Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 73/2023 van 4 mei 2023 Rolnummer 7763 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 91, § 1, eerste lid, en § 3, van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde waarde, gesteld door de Franstali Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 73/2023 van 4 mei 2023 Rolnummer 7763 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 91, § 1, eerste lid, en § 3, van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde waarde, gesteld door de Franstali Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...) Extrait de l'arrêt n° 73/2023 du 4 mai 2023 Numéro du rôle : 7763 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 91, § 1 er , alinéa 1 er , et § 3, du Code de la taxe sur la valeur ajoutée, posées pa La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T. Gie(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 73/2023 van 4 mei 2023 Extrait de l'arrêt n° 73/2023 du 4 mai 2023
Rolnummer 7763 Numéro du rôle : 7763
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 91, § 1, eerste En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 91, § 1er,
lid, en § 3, van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde alinéa 1er, et § 3, du Code de la taxe sur la valeur ajoutée, posées
waarde, gesteld door de Franstalige Rechtbank van eerste aanleg te par le Tribunal de première instance francophone de Bruxelles.
Brussel. Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T.
rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. Pieters, S.
Pieters, S. de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt en K. Jadin, de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt et K. Jadin, assistée du greffier
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter P. Nihoul, P.-Y. Dutilleux, présidée par le président P. Nihoul,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij vonnis van 4 februari 2022, waarvan de expeditie ter griffie van Par jugement du 4 février 2022, dont l'expédition est parvenue au
het Hof is ingekomen op 28 februari 2022, heeft de Franstalige greffe de la Cour le 28 février 2022, le Tribunal de première instance
Rechtbank van eerste aanleg te Brussel de volgende prejudiciële vragen francophone de Bruxelles a posé les questions préjudicielles suivantes
gesteld : :
« Schendt artikel 91, § 1, eerste lid, van het Wetboek van de « L'article 91, § 1er, alinéa 1er, du Code de la taxe sur la valeur
belasting over de toegevoegde waarde de artikelen 10 en 11 van de ajoutée viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce
Grondwet in zoverre het bepaalt dat een nalatigheidsinterest van 0,8 qu'il énonce qu'un intérêt de retard de 0,8 p.c. par mois - à savoir
pct. per maand - wat neerkomt op een jaarlijkse rentevoet van 9,6 % - 9,6 % en taux annuel - est exigible de plein droit si la taxe n'a pas
van rechtswege verschuldigd is wanneer de belasting niet voldaan is,
terwijl artikel 414, § 1, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen été payée, alors que l'article 414, § 1er, du Code des impôts sur les
1992 bepaalt dat, bij wanbetaling binnen de in de artikelen 412, 413 revenus 1992 prévoit qu'à défaut de paiement dans les délais fixés aux
en 413/1 van hetzelfde Wetboek gestelde termijnen, de verschuldigde articles 412, 413 et 413/1 du même Code, les sommes dues sont
sommen ten bate van de Schatkist, voor de duur van het verwijl, in productives au profit du Trésor pour la durée du retard, par
afwijking van artikel 2, § 2, van de wet van 5 mei 1865 betreffende de dérogation à l'article 2, § 2, de la loi du 5 mai 1865 relative au
lening tegen intrest, een interest opbrengen tegen een rentevoet die prêt à intérêt, d'un intérêt au taux adapté annuellement et
jaarlijks wordt aangepast en die overeenkomt met het gemiddelde van de correspondant à la moyenne des indices de référence J relative aux
referte-indexen J met betrekking tot de lineaire obligaties op 10 jaar obligations linéaires à 10 ans des mois de juillet, août et septembre
van de maanden juli, augustus en september van het laatste jaar dat de l'année précédant celle au cours de laquelle le taux est
het jaar waarin de rentevoet van toepassing is voorafgaat, zonder dat
deze minder dan 4 pct. of meer dan 10 pct. mag bedragen, gelet op applicable, sans que celui-ci ne puisse être inférieur à 4 p.c., ni
onder meer de verschillende behandeling van, enerzijds, de personen supérieur à 10 p.c., eu égard notamment au fait que sont traitées de
die nalatigheidsinteresten verschuldigd zijn krachtens artikel 91, § manière différente d'une part les personnes qui sont redevables
1, eerste lid, van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde d'intérêts de retard en vertu de l'article 91, § 1er, du Code de la
waarde (die onevenredig kunnen blijken en die niet worden aangepast taxe sur la valeur ajoutée (pouvant s'avérer disproportionnés et
aan de economische realiteit) en, anderzijds, de personen die de inadaptés à la réalité économique), et d'autre part les personnes qui
nalatigheidsinteresten bepaald bij artikel 414, § 1, van het Wetboek sont redevables des intérêts de retard prévus par l'article 414, § 1er,
van de inkomstenbelastingen 1992 verschuldigd zijn (die wel worden du Code des impôts sur les revenus 1992 (lesquels sont adaptés à la
aangepast aan de economische realiteit) en de personen die
nalatigheidsinteresten verschuldigd zijn die zijn berekend tegen de réalité économique) et les personnes qui sont redevables d'intérêts de
wettelijke rentevoet, op de sommen die zij, hetzij als belasting, retard calculés au taux de l'intérêt légal sur les sommes dont elles
hetzij op een andere grond verschuldigd zijn ? sont redevables, que ce soit à titre d'impôt ou à un autre titre ?
