Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 87/2022 van 30 juni 2022 Rolnummer 7450 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 524, § 1, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Henegouwen, afdeling C Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 87/2022 van 30 juni 2022 Rolnummer 7450 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 524, § 1, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Henegouwen, afdeling C Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...) Extrait de l'arrêt n° 87/2022 du 30 juin 2022 Numéro du rôle : 7450 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 524, § 1 er , alinéa 2, du Code judiciaire, posées par le Tribunal de première instance du Hainaut La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges J.-P. (...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 87/2022 van 30 juni 2022 Extrait de l'arrêt n° 87/2022 du 30 juin 2022
Rolnummer 7450 Numéro du rôle : 7450
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 524, § 1, tweede En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 524, § 1er,
lid, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van alinéa 2, du Code judiciaire, posées par le Tribunal de première
eerste aanleg Henegouwen, afdeling Charleroi. instance du Hainaut, division de Charleroi.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges J.-P.
rechters J.-P. Moerman, Y. Kherbache, T. Detienne, S. de Bethune en W. Moerman, Y. Kherbache, T. Detienne, S. de Bethune et W. Verrijdt,
Verrijdt, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président P.
voorzitterschap van voorzitter P. Nihoul, Nihoul,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij vonnis van 30 september 2020, waarvan de expeditie ter griffie van Par jugement du 30 septembre 2020, dont l'expédition est parvenue au
het Hof is ingekomen op 13 oktober 2020, heeft de Rechtbank van eerste greffe de la Cour le 13 octobre 2020, le Tribunal de première instance
aanleg Henegouwen, afdeling Charleroi, de volgende prejudiciële vragen du Hainaut, division de Charleroi, a posé les questions préjudicielles
gesteld : suivantes :
« - Schendt artikel 524, § 1, tweede lid, van het Gerechtelijk « - L'article 524, § 1er, alinéa 2, du Code judiciaire, interprété
Wetboek, in die zin geïnterpreteerd dat het de waarde van de overname comme limitant la valeur de reprise d'une étude d'huissier de justice
van een gerechtsdeurwaarderskantoor door de opvolger van een overleden par le successeur d'un huissier de justice décédé à la valeur
gerechtsdeurwaarder beperkt tot de boekwaarde van de infrastructuur comptable de l'infrastructure de cette étude, viole-t-il les principes
van dat kantoor, de grondwettelijke beginselen van gelijkheid en constitutionnels d'égalité et de non-discrimination qui ressortent
niet-discriminatie, die met name blijken uit de artikelen 10 en 11 van notamment des articles 10 et 11 de la Constitution lus isolément ou en
de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 14 van het combinaison avec l'article 14 de la Convention de sauvegarde des
Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele droits de l'homme et libertés fondamentales en ce qu'il crée une
vrijheden, in zoverre het een discriminatie doet ontstaan tussen de
rechtsopvolgers van de gerechtsdeurwaarders : discrimination entre les ayants droit des huissiers de justice :
. naargelang de overledene zijn kantoor vóór zijn overlijden al dan . selon que le défunt ait ou non cédé son étude avant son décès dans
niet heeft overgedragen, in zoverre de prijs waartegen een vacant la mesure où le prix de cession d'une étude vacante sous régime de
kantoor onder het stelsel van continuïteit wordt overgedragen, continuité serait nettement inférieur au prix d'apport d'une telle
beduidend lager zou zijn dan de prijs voor de inbreng van een
dergelijk kantoor ? étude ?
. naargelang de overledene vóór of na de leeftijd van 70 jaar is . selon que le défunt soit décédé avant ou après l'âge de 70 ans dans
gestorven, in zoverre het wettelijk stelsel van overdracht en la mesure où le régime légal de la cession et de la continuité de
continuïteit van het kantoor in geval van overlijden, ontslag of
afzetting slechts van toepassing zou zijn tot de betrokkene de l'étude ne s'appliquerait en cas de décès, de démission ou de
leeftijd van 70 jaar heeft bereikt ? destitution que jusqu'à ce que l'intéressé ait atteint l'âge de 70 ans ?
- Schendt artikel 524, § 1, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek, - L'article 524, § 1er, alinéa 2, du Code judiciaire, interprété comme
in die zin geïnterpreteerd dat het de waarde van de overname van een limitant la valeur de reprise d'une étude d'huissier de justice par le
gerechtsdeurwaarderskantoor door de opvolger van een overleden successeur d'un huissier de justice décédé à la valeur comptable de
gerechtsdeurwaarder beperkt tot de boekwaarde van de infrastructuur l'infrastructure de cette étude, viole-t-il les principes
van dat kantoor, de grondwettelijke beginselen van gelijkheid en constitutionnels d'égalité et de non-discrimination qui ressortent
niet-discriminatie, die met name blijken uit de artikelen 10 en 11 van notamment des articles 10 et 11 de la Constitution lus isolément ou en
de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 14 van het combinaison avec l'article 14 de la Convention de sauvegarde des
Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele droits de l'homme et libertés fondamentales en ce qu'il crée une
vrijheden, in zoverre het een discriminatie doet ontstaan tussen de discrimination entre les ayants droit des huissiers de justice et ceux
rechtsopvolgers van de gerechtsdeurwaarders en die van de notarissen, des notaires qui bénéficient d'une l'indemnité de reprise égale à deux
die een overnamevergoeding genieten die gelijk is aan tweeënhalf maal fois et demie le revenu moyen, indexé et éventuellement corrigé, des
het geïndexeerde en eventueel gecorrigeerde gemiddelde inkomen van de
laatste vijf jaren van het kantoor ? cinq dernières années de 1'étude ?
- Schendt artikel 524, § 1, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek, - L'article 524, § 1er, alinéa 2, du Code judiciaire, interprété comme
in die zin geïnterpreteerd dat het de waarde van de overname van een limitant la valeur de reprise d'une étude d'huissier de justice par le
gerechtsdeurwaarderskantoor door de opvolger van een overleden successeur d'un huissier de justice décédé à la valeur comptable de
gerechtsdeurwaarder beperkt tot de boekwaarde van de infrastructuur l'infrastructure de cette étude, viole-t-il les principes
van dat kantoor, de grondwettelijke beginselen van gelijkheid en constitutionnels d'égalité et de non-discrimination ainsi que de
niet-discriminatie alsook van bescherming van het eigendomsrecht, die protection du droit de propriété qui ressortent notamment des articles
met name blijken uit de artikelen 10, 11 en 16 van de Grondwet, al dan 10, 11 et 16 de la Constitution lus isolément ou en combinaison avec
niet in samenhang gelezen met artikel 14 van het Verdrag tot l'article 14 de la Convention de sauvegarde des droits de l'homme et
bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden en libertés fondamentales et l'article 1er du premier protocole
artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Verdrag tot additionnel à la Convention de sauvegarde des droits de l'homme et
bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden ? ». libertés fondamentales ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling Quant à la disposition en cause
B.1. Artikel 524 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : B.1. L'article 524 du Code judiciaire dispose :
« § 1. De gerechtsdeurwaarder die benoemd wordt in opvolging van een « § 1er. L'huissier de justice qui est nommé pour succéder à un
overleden, afgezet of ontslagnemend gerechtsdeurwaarder neemt van huissier de justice décédé, destitué ou démissionnaire reprend de
rechtswege die verplichtingen over van de gerechtsdeurwaarder die hij plein droit ces obligations de l'huissier de justice auquel il
opvolgt, voorzover die verplichtingen er zijn of behouden blijven, succède, pour autant qu'existent ou que soient maintenues ces
welke verband houden met arbeidsovereenkomsten en lopende huur-, obligations qui résultent des contrats de travail et des baux, des
leverings-, renting- en leasingcontracten. Alle schulden die geen contrats de fourniture, de renting et de location-financement en
verband houden met arbeidsovereenkomsten en lopende huur-, leverings-, cours. Toutes les dettes qui ne résultent pas des contrats de travail
et des baux, des contrats de fourniture, de renting et de
renting- en leasingcontracten kunnen niet worden overgedragen. location-financement en cours ne peuvent pas être transférées.
De opvolger neemt verplicht en tegen boekwaarde de Le successeur reprend obligatoirement, à sa valeur comptable,
kantoorinfrastructuur, zoals de lichamelijke roerende goederen, l'infrastructure de l'étude, comme les biens meubles corporels, les
software, hardware, ICT over die toebehoort aan de gerechtsdeurwaarder logiciels, le matériel, les TIC qui appartient à l'huissier de justice
die hij opvolgt. Onroerende goederen zijn uitgesloten. auquel il succède. Les biens immobiliers sont exclus.
