Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 176/2021 van 2 december 2021 Rolnummers 7519, 7520 en 7586 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 219 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door het Hof van Beroep te Antwerpen. H samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâ(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 176/2021 van 2 december 2021 Rolnummers 7519, 7520 en 7586 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 219 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door het Hof van Beroep te Antwerpen. H samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâ(...) Extrait de l'arrêt n° 176/2021 du 2 décembre 2021 Numéros du rôle : 7519, 7520 et 7586 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 219 du Code des impôts sur les revenus 1992, posées par la Cour d'appel d'Anvers. La Cour composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, D. P(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 176/2021 van 2 december 2021 Extrait de l'arrêt n° 176/2021 du 2 décembre 2021
Rolnummers 7519, 7520 en 7586 Numéros du rôle : 7519, 7520 et 7586
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 219 van het En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 219 du
Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door het Hof van Code des impôts sur les revenus 1992, posées par la Cour d'appel
Beroep te Antwerpen. d'Anvers.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T.
rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, D. Pieters en S. de Bethune, Giet, J. Moerman, M. Pâques, D. Pieters et S. de Bethune, assistée du
bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, greffier F. Meersschaut, présidée par le président L. Lavrysen,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
a. Bij twee arresten van 16 februari 2021, waarvan de expedities ter a. Par deux arrêts du 16 février 2021, dont les expéditions sont
griffie van het Hof zijn ingekomen op 24 februari 2021, heeft het Hof parvenues au greffe de la Cour le 24 février 2021, la Cour d'appel
van Beroep te Antwerpen de volgende prejudiciële vraag gesteld : d'Anvers a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 219 W.I.B. 1992 zoals gewijzigd door de programmawet « L'article 219 du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il a
été modifié par la loi-programme du 19 décembre 2014, viole-t-il les
van 19 december 2014, de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet articles 10, 11 et 172 de la Constitution, en ce que les associations
doordat verenigingen die onderworpen zijn aan de qui sont soumises à l'impôt des sociétés et qui allouent des
vennootschapsbelasting en die vergoedingen toekennen aan vrijwilligers indemnités à des volontaires sans mentionner ces indemnités sur une
zonder deze te vermelden op een individuele fiche en een samenvattende fiche individuelle et sur un relevé récapitulatif sont traitées
opgave verschillend worden behandeld naargelang de verkrijgers van de différemment selon que les bénéficiaires des indemnités n'ont pas été
vergoedingen niet ondubbelzinnig geïdentificeerd werden binnen de 2 identifiés de manière univoque dans le délai de 2 ans et 6 mois à
jaar en 6 maanden volgend op 1 januari van het betreffende partir du 1er janvier de l'exercice d'imposition concerné, mais qu'ils
aanslagjaar, maar binnen de toegekende aanslagtermijnen van de ont été soumis à l'impôt applicable dans les délais d'imposition
artikelen 354 of de aanslagtermijnen van 358 W.I.B. 1992 aan de accordés par l'article 354 ou dans les délais d'imposition de
geëigende belasting werden onderworpen zodat in hoofde van deze l'article 358 du CIR 1992, de sorte que la cotisation (de 100 % ) sur
verenigingen de aanslag geheime commissielonen van artikel 219 W.I.B. les commissions secrètes, prévue par l'article 219 du CIR 1992, n'est
1992 (100 % ) niet toegepast wordt en naargelang de verkrijgers van de pas appliquée à ces associations, et selon que les bénéficiaires des
vergoedingen niet ondubbelzinnig geïdentificeerd werden binnen de indemnités n'ont pas été identifiés de manière univoque dans le délai
termijn van de twee jaar en 6 maanden vanaf 1 januari van het de 2 ans et 6 mois à partir du 1er janvier de l'exercice d'imposition
betreffende aanslagjaar maar de administratie, na identificatie, de concerné, mais que l'administration a eu la possibilité, après
mogelijkheid heeft gehad de verkrijgers van de vergoedingen alsnog identification, de soumettre quand même les bénéficiaires à l'impôt
binnen de toegekende aanslagtermijnen van de artikelen 354 of 358 applicable dans les délais d'imposition accordés par l'article 354 ou
W.I.B. 1992 aan de geëigende belasting te onderwerpen, zonder dat de dans les délais d'imposition de l'article 358 du CIR 1992, sans que
verkrijgers evenwel daadwerkelijk werden belast, waardoor in hoofde ces bénéficiaires aient pour autant été effectivement imposés, en
van deze verenigingen de aanslag geheime commissielonen van artikel conséquence de quoi la cotisation (de 100 % ) sur les commissions
