en § 3, van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde | alinéa 1er, et § 3, du Code de la taxe sur la valeur ajoutée, posées |
waarde, gesteld door de Franstalige Rechtbank van eerste aanleg te | par le Tribunal de première instance francophone de Bruxelles. |
Brussel. Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de | composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T. |
rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. | Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. Pieters, S. |
Pieters, S. de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt en K. Jadin, | de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt et K. Jadin, assistée du greffier |
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter P. Nihoul, | P.-Y. Dutilleux, présidée par le président P. Nihoul, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
Bij vonnis van 4 februari 2022, waarvan de expeditie ter griffie van | Par jugement du 4 février 2022, dont l'expédition est parvenue au |
het Hof is ingekomen op 28 februari 2022, heeft de Franstalige | greffe de la Cour le 28 février 2022, le Tribunal de première instance |
Rechtbank van eerste aanleg te Brussel de volgende prejudiciële vragen | francophone de Bruxelles a posé les questions préjudicielles suivantes |
gesteld : | : |
« Schendt artikel 91, § 1, eerste lid, van het Wetboek van de | « L'article 91, § 1er, alinéa 1er, du Code de la taxe sur la valeur |
belasting over de toegevoegde waarde de artikelen 10 en 11 van de | ajoutée viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce |
Grondwet in zoverre het bepaalt dat een nalatigheidsinterest van 0,8 | qu'il énonce qu'un intérêt de retard de 0,8 p.c. par mois - à savoir |
pct. per maand - wat neerkomt op een jaarlijkse rentevoet van 9,6 % - | 9,6 % en taux annuel - est exigible de plein droit si la taxe n'a pas |
van rechtswege verschuldigd is wanneer de belasting niet voldaan is, | |
terwijl artikel 414, § 1, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen | été payée, alors que l'article 414, § 1er, du Code des impôts sur les |
1992 bepaalt dat, bij wanbetaling binnen de in de artikelen 412, 413 | revenus 1992 prévoit qu'à défaut de paiement dans les délais fixés aux |
en 413/1 van hetzelfde Wetboek gestelde termijnen, de verschuldigde | articles 412, 413 et 413/1 du même Code, les sommes dues sont |
sommen ten bate van de Schatkist, voor de duur van het verwijl, in | productives au profit du Trésor pour la durée du retard, par |
afwijking van artikel 2, § 2, van de wet van 5 mei 1865 betreffende de | dérogation à l'article 2, § 2, de la loi du 5 mai 1865 relative au |
lening tegen intrest, een interest opbrengen tegen een rentevoet die | prêt à intérêt, d'un intérêt au taux adapté annuellement et |
jaarlijks wordt aangepast en die overeenkomt met het gemiddelde van de | correspondant à la moyenne des indices de référence J relative aux |
referte-indexen J met betrekking tot de lineaire obligaties op 10 jaar | obligations linéaires à 10 ans des mois de juillet, août et septembre |
van de maanden juli, augustus en september van het laatste jaar dat | de l'année précédant celle au cours de laquelle le taux est |
het jaar waarin de rentevoet van toepassing is voorafgaat, zonder dat | |
deze minder dan 4 pct. of meer dan 10 pct. mag bedragen, gelet op | applicable, sans que celui-ci ne puisse être inférieur à 4 p.c., ni |
onder meer de verschillende behandeling van, enerzijds, de personen | supérieur à 10 p.c., eu égard notamment au fait que sont traitées de |
die nalatigheidsinteresten verschuldigd zijn krachtens artikel 91, § | manière différente d'une part les personnes qui sont redevables |
1, eerste lid, van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde | d'intérêts de retard en vertu de l'article 91, § 1er, du Code de la |
waarde (die onevenredig kunnen blijken en die niet worden aangepast | taxe sur la valeur ajoutée (pouvant s'avérer disproportionnés et |
aan de economische realiteit) en, anderzijds, de personen die de | inadaptés à la réalité économique), et d'autre part les personnes qui |
nalatigheidsinteresten bepaald bij artikel 414, § 1, van het Wetboek | sont redevables des intérêts de retard prévus par l'article 414, § 1er, |
van de inkomstenbelastingen 1992 verschuldigd zijn (die wel worden | du Code des impôts sur les revenus 1992 (lesquels sont adaptés à la |
aangepast aan de economische realiteit) en de personen die | |
