Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 152/2022 van 17 november 2022 Rolnummer 7735 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 530 van het Wetboek van vennootschappen, gesteld door het Hof van Beroep te Brussel. Het Grondwettelijk Hof, same wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging"
Uittreksel uit arrest nr. 152/2022 van 17 november 2022 Rolnummer 7735 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 530 van het Wetboek van vennootschappen, gesteld door het Hof van Beroep te Brussel. Het Grondwettelijk Hof, same wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging Extrait de l'arrêt n° 152/2022 du 17 novembre 2022 Numéro du rôle : 7735 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 530 du Code des sociétés, posée par la Cour d'appel de Bruxelles. La Cour constitutionnelle, composée des après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 152/2022 van 17 november 2022 Extrait de l'arrêt n° 152/2022 du 17 novembre 2022
Rolnummer 7735 Numéro du rôle : 7735
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 530 van het En cause : la question préjudicielle relative à l'article 530 du Code
Wetboek van vennootschappen, gesteld door het Hof van Beroep te des sociétés, posée par la Cour d'appel de Bruxelles.
Brussel. Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges M.
rechters M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, S. de Bethune en K. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, S. de Bethune et K. Jadin, assistée
Jadin, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter P. Nihoul, du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président P. Nihoul,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 22 december 2021, waarvan de expeditie ter griffie van Par arrêt du 22 décembre 2021, dont l'expédition est parvenue au
het Hof is ingekomen op 19 januari 2022, heeft het Hof van Beroep te greffe de la Cour le 19 janvier 2022, la Cour d'appel de Bruxelles a
Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld : posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 530 van het Wetboek van vennootschappen de artikelen « L'article 530 du Code des sociétés viole-t-il les articles 10 et 11
10 en 11 van de Grondwet in zoverre het niet voorziet in een uitsluiting van aansprakelijkheid voor de bestuurders van gefailleerde naamloze vennootschappen die, over de drie boekjaren voorafgaand aan het faillissement, een gemiddelde omzet van minder dan 620 000 euro, exclusief btw, hebben verwezenlijkt, en waarvan het totaal van de balans bij het einde van het laatste boekjaar niet hoger was dan 370 000 euro, terwijl die uitsluiting wel ten goede komt aan de zaakvoerders of bestuurders van gefailleerde besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid en gefailleerde coöperatieve vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid waarvan de gemiddelde omzet van de laatste drie boekjaren voorafgaand aan het faillissement en het totaal van de balans bij het einde van het laatste boekjaar de voormelde drempelwaarden niet hebben overschreden, overeenkomstig de de la Constitution en ce qu'il ne prévoit pas d'exclusion de la responsabilité au profit des administrateurs de sociétés anonymes en faillite ayant réalisé, au cours des trois exercices qui précèdent la faillite, un chiffre d'affaires moyen inférieur à 620.000,00 €, hors T.V.A., et dont le total du bilan au terme du dernier exercice n'a pas dépassé 370.000,00 € alors que cette exclusion bénéficie aux gérants ou administrateurs de sociétés privées à responsabilité limitée et sociétés coopératives à responsabilité limitée en faillite dont le chiffre d'affaires moyen des trois derniers exercices précédant la faillite et le total du bilan au terme du dernier exercice n'ont pas
artikelen 265 en 409 van het oud Wetboek van vennootschappen ? ». dépassé les seuils précités, conformément aux articles 265 et 409 de
l'ancien Code des sociétés ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 530, § 1, van het Wetboek van vennootschappen, zoals het B.1. L'article 530, § 1er, du Code des sociétés, tel qu'il est
van toepassing is in de zaak voor de verwijzende rechter, bepaalt : « Indien bij faillissement van de vennootschap de schulden de baten overtreffen, kunnen bestuurders of gewezen bestuurders, alsmede alle andere personen die ten aanzien van de zaken van de vennootschap werkelijke bestuursbevoegdheid hebben gehad, persoonlijk en al dan niet hoofdelijk aansprakelijk worden verklaard voor het geheel of een deel van de schulden van de vennootschap tot het beloop van het tekort, indien komt vast te staan dat een door hen begane, kennelijk grove fout heeft bijgedragen tot het faillissement. Zowel de curators als de benadeelde schuldeisers kunnen een rechtsvordering instellen. De benadeelde schuldeiser die een rechtsvordering instelt, brengt de curator hiervan op de hoogte. In het laatste geval is het bedrag toegekend door de rechter beperkt tot het nadeel [geleden] door de schuldeisers die de vordering hebben ingesteld. Dat bedrag komt uitsluitend aan hen toe, ongeacht enige vordering vanwege de curators in het belang van de boedel van de schuldeisers. applicable dans l'affaire devant le juge a quo, dispose : « En cas de faillite de la société et d'insuffisance de l'actif et s'il est établi qu'une faute grave et caractérisée dans leur chef a contribué à la faillite, tout administrateur ou ancien administrateur, ainsi que toute autre personne qui a effectivement détenu le pouvoir de gérer la société, peuvent être déclarés personnellement obligés, avec ou sans solidarité, de tout ou partie des dettes sociales à concurrence de l'insuffisance d'actif. L'action est recevable de la part tant des curateurs que des créanciers lésés. Le créancier lésé qui intente une action en informe le curateur. Dans ce dernier cas, le montant alloué par le juge est limité au préjudice subi par les créanciers agissants et leur revient exclusivement, indépendamment de l'action éventuelle des curateurs dans l'intérêt de la masse.
