Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 11/2022 van 3 februari 2022 Rolnummer 7405 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 4, § 2, derde lid, van de wet van 19 maart 2017 « tot oprichting van een Begrotingsfonds voor de juridische tweedeli Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 11/2022 van 3 februari 2022 Rolnummer 7405 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 4, § 2, derde lid, van de wet van 19 maart 2017 « tot oprichting van een Begrotingsfonds voor de juridische tweedeli Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...) Extrait de l'arrêt n° 11/2022 du 3 février 2022 Numéro du rôle : 7405 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 4, § 2, alinéa 3, de la loi du 19 mars 2017 « instituant un fonds budgétaire relatif à l'aide juridique de de La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges J.-P. (...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 11/2022 van 3 februari 2022 Extrait de l'arrêt n° 11/2022 du 3 février 2022
Rolnummer 7405 Numéro du rôle : 7405
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 4, § 2, derde lid, En cause : la question préjudicielle concernant l'article 4, § 2,
van de wet van 19 maart 2017 « tot oprichting van een Begrotingsfonds alinéa 3, de la loi du 19 mars 2017 « instituant un fonds budgétaire
voor de juridische tweedelijnsbijstand », gesteld door de Vrederechter relatif à l'aide juridique de deuxième ligne », posée par le Juge de
van het kanton Aarlen. paix du canton d'Arlon.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges J.-P.
rechters J.-P. Moerman, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques, Y. Moerman, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T.
Kherbache, T. Detienne, D. Pieters, S. de Bethune en E. Bribosia, Detienne, D. Pieters, S. de Bethune et E. Bribosia, assistée du
bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter P. Nihoul, greffier F. Meersschaut, présidée par le président P. Nihoul,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 24 juni 2020, waarvan de expeditie ter griffie van het Par jugement du 24 juin 2020, dont l'expédition est parvenue au greffe
Hof is ingekomen op 25 juni 2020, heeft de Vrederechter van het kanton de la Cour le 25 juin 2020, le Juge de paix du canton d'Arlon a posé
Aarlen de volgende prejudiciële vraag gesteld : la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 4, § 2, derde lid, van de wet van 19 maart 2017 tot « L'article 4, § 2, alinéa 3, de la loi du 19 mars 2017 instituant un
oprichting van een Begrotingsfonds voor de juridische fonds budgétaire relatif à l'aide juridique [de deuxième ligne]
tweedelijnsbijstand de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il laisse
het de bijdrage aan het fonds voor juridische bijstand ten laste laat à charge du demandeur ayant obtenu gain de cause la contribution au
van de in het gelijk gestelde eiser in het geval waarin de in het
ongelijk gestelde verwerende partij juridische tweedelijnsbijstand fonds d'aide juridique dans l'hypothèse où la partie défenderesse
geniet ? ». succombante bénéficie de l'aide juridique de deuxième ligne ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De verwijzende rechter stelt het Hof een vraag over de B.1. Le juge a quo interroge la Cour sur la compatibilité de l'article
bestaanbaarheid van artikel 4, § 2, derde lid, van de wet van 19 maart 4, § 2, alinéa 3, de la loi du 19 mars 2017 « instituant un fonds
2017 « tot oprichting van een Begrotingsfonds voor de juridische budgétaire relatif à l'aide juridique de deuxième ligne » (ci-après :
tweedelijnsbijstand » (hierna : de wet van 19 maart 2017) met de la loi du 19 mars 2017) avec les articles 10 et 11 de la Constitution.