In voorkomend geval neemt de opvolger de kwaliteitsrekeningen over van Le cas échéant, le successeur reprend les comptes de qualité de
de gerechtsdeurwaarder die hij opvolgt. l'huissier de justice auquel il succède.
§ 2. De Koning bepaalt de nadere regels inzake de overname van de § 2. Le Roi précise les modalités relatives à la reprise des baux, des
lopende huur-, leverings-, renting- en leasingcontracten en van de in contrats de fourniture, de renting et de location-financement et de
§ 1 bedoelde kantoorinfrastructuur en stelt de regels vast voor de l'infrastructure de l'étude visée au § 1er et fixe les règles de la
mededeling aan de kandidaat-gerechtsdeurwaarders van de onder § 1 communication aux candidats-huissiers de justice des obligations
bedoelde verplichtingen en van de kantoorinfrastructuur en het bedrag visées au § 1er et de l'infrastructure de l'étude et du montant de
van de vergoeding. l'indemnité.
Verplichtingen of kantoorinfrastructuur die niet opgenomen zijn in de Les obligations ou l'infrastructure de l'étude qui ne sont pas
in het eerste lid bedoelde mededeling, kunnen niet worden overgedragen reprises dans la communication visée à l'alinéa premier, ne peuvent
». pas être transférées ».
B.2. De in het geding zijnde bepaling is ingevoegd naar aanleiding van B.2. La disposition en cause a été insérée à l'occasion d'une réforme
een hervorming van het ambt van gerechtsdeurwaarder bij de wet van 7
januari 2014 « tot wijziging van het statuut van de de la fonction d'huissier de justice par la loi du 7 janvier 2014 «
gerechtsdeurwaarders » (hierna : de wet van 7 januari 2014). De modifiant le statut des huissiers de justice » (ci-après : la loi du 7
hervorming had tot doel de procedure voor de benoeming van de janvier 2014). Les objectifs de la réforme étaient de moderniser la
gerechtsdeurwaarders te moderniseren, de tuchtregeling en de procédure de nomination des huissiers de justice, de réformer la
deontologie die op hen van toepassing zijn te wijzigen, het statuut discipline et la déontologie qui leur sont applicables, de revaloriser
van kandidaat-gerechtsdeurwaarder te herwaarderen, alsook de regeling le statut du candidat-huissier de justice, ainsi que de régler le
inzake de continuïteit van de gerechtsdeurwaarderskantoren in geval régime de continuité des études d'huissiers de justice en cas de
van hun ontslag, overlijden of afzetting vast te stellen bij démission, de décès ou de destitution de ceux-ci en l'absence de
ontstentenis van contractuele bepalingen. Die laatste doelstelling lag dispositions contractuelles. C'est ce dernier objectif qui a présidé à
ten grondslag aan de aanneming van de in het geding zijnde bepaling. l'adoption de la disposition en cause.
In verband met die laatste doelstelling wordt in de parlementaire A propos de ce dernier objectif, les travaux préparatoires mentionnent
voorbereiding vermeld : :
« Het oude artikel 512 bepaalde weliswaar in § 5 dat de Koning de « Le § 5 de l'ancien article 512 prévoyait, il est vrai, que le Roi
procedure en de regels voor de voortzetting van het kantoor bepaalde fixe la procédure et les règles qui assurent la continuité de l'étude
ingeval van ontslag, overlijden, schorsing of afzetting. Tot nu toe is en cas de démission, de décès, de suspension ou de destitution. Or,
dit koninklijk besluit niet uitgevaardigd. Deze situatie creëert een cet arrêté royal n'a pas encore vu le jour. Cette situation crée une
discontinuïteit, wat de openbare dienstverlening in het gedrang brengt discontinuité qui risque de mettre en péril la mission de service
en een slechte zaak is voor de ontslagnemende of overleden public et nuit aux intérêts de l'huissier de justice démissionnaire ou
gerechtsdeurwaarder of zijn erfgenamen, personeel en opdrachtgevers. de ses ayants droit, de son personnel et de ses clients. Cela suscite
Dit leidt in de praktijk vooral tot problemen bij de surtout des problèmes, dans la pratique, pour l'huissier de justice
gerechtsdeurwaarder die zijn beroep nog alleen uitoefent (46 % volgens qui exerce encore seul sa profession (46 % selon la Chambre nationale
de Nationale kamer van gerechtsdeurwaarders). des huissiers de justice).
De uitoefening van het beroep van gerechtsdeurwaarder is ook L'exercice de la profession d'huissier de justice a également évolué,
geëvolueerd, in die zin dat om een kantoor in stand te houden en het en ce sens que le maintien d'une étude en état et l'exercice correct
beroep correct uit te oefenen planmatig beheer vereist is, met de la profession requièrent une gestion méthodique, avec des
investeringen, aanwerving van personeel, opbouw van clientèle, en investissements, le recrutement de personnel, le développement d'une
know-how, bijscholing, organisatie van het kantoor, enz. clientèle, ainsi que du savoir-faire, une formation continue,
De gezamenlijke overdracht van alle elementen die onlosmakelijk l'organisation de l'étude, etc.
verbonden zijn met de continuïteit van dienstverlening, dient het La cession conjointe de tous les éléments qui sont indissociablement
algemeen belang. De openbare dienst, die het ambt van liés à la continuité du service sert l'intérêt général. Le service
gerechtsdeurwaarder biedt, kan maar daadwerkelijk zonder onderbreking public, qu'offre l'huissier de justice, ne peut être continué
worden voortgezet indien de nieuw benoemde gerechtsdeurwaarder kan effectivement sans aucune interruption, que si l'huissier de justice
beschikken over alle elementen die noodzakelijk zijn voor de verdere nouvellement nommé peut disposer de tous les éléments nécessaires pour
dienstverlening aan het publiek en dit vanaf het eerste ogenblik van assurer le service au public et ce dès son entrée en fonction. Le
zijn ambtsuitoefening. Het publiek, de clientèle, is inderdaad gebaat public, la clientèle, est effectivement servi par la continuation sans
bij een rimpelloze voortzetting van het kantoor; die behelst de heurts de l'étude. Cela comprend les dossiers, l'infrastructure et le
dossiers, de infrastructuur en de service. service.
Het openbaar belang wordt daarenboven gediend door het voortbestaan
van het kantoor. Ook een sociaal belang staat op het spel, want
niemand zal tegenspreken dat de overnemer van een kantoor van een L'intérêt général est en outre servi par la poursuite de l'étude.
gerechtsdeurwaarder, zoals bij de overname van een onderneming, het L'intérêt social est également en jeu, car personne ne peut nier que
personeel mee dient over te nemen. De rechten van de werknemers bij l'huissier de justice, comme à la reprise d'une entreprise, doive
wijziging van werkgever ingevolge overgang van onderneming, worden reprendre le personnel. Les droits des employés, lors d'un changement
gewaarborgd, op grond van een richtlijn van 14 februari 1977, door een d'employeur, sont garantis, conformément à une directive du 14 février
collectieve arbeidsovereenkomst (nr. 32 van 28 februari 1978 - thans 1977, par une convention collective de travail (n° 32 du 28 février
nr. 32bis van 7 juni 1985) gesloten in de schoot van de Nationale 1978 - actuellement n° 32bis du 7 juin 1985) conclue au sein du
Arbeidsraad. Conseil national du Travail.
In [het] licht van al het voorgaande voorziet de nieuwe regeling dan A la lumière de tout ce qui précède, le nouveau régime prévoit dès
ook de verplichting voor de opvolger om de lopende lors l'obligation pour le successeur de reprendre les contrats de
arbeidsovereenkomsten over te nemen, net zoals de huur, leverings-, travail en cours, tout comme les baux, les contrats de fourniture, de
renting- en leasingcontracten die betrekking hebben op de renting et de location-financement en cours qui concernent
kantoorinfrastructuur. Het corollarium van deze regeling is de l'infrastructure de l'étude. Le corollaire de ce régime est
verplichting tot overname van de kantoorinfrastructuur die in eigendom l'obligation de reprendre l'infrastructure de l'étude qui appartient
toebehoort en dit tegen boekwaarde. en propriété, ce à sa valeur comptable.