nalatigheidsinteresten verschuldigd zijn die zijn berekend tegen de | réalité économique) et les personnes qui sont redevables d'intérêts de |
wettelijke rentevoet, op de sommen die zij, hetzij als belasting, | retard calculés au taux de l'intérêt légal sur les sommes dont elles |
hetzij op een andere grond verschuldigd zijn ? | sont redevables, que ce soit à titre d'impôt ou à un autre titre ? |
Indien het Hof, in zijn antwoord op de voorgaande vraag, zou oordelen | Dans le cas où la Cour, répondant à la question précédente, jugerait |
dat artikel 91, § 1, eerste lid, van het Wetboek van de belasting over | que l'article 91, § 1er, alinéa 1er, du Code de la taxe sur la valeur |
de toegevoegde waarde discriminerend en ongrondwettig is, zou de | ajoutée est discriminatoire et inconstitutionnel, l'Etat belge, en |
Belgische Staat, in zoverre hij, krachtens artikel 91, § 3, van het | tant qu'il doit les intérêts moratoires comptés au même taux de 0,8 |
Wetboek van de belasting over de toegevoegde waarde, moratoriuminteresten verschuldigd is die zijn berekend tegen dezelfde rentevoet van 0,8 pct. per maand, op sommen die moeten worden teruggegeven, een onverantwoord verschil in behandeling ondergaan wanneer men hem vergelijkt met personen die een niet-voldane belasting verschuldigd zijn, doordat die laatsten in dat geval geen nalatigheidsinterest verschuldigd zijn die is berekend tegen dezelfde rentevoet ? Ondergaat de Belgische Staat, in zoverre hij, krachtens artikel 91, § 3, van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde waarde, moratoriuminteresten verschuldigd is die zijn berekend tegen dezelfde rentevoet van 0,8 pct. per maand, op sommen die moeten worden teruggegeven, een onverantwoord verschil in behandeling wanneer men hem vergelijkt met andere publiekrechtelijke personen die nalatigheidsinteresten verschuldigd zijn op terug te geven belastingen, of met personen die nalatigheidsinteresten verschuldigd zijn die zijn berekend tegen de wettelijke rentevoet, op sommen die | p.c. par mois sur les sommes à restituer, en vertu de l'article 91, § 3, du Code de la taxe sur la valeur ajoutée, subirait-il une différence de traitement injustifiée si on le compare avec les personnes qui doivent la taxe qui n'a pas été payée, ces derniers n'étant en ce cas pas redevables de l'intérêt de retard compté au même taux ? L'Etat belge, en tant qu'il doit les intérêts moratoires comptés au même taux de 0,8 p.c. par mois sur les sommes à restituer, en vertu de l'article 91, § 3, du Code de la taxe sur la valeur ajoutée, subit-il une différence de traitement injustifiée si on le compare avec les autres personnes de droit public qui doivent des intérêts de retard sur des impôts restituables ou avec les personnes qui sont redevables d'intérêts de retard calculés au taux de l'intérêt |
zij verschuldigd zijn ? ». | légal sur les sommes dont elles sont débitrices ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling en de draagwijdte | Quant à la disposition en cause et à sa portée |
ervan B.1.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 91, § 1, | B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 91, § 1er, |
eerste lid, en § 3, van het Wetboek van de belasting over de | alinéa 1er, et § 3, du Code de la taxe sur la valeur ajoutée (ci-après |
toegevoegde waarde (hierna : het BTW-Wetboek), in zoverre het de | : le Code de la TVA), en ce qu'il fixe à 0,8 % par mois le taux des |
rentevoet van de nalatigheidsinteresten en van de moratoriuminteresten | intérêts de retard et des intérêts moratoires. |
vaststelt op 0,8 % per maand. B.1.2. Vóór de wijziging ervan bij de wet van 20 november 2022 « | B.1.2. Avant sa modification par la loi du 20 novembre 2022 « portant |
houdende diverse fiscale en financiële bepalingen » (hierna : de wet | des dispositions fiscales et financières diverses » (ci-après : la loi |
van 20 november 2022) voorzag artikel 91, § 1, eerste lid, van het | du 20 novembre 2022), l'article 91, § 1er, alinéa 1er, du Code de la |
BTW-Wetboek in verschillende gevallen waarin een nalatigheidsinterest | TVA prévoyait plusieurs hypothèses dans lesquelles un intérêt de |
van 0,8 % per maand van rechtswege verschuldigd was over de sommen die | retard de 0,8 % par mois était exigible de plein droit sur les sommes |
moesten worden teruggegeven in geval van niet-tijdige betaling van de | à restituer en cas de retard de paiement de la TVA de la part du |