Indien het Hof, in zijn antwoord op de voorgaande vraag, zou oordelen Dans le cas où la Cour, répondant à la question précédente, jugerait
dat artikel 91, § 1, eerste lid, van het Wetboek van de belasting over que l'article 91, § 1er, alinéa 1er, du Code de la taxe sur la valeur
de toegevoegde waarde discriminerend en ongrondwettig is, zou de ajoutée est discriminatoire et inconstitutionnel, l'Etat belge, en
Belgische Staat, in zoverre hij, krachtens artikel 91, § 3, van het tant qu'il doit les intérêts moratoires comptés au même taux de 0,8
Wetboek van de belasting over de toegevoegde waarde, moratoriuminteresten verschuldigd is die zijn berekend tegen dezelfde rentevoet van 0,8 pct. per maand, op sommen die moeten worden teruggegeven, een onverantwoord verschil in behandeling ondergaan wanneer men hem vergelijkt met personen die een niet-voldane belasting verschuldigd zijn, doordat die laatsten in dat geval geen nalatigheidsinterest verschuldigd zijn die is berekend tegen dezelfde rentevoet ? Ondergaat de Belgische Staat, in zoverre hij, krachtens artikel 91, § 3, van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde waarde, moratoriuminteresten verschuldigd is die zijn berekend tegen dezelfde rentevoet van 0,8 pct. per maand, op sommen die moeten worden teruggegeven, een onverantwoord verschil in behandeling wanneer men hem vergelijkt met andere publiekrechtelijke personen die nalatigheidsinteresten verschuldigd zijn op terug te geven belastingen, of met personen die nalatigheidsinteresten verschuldigd zijn die zijn berekend tegen de wettelijke rentevoet, op sommen die p.c. par mois sur les sommes à restituer, en vertu de l'article 91, § 3, du Code de la taxe sur la valeur ajoutée, subirait-il une différence de traitement injustifiée si on le compare avec les personnes qui doivent la taxe qui n'a pas été payée, ces derniers n'étant en ce cas pas redevables de l'intérêt de retard compté au même taux ? L'Etat belge, en tant qu'il doit les intérêts moratoires comptés au même taux de 0,8 p.c. par mois sur les sommes à restituer, en vertu de l'article 91, § 3, du Code de la taxe sur la valeur ajoutée, subit-il une différence de traitement injustifiée si on le compare avec les autres personnes de droit public qui doivent des intérêts de retard sur des impôts restituables ou avec les personnes qui sont redevables d'intérêts de retard calculés au taux de l'intérêt
zij verschuldigd zijn ? ». légal sur les sommes dont elles sont débitrices ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling en de draagwijdte Quant à la disposition en cause et à sa portée
ervan B.1.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 91, § 1, B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 91, § 1er,
eerste lid, en § 3, van het Wetboek van de belasting over de alinéa 1er, et § 3, du Code de la taxe sur la valeur ajoutée (ci-après
toegevoegde waarde (hierna : het BTW-Wetboek), in zoverre het de : le Code de la TVA), en ce qu'il fixe à 0,8 % par mois le taux des
rentevoet van de nalatigheidsinteresten en van de moratoriuminteresten intérêts de retard et des intérêts moratoires.
