Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 90/2022 van 30 juni 2022 Rolnummer 7640 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel L1523-10, § 3, van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisering, ingevoegd bij artikel 20 van het Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 90/2022 van 30 juni 2022 Rolnummer 7640 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel L1523-10, § 3, van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisering, ingevoegd bij artikel 20 van het Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...) Extrait de l'arrêt n° 90/2022 du 30 juin 2022 Numéro du rôle : 7640 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article L1523-10, § 3, du Code de la démocratie locale et de la décentralisation, inséré par l'article 20 du décret La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges J.-P. (...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 90/2022 van 30 juni 2022 Extrait de l'arrêt n° 90/2022 du 30 juin 2022
Rolnummer 7640 Numéro du rôle : 7640
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel L1523-10, § 3, En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article
van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisering, L1523-10, § 3, du Code de la démocratie locale et de la
ingevoegd bij artikel 20 van het decreet van het Waalse Gewest van 29 décentralisation, inséré par l'article 20 du décret de la Région
maart 2018 « tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke wallonne du 29 mars 2018 « modifiant le Code de la démocratie locale
Democratie en de Decentralisering met het oog op een sterker bestuur et de la décentralisation en vue de renforcer la gouvernance et la
en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare transparence dans l'exécution des mandats publics au sein des
mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun filialen », structures locales et supra-locales et de leurs filiales », posées par
gesteld door de Raad van State. le Conseil d'Etat.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges J.-P.
rechters J.-P. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne en S. de Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne et S. de Bethune,
Bethune, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président P.
voorzitterschap van voorzitter P. Nihoul, Nihoul,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij arrest nr. 251.450 van 9 september 2021, waarvan de expeditie ter Par arrêt n° 251.450 du 9 septembre 2021, dont l'expédition est
griffie van het Hof is ingekomen op 22 september 2021, heeft de Raad parvenue au greffe de la Cour le 22 septembre 2021, le Conseil d'Etat
van State de volgende prejudiciële vragen gesteld : a posé les questions préjudicielles suivantes :
« Schendt artikel L1523-10, § 3, van het Wetboek van de plaatselijke « L'article L1523-10, § 3, du Code de la Démocratie locale et de la
democratie en de decentralisatie, ingevoegd bij het decreet van het
Waals Parlement van 29 maart 2018 tot wijziging van het Wetboek van de Décentralisation, inséré par le décret du Parlement wallon du 29 mars
Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een 2018 modifiant le Code de la Démocratie locale et de la
sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de Décentralisation en vue de renforcer la gouvernance et la transparence
openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun dans l'exécution des mandats publics au sein des structures locales et
filialen, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen supra-locales, et de leurs filiales viole-t-il les articles 10 et 11
met het algemene beginsel van de continuïteit van de openbare dienst, de la Constitution combinés avec le principe général de la continuité
in zoverre een dergelijke regel, enkel voor de vennootschappen die du service public, en ce qu'une telle règle est susceptible de
eraan zijn onderworpen, in tegenstelling tot de andere vennootschappen conduire, pour les seules sociétés qui y sont soumises, à la
en in het bijzonder de andere publiekrechtelijke vennootschappen die différence des autres sociétés et en particulier des autres sociétés
niet eraan zijn onderworpen, kan leiden tot de lamlegging van hun de droit public qui n'y sont pas soumises, à la paralysie de leurs
beheersorganen, in het geval waarin een meerderheid van de leden van organes de gestion, dans l'hypothèse où une majorité des membres de
die organen, bewust of door nalatigheid, niet meer deelneemt aan de ces organes, délibérément ou par négligence, ne participe plus à leurs
vergaderingen ervan ? »; réunions ? »;