[...] ». [...] ».
B.2.1. Artikel 530, § 1, van het Wetboek van vennootschappen is van B.2.1. L'article 530, § 1er, du Code des sociétés est applicable aux
toepassing op de naamloze vennootschappen. Het gaat terug op artikel
63ter van de gecoördineerde wetten op de handelsvennootschappen en sociétés anonymes. Il trouve sa source dans l'article 63ter des lois
werd in die wetten ingevoegd bij artikel 91 van de wet van 4 augustus coordonnées sur les sociétés commerciales et a été inséré dans ces
1978 « tot economische heroriëntering » (hierna : de wet van 4 lois par l'article 91 de la loi du 4 août 1978 « de réorientation
augustus 1978). De wetgever beoogde de situatie van de schuldeisers économique » (ci-après : la loi du 4 août 1978). Le législateur
bij faillissement te verbeteren en de aansprakelijkheid van cherchait à améliorer la situation des créanciers en cas de faillite
bestuurders ten opzichte van de schuldeisers te verzwaren in geval van et entendait aggraver la responsabilité des administrateurs à l'égard
faillissement met ontoereikend actief. des créanciers en cas de faillite avec insuffisance d'actif.
B.2.2. Opdat die bijzondere aansprakelijkheid van bestuurders in geval B.2.2. Afin que cette responsabilité particulière des administrateurs
van faillissement kan worden aangevoerd, moet aan de volgende puisse être invoquée en cas de faillite, les conditions cumulatives
cumulatieve voorwaarden zijn voldaan : het faillissement van de suivantes doivent être réunies : la faillite de la société a été
vennootschap is uitgesproken; het actief van de vennootschap is prononcée; l'actif de la société est insuffisant pour satisfaire les
ontoereikend om de schuldeisers te voldoen; de vordering wordt créanciers; l'action est intentée contre un administrateur, un ancien
ingeleid tegen een bestuurder, gewezen bestuurder of feitelijke administrateur ou un administrateur de fait d'une société; ces
bestuurder van een vennootschap; die personen hebben een kennelijk personnes ont commis une faute grave et caractérisée, terme par lequel
grove fout begaan waarmee de wetgever « het exceptioneel karakter van le législateur entendait « souligner le caractère exceptionnel de la
die fout [wilde] beklemtonen » (Parl. St., Senaat, 1977-1978, nr. faute » (Doc. parl., Sénat, 1977-1978, n° 415-2, p. 150); cette faute
415-2, p. 150); die fout heeft bijgedragen tot het faillissement, a contribué à la faillite, étant entendu qu'il suffit que la faute
waarbij het voldoende is dat de grove fout mede de oorzaak van het grave soit l'une des causes de la faillite.
faillissement is.
