← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 121/2021 van 30 september 2021 Rolnummers 7346 en 7347 In
zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 214, 266, § 1, en 283 van de algemene wet
inzake douane en accijnzen, gecoördineerd op 18 juli 197 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld
uit voorzitter L. Lavrysen, de rechters T. Giet, R. Leysen,(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 121/2021 van 30 september 2021 Rolnummers 7346 en 7347 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 214, 266, § 1, en 283 van de algemene wet inzake douane en accijnzen, gecoördineerd op 18 juli 197 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit voorzitter L. Lavrysen, de rechters T. Giet, R. Leysen,(...) | Extrait de l'arrêt n° 121/2021 du 30 septembre 2021 Numéros du rôle : 7346 et 7347 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 214, 266, § 1 er , et 283 de la loi générale sur les douanes et accises, coordonné La Cour constitutionnelle, composée du président L. Lavrysen, des juges T. Giet, R. Leysen, M. P(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 121/2021 van 30 september 2021 | Extrait de l'arrêt n° 121/2021 du 30 septembre 2021 |
Rolnummers 7346 en 7347 | Numéros du rôle : 7346 et 7347 |
In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 214, 266, § | En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 214, |
1, en 283 van de algemene wet inzake douane en accijnzen, | 266, § 1er, et 283 de la loi générale sur les douanes et accises, |
gecoördineerd op 18 juli 1977, en artikel 1385undecies van het | coordonnée le 18 juillet 1977, et à l'article 1385undecies du Code |
Gerechtelijk Wetboek, gesteld door het Hof van Beroep te Luik. | judiciaire, posées par la Cour d'appel de Liège. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit voorzitter L. Lavrysen, de rechters T. Giet, R. | composée du président L. Lavrysen, des juges T. Giet, R. Leysen, M. |
Leysen, M. Pâques en T. Detienne, en, overeenkomstig artikel 60bis van | Pâques et T. Detienne, et, conformément à l'article 60bis de la loi |
de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, du président |
emeritus voorzitter F. Daoût en emeritus rechter T. Merckx-Van Goey, | émérite F. Daoût et de la juge émérite T. Merckx-Van Goey, assistée du |
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van emeritus voorzitter F. Daoût, | greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président émérite F. Daoût, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
a. Bij arrest van 16 januari 2020, waarvan de expeditie ter griffie | a. Par arrêt du 16 janvier 2020, dont l'expédition est parvenue au |
van het Hof is ingekomen op 23 januari 2020, heeft het Hof van Beroep | greffe de la Cour le 23 janvier 2020, la Cour d'appel de Liège a posé |
te Luik de volgende prejudiciële vraag gesteld : | la question préjudicielle suivante : |
« Schenden de artikelen 214 en 283 van de algemene wet van 18 juli | « Les articles 214, 283, de la loi générale du 18 juillet 1977 sur les |
1977 inzake douane en accijnzen en artikel 1385undecies van het | douanes et accises et 1385undecies du Code judiciaire violent-ils les |
Gerechtelijk Wetboek de artikelen 12 en 13 van de Grondwet, al dan | articles 12 et 13 de la Constitution, combinés ou non avec les |
niet in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor | |
de rechten van de mens en met artikel 14 van het Verdrag van New York, | articles 6 de la Convention européenne des droits de l'homme et 14 du |
indien zij in die zin worden geïnterpreteerd dat zij de bevoegdheid | Pacte de New York s'ils sont interprétés comme limitant le pouvoir du |
beperken van de strafrechter die, nadat hij de vrijspraak van de | juge répressif qui, après avoir prononcé l'acquittement du prévenu, ne |