artikelen 10 en 11 van de Grondwet. Il ressort de la motivation du jugement de renvoi que la Cour est
Uit de motivering van het verwijzingsvonnis blijkt dat het Hof wordt interrogée sur la différence de traitement que la disposition en cause
ondervraagd over het verschil in behandeling dat de in het geding fait naître entre deux catégories de demandeurs, selon qu'ils
zijnde bepaling doet ontstaan tussen twee categorieën van eisers, obtiennent gain de cause contre un défendeur qui bénéficie de l'aide
naargelang zij in het gelijk worden gesteld tegen een verweerder die juridique de deuxième ligne ou de l'assistance judiciaire ou contre un
juridische tweedelijnsbijstand of rechtsbijstand geniet of tegen een défendeur qui n'en bénéficie pas. Seuls les demandeurs ayant obtenu
verweerder welke die bijstand niet geniet. Enkel de eisers die in het gain de cause contre un défendeur qui ne bénéficie pas de l'aide
gelijk worden gesteld tegen een verweerder die geen juridische juridique de deuxième ligne ou de l'assistance judiciaire obtiennent
tweedelijnsbijstand of rechtsbijstand geniet, verkrijgen de le remboursement, à charge du défendeur, de la contribution au fonds
terugbetaling, ten laste van de verweerder, van de bijdrage aan het budgétaire relatif à l'aide juridique de deuxième ligne qu'ils ont
Begrotingsfonds voor de juridische tweedelijnsbijstand die zij op het payée au moment de l'inscription au rôle. Les demandeurs ayant obtenu
ogenblik van de inschrijving op de rol hebben betaald. De eisers die gain de cause contre un défendeur qui bénéficie de l'aide juridique de
in het gelijk worden gesteld tegen een verweerder die juridische deuxième ligne ou de l'assistance judiciaire n'obtiennent pas le
tweedelijnsbijstand of rechtsbijstand geniet, verkrijgen niet de remboursement de cette contribution.
terugbetaling van die bijdrage.
B.2.1. Artikel 4, § 2, derde lid, van de wet van 19 maart 2017, zoals B.2.1. L'article 4, § 2, alinéa 3, de la loi du 19 mars 2017, tel
het van toepassing was op het ogenblik dat de prejudiciële vraag is qu'il était applicable au moment où la question préjudicielle a été
gesteld, vóór de wijziging ervan bij artikel 46 van de wet van 31 juli posée, avant sa modification par l'article 46 de la loi du 31 juillet
2020 « houdende diverse dringende bepalingen inzake justitie » (hierna 2020 « portant dispositions urgentes diverses en matière de justice »
: de wet van 31 juli 2020), bepaalde : (ci-après : la loi du 31 juillet 2020), disposait :
« Tenzij de in het ongelijk gestelde partij van de juridische « Sauf si la partie succombante bénéficie de l'aide juridique de
tweedelijnsbijstand of rechtsbijstand geniet, vereffent het deuxième ligne ou de l'assistance judiciaire, la juridiction liquide
rechtscollege het bedrag van de bijdrage aan het Fonds in de le montant de la contribution au fonds dans la décision définitive qui
eindbeslissing die in de kosten verwijst ». prononce la condamnation aux dépens ».
B.2.2. Artikel 4, § 2, derde lid, van de wet van 19 maart 2017, zoals B.2.2. L'article 4, § 2, alinéa 3, de la loi du 19 mars 2017, tel
gewijzigd bij artikel 46 van de wet van 31 juli 2020, bepaalt : qu'il a été modifié par l'article 46 de la loi du 31 juillet 2020,
« Tenzij de in het ongelijk gestelde partij van de juridische dispose : « Sauf si la partie succombante bénéficie de l'aide juridique de
tweedelijnsbijstand of rechtsbijstand geniet, of indien de rechter deuxième ligne ou de l'assistance judiciaire, ou si le juge estime
oordeelt dat [zij] zich op het vlak van [haar] bestaansmiddelen in een qu'elle se trouve en ce qui concerne ses moyens de subsistance dans
situatie bevindt waarbij [zij] beroep zou kunnen doen op juridische une situation où elle pourrait faire appel à l'aide juridique de
tweedelijnsbijstand of op rechtsbijstand[,] vereffent het deuxième ligne ou à l'assistance judiciaire, la juridiction liquide le
rechtscollege het bedrag van de bijdrage aan het Fonds in de montant de la contribution au fonds dans la décision définitive qui
eindbeslissing die in de kosten verwijst ». prononce la condamnation aux dépens ».
