Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 189/2021 van 23 december 2021 Rolnummer 7464 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 46 van de wet van 17 juli 1963 « betreffende de overzeese sociale zekerheid », gesteld door het Arbeidshof te Brussel. Het samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters J.-P. Moerman, T. Giet, R.(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 189/2021 van 23 december 2021 Rolnummer 7464 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 46 van de wet van 17 juli 1963 « betreffende de overzeese sociale zekerheid », gesteld door het Arbeidshof te Brussel. Het samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters J.-P. Moerman, T. Giet, R.(...) Extrait de l'arrêt n° 189/2021 du 23 décembre 2021 Numéro du rôle : 7464 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 46 de la loi du 17 juillet 1963 « relative à la sécurité sociale d'outre-mer », posée par la Cour du travail de La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges J.-P. (...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 189/2021 van 23 december 2021 Extrait de l'arrêt n° 189/2021 du 23 décembre 2021
Rolnummer 7464 Numéro du rôle : 7464
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 46 van de wet van 17 juli En cause : la question préjudicielle concernant l'article 46 de la loi
1963 « betreffende de overzeese sociale zekerheid », gesteld door het du 17 juillet 1963 « relative à la sécurité sociale d'outre-mer »,
Arbeidshof te Brussel. posée par la Cour du travail de Bruxelles.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges J.-P.
rechters J.-P. Moerman, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques, Y. Moerman, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T.
Kherbache, T. Detienne, D. Pieters, S. de Bethune en E. Bribosia, Detienne, D. Pieters, S. de Bethune et E. Bribosia, assistée du
bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter P. Nihoul, greffier F. Meersschaut, présidée par le président P. Nihoul,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 5 november 2020, waarvan de expeditie ter griffie van Par arrêt du 5 novembre 2020, dont l'expédition est parvenue au greffe
het Hof is ingekomen op 18 november 2020, heeft het Arbeidshof te de la Cour le 18 novembre 2020, la Cour du travail de Bruxelles a posé
Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld : la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 46 van de wet van 17 juli 1963 betreffende de « L'article 46 de la loi du 17 juillet 1963 relative à la sécurité
overzeese sociale zekerheid de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al sociale d'outre-mer, viole-t-il les articles 10 et 11 de la
dan niet in samenhang gelezen met artikel 14 van het Europees Verdrag Constitution, lus isolément ou en combinaison avec les articles 14 de
la Convention européenne des droits de l'homme et 1er du protocole n°
voor de rechten van de mens en artikel 1 van het Eerste Protocol bij 1 à cette Convention, en ce que cet article 46, dans sa rédaction
dat Verdrag, in zoverre dat artikel 46, in de op het geschil
toepasselijke redactie ervan, leidt tot een verschillende behandeling applicable au litige, conduit à traiter différemment deux catégories
van twee categorieën van personen, ten aanzien van de uitgestelde de personnes, s'agissant de l'assurance soins de santé différée, alors
verzekering voor geneeskundige verzorging, terwijl zij op dezelfde
wijze hebben bijgedragen aan de financiering van het stelsel van de qu'elles ont contribué de la même manière au financement du régime de
overzeese sociale zekerheid, namelijk : sécurité sociale d'outre-mer, à savoir :
- de Belgen (en sommige ' bevoorrechte ' vreemdelingen bedoeld in - les Belges (et certains étrangers ' privilégiés ' visés à son
paragraaf 2 ervan) die niet zijn onderworpen aan de verplichting van paragraphe 2) qui ne sont pas soumis à l'obligation de résidence
de gewone en werkelijke verblijfplaats in België om de uitgestelde habituelle et effective en Belgique pour bénéficier de l'assurance
verzekering voor geneeskundige verzorging te genieten indien zij
voldoen aan de andere daarin vastgelegde voorwaarden, soins de santé différée s'ils en remplissent les autres conditions,
- de (andere) vreemdelingen die - zoals de heer A.M. - hun gewone en - les (autres) étrangers qui - comme Monsieur A.M. - doivent avoir
werkelijke verblijfplaats in België moeten hebben om de uitgestelde leur résidence habituelle et effective en Belgique pour bénéficier de
verzekering voor geneeskundige verzorging te genieten indien zij
voldoen aan de andere daarin vastgelegde voorwaarden, behoudens een l'assurance soins de santé différée s'ils en remplissent les autres
individueel toegekende afwijking, conditions, sauf dérogation accordée à titre individuel,
waarbij dat verschil in behandeling bovendien uitsluitend op de cette différence de traitement paraissant en outre reposer
nationaliteit lijkt te berusten ? ». exclusivement sur la nationalité ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling en de context ervan Quant à la disposition en cause et à son contexte
B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 46 van de wet B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 46 de la loi du 17
van 17 juli 1963 « betreffende de overzeese sociale zekerheid » juillet 1963 « relative à la sécurité sociale d'outre-mer » (ci-après
(hierna : de wet van 17 juli 1963). Dat artikel bepaalt : : la loi du 17 juillet 1963). Cet article dispose :
« § 1. De terugbetaling van de kosten voor gezondheidszorgen wordt aan « § 1er. Le remboursement des frais de soins de santé des
de rechthebbenden bedoeld in artikel 44, slechts toegekend als de bénéficiaires visés à l'article 44 n'est effectué que si le titulaire
titularis van de verzekering zijn werkelijke en gewone verblijfplaats de l'assurance a sa résidence habituelle et effective en Belgique,
in België heeft, tenzij hij om gezondheidsredenen vooraf van de Dienst sauf s'il a été autorisé au préalable par l'Office [national de la
de toestemming heeft gekregen om tijdelijk in het buitenland te verblijven. sécurité sociale], pour des raisons de santé, à résider à l'étranger.
§ 2. De verblijfsverplichting omschreven in § 1 is niet van toepassing § 2. Ne sont pas soumis à l'obligation de résidence déterminée au § 1er
op : :
1° de onderdanen van een Lidstaat van de Europese Economische Ruimte 1° les ressortissants des Etats membres de l'Espace économique
(en de onderdanen van een niet-Lidstaat van de Europese Economische européen (et les ressortissants d'un Etat non membre de l'Espace
Ruimte die met toepassing van de Europese verordening 859/2003 économique européen qui, en application du règlement européen
aanspraak kunnen maken op de bepalingen van de Europese verordeningen 859/2003, peuvent prétendre aux dispositions des règlements européens
1408/71 en 574/72 inzake sociale zekerheid); 1408/71 et 574/72 en matière de sécurité sociale);
2° de onderdanen van de Zwitserse Confederatie; 2° les ressortissants de la Confédération suisse;
3° de staatlozen en de vluchtelingen zoals ze zijn gedefinieerd in artikel 51, 4°; 3° les réfugiés et les apatrides tels que définis à l'article 51, 4°;
4° de onderdanen van een land waarmee een wederkerigheidsakkoord werd 4° les ressortissants d'un pays avec lequel a été conclu un accord de
gesloten die hen hiervan vrijstelt. réciprocité qui les en dispense.
§ 3. Voor de terugbetaling van de kosten voor gezondheidszorgen maken § 3. Pour le remboursement des frais de soins de santé, les
de onderdanen van een Lidstaat van de Europese Economische Ruimte, die ressortissants des Etats membres de l'Espace économique européen,
verblijven op het grondgebied van één van die Staten maar niet in résidant sur le territoire d'un de ces Etats autre que la Belgique,
België, de keuze hetzij voor de strikte toepassing van de bepalingen optent soit pour l'application stricte des dispositions de l'article
van artikel 49, hetzij voor de toepassing van de Europese 49, soit pour l'application des règlements européens 1408/71 et 574/72
Verordeningen 1408/71 en 574/72 inzake sociale zekerheid. en matière de sécurité sociale.
§ 4. De terugbetaling van de kosten voor gezondheidszorgen wordt niet § 4. Le remboursement des frais de soins de santé n'est pas accordé
toegekend aan de personen die krachtens andere wettelijke, aux personnes qui sont en droit de prétendre à des avantages de même
contractuele of reglementaire, Belgische of vreemde, bepalingen of
krachtens een wederkerigheidsovereenkomst, aanspraak kunnen maken op nature en application d'autres dispositions contractuelles, légales ou
gelijksoortige uitkeringen ». réglementaires, belges ou étrangères, ou d'un accord de réciprocité ».