vaststelt op 0,8 % per maand. B.1.2. Vóór de wijziging ervan bij de wet van 20 november 2022 « B.1.2. Avant sa modification par la loi du 20 novembre 2022 « portant
houdende diverse fiscale en financiële bepalingen » (hierna : de wet des dispositions fiscales et financières diverses » (ci-après : la loi
van 20 november 2022) voorzag artikel 91, § 1, eerste lid, van het du 20 novembre 2022), l'article 91, § 1er, alinéa 1er, du Code de la
BTW-Wetboek in verschillende gevallen waarin een nalatigheidsinterest TVA prévoyait plusieurs hypothèses dans lesquelles un intérêt de
van 0,8 % per maand van rechtswege verschuldigd was over de sommen die retard de 0,8 % par mois était exigible de plein droit sur les sommes
moesten worden teruggegeven in geval van niet-tijdige betaling van de à restituer en cas de retard de paiement de la TVA de la part du
btw door de belastingplichtige. Artikel 91, § 3, van het BTW-Wetboek contribuable. L'article 91, § 3, du Code de la TVA prévoyait quant à
voorzag dan weer in verschillende gevallen waarin een
moratoriuminterest tegen dezelfde rentevoet van rechtswege lui plusieurs hypothèses dans lesquelles un intérêt moratoire du même
verschuldigd was over de door de Staat terug te geven sommen. taux était exigible de plein droit sur les sommes à restituer par
Daarenboven werd in artikel 91, § 5, van het BTW-Wetboek gepreciseerd l'Etat. Par ailleurs, l'article 91, § 5, du Code de la TVA précisait
dat de Koning de in artikel 91, § 1, eerste lid, en § 3, bedoelde que le Roi pouvait adapter le taux prévu à l'article 91, § 1er, alinéa
rentevoet kon aanpassen « wanneer zulks ingevolge de op de geldmarkt 1er, et § 3, « lorsque les fluctuations du taux de l'intérêt pratiqué
toegepaste rentevoeten verantwoord is ». sur le marché financier le justifient ».
B.1.3. Artikel 17 van de wet van 20 november 2022 heeft de in artikel B.1.3. L'article 17 de la loi du 20 novembre 2022 a ultérieurement
91, § 1, eerste lid, en § 3, van het BTW-Wetboek vastgestelde modifié le taux de 0,8 % fixé à l'article 91, § 1er, alinéa 1er, et §
rentevoet van 0,8 % later gewijzigd. Voortaan wordt de rentevoet 3, du Code de la TVA. Désormais, le taux de l'intérêt est déterminé
bepaald overeenkomstig artikel 2, § 2/1, eerste lid, 1°, van de wet conformément à l'article 2, § 2/1, alinéa 1er, 1°, de la loi du 5 mai
van 5 mei 1865 « betreffende de lening tegen intrest », verhoogd met 1865 « relative au prêt à l'intérêt », augmenté de quatre points de
vier procentpunten in het geval van nalatigheidsinteresten (artikel pourcentage dans l'hypothèse d'intérêts de retard (article 91, § 1er,
91, § 1, tweede lid, van het BTW-Wetboek) en verminderd met twee alinéa 2, du Code de la TVA) et diminué de deux points de pourcentage
procentpunten in het geval van moratoriuminteresten (artikel 91, § 5, dans l'hypothèse d'intérêts moratoires (article 91, § 5, alinéa 1er,
eerste lid, van het BTW-Wetboek). Bij het voormelde artikel 17 werd de du Code de la TVA). L'article 17 précité a par ailleurs supprimé la
mogelijkheid voor de Koning om de rentevoet van de nalatigheids- en possibilité pour le Roi de modifier le taux des intérêts de retard et
moratoriuminteresten te wijzigen daarenboven afgeschaft. moratoires.
B.1.4. De inwerkingtreding van artikel 17 van de wet van 20 november B.1.4. L'entrée en vigueur de l'article 17 de la loi du 20 novembre
2022 wordt vastgesteld op 1 januari 2023 bij artikel 38 van diezelfde 2022 est fixée au 1er janvier 2023 par l'article 38 de cette même loi.
wet. Oorspronkelijk voorzag artikel 37 van het voorontwerp dat aan de Initialement, l'article 37 de l'avant-projet à l'origine de la loi du
oorsprong van de wet van 20 november 2022 lag, in een onmiddellijke 20 novembre 2022 prévoyait une application immédiate du nouveau taux
toepassing van de nieuwe rentevoet van de nalatigheidsinteresten op des intérêts de retard à toutes les situations en cours (Doc. parl.,
alle lopende situaties (Parl. St., Kamer, 2021-2022, DOC 55-2899/001, Chambre, 2021-2022, DOC 55-2899/001, p. 92). Dans son avis, la section
p. 92). In haar advies heeft de afdeling wetgeving van de Raad van de législation du Conseil d'Etat a observé à ce sujet :
State dienaangaande opgemerkt : « L'effet immédiat sur toutes les situations en cours, que prévoit
« De onmiddellijke werking op alle lopende situaties waarin artikel 37 l'article 37 de l'avant-projet, ne peut se concilier avec
van het voorontwerp voorziet, is slechts verenigbaar met het verbod op l'interdiction de la non-rétroactivité que s'il est conçu de façon
non-retroactiviteit indien dit zo wordt opgevat dat bij de berekening telle que, lors du calcul des intérêts dus pour la période jusqu'à
van de verschuldigde interesten voor het tijdvak tot de l'entrée en vigueur de la loi à adopter, les taux d'intérêt en vigueur
inwerkingtreding van de aan te nemen wet, de toen geldende à l'époque sont appliqués, et pour la période postérieure à l'entrée
interestvoeten worden toegepast, en voor het tijdvak na de en vigueur de cette loi, ce sont les taux d'intérêt nouvellement
inwerkingtreding van die wet, de nieuw ingevoerde interestvoeten » (ibid., p. 140). instaurés qui s'appliquent » (ibid., p. 140).
Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat de wetgever de opmerking Il ressort des travaux préparatoires que le législateur a suivi la
van de afdeling wetgeving van de Raad van State op dat punt is gevolgd : remarque de la section de législation du Conseil d'Etat sur ce point :
« [...] artikel 37 van het voorontwerp [werd] geschrapt, zodat het « L'article 37 de l'avant-projet a été supprimé de sorte qu'il
beginsel van de onmiddellijke toepassing van de nieuwe wet moet worden convient d'interpréter le principe de l'application immédiate de la
uitgelegd in de zin van punt 2 van bovengenoemd advies » (ibid., pp. loi nouvelle au sens donné par ce point de l'avis susmentionné »
21-22). (ibid., pp. 21-22).
B.1.5. Bijgevolg moet worden geoordeeld dat de rentevoet van 0,8 % die B.1.5. Partant, il faut considérer que le taux de 0,8 % fixé à
is vastgesteld in artikel 91, § 1, eerste lid, en § 3, van het l'article 91, § 1er, alinéa 1er, et § 3, du Code de la TVA, tel qu'il
BTW-Wetboek, zoals die luidde vóór de wijziging ervan bij de wet van
20 november 2022, van toepassing is op het geschil voor het était libellé avant sa modification par la loi du 20 novembre 2022,
verwijzende rechtscollege, zodat de prejudiciële vragen niet zonder s'applique au litige devant la juridiction a quo, de sorte que les
voorwerp zijn geworden ingevolge het aannemen van die wet. questions préjudicielles ne sont pas devenues sans objet à la suite de
B.2.1. Artikel 91 van het BTW-Wetboek maakt deel uit van hoofdstuk XIV l'adoption de cette loi. B.2.1. L'article 91 du Code de la TVA fait partie du Chapitre XIV de
van dat Wetboek, met als opschrift « Vervolgingen en gedingen ». Uit ce Code, intitulé « Poursuites et instances ». Il ressort des travaux
de parlementaire voorbereiding van het BTW-Wetboek blijkt dat dat préparatoires du Code de la TVA que ce chapitre s'inspire du régime du
hoofdstuk is geïnspireerd op de regeling van het Wetboek der met het
zegel gelijkgestelde taksen - het huidige Wetboek diverse rechten en Code des taxes assimilées au timbre - actuel Code des droits et taxes
taksen (Parl. St., Kamer, 1968, nr. 88/1, pp. 70-72). In de divers (Doc. parl., Chambre, 1968, n° 88/1, pp. 70-72). Les travaux
parlementaire voorbereiding van de bepaling die aan de oorsprong van
artikel 2043 van het Wetboek diverse rechten en taksen ligt, dat met préparatoires de la disposition à l'origine de l'article 2043 du Code
name bepaalt dat de in te vorderen of terug te geven sommen aanleiding des droits et taxes divers, qui prévoit notamment que les sommes à
geven tot interesten, wordt gepreciseerd dat het doel van de wetgever recouvrer ou à restituer donnent lieu à des intérêts, précisent que
erin bestond de juiste inning van de belasting te verzekeren, fiscale l'objectif du législateur était d'assurer la juste perception de
fraude te voorkomen en de toepasselijke wetgeving inzake l'impôt, d'éviter la fraude fiscale et d'assurer une uniformisation de
nalatigheidsinteresten in fiscale zaken te uniformiseren (Parl. St., la législation applicable en matière d'intérêts de retard en matière
Kamer, 1946-1947, nr. 44, pp. 74 en 86). fiscale (Doc. parl., Chambre, 1946-1947, n° 44, pp. 74 et 86).
B.2.2. De rentevoet van 0,8 % die is vastgesteld in artikel 91, § 1, B.2.2. Le taux de 0,8 % fixé à l'article 91, § 1er, alinéa 1er, et §
eerste lid, en § 3, van het BTW-Wetboek, vloeit voort uit de wet van 4
augustus 1986 « houdende fiscale bepalingen » (hierna : de wet van 4 3, du Code de la TVA est issu de la loi du 4 août 1986 « portant des
dispositions fiscales » (ci-après : la loi du 4 août 1986). En
augustus 1986). Door de vroegere rentevoet, die 1 % bedroeg, te abaissant le taux antérieur, qui était de 1 %, le législateur a
verlagen, heeft de wetgever « de rentevoet die van rechtswege souhaité « rapprocher des taux d'intérêt des marchés financiers, le
verschuldigd is inzake de in te vorderen of terug te geven taux de l'intérêt exigible de plein droit sur les sommes à recouvrer
inkomstenbelastingen en belasting over de toegevoegde waarde[, dichter ou à restituer en matière d'impôts sur les revenus et de taxe sur la
willen brengen bij de rentestand van de geldmarkt] » (Parl. St., Senaat, 1985-1986, nr. 310/1, p. 3). valeur ajoutée » (Doc. parl., Sénat, 1985-1986, n° 310/1, p. 3).
