← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 120/2023 van 14 september 2023 Rolnummers 7850 en 7886 In
zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 64, § 2, van de wet van 30 juli 2022 « om justitie
menselijker, sneller en straffer te maken II », ingest Het Grondwettelijk Hof, samengesteld
uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 120/2023 van 14 september 2023 Rolnummers 7850 en 7886 In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 64, § 2, van de wet van 30 juli 2022 « om justitie menselijker, sneller en straffer te maken II », ingest Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...) | Extrait de l'arrêt n° 120/2023 du 14 septembre 2023 Numéros du rôle : 7850 et 7886 En cause : les recours en annulation de l'article 64, § 2, de la loi du 30 juillet 2022 « visant à rendre la justice plus humaine, plus rapide et plus fer La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T. Gie(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 120/2023 van 14 september 2023 | Extrait de l'arrêt n° 120/2023 du 14 septembre 2023 |
Rolnummers 7850 en 7886 | Numéros du rôle : 7850 et 7886 |
In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 64, § 2, van de wet | En cause : les recours en annulation de l'article 64, § 2, de la loi |
van 30 juli 2022 « om justitie menselijker, sneller en straffer te | du 30 juillet 2022 « visant à rendre la justice plus humaine, plus |
maken II », ingesteld door E.G. en I.M. en door de vzw « Ligue des | rapide et plus ferme II », introduits par E.G. et I.M. et par l'ASBL « |
droits humains » en de vzw « Syndicat des Avocats pour la Démocratie | Ligue des droits humains » et l'ASBL « Syndicat des Avocats pour la |
». | Démocratie ». |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de | composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T. |
rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, D. Pieters, S. | Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, D. Pieters, S. de Bethune, |
de Bethune, E. Bribosia en K. Jadin, bijgestaan door de griffier N. | E. Bribosia et K. Jadin, assistée du greffier N. Dupont, présidée par |
Dupont, onder voorzitterschap van voorzitter P. Nihoul, | le président P. Nihoul, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging | I. Objet des recours et procédure |
a. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 30 | a. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le |
augustus 2022 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen | |
op 31 augustus 2022, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel | 30 août 2022 et parvenue au greffe le 31 août 2022, un recours en |
64, § 2, van de wet van 30 juli 2022 « om justitie menselijker, | annulation de l'article 64, § 2, de la loi du 30 juillet 2022 « visant |
sneller en straffer te maken II » (bekendgemaakt in het Belgisch | à rendre la justice plus humaine, plus rapide et plus ferme II » |
Staatsblad van 8 augustus 2022) door E.G. en I.M., bijgestaan en | (publiée au Moniteur belge du 8 août 2022) a été introduit par E.G. et |
vertegenwoordigd door Mr. L. Laperche, advocaat bij de balie | I.M., assistés et représentés par Me L. Laperche, avocate au barreau |
Luik-Hoei. | de Liège-Huy. |
Bij hetzelfde verzoekschrift vorderden de verzoekende partijen | Par la même requête, les parties requérantes demandaient également la |
eveneens de schorsing van dezelfde wetsbepaling. Bij het arrest nr. | suspension de la même disposition légale. Par l'arrêt n° 135/2022 du |
135/2022 van 20 oktober 2022 (ECLI:BE:GHCC:2022:ARR.135), | 20 octobre 2022 (ECLI:BE:GHCC:2022:ARR.135), publié au Moniteur belge |
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 13 maart 2023, heeft het | du 13 mars 2023, la Cour a rejeté la demande de suspension. |
Hof de vordering tot schorsing verworpen. | |
b. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 8 november | b. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le |
2022 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 10 | 8 novembre 2022 et parvenue au greffe le 10 novembre 2022, un recours |
november 2022, is beroep tot vernietiging ingesteld van dezelfde | |
wetsbepaling door de vzw « Ligue des droits humains » en de vzw « | en annulation de la même disposition légale a été introduit par l'ASBL |
Syndicat des Avocats pour la Démocratie », bijgestaan en | « Ligue des droits humains » et l'ASBL « Syndicat des Avocats pour la |
vertegenwoordigd door Mr. L. Laperche. | Démocratie », assistées et représentées par Me L. Laperche. |
Bij hetzelfde verzoekschrift vorderden de verzoekende partijen | Par la même requête, les parties requérantes demandaient également la |
eveneens de schorsing van dezelfde wetsbepaling. Bij het arrest nr. | suspension de la même disposition légale. Par l'arrêt n° 24/2023 du 9 |
24/2023 van 9 februari 2023 (ECLI:BE:GHCC:2023:ARR.024), bekendgemaakt | février 2023 (ECLI:BE:GHCC:2023:ARR.024), publié au Moniteur belge du |
in het Belgisch Staatsblad van 10 juli 2023, heeft het Hof de | 10 juillet 2023, la Cour a rejeté la demande de suspension. |
vordering tot schorsing verworpen. | |
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 7850 en 7886 van de rol van | Ces affaires, inscrites sous les numéros 7850 et 7886 du rôle de la |
het Hof, werden samengevoegd. | Cour, ont été jointes. |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de bestreden bepaling | Quant à la disposition attaquée |
B.1.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van artikel | B.1.1. Les parties requérantes demandent l'annulation de l'article 64, |
64, § 2, van de wet van 30 juli 2022 « om justitie menselijker, | § 2, de la loi du 30 juillet 2022 « visant à rendre la justice plus |
sneller en straffer te maken II » (hierna : de wet van 30 juli 2022). | humaine, plus rapide et plus ferme II » (ci-après : la loi du 30 |
Die bepaling maakt deel uit van hoofdstuk 15 van die wet, met als | juillet 2022). Cette disposition fait partie du chapitre 15 de cette |
opschrift « Tijdelijke maatregel tot vermindering van de overbevolking | loi, intitulé « Mesure temporaire afin de réduire la surpopulation |
in de gevangenissen ». | dans les prisons ». |
B.1.2. Artikel 64 van de wet van 30 juli 2022 bepaalt : | B.1.2. L'article 64 de la loi du 30 juillet 2022 dispose : |
« § 1. De directeur kent een vervroegde invrijheidstelling toe aan de | « § 1er. Le directeur octroie la libération anticipée au condamné qui |
veroordeelde die zich in de tijdsvoorwaarden bevindt voor de | se trouve dans les conditions de temps pour l'octroi de la libération |
toekenning van de voorwaardelijke invrijheidstelling, vanaf zes | conditionnelle, à partir de six mois avant la fin de la partie |
maanden voor het einde van het uitvoerbaar gedeelte van de | |
vrijheidsstraf of van de vrijheidsstraffen waartoe hij is veroordeeld. | exécutoire de la ou des peines privatives de liberté auxquelles il a été condamné. |
In afwijking van het eerste lid, is de veroordeelde wiens | Par dérogation à l'alinéa 1er, le condamné dont la modalité |
strafuitvoeringsmodaliteit tijdens de geldigheidsduur van deze | d'exécution de la peine est révoquée par le juge de l'application des |
maatregel door de strafuitvoeringsrechter of de | peines ou le tribunal de l'application des peines pendant la durée de |
strafuitvoeringsrechtbank wordt herroepen gedurende zes maanden na de | validité de cette mesure est exclu de la libération anticipée pendant |
tenuitvoerlegging van het vonnis tot herroeping uitgesloten van de | six mois à compter de l'exécution du jugement de révocation. |
vervroegde invrijheidstelling. | |
Indien de vervroegde invrijheidstelling niet wordt herroepen, loopt | Si la libération anticipée n'est pas révoquée, elle court jusqu'à la |
zij tot het bereiken van het strafeinde. | fin de la peine. |
Indien de vervroegde invrijheidstelling wordt herroepen, kan zij niet | Si la libération anticipée est révoquée, elle ne peut plus être |
opnieuw worden toegekend. | octroyée à nouveau. |
§ 2. De volgende veroordeelden zijn uitgesloten van de vervroegde | § 2. Les condamnés suivants sont exclus de la libération anticipée |