B.2.1. De bij de wet van 17 juli 1963 ingevoerde regeling is een B.2.1. Le régime instauré par la loi du 17 juillet 1963 est un système
facultatief systeem van sociale zekerheid waarbij de personen die in facultatif de sécurité sociale, auquel peuvent s'affilier les
de door de Koning aangewezen overzeese landen werken, zich kunnen personnes qui travaillent dans les pays d'outre-mer désignés par le
aansluiten. Roi.
Die regeling betreft « zowel de agenten [...] die hun diensten Ce régime concerne « aussi bien les agents qui prestent leurs services
verrichten in een openbare sector als de werknemers tewerkgesteld door dans un secteur public que les employés occupés en exécution d'un
private ondernemingen bij uitvoering van een kontrakt van contrat de louage de services par des entreprises privées ou même des
dienstverhuring of zelfs personen die een zelfstandige
beroepsbedrijvigheid uitoefenen » (Parl. St., Kamer, 1961-1962, nr. personnes qui exercent une activité professionnelle indépendante »
431/1, p. 1). (Doc. parl., Chambre, 1961-1962, n° 431/1, p. 1).
Die regeling werd uitgewerkt teneinde te « beantwoorden aan de Ce régime a été élaboré pour « répondre aux préoccupations de ceux qui
bekommernissen van deze die verlangen overzees een loopbaan te désirent entreprendre ou poursuivre une carrière outre-mer, et
ondernemen of te voltooien en wensen in hun land van herkomst gedekt souhaitent être couverts dans leur pays d'origine par des dispositions
te zijn door wettelijke bepalingen die een stelsel van sociale verzekeringen voorzien » (ibid.). légales prévoyant un régime d'assurances sociales » (ibid.).
De prestaties waarop de verzekerden aanspraak kunnen maken om reden Les prestations auxquelles les assurés peuvent prétendre en raison des
van de stortingen die op hun rekening zijn ingeschreven, worden versements portés à leur compte sont conçues comme étant «
opgevat als « prestaties die deze aanvullen welke de belanghebbenden complémentaires [par rapport] à celles que les intéressés peuvent
kunnen bekomen in het land waar hun beroepsbedrijvigheid uitgeoefend acquérir dans le pays où s'accomplit leur activité professionnelle »
wordt » (ibid.). (ibid.).
De parlementaire voorbereiding vermeldt nog : Les travaux préparatoires précisent encore :
« Kunnen deelnemen aan het facultatief stelsel van ouderdoms- en « Peuvent participer au régime facultatif d'assurance en vue de la
overleveringsverzekering, van de ziekengeld- en vieillesse et du décès prématuré, d'assurance maladie-invalidité et
invaliditeitsverzekering en van de ziektekostenverzekering, de d'assurance des soins de santé, les personnes de nationalité belge et,
personen van Belgische nationaliteit en, onder sommige voorwaarden, de sous certaines conditions, les personnes de nationalité étrangère qui
personen van vreemde nationaliteit die een beroepsbedrijvigheid exercent une activité professionnelle, dépendante ou non, hors du
uitoefenen, ondergeschikt of niet, buiten Belgisch grondgebied, in de territoire belge, dans les pays désignés par le Roi (article 12) »
landen door de Koning bepaald (artikel 12) » (ibid., p. 4). (ibid., p. 4).
« De aansluiting bij het beoogde stelsel van sociale zekerheid « L'affiliation au régime de sécurité sociale prévu par la présente
voorzien bij deze wet kan niet dwingend zijn. Zij is facultatief daar loi ne saurait être obligatoire. Elle est facultative, car elle doit
zij de soevereiniteit van die vreemde landen dient te eerbiedigen respecter la souveraineté des Etats étrangers, qui pourraient
welke de op hun grondgebied werkende Belgen zouden kunnen verplichten assujettir à leur propre sécurité sociale des Belges qui travaillent
aan te sluiten bij de in dit land in voege zijnde sociale sur leur territoire. Elle a un caractère complémentaire, afin de
reglementatie. Zij is aanvullend om de belanghebbenden toe te laten permettre aux intéressés de contracter une assurance sociale
een bijkomende sociale verzekering aan te gaan in het moederland, supplémentaire dans la métropole, au cas où celle du pays où ils
indien deze van het land waar zij een beroepsactiviteit uitoefenen, exercent leur activité professionnelle ne leur offrirait pas de
hun onvoldoende garanties biedt of om elke andere reden (b.v. garanties suffisantes, ou pour tout autre motif (par exemple, cours du
onvoordelige geldkoers) » (Parl. St., Senaat, 1962-1963, nr. 271, p. change désavantageux) » (Doc. parl., Sénat, 1962-1963, n° 271, p. 3).
3). « Bovendien mogen de verzekerden van vreemde nationaliteit deelnemen « Par ailleurs, les assurés de nationalité étrangère ont la faculté de
hetzij aan al de verzekeringen voorzien bij onderhavig ontwerp, hetzij participer soit à toutes les assurances prévues par le présent projet,
alleen aan de ouderdoms- en overlevingsverzekering [...] soit uniquement à l'assurance en vue de la vieillesse et du décès
Indien de renten uitbetaald zijn welke ook de plaats van verblijf van prématuré [...]
de gerechtigde zij, is integendeel het toekennen van de prestaties Si les rentes sont liquidées quel que soit le lieu de résidence du
inzake ziekengeld- en invaliditeitsverzekering en bénéficiaire, l'octroi des prestations en matière d'assurance maladie
ziektekostenverzekering, ondergeschikt aan sommige voorwaarden van invalidité ou d'assurance des soins de santé est par contre subordonné
verblijf, voorwaarden welke de verzekerde van vreemde nationaliteit, à certaines conditions de résidence, conditions que l'assuré de
op het ogenblik dat hij aan de verzekering onderschrijft, zou kunnen nationalité étrangère pourrait envisager au moment où il souscrit à
overwegen in de toekomst niet te vervullen. l'assurance de ne pas remplir à l'avenir.
Littera a) van het artikel 18 van het ontwerp van wet laat aan de Le littera a) de l'article 18 du projet de loi permet aux assurés de
verzekerden van vreemde nationaliteit toe uitsluitend deel te nemen nationalité étrangère de participer exclusivement à l'assurance en vue
aan de ouderdoms- en overlevingsverzekering, In dit geval zijn zij de la vieillesse et du décès prématuré. Ils ne sont pas tenus de
niet verplicht het quotum van 10 % te storten van de bijdrage die, verser la quote part de 10 % de la cotisation affectée, conformément
overeenkomstig de bepalingen van artikel 17, bestemd is aan de aux dispositions de l'article 17, à l'assurance des prestations à
verzekering van de prestaties ten laste van het Invaliditeitsfonds » charge du Fonds des invalidités » (Doc. parl., Chambre, 1961-1962, n°
(Parl. St., Kamer, 1961-1962, nr. 431/1, pp. 4-5). 431/1, pp. 4-5).
B.2.2. Artikel 12 van de wet van 17 juli 1963 bepaalt : B.2.2. L'article 12 de la loi du 17 juillet 1963 dispose :
« § 1. Aan de bij deze wet georganiseerde facultatieve ouderdoms- en « § 1er. Peuvent participer au régime facultatif d'assurance
overlevingsverzekering, ziekengeld- en invaliditeitsverzekering en vieillesse et survie, d'assurance indemnité pour maladie, d'assurance
verzekering geneeskundige verzorging, kan, onder de voorwaarden die de invalidité et d'assurance soins de santé, organisé par la présente
Koning bepaalt, worden deelgenomen door de personen die hun loi, les personnes qui exercent leur activité professionnelle dans les
beroepsactiviteit hebben in één van de door de Koning aangeduide pays désignés par le Roi et suivant les conditions qu'il arrête.
landen. § 2. Met ingang van 1 januari 2009 wordt de deelneming aan de § 2. A partir du 1er janvier 2009, la participation aux assurances
verzekeringen beoogd in § 1 beperkt tot de onderdanen van een lidstaat visées au § 1er est limitée aux ressortissants d'un Etat membre de
van de Europese Economische Ruimte en Zwitserland en tot de onderdanen l'Espace économique européen et de la Suisse ainsi qu'aux
van andere landen die tewerkgesteld zijn door door de Belgische Staat, ressortissants d'autres pays employés par l'Etat belge, les Régions ou
Gemeenschappen of Gewesten of een onderneming met maatschappelijke les Communautés ou une entreprise dont le siège social est établi en
zetel in België. Belgique.