Die wijziging is in werking getreden op 17 augustus 2020. Zij werd Cette modification est entrée en vigueur le 17 août 2020. Elle a été
ingevoerd teneinde gevolg te geven aan het arrest van het Hof nr. introduite afin de donner suite à l'arrêt de la Cour n° 94/2020 du 25
94/2020 van 25 juni 2020 (Parl. St., Kamer, 2019-2020, DOC juin 2020 (Doc. parl., Chambre, 2019-2020, DOC 55-1295/007, pp. 23-27;
55-1295/007, pp. 23-27; DOC 55-1295/008, p. 11). Zij heeft geen DOC 55-1295/008, p. 11). Elle n'a pas d'incidence sur l'examen de la
weerslag op het onderzoek van de prejudiciële vraag. question préjudicielle.
B.3.1. De wet van 19 maart 2017 richt een « Begrotingsfonds voor de B.3.1. La loi du 19 mars 2017 institue un « fonds budgétaire relatif à
juridische tweedelijnsbijstand » op bij de Federale Overheidsdienst l'aide juridique de deuxième ligne » auprès du Service public fédéral
Justitie (artikel 2). De opbrengsten van het Fonds worden gebruikt ter Justice (article 2). Les recettes du fonds sont utilisées pour
financiering van de vergoedingen van de advocaten belast met de financer les indemnités des avocats chargés de l'aide juridique de
juridische tweedelijnsbijstand alsmede van de kosten verbonden aan de deuxième ligne, ainsi que les frais liés à l'organisation des bureaux
organisatie van de bureaus voor juridische bijstand (artikel 3). De d'aide juridique (article 3). Le législateur a fixé le montant de la
wetgever heeft de bijdrage aan het Fonds vastgesteld op twintig euro.
Dat bedrag wordt geïndexeerd overeenkomstig artikel 5 van de wet van contribution au fonds à vingt euros. Ce montant est indexé
19 maart 2017. conformément à l'article 5 de la loi du 19 mars 2017.
B.3.2. Het fonds wordt gefinancierd met bijdragen die worden geïnd in B.3.2. Le fonds est alimenté par des contributions perçues dans le
het kader van gerechtelijke procedures. In artikel 4 van de wet van 19 cadre de procédures judiciaires. L'article 4 de la loi du 19 mars 2017
maart 2017 wordt bepaald in welke zaken de bijdrage verschuldigd is, détermine dans quelles affaires la contribution est due, qui doit la
wie ze dient te betalen en op welke wijze ze wordt geïnd. De wetgever payer et comment elle doit être perçue. Le législateur établit en
maakt bovendien een onderscheid tussen zaken die volgens de outre une distinction entre les affaires qui sont traitées selon la
burgerlijke rechtspleging worden behandeld (artikel 4, § 2), procédure civile (article 4, § 2), les affaires pénales (article 4, §
strafzaken (artikel 4, § 3) en zaken voor de Raad van State en de Raad 3) et les affaires portées devant le Conseil d'Etat et le Conseil du
voor Vreemdelingenbetwistingen (artikel 4, § 4). contentieux des étrangers (article 4, § 4).