« Schendt artikel L1523-10, § 3, van het Wetboek van de plaatselijke « L'article L1523-10, § 3, du Code de la Démocratie locale et de la
democratie en de decentralisatie, ingevoegd bij hetzelfde decreet van Décentralisation, inséré par le même décret du Parlement wallon du 29
het Waals Parlement van 29 maart 2018 tot wijziging van het Wetboek mars 2018 modifiant le Code de la Démocratie locale et de la
van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op Décentralisation en vue de renforcer la gouvernance et la transparence
een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van dans l'exécution des mandats publics au sein des structures locales et
de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun supra-locales, et de leurs filiales viole-t-il les articles 6, § 1er,
filialen, de artikelen 6, § 1, VI, vijfde lid, 5°, 6, § 1, VIII, en 10 VI, alinéa 5, 5°, 6, § 1er, VIII et 10 de la loi spéciale de réformes
van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der institutionnelles du 8 août 1980, en ce qu'il méconnaît la compétence
instellingen, in zoverre het de aan de federale Staat toegewezen
bevoegdheid inzake vennootschapsrecht schendt ? ». attribuée à l'Etat fédéral en matière de droit des sociétés ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De Raad van State stelt twee prejudiciële vragen aan het Hof over B.1. Le Conseil d'Etat pose deux questions préjudicielles à la Cour
artikel L1523-10, § 3, van het Wetboek van de plaatselijke democratie sur l'article L1523-10, § 3, du Code de la démocratie locale et de la
en de decentralisatie, ingevoegd bij artikel 20 van het decreet van décentralisation, inséré par l'article 20 du décret de la Région
het Waalse Gewest van 29 maart 2018 « tot wijziging van het Wetboek wallonne du 29 mars 2018 « modifiant le Code de la démocratie locale
van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op et de la décentralisation en vue de renforcer la gouvernance et la
een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van transparence dans l'exécution des mandats publics au sein des
de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun structures locales et supra-locales et de leurs filiales », qui
filialen », dat bepaalt : dispose :
« De beheersorganen van de intercommunale beraadslagen en besluiten « Les organes de gestion de l'intercommunale délibèrent uniquement si
enkel als de meerderheid van hun leden fysiek aanwezig is. Met la majorité de leurs membres sont physiquement présents. Les
volmachten wordt geen rekening gehouden in de berekening van het procurations ne sont pas prises en compte dans le calcul du quorum de
aanwezigheidsquorum. Elke bestuurder is houder van één enkele volmacht ». Die bepaling voorziet in een aanwezigheidsquorum dat van toepassing is op de beraadslagingen van de beheersorganen van de intercommunales. In de interpretatie van de Raad van State verhindert die bepaling dat de intercommunales in hun statuten en in de huishoudelijke reglementen van hun beperkte beheersorganen voorzien in de mogelijkheid om, wanneer de meerderheid van de bestuurders niet aanwezig is op een eerste vergadering, een tweede vergadering bijeen te roepen die geldig zal kunnen beraadslagen, ongeacht het aantal aanwezige leden. présence. Chaque administrateur ne peut être porteur que d'une seule procuration ». Cette disposition prévoit un quorum de présence applicable aux délibérations des organes de gestion des intercommunales. Dans l'interprétation du Conseil d'Etat, elle fait obstacle à ce que les intercommunales prévoient dans leurs statuts et dans les règlements d'ordre intérieur de leurs organes restreints de gestion la possibilité, lorsque la majorité des administrateurs n'est pas présente lors d'une première réunion, de convoquer une seconde réunion qui pourra valablement délibérer, quel que soit le nombre de membres présents.
B.2. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de bestaanbaarheid B.2. Les questions préjudicielles portent sur la compatibilité de la
van de in het geding zijnde bepaling met respectievelijk het beginsel disposition en cause respectivement avec le principe d'égalité et de
van gelijkheid en niet-discriminatie, in samenhang gelezen met het non-discrimination, lu en combinaison avec le principe général de la
algemene beginsel van de continuïteit van de openbare dienst (eerste continuité du service public (première question préjudicielle), et
prejudiciële vraag), en de bevoegdheidverdelende regels (tweede avec les règles répartitrices de compétences (seconde question
prejudiciële vraag). préjudicielle).