B.2.3. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 4 augustus B.2.3. Les travaux préparatoires de la loi du 4 août 1986 précisent à
1986 wordt dienaangaande gepreciseerd : ce sujet :
« Gelet op het huidige tarief van de wettelijke rentevoet (10 pct.) en « Compte tenu du taux actuel de l'intérêt légal (10 p.c.) et de la
op de daling van de rentetarieven, is de Regering van oordeel dat het baisse continue des taux d'intérêts conventionnels, le Gouvernement
tarief van de momenteel aangerekende nalatigheids- en est d'avis que le taux auquel sont pour l'instant calculés les
moratoriuminteresten (nl. 1 pct. per kalendermaand of 12 pct. per intérêts de retard et les intérêts moratoires (1 p.c. par mois civil
jaar) zowel inzake directe belastingen als inzake belasting over de ou 12 p.c. l'an) tant en matière d'impôts directs qu'en matière de
toegevoegde waarde niet meer verantwoord is. Daarom wordt voorgesteld taxe sur la valeur ajoutée, ne se justifie plus. C'est pourquoi il est
dat tarief terug te brengen tot 0,8 pct. proposé de ramener ce dernier taux à 0,8 p.c.
Daarenboven wordt voorzien dat de Koning in de toekomst de bedoelde De plus, il est apparu opportun de confier au Roi le soin d'adapter, à
tarieven kan aanpassen wanneer zulks ingevolge de op de geldmarkt l'avenir, le taux en question, pour tenir compte des taux du marché
toegepaste rentevoeten verantwoord is » (ibid., p. 16). financier » (ibid., p. 16).
En : Et :
« Een commissielid vraagt hoe de Minister het tarief van 0,8 pct. « Un commissaire demande comment le Ministre a établi le taux de 0,8
heeft vastgesteld : het lijkt hem immers te hoog in vergelijking met p.c. qui lui paraît trop élevé en comparaison avec les taux pratiqués
de andere thans toegepaste tarieven. Tevens vraagt spreker de actuellement. Il demande aussi confirmation du coût de la mesure.
kostprijs van deze maatregel te bevestigen. Le Ministre reconnaît que le calcul effectué pour fixer à 0,8 p.c. le
Wat betreft de berekening van die 0,8 pct., erkent de Minister dat taux de retard est aujourd'hui dépassé depuis la baisse d'intérêt
interest wegens vertraging op dit ogenblik achterhaald is sedert de intervenue sur le marché. C'est pourquoi il a été prévu de permettre
rentevoet op de markt is gedaald. Daarom wordt aan de Koning de au Roi de modifier ce taux [...]. Le Ministre estime que l'abaissement
mogelijkheid geboden dit tarief te wijzigen. [...] De Minister is van du taux interviendra, le cas échéant, annuellement.
oordeel dat in voorkomend geval de rentevoet jaarlijks zal dalen. Un autre membre se demande s'il ne serait pas plus judicieux de
Een ander lid vraagt zich af of het niet wijzer zou zijn het tarief supprimer le taux de 0,8 p.c. et de confier au Roi le pouvoir de fixer
van 0,8 pct. te schrappen en de vaststelling ervan aan de Koning over le taux applicable en l'espèce.
te laten. De Minister is van oordeel dat dit tarief moet behouden blijven in de Le Ministre estime que ce taux doit rester indiqué dans la loi, étant
wet omdat de maatregel voor 1986 niet meer mag kosten dan 200 miljoen donné que le coût de la mesure ne pourra pas dépasser 200 millions de
frank. Hij vindt het overigens nuttig dat de belastingbetaler in de francs pour 1986. Il estime d'ailleurs utile que le contribuable
wet zelf een indicatie vindt. Van de andere kant is het zinvol aan de trouve une indication dans la loi elle-même. Il considère, par
Koning de macht te geven om dit tarief te wijzigen » (Parl. St., ailleurs, qu'il est raisonnable de confier au Roi le pouvoir de
Senaat, 1985-1986, nr. 310/2-1, p. 92). modifier ce taux » (Doc. parl., Sénat, 1985-1986, n° 310/2-1, p. 92).