B.3.3. Voor de zaken die volgens de burgerlijke rechtspleging worden B.3.3. Pour les affaires qui sont traitées selon la procédure civile,
behandeld, moet in beginsel voor elke gedinginleidende akte één une seule contribution doit en principe être payée pour chaque acte
bijdrage worden betaald op het ogenblik van de inschrijving op de rol introductif d'instance au moment de l'inscription au rôle (article 4,
(artikel 4, § 2, eerste lid, zoals het voortvloeit uit de § 2, alinéa 1er, tel qu'il résulte de l'annulation, par la Cour, par
vernietiging, door het Hof, bij zijn arrest nr. 22/2020 van 13 son arrêt n° 22/2020 du 13 février 2020, dans cette disposition, des
februari 2020) van de woorden « door elke eisende partij » in die mots « par chacune des parties demanderesses »).
bepaling. B.3.4. De verplichting om de bijdrage te betalen op het ogenblik van B.3.4. L'obligation de payer la contribution au moment de
de inschrijving op de rol, gaat evenwel gepaard met uitzonderingen. In l'inscription au rôle connaît toutefois des exceptions. Dans les
zaken die volgens de burgerlijke rechtspleging worden behandeld, is de affaires qui sont traitées selon la procédure civile, la contribution
bijdrage in geen geval verschuldigd zijn door personen die juridische n'est en aucun cas due par des personnes qui bénéficient de l'aide
tweedelijnsbijstand of rechtsbijstand genieten (artikel 4, § 2, tweede juridique de deuxième ligne ou de l'assistance judiciaire (article 4,
lid, 1°). § 2, alinéa 2, 1°).
B.4.1. De bijdrage aan het Begrotingsfonds voor de juridische B.4.1. La contribution au fonds budgétaire relatif à l'aide juridique
tweedelijnsbijstand voor de zaken die worden behandeld volgens de de deuxième ligne pour les affaires qui sont traitées selon la
burgerlijke rechtspleging, zoals bedoeld in artikel 4, § 2, van de wet procédure civile, telle qu'elle est visée à l'article 4, § 2, de la
van 19 maart 2017, wordt als gerechtskost beschouwd (artikel 1018, loi du 19 mars 2017, est considérée comme des dépens (article 1018,
eerste lid, 8°, van het Gerechtelijk Wetboek). alinéa 1er, 8°, du Code judiciaire).
B.4.2. Artikel 1017, eerste lid, eerste zin, van het Gerechtelijk B.4.2. L'article 1017, alinéa 1er, première phrase, du Code judiciaire
Wetboek bepaalt dat, tenzij bijzondere wetten anders bepalen, ieder dispose que tout jugement définitif prononce, même d'office, la
eindvonnis, zelfs ambtshalve, de in het ongelijk gestelde partij in de condamnation aux dépens contre la partie qui a succombé, à moins que
kosten verwijst, onverminderd de overeenkomst tussen partijen, die het des lois particulières n'en disposent autrement et sans préjudice de
l'accord des parties que, le cas échéant, le jugement décrète. En
eventueel bekrachtigt. Krachtens artikel 1017, eerste lid, tweede zin, vertu de l'article 1017, alinéa 1er, deuxième phrase, les frais
worden nutteloze kosten zelfs ambtshalve ten laste gelegd van de inutiles sont mis à charge, même d'office, de la partie qui les a
partij die ze foutief heeft veroorzaakt. causés fautivement.
B.4.3. Artikel 4, § 2, derde lid, van de wet van 19 maart 2017 is een B.4.3. L'article 4, § 2, alinéa 3, de la loi du 19 mars 2017 est une
bijzondere wetsbepaling in de zin van artikel 1017, eerste lid, eerste disposition légale particulière au sens de l'article 1017, alinéa 1er,
zin, van het Gerechtelijk Wetboek. Krachtens die bepaling kan de première phrase, du Code judiciaire. En vertu de cette disposition, le
rechter de in het ongelijk gestelde partij die juridische juge ne peut pas condamner la partie succombante qui bénéficie de
tweedelijnsbijstand of rechtsbijstand geniet, niet veroordelen tot het l'aide juridique de deuxième ligne ou de l'assistance judiciaire à
betalen, aan de partij die in het gelijk is gesteld, van het bedrag payer à la partie qui a obtenu gain de cause le montant de la
van de bijdrage aan het Fonds als kosten. contribution au fonds au titre des dépens.