B.3. Wat de besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid B.3. En ce qui concerne les sociétés privées à responsabilité limitée,
betreft, bepaalt artikel 265, § 1, van het Wetboek van l'article 265, § 1er, du Code des sociétés, tel qu'il était applicable
vennootschappen, zoals het van toepassing was ten tijde van het
faillissement dat aanleiding heeft gegeven tot de zaak voor de à l'époque de la faillite ayant donné lieu à l'affaire devant le juge
verwijzende rechter : a quo, dispose :
« Indien bij faillissement van de vennootschap de schulden de baten « En cas de faillite de la société et d'insuffisance de l'actif et
overtreffen, kunnen zaakvoerders of gewezen zaakvoerders, alsmede alle s'il est établi qu'une faute grave et caractérisée dans leur chef a
andere personen die ten aanzien van de zaken van de vennootschap contribué à la faillite, tout gérant ou ancien gérant, ainsi que toute
werkelijke bestuursbevoegdheid hebben gehad, persoonlijk en al dan autre personne qui a effectivement détenu le pouvoir de gérer la
niet hoofdelijk aansprakelijk worden verklaard voor het geheel of een société, peuvent être déclarés personnellement obligés, avec ou sans
deel van de schulden van de vennootschap ten belope van het tekort, solidarité, de tout ou partie des dettes sociales à concurrence de
indien komt vast te staan dat een door hen begane, kennelijk grove
fout heeft bijgedragen tot het faillissement. l'insuffisance d'actif.
Het eerste lid is evenwel niet van toepassing wanneer de gefailleerde L'alinéa 1er n'est toutefois pas applicable lorsque la société en
vennootschap over de drie boekjaren voor het faillissement een faillite a réalisé, au cours des trois exercices qui précèdent la
gemiddelde omzet van minder dan 620 000 EUR, buiten de belasting over faillite, un chiffre d'affaires moyen inférieur à 620 000 EUR, hors
de toegevoegde waarde, heeft verwezenlijkt, en wanneer het totaal van
de balans bij het einde van het laatste boekjaar niet hoger was dan taxe sur la valeur ajoutée, et lorsque le total du bilan au terme du
370 000 EUR. dernier exercice n'a pas dépassé 370 000 EUR.
Zowel de curators als de benadeelde schuldeisers kunnen de L'action est recevable de la part tant des curateurs que des
rechtsvordering instellen. De benadeelde schuldeiser die een créanciers lésés. Le créancier lésé qui intente une action en informe
rechtsvordering instelt, brengt de curator hiervan op de hoogte. In le curateur. Dans ce dernier cas, le montant alloué par le juge est
het laatste geval is het bedrag toegekend door de rechter beperkt tot limité au préjudice subi par les créanciers agissants et leur revient
het nadeel [geleden] door de schuldeisers die de vordering hebben exclusivement, indépendamment de l'action éventuelle des curateurs
ingesteld. Dat bedrag komt uitsluitend aan hen toe, ongeacht enige
vordering vanwege de curators in het belang van de boedel van de dans l'intérêt de la masse.
schuldeisers.
[...] ». [...] ».
B.4. Artikel 265, § 1, van het Wetboek van vennootschappen gaat terug B.4. L'article 265, § 1er, du Code des sociétés trouve sa source dans
op artikel 133bis van de gecoördineerde wetten op de l'article 133bis des lois coordonnées sur les sociétés commerciales et
handelsvennootschappen en werd in die wetten ingevoegd bij artikel 94
van de wet van 4 augustus 1978. Het ontwerp dat aan de oorsprong ligt a été inséré dans ces lois par l'article 94 de la loi du 4 août 1978.
van die bepaling voorzag, voor de besloten vennootschappen met Le projet à l'origine de cette disposition prévoyait, pour les
beperkte aansprakelijkheid, in dezelfde aansprakelijkheidsregeling in sociétés privées à responsabilité limitée, le même régime de
geval van faillissement met ontoereikend actief als die welke van responsabilité en cas de faillite avec insuffisance d'actif que celui
toepassing is op de naamloze vennootschappen. De uitzondering, zoals qui est applicable aux sociétés anonymes. L'exception, visée par
bedoeld bij artikel 265, § 1, tweede lid, van het Wetboek van l'article 265, § 1er, alinéa 2, du Code des sociétés est issue d'un
vennootschappen, is voortgekomen uit een amendement dat door de amendement déposé par le Gouvernement dans le but « de ne pas
Regering is ingediend met het doel « de nieuwe en vooral jonge décourager les nouveaux et surtout les jeunes qui entament une
zelfstandigen niet te ontmoedigen bij de aanvang van hun zelfstandig
beroep » (Parl. St., Senaat, 1977-1978, nr. 415-2, p. 153) en ervoor « profession indépendante » (Doc. parl., Sénat, 1977-1978, n° 415-2, p.
[te waken] dat een groot aantal kleine ondernemingen niet onder de wet 153) et de « veiller à ce qu'un grand nombre de petites entreprises ne
vallen » (ibid., p. 154). soient pas visées par la loi » (ibid., p. 154).