btw door de belastingplichtige. Artikel 91, § 3, van het BTW-Wetboek | contribuable. L'article 91, § 3, du Code de la TVA prévoyait quant à |
voorzag dan weer in verschillende gevallen waarin een | |
moratoriuminterest tegen dezelfde rentevoet van rechtswege | lui plusieurs hypothèses dans lesquelles un intérêt moratoire du même |
verschuldigd was over de door de Staat terug te geven sommen. | taux était exigible de plein droit sur les sommes à restituer par |
Daarenboven werd in artikel 91, § 5, van het BTW-Wetboek gepreciseerd | l'Etat. Par ailleurs, l'article 91, § 5, du Code de la TVA précisait |
dat de Koning de in artikel 91, § 1, eerste lid, en § 3, bedoelde | que le Roi pouvait adapter le taux prévu à l'article 91, § 1er, alinéa |
rentevoet kon aanpassen « wanneer zulks ingevolge de op de geldmarkt | 1er, et § 3, « lorsque les fluctuations du taux de l'intérêt pratiqué |
toegepaste rentevoeten verantwoord is ». | sur le marché financier le justifient ». |
B.1.3. Artikel 17 van de wet van 20 november 2022 heeft de in artikel | B.1.3. L'article 17 de la loi du 20 novembre 2022 a ultérieurement |
91, § 1, eerste lid, en § 3, van het BTW-Wetboek vastgestelde | modifié le taux de 0,8 % fixé à l'article 91, § 1er, alinéa 1er, et § |
rentevoet van 0,8 % later gewijzigd. Voortaan wordt de rentevoet | 3, du Code de la TVA. Désormais, le taux de l'intérêt est déterminé |
bepaald overeenkomstig artikel 2, § 2/1, eerste lid, 1°, van de wet | conformément à l'article 2, § 2/1, alinéa 1er, 1°, de la loi du 5 mai |
van 5 mei 1865 « betreffende de lening tegen intrest », verhoogd met | 1865 « relative au prêt à l'intérêt », augmenté de quatre points de |
vier procentpunten in het geval van nalatigheidsinteresten (artikel | pourcentage dans l'hypothèse d'intérêts de retard (article 91, § 1er, |
91, § 1, tweede lid, van het BTW-Wetboek) en verminderd met twee | alinéa 2, du Code de la TVA) et diminué de deux points de pourcentage |
procentpunten in het geval van moratoriuminteresten (artikel 91, § 5, | dans l'hypothèse d'intérêts moratoires (article 91, § 5, alinéa 1er, |
eerste lid, van het BTW-Wetboek). Bij het voormelde artikel 17 werd de | du Code de la TVA). L'article 17 précité a par ailleurs supprimé la |
mogelijkheid voor de Koning om de rentevoet van de nalatigheids- en | possibilité pour le Roi de modifier le taux des intérêts de retard et |
moratoriuminteresten te wijzigen daarenboven afgeschaft. | moratoires. |
B.1.4. De inwerkingtreding van artikel 17 van de wet van 20 november | B.1.4. L'entrée en vigueur de l'article 17 de la loi du 20 novembre |
2022 wordt vastgesteld op 1 januari 2023 bij artikel 38 van diezelfde | 2022 est fixée au 1er janvier 2023 par l'article 38 de cette même loi. |
wet. Oorspronkelijk voorzag artikel 37 van het voorontwerp dat aan de | Initialement, l'article 37 de l'avant-projet à l'origine de la loi du |
oorsprong van de wet van 20 november 2022 lag, in een onmiddellijke | 20 novembre 2022 prévoyait une application immédiate du nouveau taux |
toepassing van de nieuwe rentevoet van de nalatigheidsinteresten op | des intérêts de retard à toutes les situations en cours (Doc. parl., |
alle lopende situaties (Parl. St., Kamer, 2021-2022, DOC 55-2899/001, | Chambre, 2021-2022, DOC 55-2899/001, p. 92). Dans son avis, la section |
p. 92). In haar advies heeft de afdeling wetgeving van de Raad van | de législation du Conseil d'Etat a observé à ce sujet : |
State dienaangaande opgemerkt : | « L'effet immédiat sur toutes les situations en cours, que prévoit |
« De onmiddellijke werking op alle lopende situaties waarin artikel 37 | l'article 37 de l'avant-projet, ne peut se concilier avec |
van het voorontwerp voorziet, is slechts verenigbaar met het verbod op | l'interdiction de la non-rétroactivité que s'il est conçu de façon |
non-retroactiviteit indien dit zo wordt opgevat dat bij de berekening | telle que, lors du calcul des intérêts dus pour la période jusqu'à |
van de verschuldigde interesten voor het tijdvak tot de | l'entrée en vigueur de la loi à adopter, les taux d'intérêt en vigueur |
inwerkingtreding van de aan te nemen wet, de toen geldende | à l'époque sont appliqués, et pour la période postérieure à l'entrée |
interestvoeten worden toegepast, en voor het tijdvak na de | en vigueur de cette loi, ce sont les taux d'intérêt nouvellement |
inwerkingtreding van die wet, de nieuw ingevoerde interestvoeten » (ibid., p. 140). | instaurés qui s'appliquent » (ibid., p. 140). |
Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat de wetgever de opmerking | Il ressort des travaux préparatoires que le législateur a suivi la |
van de afdeling wetgeving van de Raad van State op dat punt is gevolgd : | remarque de la section de législation du Conseil d'Etat sur ce point : |
« [...] artikel 37 van het voorontwerp [werd] geschrapt, zodat het | « L'article 37 de l'avant-projet a été supprimé de sorte qu'il |
beginsel van de onmiddellijke toepassing van de nieuwe wet moet worden | convient d'interpréter le principe de l'application immédiate de la |
uitgelegd in de zin van punt 2 van bovengenoemd advies » (ibid., pp. | loi nouvelle au sens donné par ce point de l'avis susmentionné » |
21-22). | (ibid., pp. 21-22). |
B.1.5. Bijgevolg moet worden geoordeeld dat de rentevoet van 0,8 % die | B.1.5. Partant, il faut considérer que le taux de 0,8 % fixé à |
is vastgesteld in artikel 91, § 1, eerste lid, en § 3, van het | l'article 91, § 1er, alinéa 1er, et § 3, du Code de la TVA, tel qu'il |
BTW-Wetboek, zoals die luidde vóór de wijziging ervan bij de wet van | |
20 november 2022, van toepassing is op het geschil voor het | était libellé avant sa modification par la loi du 20 novembre 2022, |
verwijzende rechtscollege, zodat de prejudiciële vragen niet zonder | s'applique au litige devant la juridiction a quo, de sorte que les |
voorwerp zijn geworden ingevolge het aannemen van die wet. | questions préjudicielles ne sont pas devenues sans objet à la suite de |
B.2.1. Artikel 91 van het BTW-Wetboek maakt deel uit van hoofdstuk XIV | l'adoption de cette loi. B.2.1. L'article 91 du Code de la TVA fait partie du Chapitre XIV de |
van dat Wetboek, met als opschrift « Vervolgingen en gedingen ». Uit | ce Code, intitulé « Poursuites et instances ». Il ressort des travaux |
de parlementaire voorbereiding van het BTW-Wetboek blijkt dat dat | préparatoires du Code de la TVA que ce chapitre s'inspire du régime du |
hoofdstuk is geïnspireerd op de regeling van het Wetboek der met het | |
zegel gelijkgestelde taksen - het huidige Wetboek diverse rechten en | Code des taxes assimilées au timbre - actuel Code des droits et taxes |
taksen (Parl. St., Kamer, 1968, nr. 88/1, pp. 70-72). In de | divers (Doc. parl., Chambre, 1968, n° 88/1, pp. 70-72). Les travaux |
parlementaire voorbereiding van de bepaling die aan de oorsprong van | |
artikel 2043 van het Wetboek diverse rechten en taksen ligt, dat met | préparatoires de la disposition à l'origine de l'article 2043 du Code |
name bepaalt dat de in te vorderen of terug te geven sommen aanleiding | des droits et taxes divers, qui prévoit notamment que les sommes à |
geven tot interesten, wordt gepreciseerd dat het doel van de wetgever | recouvrer ou à restituer donnent lieu à des intérêts, précisent que |
erin bestond de juiste inning van de belasting te verzekeren, fiscale | l'objectif du législateur était d'assurer la juste perception de |
fraude te voorkomen en de toepasselijke wetgeving inzake | l'impôt, d'éviter la fraude fiscale et d'assurer une uniformisation de |
nalatigheidsinteresten in fiscale zaken te uniformiseren (Parl. St., | la législation applicable en matière d'intérêts de retard en matière |
Kamer, 1946-1947, nr. 44, pp. 74 en 86). | fiscale (Doc. parl., Chambre, 1946-1947, n° 44, pp. 74 et 86). |
B.2.2. De rentevoet van 0,8 % die is vastgesteld in artikel 91, § 1, | B.2.2. Le taux de 0,8 % fixé à l'article 91, § 1er, alinéa 1er, et § |
eerste lid, en § 3, van het BTW-Wetboek, vloeit voort uit de wet van 4 | |
augustus 1986 « houdende fiscale bepalingen » (hierna : de wet van 4 | 3, du Code de la TVA est issu de la loi du 4 août 1986 « portant des |
dispositions fiscales » (ci-après : la loi du 4 août 1986). En | |
augustus 1986). Door de vroegere rentevoet, die 1 % bedroeg, te | abaissant le taux antérieur, qui était de 1 %, le législateur a |
verlagen, heeft de wetgever « de rentevoet die van rechtswege | souhaité « rapprocher des taux d'intérêt des marchés financiers, le |
verschuldigd is inzake de in te vorderen of terug te geven | taux de l'intérêt exigible de plein droit sur les sommes à recouvrer |
inkomstenbelastingen en belasting over de toegevoegde waarde[, dichter | ou à restituer en matière d'impôts sur les revenus et de taxe sur la |
willen brengen bij de rentestand van de geldmarkt] » (Parl. St., Senaat, 1985-1986, nr. 310/1, p. 3). | valeur ajoutée » (Doc. parl., Sénat, 1985-1986, n° 310/1, p. 3). |
