Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 168/2022 van 22 december 2022 Rolnummer 7563 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 17, § 7, van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, gesteld door de Raad van State. samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâ(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 168/2022 van 22 december 2022 Rolnummer 7563 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 17, § 7, van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, gesteld door de Raad van State. samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâ(...) Extrait de l'arrêt n° 168/2022 du 22 décembre 2022 Numéro du rôle : 7563 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 17, § 7, des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posée par le Conseil d'Etat. L composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. K(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 168/2022 van 22 december 2022 Extrait de l'arrêt n° 168/2022 du 22 décembre 2022
Rolnummer 7563 Numéro du rôle : 7563
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 17, § 7, van de En cause : la question préjudicielle relative à l'article 17, § 7, des
wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, gesteld lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posée par
door de Raad van State. le Conseil d'Etat.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges T.
rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. Pieters, S.
Pieters, S. de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt en K. Jadin, de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt et K. Jadin, assistée du greffier
bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter P. Nihoul, F. Meersschaut, présidée par le président P. Nihoul,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest nr. 250.083 van 11 maart 2021, waarvan de expeditie ter Par arrêt n° 250.083 du 11 mars 2021, dont l'expédition est parvenue
griffie van het Hof is ingekomen op 21 april 2021, heeft de Raad van au greffe de la Cour le 21 avril 2021, le Conseil d'Etat a posé la
State de volgende prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 17, § 7, van de gecoördineerde wetten op de Raad van « L'article 17, § 7, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat
State de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en
de artikelen 6 en 14 van het Verdrag tot bescherming van de rechten combinaison avec les articles 6 et 14 de la Convention de sauvegarde
van de mens en de fundamentele vrijheden, in zoverre het zonder des droits de l'homme et des libertés fondamentales, en ce qu'il
onderscheid van toepassing is op : s'applique indistinctement :
- enerzijds, de verzoeker die heeft nagelaten een verzoek tot voortzetting van de procedure in te dienen na de afwijzing van een vordering tot het bevelen van voorlopige maatregelen die is ingediend volgens de procedure bij uiterst dringende noodzakelijkheid en is gericht tegen een akte die is afgeleid van de akte waarvan hij de nietigverklaring vordert, en - anderzijds, de verzoeker die heeft nagelaten een verzoek tot voortzetting van de procedure in te dienen na de afwijzing van een vordering tot het bevelen van voorlopige maatregelen die is ingediend volgens de procedure bij uiterst dringende noodzakelijkheid en is gericht tegen de akte waarvan hij de nietigverklaring vordert, of - de verzoeker die heeft nagelaten een verzoek tot voortzetting van de procedure in te dienen na de afwijzing van een vordering tot het bevelen van voorlopige maatregelen die is ingediend volgens de gewone - d'une part, au requérant qui a omis d'introduire une demande de poursuite de la procédure après le rejet d'une demande de mesures provisoires, introduite selon la procédure d'extrême urgence, dirigée contre un acte dérivé de celui dont il demande l'annulation, et, - d'autre part, au requérant qui a omis d'introduire une demande de poursuite de la procédure après le rejet d'une demande de mesures provisoires, introduite selon la procédure d'extrême urgence, dirigée contre l'acte dont il demande l'annulation, ou - au requérant qui a omis d'introduire une demande de poursuite de la procédure après le rejet d'une demande de mesures provisoires,
procedure tegen een akte die is afgeleid van de akte waarvan hij de introduite selon la procédure ordinaire, contre un acte dérivé de
nietigverklaring vordert, of celui dont il demande l'annulation, ou
- de verzoeker die heeft nagelaten een verzoek tot voortzetting van de - au requérant qui a omis d'introduire une demande de poursuite de la
procedure in te dienen na de afwijzing van een volgens de gewone procédure après le rejet d'une demande de suspension de l'exécution,
procedure of volgens de procedure bij uiterst dringende introduite selon la procédure ordinaire ou selon la procédure
noodzakelijkheid ingediende vordering tot schorsing van de d'extrême urgence, de l'acte dont il demande l'annulation, ou
tenuitvoerlegging van de akte waarvan hij de nietigverklaring vordert, of
- de verzoeker die heeft nagelaten een verzoek tot voortzetting van de - au requérant qui a omis d'introduire une demande de poursuite de la