invrijheidstelling bedoeld in paragraaf 1 : | visée au paragraphe 1er : |
- de veroordeelden die een of meerdere vrijheidsbenemende straffen | - les condamnés qui subissent une ou plusieurs peines privatives de |
ondergaan waarvan het totaal meer dan tien jaar bedraagt; | liberté dont le total s'élève à plus de dix ans; |
- de veroordeelden die een of meerdere gevangenisstraffen ondergaan | - les condamnés qui subissent une ou plusieurs peine(s) |
voor de feiten bedoeld in boek II, titel Iter, van het Strafwetboek; | d'emprisonnement pour des faits visés au livre II, titre Iter, du Code |
- de veroordeelden die een of meerdere gevangenisstraffen ondergaan | pénal; - les condamnés qui subissent une ou plusieurs peine(s) |
voor de feiten vermeld in de artikelen 417/7 tot 417/24, 417/50, | d'emprisonnement pour des faits visés aux articles 417/7 à 417/24, |
417/55, 417/56, 417/59 en 417/63 van het Strafwetboek; | 417/50, 417/55, 417/56, 417/59 et 417/63 du Code pénal; |
- de veroordeelden die het voorwerp uitmaken van een veroordeling met | - les condamnés qui font l'objet d'une condamnation avec une mise à la |
een terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank | disposition du tribunal de l'application des peines, conformément aux |
overeenkomstig de artikelen 34ter of 34quater van het Strafwetboek; | articles 34ter ou 34quater du Code pénal; |
- de veroordeelden die geen recht hebben op verblijf; | - les condamnés qui n'ont pas de droit de séjour; |
- de veroordeelden die worden opgevolgd door het Coördinatieorgaan | - les condamnés qui sont suivis par l'Organe de coordination pour |
voor de dreigingsanalyse in het kader van de gemeenschappelijke | l'analyse de la menace dans le cadre des banques de données communes |
gegevensbanken bedoeld in de artikelen 44/11/3bis tot 44/11/3quinquies | visées aux articles 44/11/3bis à 44/11/3quinquies de la loi du 5 août |
van de wet van 5 augustus 1992 op het politieambt ». | 1992 sur la fonction de police ». |
B.1.3. Krachtens artikel 64, § 1, van de wet van 30 juli 2022 kent de | B.1.3. En vertu de l'article 64, § 1er, de la loi du 30 juillet 2022, |
directeur een vervroegde invrijheidstelling toe aan de veroordeelde | le directeur octroie la libération anticipée au condamné qui se trouve |
die zich in de tijdsvoorwaarden bevindt voor de toekenning van de | dans les conditions de temps pour l'octroi de la libération |
voorwaardelijke invrijheidstelling, vanaf zes maanden vóór het einde | conditionnelle, à partir de six mois avant la fin de la partie |
van het uitvoerbare gedeelte van de vrijheidsstraf of van de | exécutoire de la ou des peines privatives de liberté auxquelles il a |
vrijheidsstraffen waartoe hij is veroordeeld, mits verschillende | été condamné, moyennant le respect de plusieurs conditions. Le |
voorwaarden in acht worden genomen. De strafuitvoeringsmodaliteit die | condamné doit n'avoir pas fait l'objet d'une révocation d'une modalité |
ten aanzien van de veroordeelde is bepaald mag niet door de | |
strafuitvoeringsrechter of de strafuitvoeringsrechtbank zijn herroepen | d'exécution de la peine dans les six mois qui précèdent par le juge ou |
in de zes maanden die voorafgaan. De directeur dient zich eveneens te | le tribunal de l'application des peines. Le directeur doit également |
verzekeren van de haalbaarheid van de maatregel en na te gaan of de | s'assurer de la faisabilité de la mesure et vérifier que le condamné |
veroordeelde over onderdak en over voldoende middelen van bestaan | dispose d'un logement et de moyens d'existence suffisants (article 65, |
beschikt (artikel 65, § 1). | § 1er). |
De directeur kan de vervroegde invrijheidstelling herroepen wanneer er | Le directeur peut révoquer la libération anticipée lorsqu'il existe |
ernstige aanwijzingen voorhanden zijn dat de veroordeelde het verbod | des indications sérieuses selon lesquelles le condamné n'a pas |
op het plegen van strafbare feiten niet heeft nageleefd of wanneer hij | respecté l'interdiction de commettre des infractions ou lorsqu'il ne |
de voorwaarde niet naleeft die erin bestaat de slachtoffers niet | respecte pas la condition de ne pas importuner les victimes et de |
lastig te vallen en zich onmiddellijk te verwijderen van de plaats | quitter immédiatement les lieux lorsqu'il rencontre une victime |
waar hij een slachtoffer ontmoet (artikel 65, § 3, van dezelfde wet). | (article 65, § 3, de la même loi). |
B.1.4. De vervroegde invrijheidstelling is een tijdelijke maatregel | B.1.4. La libération anticipée est une mesure temporaire visant à |
die ertoe strekt de overbevolking in de gevangenissen te verminderen, | réduire la surpopulation dans les prisons, dans l'attente de la |
in afwachting dat er nieuwe plaatsen worden gecreëerd binnen het | création de nouvelles places au sein du système pénitentiaire. Elle |
penitentiaire systeem. Zij is van toepassing tot 31 augustus 2023. De | s'applique jusqu'au 31 août 2023. Le Roi peut toutefois en prolonger |
Koning kan de toepassing ervan evenwel verlengen, bij een besluit | l'application, par un arrêté délibéré en Conseil des ministres, |
vastgesteld na overleg in de Ministerraad, tot 31 december 2024 | |
(artikel 66 van de wet van 30 juli 2022). In de parlementaire | jusqu'au 31 décembre 2024 (article 66 de la loi du 30 juillet 2022). |
voorbereiding wordt in dat verband vermeld : | Les travaux préparatoires mentionnent à cet égard : |
« In het licht van de huidige toestand van overbevolking in de | « Compte tenu de la situation actuelle de surpopulation dans les |
gevangenissen en de vooruitzichten op dat vlak, is het noodzakelijk om | prisons et des perspectives à cet égard, il est nécessaire de |
de maatregel van vervroegde invrijheidstelling die met gewenst effect | conserver temporairement la mesure de libération anticipée qui avait |
werd ingezet ter bestrijding van de coronacrisis, tijdelijk te | été utilisée dans le but de lutter contre la crise du coronavirus en |
behouden als instrument in de strijd tegen de overbevolking en dit tot | tant cette fois qu'instrument de lutte contre la surpopulation et ce, |
31 augustus 2023. Die datum kan door de Koning, bij een in | jusqu'au 31 août 2023. Cette date peut être prolongée par le Roi, par |
Ministerraad overlegd besluit verlengd worden tot 31 december 2024. | un arrêté délibéré en Conseil des ministres, jusqu'au 31 décembre |
Deze maatregel wordt dus in eerste instantie voorzien tot 31 augustus | 2024. Cette mesure est donc prévue dans un premier temps jusqu'au 31 août |
2023, maar kan verlengd worden tot eind 2024. Tussen eind dit jaar en | 2023, mais peut être prolongée jusqu'à fin 2024. Entre la fin de cette |
eind 2024 zal er immers definitieve detentiecapaciteit bijkomen. Een | année et la fin 2024, de la capacité permanente de détention sera |
tussentijdse evaluatie tegen 31 augustus 2023 dringt zich evenwel op » | ajoutée. Une évaluation à mi-parcours d'ici au 31 août 2023 s'impose |
(Parl. St., Kamer, 2021-2022, DOC 55-2774/001, p. 77). | toutefois » (Doc. parl., Chambre, 2021-2022, DOC 55-2774/001, p. 77). |
Indien de vervroegde invrijheidstelling niet wordt herroepen, loopt | Si la libération anticipée n'est pas révoquée, elle court jusqu'à la |
zij tot het bereiken van het strafeinde (artikel 64, § 1, derde lid, | fin de la peine (article 64, § 1er, alinéa 3, de la loi). Elle |
van de wet). Zij gaat gepaard met een proeftermijn die gelijk is aan | |
de duur van het nog resterende gedeelte van de vrijheidsstraffen op | s'accompagne d'un délai d'épreuve qui est égal à la durée des peines |
het ogenblik van de vervroegde invrijheidstelling, tijdens welke de | privatives de liberté qu'il restait à subir au moment de la libération |
veroordeelde geen strafbare feiten mag plegen, noch de slachtoffers | anticipée, pendant lequel le condamné ne doit pas commettre |
mag lastigvallen, en zich onmiddellijk moet verwijderen van de plaats | d'infraction ni importuner les victimes, et quitter immédiatement les |