B.3.1. Sedert de prejudiciële vragen zijn gesteld, werd de in het B.3.1. Depuis que les questions préjudicielles ont été posées, la
geding zijnde bepaling gewijzigd bij artikel 6 van het decreet van het disposition en cause a été modifiée par l'article 6 du décret de la
Waalse Gewest van 15 juli 2021 « houdende wijziging van sommige Région wallonne du 15 juillet 2021 « modifiant certaines dispositions
bepalingen van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de du Code de la démocratie locale et de la décentralisation en vue de
decentralisatie om de vergaderingen van de organen op afstand mogelijk permettre les réunions à distance des organes » en vue, comme
te maken » teneinde het, zoals het opschrift van dat decreet aangeeft, l'intitulé de ce décret l'indique, de permettre aux organes de se
de organen mogelijk te maken op afstand te vergaderen. Die bepaling is réunir à distance. Cette disposition est entrée en vigueur le 1er
in werking getreden op 1 oktober 2021. octobre 2021.
B.3.2. De voormelde wijziging heeft, in zoverre zij betrekking heeft B.3.2. La modification précitée, en ce qu'elle concerne les modalités
op de concrete nadere regels inzake deelname van de leden van de concrètes de participation aux délibérations des membres des organes
beheersorganen van de intercommunale aan de beraadslagingen, geen de gestion de l'intercommunale, n'a pas d'incidence sur l'examen des
weerslag op het onderzoek van de prejudiciële vragen. questions préjudicielles.
B.4. Het onderzoek van de overeenstemming van een wetskrachtige B.4. L'examen de la conformité d'une disposition législative aux
bepaling met de bevoegdheidverdelende regels moet in de regel dat van règles répartitrices de compétences doit en règle précéder celui de sa
de bestaanbaarheid ervan met de bepalingen van titel II en met de compatibilité avec les dispositions du titre II et des articles 170,
artikelen 170, 172 en 191 van de Grondwet voorafgaan. 172 et 191 de la Constitution.
Bijgevolg beantwoordt het Hof eerst de tweede prejudiciële vraag. Par conséquent, la Cour répond d'abord à la seconde question préjudicielle.
Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag Quant à la seconde question préjudicielle
B.5. De Raad van State vraagt het Hof of de in het geding zijnde B.5. Le Conseil d'Etat demande à la Cour si la disposition en cause
bepaling bestaanbaar is met de artikelen 6, § 1, VI, vijfde lid, 5°, est compatible avec les articles 6, § 1er, VI, alinéa 5, 5°, 6, § 1er,
6, § 1, VIII, en 10 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot VIII, et 10 de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes
hervorming der instellingen (hierna : de bijzondere wet van 8 augustus 1980). institutionnelles (ci-après : la loi spéciale du 8 août 1980).
B.6. Krachtens artikel 6, § 1, VIII, 8°, van de bijzondere wet van 8 B.6. En vertu de l'article 6, § 1er, VIII, 8°, de la loi spéciale du 8
augustus 1980 is het Waalse Gewest bevoegd voor de verenigingen van août 1980, la Région wallonne est compétente pour les associations de
gemeenten. Bij de uitoefening van die bevoegdheid kan de decreetgever communes. Dans l'exercice de cette compétence, le législateur décrétal
gebruikmaken van zowel publiekrechtelijke als privaatrechtelijke
technieken, zij het dat het hem daarbij verboden is, behoudens met een peut faire usage de techniques de droit public comme de droit privé,
beroep op artikel 10 van de voormelde bijzondere wet, om op algemene mais il lui est interdit, sauf recours à l'article 10 de la loi
spéciale précitée, de déroger de manière générale au droit des
wijze af te wijken van het vennootschapsrecht, dat tot de bevoegdheid sociétés, qui relève de la compétence de l'autorité fédérale (article
van de federale overheid behoort (artikel 6, § 1, VI, vijfde lid, 5°, 6, § 1er, VI, alinéa 5, 5°, de la même loi spéciale).
van dezelfde bijzondere wet).