beklaagde heeft uitgesproken, geen daadwerkelijke toetsing van de | peut exercer un contrôle effectif du fondement de l'action civile |
grondslag van de burgerlijke vordering met betrekking tot de betaling | relative au payement des droits d'accises dès l'instant où une |
van de accijnzen kan uitoefenen vanaf het ogenblik dat een door | décision de retrait prise par la même administration des douanes et |
dezelfde administratie der douane en accijnzen genomen beslissing tot | |
intrekking, ongeacht of zij al dan niet wordt betwist, ipso facto en | accises, qu'elle soit ou non contestée, conditionne ipso facto et de |
onherroepelijk als voorwaarde wordt gesteld voor het lot dat aan die | manière irrémédiable le sort à réserver à cette action civile, ce qui |
burgerlijke vordering moet worden voorbehouden, hetgeen de beklaagde | place le prévenu dans l'impossibilité de faire valoir ses moyens de |
in de onmogelijkheid plaatst om zijn verweermiddelen te doen gelden | |
voor de rechter die de wet hem toekent ? ». | défense devant le juge que la loi lui assigne ? ». |
b. Bij arrest van 16 januari 2020, waarvan de expeditie ter griffie | b. Par arrêt du 16 janvier 2020, dont l'expédition est parvenue au |
van het Hof is ingekomen op 23 januari 2020, heeft het Hof van Beroep | greffe de la Cour le 23 janvier 2020, la Cour d'appel de Liège a posé |
te Luik de volgende prejudiciële vraag gesteld : | la question préjudicielle suivante : |
« Schenden de artikelen 266, § 1, en 283 van de algemene wet inzake | « Les articles 266, § 1er, et 283 de la loi générale sur les douanes |
douane en accijnzen artikel 13 van de Grondwet, in die zin | |
geïnterpreteerd dat zij de strafrechter de verplichting opleggen om | et accises interprétés comme imposant au juge répressif de statuer sur |
uitspraak te doen over de vordering tot betaling van de ontdoken | l'action en payement des droits éludés dans l'hypothèse où l'action |
rechten in het geval waarin de strafvordering wegens overtreding, | publique du chef de contravention, fraude ou délit, visée aux articles |
fraude of misdrijf, bedoeld in de artikelen 281 en 282 van dezelfde | 281 et 282 de la même loi est, dès la date de sa mise en mouvement, |
wet, vanaf de datum van het op gang brengen ervan vervalt door de | éteinte par l'effet de la prescription de sorte qu'une action civile |
werking van de verjaring, zodat een voor de strafrechter gebrachte | portée devant le juge répressif échappe, dans ce cas de figure, à sa |
burgerlijke vordering, in dat geval, aan zijn bevoegdheid ontsnapt | |
terwijl zij, in casu, met toepassing van artikel 569, 32°, van het | compétence tout en relevant, in casu, en application de l'article 569, |
Gerechtelijk Wetboek, tot de bevoegdheid behoort van de overeenkomstig | 32°, du Code judiciaire de la compétence du juge civil nommé |
artikel 190, § 2ter, van hetzelfde Wetboek benoemde burgerlijke | conformément à l'article 190, § 2ter, du même Code, viole-t-il |
rechter ? ». | l'article 13 de la Constitution ? ». |
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 7346 en 7347 van de rol van | Ces affaires, inscrites sous les numéros 7346 et 7347 du rôle de la |
het Hof, werden samengevoegd. | Cour, ont été jointes. |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de artikelen 214, | B.1. Les questions préjudicielles portent sur les articles 214, 266, § |
266, § 1, en 283 van de algemene wet inzake douane en accijnzen, | 1er, et 283 de la loi générale sur les douanes et accises, coordonnée |
gecoördineerd op 18 juli 1977 (hierna : de algemene wet inzake douane | le 18 juillet 1977 (ci-après : la loi générale sur les douanes et |
en accijnzen), en op artikel 1385undecies van het Gerechtelijk | accises) et sur l'article 1385undecies du Code judiciaire. |
Wetboek. Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen en de context ervan | Quant aux dispositions en cause et leur contexte |