B.5. Wat de coöperatieve vennootschappen met beperkte B.5. En ce qui concerne les sociétés coopératives à responsabilité
aansprakelijkheid betreft, bepaalt artikel 409, § 1, van het Wetboek limitée, l'article 409, § 1er, du Code des sociétés, tel qu'il était
van vennootschappen, zoals het van toepassing was in de tijd van het
faillissement dat aanleiding heeft gegeven tot de zaak voor de applicable à l'époque de la faillite ayant donné lieu à l'affaire
verwijzende rechter : devant le juge a quo, dispose :
« Indien bij faillissement van de vennootschap de schulden de baten « En cas de faillite de la société et d'insuffisance de l'actif et
overtreffen, kunnen bestuurders of gewezen bestuurders, alsmede alle s'il est établi qu'une faute grave et caractérisée dans leur chef a
andere personen die ten aanzien van de zaken van de vennootschap contribué à la faillite, tout administrateur ou ancien administrateur,
werkelijke bestuursbevoegdheid hebben gehad, persoonlijk en al dan ainsi que toute autre personne qui a effectivement détenu le pouvoir
niet hoofdelijk aansprakelijk worden verklaard voor het geheel of een d'administrer la société, peuvent être déclarés personnellement
deel van de schulden van de vennootschap tot het beloop van het obligés, avec ou sans solidarité, de tout ou partie des dettes
tekort, indien komt vast te staan dat een door hen begane, kennelijk
grove fout heeft bijgedragen tot het faillissement. sociales à concurrence de l'insuffisance d'actif.
Het eerste lid is evenwel niet van toepassing wanneer de gefailleerde L'alinéa 1er n'est toutefois pas applicable lorsque la société en
vennootschap over de drie boekjaren voor het faillissement een faillite a réalisé, au cours des trois exercices qui précèdent la
gemiddelde omzet van minder dan 620 000 EUR, buiten de belasting over faillite, un chiffre d'affaires moyen inférieur à 620 000 EUR, hors
de toegevoegde waarde, heeft verwezenlijkt, en wanneer het totaal van
de balans bij het einde van het laatste boekjaar niet hoger was dan taxe sur la valeur ajoutée, et lorsque le total du bilan au terme du
370 000 EUR. dernier exercice n'a pas dépassé 370 000 EUR.
Zowel de curators als de benadeelde schuldeisers kunnen de L'action est recevable de la part tant des curateurs que des
rechtsvordering instellen. De benadeelde schuldeiser die een créanciers lésés. Le créancier lésé qui intente une action en informe
rechtsvordering instelt, brengt de curator hiervan op de hoogte. In le curateur. Dans ce dernier cas, le montant alloué par le juge est
het laatste geval is het bedrag toegekend door de rechter beperkt tot limité au préjudice subi par les créanciers agissants et leur revient
het nadeel geleden door de schuldeisers die de vordering hebben exclusivement, indépendamment de l'action éventuelle des curateurs
ingesteld. Dat bedrag komt uitsluitend aan hen toe, ongeacht enige
vordering vanwege de curators in het belang van de boedel van de dans l'intérêt de la masse.
schuldeisers.
[...] ». [...] ».
B.6.1. Artikel 409, § 1, van het Wetboek van vennootschappen voorziet B.6.1. L'article 409, § 1er, du Code des sociétés prévoit, pour les
voor de coöperatieve vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid in sociétés coopératives à responsabilité limitée, le même régime de
dezelfde regeling inzake aansprakelijkheid in geval van faillissement
met ontoereikend actief als die welke van toepassing is op de besloten responsabilité en cas de faillite avec insuffisance d'actif que celui
vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid krachtens artikel 265, qui est applicable aux sociétés privées à responsabilité limitée en
§ 1, van het Wetboek van vennootschappen. vertu de l'article 265, § 1er, du Code des sociétés.
B.6.2. De uitzondering inzake aansprakelijkheid waarin is voorzien bij B.6.2. L'exception de responsabilité prévue à l'article 409, § 1er,
artikel 409, § 1, tweede lid, gaat terug op artikel 158 van de alinéa 2, trouve sa source dans l'article 158 des lois coordonnées sur
gecoördineerde wetten op de handelsvennootschappen, zoals het is les sociétés commerciales, tel qu'il a été modifié par la loi du 13
gewijzigd bij de wet van 13 april 1995 « tot wijziging van de wetten avril 1995 « modifiant les lois sur les sociétés commerciales,
op de handelsvennootschappen, gecoördineerd op 30 november 1935 » coordonnées le 30 novembre 1935 » (ci-après : la loi du 13 avril
(hierna : de wet van 13 april 1995), die het voormelde artikel 133bis 1995), qui rend applicable aux sociétés coopératives à responsabilité
van de gecoördineerde wetten op de handelsvennootschappen van limitée l'article 133bis, précité, des lois coordonnées sur les
toepassing maakt op de coöperatieve vennootschappen met beperkte
aansprakelijkheid. sociétés commerciales.