Daarom wordt in dergelijke gevallen voorzien dat de opvolger de C'est pourquoi il est prévu que le successeur, en pareil cas, reprenne
dossiers overneemt, met afrekening omtrent de tegoeden die betrekking les dossiers, décompte fait des avoirs relatifs aux prestations
hebben op prestaties geleverd door zijn voorganger, mét het personeel fournies par son prédécesseur, mais aussi le personnel (également
(ook ' sociaal passief ' genoemd), en de lopende huur, renting-, appelé le ' passif social ') ainsi que les contrats de location, de
leverings- en leasingcontracten voortzet, voor zover ze behouden renting, de fourniture et de location-financement en cours, pour
blijven » (Parl. St., Kamer, 2012-2013, DOC 53-2937/001, pp. 5-7). autant que ceux-ci soient maintenus » (Doc. parl., Chambre, 2012-2013, DOC 53-2937/001, pp. 5-7).
En verder : Et ensuite :
« De wettelijke regeling voor de overdracht en continuïteit van het « Le régime légal de la cession et de la continuité de l'étude
kantoor geldt in het geval van overlijden of in het geval van ontslag
of afzetting tot op het ogenblik van het bereiken van de leeftijd van s'applique en cas de décès ou en cas de démission ou destitution
70 jaar. De gerechtsdeurwaarder die kiest om te blijven werken na het jusqu'à ce que l'intéressé ait atteint l'âge de 70 ans. L'huissier de
bereiken van de leeftijd van 70 jaar, zal niet kunnen genieten van deze regeling. In dat laatste geval wordt de continuïteit immers verzekerd door de 70-jarige gerechtsdeurwaarder die zelf zijn ambt blijft uitoefenen. Er is dan ook geen kantoor over te nemen. De wettekst voorziet bovendien dat bovengenoemde verplichtingen enkel worden overgenomen ' voor zover die verplichtingen er zijn of behouden blijven '. Een wettelijke regeling wordt immers enkel noodzakelijk geacht in die gevallen dat de continuïteit en de overgang van het sociaal passief niet op een andere manier geregeld is. Er wordt dan ook voornamelijk gedacht aan de eenmanszaken, al dan niet in vennootschap georganiseerd. In het geval daarentegen van een ontslagnemende, afgezette of overleden gerechtsdeurwaarder die vennoot is of was in een associatie met één of meer andere gerechtsdeurwaarders, is de continuïteit van de dienstverlening verzekerd en zal het vennootschapscontract naar alle waarschijnlijkheid een regeling voorzien met betrekking tot de overname van de verplichtingen van de betrokken gerechtsdeurwaarder » justice qui choisit de continuer à travailler après avoir atteint l'âge de 70 ans ne pourra plus bénéficier de ce régime. En effet, dans ce dernier cas, la continuité est assurée par le huissier de justice qui a atteint l'âge de 70 ans, qui reste en fonction. Il n'y a dès lors pas d'étude à reprendre. Le texte de loi prévoit en outre que les obligations précitées sont uniquement reprises ' pour autant qu'existent ou que soient maintenues les obligations '. En effet, un régime légal n'est jugé nécessaire que dans les cas où la continuité et le transfert du passif social ne sont pas réglés autrement. On pense donc principalement aux entreprises individuelles, organisées en société ou non. Par contre, dans le cas d'un huissier de justice démissionnaire, destitué ou décédé, qui est ou était associé dans une association avec un ou plusieurs autres huissiers de justice, la continuité du service est garantie et le contrat de société prévoira selon toute probabilité un régime concernant la reprise des obligations de l'huissier de justice
(ibid., pp. 18-19). concerné » (ibid., pp. 18-19).
Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag Quant à la première question préjudicielle
B.3. Aan het Hof wordt gevraagd of de in het geding zijnde bepaling B.3. La Cour est interrogée sur la compatibilité de la disposition en
bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet cause avec les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en
in samenhang gelezen met artikel 14 van het Europees Verdrag voor de combinaison ou non avec l'article 14 de la Convention européenne des
rechten van de mens, in zoverre zij een discriminatie zou doen
ontstaan onder de rechthebbenden van de gerechtsdeurwaarders, droits de l'homme, en ce qu'elle ferait naître une discrimination
enerzijds, naargelang de overledene zijn kantoor al dan niet heeft entre les ayants droit des huissiers de justice, d'une part, selon que
overgedragen vóór zijn overlijden en, anderzijds, naargelang de le défunt a cédé ou non son étude avant son décès et, d'autre part,
gerechtsdeurwaarder vóór of na de leeftijd van 70 jaar is overleden. selon que l'huissier de justice est décédé avant ou après l'âge de 70
B.4.1. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet ans. B.4.1. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas
uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de
wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et
berust en het redelijk verantwoord is. qu'elle soit raisonnablement justifiée.
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van nature des principes en cause; le principe d'égalité et de
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas
er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés
aangewende middelen en het beoogde doel. et le but visé.
B.4.2. Volgens de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van B.4.2. Selon la jurisprudence de la Cour européenne des droits de
de Mens heeft artikel 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van l'homme, l'article 14 de la Convention européenne des droits de
de mens geen autonome werking omdat het enkel geldt voor het « genot l'homme n'a pas d'existence indépendante, puisqu'il vaut uniquement
van de rechten en vrijheden » welke in het Verdrag zijn vermeld (EHRM, pour la « jouissance des droits et libertés » reconnus dans la
grote kamer, 19 februari 2013, X en anderen t. Oostenrijk, § 94). Convention (CEDH, grande chambre, 19 février 2013, X et autres c.
Het verwijzende rechtscollege vermeldt geen andere bepalingen van het Autriche, § 94). La juridiction a quo ne mentionne pas d'autres dispositions de la
Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in samenhang gelezen met Convention européenne des droits de l'homme lues en combinaison avec
artikel 14 ervan. Bijgevolg onderzoekt het Hof de prejudiciële vraag son article 14. En conséquence, la Cour n'examine pas la question
niet in zoverre zij is afgeleid uit de schending van artikel 14 van préjudicielle en ce qu'elle porte sur la violation de l'article 14 de
het Verdrag, in samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11 van de la Convention, lu en combinaison avec les articles 10 et 11 de la
Grondwet. Constitution.
Wat het eerste onderdeel van de eerste prejudiciële vraag betreft En ce qui concerne la première branche de la première question préjudicielle
B.5. Het Hof moet nagaan of de rechthebbenden van een overleden B.5. La Cour doit examiner si les ayants droit d'un huissier de
gerechtsdeurwaarder wiens kantoor is overgedragen overeenkomstig de in justice défunt dont l'étude est cédée conformément à la disposition en
het geding zijnde bepaling, anders worden behandeld dan de rechthebbenden van een gerechtsdeurwaarder die heeft gekozen voor een bij overeenkomst geregelde overdracht. De eisende partijen voor het verwijzende rechtscollege zijn van mening dat zij, wegens de toepassing van die wettelijke regeling, waarop zij geen enkele vat hebben, worden benadeeld ten opzichte van de situatie die op hen van toepassing zou zijn geweest in geval van een overdracht bij overeenkomst. B.6. Met de in het geding zijnde bepaling beoogt de wetgever de continuïteit van het gerechtsdeurwaarderskantoor in geval van ontslag, overlijden, schorsing of afzetting te verzekeren, in het algemeen en in het openbaar belang, aangezien de gerechtsdeurwaarder opdrachten van een medewerker van het gerecht uitoefent. Uit de in B.2 vermelde parlementaire voorbereiding blijkt dat de wetgever het algemeen belang en de belangen van de ontslagnemend gerechtsdeurwaarder of diens rechthebbenden, alsook die van zijn personeel en zijn cliënten heeft willen afwegen. B.7. Het in het geding zijnde verschil in behandeling berust op een objectief criterium, in casu de beslissing die de gerechtsdeurwaarder cause sont traités différemment des ayants droit d'un huissier de justice qui a opté pour une cession conventionnelle. Les parties demanderesses devant la juridiction a quo estiment qu'en raison de l'application de ce régime légal, sur lequel elles n'ont aucun contrôle, elles sont désavantagées par rapport à la situation qui leur aurait été applicable en cas de cession conventionnelle. B.6. Par la disposition en cause, le législateur vise à assurer la continuité de l'étude de l'huissier de justice en cas de démission, de décès, de suspension ou de destitution, dans l'intérêt général et du public, puisque l'huissier de justice exerce les missions d'un auxiliaire de la justice. Il ressort des travaux préparatoires mentionnés en B.2 que le législateur a entendu mettre en balance l'intérêt général et les intérêts de l'huissier de justice démissionnaire ou de ses ayants droit, ainsi que ceux de son personnel et de ses clients.
heeft genomen om bij leven de overdracht van zijn kantoor al dan niet B.7. La différence de traitement en cause repose sur un critère
bij overeenkomst te regelen. Dat criterium is pertinent, daar het objectif, en l'occurrence la décision prise par l'huissier de justice
toelaat de situaties te voorkomen waarin de continuïteit van bepaalde d'organiser de son vivant la cession de son étude de manière
gerechtsdeurwaarderskantoren in het gedrang komt.