De onderdanen van andere landen die op 31 december 2008 deelnemen aan Les ressortissants d'autres pays qui au 31 décembre 2008 participent
de genoemde verzekeringen en die niet voldoen aan de voorwaarde aux assurances citées et qui ne satisfont pas à la condition prévue au
gesteld in het eerste lid, mogen die deelneming voortzetten tot zij premier alinéa, peuvent poursuivre cette participation jusqu'à ce
deze beëindigen ». qu'ils y mettent fin ».
Artikel 12, § 2, van de wet van 17 juli 1963 is ingevoegd bij artikel L'article 12, § 2, de la loi du 17 juillet 1963 a été inséré par
227 van de wet van 22 december 2008 « houdende diverse bepalingen (I) l'article 227 de la loi du 22 décembre 2008 « portant des dispositions
», teneinde de kosten van het stelsel van de overzeese sociale diverses (I) », en vue de limiter les coûts du régime de sécurité
zekerheid te beperken. De eisende partij voor het verwijzende sociale d'outre-mer. La partie demanderesse devant la juridiction a
rechtscollege is sinds 16 november 1999 aangesloten bij de overzeese quo est affiliée à la sécurité sociale d'outre-mer depuis le 16
sociale zekerheid, zodat zij de overgangsregeling geniet waarin novembre 1999, de sorte qu'elle bénéficie du régime transitoire prévu
artikel 12, § 2, tweede lid, van de wet van 17 juli 1963 voorziet. à l'article 12, § 2, alinéa 2, de la loi du 17 juillet 1963.
B.3.1. Het stelsel van de overzeese sociale zekerheid maakt het B.3.1. Le régime de la sécurité sociale d'outre-mer permet aux
personen die in bepaalde landen werken mogelijk om, los van de sociale personnes qui travaillent dans certains pays de participer,
zekerheid die door die landen zou worden geboden op basis van hun indépendamment de la sécurité sociale qui leur serait accessible dans
activiteit aldaar, te participeren in een stelsel waarbij onder ces pays sur la base de l'activité qu'ils y exercent, à un régime
bepaalde voorwaarden dekking wordt verleend voor bepaalde risico's. couvrant certains risques sous des conditions déterminées.
De wetgever heeft enkel een bijzonder stelsel van overzeese sociale Le législateur a seulement voulu proposer un régime particulier de
zekerheid willen aanbieden dat - mits de vrijwillige betaling van sécurité sociale d'outre-mer qui - moyennant le paiement volontaire de
bijdragen - dekking biedt in het raam van een ouderdoms- en cotisations - offre une couverture dans le cadre d'une assurance
overlevingsverzekering (hoofdstuk III van de wet van 17 juli 1963 - vieillesse et survie (chapitre III de la loi du 17 juillet 1963 -
artikelen 20 en volgende), een ziekte- en invaliditeitsverzekering articles 20 et suivants), d'une assurance indemnité pour maladie et
(hoofdstuk IV - artikelen 29 en volgende) en een verzekering voor invalidité (chapitre IV - articles 29 et suivants) et d'une assurance
geneeskundige verzorging (hoofdstuk V - artikelen 42 en volgende). soins de santé (chapitre V - articles 42 et suivants).
Tot 31 december 2014 was de Dienst Overzeese Sociale Zekerheid (hierna Jusqu'au 31 décembre 2014, un établissement public doté de la
personnalité civile, l'Office de sécurité sociale d'outre-mer
: DOSZ), een openbare instelling met rechtspersoonlijkheid, belast met (ci-après : l'OSSOM), avait pour mission de réaliser les assurances
het uitvoeren van de verzekeringen waarin de wet van 17 juli 1963 organisées par la loi du 17 juillet 1963 (article 1er). Le 1er janvier
voorziet (artikel 1). Op 1 januari 2015 is die instelling gefuseerd
met de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid van de Provinciale en 2015, cet établissement a fusionné avec l'Office national de sécurité
Plaatselijke Overheidsdiensten om zo de Dienst voor de Bijzondere sociale des administrations provinciales et locales, formant l'Office
Socialezekerheidsstelsels (hierna : DIBISS) te vormen. Luidens artikel des régimes particuliers de sécurité sociale (ci-après : l'ORPSS). Aux
28 van de wet van 12 mei 2014 « tot oprichting van de Dienst voor de termes de l'article 28 de la loi du 12 mai 2014 « portant création de
bijzondere socialezekerheidsstelsels » is de DIBISS met name belast l'Office des régimes particuliers de sécurité sociale », l'ORPSS était
met de uitvoering van de wet van 17 juli 1963. Vervolgens zijn de chargé, notamment, de l'exécution de la loi du 17 juillet 1963. Par la
opdrachten van de DIBISS overgedragen aan de Rijksdienst voor Sociale suite, les missions de l'ORPSS ont été transférées à l'Office national
Zekerheid (hierna : de RSZ) bij de artikelen 7, 11, 27 en 28 van de de sécurité sociale (ci-après : l'ONSS) par les articles 7, 11, 27 et
wet van 10 juli 2016 « tot toewijzing van nieuwe inningstaken aan en 28 de la loi du 10 juillet 2016 « portant affectation de nouvelles
tot integratie van sommige opdrachten en een deel van het personeel missions de perception et intégration de certaines missions et d'une
van de dienst voor de bijzondere socialezekerheidsstelsels in de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid alsmede tot regeling van diverse aangelegenheden met betrekking tot Famifed en de Federale Pensioendienst ». De overzeese sociale zekerheid beschikt over drie afzonderlijke fondsen, die het voorwerp uitmaken van afzonderlijke beleggingen die de waarborg van de verzekerden vormen voor de prestaties die ten laste van die fondsen zijn. Het betreft het Pensioenfonds, het Invaliditeitsfonds en het Solidariteits- en perequatiefonds (artikel 5). De verzekerden of hun werkgevers kunnen aan de RSZ bijdragen storten die bestemd zijn voor de ouderdoms- en overlevingsverzekering, voor de ziekengeld- en invaliditeitsverzekering en voor de verzekering voor partie du personnel de l'office des régimes particuliers de sécurité sociale à l'Office National de Sécurité Sociale et réglant certaines matières relatives à Famifed et au Service Fédéral des Pensions ». La sécurité sociale d'outre-mer est dotée de trois fonds séparés, faisant l'objet de placements distincts constituant la garantie des assurés pour les prestations qui sont à la charge de ces fonds. Il s'agit du Fonds des pensions, du Fonds des invalidités et du Fonds de solidarité et de péréquation (article 5). Les assurés ou leurs employeurs peuvent verser à l'ONSS des cotisations destinées à l'assurance vieillesse et survie, l'assurance indemnité de maladie, l'assurance invalidité et l'assurance soins de
geneeskundige verzorging (artikel 14). santé (article 14).
Die bijdragen zijn ten belope van 70 % bestemd voor de financiering Ces cotisations sont affectées à raison de 70 % au financement des
van de ouderdoms- en overlevingsrenten ten laste van het rentes de retraite et de survie qui sont à la charge du Fonds des
Pensioenfonds, ten belope van 9,5 % voor de financiering van de pensions, de 9,5 % au financement des prestations en matière
prestaties ten laste van het Invaliditeitsfonds inzake ziekengeld- en
invaliditeitsverzekering en inzake verzekering voor geneeskundige d'assurance indemnité pour maladie et d'assurance invalidité et en
verzorging, en ten belope van 20,5 % voor de financiering van de matière d'assurance soins de santé qui sont à la charge du Fonds des
prestaties ten laste van het Solidariteits- en perequatiefonds invalidités et de 20,5% au financement des prestations qui sont à
(artikel 17). charge du Fonds de solidarité et de péréquation (article 17).