secrètes, prévue par l'article 219 du CIR 1992, est néanmoins
219 W.I.B. 1992 (100 % ) wel toegepast wordt ? ». appliquée à ces associations ? ».
b. Bij arrest van 18 mei 2021, waarvan de expeditie ter griffie van b. Par un arrêt du 18 mai 2021, dont l'expédition est parvenue au
het Hof is ingekomen op 27 mei 2021, heeft het Hof van Beroep te greffe de la Cour le 27 mai 2021, la Cour d'appel d'Anvers a posé la
Antwerpen de volgende prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 219 W.I.B. 1992 zoals gewijzigd door de programmawet « L'article 219 du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il a
van 19 december 2014, de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet été modifié par la loi-programme du 19 décembre 2014, viole-t-il les
doordat vennootschappen onderworpen aan de vennootschapsbelasting die articles 10, 11 et 172 de la Constitution, en ce que les sociétés
vergoedingen toekennen zonder deze te vermelden op een individuele soumises à l'impôt des sociétés qui allouent des indemnités sans les
fiche en een samenvattende opgave verschillend worden behandeld mentionner sur une fiche individuelle et sur un relevé récapitulatif
naargelang de verkrijgers van de vergoedingen niet ondubbelzinnig sont traitées différemment selon que les bénéficiaires des indemnités
geïdentificeerd werden binnen de 2 jaar en 6 maanden volgend op 1 n'ont pas été identifiés de manière univoque dans le délai de 2 ans et
januari van het betreffende aanslagjaar, maar binnen de toegekende 6 mois à partir du 1er janvier de l'exercice d'imposition concerné,
aanslagtermijnen van de artikelen 354 of de aanslagtermijnen van 358 mais qu'ils ont été soumis à l'impôt applicable dans les délais
W.I.B. 1992 aan de geëigende belasting werden onderworpen zodat in d'imposition accordés par l'article 354 ou dans les délais
hoofde van deze vennootschappen de aanslag geheime commissielonen van d'imposition de l'article 358 du CIR 1992, de sorte que la cotisation
artikel 219 W.I.B. 1992 (100 % ) niet toegepast wordt en naargelang de (de 100 % ) sur les commissions secrètes, prévue par l'article 219 du
CIR 1992, n'est pas appliquée à ces sociétés, et selon que les
verkrijgers van de vergoedingen niet ondubbelzinnig geïdentificeerd bénéficiaires des indemnités n'ont pas été identifiés de manière
werden binnen de termijn van de twee jaar en 6 maanden vanaf 1 januari univoque dans le délai de 2 ans et 6 mois à partir du 1er janvier de
van het betreffende aanslagjaar maar de administratie, na l'exercice d'imposition concerné, mais que l'administration a eu la
identificatie, de mogelijkheid heeft gehad de verkrijgers van de possibilité, après identification, de soumettre quand même les
vergoedingen alsnog binnen de toegekende aanslagtermijnen van de bénéficiaires à l'impôt applicable dans les délais d'imposition
artikelen 354 of 358 W.I.B. 1992 aan de geëigende belasting te accordés par l'article 354 ou dans les délais d'imposition de
onderwerpen, zonder dat de verkrijgers evenwel daadwerkelijk werden l'article 358 du CIR 1992, sans que ces bénéficiaires aient pour
belast, waardoor in hoofde van deze vennootschappen de aanslag geheime autant été effectivement imposés, en conséquence de quoi la cotisation
commissielonen van artikel 219 W.I.B. 1992 (100 % ) wel toegepast (de 100 % ) sur les commissions secrètes, prévue par l'article 219 du
wordt ? ». CIR 1992, est néanmoins appliquée à ces sociétés ? ».
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 7519, 7520 en 7586 van de rol Ces affaires, inscrites sous les numéros 7519, 7520 et 7586 du rôle de
van het Hof, werden samengevoegd. la Cour, ont été jointes.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de exceptie van de bv « Poons Maritime Consultancy » Quant à l'exception soulevée par la SRL « Poons Maritime Consultancy »
B.1.1. De bv « Poons Maritime Consultancy », appellante voor het B.1.1. La SRL « Poons Maritime Consultancy », partie appelante devant
verwijzende rechtscollege in de zaak nr. 7586, vraagt het Hof de la juridiction a quo dans l'affaire n° 7586, demande à la Cour
memorie van de Ministerraad in die zaak uit de debatten te weren d'écarter des débats le mémoire du Conseil des ministres dans cette
wegens schending van de rechten van de verdediging. affaire, pour cause de violation des droits de la défense.
B.1.2. De Ministerraad verwijst in zijn memorie in de zaak nr. 7586, B.1.2. Dans son mémoire dans l'affaire n° 7586, le Conseil des
wat betreft de « analyse van de getoetste norm : historiek, doel van ministres renvoie, en ce qui concerne l'« analyse de la norme
contrôlée : historique, objectif du législateur et traitement des
de wetgever en verwerking van de vorige prejudiciële vragen [aan het précédentes questions préjudicielles [soumises à la Cour] », à son
Hof] », naar zijn memorie in de samengevoegde zaken nrs. 7519 en 7520. mémoire dans les affaires jointes nos 7519 et 7520.
De rechten van de verdediging zouden worden geschonden indien de Les droits de la défense seraient violés si le Conseil des ministres
Ministerraad louter zou verwijzen naar de standpunten die hij in een renvoyait simplement aux points de vue qu'il a développés dans une
andere zaak, met andere partijen, heeft ontwikkeld. De argumentatie autre affaire impliquant d'autres parties. Cependant, l'argumentation
ten gronde van de Ministerraad, wat betreft de « grondwettelijke au fond du Conseil des ministres, en ce qui concerne l'« analyse
analyse n.a.v. de huidige prejudiciële vraag », is echter wel in diens constitutionnelle relative à la présente question préjudicielle »,
figure effectivement dans son mémoire dans l'affaire n° 7586. Dès lors
memorie in de zaak nr. 7586 opgenomen. Vermits de bv « Poons Maritime que la SRL « Poons Maritime Consultancy » en a pris connaissance, les
Consultancy » daarvan kennis heeft genomen, zijn de rechten van de droits de la défense de cette partie et le principe du caractère
verdediging van die partij en het beginsel van het contradictoire contradictoire des débats ne sont pas violés. C'est aussi ce qui
karakter van de debatten niet geschonden. Dit blijkt ook uit het ressort de la défense utile qu'elle a pu présenter dans son mémoire en
dienstig verweer dat zij in haar memorie van antwoord heeft kunnen
voeren. réponse.
B.1.3. De memorie van de Ministerraad in de zaak nr. 7586 dient niet B.1.3. Le mémoire du Conseil des ministres dans l'affaire n° 7586 ne
uit de debatten te worden geweerd, behoudens in zoverre daarin louter doit pas être écarté des débats, sauf dans la mesure où il renvoie
wordt verwezen naar stukken in de samengevoegde zaken nrs. 7519 en simplement à des pièces déposées dans les affaires jointes nos 7519 et
7520. 7520.