B.8.1. De in het geding zijnde bepaling gaat niet verder dan hetgeen conventionnelle ou non. Ce critère est pertinent, puisqu'il permet
noodzakelijk is om de in B.6 vermelde doelstelling te bereiken, d'éviter les situations dans lesquelles il existerait un risque pour
aangezien zij voorziet in de verplichting voor de opvolger om de la continuité de certaines études d'huissier de justice.
elementen over te nemen die noodzakelijk worden geacht voor de goede B.8.1. La disposition en cause n'excède pas ce qui est nécessaire pour
werking van het kantoor en aangezien zij de bestaande tewerkstelling atteindre l'objectif mentionné en B.6, étant donné qu'elle prévoit
waarborgt. Tevens houdt zij rekening met de belangen van de l'obligation pour le successeur de reprendre les éléments jugés
rechthebbenden door de overname mogelijk te maken van de nécessaires à la bonne marche de l'étude et qu'elle garantit l'emploi
infrastructuur van het kantoor tegen een gemakkelijk te berekenen en existant. Elle prend également en compte les intérêts des ayants droit
ondubbelzinnige waarde, namelijk de boekwaarde. De in het geding en permettant la reprise de l'infrastructure de l'étude à une valeur
zijnde bepaling is overigens uitsluitend bedoeld voor « die gevallen aisément calculable et non ambiguë, à savoir la valeur comptable. La
dat de continuïteit en de overgang van het sociaal passief niet op een disposition en cause vise par ailleurs exclusivement « les cas où la
andere manier geregeld is » (Parl. St., Kamer, 2012-2013, DOC continuité et le transfert du passif social ne sont pas réglés
53-2937/001, p. 19) en vormt dus een regel waarvan de autrement » (Doc. parl., Chambre, 2012-2013, DOC 53-2937/001, p. 19)
gerechtsdeurwaarders bij overeenkomst kunnen afwijken. et constitue donc une règle à laquelle les huissiers de justice
B.8.2. In tegenstelling tot wat de eisende partijen voor het peuvent déroger par voie de convention.
verwijzende rechtscollege aanvoeren, blijkt het niet dat een algemene B.8.2. Contrairement à ce que soutiennent les parties demanderesses
praktijk van overdracht bij overeenkomst van devant la juridiction a quo, il n'apparaît pas qu'il existerait une
gerechtsdeurwaarderskantoren zou bestaan voor een bedrag dat pratique générale de cession conventionnelle des études d'huissier de
stelselmatig hoger zou liggen dan het bedrag dat voortvloeit uit de justice pour un montant qui serait systématiquement supérieur au
toepassing van de in het geding zijnde bepaling. Uit de loutere montant qui découle de l'application de la disposition en cause. De la
mogelijkheid dat, door het spel van de onderhandeling bij een simple possibilité que, par le jeu de la négociation conventionnelle,
overeenkomst, in bepaalde situaties een deurwaarderskantoor zou kunnen dans certaines situations, une étude d'huissier puisse être cédée à un
worden overgedragen tegen een hoger bedrag dan het bedrag dat van montant supérieur au montant qui est d'application sous le régime
toepassing is onder de wettelijke regeling van de continuïteit, volgt légal de continuité, il ne découle pas que la disposition en cause
niet dat de in het geding zijnde bepaling onevenredige gevolgen heeft. produit des effets disproportionnés.
B.9. In zoverre het aanleiding geeft tot een verschil in behandeling B.9. En ce qu'il aboutit à une différence de traitement entre, d'une
tussen, enerzijds, rechthebbenden van een overleden
gerechtsdeurwaarder wiens kantoor is overgedragen overeenkomstig de in part, les ayants droit d'un huissier de justice décédé dont l'étude a
het geding zijnde bepaling, en, anderzijds, rechthebbenden van een été cédée conformément à la disposition en cause et, d'autre part, les
gerechtsdeurwaarder die heeft gekozen voor een bij overeenkomst ayants droit d'un huissier de justice qui a choisi une cession
geregelde overdracht, is artikel 524, § 1, tweede lid, van het conventionnelle, l'article 524, § 1er, alinéa 2, du Code judiciaire
Gerechtelijk Wetboek niet onbestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. n'est pas incompatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution.
Wat het tweede onderdeel van de eerste prejudiciële vraag betreft En ce qui concerne la seconde branche de la première question préjudicielle
B.10. Het Hof moet nagaan of de rechthebbenden van een B.10. La Cour doit examiner si les ayants droit d'un huissier de
gerechtsdeurwaarder die is overleden, verschillend worden behandeld
naargelang de gerechtsdeurwaarder is overleden vóór of na de leeftijd justice qui est décédé sont traités différemment selon que l'huissier
van 70 jaar. de justice est décédé avant ou après avoir atteint l'âge de 70 ans.
B.11. De in het geding zijnde bepaling maakt evenwel geen enkel B.11. La disposition en cause n'opère toutefois aucune distinction
onderscheid op grond van de leeftijd van de gerechtsdeurwaarder op het fondée sur l'âge de l'huissier de justice au moment de son décès.
ogenblik van zijn overlijden.
B.12. Daar dat onderdeel van de eerste prejudiciële vraag steunt op B.12. Etant donné qu'elle repose sur une interprétation manifestement
een kennelijk verkeerde interpretatie van de in het geding zijnde erronée de la disposition en cause, la première question
bepaling, behoeft het geen antwoord. préjudicielle, en cette branche, n'appelle pas de réponse.
Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag Quant à la deuxième question préjudicielle
B.13. Met de tweede prejudiciële vraag wordt het Hof gevraagd of de in B.13. Par une deuxième question préjudicielle, la Cour est interrogée
het geding zijnde bepaling bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 sur la compatibilité de la disposition en cause avec les articles 10
van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 14 van et 11 de la Constitution, lus en combinaison ou non avec l'article 14
het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre die de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce que cette
bepaling een discriminatie zou doen ontstaan tussen de rechthebbenden disposition ferait naître une discrimination entre les ayants droit
van de gerechtsdeurwaarders en de rechthebbenden van de notarissen, des huissiers de justice et les ayants droit des notaires, puisque ces
aangezien die laatstgenoemden een overnamevergoeding genieten. derniers bénéficient d'une indemnité de reprise.
B.14. Om dezelfde reden als die welke in B.4.2 is vermeld, onderzoekt B.14. Pour le même motif que celui qui est exprimé en B.4.2, la Cour
het Hof niet de bestaanbaarheid van de in het geding zijnde bepaling n'examine pas la compatibilité de la disposition en cause avec
met artikel 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. l'article 14 de la Convention européenne des droits de l'homme.
B.15. De gerechtsdeurwaarders en de notarissen vormen te dezen B.15. Les huissiers de justice et les notaires constituent des
voldoende vergelijkbare categorieën van personen, vermits zij beiden catégories de personnes suffisamment comparables en l'espèce,
ministeriële ambtenaren zijn die een vrij beroep uitoefenen en vermits puisqu'ils sont les uns et les autres des officiers ministériels
de wetgever voor beide categorieën heeft voorzien in een regeling exerçant une profession libérale et que le législateur a prévu pour
inzake de continuïteit van het kantoor. Bijgevolg zijn hun ces deux catégories un régime de continuité de l'étude. Partant, leurs
rechthebbenden eveneens voldoende vergelijkbaar. ayants droit sont également suffisamment comparables.