Het stelsel van de overzeese sociale zekerheid is evenwel voornamelijk Toutefois, le régime de sécurité sociale d'outre-mer est
gefinancierd door middel van een jaarlijkse subsidie van de Staat principalement financé par une subvention annuelle de l'Etat égale à
gelijk aan het verschil tussen het totaalbedrag van de lasten ten
laste van de drie Fondsen die aan dat stelsel werd toegewezen en het la différence entre le montant total des charges payées par les trois
bedrag van hun opbrengsten (artikel 154, § 2, van de wet van 22 Fonds dont il est doté et le montant de leurs produits (article 154, §
februari 1998 « houdende sociale bepalingen »). 2, de la loi du 22 février 1998 « portant des dispositions sociales
Verscheidene verslagen van het Rekenhof hebben erop gewezen dat het »). Plusieurs rapports de la Cour des comptes ont mis en exergue que le
stelsel van de overzeese sociale zekerheid deficitair is (verslag van régime de sécurité sociale d'outre-mer est déficitaire (rapport de la
het Rekenhof van februari 2006, Leefbaarheid en perspectieven van de Cour des comptes de février 2006, Viabilité et perspectives du régime
overzeese sociale zekerheid; verslag van het Rekenhof van april 2010, de sécurité sociale d'outre-mer; rapport de la Cour des comptes
Leefbaarheid en perspectieven van de overzeese sociale zekerheid, d'avril 2010, Viabilité et perspectives du régime de sécurité sociale
d'outre-mer : audit de suivi; rapport de la Cour des comptes d'août
opvolgingsaudit; verslag van het Rekenhof van augustus 2016, Boek 2016 2016, Cahier 2016 relatif à la sécurité sociale. Gestion globale et
over de Sociale Zekerheid. Globale Beheren en openbare instellingen institutions publiques de sécurité sociale, pp. 87-93). En 2014, les
van de sociale zekerheid, pp. 89-95). In 2014 waren de sociale prestations sociales versées par le régime de sécurité sociale
uitkeringen die werden gestort door het stelsel van de overzeese
sociale zekerheid voor ongeveer 80 % gedekt door het optreden van de d'outre-mer étaient couvertes à environ 80 % par l'intervention de
Staat (voormeld verslag van het Rekenhof van augustus 2016, p. 89). l'Etat (rapport de la Cour des comptes d'août 2016, précité, p. 88).
B.3.2. De verzekering voor geneeskundige verzorging maakt het de B.3.2. L'assurance soins de santé permet aux affiliés qui y ont cotisé
aangeslotenen die daaraan gedurende minstens zestien jaar hebben
bijgedragen, mogelijk om de terugbetaling van hun geneeskundige pendant seize années au moins de bénéficier du remboursement de leurs
verzorging te genieten, terwijl zij niet noodzakelijkerwijs nog
bijdragen betalen (artikel 42). Naast de voorwaarden bepaald in het soins de santé alors même qu'ils ne paient plus nécessairement de
voormelde artikel 46 is de inning van de terugbetalingen van de kosten cotisations (article 42). Outre les conditions fixées à l'article 46
voor geneeskundige verzorging eveneens onderworpen aan précité, la perception des remboursements des frais de soins de santé
leeftijdsvoorwaarden bepaald in artikel 43 van de wet van 17 juli est également soumise à des conditions d'âge fixées à l'article 43 de
1963. la loi du 17 juillet 1963.
De kosten voor geneeskundige verstrekkingen worden door de RSZ Les frais relatifs aux prestations de santé sont remboursés par
terugbetaald ten laste van het Invaliditeitsfonds voor zover en in de l'ONSS, à la charge du Fonds des invalidités, pour autant que et dans
mate dat er in een tegemoetkoming wordt voorzien door de wet
betreffende de verzekering voor geneeskundige verzorging en la mesure où leur remboursement est prévu par la loi relative à
uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, en de uitvoeringsbesluiten l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée le 14
ervan, en rekening houdend met de overeenkomsten, akkoorden en als juillet 1994, et ses arrêtés d'exécution, et tient compte des
zodanig geldende documenten of met de honoraria die door de Koning conventions, accords, documents en tenant lieu ou des honoraires fixés
werden vastgesteld ter uitvoering van artikel 52 van de wet van 14 par le Roi en exécution de l'article 52 de la loi du 14 février 1961 «
februari 1961 « voor economische expansie, sociale vooruitgang en d'expansion économique, de progrès social et de redressement financier
financieel herstel » (artikel 49). » (article 49).
B.3.3. De aangeslotenen hebben tevens de mogelijkheid een aanvullende B.3.3. Les affiliés ont également la possibilité de souscrire des
verzekeringsovereenkomst te sluiten, met name om de terugbetaling te contrats d'assurance complémentaire, notamment, en vue de couvrir le
dekken van de kosten voor geneeskundige verzorging die noodzakelijk remboursement des frais de soins qui sont jugés indispensables au
worden geacht voor de behandeling van kwalen waardoor zijzelf of hun traitement d'affections dont eux-mêmes ou leur famille seraient
familie aangetast zouden zijn, mits aanvullende bijdragen worden atteints, moyennant le versement de cotisations complémentaires
gestort (artikel 57). (article 57).
De eisende partij voor het verwijzende rechtscollege heeft een La partie demanderesse devant la juridiction a quo a souscrit un tel
dergelijke overeenkomst gesloten. contrat.
B.3.4. Sinds de inwerkingtreding van de wet van 22 februari 1971 « B.3.4. Depuis l'entrée en vigueur de la loi du 22 février 1971 «
houdende wijziging van de wetten van 16 juni 1960 en 17 juli 1963 modifiant les lois du 16 juin 1960 et du 17 juillet 1963, relatives à
betreffende de overzeese sociale zekerheid » (hierna : de wet van 22 la sécurité sociale d'outre-mer » (ci-après : la loi du 22 février
februari 1971) ontvangt de verzekerde van vreemde nationaliteit van 1971), l'assuré de nationalité étrangère dont toutes les cotisations
wie alle met toepassing van de wet gestorte bijdragen de bij artikel versées en application de la loi ont reçu l'affectation prévue par
17 bepaalde bestemming hebben gekregen, een aanvullende rente ten
bedrage van 17 % van de ouderdomsrente op voorwaarde dat hij nog geen l'article 17 obtient une rente complémentaire représentant 17 % de la
prestaties heeft gekregen die door de wet ten laste van het rente de retraite pour autant qu'il n'ait pas bénéficié et qu'il
Solidariteits- en perequatiefonds en van het Invaliditeitsfonds aan de renonce à bénéficier des prestations prévues par la loi en faveur des
verzekerden worden toegezegd, en van zijn aanspraken daarop afziet assurés à charge du Fonds de solidarité et de péréquation et du Fonds
(artikel 20bis, eerste lid). Er is voorzien in een lager percentage des invalidités (article 20bis, alinéa 1er). Un pourcentage inférieur
(10 of 7 % ) van de aanvullende rente naargelang de verzekerde van (10 ou 7 % ) de la rente complémentaire est prévu selon que l'assuré
vreemde nationaliteit de prestaties ten laste van het de nationalité étrangère a bénéficié ou ne renonce pas à bénéficier
Invaliditeitsfonds of van het Solidariteits- en perequatiefonds heeft des prestations à charge du Fonds des invalidités ou du Fonds de
genoten of niet daarvan heeft afgezien (artikel 20bis, tweede tot solidarité et de péréquation (article 20bis, alinéas 2 à 4).
vierde lid). Quant au fond
Ten gronde B.4. Aan het Hof wordt een vraag gesteld over de bestaanbaarheid van B.4. La Cour est interrogée sur la compatibilité de l'article 46 de la
artikel 46 van de wet van 17 juli 1963 met de artikelen 10 en 11 van loi du 17 juillet 1963 avec les articles 10 et 11 de la Constitution,
de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 14 van het lus isolément ou en combinaison avec l'article 14 de la Convention
Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met artikel 1 van het européenne des droits de l'homme et avec l'article 1er du Premier
Eerste Aanvullend Protocol bij dat Verdrag. In de prejudiciële vraag Protocole additionnel à cette Convention. Dans la question
worden de aangeslotenen bij een verzekering voor geneeskundige préjudicielle, les affiliés à l'assurance soins de santé du régime de
verzorging van het stelsel van de overzeese sociale zekerheid van sécurité sociale d'outre-mer de nationalité belge ou de nationalité
Belgische of vreemde nationaliteit die behoren tot een van de in étrangère pour autant qu'ils appartiennent à l'une des catégories
paragraaf 2 van de in het geding zijnde bepaling genoemde categorieën citées au paragraphe 2 de la disposition en cause (ci-après : les «
(hierna : de « bevoorrechte vreemdelingen ») vergeleken met de étrangers privilégiés ») sont comparés avec les affiliés de
aangeslotenen van vreemde nationaliteit die niet behoren tot een van nationalité étrangère qui n'appartiennent pas à l'une des catégories
de voormelde categorieën, in zoverre die laatstgenoemden de précitées, en ce que ces derniers ne bénéficient du remboursement des
terugbetaling van de kosten voor geneeskundige verzorging alleen frais des soins de santé que pour autant qu'ils résident en Belgique
genieten indien zij in België verblijven en in zoverre zij geen et en ce qu'ils ne peuvent faire valoir des motifs de santé qui
gezondheidsredenen kunnen aanvoeren die vereisen dat zij van die requièrent de les dispenser de cette condition de résidence.
verblijfsvoorwaarde worden vrijgesteld.