In de parlementaire voorbereiding van de wet van 13 april 1995 wordt Les travaux préparatoires de la loi du 13 avril 1995 précisent que le
gepreciseerd dat de wetgever de regeling inzake aansprakelijkheid in législateur a souhaité aligner le régime de responsabilité en cas de
geval van faillissement met ontoereikend actief van de coöperatieve faillite avec insuffisance d'actif des sociétés coopératives à
vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid in lijn heeft willen responsabilité limitée sur celui des sociétés privées à responsabilité
brengen met die van de besloten vennootschappen met beperkte limitée au motif que « les sociétés coopératives sont plus proches des
aansprakelijkheid om de reden dat « CV's beter worden vergeleken met SPRL que des sociétés anonymes » (Doc. parl., Chambre, 1992-1993, n°
BVBA's dan met NV's » (Parl. St., Kamer, 1992-1993, nr. 1005/3, p. 3). 1005/3, p. 3).
B.7. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 530 van het B.7. La question préjudicielle porte sur l'article 530 du Code des
Wetboek van vennootschappen, in zoverre het een verschil in
behandeling creëert tussen, enerzijds, de bestuurders, gewezen sociétés, en ce qu'il crée une différence de traitement entre, d'une
bestuurders en feitelijke bestuurders van een naamloze vennootschap part, les administrateurs, anciens administrateurs et administrateurs
zoals bedoeld in die bepaling en, anderzijds, de zaakvoerders, gewezen de fait d'une société anonyme visés par cette disposition et, d'autre
zaakvoerders en feitelijke zaakvoerders van een besloten vennootschap part, les gérants, anciens gérants et gérants de fait d'une société
met beperkte aansprakelijkheid zoals bedoeld in artikel 265 van het privée à responsabilité limitée visés par l'article 265 du Code des
Wetboek van vennootschappen alsook de bestuurders, gewezen bestuurders sociétés ainsi que les administrateurs, anciens administrateurs et
en feitelijke bestuurders van een coöperatieve vennootschap met administrateurs de fait d'une société coopérative à responsabilité
beperkte aansprakelijkheid zoals bedoeld in artikel 409 van het limitée visés par l'article 409 du Code des sociétés. Selon la
Wetboek van vennootschappen. Volgens de verwijzende rechter voorziet
artikel 530 van het Wetboek van vennootschappen niet in een juridiction a quo, l'article 530 du Code des sociétés ne prévoit pas
uitzondering op de aansprakelijkheid die het instelt in de hypothese d'exception à la responsabilité qu'il établit dans l'hypothèse d'une
van een naamloze vennootschap die, over de drie boekjaren voorafgaand société anonyme ayant réalisé, au cours des trois exercices qui
aan het faillissement, een gemiddelde omzet van minder dan 620 000 précèdent la faillite, un chiffre d'affaires moyen inférieur à 620 000
euro, exclusief belasting over de toegevoegde waarde, heeft
verwezenlijkt, en wanneer het totaal van de balans bij het einde van euros, hors taxe sur la valeur ajoutée, et lorsque le total du bilan
het laatste boekjaar niet hoger was dan 370 000 euro. Een dergelijke au terme du dernier exercice n'a pas dépassé 370 000 euros. Or, une
uitzondering is echter, krachtens artikel 265 van het Wetboek van telle exception est effectivement établie, en vertu de l'article 265
vennootschappen, wel ingesteld voor wat betreft de besloten du Code des sociétés, en ce qui concerne les sociétés privées à
vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid en, krachtens artikel
409 van het Wetboek van vennootschappen, voor wat betreft de responsabilité limitée et, en vertu de l'article 409 du Code des
coöperatieve vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid. sociétés, en ce qui concerne les sociétés coopératives à responsabilité limitée.
B.8.1. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet B.8.1. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas
uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de
wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et
berust en het redelijk verantwoord is. qu'elle soit raisonnablement justifiée.