Artikel L1523-1, eerste lid, van het Wetboek van de plaatselijke L'article L1523-1, alinéa 1er, du Code de la démocratie locale et de
democratie en de decentralisatie bepaalt dat de intercommunales de la décentralisation prévoit que les intercommunales adoptent la forme
juridische vorm van de naamloze maatschappij of van de samenwerkende juridique de la société anonyme ou de la société coopérative à
maatschappij met beperkte aansprakelijkheid aannemen. Hetzelfde responsabilité limitée. Le même Code prévoit des règles spécifiques
Wetboek voorziet in specifieke regels met name wat betreft de notamment en ce qui concerne les règles de fonctionnement de leurs
werkingsregels van hun beheersorganen, zoals het in de in het geding organes de gestion, tel le quorum de présence prévu par la disposition
zijnde bepaling bedoelde aanwezigheidsquorum. Door een dergelijk en cause. En instaurant un tel statut, le législateur décrétal a
statuut in te voeren, heeft de decreetgever de bevoegdheid uitgeoefend exercé la compétence que lui confère l'article 6, § 1er, VIII, 8°, de
die artikel 6, § 1, VIII, 8°, van de bijzondere wet van 8 augustus la loi spéciale du 8 août 1980, sans déroger de manière générale au
1980 hem toekent, zonder op algemene wijze af te wijken van het
vennootschapsrecht. droit des sociétés.
Het is bijgevolg niet nodig de in het geding zijnde bepaling te Il n'y a dès lors pas lieu d'examiner la disposition en cause au
onderzoeken in het licht van artikel 10 van de bijzondere wet van 8 regard de l'article 10 de la loi spéciale du 8 août 1980.
augustus 1980.
B.7. De in het geding zijnde bepaling is in overeenstemming met
artikel 6, § 1, VI, vijfde lid, 5°, en VIII, van de bijzondere wet van B.7. La disposition en cause est conforme à l'article 6, § 1er, VI,
8 augustus 1980. alinéa 5, 5°, et VIII, de la loi spéciale du 8 août 1980.
Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag Quant à la première question préjudicielle
B.8. De Raad van State vraagt het Hof of de in het geding zijnde B.8. Le Conseil d'Etat demande à la Cour si la disposition en cause
bepaling bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in est compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en
samenhang gelezen met het algemene beginsel van de continuïteit van de combinaison avec le principe général de la continuité du service
openbare dienst, in zoverre zij, in de in B.1 vermelde interpretatie, public, en ce que, dans l'interprétation mentionnée en B.1, elle est
enkel voor de vennootschappen die eraan zijn onderworpen, in susceptible de conduire, pour les seules sociétés qui y sont soumises,
tegenstelling tot de andere vennootschappen en in het bijzonder de à la différence des autres sociétés et en particulier des autres
andere publiekrechtelijke vennootschappen die niet eraan zijn sociétés de droit public qui n'y sont pas soumises, à la paralysie des
onderworpen, kan leiden tot het lamleggen van de beheersorganen van organes de gestion de ces sociétés, dans l'hypothèse où une majorité
die vennootschappen, in het geval waarin een meerderheid van de leden van die organen, bewust of door nalatigheid, niet meer deelneemt aan de vergaderingen ervan. De prejudiciële vraag noopt dus tot het vergelijken van, enerzijds, de intercommunales, die in hun statuten of in de huishoudelijke reglementen van hun beheersorganen geen clausule mogen opnemen waardoor, na een eerste vergadering waarop werd vastgesteld dat het aanwezigheidsquorum niet werd bereikt, een tweede vergadering kan worden bijeengeroepen tijdens welke er zal kunnen worden beraadslaagd, ongeacht het aantal aanwezige leden, met, anderzijds, de andere vennootschappen, in het bijzonder van publiek recht, die wel in een des membres de ces organes, délibérément ou par négligence, ne participe plus à leurs réunions. La question préjudicielle invite donc à comparer, d'une part, les intercommunales, qui ne sont pas autorisées à inclure dans leurs statuts ou dans les règlements d'ordre intérieur de leurs organes de gestion une clause permettant, après une première réunion à laquelle il a été constaté que le quorum de présence n'était pas atteint, de convoquer une seconde réunion au cours de laquelle il pourra être délibéré, quel que soit le nombre de membres présents, et, d'autre part, les autres sociétés, en particulier de droit public, qui peuvent
dergelijke clausule kunnen voorzien. prévoir une telle clause.
B.9. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet hebben een algemene B.9. Les articles 10 et 11 de la Constitution ont une portée générale.
draagwijdte. Zij verbieden elke discriminatie, ongeacht de oorsprong Ils interdisent toute discrimination, quelle qu'en soit l'origine :
ervan : de grondwettelijke regels van de gelijkheid en van de les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination
niet-discriminatie zijn toepasselijk ten aanzien van alle rechten en sont applicables à l'égard de tous les droits et de toutes les
alle vrijheden. libertés.
Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une
een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt différence de traitement soit établie entre des catégories de
ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et
en het redelijk verantwoord is. qu'elle soit raisonnablement justifiée.
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van nature des principes en cause; le principe d'égalité et de
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas
er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés
aangewende middelen en het beoogde doel. et le but visé.
B.10. In het kader van dat onderzoek houdt het Hof rekening met het B.10. Dans le cadre de cet examen, la Cour tient compte du principe
algemene beginsel van de continuïteit van de openbare dienst, in général de la continuité du service public, en ce qu'il tend à assurer
zoverre het ertoe strekt de bestendigheid van de openbare instellingen la permanence des institutions publiques et de leur fonctionnement
en van de werking ervan te verzekeren (Cass., 12 februari 2004, (Cass., 12 février 2004, C.01.0248.N), dès lors que ce principe est
C.01.0248.N), aangezien dat beginsel wordt aangevoerd in samenhang met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. invoqué en combinaison avec les articles 10 et 11 de la Constitution.
B.11. In tegenstelling tot hetgeen de Waalse Regering aanvoert, zijn B.11. Contrairement à ce que soutient le Gouvernement wallon, les deux
de twee in B.8 vermelde categorieën van vennootschappen voldoende catégories de sociétés mentionnées en B.8 sont suffisamment
vergelijkbaar. De omstandigheid dat de intercommunales verenigingen comparables. La circonstance que les intercommunales sont des
zijn die zijn opgericht door gemeenten en eventueel door andere
publiekrechtelijke of privaatrechtelijke rechtspersonen, met het oog associations formées par des communes et, éventuellement, par d'autres
op de gezamenlijke behartiging van aangelegenheden van gemeentelijk personnes morales de droit public ou de droit privé, dans le but de
belang, heeft niet tot gevolg dat zij zich in een situatie zouden gérer en commun des matières relevant de l'intérêt communal, n'a pas
bevinden die dermate verschilt van die van andere vennootschappen, die pour conséquence qu'elles se trouveraient dans une situation à ce
in voorkomend geval zijn opgericht door overheden teneinde een point différente de celle d'autres sociétés, le cas échéant
opdracht van openbare dienst uit te oefenen, dat zij niet zouden constituées par des pouvoirs publics pour exercer une mission de
kunnen worden vergeleken met die vennootschappen, gelet op het doel service public, qu'elles ne pourraient être comparées à ces sociétés,
van de in het geding zijnde bepaling. eu égard à l'objet de la disposition en cause.
B.12. Het in het geding zijnde verschil in behandeling berust op een B.12. La différence de traitement en cause repose sur un critère
objectief criterium, namelijk de vraag of de betrokken vennootschap al objectif, à savoir la question de savoir si la société concernée est
dan niet een intercommunale is. une intercommunale ou non.
B.13. De regel volgens welke de meerderheid van de leden van een B.13. La règle selon laquelle la majorité des membres d'un organe
collegiaal orgaan aanwezig moet zijn opdat dat orgaan geldig kan collégial doit être présente pour que celui-ci puisse valablement
beraadslagen, is inherent aan de werking van collegiale organen. Zoals délibérer est inhérente au fonctionnement des organes collégiaux.
in B.8 is vermeld, brengt de prejudiciële vraag die regel, die de Comme il est dit en B.8, la question préjudicielle ne remet pas en soi
decreetgever, bij de in het geding zijnde bepaling, in het Wetboek van en cause cette règle, que le législateur décrétal, par la disposition
de plaatselijke democratie en de decentralisatie heeft opgenomen voor en cause, a inscrite dans le Code de la démocratie locale et de la
de beheersorganen van de intercommunales, op zich niet in het geding, décentralisation pour les organes de gestion des intercommunales, mais
maar enkel het feit dat hij zonder uitzondering van toepassing is op uniquement le fait qu'elle s'applique sans exception à toute
elke beraadslaging, en dus ook op de vergaderingen die volgen op een délibération, y compris aux réunions qui font suite à une première
eerste vergadering tijdens welke het aanwezigheidsquorum niet werd réunion lors de laquelle le quorum de présence n'était pas atteint. La
bereikt. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot dat geval. Cour limite son examen à cette hypothèse.