B.16.1. Artikel 55 van de wet van 16 maart 1803 « op het notarisambt » B.16.1. L'article 55 de la loi du 16 mars 1803 « contenant
(hierna : de ventôsewet) regelt de manier waarop de notariskantoren organisation du notariat » (ci-après : la loi de ventôse) règle la
worden overgedragen. Het bepaalt : manière dont les études notariales sont transmises. Il dispose :
« § 1. a) Alle materiële en immateriële roerende activa die verband « § 1er. a) Doivent être remis au notaire nommé en remplacement dans
houden met de organisatie van het kantoor en het ereloon op uitgiften le délai prévu à l'article 54, alinéa premier, moyennant indemnité,
en het uitvoeringsereloon, moeten tegen vergoeding aan de in opvolging tous actifs mobiliers matériels et immatériels liés à l'organisation
benoemde notaris worden overgedragen binnen de in artikel 54, eerste de l'étude ainsi que les honoraires dus pour les expéditions et les
lid, gestelde termijn. Alle schulden die geen verband houden met honoraires d'exécution. Est exclu de la remise le passif qui n'est pas
arbeidsovereenkomsten of met de uitvoering van lopende huur- en issu des contrats d'emploi, et ne résulte ni de baux, ni de contrats
leveringscontracten, zijn van de overdracht uitgesloten. de fourniture en cours.
b) Wanneer de onder a) vermelde over te dragen activa deel uitmaken b) Lorsque les actifs faisant l'objet de la remise prévue au littera
van het patrimonium van een meerhoofdige vennootschap bedoeld in a) figurent dans le patrimoine d'une société pluripersonnelle visée à
artikel 50, § 2, geschiedt de overdracht door afstand van de aandelen l'article 50, § 2, cette remise intervient sous forme de cession des
van de vennootschap. Alvorens de aandelen over te dragen, nemen de parts de la société. Préalablement à cette cession, les associés
vennoten hun reserves op. Zij zuiveren de schulden aan die,
overeenkomstig het bepaalde in a), van de overdracht zijn uitgesloten. retirent leurs réserves et apurent le passif exclu de la remise, comme
De overdrager blijft ten aanzien van de overnemer aansprakelijk voor prévu au littera a). Le cédant reste responsable de l'apurement total
de volledige aanzuivering van deze schulden. de ce passif vis-à-vis du cessionnaire.
Indien tot het vermogen van de vennootschap een onroerend goed behoort dat geheel of gedeeltelijk wordt aangewend voor het notariskantoor of zakelijke rechten op dit onroerend goed, heeft de overnemer de keuze om hetzij het onroerend goed of de zakelijke rechten erop in de vennootschap te behouden, in voorkomend geval met de ervoor aan de vennootschap toegestane kredieten, hetzij het onroerend goed of de zakelijke rechten voor de overdracht van de aandelen te doen overdragen aan de overblijvende vennoten, samen met de erop betrekking hebbende schulden. Voor elke keuze wordt een afzonderlijke waardebepaling van de over te dragen aandelen opgesteld. De overnemer dient deze keuze te maken binnen de zestig dagen na de bekendmaking van zijn benoeming in het Belgisch Staatsblad. § 2. Bovendien moet de geassocieerde notaris die geen titularis is en zijn ambt neerlegt, of zijn erfgenamen, binnen de in artikel 54, eerste lid, bepaalde termijn, tegen vergoeding alle rechten overdragen die hij bezit in de lichamelijke en onlichamelijke roerende bestanddelen van het kantoor. Deze overdracht geschiedt door afstand van zijn aandelen in de vennootschap, tenzij die aandelen zijn toegekend als vergelding voor een inbreng van nijverheid en met Si le patrimoine de la société comprend un immeuble affecté en tout ou en partie à l'étude notariale ou des droits réels sur ce bien, le cessionnaire a le choix, soit, de conserver l'immeuble ou les droits réels sur celui-ci dans la société, le cas échéant avec les crédits y afférents accordés à la société, soit, de faire céder l'immeuble ou les droits réels aux associés restants avant la cession des actions, avec les dettes y afférentes. Pour chaque option une valorisation séparée des actions à céder est établie. Le cessionnaire doit faire ce choix dans les soixante jours après la publication de sa nomination au Moniteur belge. § 2. En outre, le notaire associé non titulaire qui cesse ses fonctions, ou ses héritiers, doit céder dans le délai prévu à l'article 54, premier alinéa, moyennant indemnité, tous ses droits dans les éléments meubles corporels et incorporels dépendant de l'étude. Cette remise intervient sous forme de cession de ses parts dans la société, sauf si ces parts ont été attribuées en rémunération d'un apport en industrie et en tenant compte des dispositions de
inachtneming van het bepaalde in artikel 51, § 3, b). l'article 51, § 3, b).
§ 3. a) Het bedrag van de in § 1, a), bepaalde vergoeding is gelijk § 3. a) Le montant de l'indemnité prévue au § 1er, a), est égal à deux
aan twee en een halve maal het gemiddelde, geïndexeerde en eventueel fois et demie le revenu moyen, indexé et éventuellement corrigé, des
gecorrigeerde, inkomen over de laatste vijf jaar van het kantoor. cinq dernières années de l'étude.
b) In geval van associatie is het bedrag van de vergoeding gelijk aan b) En cas d'association, le montant de l'indemnité est égal à deux
twee en een halve maal het aandeel van de geassocieerde notaris in het fois et demie la quote-part du notaire associé dans le revenu de
inkomen van het kantoor bedoeld onder a), zoals dit aandeel is l'étude visé sous a), telle que cette quote-part est fixée par le
vastgesteld in het vennootschapscontract. contrat de société.
c) De Koning bepaalt de regels inzake berekening en indexering van het c) Le Roi établit les règles de calcul et d'indexation du revenu moyen
gemiddeld inkomen van het kantoor bedoeld in a) en b), alsmede de de l'étude visé sous a) et b), ainsi que les critères de correction
criteria van de eventuele correctie naar beneden toe om economische of éventuelle à la baisse pour des raisons économiques ou d'équité, entre
billijkheidsredenen, onder meer wanneer de overdracht gebeurt door autres lorsque la remise intervient sous forme de cession de parts,
afstand van aandelen zoals bepaald in § 1, b). Het bedrag van de comme prévu au § 1er, b). Le montant de l'indemnité de reprise est
overnamevergoeding wordt vastgesteld in een verslag opgemaakt door een déterminé dans un rapport établi par un réviseur d'entreprise ou par
bedrijfsrevisor of een extern accountant, aangewezen door de Nationale un expert-comptable externe, désigné par la Chambre nationale des
Kamer van notarissen. Deze revisor of extern accountant mag vooraf notaires. Ce réviseur ou expert-comptable ne peut avoir exercé
geen mandaat uitgeoefend hebben in het betrokken kantoor. De précédemment aucun mandat dans l'étude concernée des notaires. Le
aangewezen revisor of extern accountant omschrijft alle bestanddelen réviseur ou l'expert-comptable désigné décrit tous les éléments de
die deel uitmaken van het over te nemen notariskantoor. l'étude notariale à reprendre.
d) De minister van Justitie stelt de regels vast voor de mededeling d) Le ministre de la Justice fixe les modalités de la communication
aan de kandidaat-notarissen van het bedrag van de vergoeding bedoeld aux candidats-notaires du montant de l'indemnité visée sous a). Cette
in a). Deze mededeling geschiedt in ieder geval minstens eenentwintig communication a lieu en tous cas, vingt et un jours au moins avant
dagen voor het verstrijken van de termijn bedoeld in artikel 43, § 1 l'expiration du délai prévu à l'article 43, § 1er ».
». B.16.2. Het voornaamste verschil tussen de regeling inzake de B.16.2. La principale différence entre le régime de continuité de la
continuïteit van het beroep van notaris en de regeling inzake de profession de notaire et le régime de continuité de la profession
continuïteit van het beroep van gerechtsdeurwaarder heeft betrekking
op de vaststelling van de basis van de vergoeding van de overdracht. d'huissier de justice tient dans la fixation de la base de valeur de
Voor de overname van een notariskantoor wordt de vergoeding voor de la cession. Pour la reprise d'une étude de notaire, l'indemnité pour
materiële en immateriële roerende activa berekend op grond van het les actifs meubles matériels et immatériels est calculée sur la base
gemiddelde inkomen van het kantoor, terwijl de in het geding zijnde du revenu moyen de l'étude, tandis que la disposition en cause prévoit
bepaling voorziet in de verplichte overname van bepaalde elementen van une obligation de reprise de certains éléments de l'infrastructure de
de infrastructuur van het gerechtsdeurwaarderskantoor, berekend tegen l'étude de l'huissier de justice, calculés à leur valeur comptable.
de boekwaarde ervan.
B.17. De gerechtsdeurwaarders en de notarissen oefenen wezenlijk B.17. Les huissiers de justice et les notaires exercent des fonctions
verschillende ambten uit, waarbij zij over onderscheiden exclusieve essentiellement différentes et disposent de compétences exclusives
bevoegdheden verschillen. Terwijl de notarissen in hoofdzaak instaan distinctes. Si les notaires ont pour mission principale d'élaborer
voor de opmaak van bepaalde juridische akten in welomschreven certains actes juridiques portant sur des matières précises, les
materies, verlenen gerechtsdeurwaarders hun medewerking aan de huissiers de justice prêtent leur concours à l'exécution du service
uitvoering van de openbare dienst van de justitie. public de la justice.