procedure in te dienen na de afwijzing van een volgens de gewone procédure après le rejet d'une demande de suspension de l'exécution,
procedure of volgens de procedure bij uiterst dringende introduite selon la procédure ordinaire ou selon la procédure
noodzakelijkheid ingediende vordering tot schorsing van de d'extrême urgence, d'un acte dérivé de celui dont il demande
tenuitvoerlegging van een akte die is afgeleid van de akte waarvan hij
de nietigverklaring vordert ? ». l'annulation ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 17 van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op B.1. L'article 17 des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12
12 januari 1973 (hierna : de wet van 12 januari 1973), zoals het is janvier 1973 (ci-après : la loi 12 janvier 1973), tel qu'il a été
vervangen bij artikel 6 van de wet van 20 januari 2014 « houdende remplacé par l'article 6 de la loi du 20 janvier 2014 « portant
hervorming van de bevoegdheid, de procedureregeling en de organisatie réforme de la compétence, de la procédure et de l'organisation du
van de Raad van State » (hierna : de wet van 20 januari 2014), bepaalt Conseil d'Etat » (ci-après : la loi du 20 janvier 2014), dispose :
: « § 1. De afdeling bestuursrechtspraak is als enige bevoegd om, de « § 1er. La section du contentieux administratif est seule compétente
partijen gehoord of behoorlijk opgeroepen, bij arrest de schorsing te pour ordonner par arrêt, les parties entendues ou dûment appelées, la
bevelen van de tenuitvoerlegging van een akte of een reglement, suspension de l'exécution d'un acte ou d'un règlement susceptible
vatbaar voor nietigverklaring krachtens artikel 14, §§ 1 en 3, en om d'être annulé en vertu de l'article 14, §§ 1er et 3, et pour ordonner
alle maatregelen te bevelen die nodig zijn om de belangen veilig te toutes les mesures nécessaires afin de sauvegarder les intérêts des
stellen van de partijen of de personen die een belang hebben bij de parties ou des personnes qui ont intérêt à la solution de l'affaire.
beslechting van de zaak.
Deze schorsing of deze voorlopige maatregelen kunnen op elk moment Cette suspension ou ces mesures provisoires peuvent être ordonnées à
worden bevolen : tout moment :
1° indien de zaak te spoedeisend is voor een behandeling ervan in een 1° s'il existe une urgence incompatible avec le traitement de
beroep tot nietigverklaring; l'affaire en annulation;
2° en indien minstens één ernstig middel wordt aangevoerd dat de 2° et si au moins un moyen sérieux susceptible prima facie de
nietigverklaring van de akte of het reglement prima facie kan justifier l'annulation de l'acte ou du règlement est invoqué.
verantwoorden.
[...] [...]
§ 2. Het verzoekschrift tot schorsing of tot het bevelen van § 2. La requête en suspension ou en mesures provisoires contient un
voorlopige maatregelen bevat een uiteenzetting van de feiten die, exposé des faits qui, selon son auteur, justifient l'urgence invoquée
volgens de indiener ervan, de spoedeisendheid verantwoorden die ter à l'appui de cette requête.
ondersteuning van dit verzoekschrift wordt ingeroepen.
Op verzoek van de verwerende of de tussenkomende partij houdt de A la demande de la partie adverse ou de la partie intervenante, la
afdeling bestuursrechtspraak rekening met de vermoedelijke gevolgen section du contentieux administratif tient compte des conséquences
van de schorsing van de tenuitvoerlegging of van de voorlopige probables de la suspension de l'exécution ou des mesures provisoires
maatregelen voor alle belangen die kunnen worden geschonden, alsook pour tous les intérêts susceptibles d'être lésés, en ce compris
met het openbaar belang, en kan ze besluiten de schorsing of l'intérêt public, et peut décider de ne pas accéder à la demande de
voorlopige maatregelen niet te bevelen indien de nadelige gevolgen suspension ou de mesures provisoires lorsque ses conséquences
ervan op een kennelijk onevenredige wijze zwaarder wegen dan de négatives pourraient l'emporter de manière manifestement
voordelen. disproportionnée sur ses avantages.
Wanneer de afdeling bestuursrechtspraak een vordering tot schorsing of Si la section du contentieux administratif rejette une demande de
voorlopige maatregelen verwerpt wegens het gebrek aan spoedeisendheid, suspension ou de mesures provisoires en raison du défaut d'urgence,
kan een nieuwe vordering slechts worden ingediend indien die steunt op une nouvelle demande ne peut être introduite que si elle s'appuie sur
nieuwe elementen die de spoedeisendheid van deze vordering des nouveaux éléments justifiant l'urgence de cette demande. La
rechtvaardigen. De afdeling bestuursrechtspraak kan bovendien een section du contentieux administratif peut, en outre, fixer un délai au
termijn bepalen waarin geen enkele nieuwe vordering tot schorsing of cours duquel aucune nouvelle demande de suspension ou de mesures
voorlopige maatregelen kan worden ingediend indien het enige nieuw provisoires ne peut être introduite si le seul élément nouveau invoqué
ingeroepen element bestaat uit het verloop van de tijd. consiste en l'écoulement du temps.
[...] [...]