B.14. De in het geding zijnde bepaling past in de context van een B.14. La disposition en cause s'inscrit dans le contexte d'une réforme
algehele hervorming met het oog op een sterker bestuur en een sterkere globale visant à renforcer la gouvernance et la transparence dans
transparantie bij de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale l'exécution des mandats publics au sein des structures locales et
en bovenlokale structuren en hun filialen. Bij het decreet van 29 supra-locales et de leurs filiales. Le décret du 29 mars 2018 met en
maart 2018 wordt die hervorming uitgevoerd, die zich toespitst op drie oeuvre cette réforme, qui s'articule autour de trois axes : la
hoofdlijnen : governance, responsabilisering en transparantie (Parl. gouvernance, la responsabilisation et la transparence (Doc. parl.,
St., Waals Parlement, 2017-2018, nr. 1047/27, p. 7). Het doel dat Parlement wallon, 2017-2018, n° 1047/27, p. 7). L'objectif consistant
bestaat in een grotere responsabilisering van de betrokken actoren, en en une plus grande responsabilisation des acteurs concernés et, en
in het bijzonder van de bestuurders, uit zich onder meer in de particulier, des administrateurs se traduit entre autres par
verplichting voor die laatsten om daadwerkelijk deel te nemen aan de l'obligation pour ceux-ci de participer effectivement aux travaux des
werkzaamheden van de beheersorganen waarin zij zitting hebben (ibid., organes de gestion dans lesquels ils siègent (ibid., p. 5).
p. 5). In zoverre zij een aanwezigheidsquorum tijdens de vergaderingen van de En ce qu'elle impose un quorum de présence lors des réunions des
beheersorganen van de intercommunales oplegt en in zoverre zij in dat organes de gestion des intercommunales et en ce qu'elle prévoit, à cet
verband erin voorziet dat met volmachten geen rekening wordt gehouden, égard, que les procurations ne sont pas prises en compte, la
strekt de in het geding zijnde bepaling ertoe te waarborgen dat de disposition en cause vise à garantir que les décisions des organes de
beslissingen van de beheersorganen van de intercommunales door een gestion des intercommunales soient prises par un nombre suffisant
voldoende aantal bestuurders worden genomen. Bij die bestuurders
worden de vertegenwoordigers van de aangesloten gemeenten aangewezen d'administrateurs. Parmi ces administrateurs, les représentants des
onder de leden van de gemeenteraad en van het gemeentecollege (artikel communes associées sont désignés parmi les membres du conseil et du
L1523-15, § 3, zesde lid, van het Wetboek van de plaatselijke collège communaux (article L1523-15, § 3, alinéa 6, du Code de la
democratie en de decentralisatie). De in het geding zijnde bepaling démocratie locale et de la décentralisation). La disposition en cause
versterkt aldus de democratische controle op de werking van de renforce ainsi le contrôle démocratique sur le fonctionnement des
intercommunales. Het is de bedoeling de legitimiteit van de genomen intercommunales. Il s'agit de garantir la légitimité des décisions
beslissingen te waarborgen, te vermijden dat de werkelijke macht wordt prises, d'éviter que le pouvoir réel soit accaparé par un nombre
weggekaapt door een beperkt aantal bestuurders en te waarborgen dat de restreint d'administrateurs et de garantir que les intérêts des
belangen van de gemeenten en van de andere aangesloten entiteiten communes et des autres entités associées soient effectivement
daadwerkelijk worden vertegenwoordigd binnen de beheersorganen van de intercommunales. De in het geding zijnde bepaling is pertinent met het oog op de verwezenlijking van die legitieme doelstellingen. In dat verband vermocht de decreetgever redelijkerwijs te oordelen dat, rekening houdend met de bijzondere aard van de intercommunales en met de context waarin de hervorming tot stand is gekomen, de in het geding zijnde maatregel niet van toepassing moet zijn op alle andere publiekrechtelijke vennootschappen waarvoor het Waalse Gewest bevoegd is. In het bijzonder vermocht de decreetgever te oordelen dat de intercommunales meer dan andere vennootschappen zijn blootgesteld aan het risico van ontsporingen en dat het aangewezen is om bijzondere maatregelen te nemen teneinde het vermogen van de gemeenten en van de andere aangesloten entiteiten om controle uit te oefenen op de werking van de intercommunales waarvan zij deel uitmaken, te versterken. B.15. Het Hof dient nog te onderzoeken of het in het geding zijnde verschil in behandeling onevenredige gevolgen met zich meebrengt voor représentés au sein des organes de gestion des intercommunales. La disposition en cause est pertinente en vue de la réalisation de ces objectifs légitimes. A cet égard, le