Overigens werd een amendement verworpen dat ertoe strekte de Koning Par ailleurs, un amendement qui visait à obliger expressément le Roi à
uitdrukkelijk te verplichten het tarief van de nalatigheids- en modifier le taux des intérêts de retard et des intérêts moratoires dès
moratoriuminteresten te wijzigen zodra dat tarief meer dan 1,5 % zou l'instant où ce taux s'écarterait de plus de 1,5 % du taux de
afwijken van de wettelijke rentevoet (ibid., nr. 310/3, p. 2). De l'intérêt légal a été rejeté (ibid., n° 310/3, p. 2). Le ministre des
minister van Financiën onderstreepte daaromtrent dat « in geval van Finances a souligné à cet égard que « la logique même impose au
een te grote afwijking van de rentevoet die op de markt wordt Gouvernement, lorsque l'écart devient trop grand par rapport aux
toegepast, de logica gebiedt dat de Regering de tarieven van de intérêts qui sont pratiqués sur le marché, d'adapter les taux
interesten aanpast ». Hij was van mening « dat geen dwingende d'intérêt ». Il a estimé « qu'il n'y a aucune raison de prendre des
maatregelen nodig zijn voor wat in feite van de markt zelf afhangt » mesures contraignantes pour ce qui dépend en fait du marché lui-même »
en achtte « het niet opportuun dat aan de Regering dergelijke et a considéré « qu'il n'est pas opportun que le Gouvernement se voie
bepalingen op een dwingende en mechanische wijze worden opgelegd » imposer de façon contraignante et mécanique de telles dispositions »
(ibid., nr. 310/58, pp. 5-6). (ibid., n° 310/58, pp. 5-6).
Ten aanzien van de prejudiciële vragen Quant aux questions préjudicielles
B.3.1. De eerste prejudiciële vraag heeft betrekking op de B.3.1. La première question préjudicielle porte sur la compatibilité,
bestaanbaarheid, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van het avec les articles 10 et 11 de la Constitution, de la différence de
verschil in behandeling tussen de personen die nalatigheidsinteresten traitement entre les personnes redevables d'intérêts de retard sur la
verschuldigd zijn op grond van artikel 91, § 1, eerste lid, van het base de l'article 91, § 1er, alinéa 1er, du Code de la TVA, en ce
BTW-Wetboek in zoverre het een rentevoet van 0,8 % per maand vaststelt qu'il établit un taux d'intérêt de 0,8 % par mois, et, d'une part, les
en, enerzijds, de personen die nalatigheidsinteresten verschuldigd personnes redevables d'intérêts de retard sur la base de l'article
zijn op grond van artikel 414, § 1, van het Wetboek van de
inkomstenbelastingen 1992 (hierna : het WIB 1992), dat voorziet in een 414, § 1er, du Code des impôts sur les revenus 1992 (ci-après : le CIR
rentevoet die jaarlijks wordt aangepast aan de economische realiteit, 1992), qui prévoit un taux adapté annuellement à la réalité
zonder dat die minder dan 4 % of meer dan 10 % mag bedragen, en, économique, sans que celui-ci puisse être inférieur à 4 % ni supérieur
anderzijds, de personen die nalatigheidsinteresten verschuldigd zijn à 10 %, et, d'autre part, les personnes redevables d'intérêts de
die zijn berekend tegen de wettelijke rentevoet, op de sommen die zij, retard calculés au taux de l'intérêt légal sur les sommes dont elles
hetzij als belasting, hetzij op een andere grond verschuldigd zijn. sont redevables, que ce soit à titre d'impôt ou à un autre titre.
B.3.2. De tweede prejudiciële vraag heeft betrekking op de B.3.2. La seconde question préjudicielle porte sur la compatibilité,
bestaanbaarheid, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van het avec les articles 10 et 11 de la Constitution, de la différence de
verschil in behandeling tussen de Belgische Staat die traitement entre l'Etat belge redevable d'intérêts moratoires sur la
moratoriuminteresten verschuldigd is op grond van artikel 91, § 3, van base de l'article 91, § 3, du Code de la TVA, en ce qu'il établit un
het BTW-Wetboek, in zoverre het een rentevoet van 0,8 % per maand taux d'intérêt de 0,8 % par mois, et plusieurs autres catégories de
vaststelt, en verschillende andere categorieën van personen, namelijk,
ten eerste, de personen die de niet-voldane belasting verschuldigd personnes, à savoir, premièrement, les personnes redevables de la taxe
zijn, waarbij die laatsten in dat geval geen nalatigheidsinterest qui n'a pas été payée, ces dernières n'étant en ce cas pas redevables
verschuldigd zijn die is berekend tegen dezelfde rentevoet gelet op de l'intérêt de retard calculé au même taux au regard de la réponse
het antwoord op de eerste prejudiciële vraag; ten tweede, andere apportée à la première question préjudicielle, deuxièmement, les
publiekrechtelijke personen die nalatigheidsinteresten verschuldigd autres personnes de droit public redevables d'intérêts de retard sur
zijn op terug te geven belastingen en, ten derde, personen die des impôts restituables et, troisièmement, les personnes qui sont
nalatigheidsinteresten verschuldigd zijn die zijn berekend tegen de redevables d'intérêts de retard calculés au taux de l'intérêt légal
wettelijke rentevoet, op sommen die zij verschuldigd zijn. sur les sommes dont elles sont débitrices.