Ten gronde Quant au fond
B.2. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de afzonderlijke B.2. Les questions préjudicielles portent sur la cotisation distincte
aanslag in de vennootschapsbelasting die is neergelegd in artikel 219 à l'impôt des sociétés inscrite à l'article 219 du Code des impôts sur
van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (hierna : het WIB les revenus 1992 (ci-après : le CIR 1992), tel qu'il a été remplacé
1992), zoals het werd vervangen bij artikel 30 van de programmawet van 19 december 2014. par l'article 30 de la loi-programme du 19 décembre 2014.
Artikel 219 van het WIB 1992, in die versie, bepaalt : L'article 219 du CIR 1992, dans cette version, dispose :
« Een afzonderlijke aanslag wordt gevestigd op kosten als bedoeld in « Une cotisation distincte est établie à raison des dépenses visées à
artikel 57 en op voordelen van alle aard als bedoeld in de artikelen l'article 57 et des avantages de toute nature visés aux articles 31,
31, tweede lid, 2°, en 32, tweede lid, 2°, die niet worden verantwoord alinéa 2, 2°, et 32, alinéa 2, 2°, qui ne sont pas justifiés par la
door individuele fiches en een samenvattende opgave alsmede op de production de fiches individuelles et d'un relevé récapitulatif ainsi
verdoken meerwinsten die niet onder de bestanddelen van het vermogen qu'à raison des bénéfices dissimulés qui ne se retrouvent pas parmi
van de vennootschap worden teruggevonden en op de in artikel 53, 24°, les éléments du patrimoine de la société, et des avantages financiers
bedoelde financiële voordelen of voordelen van alle aard. ou de toute nature visés à l'article 53, 24°.
Die aanslag is gelijk aan 100 pct. van die kosten, voordelen van alle Cette cotisation est égale à 100 p.c. de ces dépenses, avantages de
aard, financiële voordelen en verdoken meerwinsten, tenzij kan worden toute nature, avantages financiers et bénéfices dissimulés, sauf
aangetoond dat de verkrijger van die kosten, die voordelen van alle lorsqu'on peut démontrer que le bénéficiaire de ces dépenses,
aard en die financiële voordelen een rechtspersoon is, of dat de avantages de toute nature et avantages financiers est une personne
verdoken meerwinsten terug zijn opgenomen in de boekhouding, als morale ou que les bénéfices dissimulés sont réintégrés dans la
bedoeld in het vierde lid, in welke gevallen de aanslag gelijk is aan comptabilité, comme prévu à l'alinéa 4, auxquels cas le taux est fixé
50 pct. à 50 p.c.
Als verdoken meerwinsten worden niet aangemerkt, de reserves als Ne sont pas considérées comme des bénéfices dissimulés, les réserves
bedoeld in artikel 24, eerste lid, 2° tot 4°. Verdoken meerwinsten kunnen terug in de boekhouding worden opgenomen in een later boekjaar dan het boekjaar tijdens hetwelk de meerwinst werd verwezenlijkt, zelfs indien de toepasselijke aanslagtermijnen als bedoeld in artikel 354, eerste lid, zijn verstreken, voor zover de belastingplichtige niet schriftelijk in kennis is gesteld van lopende specifieke administratieve of onderzoeksdaden. Bovendien worden de voormelde verdoken meerwinsten slechts onderworpen aan deze aanslag in het geval zij niet het gevolg zijn van een verwerping van beroepskosten. Deze aanslag wordt niet toegepast indien de belastingplichtige visées à l'article 24, alinéa 1er, 2° à 4°. Les bénéfices dissimulés peuvent être réintégrés dans la comptabilité d'un exercice comptable postérieur à l'exercice comptable au cours duquel le bénéfice est réalisé, même si les délais d'imposition visés à l'article 354, alinéa 1er, sont expirés, pour autant que le contribuable n'ait pas encore été informé par écrit d'actes d'administration ou d'instruction spécifiques en cours. De plus, les bénéfices dissimulés précités ne sont soumis à cette cotisation distincte que dans le cas où ils ne sont pas le résultat d'un rejet de frais professionnels. Cette cotisation n'est pas applicable si le contribuable démontre que
aantoont dat het bedrag van de kosten, vermeld in artikel 57, of van le montant des dépenses, visées à l'article 57, ou des avantages de
de voordelen van alle aard als bedoeld in de artikelen 31, tweede lid, toute nature visés aux articles 31, alinéa 2, 2°, et 32, alinéa 2, 2°,
2°, en 32, tweede lid, 2°, begrepen is in een door de verkrijger est compris dans une déclaration introduite par le bénéficiaire
overeenkomstig artikel 305 ingediende aangifte of in een door de conformément à l'article 305 ou dans une déclaration analogue
verkrijger in het buitenland ingediende gelijkaardige aangifte. introduite à l'étranger par le bénéficiaire.
Wanneer het bedrag van de kosten bedoeld in artikel 57 of van de Lorsque le montant des dépenses visées à l'article 57 ou des avantages
voordelen van alle aard bedoeld in de artikelen 31, tweede lid, 2°, en de toute nature visés aux articles 31, alinéa 2, 2°, et 32, alinéa 2,
32, tweede lid, 2°, niet is opgenomen in een door de verkrijger 2°, n'est pas compris dans une déclaration introduite conformément à
overeenkomstig artikel 305 ingediende aangifte of in een door de l'article 305 ou dans une déclaration analogue introduite à l'étranger
verkrijger in het buitenland ingediende gelijkaardige aangifte, wordt
deze aanslag in hoofde van de belastingplichtige niet toegepast indien par le bénéficiaire, la cotisation distincte n'est pas applicable dans
de verkrijger op ondubbelzinnige wijze werd geïdentificeerd uiterlijk le chef du contribuable si le bénéficiaire a été identifié de manière
binnen 2 jaar en 6 maanden volgend op 1 januari van het betreffend univoque au plus tard dans un délai de 2 ans et 6 mois à partir du 1er
aanslagjaar ». janvier de l'exercice d'imposition concerné ».