§ 4. In geval van een uiterst dringende noodzakelijkheid die § 4. Dans les cas d'extrême urgence incompatibles avec le délai de
onverenigbaar is met de behandelingstermijn van de vordering tot schorsing of voorlopige maatregelen bedoeld in paragraaf 1, kunnen de schorsing of voorlopige maatregelen worden bevolen, zelfs voordat een beroep tot nietigverklaring werd ingediend, volgens een procedure die afwijkt van die welke geldt voor de schorsing en de voorlopige maatregelen als bedoeld in paragraaf 1. In voorkomend geval kunnen deze schorsing of voorlopige maatregelen zelfs worden bevolen zonder dat alle partijen zijn opgeroepen. In dat laatste geval worden in het arrest dat de voorlopige schorsing of de voorlopige maatregelen beveelt, de partijen opgeroepen om op korte termijn te verschijnen voor de kamer, die uitspraak doet over de bevestiging van de schorsing of de voorlopige maatregelen. De schorsing en de voorlopige maatregelen die zijn bevolen vóór het indienen van het verzoekschrift tot nietigverklaring van de akte of het reglement worden onmiddellijk opgeheven als blijkt dat binnen de in de procedureregeling vastgestelde termijn geen verzoekschrift tot nietigverklaring werd ingediend waarin middelen worden aangevoerd die ze gerechtvaardigd hadden. § 5. De voorzitter van de kamer of de staatsraad die hij aanwijst, doet binnen vijfenveertig dagen uitspraak over de vordering tot schorsing of tot het bevelen van voorlopige maatregelen. Indien de schorsing of voorlopige maatregelen werden bevolen, wordt binnen zes maanden na de uitspraak van het arrest uitspraak gedaan over het verzoekschrift tot nietigverklaring. § 6. De afdeling bestuursrechtspraak kan volgens een door de Koning bepaalde versnelde procedure de akte of het reglement vernietigen traitement de la demande de suspension ou de mesures provisoires visées au paragraphe 1er, la suspension ou des mesures provisoires peuvent être ordonnées, même avant l'introduction d'un recours en annulation, selon une procédure qui déroge à celle qui s'applique pour la suspension et les mesures provisoires visées au paragraphe 1er. Le cas échéant, cette suspension ou ces mesures provisoires peuvent même être ordonnées sans que toutes les parties aient été convoquées. Dans ce cas, l'arrêt qui ordonne la suspension provisoire ou les mesures provisoires convoque les parties à bref délai devant la chambre qui statue sur la confirmation de la suspension ou des mesures provisoires. La suspension et les mesures provisoires qui ont été ordonnées avant l'introduction de la requête en annulation de l'acte ou du règlement seront immédiatement levées s'il apparaît qu'aucune requête en annulation invoquant des moyens qui les avaient justifiées n'a été introduite dans le délai prévu par le règlement de procédure. § 5. Le président de la chambre ou le conseiller d'Etat qu'il désigne statue dans les quarante-cinq jours sur la demande de suspension ou de mesures provisoires. Si la suspension ou des mesures provisoires ont été ordonnées, il est statué sur la requête en annulation dans les six mois du prononcé de l'arrêt. § 6. La section du contentieux administratif peut, suivant une procédure accélérée déterminée par le Roi, annuler l'acte ou le
indien de verwerende partij of degene die een belang heeft bij de règlement si, dans les trente jours à compter de la notification de
beslechting van de zaak geen vordering tot voortzetting van de l'arrêt qui ordonne la suspension ou des mesures provisoires ou
procedure heeft ingediend binnen dertig dagen te rekenen van de confirme la suspension provisoire ou les mesures provisoires, la
kennisgeving van het arrest waarbij de schorsing of de voorlopige partie adverse ou celui qui a intérêt à la solution de l'affaire n'a
maatregelen worden bevolen of de voorlopige schorsing of de voorlopige pas introduit une demande de poursuite de la procédure.
maatregelen worden bevestigd.
§ 7. Ten aanzien van de verzoekende partij geldt een vermoeden van § 7. Il existe dans le chef de la partie requérante une présomption de
afstand van geding indien de verzoekende partij, nadat de vordering désistement d'instance lorsque, la demande de suspension d'un acte ou
tot schorsing van een akte of een reglement of de vordering tot het d'un règlement ou la demande de mesures provisoires ayant été rejetée,
bevelen van voorlopige maatregelen afgewezen is, geen verzoek tot la partie requérante n'introduit aucune demande de poursuite de la
voortzetting van de procedure indient binnen een termijn van dertig procédure dans un délai de trente jours à compter de la notification
dagen te rekenen van de kennisgeving van het arrest. de l'arrêt.
[...] ». [...] ».
B.2. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 17, § 7, van de B.2. La question préjudicielle porte sur l'article 17, § 7, de la loi
wet van 12 januari 1973. du 12 janvier 1973.