waar hij een slachtoffer ontmoet (artikel 65, § 2, eerste en tweede | lieux lorsqu'il rencontre une victime (article 65, § 2, alinéas 1er et |
lid). | 2). |
B.1.5. Verschillende categorieën van veroordeelden worden uitgesloten | |
van de maatregel, krachtens het bestreden artikel 64, § 2, van de wet | B.1.5. Plusieurs catégories de condamnés sont exclues de la mesure, en |
van 30 juli 2022, namelijk de veroordeelden die een of meerdere | vertu de l'article 64, § 2, attaqué, de la loi du 30 juillet 2022, à |
vrijheidsbenemende straffen ondergaan waarvan de totale duur meer dan | savoir les condamnés qui subissent une ou plusieurs peines privatives |
tien jaar bedraagt (eerste streepje), de veroordeelden die een | de liberté dont la durée totale s'élève à plus de dix ans (premier |
gevangenisstraf ondergaan voor feiten van terrorisme (tweede streepje) | tiret), les condamnés qui subissent une peine d'emprisonnement pour |
of voor feiten die de seksuele integriteit, het seksuele | des faits de terrorisme (deuxième tiret) ou pour des faits portant |
zelfbeschikkingsrecht en de goede zeden aantasten (derde streepje), de | atteinte à l'intégrité sexuelle, au droit à l'autodétermination |
veroordeelden wier veroordeling gepaard gaat met een | sexuelle et aux bonnes moeurs (troisième tiret), les condamnés dont la |
terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank overeenkomstig | condamnation est assortie d'une mise à disposition du tribunal de |
de artikelen 34ter of 34quater van het Strafwetboek (vierde streepje), | l'application des peines conformément aux articles 34ter ou 34quater |
de veroordeelden die geen recht hebben op verblijf (vijfde streepje) | du Code pénal (quatrième tiret), les condamnés qui n'ont pas de droit |
en de veroordeelden die worden opgevolgd door het Coördinatieorgaan | de séjour (cinquième tiret) et les condamnés qui sont suivis par |
voor de dreigingsanalyse (hierna : het OCAD) in het kader van de | l'Organe de coordination pour l'analyse de la menace (ci-après : |
gemeenschappelijke gegevensbanken bedoeld in de artikelen 44/11/3bis | l'OCAM) dans le cadre des banques de données communes visées aux |
tot 44/11/3quinquies van de wet van 5 augustus 1992 « op het | articles 44/11/3bis à 44/11/3quinquies de la loi du 5 août 1992 « sur |
politieambt » (hierna : de wet van 5 augustus 1992) (zesde streepje). | la fonction de police » (ci-après : la loi du 5 août 1992) (sixième tiret). |
Die uitsluitingen worden in de parlementaire voorbereiding als volgt | Ces exclusions sont justifiées dans les travaux préparatoires comme |
verantwoord : | suit : |
« Paragraaf 2 van het tweede artikel somt de categorieën veroordeelden | « Le paragraphe 2 reprend les catégories de condamnés qui sont exclus |
op die van de vervroegde invrijheidstelling zijn uitgesloten. Het zijn | |
dezelfde categorieën als bij de maatregel vervroegde | de la libération anticipée. Ce sont les mêmes catégories que pour la |
invrijheidstelling ` COVID-19 ' en ook de verantwoording is dezelfde. | libération anticipée ` COVID ', et la justification est la même. Il |
Het gaat om de personen die veroordeeld zijn tot één of meer | s'agit des personnes qui sont condamnées à une ou plusieurs peines |
vrijheidsberovende straffen waarvan het totaal meer dan 10 jaar | privatives de liberté dont le total s'élève à plus de 10 ans, car le |
bedraagt, omdat het totaal van de straffen te hoog is en het te | total des peines est trop élevé et qu'il est trop dangereux de libérer |
gevaarlijk is om deze veroordeelden automatisch vervroegd vrij te | ces condamnés anticipativement de manière automatique, sans examiner |
laten, zonder eventuele contra-indicaties te beoordelen. Bovendien | aucune contre-indication. Par ailleurs, la nature de la peine est |
wordt ook de aard van de veroordeling als criterium gehanteerd : | également utilisée comme critère : condamnation pour des faits de |
veroordeling voor zedenfeiten, terroristische misdrijven en | moeurs, infractions terroristes, et condamnations avec une mise à |
veroordelingen met een terbeschikkingstelling van de | disposition du tribunal de l'application des peines. Les étrangers |
strafuitvoeringsrechtbank. Ook de vreemdelingen zonder recht op | sans droit au séjour sont également exclus. Enfin, les personnes |
verblijf worden uitgesloten. En tot slot worden ook de veroordeelden | condamnées qui sont suivies par l'OCAM dans le cadre des banques de |
die worden opgevolgd door het OCAD in het kader van de | données communes sont également exclues. La justification de |
gemeenschappelijke gegevensbanken uitgesloten. De motivering voor | |
uitsluiting is dezelfde als voor de andere categorieën : het | l'exclusion est la même que pour les autres catégories : le danger que |
maatschappelijk gevaar dat van deze veroordeelden uitgaat » (Parl. | représentent ces condamnés pour la société » (Doc. parl., Chambre, |
St., Kamer, 2021-2022, DOC 55-2774/001, p. 80). | 2021-2022, DOC 55-2774/001, p. 80). |
Ten aanzien van de ontvankelijkheid | Quant à la recevabilité |
B.2.1. De twee verzoekende partijen in de zaak nr. 7886 zijn vzw's die | B.2.1. Les deux parties requérantes dans l'affaire n° 7886 sont deux |
de bescherming van de grondrechten van de burgers als statutair doel | ASBL qui ont pour but statutaire la protection des droits fondamentaux |
hebben. | des individus. |
B.2.2. Aangezien het belang van die verzoekende partijen bij de | B.2.2. Etant donné que l'intérêt de ces parties requérantes à demander |
vernietiging van de bestreden bepalingen niet wordt betwist, is het | l'annulation des dispositions attaquées n'est pas contesté, il n'est |
niet noodzakelijk het belang te onderzoeken van de verzoekende | pas nécessaire d'examiner l'intérêt des parties requérantes dans |
partijen in de zaak nr. 7850, die een vergelijkbare argumentatie | l'affaire n° 7850, qui développent une argumentation similaire. |
uiteenzetten. | Quant au fond |
Ten gronde B.3.1. De verzoekende partijen voeren aan dat de bestreden bepaling de | B.3.1. Les parties requérantes soutiennent que la disposition attaquée |
artikelen 10, 11 en 12 van de Grondwet, in voorkomend geval in | viole les articles 10, 11 et 12 de la Constitution, lus le cas échéant |
samenhang gelezen met de artikelen 5 en 14 van het Europees Verdrag | en combinaison avec les articles 5 et 14 de la Convention européenne |
voor de rechten van de mens, het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie en het evenredigheidsbeginsel, schendt in zoverre zij verschillende categorieën van veroordeelden automatisch uitsluit van het voordeel van de vervroegde invrijheidstelling zes maanden voor het einde van hun straf, zonder in een geïndividualiseerd onderzoek van hun situatie te voorzien. B.3.2.1. De verzoekende partijen voeren aan dat de bestreden bepaling een verschil in behandeling tussen veroordeelden doet ontstaan naargelang zij al dan niet worden beoogd door een in de bestreden bepaling bedoelde uitsluiting. Alle veroordeelden die door een dergelijke uitsluiting worden beoogd, worden verplicht uitgesloten van het voordeel van de vervroegde invrijheidstelling, zonder een | des droits de l'homme, le principe d'égalité et de non-discrimination et le principe de proportionnalité, en ce qu'elle exclut d'office plusieurs catégories de condamnés du bénéfice de la libération anticipée six mois avant la fin de leur peine, sans prévoir un examen individualisé de leur situation. B.3.2.1. Les parties requérantes soutiennent que la disposition attaquée engendre une différence de traitement entre les condamnés selon qu'ils sont visés ou non par une exclusion prévue par la disposition attaquée. Tous les condamnés qui sont visés par une telle exclusion sont obligatoirement exclus du bénéfice de la libération |
geïndividualiseerd onderzoek van hun situatie te kunnen genieten, | anticipée, sans pouvoir bénéficier d'un examen individualisé de leur |
terwijl de andere veroordeelden een dergelijke maatregel van | situation, alors que les autres condamnés bénéficient de plein droit |
rechtswege genieten, en zulks terwijl de veroordeelden die tot die | d'une telle mesure, et ce alors que les condamnés relevant de ces deux |