B.3. Uit de prejudiciële vragen en de motieven van de B.3. Il ressort des questions préjudicielles et des motifs des
verwijzingsbeslissingen blijkt dat de prejudiciële vragen in wezen décisions de renvoi que les questions préjudicielles portent
betrekking hebben op de termijn van 2 jaar en 6 maanden die is essentiellement sur le délai de deux ans et six mois fixé à l'article
neergelegd in artikel 219, zevende lid, van het WIB 1992. 219, alinéa 7, du CIR 1992.
Het Hof beperkt zijn onderzoek bijgevolg tot die bepaling. La Cour limite dès lors son examen à cette disposition.
B.4.1. Bij zijn arrest nr. 125/2019 van 26 september 2019 heeft het B.4.1. Par son arrêt n° 125/2019 du 26 septembre 2019, la Cour a jugé,
Hof inzake die bepaling geoordeeld : en ce qui concerne cette disposition :
« B.6. [...] « B.6. [...]
Indien de fiscale administratie een niet-aangegeven voordeel van alle Si l'administration fiscale constate un avantage de toute nature non
aard vaststelt, de verkrijger ervan op een ondubbelzinnige wijze
identificeert en deze binnen de voormelde wettelijke aanslagtermijnen déclaré, en identifie le bénéficiaire de manière univoque et soumet
aan de geëigende belasting onderwerpt of daartoe nog de mogelijkheid celui-ci à l'impôt applicable dans les délais d'imposition légaux
heeft gehad, is het, gelet op de in B.5.4 vermelde doelstellingen, précités ou a encore eu la possibilité de le faire, il n'est pas
zonder redelijke verantwoording dat de verstrekker van het voordeel raisonnablement justifié, eu égard aux objectifs mentionnés en B.5.4,
aan een afzonderlijke aanslag wordt onderworpen. Het tegenovergestelde que la personne qui octroie l'avantage soit soumise à une cotisation
zou ertoe leiden dat zowel de verstrekker als de verkrijger van het distincte. L'inverse conduirait à ce que tant celui qui octroie que
voordeel aan de geëigende belastingen kunnen worden onderworpen, celui qui bénéficie de l'avantage puissent être soumis aux impositions
hetgeen verder gaat dan de door de wetgever nagestreefde loutere appropriées, ce qui va au-delà de la simple compensation, poursuivie
compensatie van een belastinginkomstenverlies. par le législateur, d'une perte de recettes fiscales.
Door de niet-toepassing van de in het geding zijnde afzonderlijke En limitant la non-application de la cotisation distincte en cause aux
aanslag te beperken tot de gevallen waarin de verkrijger van het cas dans lesquels le bénéficiaire de l'avantage de toute nature a
voordeel van alle aard louter op een ondubbelzinnige wijze werd
geïdentificeerd binnen 2 jaar en 6 maanden, en door niet in een simplement été identifié de manière univoque dans les 2 ans et 6 mois,
niet-toepassing te voorzien voor de gevallen waarbij de verkrijger van et en ne prévoyant pas la non-application pour les cas dans lesquels
het niet-aangegeven voordeel van alle aard buiten de termijn van 2 le bénéficiaire de l'avantage de toute nature non déclaré est
jaar en 6 maanden wordt geïdentificeerd, doch binnen één van de identifié au-delà du délai de 2 ans et 6 mois, mais a néanmoins été
wettelijke aanslagtermijnen werd onderworpen aan het geëigende soumis au régime d'imposition applicable dans un des délais
belastingstelsel, heeft de wetgever derhalve een termijn ingesteld die d'imposition légaux, le législateur a dès lors établi un délai qui, à
in het licht van de nagestreefde doelstellingen niet redelijk la lumière des objectifs poursuivis, n'est pas raisonnablement
verantwoord is. justifié.
In zoverre de niet-toepassing van de afzonderlijke aanslag wordt En ce que la non-application de la cotisation distincte est limitée
beperkt tot de gevallen waarbij de verkrijger van het voordeel van aux cas dans lesquels le bénéficiaire de l'avantage de toute nature a
alle aard binnen 2 jaar en 6 maanden louter ondubbelzinnig werd simplement été identifié de manière univoque dans les 2 ans et 6 mois
geïdentificeerd en niet geldt in de gevallen waarbij de verkrijger et ne vaut pas pour les cas dans lesquels le bénéficiaire a été
buiten die termijn op een ondubbelzinnige wijze werd geïdentificeerd, identifié de manière univoque au-delà de ce délai, mais a été
maar binnen de wettelijke aanslagtermijnen effectief werd belast, is effectivement imposé dans les délais d'imposition légaux, l'article
artikel 219, zevende lid, van het WIB 1992 niet bestaanbaar met de 219, alinéa 7, du CIR 1992 n'est pas compatible avec les articles 10,
artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet. 11 et 172 de la Constitution.
B.7. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. B.7. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative.