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van nature des principes en cause; le principe d'égalité et de
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas
er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé.
aangewende middelen en het beoogde doel. B.8.2. Contrairement à ce qu'affirme la partie appelante devant le
B.8.2. In tegenstelling tot hetgeen de appellante voor de verwijzende juge a quo, la circonstance que, postérieurement aux faits, le
rechter beweert, vormt de omstandigheid dat de wetgever artikel 530 législateur a abrogé l'article 530 du Code des sociétés à l'occasion
van het Wetboek van vennootschappen inmiddels heeft opgeheven naar
aanleiding van de aanneming van artikel XX.225 van het Wetboek van de l'adoption de l'article XX.225 du Code de droit économique, pour
economisch recht, om voortaan te voorzien in een uitzondering op de prévoir désormais une exception au régime de responsabilité des
regeling inzake aansprakelijkheid van de personen die erin worden personnes qu'il vise en cas de faillite avec insuffisance d'actif en
beoogd in geval van faillissement met ontoereikend actief ten gunste faveur de toutes les entreprises qui remplissent certains critères
van alle ondernemingen die voldoen aan bepaalde economische en économiques et comptables, en ce compris les sociétés anonymes, ne
boekhoudkundige criteria, met inbegrip van de naamloze constitue pas la preuve du caractère discriminatoire de la législation
vennootschappen, niet het bewijs van het discriminerende karakter van
de vroegere wetgeving. antérieure.
Het feit dat de wetgever die regel verkieslijk achtte boven de La circonstance que le législateur a estimé cette règle préférable à
vroegere, toont niet aan dat de vroegere bepaling die voor de hangende l'ancienne ne démontre pas que la disposition antérieure qui continue
geschillen van toepassing blijft, strijdig zou zijn met de artikelen à s'appliquer aux litiges en cours serait contraire aux articles 10 et
10 en 11 van de Grondwet. 11 de la Constitution.
B.9. Het in B.7 bedoelde verschil in behandeling berust op een B.9. La différence de traitement visée en B.7 repose sur un critère
objectief criterium, zijnde de rechtsvorm van de vennootschap. objectif, à savoir la forme juridique de la société.
B.10.1. Uit de in B.4 en B.6.2 aangehaalde parlementaire voorbereiding B.10.1. Il ressort des travaux préparatoires cités en B.4 et B.6.2 que
blijkt dat de wetgever geen uitzondering wenste in te stellen op de regeling inzake aansprakelijkheid van de bestuurders, gewezen bestuurders en feitelijke bestuurders in geval van faillissement van een naamloze vennootschap met ontoereikend actief. Omgekeerd heeft hij uitdrukkelijk voorzien in een dergelijke uitzondering ten voordele van de zaakvoerders, gewezen zaakvoerders en feitelijke zaakvoerders van besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid die aan bepaalde economische criteria voldoen, teneinde het creëren van kleine en middelgrote ondernemingen niet te ontmoedigen door het oprichten van die vorm van vennootschap. Bij de wet van 13 april 1995 heeft de wetgever die uitzondering uitgebreid tot het geval van de coöperatieve vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid om de reden dat hun rechtsregeling meer gelijkenis vertoont met die van de besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid dan met die van de naamloze vennootschappen. B.10.2. De naamloze vennootschap onderscheidt zich in verscheidene opzichten van de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid le législateur n'a pas souhaité établir d'exception au régime de la responsabilité des administrateurs, anciens administrateurs et administrateurs de fait en cas de faillite d'une société anonyme avec insuffisance d'actif. A l'inverse, il a expressément prévu une telle exception au profit des gérants, anciens gérants et gérants de fait des sociétés privées à responsabilité limitée répondant à certains critères économiques, dans le but ne pas décourager la création des petites et moyennes entreprises par la constitution de cette forme de société. Par la loi du 13 avril 1995, le législateur a étendu cette exception au cas des sociétés coopératives à responsabilité limitée au motif que leur régime juridique se rapproche davantage de celui des sociétés privées à responsabilité limitée que de celui des sociétés anonymes. B.10.2. La société anonyme se distingue de la société privée à
en van de coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid. responsabilité limitée et de la société coopérative à responsabilité