twee categorieën behoren, een vergelijkbare graad van gevaarlijkheid | catégories peuvent présenter des degrés de dangerosité comparables |
kunnen vertonen (eerste onderdeel van het enige middel in de zaak nr. | (première branche du moyen unique dans l'affaire n° 7850; première |
7850; eerste onderdeel van het eerste middel in de zaak nr. 7886). | branche du premier moyen dans l'affaire n° 7886). |
B.3.2.2. De verzoekende partijen in de zaak nr. 7850 bekritiseren met | B.3.2.2. Les parties requérantes dans l'affaire n° 7850 critiquent |
name het feit dat de bestreden bepaling alle gedetineerden die wegens | notamment le fait que la disposition attaquée traite de manière |
eenzelfde soort van misdrijf zijn veroordeeld, op identieke wijze | identique tous les détenus condamnés pour un même type d'infraction, |
behandelt, in zoverre zij automatisch van het voordeel van de | en ce qu'ils sont automatiquement exclus du bénéfice de la mesure de |
maatregel van vervroegde invrijheidstelling worden uitgesloten, ook al | libération anticipée, alors même qu'ils peuvent présenter des degrés |
kunnen zij een graad van gevaarlijkheid vertonen die niet | |
vergelijkbaar is (tweede onderdeel van het enige middel in de zaak nr. | de dangerosité qui ne sont pas comparables (seconde branche du moyen |
7850). | unique dans l'affaire n° 7850). |
B.3.3. De verzoekende partijen in de zaak nr. 7886 betwisten in het | B.3.3. Les parties requérantes dans l'affaire n° 7886 contestent en |
bijzonder het feit dat vreemdelingen die geen recht hebben op | |
verblijf, worden uitgesloten van de maatregel van vervroegde | particulier le fait que les étrangers qui n'ont pas de droit de séjour |
invrijheidstelling. Volgens die verzoekende partijen zegt het | soient exclus de la mesure de libération anticipée. Selon ces parties |
verblijfsstatuut van een veroordeelde niets over zijn al dan niet | requérantes, le statut de séjour d'un condamné ne dit rien de son |
gevaarlijke karakter (tweede onderdeel van het eerste middel in de | caractère dangereux ou non (seconde branche du premier moyen dans |
zaak nr. 7886). | l'affaire n° 7886). |
B.3.4. De verzoekende partijen in de zaak nr. 7886 bekritiseren ook | B.3.4. Les parties requérantes dans l'affaire n° 7886 critiquent |
het gebrek aan objectiviteit en, bijgevolg, aan voorzienbaarheid van | également le manque d'objectivité et, partant, de prévisibilité qui |
de uitsluiting van de door het OCAD gevolgde veroordeelden van de | entoure l'exclusion des condamnés suivis par l'OCAM de la mesure de |
maatregel van vervroegde invrijheidstelling. Zij bekritiseren eveneens | libération anticipée. Elles critiquent également l'impossibilité pour |
het feit dat het voor die veroordeelden onmogelijk is het gevolgd | ces condamnés de contester un tel suivi par l'OCAM (second moyen dans |
worden door het OCAD te betwisten (tweede middel in de zaak nr. 7886). | l'affaire n° 7886). |
B.4.1. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet hebben een algemene | B.4.1. Les articles 10 et 11 de la Constitution ont une portée |
draagwijdte. Zij verbieden elke discriminatie, ongeacht de oorsprong | générale. Ils interdisent toute discrimination, quelle qu'en soit |
ervan : de grondwettelijke regels van de gelijkheid en van de | l'origine : les règles constitutionnelles de l'égalité et de la |
niet-discriminatie zijn toepasselijk ten aanzien van alle rechten en alle vrijheden, met inbegrip van die welke voortvloeien uit internationale verdragen die België binden. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dat beginsel verzet er zich overigens tegen dat categorieën van personen die zich ten aanzien van de betwiste maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld | non-discrimination sont applicables à l'égard de tous les droits et de toutes les libertés, en ce compris ceux résultant des conventions internationales liant la Belgique. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. Ce principe s'oppose, par ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure critiquée, sont essentiellement différentes. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant |
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel | compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la |
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van | nature des principes en cause; le principe d'égalité et de |
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat | non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas |
geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende | de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés |
middelen en het beoogde doel. | et le but visé. |
B.4.2. Artikel 12 van de Grondwet waarborgt de individuele vrijheid. | B.4.2. L'article 12 de la Constitution garantit la liberté individuelle. |
B.4.3. Artikel 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens | B.4.3. L'article 14 de la Convention européenne des droits de l'homme |
waarborgt eveneens het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie | garantit également le principe d'égalité et de non-discrimination en |
wat betreft het genot van de rechten en vrijheden welke in dat Verdrag | ce qui concerne la jouissance des droits et libertés mentionnés dans |
en zijn aanvullende protocollen zijn vermeld. Tot die rechten en | cette Convention et dans ses protocoles additionnels. Parmi ces droits |
vrijheden behoort artikel 5 van het Europees Verdrag voor de rechten | et libertés figure l'article 5 de la Convention européenne des droits |
van de mens, dat bepaalt : | de l'homme qui dispose : |
« 1. Eenieder heeft recht op persoonlijke vrijheid en veiligheid. | « 1. Toute personne a droit à la liberté et à la sûreté. Nul ne peut |
Niemand mag van zijn vrijheid worden beroofd, behalve in de navolgende | être privé de sa liberté, sauf dans les cas suivants et selon les |
gevallen en langs wettelijke weg : a) indien hij op rechtmatige wijze wordt gevangen gehouden na veroordeling door een daartoe bevoegde rechter; b) indien hij op rechtmatige wijze is gearresteerd of gevangen wordt gehouden, wegens weigering een overeenkomstig de wet door een rechter gegeven bevel op te volgen of ten einde de nakoming van een door de wet voorgeschreven verplichting te verzekeren; c) indien hij op rechtmatige wijze is gearresteerd of gevangen gehouden ten einde voor de bevoegde rechterlijke instantie te worden geleid, wanneer redelijke termen aanwezig zijn om te vermoeden, dat hij een strafbaar feit heeft begaan of indien er redelijke gronden zijn om aan te nemen dat het noodzakelijk is hem te beletten een strafbaar feit te begaan of te ontvluchten nadat hij dit heeft begaan; d) in het geval van rechtmatige gevangenhouding van een minderjarige met het doel in te grijpen in zijn opvoeding of in het geval van zijn rechtmatige gevangenhouding, ten einde hem voor het bevoegde gezag te geleiden; e) in het geval van rechtmatige gevangenhouding van personen die een besmettelijke ziekte zouden kunnen verspreiden, van geesteszieken, van verslaafden aan alcohol of verdovende middelen of van landlopers; f) in het geval van rechtmatige arrestatie of gevangenhouding van personen ten einde hen te beletten op onrechtmatige wijze het land binnen te komen, of indien tegen hen een uitwijzings- of uitleveringsprocedure hangende is. 2. Iedere gearresteerde moet onverwijld en in een taal, welke hij verstaat, op de hoogte worden gebracht van de redenen van zijn arrestatie en van alle beschuldigingen welke tegen hem zijn ingebracht. 3. Eenieder die gearresteerd is of gevangen wordt gehouden, overeenkomstig lid 1 c) van dit artikel moet onmiddellijk voor een rechter worden geleid of voor een andere autoriteit die door de wet bevoegd verklaard is om rechterlijke macht uit te oefenen en heeft het recht binnen een redelijke termijn berecht te worden of hangende het proces in vrijheid te worden gesteld. De invrijheidstelling kan afhankelijk worden gesteld van een waarborg voor de verschijning van de betrokkene in rechte. 