B.5.1. Zoals in B.3.4 is vermeld, betaalt de eiser de bijdrage aan het B.5.1. Comme il est dit en B.3.4, le demandeur ne paie pas la
Fonds op het ogenblik van de inschrijving op de rol niet in de in contribution au fonds au moment de l'inscription au rôle, dans les cas
artikel 4, § 2, tweede lid, van de wet van 19 maart 2017 bedoelde uitzonderlijke gevallen. Daaruit vloeit voort dat het in het geding zijnde verschil in behandeling onbestaande is wanneer de eiser die in het gelijk wordt gesteld, geen bijdrage aan het Fonds heeft betaald op het ogenblik van de inschrijving op de rol. B.5.2. Het Hof onderzoekt de prejudiciële vraag enkel in zoverre zij betrekking heeft op het verschil in behandeling tussen de twee categorieën van eisers, bedoeld in B.1.1, die een bijdrage aan het Fonds hebben betaald op het ogenblik van de inschrijving op de rol. B.6. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit exceptionnels visés à l'article 4, § 2, alinéa 2, de la loi du 19 mars 2017. Il en résulte que la différence de traitement en cause est inexistante lorsque le demandeur qui obtient gain de cause n'a pas payé de contribution au fonds au moment de l'inscription au rôle. B.5.2. La Cour examine la question préjudicielle uniquement en ce qu'elle porte sur la différence de traitement entre les deux catégories de demandeurs visés en B.1.1 qui ont payé une contribution au fonds au moment de l'inscription au rôle. B.6. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas
dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de
ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et
en het redelijk verantwoord is. qu'elle soit raisonnablement justifiée.
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van nature des principes en cause; le principe d'égalité et de
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas
er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé.
aangewende middelen en het beoogde doel. B.7. La différence de traitement en cause repose sur un critère
B.7. Het verschil in behandeling berust op een objectief criterium, objectif, celui d'obtenir gain de cause contre un défendeur qui a
namelijk in het gelijk worden gesteld tegen een verweerder die al dan bénéficié ou non de l'aide juridique de deuxième ligne ou de
niet juridische tweedelijnsbijstand of rechtsbijstand heeft genoten. l'assistance judiciaire.
B.8. De forfaitaire bijdrage aan het Begrotingsfonds voor de B.8. La contribution forfaitaire au fonds budgétaire relatif à l'aide
juridische tweedelijnsbijstand beoogt de juridische juridique de deuxième ligne vise à procurer un financement
tweedelijnsbijstand bijkomend te financieren, in het bijzonder gelet complémentaire pour l'aide juridique de deuxième ligne, en particulier
op de aanhoudende stijging van het aantal dossiers (Parl. St., Kamer, eu égard à l'augmentation permanente du nombre de dossiers (Doc.
2015-2016, DOC 54-1851/001, p. 3; Parl. St., Kamer, 2016-2017, DOC parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-1851/001, p. 3; Doc. parl., Chambre,
54-1851/006, p. 8). Zoals is bepaald in artikel 3 van de wet van 19 2016-2017, DOC 54-1851/006, p. 8). Ainsi que l'article 3 de la loi du
maart 2017, worden de opbrengsten van het Fonds gebruikt ter 19 mars 2017 le prévoit, les recettes du fonds sont utilisées pour
financiering van de vergoedingen van de advocaten belast met de financer les indemnités des avocats chargés de l'aide juridique de
juridische tweedelijnsbijstand alsmede de kosten verbonden aan de deuxième ligne, ainsi que les frais liés à l'organisation des bureaux
organisatie van de bureaus voor juridische bijstand. d'aide juridique.