Het bedrag van het minimale maatschappelijk kapitaal bedraagt met name limitée à plusieurs égards. Notamment, le montant du capital social
18 550 euro voor de coöperatieve vennootschappen met beperkte minimal est de 18 550 euros pour les sociétés coopératives à
aansprakelijkheid (artikel 390 van het Wetboek van vennootschappen) responsabilité limitée (article 390 du Code des sociétés) et, en
en, in principe, voor de besloten vennootschappen met beperkte principe, pour les sociétés privées à responsabilité limitée (article
aansprakelijkheid (artikel 214 van het Wetboek van vennootschappen),
terwijl het 62 500 euro bedraagt voor de naamloze vennootschappen 214 du Code des sociétés), tandis qu'il s'élève à 62 500 euros pour
(artikel 439 van het Wetboek van vennootschappen). Bovendien bedraagt les sociétés anonymes (article 439 du Code des sociétés). En outre, le
het minimumbedrag van het maatschappelijk kapitaal dat moet worden montant minimal du capital social qui doit être libéré au moment de la
gestort op het ogenblik van de oprichting van de vennootschap 6 200 constitution de la société est de 6 200 euros pour les sociétés
euro voor de coöperatieve vennootschappen met beperkte
aansprakelijkheid (artikel 397 van het Wetboek van vennootschappen) coopératives à responsabilité limitée (article 397 du Code des
en, in principe, voor de besloten vennootschappen met beperkte sociétés) et, en principe, pour les sociétés privées à responsabilité
aansprakelijkheid (artikel 223 van het Wetboek van vennootschappen), limitée (article 223 du Code des sociétés), tandis qu'il s'élève à 62
terwijl het 62 500 euro bedraagt voor de naamloze vennootschappen 500 euros pour les sociétés anonymes (article 448 du Code des
(artikel 448 van het Wetboek van vennootschappen). Daarenboven zijn de
effecten van een naamloze vennootschap in principe vrij overdraagbaar sociétés). Par ailleurs, les titres d'une société anonyme sont en
(artikel 504 van het Wetboek van vennootschappen), in tegenstelling principe librement cessibles (article 504 du Code des sociétés),
tot die van de besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid contrairement à ceux des sociétés privées à responsabilité limitée
(artikel 249 en volgende van het Wetboek van vennootschappen) en die (articles 249 et suivants du Code des sociétés) et à ceux des sociétés
van de coöperatieve vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid
(artikel 364 en volgende van het Wetboek van vennootschappen), hetgeen coopératives à responsabilité limitée (articles 364 et suivants du
haar met name de mogelijkheid biedt op de beursmarkt te worden Code des sociétés), ce qui lui permet notamment d'être cotée sur le
genoteerd. marché boursier.
B.10.3. Bijgevolg vormt de naamloze vennootschap a priori een B.10.3. Dès lors, la société anonyme constitue a priori une forme
rechtsvorm die bijzonder geschikt is voor ondernemingen van grote
omvang, terwijl de besloten vennootschap met beperkte juridique particulièrement appropriée aux entreprises de grande
aansprakelijkheid en de coöperatieve vennootschap met beperkte taille, alors que la société privée à responsabilité limitée et la
aansprakelijkheid meer passend zijn voor kleine en middelgrote société coopérative à responsabilité limitée sont davantage adéquates
ondernemingen. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 13 pour les petites et moyennes entreprises. Les travaux préparatoires de
april 1995 wordt dienaangaande gepreciseerd : la loi du 13 avril 1995 précisent à cet égard :
« De rechtsvorm van de naamloze vennootschap is bij uitstek bestemd « La société anonyme est par excellence la forme de société destinée
voor ondernemingen met een bepaalde omvang. Die vennootschapsvorm werd aux entreprises d'une dimension importante, pour lesquelles elle a été
voor zodanige ondernemingen bedacht aangezien hij in wezen is opgevat conçue, puisqu'elle est essentiellement un mécanisme permettant de
als een mechanisme dat het openbaar aantrekken van spaargelden
mogelijk maakt, zodat aanzienlijke kapitalen bijeen kunnen worden faire appel publiquement à l'épargne et de drainer des capitaux. Telle
gebracht. Dit was trouwens ook de zienswijze van de wetgever van 1873 était la conception du législateur dès 1873 » (Doc. parl., Sénat,
» (Parl. St., Senaat, 1993-1994, nr. 1086/2, p. 35). 1993-1994, n° 1086/2, p. 35).
Het in B.9 aangehaalde criterium van onderscheid is dan ook relevant Partant, le critère de distinction cité en B.9 est pertinent au regard
ten aanzien van de door de wetgever nagestreefde doelstelling. de l'objectif poursuivi par le législateur.