B.4. De prejudiciële vragen betreffen de hoogte van de nalatigheids- B.4. Les questions préjudicielles concernent le montant des intérêts
en moratoriuminteresten van toepassing op de belasting over de de retard et des intérêts moratoires applicables à la taxe sur la
toegevoegde waarde. Krachtens artikel 91, §§ 1, en 3, van het valeur ajoutée. En vertu de l'article 91, §§ 1er et 3, du Code de la
BTW-Wetboek, zoals het van toepassing was voor het verwijzende TVA, tel qu'il est applicable devant la juridiction a quo, ces
rechtscollege, bedragen die interesten 0,8 % per maand. Die intérêts s'élèvent à 0,8 % par mois. Ce taux d'intérêt ne refléterait
interestvoet zou niet langer de evolutie van de marktrente plus l'évolution du taux du marché, à la différence, notamment, des
weerspiegelen, in tegenstelling tot onder meer de interestvoeten van taux d'intérêt qui sont applicables à l'impôt des personnes physiques
toepassing op de personen- en vennootschapsbelasting, die van
rechtswege worden aangepast, overeenkomstig artikel 2, § 2/1, eerste et des sociétés, qui sont adaptés d'office, conformément à l'article
lid, 1°, van de wet van 5 mei 1865 « betreffende de lening tegen 2, § 2/1, alinéa 1er, 1°, de la loi du 5 mai 1865 « relative au prêt à
intrest » (artikel 414 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen l'intérêt » (article 414 du Code des impôts sur les revenus 1992). Eu
1992). Gelet op hun onderlinge samenhang, onderzoekt het Hof de beide égard à leur connexité, la Cour examine les deux questions
prejudiciële vragen samen. préjudicielles conjointement.
B.5. Zoals is vermeld in B.1.2, bepaalt artikel 91, § 5, zoals het van B.5. Comme il est dit en B.1.2, l'article 91, § 5, du Code de la TVA,
toepassing was voor het verwijzende rechtscollege, dat, teneinde tel qu'il est applicable devant la juridiction a quo, prévoit que,
rekening te houden met de rentevoeten op de geldmarkt, « de Koning pour tenir compte des taux du marché financier, « le Roi peut adapter
[...] de in de §§ 1, 2 en 3 bedoelde interestvoeten [kan] aanpassen ». les taux d'intérêt prévus aux §§ 1er, 2 et 3 ».
B.6. Bij het bepalen van zijn beleid in fiscale zaken beschikt de B.6. Lorsqu'il détermine sa politique en matière fiscale, le
wetgever over een ruime beoordelingsvrijheid. Dat is met name het législateur dispose d'un pouvoir d'appréciation étendu. Tel est
geval wanneer hij de nadere regels voor de berekening van de door de notamment le cas lorsqu'il détermine les modalités de calcul des
belastingplichtige inzake btw verschuldigde nalatigheidsinteresten
bepaalt. Het Hof vermag, in die aangelegenheid, de beleidskeuzen van
de wetgever, alsook de motieven die daaraan ten grondslag liggen, intérêts de retard dus par le contribuable en matière de TVA. Dans
slechts af te keuren indien zij op een manifeste vergissing zouden cette matière, la Cour ne peut censurer les choix politiques du
berusten of indien zij zonder redelijke verantwoording zouden zijn. législateur et les motifs qui les fondent que s'ils reposent sur une
Voor zover het niet de wezenlijke bestanddelen van de belasting erreur manifeste ou ne sont pas raisonnablement justifiés.
betreft, behoort het eveneens tot de beoordelingsvrijheid van de Pour autant qu'il ne s'agisse pas des éléments essentiels de l'impôt,
wetgever om een bevoegdheid te delegeren aan de Koning. De bevoegdheid il relève également du pouvoir d'appréciation du législateur de
om de bedoelde interestvoeten aan te passen maakt geen deel uit van de déléguer un pouvoir au Roi. Le pouvoir d'adapter les taux d'intérêt
wezenlijke bestanddelen van de belasting. visés ne fait pas partie des éléments essentiels de l'impôt.