De bewoordingen van die wetsbepaling zijn bijna identiek aan die van Les termes de cette disposition législative sont presque identiques à
artikel 17, § 4ter, van dezelfde wet, zoals het was opgesteld na de ceux de l'article 17, § 4ter, de la même loi, tel qu'il était libellé
invoeging ervan bij artikel 11, 7°, van de wet van 4 augustus 1996 « à la suite de son insertion par l'article 11, 7°, de la loi du 4 août
tot wijziging van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 1996 « modifiant les lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12
januari 1973 ». Het enige verschil is gelegen in de woorden « of de janvier 1973 ». La seule différence se situe dans les mots « ou la
vordering tot het bevelen van voorlopige maatregelen », die zijn demande de mesures provisoires », qui ont été ajoutés afin de tenir
toegevoegd teneinde rekening te houden met het feit dat sinds de
inwerkingtreding van de wet van 20 januari 2014 de vordering tot het compte du fait que, depuis l'entrée en vigueur de la loi du 20 janvier
bevelen van voorlopige maatregelen niet langer is opgevat als een « 2014, la demande de mesures provisoires n'est plus conçue comme un «
accessorium » van de vordering tot schorsing van de tenuitvoerlegging accessoire » de la demande de suspension de l'exécution d'un acte
van een bestuurshandeling maar als een « accessorium » van het beroep administratif mais comme un « accessoire » du recours en annulation de
tot nietigverklaring van die bestuurshandeling (Parl. St., Senaat, cet acte administratif (Doc. parl., Sénat, 2012-2013, n° 2277/1, pp.
2012-2013, nr. 2277/1, pp. 14 en 104). 14 et 104).
B.3. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 4 augustus 1996 B.3. Lors des travaux préparatoires de la loi du 4 août 1996, il a été
is gepreciseerd dat ingeval van « vermoeden van afstand van geding », précisé qu'en cas de « présomption de désistement d'instance », le
de beoordelingsbevoegdheid van de Raad van State beperkt is tot de « pouvoir d'appréciation du Conseil d'Etat est limité au « cas de force
gevallen van overmacht of van onoverkomelijke dwaling » (Parl. St., majeure ou d'erreur invincible » (Doc. parl., Sénat, 1995-1996, n°
Senaat, 1995-1996, nr. 321/1, p. 7). 321/1, p. 7).
Het Hof heeft daarenboven, bij het arrest nr. 88/98 van 15 juli 1998 La Cour a, par ailleurs, rappelé, par l'arrêt n° 88/98 du 15 juillet
(punt 6) en bij het arrest nr. 143/2002 van 9 oktober 2002 (B.5.1), 1998 (point 6) et par l'arrêt n° 143/2002 du 9 octobre 2002 (B.5.1),
eraan herinnerd dat de regel die voorheen was uitgedrukt in artikel que la règle qui était auparavant énoncée à l'article 17, § 4ter, de
17, § 4ter, van de wet van 12 januari 1973 de Raad van State niet la loi du 12 janvier 1973 ne dispensait pas le Conseil d'Etat de
ervan vrijstelde het algemeen rechtsbeginsel in acht te nemen « respecter le principe général de droit « selon lequel la rigueur de la
volgens hetwelk de strengheid van de wet kan worden gematigd in geval loi peut être tempérée en cas de force majeure ou d'erreur invincible
van overmacht of onoverkomelijke dwaling ». ».
B.4. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat de afdeling bestuursrechtspraak B.4. Il résulte de ce qui précède que la section du contentieux
van de Raad van State niet de gegrondheid kan onderzoeken van een administratif du Conseil d'Etat ne peut examiner le bien-fondé d'un
beroep tot nietigverklaring dat is ingesteld door een persoon die, na recours en annulation ayant été introduit par une personne qui, après
kennisgeving te hebben ontvangen van een arrest waarin wordt geweigerd avoir reçu notification d'un arrêt refusant de suspendre l'acte visé
de in dat beroep beoogde akte te schorsen of voorlopige maatregelen te par ce recours ou d'ordonner des mesures provisoires sollicitées par
bevelen waar door de verzoeker in dezelfde zaak om is verzocht, de le requérant dans la même affaire, n'a pas demandé au Conseil d'Etat
Raad van State niet om de « voortzetting van de procedure » heeft la « poursuite de la procédure » conformément à l'article 17, § 7, de
verzocht overeenkomstig artikel 17, § 7, van de wet van 12 januari la loi du 12 janvier 1973, sauf si le requérant démontre qu'il n'a pas
1973, behalve indien de verzoeker aantoont dat hij dat laatste verzoek formulé cette dernière demande en raison d'une force majeure ou d'une
niet heeft geformuleerd wegens overmacht of onoverkomelijke dwaling. erreur invincible.