B.2.3. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 4 augustus | B.2.3. Les travaux préparatoires de la loi du 4 août 1986 précisent à |
1986 wordt dienaangaande gepreciseerd : | ce sujet : |
« Gelet op het huidige tarief van de wettelijke rentevoet (10 pct.) en | « Compte tenu du taux actuel de l'intérêt légal (10 p.c.) et de la |
op de daling van de rentetarieven, is de Regering van oordeel dat het | baisse continue des taux d'intérêts conventionnels, le Gouvernement |
tarief van de momenteel aangerekende nalatigheids- en | est d'avis que le taux auquel sont pour l'instant calculés les |
moratoriuminteresten (nl. 1 pct. per kalendermaand of 12 pct. per | intérêts de retard et les intérêts moratoires (1 p.c. par mois civil |
jaar) zowel inzake directe belastingen als inzake belasting over de | ou 12 p.c. l'an) tant en matière d'impôts directs qu'en matière de |
toegevoegde waarde niet meer verantwoord is. Daarom wordt voorgesteld | taxe sur la valeur ajoutée, ne se justifie plus. C'est pourquoi il est |
dat tarief terug te brengen tot 0,8 pct. | proposé de ramener ce dernier taux à 0,8 p.c. |
Daarenboven wordt voorzien dat de Koning in de toekomst de bedoelde | De plus, il est apparu opportun de confier au Roi le soin d'adapter, à |
tarieven kan aanpassen wanneer zulks ingevolge de op de geldmarkt | l'avenir, le taux en question, pour tenir compte des taux du marché |
toegepaste rentevoeten verantwoord is » (ibid., p. 16). | financier » (ibid., p. 16). |
En : | Et : |
« Een commissielid vraagt hoe de Minister het tarief van 0,8 pct. | « Un commissaire demande comment le Ministre a établi le taux de 0,8 |
heeft vastgesteld : het lijkt hem immers te hoog in vergelijking met | p.c. qui lui paraît trop élevé en comparaison avec les taux pratiqués |
de andere thans toegepaste tarieven. Tevens vraagt spreker de | actuellement. Il demande aussi confirmation du coût de la mesure. |
kostprijs van deze maatregel te bevestigen. | Le Ministre reconnaît que le calcul effectué pour fixer à 0,8 p.c. le |
Wat betreft de berekening van die 0,8 pct., erkent de Minister dat | taux de retard est aujourd'hui dépassé depuis la baisse d'intérêt |
interest wegens vertraging op dit ogenblik achterhaald is sedert de | intervenue sur le marché. C'est pourquoi il a été prévu de permettre |
rentevoet op de markt is gedaald. Daarom wordt aan de Koning de | au Roi de modifier ce taux [...]. Le Ministre estime que l'abaissement |
mogelijkheid geboden dit tarief te wijzigen. [...] De Minister is van | du taux interviendra, le cas échéant, annuellement. |
oordeel dat in voorkomend geval de rentevoet jaarlijks zal dalen. | Un autre membre se demande s'il ne serait pas plus judicieux de |
Een ander lid vraagt zich af of het niet wijzer zou zijn het tarief | supprimer le taux de 0,8 p.c. et de confier au Roi le pouvoir de fixer |
van 0,8 pct. te schrappen en de vaststelling ervan aan de Koning over | le taux applicable en l'espèce. |
te laten. De Minister is van oordeel dat dit tarief moet behouden blijven in de | Le Ministre estime que ce taux doit rester indiqué dans la loi, étant |
wet omdat de maatregel voor 1986 niet meer mag kosten dan 200 miljoen | donné que le coût de la mesure ne pourra pas dépasser 200 millions de |
frank. Hij vindt het overigens nuttig dat de belastingbetaler in de | francs pour 1986. Il estime d'ailleurs utile que le contribuable |
wet zelf een indicatie vindt. Van de andere kant is het zinvol aan de | trouve une indication dans la loi elle-même. Il considère, par |
Koning de macht te geven om dit tarief te wijzigen » (Parl. St., | ailleurs, qu'il est raisonnable de confier au Roi le pouvoir de |
Senaat, 1985-1986, nr. 310/2-1, p. 92). | modifier ce taux » (Doc. parl., Sénat, 1985-1986, n° 310/2-1, p. 92). |
Overigens werd een amendement verworpen dat ertoe strekte de Koning | Par ailleurs, un amendement qui visait à obliger expressément le Roi à |
uitdrukkelijk te verplichten het tarief van de nalatigheids- en | modifier le taux des intérêts de retard et des intérêts moratoires dès |
moratoriuminteresten te wijzigen zodra dat tarief meer dan 1,5 % zou | l'instant où ce taux s'écarterait de plus de 1,5 % du taux de |
afwijken van de wettelijke rentevoet (ibid., nr. 310/3, p. 2). De | l'intérêt légal a été rejeté (ibid., n° 310/3, p. 2). Le ministre des |
minister van Financiën onderstreepte daaromtrent dat « in geval van | Finances a souligné à cet égard que « la logique même impose au |