Zoals de Ministerraad opmerkt, steunt het bestaan van een vergoeding Comme l'observe le Conseil des ministres, l'existence d'une indemnité
voor de overdracht van notariskantoren bovendien op een historisch de reprise des études notariales est en outre fondée sur une
verschil, daar de notarissen hun kantoor al zeer lang onder bezwarende différence historique, puisque les notaires procèdent de longue date
titel overdragen en de notaris die wordt opgevolgd bijgevolg in de au transfert à titre onéreux de leurs études et que le notaire auquel
meeste gevallen een soortgelijke vergoeding zal hebben betaald. Het il est succédé aura donc généralement payé une indemnité analogue. Il
blijkt niet dat een dergelijke praktijk eveneens zou bestaan bij de n'apparaît pas qu'une telle pratique existerait également auprès des
gerechtsdeurwaarders. huissiers de justice.
In dat verband heeft de minister van Justitie tijdens de parlementaire A cet égard, le ministre de la Justice a indiqué, lors des travaux
voorbereiding van de wet van 7 januari 2014 aangegeven dat « de wet préparatoires de la loi du 7 janvier 2014, qu'« à la différence des
niet [voorziet] in een overnamevergoeding voor een notaires, la loi ne prévoit pas d'indemnité de reprise pour l'étude
gerechtsdeurwaarderpraktijk, zoals dat het geval is bij notarissen » d'un huissier de justice » (Doc. parl., Chambre, 2013-2014, DOC
(Parl. St., Kamer, 2013-2014, DOC 53-2937/006, p. 21). 53-2937/006, p. 21).
B.18. Gelet op die verschillen is het niet kennelijk onredelijk dat de B.18. Eu égard à ces différences, il n'est pas manifestement
regeling inzake de continuïteit van het beroep van gerechtsdeurwaarder déraisonnable que le régime de continuité de la profession d'huissier
niet voorziet in een vergoeding die vergelijkbaar is met de vergoeding de justice ne prévoie pas une indemnité similaire à l'indemnité
vervat in artikel 55 van de ventôsewet. De wetgever vermocht zich te contenue dans l'article 55 de la loi de ventôse. Le législateur a pu
baseren op de afwezigheid van een praktijk van overdracht onder bezwarende titel van gerechtsdeurwaarderskantoren om niet te voorzien in een regeling die een aanzienlijke financiële last zou doen wegen op de overnemende deurwaarders. Het gegeven dat het in beide gevallen gaat om ministeriële ambtenaren die een vrij beroep uitoefenen, vereist op zich geen gelijkwaardigheid wat betreft de wijze waarop de wetgever gebruikmaakt van de beoordelingsbevoegdheid waarover hij beschikt om de beroepen in kwestie te regelen. B.19. In zoverre het aanleiding geeft tot een verschil in behandeling tussen gerechtsdeurwaarders en notarissen, is artikel 524, § 1, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek niet onbestaanbaar met de artikelen se baser sur l'absence d'une pratique de cession à titre onéreux des études d'huissier de justice pour ne pas prévoir un système qui ferait peser une charge financière importante sur les huissiers repreneurs. La circonstance qu'il s'agit dans les deux cas d'officiers ministériels exerçant une profession libérale ne requiert pas, en soi, une équivalence en ce qui concerne la manière dont le législateur fait usage du pouvoir d'appréciation dont il dispose pour régler les professions en question. B.19. En ce qu'il aboutit à une différence de traitement entre les huissiers de justice et les notaires, l'article 524, § 1er, alinéa 2,
10 en 11 van de Grondwet. du Code judiciaire n'est pas incompatible avec les articles 10 et 11
Ten aanzien van de derde prejudiciële vraag de la Constitution. Quant à la troisième question préjudicielle
B.20. Met de derde prejudiciële vraag wordt het Hof gevraagd of de in B.20. Par une troisième question préjudicielle, la Cour est interrogée
het geding zijnde bepaling bestaanbaar is met de artikelen 10, 11 en sur la compatibilité de la disposition en cause avec les articles 10,
16 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 14 11 et 16 de la Constitution, lus en combinaison ou non avec l'article
van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, en met artikel 1 14 de la Convention européenne des droits de l'homme et avec l'article
van het Eerste Aanvullend Protocol bij het voormelde Verdrag, in 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention précitée, en ce
zoverre zij afbreuk zou doen aan de eigendom van de rechthebbenden van qu'elle porterait une atteinte aux biens des ayants droit de
de overleden deurwaarder. l'huissier décédé.
B.21.1. Artikel 16 van de Grondwet bepaalt : B.21.1. L'article 16 de la Constitution dispose :
« Niemand kan van zijn eigendom worden ontzet dan ten algemenen nutte, « Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité
in de gevallen en op de wijze bij de wet bepaald en tegen billijke en publique, dans les cas et de la manière établis par la loi, et
voorafgaande schadeloosstelling ». moyennant une juste et préalable indemnité ».
B.21.2. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees B.21.2. L'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention
Verdrag voor de rechten van de mens bepaalt : « Alle natuurlijke of rechtspersonen hebben recht op het ongestoord genot van hun eigendom. Niemand zal van zijn eigendom worden beroofd behalve in het algemeen belang en met inachtneming van de voorwaarden neergelegd in de wet en in de algemene beginselen van het internationaal recht. De voorgaande bepalingen zullen echter op geen enkele wijze het recht aantasten dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren ». B.21.3. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens biedt niet alleen bescherming tegen een onteigening of een eigendomsberoving (eerste alinea, tweede zin), maar ook tegen elke verstoring van het genot van de eigendom (eerste alinea, eerste zin) en tegen elke regeling van het gebruik van de eigendom (tweede alinea). Dat artikel doet geen afbreuk aan het recht dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk acht om toezicht uit te oefenen op het gebruik van de eigendom in overeenstemming met het algemeen belang. De inmenging in het recht op het ongestoord genot van de eigendom is enkel verenigbaar met dat recht indien ze een redelijk verband van evenredigheid heeft met het nagestreefde doel, dit wil zeggen indien ze het billijke evenwicht tussen de vereisten van het algemeen belang en die van de bescherming van dat recht niet verbreekt. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is eveneens van oordeel dat de européenne des droits de l'homme dispose : « Toute personne physique ou morale a droit au respect de ses biens. Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité publique et dans les conditions prévues par la loi et les principes généraux du droit international. Les dispositions précédentes ne portent pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes ». B.21.3. L'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme offre une protection non seulement contre l'expropriation ou contre la privation de propriété (premier alinéa, seconde phrase), mais également contre toute ingérence dans le droit au respect des biens (premier alinéa, première phrase) et contre toute réglementation de l'usage des biens (second alinéa). Cet article ne porte pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général. L'ingérence dans le droit au respect des biens n'est compatible avec ce droit que si elle est raisonnablement proportionnée au but poursuivi, c'est-à-dire si elle ne rompt pas le juste équilibre entre les exigences de l'intérêt général et celles de la protection de ce droit. La Cour européenne des droits de l'homme considère également que les Etats membres disposent en la matière d'une grande marge
lidstaten ter zake over een grote appreciatiemarge beschikken (EHRM, 2 d'appréciation (CEDH, 2 juillet 2013, R.Sz. c. Hongrie, § 38).
juli 2013, R.Sz. t. Hongarije, § 38).
B.22. Aangezien artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het B.22. Dès lors que l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la
Europees Verdrag voor de rechten van de mens een draagwijdte heeft die Convention européenne des droits de l'homme a une portée analogue à
analoog is met die van artikel 16 van de Grondwet, vormen de erin celle de l'article 16 de la Constitution, les garanties qu'il contient
vervatte waarborgen een onlosmakelijk geheel met die welke zijn forment un ensemble indissociable avec celles qui sont inscrites dans
opgenomen in artikel 16 van de Grondwet, zodat het Hof, bij zijn cette disposition constitutionnelle, de sorte que la Cour en tient
toetsing van de bestreden bepaling, ermee rekening houdt. compte lors de son contrôle de la disposition attaquée.