B.5.1. Tot de rechten en vrijheden die door de artikelen 10 en 11 van B.5.1. Parmi les droits et libertés garantis par les articles 10 et 11
de Grondwet worden gewaarborgd, behoren de rechten en vrijheden die de la Constitution figurent les droits et libertés résultant de
voortvloeien uit internationale verdragsbepalingen die België binden. dispositions conventionnelles internationales qui lient la Belgique.
Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag L'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention
voor de rechten van de mens bepaalt : « Alle natuurlijke of rechtspersonen hebben recht op het ongestoord genot van hun eigendom. Niemand zal van zijn eigendom worden beroofd behalve in het algemeen belang en met inachtneming van de voorwaarden neergelegd in de wet en in de algemene beginselen van het internationaal recht. De voorgaande bepalingen zullen echter op geen enkele wijze het recht aantasten dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren ». européenne des droits de l'homme dispose : « Toute personne physique ou morale a droit au respect de ses biens. Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité publique et dans les conditions prévues par la loi et les principes généraux du droit international. Les dispositions précédentes ne portent pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes ».
Artikel 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens L'article 14 de la Convention européenne des droits de l'homme dispose
bepaalt : « Het genot van de rechten en vrijheden, welke in dit Verdrag zijn vermeld, is verzekerd zonder enig onderscheid op welke grond ook, zoals geslacht, ras, kleur, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, nationale of maatschappelijke afkomst, het behoren tot een nationale minderheid, vermogen, geboorte of andere status ». B.5.2. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bevat weliswaar geen recht om sociale prestaties van welke aard ook te ontvangen, maar wanneer een Staat in een sociale prestatie voorziet, dient hij dat te : « La jouissance des droits et libertés reconnus dans la présente Convention doit être assurée, sans distinction aucune, fondée notamment sur le sexe, la race, la couleur, la langue, la religion, les opinions politiques ou toutes autres opinions, l'origine nationale ou sociale, l'appartenance à une minorité nationale, la fortune, la naissance ou toute autre situation ». B.5.2. L'article 1er, précité, du Premier Protocole additionnel ne contient certes pas le droit de percevoir des prestations sociales de quelque nature que ce soit, mais lorsqu'un Etat prévoit une prestation sociale, il doit l'organiser d'une manière qui est compatible avec
doen op een wijze die verenigbaar is met artikel 14 van het Europees l'article 14 de la Convention européenne des droits de l'homme (CEDH,
Verdrag voor de rechten van de mens (EHRM, grote kamer, beslissing, 6 grande chambre, décision, 6 juillet 2005, Stec e.a. c. Royaume-Uni, §
juli 2005, Stec e.a. t. Verenigd Koninkrijk, § 55). 55).
Dezelfde waarborg vloeit rechtstreeks voort uit de artikelen 10 en 11 La même garantie découle directement des articles 10 et 11 de la
van de Grondwet. Constitution.
B.6. Te dezen wordt het Hof verzocht twee categorieën van personen te B.6. En l'occurrence, la Cour est invitée à comparer deux catégories
vergelijken die zijn aangesloten bij en hebben bijgedragen aan de de personnes qui se sont affiliées et qui ont cotisé à l'assurance
verzekering voor geneeskundige verzorging van het stelsel van de soins de santé du régime de sécurité sociale d'outre-mer.
overzeese sociale zekerheid. In tegenstelling tot wat de Ministerraad Contrairement à ce que le Conseil des ministres allègue, la catégorie
aanvoert, is de categorie van personen waartoe de eisende partij voor de personnes à laquelle la partie demanderesse devant la juridiction a
het verwijzende rechtscollege behoort, vergelijkbaar met de Belgen en quo appartient est comparable aux Belges et aux « étrangers
de « bevoorrechte vreemdelingen ». privilégiés ».
Verschil en niet-vergelijkbaarheid mogen niet met elkaar worden
verward. De vaststelling dat het oorspronkelijke doel van de wet van Il ne faut pas confondre différence et non-comparabilité. Le constat
17 juli 1963 erin bestond een stelsel van sociale zekerheid te bieden que l'objectif initial de la loi du 17 juillet 1963 était d'offrir un
aan de geëxpatrieerde Belgen, en dat er voor de Belgische Staat geen régime de sécurité sociale aux Belges qui se sont expatriés et
enkele internationale verplichting geldt om aan de personen die niet qu'aucune obligation internationale n'impose à l'Etat belge d'octroyer
worden beoogd in artikel 46, § 2, 1° tot 4°, van de wet van 17 juli aux personnes qui ne sont pas visées à l'article 46, § 2, 1° à 4°, de
1963 dezelfde rechten toe te kennen als aan de personen die in die la loi du 17 juillet 1963 les mêmes droits qu'aux personnes qui sont
bepaling worden beoogd, kan weliswaar een element zijn bij de visées par cette disposition peut certes constituer un élément dans
beoordeling van een verschil in behandeling, maar kan niet volstaan om l'appréciation d'une différence de traitement, mais il ne saurait
te besluiten tot de niet-vergelijkbaarheid, anders zou de controle die suffire pour conclure à la non-comparabilité, sous peine de priver de
wordt uitgevoerd in het licht van het beginsel van gelijkheid en sa substance le contrôle exercé au regard du principe d'égalité et de
niet-discriminatie van elke inhoud worden ontdaan. non-discrimination.
B.7.1. Een persoon die, zoals de eisende partij voor het verwijzende B.7.1. Une personne qui, comme la partie demanderesse devant la
rechtscollege, de Rwandese nationaliteit heeft, kan dus de juridiction a quo, est de nationalité rwandaise peut donc obtenir le
terugbetaling verkrijgen van de kosten voor geneeskundige verzorging remboursement des frais de soins de santé si elle réside en Belgique,
indien hij in België verblijft, indien zijn land een
wederkerigheidsakkoord met België heeft gesloten of indien hij een si son pays conclut un accord de réciprocité avec la Belgique ou si
afwijking om gezondheidsredenen verkrijgt. elle obtient une dérogation pour raisons de santé.
De aangeslotenen bij een verzekering voor geneeskundige verzorging die Les affiliés à l'assurance soins de santé qui sont ressortissants d'un
onderdaan zijn van een van de Staten bedoeld in artikel 46, § 2, 1°, des Etats visés à l'article 46, § 2, 1°, 3° et 4°, de la loi du 17
3° en 4°, van de wet van 17 juli 1963 of die de status hebben van juillet 1963 ou qui ont le statut de réfugié ou d'apatride ne sont pas
vluchteling of staatloze, zijn niet onderworpen aan de soumis à la condition de résidence prévue au paragraphe 1er de cet
verblijfsvoorwaarde bepaald in paragraaf 1 van dat artikel, ook al article, même s'ils ne peuvent invoquer des raisons de santé qui leur
kunnen zij geen gezondheidsredenen aanvoeren die hen ertoe zouden imposeraient de résider en dehors de la Belgique. C'est donc en raison
verplichten buiten België te verblijven. Het is dus door haar
nationaliteit en haar status dat de eisende partij voor het de sa nationalité et de son statut que la partie demanderesse devant
verwijzende rechtscollege een ongunstige behandeling ondergaat, zodat la juridiction a quo subit un traitement défavorable, de sorte que la
de nationaliteit een bepalend criterium van onderscheid is in het in nationalité est un critère de distinction déterminant dans la
het geding zijnde verschil in behandeling. différence de traitement en cause.