B.9.1. Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat in beginsel, B.9.1. Il ressort des travaux préparatoires qu'en principe, lorsque le
wanneer de eiser een bijdrage aan het Fonds betaalt op het ogenblik
van de inschrijving op de rol overeenkomstig artikel 4, § 2, eerste demandeur paie une contribution au fonds au moment de l'inscription au
lid, van de wet van 19 maart 2017, die definitief verworven is voor rôle conformément à l'article 4, § 2, alinéa 1er, de la loi du 19 mars
het Fonds. In dat geval, op het ogenblik dat uitspraak wordt gedaan 2017, celle-ci est définitivement acquise pour le fonds. Dans ce cas,
over de kosten, werd de eiser ofwel in het gelijk gesteld en verleent au moment de statuer sur les dépens, soit le demandeur a obtenu gain
de rechter hem een titel om de terugbetaling te verkrijgen van de de cause et le juge lui accorde un titre afin qu'il obtienne le
bijdrage die hij heeft betaald, ten laste van de verweerder, ofwel remboursement de la contribution qu'il a payée, à charge du défendeur,
werd de eiser in het ongelijk gesteld en verkrijgt hij de soit le demandeur a succombé et il n'obtient pas le remboursement de
terugbetaling van die bijdrage niet. Wanneer de eiser geen bijdrage cette contribution. Lorsque le demandeur n'a payé aucune contribution
heeft betaald op het ogenblik van de inschrijving op de rol wegens een au moment de l'inscription au rôle en raison de l'une des exceptions
van de in artikel 4, § 2, tweede lid, van de wet van 19 maart 2017 prévues à l'article 4 § 2, alinéa 2, de la loi du 19 mars 2017, le
bedoelde uitzonderingen, veroordeelt de rechter de in het ongelijk
gestelde partij tot « rechtstreekse betaling van de bijdrage aan het juge condamne la partie succombante à payer la contribution «
fonds, behalve indien zij geniet van juridische tweedelijnsbijstand of directement au fonds, sauf si elle bénéficie de l'aide juridique de
rechtsbijstand » : deuxième ligne ou de l'assistance judiciaire ».
« De indieners zien de betaling van de bijdrage als volgt verlopen : « Le paiement de la contribution se déroule comme suit :
1. In zaken die volgens de burgerlijke rechtspleging worden behandeld 1. Dans les affaires qui sont traitées selon la procédure civile
Algemeen wordt bepaald dat in zaken die volgens de burgerlijke Il est prévu de manière générale que dans les affaires qui sont
rechtspleging worden behandeld, elke eisende partij de bijdrage traitées selon la procédure civile, chaque partie demanderesse paye la
betaalt op het ogenblik van inschrijving van de zaak op de rol van een contribution au moment de l'inscription de l'affaire au rôle d'un
rechtbank of hof. Deze initiële betaling van de bijdrage is tribunal ou d'une cour. Ce paiement initial de la contribution est
uitsluitend verschuldigd in hoofde van de eisende partij. De eventuele exclusivement dû dans le chef de la partie demanderesse. La partie
tussenkomende partij betaalt geen bijdrage. Het bedrag van de bijdrage intervenante éventuelle ne paie aucune contribution. Le montant de la
bedraagt 20 euro. Dit gedeelte van de bijdrage bij aanvang van de contribution s'élève à 20 euros. Cette partie de la contribution au
procedure is definitief verworven voor de overheid/het Fonds, ook début de la procédure est définitivement acquise pour l'autorité/le
indien de initiatiefnemer de winnaar blijkt. fonds, même si l'initiateur s'avère être le gagnant.
De bijdrage wordt beschouwd als een kost in de zin van artikel 1018 La contribution est considérée comme un coût au sens de l'article 1018
Gerechtelijk Wetboek. De rechter doet bij zijn eindvonnis of -arrest du Code judiciaire. Le juge statue toujours aussi dans son jugement ou
ook steeds uitspraak over de ' gerechtskosten '. Zo zal de rechter aan arrêt définitif sur les ' frais de justice '. Ainsi, le juge accordera
de eisende partij die de procedure wint en die de bijdrage heeft à la partie demanderesse qui gagne la procédure et qui a payé la
betaald, een titel verlenen om van de verliezer terugbetaling te contribution un titre pour qu'elle obtienne du perdant le
bekomen van wat de winnaar eerder heeft betaald. remboursement de ce qu'elle a payé précédemment.