législateur décrétal a pu raisonnablement estimer que, compte tenu de la nature particulière des intercommunales et du contexte dans lequel la réforme est intervenue, la mesure en cause ne doit pas s'appliquer à l'ensemble des autres sociétés de droit public pour lesquelles la Région wallonne est compétente. En particulier, le législateur décrétal a pu considérer que les intercommunales sont plus exposées que d'autres sociétés au risque de dérives et qu'il s'indique de prendre des mesures particulières pour renforcer la capacité de contrôle des communes et des autres entités associées sur le fonctionnement des intercommunales dont elles font partie. B.15. La Cour doit encore examiner si la différence de traitement en cause entraîne des effets disproportionnés pour les intercommunales, eu égard aux objectifs poursuivis.
de intercommunales, gelet op de nagestreefde doelstellingen. Pour que survienne la paralysie de l'organe de gestion évoquée dans la
Opdat het beheersorgaan, zoals vermeld in de prejudiciële vraag, question préjudicielle, il faudrait qu'une majorité des
daadwerkelijk zou worden lamgelegd, zou een meerderheid van de administrateurs cesse de participer aux réunions de l'organe de
bestuurders moeten ophouden deel te nemen aan de vergaderingen van het gestion concerné. Un tel risque de paralysie paraît relativement
betrokken beheersorgaan. Een dergelijk risico van lamlegging lijkt limité. L'administrateur qui ne remplit pas les obligations qui lui
relatief beperkt. De bestuurder die niet voldoet aan de verplichtingen incombent en cette qualité n'ignore pas qu'il engage sa responsabilité
die in die hoedanigheid op hem rusten, weet dat hij aansprakelijk kan
worden gesteld ten aanzien van de intercommunale. Bij zijn installatie vis-à-vis de l'intercommunale. En effet, l'administrateur s'engage par
verbindt de bestuurder zich immers schriftelijk ertoe voor de vlotte écrit, à son installation, à veiller au fonctionnement efficace de
werking van het beheersorgaan te zorgen (artikel L1532-1, § 1, 1°, van l'organe de gestion (article L1532-1, § 1er, 1°, du Code de la
het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisatie). Die démocratie locale et de la décentralisation). Cette obligation
verplichting houdt in dat hij deelneemt aan de vergaderingen van het implique sa participation aux réunions de l'organe de gestion.
beheersorgaan. In artikel L1532-1, § 3, 1°, tweede lid, van hetzelfde Wetboek wordt in herinnering gebracht dat de bestuurders overeenkomstig het gemeen recht verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van hun mandaat en voor de fouten die zij in hun beheer begaan. Wat de in artikel L1523-18 van het voormelde Wetboek bedoelde beperkte beheersorganen betreft, waaraan de raad van bestuur een deel van zijn bevoegdheden heeft gedelegeerd, kan diezelfde raad van bestuur in beginsel een einde maken aan de delegatie in geval van een probleem. Daarenboven, ook al kan het risico dat het beheersorgaan wordt lamgelegd niet volledig worden uitgesloten, toch vermocht de decreetgever op geldige wijze te oordelen dat de mogelijkheid ervan op zich alleen niet kan verantwoorden dat het voor een intercommunale mogelijk is om op algemene en stelselmatige wijze af te wijken van de verplichting om het aanwezigheidsquorum in acht te nemen wanneer een tweede vergadering wordt bijeengeroepen na een eerste vergadering waarop het quorum niet werd bereikt. Niet elke beslissing heeft L'article L1532-1, § 3, 1°, alinéa 2, du même Code rappelle que les administrateurs sont, conformément au droit commun, responsables de l'exécution de leur mandat et des fautes commises dans leur gestion. En ce qui concerne les organes restreints de gestion visés à l'article L1523-18 du Code précité, à qui le conseil d'administration a délégué une partie de ses pouvoirs, ce même conseil d'administration peut en principe mettre fin à la délégation en cas de problème. Par ailleurs, même si le risque de paralysie de l'organe de gestion ne peut être totalement exclu, le législateur décrétal a pu valablement estimer que son éventualité ne saurait à elle seule justifier qu'il soit possible, pour une intercommunale, de déroger généralement et systématiquement, à l'obligation de respecter le quorum de présence lorsqu'une seconde réunion est convoquée après une première réunion lors de laquelle le quorum n'était pas atteint. Toute décision ne
overigens dezelfde mate van dringendheid ten aanzien van de noodzaak revêt du reste pas le même degré d'urgence au regard de la nécessité
om de continuïteit van de openbare dienst te verzekeren waarmee de d'assurer la continuité du service public dont l'intercommunale est
intercommunale is belast. investie.