B.5. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissing en het dossier dat B.5. Il ressort des motifs de la décision de renvoi et du dossier
aan het Hof is bezorgd door de Raad van State blijkt dat het Hof wordt transmis à la Cour par le Conseil d'Etat que la Cour est invitée à
verzocht te oordelen over de vraag of artikel 17, § 7, van de wet van statuer sur la question de savoir si l'article 17, § 7, de la loi du
12 januari 1973 bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de 12 janvier 1973 est compatible avec les articles 10 et 11 de la
Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 6, lid 1, en 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre het de Raad van State verbiedt de gegrondheid te onderzoeken van een beroep tot nietigverklaring dat is ingesteld door een persoon die, na kennisgeving te hebben ontvangen van een arrest waarin het verzoek tot het bevelen van voorlopige maatregelen wordt afgewezen dat hij bij uiterst dringende noodzakelijkheid had geformuleerd « tegen een akte die is afgeleid van » de bestuurshandeling die wordt aangevochten in het beroep tot nietigverklaring, niet om de voorzetting van de procedure heeft verzocht en noch overmacht noch een onoverkomelijke dwaling aanvoert om die onthouding te verantwoorden. Constitution, lus en combinaison avec les articles 6, paragraphe 1, et 14 de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce qu'il interdit au Conseil d'Etat d'examiner le bien-fondé d'un recours en annulation introduit par une personne qui, après avoir reçu notification d'un arrêt rejetant la demande de mesures provisoires qu'elle avait formulée en extrême urgence « contre un acte dérivé de » l'acte administratif qui est attaqué par le recours en annulation, n'a pas demandé la poursuite de la procédure et n'invoque ni force majeure, ni erreur invincible pour justifier cette abstention.
B.6. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet hebben een algemene B.6. Les articles 10 et 11 de la Constitution ont une portée générale.
draagwijdte. Zij verbieden elke discriminatie, ongeacht de oorsprong Ils interdisent toute discrimination, quelle qu'en soit l'origine :
ervan : de grondwettelijke regels van de gelijkheid en van de niet discriminatie zijn toepasselijk ten aanzien van alle rechten en alle vrijheden, met inbegrip van die welke voortvloeien uit internationale verdragen die België binden. Het beginsel van gelijkheid en niet discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dat beginsel verzet er zich overigens tegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de betwiste maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination sont applicables à l'égard de tous les droits et de toutes les libertés, en ce compris ceux résultant des conventions internationales liant la Belgique. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. Ce principe s'oppose, par ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure critiquée, sont essentiellement différentes. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van nature des principes en cause; le principe d'égalité et de
gelijkheid en niet discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas
geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés
middelen en het beoogde doel. et le but visé.
B.7.1. Artikel 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens B.7.1. L'article 14 de la Convention européenne des droits de l'homme
bepaalt : dispose :
« Het genot van de rechten en vrijheden, welke in dit Verdrag zijn « La jouissance des droits et libertés reconnus dans la présente
vermeld, is verzekerd zonder enig onderscheid op welke grond ook, Convention doit être assurée, sans distinction aucune, fondée
zoals geslacht, ras, kleur, taal, godsdienst, politieke of andere notamment sur le sexe, la race, la couleur, la langue, la religion,
overtuiging, nationale of maatschappelijke afkomst, het behoren tot les opinions politiques ou toutes autres opinions, l'origine nationale
een nationale minderheid, vermogen, geboorte of andere status ». ou sociale, l'appartenance à une minorité nationale, la fortune, la naissance ou toute autre situation ».
B.7.2. Die bepaling erkent het recht om zonder discriminatie de bij B.7.2. Cette disposition reconnaît le droit de jouir sans
dat Verdrag erkende rechten en vrijheden te genieten. discrimination des droits et libertés reconnus par cette Convention.
Dat recht is geschonden wanneer personen van wie de situaties Ce droit est violé lorsque des personnes dont les situations sont
aanzienlijk verschillend zijn, zonder objectieve en redelijke sensiblement différentes sont traitées de manière identique sans
verantwoording op identieke wijze worden behandeld (EHRM, grote kamer, justification objective et raisonnable (CEDH, grande chambre, 6 avril
6 april 2000, Thlimmenos t. Griekenland, § 44; 2 november 2010, Serife 2000, Thlimmenos c. Grèce, § 44; 2 novembre 2010, Serife Yigit c.
Yigit t. Turkije, § 69; 24 oktober 2019, J.D. en A t. Verenigd Turquie, § 69; 24 octobre 2019, J.D. et A c. Royaume-Uni, § 84).