B.7. Het Hof mag zich slechts uitspreken over het al dan niet verantwoorde karakter van een verschil in behandeling, ten aanzien van de bepalingen van de Grondwet op de naleving waarvan het Hof mag toezien, wanneer dat verschil aan een norm met wetgevend karakter kan worden toegeschreven. Uit hetgeen is vermeld in B.5, blijkt dat de concrete verschillen in behandeling waarover het Hof wordt gevraagd zich uit te spreken, niet dienen te worden toegeschreven aan een norm met wetgevend karakter, maar aan het uitblijven van een koninklijk besluit tot aanpassing van de in artikel 91, §§ 1, en 3, bedoelde interestvoeten. Wanneer een wetgever een machtiging verleent, moet worden aangenomen - behoudens aanwijzingen in de tegenovergestelde zin - dat hij de gemachtigde enkel de bevoegdheid verleent om die machtiging aan te B.7. La Cour ne peut se prononcer sur le caractère justifié ou non d'une différence de traitement au regard des dispositions de la Constitution qu'elle est habilitée à faire respecter que si cette différence de traitement est imputable à une norme législative. Il ressort de ce qui est dit en B.5 que les différences de traitement concrètes au sujet desquelles la Cour est invitée à se prononcer ne doivent pas être imputées à une norme législative, mais à l'attente d'un arrêté royal adaptant les taux d'intérêt visés à l'article 91, §§ 1er et 3. Lorsqu'un législateur délègue, il faut supposer, sauf indications contraires, qu'il entend exclusivement habiliter le délégué à faire de
wenden in overeenstemming met de Grondwet. son pouvoir un usage conforme à la Constitution.
Noch artikel 26, § 1, van de bijzondere wet van 6 januari 1989, noch Ni l'article 26, § 1er, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 ni aucune
enige andere grondwettelijke of wettelijke bepaling verleent het Hof autre disposition constitutionnelle ou législative ne confèrent à la
de bevoegdheid om bij wijze van prejudiciële beslissing uitspraak te Cour le pouvoir de statuer, à titre préjudiciel, sur la manière dont
doen over de wijze waarop de Koning de Hem door de wetgever toegekende le Roi a exercé ou non les pouvoirs qui Lui avaient été conférés par
machtigingen al dan niet heeft uitgeoefend. Die bevoegdheid komt toe le législateur. Ce pouvoir appartient au juge ordinaire et au Conseil
aan de gewone rechter en aan de Raad van State, afdeling
bestuursrechtspraak, die overeenkomstig artikel 14, § 3, van de wetten d'Etat, section du contentieux administratif, qui, conformément à
op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, overigens l'article 14, § 3, des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12
bevoegd is uitspraak te doen over beroepen tot nietigverklaring van janvier 1973, est par ailleurs compétent pour se prononcer sur des
een stilzwijgen van de overheid. recours en annulation du silence de l'autorité.
B.8. Wanneer de wetgever een verschil in behandeling doet ontstaan, B.8. Lorsque le législateur fait naître une différence de traitement,
schendt hij de artikelen 10 en 11 van de Grondwet indien niet wordt il viole les articles 10 et 11 de la Constitution s'il est établi
aangetoond dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre
tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. les moyens employés et le but visé.
Aangezien de wetgever een aanpassing van de intrestvoeten mogelijk Etant donné que le législateur a rendu possible l'adaptation des taux
heeft gemaakt, heeft hij de beginselen van redelijkheid en d'intérêt, il a respecté les principes du raisonnable et de la
evenredigheid nageleefd. proportionnalité.
B.9. Bijgevolg is artikel 91, §§ 1, en 3, van het BTW-Wetboek, zoals B.9. Par conséquent, l'article 91, §§ 1er et 3, du Code de la TVA, tel
het van toepassing is voor het verwijzende rechtscollege, bestaanbaar qu'il est applicable devant la juridiction a quo, est compatible avec
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. les articles 10 et 11 de la Constitution.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 91, § 1, eerste lid, en § 3, van het Wetboek van de belasting L'article 91, § 1er, alinéa 1er, et § 3, du Code de la taxe sur la
over de toegevoegde waarde, zoals het van toepassing was vóór de valeur ajoutée, tel qu'il était applicable avant sa modification par
wijziging ervan bij de wet van 20 november 2022 « houdende diverse la loi du 20 novembre 2022 « portant des dispositions fiscales et
fiscale en financiële bepalingen », schendt de artikelen 10 en 11 van financières diverses », ne viole pas les articles 10 et 11 de la
de Grondwet niet. Constitution.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 4 mei 2023. la Cour constitutionnelle, le 4 mai 2023.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
P.-Y. Dutilleux P. Nihoul P.-Y. Dutilleux P. Nihoul
^