4. Eenieder die door arrestatie of gevangenhouding van zijn vrijheid is beroofd heeft het recht voorziening te vragen bij de rechter opdat deze op korte termijn beslist over de wettigheid van zijn gevangenhouding en zijn invrijheidstelling beveelt, indien de gevangenhouding onrechtmatig is. 5. Eenieder die het slachtoffer is geweest van een arrestatie of een gevangenhouding in strijd met de bepalingen van dit artikel heeft | voies légales : a) s'il est détenu régulièrement après condamnation par un tribunal compétent; b) s'il a fait l'objet d'une arrestation ou d'une détention régulières pour insoumission à une ordonnance rendue, conformément à la loi, par un tribunal ou en vue de garantir l'exécution d'une obligation prescrite par la loi; c) s'il a été arrêté et détenu en vue d'être conduit devant l'autorité judiciaire compétente, lorsqu'il y a des raisons plausibles de soupçonner qu'il a commis une infraction ou qu'il y a des motifs raisonnables de croire à la nécessité de l'empêcher de commettre une infraction ou de s'enfuir après l'accomplissement de celle-ci; d) s'il s'agit de la détention régulière d'un mineur, décidée pour son éducation surveillée ou de sa détention régulière, afin de le traduire devant l'autorité compétente; e) s'il s'agit de la détention régulière d'une personne susceptible de propager une maladie contagieuse, d'un aliéné, d'un alcoolique, d'un toxicomane ou d'un vagabond; f) s'il s'agit de l'arrestation ou de la détention régulières d'une personne pour l'empêcher de pénétrer irrégulièrement dans le territoire, ou contre laquelle une procédure d'expulsion ou d'extradition est en cours. 2. Toute personne arrêtée doit être informée, dans le plus court délai et dans une langue qu'elle comprend, des raisons de son arrestation et de toute accusation portée contre elle. 3. Toute personne arrêtée ou détenue, dans les conditions prévues au paragraphe 1.c) du présent article, doit être aussitôt traduite devant un juge ou un autre magistrat habilité par la loi à exercer des fonctions judiciaires et a le droit d'être jugée dans un délai raisonnable, ou libérée pendant la procédure. La mise en liberté peut être subordonnée à une garantie assurant la comparution de l'intéressé à l'audience. 4. Toute personne privée de sa liberté par arrestation ou détention a le droit d'introduire un recours devant un tribunal, afin qu'il statue à bref délai sur la légalité de sa détention et ordonne sa libération si la détention est illégale. 5. Toute personne victime d'une arrestation ou d'une détention dans des conditions contraires aux dispositions de cet article a droit à |
recht op schadeloosstelling ». | réparation ». |
B.5. Het repressieve beleid waaronder de vaststelling van de ernst van | B.5. La politique répressive, qui englobe l'appréciation de la gravité |
een tekortkoming en de zwaarwichtigheid waarmee zij kan worden | d'un manquement et la sévérité avec laquelle il peut être puni, y |
bestraft, met inbegrip van de mogelijkheden tot individualisering van | compris les possibilités d'individualisation de la peine et les effets |
de straf en de daaraan verbonden gevolgen en vorderingen, behoort tot | et actions qui y sont attachés, relève du pouvoir d'appréciation du |
de beoordelingsbevoegdheid van de wetgever. Die vermag zich ook streng | législateur. Celui-ci peut aussi se montrer sévère dans des matières |
op te stellen in aangelegenheden waar de inbreuken de grondrechten van | où les infractions peuvent porter gravement atteinte aux droits |
de burgers en de belangen van de gemeenschap ernstig kunnen aantasten. | fondamentaux des individus et aux intérêts de la collectivité. Ces |
Die overwegingen gelden ook voor de tenuitvoerlegging van straffen, in | considérations valent également pour l'exécution des peines, |
het bijzonder indien het een tijdelijke maatregel betreft die ertoe | spécialement s'il s'agit d'une mesure temporaire visant à diminuer la |
strekt de overbevolking in de gevangenissen te verminderen. | surpopulation carcérale. |
B.6. Aangezien de grief met betrekking tot de in B.3.2.2 vermelde | B.6. Dès lors que le grief relatif à l'identité de traitement, |
gelijke behandeling van de veroordeelden die door een in artikel 64, § | mentionnée en B.3.2.2, des condamnés qui sont visés par un motif |
2, van de wet van 30 juli 2022 bedoelde uitsluitingsgrond worden beoogd, in werkelijkheid erop neerkomt dat de evenredigheid in het geding wordt gebracht van het in B.3.2.1 vermelde verschil in behandeling tussen de veroordeelden die door een in die bepaling bedoelde uitsluitingsgrond worden beoogd en de veroordeelden die niet door enige uitsluitingsgrond worden beoogd, neemt het Hof het onderzoek van die grief op in het onderzoek van het voormelde verschil in behandeling. Het Hof onderzoekt eerst het verschil in behandeling in zoverre het betrekking heeft op de veroordeelden die een of meerdere vrijheidsbenemende straffen ondergaan waarvan het totaal meer dan tien jaar bedraagt (eerste streepje), de veroordeelden die een gevangenisstraf ondergaan voor feiten van terrorisme (tweede streepje) of voor feiten die de seksuele integriteit, het seksuele zelfbeschikkingsrecht en de goede zeden aantasten (derde streepje) en de veroordeelden die het voorwerp uitmaken van een veroordeling die gepaard gaat met een terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank (vierde streepje). Het Hof onderzoekt | d'exclusion prévu à l'article 64, § 2, de la loi du 30 juillet 2022, revient en réalité à mettre en cause la proportionnalité de la différence de traitement, mentionnée en B.3.2.1, entre les condamnés qui sont visés par un motif d'exclusion prévu dans cette disposition et les condamnés qui ne sont visés par aucun motif d'exclusion, la Cour intègre l'examen de ce grief dans l'examen de la différence de traitement précitée. La Cour examine d'abord la différence de traitement en ce qu'elle concerne les condamnés qui subissent une ou plusieurs peines privatives de liberté dont le total s'élève à plus de dix ans (premier tiret), les condamnés qui subissent une peine d'emprisonnement pour des faits de terrorisme (deuxième tiret) ou pour des faits portant atteinte à l'intégrité sexuelle, au droit à l'autodétermination sexuelle et aux bonnes moeurs (troisième tiret) et les condamnés qui font l'objet d'une condamnation assortie d'une mise à disposition du |
vervolgens het verschil in behandeling in zoverre het betrekking heeft | tribunal de l'application des peines (quatrième tiret). La Cour |
op de veroordeelden die geen recht hebben op verblijf en in zoverre | examine ensuite la différence de traitement en ce qu'elle concerne les |
het betrekking heeft op de veroordeelden die door het OCAD worden | condamnés qui n'ont pas de droit de séjour et en ce qu'elle concerne |
gevolgd in het kader van de gemeenschappelijke gegevensbanken. | les condamnés qui sont suivis par l'OCAM dans le cadre des banques de |
données communes. | |
Wat betreft de veroordeelden die een of meerdere vrijheidsbenemende | En ce qui concerne les condamnés qui subissent une ou plusieurs peines |
straffen ondergaan waarvan het totaal meer dan tien jaar bedraagt, die | privatives de liberté dont le total s'élève à plus de dix ans, qui |
een gevangenisstraf ondergaan voor feiten van terrorisme of voor | subissent une peine d'emprisonnement pour des faits de terrorisme ou |
feiten die de seksuele integriteit, het seksuele zelfbeschikkingsrecht | pour des faits portant atteinte à l'intégrité sexuelle, au droit à |
en de goede zeden aantasten, of die het voorwerp uitmaken van een | l'autodétermination sexuelle et aux bonnes moeurs, ou qui font l'objet |
veroordeling die gepaard gaat met een terbeschikkingstelling van de | d'une condamnation assortie d'une mise à disposition du tribunal de |
strafuitvoeringsrechtbank | l'application des peines |
B.7. Wat betreft de veroordeelden die door een van de in artikel 64, § | B.7. En ce qui concerne les condamnés qui sont visés par un des motifs |
2, eerste tot vierde streepje, van de wet van 30 juli 2022 bedoelde | d'exclusion prévus à l'article 64, § 2, premier à quatrième tirets, de |