De afzonderlijke aanslag op de geheime commissielonen mag bijgevolg Partant, la cotisation distincte sur les commissions secrètes ne peut
geen toepassing vinden wanneer de verkrijger van het voordeel van alle trouver à s'appliquer lorsque le bénéficiaire de l'avantage de toute
aard binnen de wettelijke aanslagtermijnen effectief werd belast ». nature a été effectivement imposé dans les délais d'imposition légaux
B.4.2. In navolging van dat arrest heeft de wetgever de in het geding ». B.4.2. A la suite de cet arrêt, le législateur a modifié la
zijnde bepaling, die inmiddels het zesde lid van artikel 219 van het disposition en cause, qui est entre-temps devenue l'alinéa 6 de
WIB 1992 is geworden door de opheffing van het vierde lid bij de wet l'article 219 du CIR 1992 en raison de l'abrogation de l'alinéa 4 par
van 25 december 2017 « tot hervorming van de vennootschapsbelasting », la loi du 25 décembre 2017 « portant réforme de l'impôt des sociétés
gewijzigd bij de wet van 27 juni 2021 « houdende diverse fiscale », par la loi du 27 juin 2021 « portant des dispositions fiscales
bepalingen en tot wijziging van de wet van 18 september 2017 tot diverses et modifiant la loi du 18 septembre 2017 relative à la
voorkoming van het witwassen van geld en de financiering van prévention du blanchiment de capitaux et du financement du terrorisme
terrorisme en tot beperking van het gebruik van contanten ». et à la limitation de l'utilisation des espèces ».
Thans luidt die bepaling dat de afzonderlijke aanslag evenmin wordt Actuellement, cette disposition énonce que la cotisation distincte
toegepast « indien het bedrag [van de niet-aangegeven kosten of n'est pas applicable non plus « si le montant [des dépenses ou
voordelen van alle aard] begrepen is in een aanslag die met akkoord avantages de toute nature non déclarés] est compris dans une
van de binnenlandse verkrijger te zijnen name wordt gevestigd binnen imposition établie avec l'accord du bénéficiaire résident dans son
de termijnen bedoeld in de artikelen 354, eerste en tweede lid, en 358 chef dans les délais visés aux articles 354, alinéas 1er et 2, et 358
». ».
Die wijzigingen hebben geen weerslag op het onderzoek van de Ces modifications n'ont pas d'incidence sur l'examen des questions
prejudiciële vragen. préjudicielles.
B.5. Het verwijzende rechtscollege wenst van het Hof te vernemen of B.5. La juridiction a quo demande à la Cour si l'article 219, alinéa
het in het geding zijnde artikel 219, zevende lid, van het WIB 1992, 7, en cause, du CIR 1992, tel qu'il a été remplacé par l'article 30 de
zoals het werd vervangen bij artikel 30 van de programmawet 19 la loi-programme du 19 décembre 2014, est compatible avec les articles
december 2014, bestaanbaar is met de artikelen 10, 11 en 172 van de 10, 11 et 172 de la Constitution, en ce que les personnes morales qui
Grondwet, doordat rechtspersonen die zijn onderworpen aan de sont assujetties à l'impôt des sociétés et qui allouent des indemnités
vennootschapsbelasting en die vergoedingen toekennen zonder deze te sans mentionner celles-ci sur une fiche individuelle et sur un relevé
vermelden op een individuele fiche en een samenvattende opgave, récapitulatif sont traitées différemment, sur le plan fiscal, selon
fiscaal verschillend worden behandeld naargelang de verkrijgers van que les bénéficiaires de ces indemnités qui n'ont pas été identifiés
die vergoedingen die niet ondubbelzinnig werden geïdentificeerd binnen de manière univoque dans le délai de deux ans et six mois à compter du
2 jaar en 6 maanden volgend op 1 januari van het betreffende 1er janvier de l'exercice d'imposition concerné ont été effectivement
aanslagjaar, enerzijds, binnen de wettelijke aanslagtermijnen imposés dans les délais d'imposition légaux ou n'ont pas été
effectief werden belast en, anderzijds, niet binnen de wettelijke effectivement imposés dans les délais légaux d'imposition, bien que
aanslagtermijnen effectief werden belast ofschoon de fiscale l'administration fiscale ait eu la possibilité de les soumettre à
administratie na de identificatie hiertoe de mogelijkheid had. In het
eerste geval wordt de vennootschap krachtens het voormelde arrest nr. l'impôt, après identification. Dans le premier cas, la société n'est,
125/2019 van 26 september 2019 niet aan de afzonderlijke aanslag in de en vertu de l'arrêt n° 125/2019, précité, du 26 septembre 2019, pas
vennootschapsbelasting onderworpen, terwijl de vennootschap in het soumise à la cotisation distincte à l'impôt de sociétés, alors que,
tweede geval wel aan die aanslag wordt onderworpen. dans le second, la société est effectivement soumise à cette
B.6. Bij het voormelde arrest nr. 125/2019 diende het Hof zich uit te cotisation. B.6. Par l'arrêt n° 125/2019 précité, la Cour devait se prononcer sur
spreken over de situatie waarbij de verkrijger van een voordeel buiten
de termijn van 2 jaar en 6 maanden op een ondubbelzinnige wijze werd la situation d'un bénéficiaire d'un avantage identifié de manière
geïdentificeerd maar binnen de wettelijke aanslagtermijnen effectief univoque a-delà du délai de deux ans et six mois, mais effectivement
werd belast. Het Hof heeft zich bij dat arrest niet uitgesproken over imposé dans les délais d'imposition légaux. La Cour, par cet arrêt, ne
de situatie waarbij de verkrijger van het voordeel van alle aard s'est pas prononcée sur la situation dans laquelle le bénéficiaire de
buiten de termijn van 2 jaar en 6 maanden op een ondubbelzinnige wijze l'avantage de toute nature a été identifié de manière univoque au-delà
werd geïdentificeerd en niet binnen de wettelijke aanslagtermijnen du délai de deux ans et six mois et n'a pas été effectivement imposé
effectief werd belast, hoewel daartoe nog de mogelijkheid bestond. dans les délais d'imposition légaux, bien qu'il aurait encore pu l'être.