Koninkrijk, § 84). B.8. Het recht op een eerlijk proces bepaald bij artikel 6, lid 1, van B.8. Le droit à un procès équitable défini par l'article 6, paragraphe
het Europees Verdrag voor de rechten van de mens omvat onder andere 1, de la Convention européenne des droits de l'homme comprend entre
het recht op toegang tot een rechterlijke instantie. Die bepaling autres le droit d'accès à un tribunal. Cette disposition garantit donc
waarborgt eenieder dus het recht om uitspraak te laten doen door een à chacun le droit de faire statuer par un tribunal sur toute
rechterlijke instantie over elke betwisting die betrekking heeft op contestation portant sur ses « droits et obligations de caractère
zijn « burgerlijke rechten en verplichtingen » (EHRM, grote kamer, 15 civil » (CEDH, grande chambre, 15 mars 2022, Grzeda c. Pologne, § 342;
maart 2022, Grzeda t. Polen, § 342; EHRM, 20 juli 2021, Loquifer t. CEDH, 20 juillet 2021, Loquifer c. Belgique, § 52).
België, § 52). B.9. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissing blijkt dat het Hof B.9. Il ressort des motifs de la décision de renvoi que la Cour est,
in de eerste plaats wordt verzocht zich uit te spreken of het niet en premier lieu, invitée à se prononcer sur le point de savoir s'il
discriminerend is twee categorieën van verzoekende partijen op
identieke wijze te behandelen die niet om de voortzetting van de n'est pas discriminatoire de traiter de manière identique deux
procedure hebben verzocht na kennisgeving te hebben ontvangen van een catégories de requérants qui n'ont pas demandé la poursuite de la
arrest waarin wordt geweigerd de voorlopige maatregelen te bevelen procédure après avoir reçu notification d'un arrêt refusant d'ordonner
waar zij om hadden verzocht na een beroep tot nietigverklaring te les mesures provisoires qu'ils avaient demandées après avoir introduit
hebben ingediend : enerzijds, diegenen van wie de vordering tot het un recours en annulation : d'une part, ceux dont la demande de mesures
bevelen van voorlopige maatregelen « gericht [was] tegen een akte die provisoires était « dirigée contre un acte dérivé de celui dont [ils
is afgeleid van de akte waarvan [zij] de nietigverklaring [vorderen] » demandent] l'annulation » et, d'autre part, ceux dont la demande de
en, anderzijds, diegenen van wie de vordering tot het bevelen van
voorlopige maatregelen was « gericht tegen de akte waarvan [zij] de mesures provisoires était « dirigée contre l'acte dont [ils demandent]
nietigverklaring [vorderen] ». l'annulation ».
B.10. De voorlopige maatregelen die een persoon die vooraf een beroep B.10. Les mesures provisoires qu'une personne qui a préalablement
tot nietigverklaring heeft ingediend tegen een bepaalde introduit un recours en annulation contre un acte administratif
bestuurshandeling, aan de Raad van State vraagt te bevelen, zijn déterminé demande au Conseil d'Etat d'ordonner sont des mesures
maatregelen die nodig zijn om de belangen van die persoon veilig te nécessaires à la sauvegarde des intérêts de cette personne durant la
stellen tijdens de periode waarin dat beroep wordt behandeld (artikel période de traitement de ce recours (article 17, § 1er, alinéas 1er et
17, § 1, eerste en tweede lid, van de wet van 12 januari 1973). Die 2, de la loi du 12 janvier 1973). Ces mesures ne sont donc pas
maatregelen zijn zelf dus niet gericht tegen de bestuurshandeling die elles-mêmes dirigées contre l'acte administratif attaqué par le
wordt aangevochten met het beroep tot nietigverklaring. In zoverre de recours en annulation. En ce que la question préjudicielle établit une
prejudiciële vraag een onderscheid maakt tussen diegenen van wie de
vordering tot het bevelen van voorlopige maatregelen « gericht [was] distinction entre ceux dont la demande de mesures provisoires « était
tegen een akte die is afgeleid van de akte waarvan [zij] de dirigée contre un acte dérivé de celui dont [ils demandent]
nietigverklaring [vorderen] » en, anderzijds, diegenen van wie de l'annulation » et, d'autre part, ceux dont la demande de mesures
vordering tot het bevelen van voorlopige maatregelen was « gericht provisoires était « dirigée contre l'acte dont [ils demandent]
tegen de akte waarvan [zij] de nietigverklaring [vorderen] », is die l'annulation », cette question préjudicielle est basée sur une
prejudiciële vraag gebaseerd op een verkeerd uitgangspunt. prémisse erronée.
B.11. Wat betreft de eerste gelijke behandeling die zij beschrijft, B.11. En ce qui concerne la première identité de traitement qu'elle
behoeft de prejudiciële vraag geen antwoord. décrit, la question préjudicielle n'appelle pas de réponse.