uitsluitingsgronden worden beoogd, berust het verschil in behandeling | la loi du 30 juillet 2022, la différence de traitement repose sur |
op verschillende onderscheiden criteria, namelijk de totale duur van de vrijheidsbenemende straf of straffen (eerste streepje), de juridische kwalificatie van het gepleegde misdrijf (tweede en derde streepje) en, ten slotte, de omstandigheid dat de veroordeling al dan niet gepaard gaat met een terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank (vierde streepje). Die criteria zijn objectief. Het Hof dient te onderzoeken of zij pertinent zijn, gelet op de door de wetgever nagestreefde doelstellingen. B.8.1. Zoals in B.1.4 is vermeld, is de maatregel van vervroegde invrijheidstelling een tijdelijke maatregel die ertoe strekt de overbevolking in de gevangenissen te verminderen, in afwachting dat er nieuwe plaatsen worden gecreëerd binnen het penitentiaire systeem. Wil die maatregel doeltreffend zijn, dient hij gemakkelijk en snel te kunnen worden uitgevoerd. De directeur oefent een gebonden bevoegdheid uit en dient de gedetineerde die voldoet aan de voorwaarden waarin de wetgever heeft voorzien, in vrijheid te stellen, zonder over een beoordelingsbevoegdheid te beschikken. De aard van de maatregel maakt dat hij moeilijk te verzoenen is met het organiseren van een geïndividualiseerd onderzoek van de situatie van elke veroordeelde. Uit de in B.1.5 aangehaalde parlementaire voorbereiding blijkt dat de uitsluiting van de vervroegde invrijheidstelling voor de verschillende | plusieurs critères distincts, à savoir la durée totale de la ou des peines privatives de liberté (premier tiret), la qualification juridique de l'infraction commise (deuxième et troisième tirets) et, enfin, la circonstance que la condamnation est assortie ou non d'une mise à disposition du tribunal de l'application des peines (quatrième tiret). Ces critères sont objectifs. La Cour doit examiner s'ils sont pertinents eu égard aux objectifs poursuivis par le législateur. B.8.1. Comme il est dit en B.1.4, la mesure de libération anticipée est une mesure temporaire visant à réduire la surpopulation dans les prisons, dans l'attente de la création de nouvelles places au sein du système pénitentiaire. Cette mesure suppose, pour être efficace, de pouvoir être facilement et rapidement mise en oeuvre. Le directeur exerce une compétence liée et doit libérer le détenu qui remplit les conditions prévues par le législateur, sans disposer d'un pouvoir d'appréciation. La nature de la mesure la rend difficilement conciliable avec l'organisation d'un examen individualisé de la situation de chaque condamné. Il ressort des travaux préparatoires cités en B.1.5 que l'exclusion de |
categorieën van veroordeelden die in artikel 64, § 2, van de wet van | la libération anticipée des différentes catégories de condamnés |
30 juli 2022 zijn vermeld, wordt verantwoord door « het | mentionnées dans l'article 64, § 2, de la loi du 30 juillet 2022 est |
maatschappelijk gevaar dat van deze veroordeelden uitgaat » (Parl. | justifiée par « le danger que représentent ces condamnés pour la |
St., Kamer, 2021-2022, DOC 55-2774/001, p. 80). | société » (Doc. parl., Chambre, 2021-2022, DOC 55-2774/001, p. 80). |
B.8.2. Wat betreft de in artikel 64, § 2, eerste tot vierde streepje, | B.8.2. En ce qui concerne les condamnés visés à l'article 64, § 2, |
van de wet van 30 juli 2022 bedoelde veroordeelden, zijn de in B.7 | premier à quatrième tirets, de la loi du 30 juillet 2022, les critères |
vermelde criteria pertinent, gelet op het doel van de wetgever dat | mentionnés en B.7 sont pertinents, eu égard à l'objectif du |
erin bestaat gevaarlijk geachte veroordeelden uit te sluiten van de | législateur d'exclure les condamnés jugés dangereux de la mesure de |
maatregel van vervroegde invrijheidstelling. Binnen de ruime | libération anticipée. Dans la large marge d'appréciation dont il |
beoordelingsmarge waarover de wetgever beschikt, vermocht hij, | dispose, s'agissant d'une mesure temporaire de libération anticipée |
aangezien het om een tijdelijke maatregel van vervroegde | visant à réduire la surpopulation dans les prisons, le législateur a |
invrijheidstelling gaat die ertoe strekt de overbevolking in de | pu raisonnablement considérer, sans commettre d'erreur manifeste |
gevangenissen te verminderen, redelijkerwijs te oordelen, zonder een | d'appréciation, que les condamnés qui subissent une ou plusieurs |
kennelijke beoordelingsfout te begaan, dat de veroordeelden die een of | peines privatives de liberté dont la durée totale dépasse dix ans, qui |
meerdere vrijheidsbenemende straffen ondergaan waarvan de totale duur | subissent une peine d'emprisonnement pour des faits de terrorisme ou |
meer dan tien jaar bedraagt, die een gevangenisstraf ondergaan voor | pour des faits portant atteinte à l'intégrité sexuelle, au droit à |
feiten van terrorisme of voor feiten die de seksuele integriteit, het | l'autodétermination sexuelle et aux bonnes moeurs, ainsi que les |
seksuele zelfbeschikkingsrecht en de goede zeden aantasten, alsook de | condamnés qui font l'objet d'une mise à disposition du tribunal de |
veroordeelden die het voorwerp uitmaken van een terbeschikkingstelling | |
van de strafuitvoeringsrechtbank, een bijzonder groot gevaar inhouden | l'application des peines représentent un danger particulièrement |
voor de gemeenschap en dat zij in dat opzicht niet automatisch | important pour la collectivité et qu'à ce titre, il ne convient pas |
vervroegd in vrijheid mogen worden gesteld. Gelet op het doel van de | qu'ils soient libérés anticipativement de manière automatique. Eu |
wetgever bevinden die veroordeelden zich in een situatie die wezenlijk | égard à l'objectif du législateur, ces condamnés se trouvent dans une |
verschilt van die van de veroordeelden die niet door enige | situation essentiellement différente de celle des condamnés qui ne |
uitsluitingsgrond worden beoogd. | sont visés par aucun motif d'exclusion. |
B.9. Het feit dat de wetgever niet heeft voorzien in een | B.9. Le fait que le législateur n'ait pas prévu un examen |
geïndividualiseerd onderzoek van de situatie van elk van de | individualisé de la situation de chacun des condamnés exclus de la |
veroordeelden die van de maatregel van vervroegde invrijheidstelling zijn uitgesloten waardoor, in voorkomend geval, een aantal van hen vervroegd in vrijheid kan worden gesteld nadat is nagegaan dat er geen contra-indicatie bestaat, is op zich niet bekritiseerbaar. Het organiseren van een dergelijk geïndividualiseerd onderzoek is immers moeilijk verzoenbaar met de bijzondere aard van de maatregel, waarvan de doeltreffendheid grotendeels afhangt van de automatische uitvoering ervan. Wat de in B.3.2.2 vermelde gelijke behandeling betreft, dient overigens te worden beklemtoond dat de wetgever, binnen de ruime beoordelingsmarge waarover hij beschikt, aangezien het gaat om een tijdelijke maatregel van vervroegde invrijheidstelling die ertoe strekt de overbevolking in de gevangenissen te verminderen, redelijkerwijs vermocht te oordelen, zonder een kennelijke beoordelingsfout te begaan, dat alle veroordeelden die een of meerdere vrijheidsbenemende straffen ondergaan waarvan het totaal meer dan tien jaar bedraagt, die een gevangenisstraf ondergaan voor feiten van terrorisme of voor feiten die de seksuele integriteit, het seksuele zelfbeschikkingsrecht en de goede zeden aantasten, of die het voorwerp uitmaken van een terbeschikkingstelling van de | mesure de libération anticipée permettant, le cas échéant, de pouvoir libérer certains d'entre eux anticipativement après avoir vérifié qu'il n'y a aucune contre-indication, n'est pas critiquable en soi. L'organisation d'un tel examen individualisé est en effet difficilement conciliable avec la nature particulière de la mesure, dont l'efficacité dépend en grande partie de sa mise en oeuvre automatique. Par ailleurs, en ce qui concerne l'identité de traitement mentionnée en B.3.2.2, il y a lieu de souligner que, dans la large marge d'appréciation dont il dispose, s'agissant d'une mesure temporaire de libération anticipée visant à réduire la surpopulation dans les prisons, le législateur a pu raisonnablement considérer, sans commettre d'erreur manifeste d'appréciation, que tous les condamnés qui subissent une ou plusieurs peines privatives de liberté dont le total s'élève à plus de dix ans, qui subissent une peine d'emprisonnement pour des faits de terrorisme ou pour des faits portant atteinte à l'intégrité sexuelle, au droit à |