In de gevallen waarin de bijdrage niet werd geïnd, overeenkomstig Dans les cas où la contribution n'a pas été perçue, conformément à
artikel 4, § 2, 2e lid en zoals ook uiteengezet hieronder, veroordeelt l'article 4 § 2, alinéa 2 et comme également décrit ci-dessous, le
de rechter de in het ongelijk gestelde partij tot rechtstreekse juge condamne la partie succombante à payer la contribution
betaling van de bijdrage aan het fonds, behalve indien zij geniet van directement au fonds, sauf si elle bénéficie de l'aide juridique de
juridische tweedelijnsbijstand of rechtsbijstand. deuxième ligne ou de l'assistance judiciaire.
Er worden dus enkele uitzonderingen voorzien : zo wordt er geen Des exceptions sont donc prévues : ainsi, aucune contribution ne sera
bijdrage geïnd van de eisende partij : due par la partie demanderesse :
1° indien zij volledig of gedeeltelijk kosteloze juridische 1° si elle bénéficie de l'aide juridique de deuxième ligne ou de
tweedelijnsbijstand dan wel rechtsbijstand geniet; l'assistance judiciaire totalement ou partiellement gratuite;
[...] » (Parl. St., Kamer, 2016-2017, DOC 54-1851/009, pp. 11-12). [...] » (Doc. parl., Chambre, 2016-2017, DOC 54-1851/009, pp. 11-12).
B.9.2. Daaruit vloeit voort dat de wetgever heeft gewild, enerzijds, B.9.2. Il en résulte que le législateur a voulu, d'une part, que la
dat de bijdrage aan het Fonds wordt gedragen door de in het ongelijk contribution au fonds soit supportée par la partie succombante et,
gestelde partij en, anderzijds, dat de bijdrage niet wordt gedragen d'autre part, que la contribution ne soit pas supportée par la partie
door de in het ongelijk gestelde partij indien die juridische succombante si celle-ci bénéficie de l'aide juridique de deuxième
tweedelijnsbijstand of rechtsbijstand geniet. ligne ou de l'assistance judiciaire.
B.10. De in het geding zijnde maatregel is pertinent ten opzichte van het in B.9.2 beoogde doel van de wetgever, wat het tweede aspect ervan betreft, aangezien hij tot gevolg heeft dat, wanneer de eiser die een bijdrage aan het Fonds heeft betaald op het ogenblik van de inschrijving op de rol, in het gelijk wordt gesteld tegen een verweerder die juridische tweedelijnsbijstand of rechtsbijstand geniet, de regel volgens welke de bijdrage aan het Fonds in beginsel wordt gedragen door de partij die in het ongelijk wordt gesteld, niet geldt. Hij is evenwel niet pertinent ten opzichte van datzelfde doel, wat het eerste aspect ervan betreft, aangezien hij tot gevolg heeft dat de bijdrage aan het Fonds, in dat geval, wordt gedragen door de partij die in het gelijk wordt gesteld en niet door die welke in het ongelijk wordt gesteld. Aan het doel van de wetgever, zoals vermeld in B.9.2, zou volledig kunnen worden tegemoetgekomen, waarbij tevens het in het geding zijnde verschil in behandeling wordt vermeden, indien erin was voorzien dat, wanneer de eiser die een bijdrage aan het Fonds heeft betaald op het B.10. La mesure en cause est pertinente eu égard à l'objectif du législateur qui est visé en B.9.2, en son deuxième aspect, puisqu'elle a pour conséquence que, lorsque le demandeur qui a payé une contribution au fonds au moment de l'inscription au rôle obtient gain de cause contre un défendeur qui bénéficie de l'aide juridique de deuxième ligne ou de l'assistance judiciaire, la règle selon laquelle la contribution au fonds est en principe supportée par la partie qui succombe ne s'applique pas. Elle n'est toutefois pas pertinente par rapport à ce même objectif, en son premier aspect, dès lors qu'elle a pour conséquence que, dans cette hypothèse, la contribution au fonds est supportée par la partie qui obtient gain de cause et non par celle qui succombe. L'objectif du législateur tel qu'il est énoncé en B.9.2 pourrait être pleinement rencontré, tout en évitant la différence de traitement en cause, s'il était prévu que lorsque le demandeur qui a payé une contribution au fonds au moment de l'inscription au rôle obtient gain