B.7.1. Het belastingstelsel dat geldt voor geheime commissielonen, is B.7.1. Le système de taxation des commissions secrètes est le résultat
het resultaat van meerdere opeenvolgende wetswijzigingen. De de plusieurs modifications législatives successives. Les travaux
parlementaire voorbereiding van die verschillende aanpassingen toont préparatoires de ces différentes adaptations démontrent que le
aan dat de wetgever bepaalde vormen van misbruik heeft willen législateur entendait lutter contre certaines formes d'abus. Il a dès
bestrijden. Hij heeft dan ook een « correlatie [gelegd] tussen, lors instauré une « corrélation entre, d'une part, la déductibilité
eensdeels, de aftrekbaarheid van de bedragen in hoofde van diegene die des montants dans le chef de celui qui les paie et, d'autre part, l' '
ze betaalt en, anderdeels, de belastbaarheid van die bedragen ten name imposabilité ' de ces montants au nom des bénéficiaires » (Doc. parl.,
van de verkrijgers » (Parl. St., Kamer, 1972-1973, nr. 521/7, pp. Chambre, 1972-1973, n° 521/7, pp. 38-39).
38-39). Daarom heeft hij, bij de wet van 25 juni 1973 « tot wijziging van het C'est pourquoi, par la loi du 25 juin 1973 « modifiant le Code des
Wetboek van de inkomstenbelastingen met betrekking tot inzonderheid de
belastingheffing over meerwaarden, de grondslag en de berekening van impôts sur les revenus, en ce qui concerne, notamment, la taxation des
de vennootschapsbelasting en de belasting der niet-verblijfhouders, plus-values, l'assiette et le calcul de l'impôt des sociétés et de
zomede tot de beteugeling van sommige vormen van belastingontduiking l'impôt des non-résidents, ainsi que la répression de certaines formes
en -ontwijking », de afzonderlijke aanslag vastgesteld « ter de fraude et d'évasion fiscales », il a établi la cotisation distincte
compensatie van het verlies van de belasting die niet van de « compensant la perte de l'impôt qui ne peut être perçu dans le chef
verkrijgers kan worden gevorderd » (ibid., p. 39). des bénéficiaires » (ibid., p. 39).
B.7.2. Oorspronkelijk was de in het geding zijnde bepaling enkel van B.7.2. A l'origine, la disposition en cause s'appliquait uniquement
toepassing ten aanzien van de in artikel 57 van het WIB 1992 bedoelde kosten, zijnde de commissies, makelaarslonen, erelonen en voordelen van alle aard die zijn betaald aan de verkrijgers voor wie die sommen beroepsinkomsten zijn, of nog de bezoldigingen en pensioenen betaald aan personeelsleden of gewezen personeelsleden, alsmede aan bestuurders en zaakvoerders. Wanneer een vennootschap de sommen bedoeld in die bepaling niet binnen de opgelegde termijn verantwoordt met de door de wet voorgeschreven individuele fiches en samenvattende opgave, waarbij de volledige identiteit van de begunstigde wordt bekendgemaakt, is zij een afzonderlijke aanslag in de vennootschapsbelasting verschuldigd. Die niet-verantwoorde kosten omvatten de « geheime commissielonen ». De afzonderlijke aanslag in de vennootschapsbelasting op de geheime commissielonen strekt er aldus toe de belastingplichtigen te dwingen hun verplichting na te komen om in de wettelijke vorm en binnen de wettelijke termijn de fiscale administratie de inlichtingen te bezorgen die het haar mogelijk maken tot de aanslag van de verkrijgers over te gaan. aux dépenses visées à l'article 57 du CIR 1992, c'est-à-dire aux commissions, courtages, honoraires et avantages de toute nature qui sont payés aux bénéficiaires pour qui ces sommes constituent des revenus professionnels, ou encore aux rémunérations et pensions payées aux membres ou anciens membres du personnel, ainsi qu'aux administrateurs et gérants. Lorsqu'une société ne justifie pas dans le délai imparti les sommes visées dans cette disposition par la production des fiches individuelles et du relevé récapitulatif visés par la loi, qui révèlent l'identité du bénéficiaire, elle est redevable d'une cotisation distincte à l'impôt des sociétés. Ces dépenses non justifiées comprennent les « commissions secrètes ». La cotisation distincte sur les commissions secrètes prévue à l'impôt des sociétés tend donc à contraindre les contribuables à respecter leur obligation de fournir à l'administration fiscale, dans la forme et dans le délai prévus par la loi, les informations qui lui permettent de procéder à l'imposition des bénéficiaires.
B.7.3. Sedert de wetswijziging van 30 maart 1994 blijkt dat naast die B.7.3. Depuis la modification législative du 30 mars 1994, il s'avère
wettige doelstelling de wetgever tevens de bedoeling had de fraude te qu'outre cet objectif légitime, le législateur avait également
ontraden, waarbij de afzonderlijke aanslag werd vastgesteld op het l'intention de dissuader la fraude en fixant le taux de la cotisation
tarief van 300 % en onder meer ertoe strekte het niet-nakomen door de distincte à 300 % et en visant entre autres à sanctionner le
belastingplichtige van zijn verplichtingen te bestraffen teneinde contribuable qui ne respecte pas ses obligations, afin d'éviter la
herhaling van de inbreuken te voorkomen (Parl. St., Kamer, 1993-1994, récidive des infractions (Doc. parl., Chambre, 1993-1994, n° 1290/6,
nr. 1290/6, pp. 45-46 en p. 86). pp. 45-46 et p. 86).