strafuitvoeringsrechtbank, eveneens een bijzonder groot gevaar | l'autodétermination sexuelle et aux bonnes moeurs, ou qui font l'objet |
betekenen voor de gemeenschap en bijgevolg aan dezelfde regeling | d'une mise à disposition du tribunal de l'application des peines, |
moeten worden onderworpen. | représentent également un danger particulièrement important pour la |
B.10. Voor het overige beschikken de veroordeelden die zijn | collectivité et doivent dès lors être soumis au même régime. |
uitgesloten van de tijdelijke maatregel van vervroegde | B.10. Pour le reste, les condamnés exclus de la mesure temporaire de |
invrijheidstelling, over de mogelijkheid om de voorwaardelijke | libération anticipée disposent de la possibilité de demander la |
invrijheidstelling aan te vragen, overeenkomstig de artikelen 24 en | libération conditionnelle, conformément aux articles 24 et suivants de |
volgende van de wet van 17 mei 2006 « betreffende de externe | la loi du 17 mai 2006 « relative au statut juridique externe des |
rechtspositie van de veroordeelden tot een vrijheidsstraf en de aan | personnes condamnées à une peine privative de liberté et aux droits |
het slachtoffer toegekende rechten in het raam van de | reconnus à la victime dans le cadre des modalités d'exécution de la |
strafuitvoeringsmodaliteiten ». In het kader van die procedure kunnen | peine ». Dans le cadre de cette procédure, les condamnés concernés |
de betrokken veroordeelden zich beroepen op hun persoonlijke situatie | peuvent se prévaloir de leur situation personnelle devant le juge de |
voor de strafuitvoeringsrechter of de strafuitvoeringsrechtbank, die zal beoordelen of er aanleiding bestaat om het verzoek tot voorwaardelijke invrijheidstelling in te willigen. Het feit dat een veroordeelde reeds heeft verzocht om een dergelijke maatregel te genieten, zonder dat dat verzoek werd ingewilligd, en dat die veroordeelde een dergelijk verzoek niet opnieuw kan indienen vóór het einde van zijn straf, vloeit voort uit de toepassing van de regels die van toepassing zijn inzake voorwaardelijke invrijheidstelling, die zo zijn ontworpen dat veroordeelden niet op herhaalde wijze verzoeken kunnen indienen, en leidt bijgevolg niet tot een andere conclusie. Het in het geding zijnde verschil in behandeling heeft dus geen onevenredige gevolgen voor de betrokken personen. | l'application des peines ou le tribunal de l'application des peines, lequel appréciera s'il y a lieu de faire droit à la demande de libération conditionnelle. Le fait qu'un condamné ait déjà demandé à bénéficier d'une telle mesure, sans que cette demande aboutisse, et que ce condamné ne puisse pas formuler à nouveau une telle demande avant la fin de sa peine découle de l'application des règles applicables en matière de libération conditionnelle, qui sont conçues pour que les condamnés ne puissent pas introduire des demandes de manière répétée, et ne conduit dès lors pas à une autre conclusion. La différence de traitement en cause ne produit donc pas des effets disproportionnés pour les personnes concernées. |
B.11. In zoverre zij betrekking hebben op de in artikel 64, § 2, | B.11. En ce qu'ils portent sur les condamnés visés à l'article 64, § |
eerste tot vierde streepje, van de wet van 30 juli 2022 bedoelde | 2, premier à quatrième tirets, de la loi du 30 juillet 2022, les |
veroordeelden, zijn de middelen niet gegrond. | moyens ne sont pas fondés. |
Wat betreft de veroordeelden die geen recht hebben op verblijf | En ce qui concerne les condamnés qui n'ont pas de droit de séjour |
B.12. Wat betreft de veroordeelden die geen recht hebben op verblijf, | B.12. En ce qui concerne les condamnés qui n'ont pas de droit de |
berust het verschil in behandeling op een objectief criterium, | séjour, la différence de traitement repose sur un critère objectif, à |
namelijk het verblijfsstatuut. | savoir le statut de séjour. |
B.13.1. De Ministerraad voert aan dat een reclassering van die | B.13.1. Le Conseil des ministres soutient qu'une réinsertion de ces |
veroordeelden in België nadat zij hun straf hebben uitgezeten, | condamnés en Belgique après avoir purgé leur peine est impossible et |
onmogelijk is en dat die veroordeelden, gelet op het grote risico dat | qu'eu égard au risque important qu'ils basculent dans la |
zij in de clandestiniteit verzeild geraken, een hoog risico van | clandestinité, ces condamnés présentent un risque élevé de récidive. |
herhaling vertonen. Het risico om hun spoor bijster te geraken zou de | Le risque de perdre leur trace serait en outre de nature à compliquer |
schadeloosstelling van de slachtoffers bovendien kunnen bemoeilijken. | l'indemnisation des victimes. |
B.13.2. Met de tijdelijke maatregel van vervroegde invrijheidstelling | B.13.2. La mesure temporaire de libération anticipée ne poursuit pas |
wordt geen doel van reclassering nagestreefd, in tegenstelling tot de | un objectif de réinsertion, à la différence des règles applicables en |
regels die inzake strafuitvoering van toepassing zijn. Hij strekt | matière d'exécution des peines. Elle vise à réduire la surpopulation |
ertoe de overbevolking in de gevangenissen te verminderen, in | carcérale, dans l'attente de la création de nouvelles places au sein |
afwachting dat binnen het penitentiaire systeem nieuwe plaatsen worden | du système pénitentiaire, tout en tenant compte du profil dangereux de |
gecreëerd, rekening houdend met het gevaarlijke profiel van bepaalde | certains condamnés. Comme il est dit en B.1.3, avant de libérer |
veroordeelden. Zoals in B.1.3 is vermeld, dient de directeur, alvorens | anticipativement un condamné, le directeur doit s'assurer de la |
een veroordeelde vervroegd in vrijheid te stellen, zich te vergewissen | faisabilité de la mesure et vérifier que le condamné dispose d'un |
van de haalbaarheid van de maatregel en na te gaan of de veroordeelde | logement et de moyens d'existence suffisants, conformément à l'article |
over onderdak en over voldoende middelen van bestaan beschikt, | |
overeenkomstig artikel 65, § 1, van de wet van 30 juli 2022. Dat | 65, § 1er, de la loi du 30 juillet 2022. Cet examen est de nature à |
onderzoek kan het risico dat de veroordeelde in de clandestiniteit | réduire dans une large mesure le risque que le condamné bascule dans |
verzeild geraakt en, bijgevolg, het risico van herhaling of van | la clandestinité et, partant, le risque de récidive ou de |
niet-schadeloosstelling van de slachtoffers in grote mate verminderen. | non-indemnisation des victimes. |
Het criterium van het verblijfsstatuut is niet pertinent, gelet op het | Le critère du statut de séjour n'est pas pertinent, eu égard à |
doel van de wetgever dat erin bestaat gevaarlijk geachte veroordeelden | l'objectif du législateur d'exclure les condamnés jugés dangereux de |
uit te sluiten van de maatregel van vervroegde invrijheidstelling. | la mesure de libération anticipée. |
B.13.3. In zoverre zij betrekking hebben op de veroordeelden die geen | B.13.3. En ce qu'ils portent sur les condamnés qui n'ont pas de droit |
recht hebben op verblijf, zijn de middelen gegrond. Artikel 64, § 2, | de séjour, les moyens sont fondés. L'article 64, § 2, cinquième tiret, |
vijfde streepje, van de wet van 30 juli 2022 moet worden vernietigd. | de la loi du 30 juillet 2022 doit être annulé. |
Wat betreft de veroordeelden die door het OCAD worden gevolgd in het | En ce qui concerne les condamnés qui sont suivis par l'OCAM dans le |
kader van de gemeenschappelijke gegevensbanken | cadre des banques de données communes |
B.14.1. Wat betreft de veroordeelden die door het OCAD worden gevolgd | B.14.1. En ce qui concerne les condamnés suivis par l'OCAM dans le |