ogenblik van de inschrijving op de rol, in het gelijk wordt gesteld de cause contre un défendeur qui bénéficie de l'aide juridique de
tegen een verweerder die juridische tweedelijnsbijstand of deuxième ligne ou de l'assistance judiciaire, le demandeur peut
rechtsbijstand geniet, de eiser bij het Fonds de terugbetaling kan obtenir auprès du fonds le remboursement de la contribution qu'il a
verkrijgen van de bijdrage die hij op het ogenblik van de inschrijving payée au moment de l'inscription au rôle. Une telle mesure permettrait
op de rol heeft betaald. Een dergelijke maatregel zou het mogelijk que le demandeur qui a payé une contribution au fonds au moment de
maken dat aan de eiser die een bijdrage aan het Fonds heeft betaald op l'inscription au rôle soit toujours remboursé, par le défendeur ou par
het ogenblik van de inschrijving op de rol het bedrag van die bijdrage steeds wordt terugbetaald, door de verweerder of door het Fonds wanneer hij in het gelijk wordt gesteld, ongeacht de situatie van de verweerder die in het ongelijk wordt gesteld. Aangezien het doel van de wetgever zou kunnen worden bereikt met een maatregel die minder afbreuk doet aan de rechten van de eisers die een bijdrage aan het Fonds hebben betaald op het ogenblik van de inschrijving op de rol en die in het gelijk worden gesteld tegen een verweerder die juridische tweedelijnsbijstand of rechtsbijstand geniet, is het in het geding zijnde verschil in behandeling niet redelijk verantwoord. le fonds, du montant de cette contribution, lorsqu'il obtient gain de cause, quelle que soit la situation du défendeur qui succombe. Dès lors que l'objectif du législateur pourrait être atteint par une mesure moins attentatoire aux droits des demandeurs qui ont payé une contribution au fonds au moment de l'inscription au rôle et qui obtiennent gain de cause contre un défendeur qui bénéficie de l'aide juridique de deuxième ligne ou de l'assistance judiciaire, la différence de traitement en cause n'est pas raisonnablement justifiée.
B.11. Artikel 4, § 2, derde lid, van de wet van 19 maart 2017 is niet B.11. L'article 4, § 2, alinéa 3, de la loi du 19 mars 2017 n'est pas
bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 4, § 2, derde lid, van de wet van 19 maart 2017 « tot L'article 4, § 2, alinéa 3, de la loi du 19 mars 2017 « instituant un
oprichting van een Begrotingsfonds voor de juridische fonds budgétaire relatif à l'aide juridique de deuxième ligne » viole
tweedelijnsbijstand » schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'il laisse à charge
zoverre het de bijdrage aan het fonds voor juridische bijstand ten du demandeur ayant obtenu gain de cause la contribution au fonds
laste laat van de in het gelijk gestelde eiser in het geval waarin de d'aide juridique dans l'hypothèse où la partie défenderesse
in het ongelijk gestelde verwerende partij juridische succombante bénéficie de l'aide juridique de deuxième ligne.
tweedelijnsbijstand geniet.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 3 februari 2022. la Cour constitutionnelle, le 3 février 2022
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
P. Nihoul P. Nihoul
^