een te grote afwijking van de rentevoet die op de markt wordt | Gouvernement, lorsque l'écart devient trop grand par rapport aux |
toegepast, de logica gebiedt dat de Regering de tarieven van de | intérêts qui sont pratiqués sur le marché, d'adapter les taux |
interesten aanpast ». Hij was van mening « dat geen dwingende | d'intérêt ». Il a estimé « qu'il n'y a aucune raison de prendre des |
maatregelen nodig zijn voor wat in feite van de markt zelf afhangt » | mesures contraignantes pour ce qui dépend en fait du marché lui-même » |
en achtte « het niet opportuun dat aan de Regering dergelijke | et a considéré « qu'il n'est pas opportun que le Gouvernement se voie |
bepalingen op een dwingende en mechanische wijze worden opgelegd » | imposer de façon contraignante et mécanique de telles dispositions » |
(ibid., nr. 310/58, pp. 5-6). | (ibid., n° 310/58, pp. 5-6). |
Ten aanzien van de prejudiciële vragen | Quant aux questions préjudicielles |
B.3.1. De eerste prejudiciële vraag heeft betrekking op de | B.3.1. La première question préjudicielle porte sur la compatibilité, |
bestaanbaarheid, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van het | avec les articles 10 et 11 de la Constitution, de la différence de |
verschil in behandeling tussen de personen die nalatigheidsinteresten | traitement entre les personnes redevables d'intérêts de retard sur la |
verschuldigd zijn op grond van artikel 91, § 1, eerste lid, van het | base de l'article 91, § 1er, alinéa 1er, du Code de la TVA, en ce |
BTW-Wetboek in zoverre het een rentevoet van 0,8 % per maand vaststelt | qu'il établit un taux d'intérêt de 0,8 % par mois, et, d'une part, les |
en, enerzijds, de personen die nalatigheidsinteresten verschuldigd | personnes redevables d'intérêts de retard sur la base de l'article |
zijn op grond van artikel 414, § 1, van het Wetboek van de | |
inkomstenbelastingen 1992 (hierna : het WIB 1992), dat voorziet in een | 414, § 1er, du Code des impôts sur les revenus 1992 (ci-après : le CIR |
rentevoet die jaarlijks wordt aangepast aan de economische realiteit, | 1992), qui prévoit un taux adapté annuellement à la réalité |
zonder dat die minder dan 4 % of meer dan 10 % mag bedragen, en, | économique, sans que celui-ci puisse être inférieur à 4 % ni supérieur |
anderzijds, de personen die nalatigheidsinteresten verschuldigd zijn | à 10 %, et, d'autre part, les personnes redevables d'intérêts de |
die zijn berekend tegen de wettelijke rentevoet, op de sommen die zij, | retard calculés au taux de l'intérêt légal sur les sommes dont elles |
hetzij als belasting, hetzij op een andere grond verschuldigd zijn. | sont redevables, que ce soit à titre d'impôt ou à un autre titre. |
B.3.2. De tweede prejudiciële vraag heeft betrekking op de | B.3.2. La seconde question préjudicielle porte sur la compatibilité, |
bestaanbaarheid, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van het | avec les articles 10 et 11 de la Constitution, de la différence de |
verschil in behandeling tussen de Belgische Staat die | traitement entre l'Etat belge redevable d'intérêts moratoires sur la |
moratoriuminteresten verschuldigd is op grond van artikel 91, § 3, van | base de l'article 91, § 3, du Code de la TVA, en ce qu'il établit un |
het BTW-Wetboek, in zoverre het een rentevoet van 0,8 % per maand | taux d'intérêt de 0,8 % par mois, et plusieurs autres catégories de |
vaststelt, en verschillende andere categorieën van personen, namelijk, | |
ten eerste, de personen die de niet-voldane belasting verschuldigd | personnes, à savoir, premièrement, les personnes redevables de la taxe |
zijn, waarbij die laatsten in dat geval geen nalatigheidsinterest | qui n'a pas été payée, ces dernières n'étant en ce cas pas redevables |
verschuldigd zijn die is berekend tegen dezelfde rentevoet gelet op | de l'intérêt de retard calculé au même taux au regard de la réponse |
het antwoord op de eerste prejudiciële vraag; ten tweede, andere | apportée à la première question préjudicielle, deuxièmement, les |
publiekrechtelijke personen die nalatigheidsinteresten verschuldigd | autres personnes de droit public redevables d'intérêts de retard sur |
zijn op terug te geven belastingen en, ten derde, personen die | des impôts restituables et, troisièmement, les personnes qui sont |
nalatigheidsinteresten verschuldigd zijn die zijn berekend tegen de | redevables d'intérêts de retard calculés au taux de l'intérêt légal |