Ten slotte, in het geval waarin één of meer bestuurders op herhaalde Enfin, dans l'hypothèse dans laquelle un ou plusieurs administrateurs
en onverantwoorde wijze niet zouden verschijnen en zodoende de feraient défaut de manière répétée et injustifiée et manqueraient de
verplichtingen die uit hun mandaat voortvloeien, niet zouden nakomen, ce fait aux obligations qui découlent de leur mandat, la disposition
dient de in het geding zijnde bepaling in die zin te worden en cause doit être interprétée comme permettant aux membres actifs du
geïnterpreteerd dat de actieve leden van de raad van bestuur de conseil d'administration de constater l'abandon de fait du mandat et
feitelijke afstand van het mandaat kunnen vaststellen en de algemene
vergadering, op ieder ogenblik, kunnen verzoeken om de betrokken de demander à l'assemblée générale, à tout moment, de révoquer
bestuurder af te zetten (artikel L1532-1, § 4, 1°, van het Wetboek van l'administrateur concerné (article L1532-1, § 4, 1°, du Code de la
de plaatselijke democratie en de decentralisatie), zonder dat bij de démocratie locale et de la décentralisation), sans qu'il faille tenir
berekening van het aanwezigheidsquorum rekening moet worden gehouden met de in gebreke blijvende bestuurders. compte des administrateurs défaillants dans le calcul du quorum de présence.
B.16. De in het geding zijnde bepaling is bestaanbaar met de artikelen B.16. La disposition en cause est compatible avec les articles 10 et
10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met het algemene 11 de la Constitution, lus en combinaison avec le principe général de
beginsel van de continuïteit van de openbare dienst. la continuité du service public.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
- Artikel L1523-10, § 3, van het Wetboek van de plaatselijke - L'article L1523-10, § 3, du Code de la démocratie locale et de la
democratie en de decentralisatie, ingevoegd bij artikel 20 van het décentralisation, inséré par l'article 20 du décret de la Région
decreet van het Waalse Gewest van 29 maart 2018 « tot wijziging van wallonne du 29 mars 2018 « modifiant le Code de la démocratie locale
het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met et de la décentralisation en vue de renforcer la gouvernance et la
het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de transparence dans l'exécution des mandats publics au sein des
uitvoering van de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structures locales et supra-locales et de leurs filiales », ne viole
structuren en hun filialen », schendt artikel 6, § 1, VI, vijfde lid, pas l'article 6, § 1er, VI, alinéa 5, 5°, et VIII, de la loi spéciale
5°, en VIII, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming du 8 août 1980 de réformes institutionnelles.
der instellingen niet.
- Dezelfde bepaling schendt niet de artikelen 10 en 11 van de - La même disposition ne viole pas les articles 10 et 11 de la
Grondwet, in samenhang gelezen met het algemene beginsel van de Constitution, lus en combinaison avec le principe général de la
continuïteit van de openbare dienst. continuité du service public.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 30 juni 2022. la Cour constitutionnelle, le 30 juin 2022.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
F. Meersschaut P. Nihoul F. Meersschaut P. Nihoul
^