B.12. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissing blijkt dat het B.12. Il ressort des motifs de la décision de renvoi que la Cour est,
Hof in de tweede plaats wordt verzocht zich uit te spreken over de en deuxième lieu, invitée à se prononcer sur le point de savoir s'il
vraag of het niet discriminerend is twee categorieën van verzoekende
partijen op identieke wijze te behandelen die niet om de voortzetting n'est pas discriminatoire de traiter de manière identique deux
van de procedure hebben verzocht na kennisgeving te hebben ontvangen van een arrest waarin wordt geweigerd de voorlopige maatregelen te bevelen waar zij om hadden verzocht na een beroep tot nietigverklaring te hebben ingediend : enerzijds, diegenen die een vordering tot het bevelen van voorlopige maatregelen hadden ingesteld waarbij zij de uiterst dringende noodzakelijkheid aanvoerden en, anderzijds, diegenen die daar om hadden verzocht zonder de uiterst dringende noodzakelijkheid aan te voeren. In de derde plaats wordt het Hof verzocht zich uit te spreken over de identieke behandeling van enerzijds, zij die, bij uiterst dringende noodzakelijkheid, een vordering hadden geformuleerd tot het bevelen van voorlopige maatregelen en, anderzijds, zij die de schorsing hadden gevorderd van de tenuitvoerlegging van de akte waarvan zij de nietigverklaring vorderen. B.13. Bij het arrest nr. 88/98 van 15 juli 1998 oordeelde het Hof, ten catégories de parties requérantes qui n'ont pas demandé la poursuite de la procédure après avoir reçu notification d'un arrêt refusant d'ordonner les mesures provisoires qu'elles avaient demandées après avoir introduit un recours en annulation : d'une part, celles qui avaient demandé des mesures provisoires en alléguant l'extrême urgence et, d'autre part, celles qui les avaient demandées sans alléguer l'extrême urgence. En troisième lieu, la Cour est invitée à se prononcer sur l'identité de traitement entre, d'une part, celles qui, en extrême urgence, avaient formulé une demande de mesures provisoires et, d'autre part, celles qui avaient demandé la suspension de l'exécution de l'acte dont elles demandent l'annulation. B.13. Par l'arrêt n° 88/98, la Cour a considéré à propos de la mesure
aanzien van de in artikel 17, § 4ter, van de gecoördineerde wetten op contenue dans l'article 17, § 4ter, de la loi du 12 janvier 1973 que,
de Raad van State vervatte maatregel, dat, hoe zwaar ook het gevolg quelque lourde que soit pour la partie requérante la conséquence de
van de niet-naleving van de termijn die geldt voor de indiening van l'inobservation du délai fixé pour l'introduction d'une demande de
een verzoek tot voortzetting van de rechtspleging voor een verzoekende poursuite de la procédure, une telle mesure n'est pas manifestement
partij moge zijn, een dergelijke maatregel niet kennelijk onevenredig
is ten aanzien van de door de wetgever nagestreefde doelstelling, die disproportionnée au regard de l'objectif poursuivi par le législateur,
erin bestaat de duur van de rechtspleging in te korten en de à savoir réduire la durée de la procédure et inciter la partie
verzoekende partij ertoe aan te zetten de procedure niet onnodig te
rekken, gelet op het algemeen rechtsbeginsel dat de gestrengheid van requérante à ne pas poursuivre inutilement les procédures, compte tenu
de wet in geval van overmacht of van onoverwinnelijke dwaling kan du principe général du droit selon lequel la rigueur de la loi peut
worden gemilderd, beginsel waarvan de betrokken wet niet is afgeweken être tempérée en cas de force majeure ou d'erreur invincible, principe
(zie punt 6 van voormeld arrest). Zoals is vermeld in B.2, zijn de auquel la loi en cause n'a pas dérogé (voir point 6 de l'arrêt
bewoordingen van artikel 17, § 7, nagenoeg identiek aan het vroegere précité). Comme il est dit en B.2, les termes de l'article 17, § 7,
artikel 17, § 4ter. Ook met betrekking tot de andere bepalingen van de sont quasiment identiques à l'ancien article 17, § 4ter. En ce qui
wet van 12 januari 1973 die een analoge sanctie verbinden aan het al concerne les autres dispositions de la loi du 12 janvier 1973 qui
dan niet indienen van een verzoek tot voortzetting van de procedure, lient une sanction analogue à l'introduction ou non d'une demande de
heeft het Hof reeds herhaaldelijk in die zin geoordeeld (arresten nr. poursuite de la procédure, la Cour a également déjà jugé dans ce sens
144/2016 van 17 november 2016 en nr. 24/2020 van 13 februari 2020). à plusieurs reprises (arrêts n° 144/2016 du 17 novembre 2016 et n°
Ongeacht de vraag of de vergeleken categorieën van verzoekende 24/2020 du 13 février 2020). Indépendamment de la question de savoir