wettelijke rentevoet, op sommen die zij verschuldigd zijn. | sur les sommes dont elles sont débitrices. |
B.4. De prejudiciële vragen betreffen de hoogte van de nalatigheids- | B.4. Les questions préjudicielles concernent le montant des intérêts |
en moratoriuminteresten van toepassing op de belasting over de | de retard et des intérêts moratoires applicables à la taxe sur la |
toegevoegde waarde. Krachtens artikel 91, §§ 1, en 3, van het | valeur ajoutée. En vertu de l'article 91, §§ 1er et 3, du Code de la |
BTW-Wetboek, zoals het van toepassing was voor het verwijzende | TVA, tel qu'il est applicable devant la juridiction a quo, ces |
rechtscollege, bedragen die interesten 0,8 % per maand. Die | intérêts s'élèvent à 0,8 % par mois. Ce taux d'intérêt ne refléterait |
interestvoet zou niet langer de evolutie van de marktrente | plus l'évolution du taux du marché, à la différence, notamment, des |
weerspiegelen, in tegenstelling tot onder meer de interestvoeten van | taux d'intérêt qui sont applicables à l'impôt des personnes physiques |
toepassing op de personen- en vennootschapsbelasting, die van | |
rechtswege worden aangepast, overeenkomstig artikel 2, § 2/1, eerste | et des sociétés, qui sont adaptés d'office, conformément à l'article |
lid, 1°, van de wet van 5 mei 1865 « betreffende de lening tegen | 2, § 2/1, alinéa 1er, 1°, de la loi du 5 mai 1865 « relative au prêt à |
intrest » (artikel 414 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen | l'intérêt » (article 414 du Code des impôts sur les revenus 1992). Eu |
1992). Gelet op hun onderlinge samenhang, onderzoekt het Hof de beide | égard à leur connexité, la Cour examine les deux questions |
prejudiciële vragen samen. | préjudicielles conjointement. |
B.5. Zoals is vermeld in B.1.2, bepaalt artikel 91, § 5, zoals het van | B.5. Comme il est dit en B.1.2, l'article 91, § 5, du Code de la TVA, |
toepassing was voor het verwijzende rechtscollege, dat, teneinde | tel qu'il est applicable devant la juridiction a quo, prévoit que, |
rekening te houden met de rentevoeten op de geldmarkt, « de Koning | pour tenir compte des taux du marché financier, « le Roi peut adapter |
[...] de in de §§ 1, 2 en 3 bedoelde interestvoeten [kan] aanpassen ». | les taux d'intérêt prévus aux §§ 1er, 2 et 3 ». |
B.6. Bij het bepalen van zijn beleid in fiscale zaken beschikt de | B.6. Lorsqu'il détermine sa politique en matière fiscale, le |
wetgever over een ruime beoordelingsvrijheid. Dat is met name het | législateur dispose d'un pouvoir d'appréciation étendu. Tel est |
geval wanneer hij de nadere regels voor de berekening van de door de | notamment le cas lorsqu'il détermine les modalités de calcul des |
belastingplichtige inzake btw verschuldigde nalatigheidsinteresten | |
bepaalt. Het Hof vermag, in die aangelegenheid, de beleidskeuzen van | |
de wetgever, alsook de motieven die daaraan ten grondslag liggen, | intérêts de retard dus par le contribuable en matière de TVA. Dans |
slechts af te keuren indien zij op een manifeste vergissing zouden | cette matière, la Cour ne peut censurer les choix politiques du |
berusten of indien zij zonder redelijke verantwoording zouden zijn. | législateur et les motifs qui les fondent que s'ils reposent sur une |
Voor zover het niet de wezenlijke bestanddelen van de belasting | erreur manifeste ou ne sont pas raisonnablement justifiés. |
betreft, behoort het eveneens tot de beoordelingsvrijheid van de | Pour autant qu'il ne s'agisse pas des éléments essentiels de l'impôt, |
wetgever om een bevoegdheid te delegeren aan de Koning. De bevoegdheid | il relève également du pouvoir d'appréciation du législateur de |
om de bedoelde interestvoeten aan te passen maakt geen deel uit van de | déléguer un pouvoir au Roi. Le pouvoir d'adapter les taux d'intérêt |
wezenlijke bestanddelen van de belasting. | visés ne fait pas partie des éléments essentiels de l'impôt. |