B.7.2. Volgens de vaste rechtspraak van het Europees Hof voor de B.7.2. Selon la jurisprudence constante de la Cour européenne des
Rechten van de Mens moeten zeer sterke overwegingen worden aangereikt droits de l'homme, la différence de traitement fondée exclusivement
om een verschil in behandeling uitsluitend op grond van nationaliteit sur la nationalité doit être justifiée par des considérations très
te verantwoorden (EHRM, 16 september 1996, Gaygusuz t. Oostenrijk, § fortes (CEDH, 16 septembre 1996, Gaygusuz c. Autriche, § 42; 30
42; 30 september 2003, Koua Poirrez t. Frankrijk, § 46; grote kamer, septembre 2003, Koua Poirrez c. France, § 46; 18 février 2009, grande
18 februari 2009, Andrejeva t. Letland, § 87; 21 juni 2011, chambre, Andrejeva c. Lettonie, § 87; 21 juin 2011, Ponomaryovi c.
Ponomaryovi t. Bulgarije, § 52; grote kamer, 24 mei 2016, Biao t. Bulgarie, § 52; grande chambre, 24 mai 2016, Biao c. Danemark, § 93).
Denemarken, § 93). Het gegeven dat de ongunstige behandeling onder La circonstance que le traitement défavorable est aussi basé, entre
andere ook gebaseerd is op een ander criterium, doet geen afbreuk aan autres, sur un autre critère ne porte pas atteinte à l'exigence selon
de vereiste dat het aspect van het verschil in behandeling dat berust laquelle l'aspect de la différence de traitement qui repose sur la
op nationaliteit moet worden verantwoord door zeer sterke overwegingen nationalité doit être justifié par des considérations très fortes
(zie in die zin EHRM, 21 juni 2011, Ponomaryovi t. Bulgarije, § § 50 (voy. en ce sens CEDH, 21 juin 2011, Ponomaryovi c. Bulgarie, § § 50
en 52). et 52).
Het Hof heeft meermaals geoordeeld dat enkel zeer sterke overwegingen La Cour a jugé à plusieurs reprises que seules des considérations très
een verschil in behandeling op grond van nationaliteit kunnen fortes peuvent justifier une différence de traitement fondée sur la
verantwoorden (zie o.a. arrest nr. 12/2013 van 21 februari 2013, B.11 nationalité (voy. notamment l'arrêt n° 12/2013 du 21 février 2013,
en arrest nr. 133/2018 van 11 oktober 2018, B.5). B.11, et l'arrêt n° 133/2018 du 11 octobre 2018, B.5).
B.7.3. De wetgever beschikt weliswaar over een ruime B.7.3. Le législateur dispose certes d'un pouvoir d'appréciation
beoordelingsvrijheid bij het bepalen van zijn beleid in étendu pour déterminer sa politique dans les matières
sociaaleconomische aangelegenheden (zie ook EHRM, 15 september 2016, socio-économiques (voy. également CEDH, 15 septembre 2016, British
British Gurkha Welfare Society e.a. t. Verenigd Koninkrijk, § § 62 en Gurkha Welfare Society e.a. c. Royaume-Uni, § § 62 et 81; grande
81; grote kamer, 18 februari 2009, Andrejeva t. Letland, § 83; grote chambre, 18 février 2009, Andrejeva c. Lettonie, § 83; grande chambre,
kamer, 12 april 2006, Stec e.a. t. Verenigd Koninkrijk, § 52; grote 12 avril 2006, Stec e.a. c. Royaume-Uni, § 52; grande chambre, 24 mai
kamer, 24 mei 2016, Biao t. Denemarken, § 93). Onder die 2016, Biao c. Danemark, § 93). Relève entre autres de ces matières, la
aangelegenheden valt met name het beleid inzake sociale prestaties die politique relative aux prestations sociales financées par des deniers
met overheidsfondsen worden gefinancierd. Wanneer het Hof nagaat of publics. Lorsqu'elle recherche si la différence de traitement est
het verschil in behandeling verantwoord is door zeer sterke justifiée par des considérations très fortes, la Cour tient compte de
overwegingen, houdt het rekening met die beoordelingsvrijheid. cette liberté d'appréciation.
B.8. Het in het geding zijnde verschil in behandeling vloeit voort uit B.8. La différence de traitement en cause résulte des modifications
de opeenvolgende wijzigingen van de artikelen 12 en 46 van de wet van successives des articles 12 et 46 de la loi du 17 juillet 1963. Ces
17 juli 1963. Met die wijzigingen worden verschillende doelstellingen modifications poursuivent des objectifs différents. La Cour examine la
nagestreefd. Het Hof onderzoekt de relevantie van de criteria van pertinence des critères de distinction au regard de chacun de ces
onderscheid in het licht van elk van die doelstellingen. objectifs.
B.9.1. In de oorspronkelijke formulering ervan bepaalde artikel 12 van B.9.1. Dans sa formulation originaire, l'article 12 de la loi du 17
de wet van 17 juli 1963 : juillet 1963 disposait :
« Aan de bij deze wet ingestelde facultatieve regeling van ouderdoms- « Peuvent participer au régime facultatif d'assurance vieillesse et
en overlevingsverzekering, van ziekengeld- en invaliditeitsverzekering survie, d'assurance indemnité pour maladie, d'assurance invalidité et
en van verzekering voor geneeskundige verzorging kunnen deelnemen : d'assurance soins de santé, organisé par la présente loi :
1° de Belgen die hun beroepsarbeid verrichten in de landen welke de 1° les Belges qui exercent leurs activités professionnelles dans les
Koning zal aanduiden; pays désignés par le Roi;
2 onder voorbehoud van artikel 51, de vreemdelingen die hun 2° sous réserve de l'article 51, les étrangers qui exercent leur
beroepsarbeid in dezelfde landen verrichten, op voorwaarde dat zij in activité professionnelle dans les mêmes pays, à la condition d'être au
dienst zijn van een onderneming welke personen van Belgische
nationaliteit te werk stelt die aan de verzekering deelnemen; deze service d'une entreprise occupant des personnes de nationalité belge
voorwaarde geldt niet voor de onderdanen van landen welke, door de qui participent à l'assurance; cette condition n'est pas requise en ce
Koning, worden aangeduid ». qui concerne les ressortissants de pays désignés par le Roi ».
Artikel 46 van dezelfde wet koppelde de terugbetaling van de kosten L'article 46 de la même loi subordonnait le remboursement des frais de
voor geneeskundige verzorging aan de voorwaarde dat de begunstigde, soins de santé à la condition que le bénéficiaire, quelle que fût sa
ongeacht zijn nationaliteit, zijn gewone en werkelijke verblijfplaats nationalité, eût sa résidence effective et habituelle en Belgique,
had in België, tenzij hem werd toegestaan tijdelijk in het buitenland sauf s'il était autorisé à résider temporairement à l'étranger pour
te verblijven om gezondheidsredenen. des raisons de santé.
B.9.2. De artikelen 12 en 46 van de wet van 17 juli 1963 zijn B.9.2. Les articles 12 et 46 de la loi du 17 juillet 1963 ont été
herhaaldelijk gewijzigd. modifiés à plusieurs reprises.
Artikel 8 van de wet van 22 februari 1971 breidt het toepassingsgebied L'article 8 de la loi du 22 février 1971 élargit le champ
van de overzeese sociale zekerheid uit, daar het niet langer vereist d'application de la sécurité sociale d'outre-mer dès lors qu'il
dat de vreemdelingen een beroepsactiviteit uitoefenen binnen een n'exige plus que les étrangers exercent une activité professionnelle
onderneming die Belgische werknemers tewerkstelt. Het doel van de au sein d'une entreprise occupant des travailleurs belges. L'objectif
wetgever bestond erin de aangeslotenen van vreemde nationaliteit toe du législateur était de permettre aux affiliés de nationalité
te laten verder deel te nemen aan het stelsel van de overzeese sociale étrangère de continuer à participer au régime de sécurité sociale
zekerheid wanneer zij in dienst treden van een werkgever die geen d'outre-mer lorsqu'ils passent au service d'un employeur n'occupant
Belgische werknemers tewerkstelt (Parl. St., Senaat, 1969-1970, nr. pas des travailleurs belges (Doc. parl., Sénat, 1969-1970, n° 342, p.