B.23. De in het geding zijnde bepaling stelt een regeling vast voor de B.23. La disposition en cause organise un régime de transfert d'une
overdracht van een gerechtsdeurwaarderskantoor. Een dergelijk étude d'huissier de justice. Un tel mécanisme entraîne donc un
mechanisme leidt dus tot een eigendomsoverdracht voor de overnemende transfert de propriété dans le chef de l'huissier de justice
gerechtsdeurwaarder. Bij overlijden van de gerechtsdeurwaarder en bij repreneur. En cas de décès de l'huissier de justice et en l'absence de
ontstentenis van bij overeenkomst vastgelegde bepalingen verhindert
artikel 524 van het Gerechtelijk Wetboek zijn rechthebbenden om een dispositions conventionnelles, l'article 524 du Code judiciaire
beroep te doen op elke andere vorm van waardering van de empêche ses ayants droit de recourir à toute autre forme de
beroepseigendom van de overledene. Te dezen voeren de eisende partijen valorisation des biens professionnels du défunt. En l'espèce, les
voor het verwijzende rechtscollege aan dat die inmenging in het recht parties demanderesses devant la juridiction a quo soutiennent que
op het ongestoord genot van eigendom niet evenredig is met het cette ingérence dans le droit au respect des biens n'est pas
nagestreefde doel, daar die de goodwill van het kantoor, die proportionnée au but poursuivi, puisqu'elle exclut des biens
overeenstemt met de huidige meerwaarde gecreëerd door vroegere en transférés le goodwill de l'étude, qui correspond à la survaleur
toekomstige elementen, waaronder in hoofdzaak het cliënteel, uitsluit présente engendrée par des éléments passés et futurs, au premier rang
van de overgedragen eigendom. desquels se trouve la clientèle.
B.24. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens oordeelt dat het B.24. La Cour européenne des droits de l'homme considère que la notion
begrip « eigendom » in de zin van artikel 1 van het Eerste Aanvullend de « biens » au sens de l'article 1er du Premier Protocole additionnel
Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens een à la Convention européenne des droits de l'homme a une portée autonome
autonome draagwijdte heeft die zich niet beperkt tot de eigendom van qui ne se limite pas à la propriété de biens corporels : certains
materiële goederen : sommige andere rechten en belangen die activa autres droits et intérêts constituant des actifs peuvent aussi passer
vormen, kunnen eveneens doorgaan voor « eigendomsrechten » en dus voor pour des « droits de propriété » et donc pour des « biens » aux fins
« eigendom » volgens het voormelde artikel (EHRM, 23 februari 1995, de l'article précité (CEDH, 23 février 1995, Gasus Dosier- und
Gasus Dosier- und Fördertechnik GmbH t. Nederland, § 53; 25 maart Fördertechnik GmbH c. Pays-Bas, § 53; 25 mars 1999, Iatridis c. Grèce,
1999, Iatridis t. Griekenland, § 54). In dat verband heeft het § 54). A cet égard, la Cour européenne des droits de l'homme a relevé
Europees Hof voor de Rechten van de Mens opgemerkt dat het
beroepscliënteel, gevormd dankzij het werk, het karakter heeft van een que la clientèle professionnelle, constituée grâce au travail,
privaat recht en wordt beschouwd als een vermogenswaarde (EHRM, 26 revêtait le caractère d'un droit privé, et s'analysait en une valeur
juni 1986, Van Marle e.a. t. Nederland, § 41; 30 november 1987, H. t. patrimoniale (CEDH, 26 juin 1986, Van Marle e.a. c. Pays-Bas, § 41; 30
België, § 47, b); beslissing, 25 mei 1999, Olbertz t. Duitsland; novembre 1987, H. c. Belgique, § 47, b); décision, 25 mai 1999,
beslissing, 9 november 1999, Döring t. Duitsland; beslissing, 6 Olbertz c. Allemagne; décision, 9 novembre 1999, Döring c. Allemagne;
februari 2003, Wendenburg e.a. t. Duitsland; beslissing, 22 mei 2006, décision, 6 février 2003, Wendenburg e.a. c. Allemagne; décision, 22
Lederer t. Duitsland; 13 maart 2012, Malik t. Verenigd Koninkrijk, § mai 2006, Lederer c. Allemagne; 13 mars 2012, Malik c. Royaume-Uni, §
89; 16 oktober 2018, Könyv-Tàr KFT e.a. t. Hongarije, § 31). Het Hof 89; 16 octobre 2018, Könyv-Tàr. KFT e.a. c. Hongrie, § 31). La Cour a
heeft eveneens erop gewezen dat het van weinig belang was te weten op également indiqué qu'il importait peu de connaître la façon dont
welke manier dat cliënteel is verkregen (EHRM, 24 mei 2005, Buzescu t. ladite clientèle avait été acquise (CEDH, 24 mai 2005, Buzescu c.
Roemenië, § 82), bijvoorbeeld door voordeel te halen uit een gunstige Roumanie, § 82), par exemple en tirant avantage d'une position
positie (EHRM, 13 maart 2012, Malik t. Verenigd Koninkrijk, § 89). In favorable (CEDH, 13 mars 2012, Malik c. Royaume-Uni, § 89). De manière
het algemeen oordeelt het Europees Hof voor de Rechten van de Mens dat générale, la Cour européenne des droits de l'homme rappelle que le
de goodwill een element is om een beroepskantoor te waarderen (EHRM, goodwill constitue un élément d'évaluation d'un cabinet professionnel
13 maart 2012, Malik t. Verenigd Koninkrijk, § 93; 16 oktober 2018, (CEDH, 13 mars 2012, Malik c. Royaume-Uni, § 93; 16 octobre 2018,
Könyv-Tàr KFT e.a. t. Hongarije, § 31). Könyv-Tàr. KFT e.a. c. Hongrie, § 31).
Ten slotte wordt reeds lang aangenomen dat de hiervoor bedoelde Enfin, il est admis de longue date que les biens visés plus haut
eigendom de bescherming geniet van artikel 1 van het Eerste Aanvullend bénéficient de la protection de l'article 1er du Premier Protocole
Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens wanneer additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme
die de vorm heeft van een gewettigde verwachting in het kader van een lorsqu'ils prennent la forme d'une espérance légitime dans le cadre
erfenis (EHRM, 13 juni 1979, Marckx t. België, § 63). d'un héritage (CEDH, 13 juin 1979, Marckx c. Belgique, § 63).
B.25. Uit de regeling van de continuïteit zoals vastgelegd in de in B.25. Il découle du régime de continuité tel qu'il est établi dans la
het geding zijnde bepaling volgt dat de goodwill en het cliënteel van disposition en cause que le goodwill et la clientèle de l'étude
het betrokken gerechtsdeurwaarderskantoor niet tot de elementen d'huissier concernée ne relèvent pas des éléments qui sont repris
behoren die verplicht en tegen de boekwaarde worden overgenomen door obligatoirement et à leur valeur comptable par l'huissier de justice
de in opvolging benoemde gerechtsdeurwaarder. De goodwill en het nommé en remplacement. En effet, le goodwill et la clientèle ne
cliënteel kunnen immers niet worden beschouwd als « peuvent être considérés comme « infrastructure de l'étude » au sens de
kantoorinfrastructuur » in de zin van de in het geding zijnde la disposition en cause, de sorte qu'en vertu de cette disposition,
bepaling, zodat daarvoor krachtens die bepaling geen vergoeding
verschuldigd is aan de gerechtsdeurwaarder die wordt opgevolgd of aan aucune indemnité n'est due à l'huissier de justice auquel il est
zijn rechthebbenden. Er is dus sprake van een inmenging in het recht succédé ou à ses ayants droit. Il y a donc ingérence dans le droit des
van de rechthebbenden op het ongestoord genot van hun eigendom. ayants droit au respect de leurs biens.
B.26. Om bestaanbaar te zijn met artikel 1 van het Eerste Aanvullend B.26. Pour être compatible avec l'article 1er du Premier Protocole
Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens dient additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme, une
een inmenging een billijk evenwicht te bewerkstelligen tussen de ingérence doit ménager un juste équilibre entre les exigences de
vereisten van algemeen belang van de gemeenschap en die van de l'intérêt général de la communauté et celles de la protection des
bescherming van de fundamentele rechten van het individu. Er moet een droits fondamentaux de l'individu. Il doit exister un rapport
redelijk verband van evenredigheid bestaan tussen de aangewende raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but à
middelen en het te bereiken doel. Een billijk evenwicht tussen het
algemeen belang en de rechten van het individu zal niet worden bereikt atteindre. Un juste équilibre entre l'intérêt général et les droits de
indien de betrokkene een individuele en overdreven last heeft moeten l'individu ne sera pas atteint si la personne concernée a dû supporter
dragen (EHRM, 13 januari 2015, Vékony t. Hongarije, § 32). une charge individuelle et excessive (CEDH, 13 janvier 2015, Vékony c.