B.7.4. Bij de programmawet van 19 december 2014 heeft de wetgever aan B.7.4. Par la loi-programme du 19 décembre 2014, le législateur a
de afzonderlijke aanslag op de geheime commissielonen een louter voulu conférer à la cotisation distincte sur les commissions secrètes
vergoedend en dus niet langer een bestraffend karakter willen un caractère purement indemnitaire et non plus un caractère punitif
toekennen (Parl. St., Kamer, 2014-2015, DOC 54-0672/001, p. 10). De (Doc. parl., Chambre, 2014-2015, DOC 54-0672/001, p. 10). La
afzonderlijke aanslag heeft voortaan als enig doel het verlies aan cotisation distincte a dorénavant pour seul objectif de compenser la
inkomstenbelastingen te compenseren. perte d'impôts sur les revenus.
Overeenkomstig dat doel heeft de wetgever het tarief van de Conformément à cet objectif, le législateur a ramené le taux de la
afzonderlijke aanslag op geheime commissielonen teruggebracht van 300 cotisation distincte sur les commissions secrètes de 300 à 100 %
tot 100 % (met, in bepaalde gevallen, een bijkomende vermindering tot (avec, dans certains cas, une réduction supplémentaire allant jusqu'à
50 % ), te vermeerderen met de aanvullende crisisbijdrage die is 50 % ), à majorer de la contribution complémentaire de crise prévue à
neergelegd in artikel 463bis, § 1, 1°, van het WIB 1992. Hij heeft l'article 463bis, § 1er, 1°, du CIR 1992. Il a également adapté les
eveneens de gevallen van niet-toepassing van die aanslag, zoals
ingevoerd bij de wet van 27 november 2002, aangepast. cas de non-application de cette cotisation prévus par la loi du 27
novembre 2002.
Aldus is de aanslag niet van toepassing wanneer de betrokken La cotisation n'est donc pas applicable si le contribuable concerné
belastingplichtige aantoont dat het bedrag van de kosten of de démontre que le montant des dépenses ou des avantages de toute nature
voordelen van alle aard begrepen is in de door de verkrijger tijdig est compris dans la déclaration à l'impôt sur les revenus introduite
ingediende aangifte in de inkomstenbelasting (artikel 219, zesde lid, par le bénéficiaire dans le délai imparti (article 219, alinéa 6, du
van het WIB 1992). Bij ontstentenis van zulk een aangifte, wanneer de CIR 1992). En l'absence d'une telle déclaration, lorsque les dépenses
kosten of de voordelen van alle aard niet tijdig door de verkrijger ou les avantages de toute nature n'ont pas été déclarés par le
ervan zijn aangegeven, wordt de aanslag voortaan niet toegepast « bénéficiaire dans le délai fixé, la cotisation n'est pas applicable
indien de verkrijger op ondubbelzinnige wijze werd geïdentificeerd désormais « si le bénéficiaire a été identifié de manière univoque au
uiterlijk binnen 2 jaar en 6 maanden volgend op 1 januari van het plus tard dans le délai de 2 ans et 6 mois à partir du 1er janvier de
betreffend aanslagjaar » (artikel 219, zevende lid, van het WIB 1992). l'exercice d'imposition concerné » (article 219, alinéa 7, du CIR 1992).
B.7.5. Uit een antwoord van de minister van Financiën blijkt dat die B.7.5. Il ressort d'une réponse du ministre des Finances que ce délai
termijn van 2 jaar en 6 maanden beoogde de fiscale administratie een de deux ans et six mois visait à donner à l'administration fiscale une
periode van ten minste zes maanden te geven om met toepassing van période d'au moins six mois pour établir, en application de l'article
artikel 354, eerste lid, van het WIB 1992 een aanvullende aanslag te 354, alinéa 1er, du CIR 1992, une cotisation complémentaire dans le
vestigen ten aanzien van de verkrijger van het niet-aangegeven chef du bénéficiaire de l'avantage non déclaré (Q.R., Chambre,
voordeel (Vr. en Antw., Kamer, 2015-2016, QRVA 54-072, p. 250). 2015-2016, QRVA 54-072, p. 250).
Krachtens artikel 354, eerste lid, van het WIB 1992 kan de op een En vertu de l'article 354, alinéa 1er, du CIR 1992, le bénéficiaire
ondubbelzinnige wijze geïdentificeerde verkrijger van een voordeel van identifié de manière univoque d'un avantage de toute nature qui n'est
alle aard dat noch op een fiche werd vermeld, noch werd aangegeven, mentionné ni sur une fiche ni dans la déclaration peut, dans un délai
binnen een termijn van drie jaar aan de geëigende belasting worden
onderworpen teneinde in de beoogde middelen voor de Schatkist te de trois ans, être soumis à l'impôt applicable afin de pourvoir aux
voorzien. Die termijn wordt verlengd tot zeven jaar in geval van een moyens visés par le Trésor. Ce délai est porté à sept ans en cas
inbreuk op de bepalingen van het WIB 1992 of van de d'infraction aux dispositions du CIR 1992 ou des arrêtés pris pour son
uitvoeringsbesluiten, gedaan met bedrieglijk opzet of met het oogmerk exécution, commise dans une intention frauduleuse ou à dessein de
te schaden (artikel 354, tweede lid, van het WIB 1992). In de in nuire (article 354, alinéa 2, du CIR 1992). Dans les cas mentionnés à
artikel 358 van het WIB 1992 vermelde gevallen mag de belasting bovendien worden gevestigd nadat de in artikel 354 vermelde termijnen verstreken zijn. B.8.1. Het komt de wetgever toe de grondslag van de belasting vast te stellen. Hij beschikt ter zake over een ruime beoordelingsbevoegdheid. Fiscale maatregelen maken immers een wezenlijk onderdeel uit van het sociaaleconomische beleid. Zij zorgen niet alleen voor een substantieel deel van de inkomsten die de verwezenlijking van dat beleid mogelijk moeten maken, maar zij laten de wetgever ook toe om sturend en corrigerend op te treden en op die manier het sociale en economische beleid vorm te geven. De maatschappelijke keuzen die bij het inzamelen en het inzetten van middelen moeten worden gemaakt, behoren derhalve tot de beoordelingsvrijheid van de wetgever. Het Hof vermag een dergelijke beleidskeuze, alsook de motieven die daaraan ten grondslag liggen, l'article 358 du CIR 1992, l'impôt peut par ailleurs être établi après l'expiration des délais prévus à l'article 354. B.8.1. Il appartient au législateur d'établir la base de l'impôt. Il dispose en la matière d'une large marge d'appréciation. En effet, les mesures fiscales constituent un élément essentiel de la politique socioéconomique. Elles assurent non seulement une part substantielle des recettes qui doivent permettre la réalisation de cette politique, mais elles permettent également au législateur d'orienter certains comportements et d'adopter des mesures correctrices afin de donner corps à la politique sociale et économique. Les choix sociaux qui doivent être réalisés lors de la collecte et de l'affectation des ressources relèvent par conséquent du pouvoir d'appréciation du législateur. La Cour ne peut sanctionner un tel choix politique et les motifs qui le fondent que s'ils reposent sur
slechts af te keuren indien zij op een manifeste vergissing zouden une erreur manifeste ou s'ils sont manifestement déraisonnables.