342, p. 5). 5).
Artikel 46 van de wet van 7 juli 1963 is vervolgens gewijzigd L'article 46 de la loi du 17 juillet 1963 a ensuite été modifié, dans
teneinde, enerzijds, de verblijfsvoorwaarde voor de Belgen en voor de le but, d'une part, de supprimer la condition de résidence pour les
onderdanen van landen waarmee België een wederkerigheidsakkoord heeft Belges et pour les ressortissants de pays avec lesquels la Belgique a
gesloten, op te heffen en, anderzijds, erin te voorzien dat de conclu un accord de réciprocité et, d'autre part, de prévoir que les
onderdanen van lidstaten van de Europese Economische Gemeenschap de ressortissants d'Etats membres de la Communauté économique européenne
terugbetaling kunnen verkrijgen van de kosten voor geneeskundige peuvent obtenir le remboursement des frais de soins de santé s'ils
verzorging indien zij verblijven in een van die Staten (artikel 28 van résident dans l'un de ces Etats (article 28 de la loi du 11 février
de wet van 11 februari 1976 « tot wijziging van de wetten van 16 juni 1976 « modifiant les lois du 16 juin 1960 et du 17 juillet 1963,
1963 en 17 juli 1963 betreffende de overzeese sociale zekerheid »). De relatives à la sécurité sociale d'outre-mer »). La disposition en
in het geding zijnde bepaling is daarna meermaals gewijzigd opdat de cause a encore fait l'objet de plusieurs modifications afin que soient
onderdanen van lidstaten de Europese Economische Ruimte en van exemptés de la condition de résidence les ressortissants de pays
Zwitserland, alsook de vluchtelingen en de staatlozen worden membres de l'Espace économique européen et de la Suisse, ainsi que les
vrijgesteld van de verblijfsvoorwaarde. réfugiés et les apatrides.
B.9.3. Uit hetgeen voorafgaat, vloeit voort dat, sinds de wijziging B.9.3. Il ressort de ce qui précède que, depuis la modification
bij artikel 28 van de voormelde wet van 11 februari 1976, artikel 46 apportée par l'article 28, précité, de la loi du 11 février 1976,
van de wet van 17 juli 1963, niettegenstaande de opeenvolgende l'article 46 de la loi du 17 juillet 1963, nonobstant ses
wijzigingen ervan, het verkrijgen van de terugbetaling van de kosten modifications successives, a toujours soumis à des conditions - de
voor geneeskundige verzorging altijd heeft gekoppeld aan voorwaarden - nationalité ou de résidence - l'obtention du remboursement des frais
inzake nationaliteit of verblijfplaats. De begunstigde moet dus een de soins de santé. Le bénéficiaire doit donc démontrer un lien de
voldoende band met België aantonen. De wetgever heeft de voorwaarden rattachement suffisant avec la Belgique. Le législateur n'a tempéré
inzake nationaliteit en verblijfplaats enkel gemilderd om de Belgen en les conditions de nationalité et de résidence que pour traiter de la
de bevoorrechte vreemdelingen op dezelfde wijze te behandelen, même manière les Belges et les étrangers privilégiés, conformément aux
overeenkomstig de op hem rustende internationaalrechtelijke obligations de droit international qui lui incombent.
verplichtingen.
B.10. Het stelsel van de overzeese sociale zekerheid vertoont meerdere B.10. Le régime de sécurité sociale d'outre-mer présente plusieurs
grote verschillen met het stelsel van de sociale zekerheid die de différences majeures avec le régime de sécurité sociale dont
personen die in België werken, genieten. De bijdragen die de bénéficient les personnes qui travaillent en Belgique. Les cotisations
aangeslotenen bij de overzeese sociale zekerheid betalen, zijn geen que payent les affiliés à la sécurité sociale d'outre-mer ne sont pas
verplichte heffingen. De aangeslotenen sluiten zich immers bij dat des prélèvements obligatoires. En effet, les affiliés souscrivent à ce
stelsel aan op vrijwillige basis. Zij kunnen op elk ogenblik hun régime sur une base volontaire. Ils peuvent à tout moment mettre fin à
aansluiting beëindigen. Daarnaast beschikken zij over de mogelijkheid leur affiliation. Ils disposent, en outre, de la faculté de choisir le
om het bedrag van hun bijdragen te kiezen, binnen de perken die zijn montant de leurs cotisations, dans les limites fixées par le Roi
vastgesteld door de Koning (artikel 15, tweede lid, of artikel 18, § 1, tweede lid, van de wet van 17 juli 1963). (article 15, alinéa 2, ou article 18, § 1er, alinéa 2, de la loi du 17 juillet 1963).
Gelet op die elementen vermocht de wetgever redelijkerwijs ervan uit Au vu de ces éléments, le législateur a raisonnablement pu estimer
te gaan dat het noodzakelijk was de middelen die zijn toegewezen aan qu'il était nécessaire de réserver les moyens affectés aux prestations
de sociale prestaties van de verzekering voor geneeskundige verzorging sociales de l'assurance soins de santé, qui sont par essence limités,
en die in wezen beperkt zijn, voor te behouden aan de personen die een aux personnes qui justifient de l'existence d'un lien suffisant avec
voldoende band hebben met België. Rekening houdend met de ruime la Belgique. Compte tenu du large pouvoir d'appréciation dont le
beoordelingsbevoegdheid waarover de wetgever beschikt, kan dat doel législateur dispose, cet objectif peut être considéré comme étant une
worden beschouwd als een zeer sterke overweging. considération très forte.
De wetgever vermocht het bewijs van die band met België te zoeken in Le législateur a pu rechercher la preuve de ce lien avec la Belgique
het feit dat de begunstigde van de terugbetalingen van kosten voor dans le fait que le bénéficiaire des remboursements des frais de soins
geneeskundige verzorging in België verblijft. Maar hij kon ook ervan de santé réside en Belgique. Mais il a également pu considérer, sans
uitgaan, zonder dat zijn beoordeling kennelijk onevenredig zou zijn, que son appréciation soit manifestement déraisonnable, que la
dat de nationaliteit van de begunstigde een relevante indicator was nationalité du bénéficiaire était un indicateur pertinent du lien de
van diens band met België. celui-ci à la Belgique.
B.11. De wetgever vermocht overigens redelijkerwijs ervan uit te gaan B.11. Par ailleurs, le législateur a raisonnablement pu estimer
dat, teneinde de wet in overeenstemming te brengen met de qu'afin de conformer la loi aux normes de droit international imposant
internationaalrechterlijke normen die vereisen dat aan sommige
categorieën van vreemdelingen dezelfde rechten als aan de eigen de reconnaître à certaines catégories d'étrangers les mêmes droits
onderdanen worden toegekend, de onderdanen van de lidstaten van de qu'aux nationaux, il était nécessaire de dispenser de la condition de
Europese Economische Ruimte, van de Zwitserse Confederatie of van een résidence les ressortissants des Etats membres de l'Espace économique
Staat die geen lid is van de Europese Economische Ruimte indien zij, européen, de la Confédération suisse ou d'un Etat non membre de
met toepassing van de verordening (EG) nr. 859/2003, aanspraak kunnen l'Espace économique européen, si, en application du règlement (CE) n°
maken op de bepalingen van de verordeningen (EEG) nrs. 1408/71 en 859/2003, ils peuvent prétendre aux dispositions des règlements (CEE)
574/72 betreffende de sociale zekerheid, alsook de vluchtelingen en de nos 1408/71 et 574/72 en matière de sécurité sociale, ainsi que les
staatlozen dienden te worden vrijgesteld van de verblijfsvoorwaarde. réfugiés et les apatrides.