partijen zich werkelijk in een aanzienlijk verschillende situatie bevinden, moet worden vastgesteld dat de voormelde overwegingen op identieke wijze gelden met betrekking tot die categorieën. B.14. Wat betreft de tweede en derde gelijke behandeling die zij beschrijft, dient de prejudiciële vraag ontkennend te worden beantwoord. B.15. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissing blijkt dat het Hof tot slot wordt verzocht zich uit te spreken over de vraag of het niet discriminerend is twee categorieën van verzoekende partijen op identieke wijze te behandelen die vrijwillig niet hebben verzocht om si les catégories de parties requérantes comparées se trouvent réellement dans une situation fondamentalement différente, il convient de constater que les motifs précités s'appliquent de la même manière en ce qui concerne ces catégories. B.14. En ce qui concerne les deuxième et troisième identités de traitement qu'elle décrit, la question préjudicielle appelle une réponse négative. B.15. Il ressort des motifs de la décision de renvoi que la Cour est enfin invitée à se prononcer sur le point de savoir s'il n'est pas
de voorzetting van de procedure na kennisgeving te hebben ontvangen discriminatoire de traiter de manière identique deux catégories de
van een arrest van de Raad van State waarin wordt geweigerd gunstig requérants qui n'ont volontairement pas demandé la poursuite de la
gevolg te geven aan een verzoek met betrekking tot een « akte die is procédure après avoir reçu notification d'un arrêt du Conseil d'Etat
afgeleid van de akte waarvan [zij] de nietigverklaring [vorderen] » refusant de faire droit à une demande relative à un « acte dérivé de
dat zij hadden geformuleerd na de indiening van hun beroep tot celui dont [ils demandent] l'annulation » qu'ils avaient formulée
nietigverklaring : enerzijds, zij die, bij uiterst dringende après l'introduction de leur recours en annulation : d'une part, ceux
noodzakelijkheid, een vordering hadden geformuleerd tot het bevelen qui, en extrême urgence, avaient formulé une demande de mesures
van voorlopige maatregelen « gericht tegen » een dergelijke akte en, provisoires « dirigée contre » un tel acte et, d'autre part, ceux qui
anderzijds, zij die de schorsing van de tenuitvoerlegging van die akte avaient demandé la suspension de l'exécution de cet acte.
hadden gevorderd.
B.16. Naast hetgeen is vermeld in B.10, moet worden vastgesteld dat B.16. En plus de ce qui est dit en B.10, il convient de constater que
het niet indienen van een verzoek tot voortzetting van de procedure in la non-introduction d'une demande de poursuite de la procédure dans le
het kader van een vordering tot schorsing tegen een andere cadre d'une demande de suspension contre un acte administratif autre
bestuurshandeling dan die welke het voorwerp uitmaakt van het beroep que celui qui constitue l'objet du recours en annulation ne donne pas
tot nietigverklaring, niet leidt tot de toepassing van artikel 17, § lieu à l'application de l'article 17, § 7, de la loi du 12 janvier
7, van de wet van 12 januari 1973 in het kader van dat beroep tot nietigverklaring. Die bepaling stelt immers geen vermoeden van afstand van geding in met betrekking tot de persoon die kennisgeving heeft ontvangen van een arrest van de Raad van State waarin uitspraak wordt gedaan over een vordering tot schorsing van de tenuitvoerlegging van een andere bestuurshandeling dan die welke het voorwerp uitmaakt van het beroep tot nietigverklaring dat die persoon voordien heeft ingesteld. B.17. De in het geding zijnde bepaling behandelt de twee voormelde categorieën van verzoekende partijen niet op dezelfde wijze. Wat betreft de vierde erin beschreven gelijke behandeling, dient de 1973 dans le cadre de ce recours en annulation. Cette disposition n'instaure en effet pas de présomption de désistement d'instance dans le chef de la personne qui a reçu notification d'un arrêt du Conseil d'Etat statuant sur une demande de suspension de l'exécution d'un acte administratif autre que celui qui constitue l'objet du recours en annulation que cette personne a préalablement introduit. B.17. La disposition en cause ne traite pas les deux catégories précitées de parties requérantes de la même manière. En ce qui concerne la quatrième identité de traitement qu'elle décrit,
prejudiciële vraag dus ontkennend te worden beantwoord. la question préjudicielle appelle donc une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 17, § 7, van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op L'article 17, § 7, des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12
12 januari 1973, schendt niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, janvier 1973, ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution,
in samenhang gelezen met de artikelen 6 en 14 van het Europees Verdrag lus en combinaison avec les articles 6 et 14 de la Convention
voor de rechten van de mens. européenne des droits de l'homme.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 22 december 2022. la Cour constitutionnelle, le 22 décembre 2022.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
P. Nihoul P. Nihoul
^