berusten of indien zij kennelijk onredelijk zouden zijn. B.8.2. Eu égard à l'objectif poursuivi par le législateur, qui est,
B.8.2. In het licht van het door de wetgever nagestreefde doel dat comme il est dit en B.7.4, de compenser la perte pour le Trésor liée à
erin bestaat, zoals vermeld in B.7.4, het verlies voor de Schatkist te l'existence de commissions secrètes constitutives d'une fraude
compenseren dat verbonden is aan het bestaan van geheime fiscale, il n'est pas sans justification raisonnable que la
commissielonen die neerkomen op fiscale fraude, is het niet zonder non-application de la cotisation en cause soit limitée aux cas dans
redelijke verantwoording dat de niet-toepassing van de in het geding lesquels le bénéficiaire de l'avantage de toute nature a été identifié
zijnde aanslag wordt beperkt tot de gevallen waarin de verkrijger van de manière univoque dans le délai de deux ans et six mois et,
het voordeel van alle aard op een ondubbelzinnige wijze werd
geïdentificeerd binnen 2 jaar en 6 maanden en, overeenkomstig het in
B.4.1 vermelde arrest van het Hof nr. 125/2019 van 26 september 2019, conformément à l'arrêt de la Cour n° 125/2019 du 26 septembre 2019
tot de gevallen waarin de verkrijger van het voordeel van alle aard mentionné en B.4.1, aux cas dans lesquels le bénéficiaire de
buiten de termijn van 2 jaar en 6 maanden werd geïdentificeerd doch l'avantage de toute nature a été identifié au-delà du délai de deux
binnen één van de wettelijke aanslagtermijnen werd onderworpen aan het ans et six mois, mais a été soumis au régime d'imposition applicable
geëigende belastingstelsel. dans un des délais d'imposition légaux.
Indien de afzonderlijke aanslag evenmin van toepassing zou zijn in de Si la non-application de la cotisation distincte valait également pour
gevallen waarin de verkrijger van het voordeel van alle aard buiten de les cas dans lesquels le bénéficiaire de l'avantage de toute nature a
termijn van 2 jaar en 6 maanden werd geïdentificeerd en niet binnen été identifié au-delà du délai de deux ans et six mois et n'a pas été
één van de wettelijke aanslagtermijnen werd onderworpen aan het soumis au régime d'imposition applicable dans un des délais
geëigende belastingstelsel, hoewel daartoe nog de mogelijkheid d'imposition légaux alors qu'il aurait encore pu l'être, cela aurait
bestond, zou dit ertoe leiden dat noch de verstrekker, noch de pour effet que ni celui qui octroie l'avantage ni celui qui en
verkrijger van het voordeel aan de geëigende belastingen worden bénéficie ne seraient soumis à l'imposition applicable, ce qui
onderworpen, hetgeen afbreuk zou doen aan de door de wetgever contreviendrait à l'objectif du législateur de compenser la perte
nagestreefde compensatie van een belastinginkomstenverlies. d'impôts sur les revenus.
B.8.3. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.8.3. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 219, zevende lid, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen L'article 219, alinéa 7, du Code des impôts sur les revenus 1992, tel
1992, zoals het werd vervangen bij artikel 30 van de programmawet van qu'il a été remplacé par l'article 30 de la loi-programme du 19
19 december 2014, schendt de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet décembre 2014, ne viole pas les articles 10, 11 et 172 de la
niet, in zoverre de niet-toepassing van de afzonderlijke aanslag niet Constitution, en ce que la non-application de la cotisation distincte
geldt in de gevallen waarin de verkrijger van het voordeel van alle ne vaut pas pour les cas dans lesquels le bénéficiaire de l'avantage
aard buiten de termijn van 2 jaar en 6 maanden op een ondubbelzinnige de toute nature a été identifié de manière univoque au-delà du délai
wijze werd geïdentificeerd en niet binnen de wettelijke de deux ans et six mois et n'a pas été soumis au régime d'imposition
aanslagtermijnen aan het geëigende belastingstelsel werd onderworpen, applicable dans les délais d'imposition légaux alors qu'il aurait
hoewel daartoe nog de mogelijkheid bestond. encore pu l'être.
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 2 december 2021. la Cour constitutionnelle, le 2 décembre 2021.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
L. Lavrysen L. Lavrysen
^