B.12.1. De wetgever heeft daarnaast de onderdanen van landen waarmee B.12.1. Le législateur a en outre dispensé de la condition de
België een wederkerigheidsakkoord heeft gesloten, vrijgesteld van de résidence les ressortissants de pays avec lesquels la Belgique a
verblijfsvoorwaarde. conclu un accord de réciprocité.
B.12.2. Bij haar arrest Carson en anderen t. Verenigd Koninkrijk van B.12.2. Par son arrêt Carson et autres c. Royaume-Uni, du 16 mars
16 maart 2010 heeft de grote kamer van het Europees Hof voor de 2010, la grande chambre de la Cour européenne des droits de l'homme a
Rechten van de Mens geoordeeld dat de ontstentenis van een recht op jugé que l'absence d'un droit à la revalorisation des pensions pour
verhoging van de pensioenen voor de gepensioneerden die verblijven in les retraités résidant dans des pays n'ayant pas conclu d'accords de
landen die geen wederkerigheidsakkoorden met het Verenigd Koninkrijk
hebben gesloten, artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het réciprocité avec le Royaume-Uni ne violait pas l'article 1er du
Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in samenhang gelezen met Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de
artikel 14 van dat Verdrag, niet schendt. Uit dat arrest blijkt dat de l'homme, combiné avec l'article 14 de cette Convention. Il ressort de
lidstaten over een grote appreciatiemarge inzake sociale zekerheid cet arrêt que les Etats membres disposent d'un pouvoir d'appréciation
beschikken en dat het belang voor de Staten om in die aangelegenheid étendu en matière de sécurité sociale et que l'intérêt pour les Etats
wederkerigheidsakkoorden te sluiten, wordt erkend. Het feit dat een de conclure des accords de réciprocité en cette matière est reconnu.
Staat een dergelijk akkoord met een land heeft gesloten, kan voor die La décision d'un pays de conclure un tel accord avec un pays ne
Staat geen verplichting in het leven roepen om dezelfde voordelen pouvait avoir pour effet d'obliger le premier à conférer les mêmes
inzake sociale zekerheid toe te kennen aan personen die in andere avantages de sécurité sociale aux personnes résidant dans d'autres
landen wonen (EHRM, grote kamer, 16 maart 2010, Carson e.a. t. pays (CEDH, grande chambre, 16 mars 2010, Carson e.a. c. Royaume-Uni,
Verenigd Koninkrijk, § § 88-90). § § 88-90).
B.13. Uit de voorgaande uiteenzettingen vloeit voort dat het verschil B.13. Il résulte des développements qui précèdent que la différence de
in behandeling verband houdt met het door de wetgever nagestreefde traitement est en rapport avec l'objectif recherché par le
doel, dat niet alleen erin bestaat de terugbetaling te waarborgen van législateur, qui est non seulement de garantir le remboursement des
de kosten voor geneeskundige verzorging aan de personen die een frais de soins de santé aux personnes qui démontrent un lien suffisant
voldoende band met België aantonen en aan de vreemdelingen ten aanzien van wie België internationale verplichtingen heeft, maar ook de buitenlandse Staten ertoe aan te zetten met België wederkerigheidsakkoorden te sluiten. B.14. Het Hof dient evenwel te onderzoeken of de in het geding zijnde bepaling geen onevenredige gevolgen heeft ten aanzien van een bepaalde categorie van personen. Van discriminatie kan derhalve slechts sprake zijn indien het verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing van de regels inzake de terugbetaling van de kosten voor geneeskundige verzorging een onevenredige beperking van de rechten van de betrokken personen met zich zou meebrengen. avec la Belgique et aux étrangers à l'égard desquels elle a des obligations internationales, mais aussi d'inciter les Etats étrangers à conclure avec elle des accords de réciprocité. B.14. La Cour doit toutefois examiner si la disposition en cause ne produit pas des effets disproportionnés à l'égard d'une certaine catégorie de personnes. Par conséquent, il ne saurait être question de discrimination que si la différence de traitement qui résulte de l'application des règles de remboursement des frais de soins de santé entraînait une restriction disproportionnée des droits des personnes concernées.
B.15.1. Er dient daarnaast aan te worden herinnerd dat het bij de wet B.15.1. Il convient, en outre, de rappeler que le régime instauré par
van 17 juli 1963 ingevoerde stelsel een facultatief la loi du 17 juillet 1963 est un régime de sécurité sociale
socialezekerheidsstelsel is waaraan de aangeslotenen op vrijwillige facultatif, auquel les affiliés souscrivent sur une base volontaire.
basis deelnemen. Artikel 18, § 1, van de wet van 17 juli 1963 bepaalt dat de L'article 18, § 1er, de la loi du 17 juillet 1963 prévoit que les
vreemdelingen ervoor kunnen kiezen alleen deel te nemen aan de étrangers ont la faculté de ne participer qu'à l'assurance vieillesse
ouderdoms- en overlevingsverzekering, die niet is gekoppeld aan een et de survie, qui n'est pas subordonnée à une condition de résidence.
verblijfsvoorwaarde. De terugbetaling van de kosten voor geneeskundige En revanche, le remboursement des frais de soins de santé est
verzorging is daarentegen gekoppeld aan een verblijfsvoorwaarde sinds subordonné à une condition de résidence depuis l'entrée en vigueur de
de inwerkingtreding van de wet van 17 juli 1963. la loi du 17 juillet 1963.
De vreemdelingen die in beginsel aan de verblijfsvoorwaarde zijn Les étrangers soumis en principe à la condition de résidence peuvent
onderworpen, kan evenwel worden toegestaan om buiten België te toutefois être autorisés à résider en dehors de la Belgique, lorsque
verblijven wanneer hun gezondheid dat vereist. leur santé le requiert.
De aangeslotenen kunnen daarnaast het bedrag van hun bijdragen Les affiliés peuvent en outre limiter le montant de leurs cotisations
beperken door ervoor te kiezen het minimumbedrag van de bijdrage zoals en choisissant de s'acquitter du montant minimum de cotisation fixé
vastgesteld door de Koning met toepassing van artikel 15, tweede lid, par le Roi en application de l'article 15, alinéa 2, ou de l'article
of artikel 18, § 1, tweede lid, van de wet van 17 juli 1963 te 18, § 1er, alinéa 2, de la loi du 17 juillet 1963.
betalen. B.15.2. De vreemdelingen die, zoals de eisende partij voor de B.15.2. Les étrangers qui, comme la partie demanderesse devant la
juridiction a quo, ont souscrit une assurance vieillesse et ne
verwijzende rechter, een ouderdomsverzekering hebben gesloten en niet résident pas en Belgique ne sont pas privés de toute revalorisation de
in België verblijven, wordt niet elke herwaardering van hun bijdragen leurs cotisations. Ils bénéficient d'une rente complémentaire
ontzegd. Zij genieten een aanvullende rente die 17 % van de représentant 17 % de la rente de retraite, pour autant qu'ils n'aient
ouderdomsrente uitmaakt, op voorwaarde dat zij de prestaties waarin de pas bénéficié et qu'ils renoncent à bénéficier des prestations prévues
wet voor de verzekerden ten laste van het Solidariteits- en par la loi en faveur des assurés à charge du Fonds de solidarité et de
perequatiefonds voorziet en de verzekering voor geneeskundige péréquation et de l'assurance soins de santé.
verzorging niet hebben genoten en van het voordeel ervan hebben
afgezien. B.15.3. Uit die elementen blijkt dat het verschil in behandeling geen B.15.3. Il ressort de ces éléments que la différence de traitement ne
onevenredige gevolgen heeft. produit pas des effets disproportionnés.
B.16. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.16. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 46 van de wet van 17 juli 1963 « betreffende de overzeese L'article 46 de la loi du 17 juillet 1963 « relative à la sécurité
sociale zekerheid » schendt niet de artikelen 10 en 11 van de sociale d'outre-mer » ne viole pas les articles 10 et 11 de la
Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 14 van het Constitution, lus en combinaison ou non avec l'article 14 de la
Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met artikel 1 van het Convention européenne des droits de l'homme et avec l'article 1er du
Eerste Aanvullend Protocol bij dat Verdrag. Premier Protocole additionnel à cette Convention.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 23 december 2021. la Cour constitutionnelle, le 23 décembre 2021.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
P. Nihoul P. Nihoul
^