B.27. Uit de in B.2 vermelde parlementaire voorbereiding blijkt dat de Hongrie, § 32). B.27. Il ressort des travaux préparatoires mentionnés en B.2 que la
disposition en cause vise à assurer la continuité de l'étude de
in het geding zijnde bepaling ertoe strekt de continuïteit van het l'huissier de justice en cas de démission, de décès, de suspension ou
gerechtsdeurwaarderskantoor te verzekeren in geval van ontslag, de destitution, dans l'intérêt général et du public. Il apparaît
overlijden, schorsing of afzetting, in het algemeen en het openbaar également que le législateur a entendu mettre en balance l'intérêt
belang. Ook blijkt dat de wetgever een evenwicht heeft beoogd tussen général avec les intérêts de l'huissier de justice démissionnaire ou
het algemeen belang en de belangen van de ontslagnemende gerechtsdeurwaarder of diens rechthebbenden, en die van zijn personeel en zijn cliënten. B.28.1. Door de in het geding zijnde regeling van de continuïteit in te voeren, heeft de wetgever rekening gehouden met het specifieke karakter van het beroep van gerechtsdeurwaarder, met name wat de economische praktijken ervan betreft. Immers, hoewel het juist is dat de gerechtsdeurwaarder titularis is van een vrij beroep, is hij tevens een ministerieel ambtenaar die opdrachten van een medewerker van het gerecht uitoefent en is het toch zo dat hij in die laatste hoedanigheid is onderworpen aan regels die in ruime mate afwijken van die welke van toepassing zijn op de zelfstandige beroepen en de andere de ses ayants droit, et ceux de son personnel et de ses clients. B.28.1. En organisant le régime de continuité en cause, le législateur a eu égard à la spécificité de la profession d'huissier de justice, notamment en ce qui concerne les pratiques économiques de celle-ci. En effet, s'il est vrai que l'huissier de justice est titulaire d'une profession libérale, il est en outre officier ministériel exerçant des missions d'un auxiliaire de la justice, et il reste qu'il est soumis, en cette dernière qualité, à des règles dérogeant largement à celles qui sont applicables aux professions indépendantes et aux autres
vrije beroepen : het staat aan de overheid om met name het aantal professions libérales : il appartient à l'autorité, notamment, de
gerechtsdeurwaarderskantoren vast te stellen, de gerechtsdeurwaarders fixer le nombre des études d'huissier de justice, de les nommer et
te benoemen en de tarieven te bepalen die op hun opdrachten van d'établir les tarifs applicables à leurs missions. Les huissiers de
toepassing zijn. De gerechtsdeurwaarders hebben daarnaast een aantal justice sont par ailleurs chargés de plusieurs missions exclusives par
exclusieve taken waarvoor zij ministerieplicht hebben en die zij dus rapport auxquelles ils sont tenus d'exercer leur ministère et qu'ils
niet kunnen weigeren (artikelen 519 en 520 van het Gerechtelijk ne peuvent donc refuser (articles 519 et 520 du Code judiciaire), de
Wetboek), en mogen hun ambtelijke taken slechts uitoefenen in het même qu'ils ne peuvent exercer leurs fonctions officielles que dans
gerechtelijk arrondissement dat bij het koninklijk besluit tot l'arrondissement judiciaire fixé par l'arrêté royal de nomination
benoeming is bepaald (artikel 516 van het Gerechtelijk Wetboek). (article 516 du Code judiciaire).
Door de goodwill en het cliënteel uit te sluiten van de overdraagbare En excluant le goodwill et la clientèle des éléments transférables de
elementen van de infrastructuur van het gerechtsdeurwaarderskantoor
onder de regeling van de continuïteit, heeft de wetgever bovendien l'infrastructure de l'étude d'huissier de justice sous le régime de
rekening gehouden met het karakter intuitu personae en met de continuité, le législateur a en outre pris en compte la nature intuitu
volatiele aard van de relaties tussen een gerechtsdeurwaarder en zijn personae et volatile des relations entre un huissier de justice et ses
cliënten. clients.
B.28.2. De in het geding zijnde bepaling gaat niet verder dan hetgeen B.28.2. La disposition en cause n'excède pas ce qui est nécessaire
noodzakelijk is om het evenwicht te bewaren tussen de inmenging in het pour conserver l'équilibre entre l'ingérence dans le droit des ayants
recht van de rechthebbenden op het ongestoord genot van hun eigendom droit au respect de leurs biens et l'intérêt général, et elle ne
en het algemeen belang, en zij heeft evenmin onevenredige gevolgen. produit pas non plus des effets disproportionnés.
De rechthebbenden halen immers voordeel uit de verplichting tot Les ayants droit bénéficient en effet de l'obligation de reprise des
overname van de andere elementen van de infrastructuur van het autres éléments de l'infrastructure de l'étude, à une valeur aisément
kantoor, tegen een gemakkelijk te berekenen en ondubbelzinnige waarde.
Zij halen eveneens voordeel uit de omstandigheid dat, krachtens calculable et non ambiguë. Ils bénéficient également de la
artikel 524, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek, de in opvolging circonstance qu'en vertu de l'article 524, alinéa 1er, du Code
benoemde gerechtsdeurwaarder van rechtswege de verplichtingen overneemt van de gerechtsdeurwaarder die hij opvolgt, voor zover die verplichtingen er zijn of behouden blijven, welke verband houden met arbeidsovereenkomsten en lopende huur-, leverings-, renting- en leasingcontracten. De in het geding zijnde bepaling vormt voorts een regel waarvan de gerechtsdeurwaarders kunnen afwijken door bij overeenkomst de continuïteit van hun kantoor te verzekeren, teneinde de vermogensbelangen van hun rechthebbenden te vrijwaren, onder hun eigen voorwaarden. Ten slotte tonen de eisende partijen voor het verwijzende rechtscollege niet het bestaan aan van een algemene praktijk van overdracht bij overeenkomst van gerechtsdeurwaarderskantoren voor een bedrag dat stelselmatig hoger zou liggen dan het bedrag dat voortvloeit uit de toepassing van de in het geding zijnde bepaling. Uit de loutere mogelijkheid dat, door het spel van de onderhandeling bij een overeenkomst, een deurwaarderskantoor kan worden overgedragen tegen een hoger bedrag dan het bedrag dat van toepassing is onder de judiciaire, l'huissier de justice nommé en remplacement reprend de plein droit les obligations de l'huissier de justice auquel il succède, pour autant qu'existent ou que soient maintenues ces obligations, lesquelles sont en lien avec des contrats de travail et des baux, des contrats de fourniture, de renting et de location-financement en cours. La disposition en cause constitue pour le surplus une règle à laquelle les huissiers de justice peuvent déroger en assurant par convention la continuité de leur étude, afin de sauvegarder les intérêts patrimoniaux de leurs ayants droit, à leurs propres conditions. Enfin, les parties demanderesses devant la juridiction a quo ne démontrent pas qu'il existerait une pratique générale de cession conventionnelle des études d'huissier de justice pour un montant qui serait systématiquement supérieur au montant qui découle de l'application de la disposition en cause. De la simple possibilité que, par le jeu de la négociation conventionnelle, une étude d'huissier puisse être cédée à un montant supérieur au montant qui est
wettelijke regeling van de continuïteit, volgt niet dat de maatregel d'application sous le régime légal de continuité, il ne découle pas
onevenredige gevolgen heeft. que la mesure produit des effets disproportionnés.
B.29. De inmenging is derhalve verantwoord en heeft geen onevenredige B.29. L'ingérence est par conséquent justifiée et ne produit pas des
gevolgen ten aanzien van de rechten van de betrokken rechthebbenden, effets disproportionnés en ce qui concerne les droits des ayants droit
gelet op de nagestreefde doelstellingen. concernés, eu égard aux objectifs poursuivis.
B.30. In zoverre het een beperking van het recht op ongestoord genot B.30. En ce qu'il implique une restriction du droit au respect des
van de eigendom inhoudt, is artikel 524, § 1, tweede lid, van het biens, l'article 524, § 1er, alinéa 2, du Code judiciaire n'est pas
Gerechtelijk Wetboek niet onbestaanbaar met de artikelen 10, 11 en 16 incompatible avec les articles 10, 11 et 16 de la Constitution, lus en
van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste combinaison avec l'article 1er du Premier protocole additionnel à la
Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. Convention européenne des droits de l'homme.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 524, § 1, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek schendt L'article 524, § 1er, alinéa 2, du Code judiciaire ne viole pas les
niet de artikelen 10, 11 en 16 van de Grondwet, in samenhang gelezen articles 10, 11 et 16 de la Constitution, lus en combinaison avec
met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention
Verdrag voor de rechten van de mens. européenne des droits de l'homme.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 30 juni 2022. la Cour constitutionnelle, le 30 juin 2022.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
P. Nihoul P. Nihoul
^