B.2.1. Hoofdstuk XXIII, met als opschrift « Recht van administratief | B.2.1. Le chapitre XXIII, intitulé « Droit de recours administratif », |
beroep », van de algemene wet inzake douane en accijnzen bevat de | de la loi générale sur les douanes et accises comporte les articles |
artikelen 211 tot 219. | 211 à 219. |
Krachtens artikel 211 van de algemene wet inzake douane en accijnzen | En vertu de l'article 211 de la loi générale sur les douanes et |
heeft ieder persoon het recht administratief beroep in te stellen | accises, toute personne a le droit d'exercer un recours administratif |
tegen een beslissing van de Algemene Administratie van de Douane en | contre une décision de l'Administration générale des douanes et |
Accijnzen die hem rechtstreeks en individueel raakt. | accises qui la concerne directement et individuellement. |
Artikel 216 van de algemene wet inzake douane en accijnzen bepaalt dat | L'article 216 de la loi générale sur les douanes et accises prévoit |
het administratief beroep wordt ingesteld bij de adviseur-generaal die | que le recours administratif est introduit auprès du conseiller |
is aangeduid door de administrateur-generaal van de Algemene | général désigné par l'administrateur général de l'Administration |
Administratie van de Douane en Accijnzen. | générale des douanes et accises. |
Artikel 214 van de algemene wet inzake douane en accijnzen bepaalt : | L'article 214 de la loi générale sur les douanes et accises dispose : |
« Het verzoekschrift tot administratief beroep moet worden gemotiveerd | « Le recours administratif doit être motivé et introduit sous peine de |
en op straffe van verval worden ingediend bij ter post aangetekende | |
brief binnen een termijn van drie maanden te rekenen vanaf de derde | déchéance, par lettre recommandée à la poste dans un délai de trois |
werkdag volgend op de datum van verzending van de aangevochten | mois à compter du troisième jour ouvrable qui suit la date d'envoi de |
beschikking of te rekenen van het verstrijken van de termijn bedoeld | la décision contestée ou à compter de l'expiration du délai visé à |
in artikel 211, § 1, 2° ». | l'article 211, § 1er, 2° ». |
B.2.2. Artikel 266, § 1, van de algemene wet inzake douane en | B.2.2. L'article 266, § 1er, de la loi générale sur les douanes et |
accijnzen bepaalt : | accises dispose : |
« Behoudens tegenstrijdige beschikking in bijzondere wetten en | « Sauf disposition contraire dans des lois particulières et sans |
onverminderd de boeten en verbeurdverklaringen ten bate van de | préjudice aux amendes et confiscations au profit du Trésor, les |
Schatkist, zijn de overtreders, hun medeplichtigen en de voor het | délinquants et leurs complices et les personnes responsables de |
misdrijf aansprakelijke personen solidair gehouden tot betalen van de | l'infraction sont tenus solidairement au paiement des droits et taxes |
rechten en taksen welke door de fraude aan de Schatkist werden | dont le Trésor a été ou aurait été frustré par la fraude ainsi que des |
onttrokken, zomede van de eventueel verschuldigde | |
nalatigheidsinteresten ». | intérêts de retard éventuellement dus ». |
B.2.3. De artikelen 280 tot 282 van de algemene wet inzake douane en | B.2.3. Les articles 280 à 282 de la loi générale sur les douanes et |
accijnzen bepalen : | accises disposent : |
« Art. 280.Alle louter civiele zaken, welke niet gepaard gaan met een |
« Art. 280.Les causes purement civiles qui ne sont accompagnées |
vordering tot gevangenisstraf, geldboete of verbeurdverklaring worden | d'aucune action en application d'emprisonnement, d'amende ou de |
berecht volgens de regels door het Gerechtelijk Wetboek voorgeschreven | confiscation, sont jugées suivant les règles prévues par le Code |
inzake bevoegdheid en rechtspleging. | judiciaire en matière de compétence et de procédure. |