in het kader van de gemeenschappelijke gegevensbanken, moet worden | cadre des banques de données communes, il y a lieu de souligner qu'en |
beklemtoond dat het OCAD, krachtens artikel 5 van de wet van 10 juli | vertu de l'article 5 de la loi du 10 juillet 2006 « relative à |
2006 « betreffende de analyse van de dreiging », het orgaan is dat is | l'analyse de la menace », l'OCAM est l'organe chargé de l'évaluation |
belast met de evaluatie van de dreiging in België. Onder « dreiging » | de la menace en Belgique. Par « menace », il y a lieu d'entendre les |
dienen de dreigingen te worden verstaan « die de inwendige en | menaces « susceptibles de porter atteinte à la sûreté intérieure et |
uitwendige veiligheid van de Staat, de Belgische belangen en de | extérieure de l'Etat, aux intérêts belges et à la sécurité des |
veiligheid van de Belgische onderdanen in het buitenland of elk ander | ressortissants belges à l'étranger ou à tout autre intérêt fondamental |
fundamenteel belang van het land zoals bepaald door de Koning op | du pays tel que défini par le Roi sur la proposition du Conseil |
voorstel van de Nationale Veiligheidsraad, zouden kunnen aantasten » | |
(artikel 3 van dezelfde wet). | national de sécurité » (article 3 de la même loi). |
De gemeenschappelijke gegevensbanken zijn opgericht ter voorkoming en | Les banques de données communes sont constituées dans un but de |
ter opvolging van het terrorisme of het extremisme, wanneer dat tot | prévention et de suivi du terrorisme ou de l'extrémisme, lorsqu'il |
terrorisme kan leiden (artikelen 44/11/3bis, § 1, en 44/2, § 2, van de | peut mener au terrorisme (articles 44/11/3bis, § 1er, et 44/2, § 2, de |
wet van 5 augustus 1992). Daarin worden een aantal persoonsgegevens en | la loi du 5 août 1992). Elles rassemblent un certain nombre de données |
informatie met betrekking tot dat doel verzameld. Het OCAD heeft | à caractère personnel et d'informations liées à cet objectif. L'OCAM a |
toegang tot die gemeenschappelijke gegevensbanken (artikel 44/11/3ter, | accès à ces banques de données communes (article 44/11/3ter, § 1er, de |
§ 1, van dezelfde wet). | la même loi). |
B.14.2. Volgens de Ministerraad moet elke persoon die in de | B.14.2. Selon le Conseil des ministres, toute personne figurant dans |
gemeenschappelijke gegevensbanken voorkomt, worden geacht te worden | les banques de données communes doit être considérée comme faisant |
gevolgd door het OCAD. | l'objet d'un suivi par l'OCAM. |
Die interpretatie van de uitsluitingsgrond is niet onjuist, gelet op | Cette interprétation du motif d'exclusion n'est pas inexacte, eu égard |
de wettelijke opdrachten van het OCAD, die met name erin bestaan een | aux missions légales de l'OCAM, qui consistent notamment à effectuer |
gemeenschappelijke evaluatie van de dreiging uit te voeren, | une évaluation commune de la menace, conformément à l'article 8 de la |
overeenkomstig artikel 8 van de wet van 10 juli 2006, en gelet op zijn | loi du 10 juillet 2006, et à sa fonction de gestionnaire opérationnel |
taak als operationeel beheerder van de gemeenschappelijke | |
gegevensbanken (artikelen 4 van het koninklijk besluit van 21 juli | des banques de données communes (articles 4 de l'arrêté royal du 21 |
2016 « betreffende de gemeenschappelijke gegevensbank Terrorist Fighters » en van het koninklijk besluit van 23 april 2018 « betreffende de gemeenschappelijke gegevensbank Haatpropagandisten en tot uitvoering van sommige bepalingen van de afdeling 1bis ` Het informatiebeheer ' van hoofdstuk IV van de wet op het politieambt »). Daaruit volgt dat het criterium met betrekking tot het volgen van de veroordeelde door het OCAD in het kader van de gemeenschappelijke gegevensbanken, waarop het verschil in behandeling berust, objectief is. B.14.3. Gelet op de ruime beoordelingsmarge waarover de wetgever beschikt, vermocht hij, aangezien het om een tijdelijke maatregel van vervroegde invrijheidstelling gaat die ertoe strekt de overbevolking in de gevangenissen te verminderen, redelijkerwijs te oordelen, zonder een kennelijke beoordelingsfout te begaan, dat de veroordeelden die door het OCAD worden gevolgd in het kader van de gemeenschappelijke gegevensbanken, een bijzonder groot gevaar inhouden voor de gemeenschap en dat zij in dat opzicht niet automatisch vervroegd in vrijheid mogen worden gesteld. Het in B.14.2 vermelde criterium is pertinent, gelet op het doel van de wetgever dat erin bestaat gevaarlijk geachte veroordeelden uit te sluiten van de maatregel van vervroegde invrijheidstelling. B.14.4. Onverminderd de gemeenrechtelijke beroepsmogelijkheden, maakt de omstandigheid dat in geen enkel specifiek beroep wordt voorzien om de veroordeelde toe te laten zijn opname in de gemeenschappelijke gegevensbanken te betwisten, zijn uitsluiting van de vervroegde invrijheidstelling niet onevenredig, rekening houdend met het uitzonderlijke karakter van de maatregel en met de onverenigbaarheid ervan met de organisatie van een geïndividualiseerd onderzoek. B.14.5. Om dezelfde redenen als die welke in B.10 zijn vermeld, heeft het verschil in behandeling geen onevenredige gevolgen voor de veroordeelden die door het OCAD worden gevolgd in het kader van de gemeenschappelijke gegevensbanken. B.14.6. In zoverre zij betrekking hebben op de veroordeelden die door het OCAD worden gevolgd in het kader van de gemeenschappelijke gegevensbanken, zijn de middelen niet gegrond. Om die redenen, het Hof - vernietigt artikel 64, § 2, vijfde streepje, van de wet van 30 juli 2022 « om justitie menselijker, sneller en straffer te maken II »; - verwerpt de beroepen voor het overige. Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 14 september 2023. De griffier, De voorzitter, | juillet 2016 « relatif à la banque de données commune Terrorist Fighters » et de l'arrêté royal du 23 avril 2018 « relatif à la banque de données commune Propagandistes de haine et portant exécution de certaines dispositions de la section 1erbis ` de la gestion des informations ` du chapitre IV de la loi sur la fonction de police »). Il s'ensuit que le critère lié au suivi du condamné par l'OCAM dans le cadre des banques de données communes, sur lequel la différence de traitement repose, est objectif. B.14.3. Compte tenu de la large marge d'appréciation dont il dispose, s'agissant d'une mesure temporaire de libération anticipée visant à réduire la surpopulation dans les prisons, le législateur a pu raisonnablement considérer, sans commettre d'erreur manifeste d'appréciation, que les condamnés suivis par l'OCAM dans le cadre des banques de données communes représentent un danger particulièrement important pour la collectivité et qu'à ce titre, il ne convient pas qu'ils soient libérés anticipativement de manière automatique. Le critère mentionné en B.14.2 est pertinent, eu égard à l'objectif du législateur d'exclure les condamnés jugés dangereux de la mesure de libération anticipée. B.14.4. Sans préjudice des voies de recours de droit commun, la circonstance qu'aucun recours spécifique n'est organisé pour permettre au condamné de contester son inscription dans les banques de données communes ne rend pas son exclusion de la libération anticipée disproportionnée, compte tenu du caractère exceptionnel de la mesure et de son incompatibilité avec l'organisation d'un examen individualisé. B.14.5. Pour les mêmes motifs que ceux qui ont été mentionnés en B.10, la différence de traitement ne produit pas des effets disproportionnés pour les condamnés qui sont suivis par l'OCAM dans le cadre des banques de données communes. B.14.6. En ce qu'ils portent sur les condamnés qui sont suivis par l'OCAM dans le cadre des banques de données communes, les moyens ne sont pas fondés. Par ces motifs, la Cour - annule l'article 64, § 2, cinquième tiret, de la loi du 30 juillet 2022 « visant à rendre la justice plus humaine, plus rapide et plus ferme II »; - rejette les recours pour le surplus. Ainsi rendu en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 14 septembre 2023. Le greffier, Le président, |
N. Dupont P. Nihoul | N. Dupont P. Nihoul |