B.7. Het Hof mag zich slechts uitspreken over het al dan niet verantwoorde karakter van een verschil in behandeling, ten aanzien van de bepalingen van de Grondwet op de naleving waarvan het Hof mag toezien, wanneer dat verschil aan een norm met wetgevend karakter kan worden toegeschreven. Uit hetgeen is vermeld in B.5, blijkt dat de concrete verschillen in behandeling waarover het Hof wordt gevraagd zich uit te spreken, niet dienen te worden toegeschreven aan een norm met wetgevend karakter, maar aan het uitblijven van een koninklijk besluit tot aanpassing van de in artikel 91, §§ 1, en 3, bedoelde interestvoeten. Wanneer een wetgever een machtiging verleent, moet worden aangenomen - behoudens aanwijzingen in de tegenovergestelde zin - dat hij de gemachtigde enkel de bevoegdheid verleent om die machtiging aan te | B.7. La Cour ne peut se prononcer sur le caractère justifié ou non d'une différence de traitement au regard des dispositions de la Constitution qu'elle est habilitée à faire respecter que si cette différence de traitement est imputable à une norme législative. Il ressort de ce qui est dit en B.5 que les différences de traitement concrètes au sujet desquelles la Cour est invitée à se prononcer ne doivent pas être imputées à une norme législative, mais à l'attente d'un arrêté royal adaptant les taux d'intérêt visés à l'article 91, §§ 1er et 3. Lorsqu'un législateur délègue, il faut supposer, sauf indications contraires, qu'il entend exclusivement habiliter le délégué à faire de |
wenden in overeenstemming met de Grondwet. | son pouvoir un usage conforme à la Constitution. |
Noch artikel 26, § 1, van de bijzondere wet van 6 januari 1989, noch | Ni l'article 26, § 1er, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 ni aucune |
enige andere grondwettelijke of wettelijke bepaling verleent het Hof | autre disposition constitutionnelle ou législative ne confèrent à la |
de bevoegdheid om bij wijze van prejudiciële beslissing uitspraak te | Cour le pouvoir de statuer, à titre préjudiciel, sur la manière dont |
doen over de wijze waarop de Koning de Hem door de wetgever toegekende | le Roi a exercé ou non les pouvoirs qui Lui avaient été conférés par |
machtigingen al dan niet heeft uitgeoefend. Die bevoegdheid komt toe | le législateur. Ce pouvoir appartient au juge ordinaire et au Conseil |
aan de gewone rechter en aan de Raad van State, afdeling | |
bestuursrechtspraak, die overeenkomstig artikel 14, § 3, van de wetten | d'Etat, section du contentieux administratif, qui, conformément à |
op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, overigens | l'article 14, § 3, des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 |
bevoegd is uitspraak te doen over beroepen tot nietigverklaring van | janvier 1973, est par ailleurs compétent pour se prononcer sur des |
een stilzwijgen van de overheid. | recours en annulation du silence de l'autorité. |
B.8. Wanneer de wetgever een verschil in behandeling doet ontstaan, | B.8. Lorsque le législateur fait naître une différence de traitement, |
schendt hij de artikelen 10 en 11 van de Grondwet indien niet wordt | il viole les articles 10 et 11 de la Constitution s'il est établi |
aangetoond dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat | qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre |
tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. | les moyens employés et le but visé. |
Aangezien de wetgever een aanpassing van de intrestvoeten mogelijk | Etant donné que le législateur a rendu possible l'adaptation des taux |
heeft gemaakt, heeft hij de beginselen van redelijkheid en | d'intérêt, il a respecté les principes du raisonnable et de la |
evenredigheid nageleefd. | proportionnalité. |
B.9. Bijgevolg is artikel 91, §§ 1, en 3, van het BTW-Wetboek, zoals | B.9. Par conséquent, l'article 91, §§ 1er et 3, du Code de la TVA, tel |
het van toepassing is voor het verwijzende rechtscollege, bestaanbaar | qu'il est applicable devant la juridiction a quo, est compatible avec |
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. | les articles 10 et 11 de la Constitution. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 91, § 1, eerste lid, en § 3, van het Wetboek van de belasting | L'article 91, § 1er, alinéa 1er, et § 3, du Code de la taxe sur la |
over de toegevoegde waarde, zoals het van toepassing was vóór de | valeur ajoutée, tel qu'il était applicable avant sa modification par |
wijziging ervan bij de wet van 20 november 2022 « houdende diverse | la loi du 20 novembre 2022 « portant des dispositions fiscales et |
fiscale en financiële bepalingen », schendt de artikelen 10 en 11 van | financières diverses », ne viole pas les articles 10 et 11 de la |
de Grondwet niet. | Constitution. |
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 4 mei 2023. | la Cour constitutionnelle, le 4 mai 2023. |
De griffier, De voorzitter, | Le greffier, Le président, |
P.-Y. Dutilleux P. Nihoul | P.-Y. Dutilleux P. Nihoul |