B.11. Voorts staat het aan het Hof na te gaan of artikel 530 van het B.11. Il appartient encore à la Cour de vérifier si l'article 530 du
Wetboek van vennootschappen geen onevenredige gevolgen met zich Code des sociétés n'entraîne pas des effets disproportionnés.
meebrengt. B.12.1. De keuze voor deze of gene juridische vennootschapsvorm wordt B.12.1. Le choix en faveur de l'une ou l'autre forme juridique de
in beginsel vrij gemaakt, rekening houdend met, inzonderheid, de société est en principe effectué librement, en tenant compte,
verschillende regelingen die de wetgever aan die vormen heeft willen notamment, des différents régimes que le législateur a souhaité
verbinden. attacher à ces formes.
B.12.2. Op straffe van nietigheid worden de naamloze vennootschap, de B.12.2. A peine de nullité, la société anonyme, la société privée à
besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid en de
coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid opgericht bij responsabilité limitée et la société coopérative à responsabilité
authentieke akten (artikel 66 van het Wetboek van vennootschappen). De limitée sont constituées par des actes authentiques (article 66 du
wetgever heeft dus het optreden willen opleggen van een notaris, die Code des sociétés). Le législateur a donc entendu imposer
een rol van raadgever vervult ten aanzien van de oprichters bij hun l'intervention d'un notaire, qui joue un rôle de conseil à l'égard des
keuze voor deze of gene rechtsvorm van vennootschap en die onderworpen fondateurs lors de leur choix en faveur de l'une ou l'autre forme
is aan een verplichting tot onpartijdigheid. Laatstgenoemden worden juridique de société et qui est soumis à une obligation
bijgevolg op de hoogte gebracht van de draagwijdte van hun keuze en de d'impartialité. Partant, ceux-ci sont informés de la portée de leur
gevolgen ervan, met name op het vlak van de aansprakelijkheid van de choix et des conséquences de celui-ci, notamment sur le plan de la
bestuurders in geval van faillissement. responsabilité des administrateurs en cas de faillite.
B.13.1. Zoals in B.2.1 is vermeld, heeft de wetgever het systeem van B.13.1. Comme il est dit en B.2.1, le législateur a conçu le système
aansprakelijkheid waarin is voorzien bij de in het geding zijnde de responsabilité prévu par la disposition en cause comme un mécanisme
bepaling opgevat als een mechanisme ter bescherming van de de protection des créanciers de la société anonyme en cas de faillite
schuldeisers van de naamloze vennootschap in geval van faillissement avec insuffisance d'actif. Dans cette hypothèse, la mise en cause de
met ontoereikend actief. In die hypothese kan het in het geding
brengen van de persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder, la responsabilité personnelle de l'administrateur, ancien
gewezen bestuurder of feitelijke bestuurder het enige middel vormen om administrateur ou administrateur de fait peut constituer le seul moyen
de schuldeisers te voldoen. d'assurer le désintéressement des créanciers.
B.13.2. Die aansprakelijkheid vereist evenwel de cumulatieve B.13.2. Cette responsabilité requiert néanmoins l'application
toepassing van strikte voorwaarden, met name een fout met een cumulative de strictes conditions, notamment une faute au caractère
uitzonderlijk karakter. Daarenboven komt de beoordeling of aan die exceptionnel. Par ailleurs, l'appréciation de la réunion de ces
voorwaarden is voldaan toe aan de bevoegde rechter, zodat de wetgever conditions relève du juge compétent, de sorte que le législateur a
aan de betrokken bestuurders, gewezen bestuurders en feitelijke garanti l'accès à un juge exerçant un contrôle de pleine juridiction
bestuurders de toegang tot een rechter met volle rechtsmacht heeft aux administrateurs, anciens administrateurs et administrateurs de
gewaarborgd. fait concernés.
B.14. Artikel 530, § 1, van het Wetboek van vennootschappen is B.14. L'article 530, § 1er, du Code des sociétés est compatible avec
bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. les articles 10 et 11 de la Constitution.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 530 van het Wetboek van vennootschappen schendt de artikelen L'article 530 du Code des sociétés ne viole pas les articles 10 et 11
10 en 11 van de Grondwet niet. de la Constitution.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 17 november 2022. la Cour constitutionnelle, le 17 novembre 2022.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
P.-Y. Dutilleux P. Nihoul P.-Y. Dutilleux P. Nihoul
^