Art. 281.§ 1. Alle vorderingen wegens overtredingen, fraudes en |
Art. 281.§ 1er. Toutes actions du chef de contraventions, fraudes ou |
misdrijven, waartegen bij de wetten inzake douane en accijnzen, | délits, contre lesquels les lois en matière de douanes et accises |
straffen zijn bepaald, zullen in eerste aanleg worden gebracht voor de | prononcent des peines seront portées en première instance devant les |
correctionele rechtbanken, en, in geval van hoger beroep, voor het hof | tribunaux correctionnels, et, en cas d'appel, devant la cour d'appel |
van beroep van het rechtsgebied, ten einde te worden geïnstrueerd en | du ressort, pour y être instruites et jugées conformément au Code |
berecht overeenkomstig het wetboek van Strafvordering. | d'instruction criminelle. |
[...] | [...] |
Art. 282.Alle misdrijven of misdaden die, hoewel bedreven met |
Art. 282.Tous délits ou crimes, prévus et punis par le Code pénal, |
betrekking tot de douane en accijnzen, echter bij het Strafwetboek | lesquels, quoique commis relativement aux douanes et accises, seront |
voorzien en strafbaar zijn gesteld, zullen op de gewone wijze worden | poursuivis et jugés de la manière ordinaire, conformément aux lois |
vervolgd en berecht, overeenkomstig de bestaande algemene wetten op | générales existantes en matière correctionnelle ». |
het strafrecht ». | |
Artikel 283 van de algemene wet inzake douane en accijnzen bepaalt : | L'article 283 de la loi générale sur les douanes et accises dispose : |
« Wanneer de overtredingen, fraudes, misdrijven of misdaden, in de | « Lorsque les contraventions, fraudes, délits ou crimes dont il s'agit |
artikelen 281 en 282 bedoeld, onverminderd de strafvordering, tevens | dans les articles 281 et 282 donnent lieu au paiement de droits ou |
tot betaling van rechten of accijnzen, en alzo tot een civiele actie | accises, et par conséquent à une action civile, indépendamment de la |
aanleiding geven, zal de kennisneming en berechting daarvan in beide | poursuite d'une peine, le juge compétent soit criminel, soit |
opzichten tot de bevoegde criminele of correctionele rechter behoren | correctionnel, connaîtra de l'affaire sous ce double rapport et jugera |
». | d'une et l'autre cause ». |
B.2.4. Artikel 1385undecies van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt, met | B.2.4. L'article 1385undecies du Code judiciaire prévoit, en ce qui |
betrekking tot de geschillen betreffende de toepassing van een | concerne les contestations concernant l'application d'une loi d'impôt |
belastingwet : | : |
« Tegen de belastingadministratie wordt de vordering inzake de | « Contre l'Administration fiscale, et dans les contestations visées à |
geschillen bedoeld in artikel 569, eerste lid, 32°, slechts toegelaten | l'article 569, alinéa 1er, 32°, l'action n'est admise que si le |
indien de eiser voorafgaandelijk het door of krachtens de wet | demandeur a introduit préalablement le recours administratif organisé |
georganiseerde administratief beroep heeft ingesteld. | par ou en vertu de la loi. |
De vordering wordt ingesteld ten vroegste zes maanden vanaf de datum | L'action est introduite au plus tôt six mois après la date de |
van ontvangst van het administratief beroep zo over dit beroep geen | réception du recours administratif au cas où ce recours n'a pas fait |
uitspraak is gedaan en, op straffe van verval, uiterlijk binnen een | l'objet d'une décision et, à peine de déchéance, au plus tard dans un |
termijn van drie maanden vanaf de kennisgeving van de beslissing met | délai de trois mois à partir de la notification de la décision |
betrekking tot het administratief verhaal. | relative au recours administratif. |
[...] ». | [...] ». |
Ten gronde | Quant au fond |
B.3. De prejudiciële vragen hebben betrekking op, enerzijds, de | B.3. Les questions préjudicielles portent, d'une part, sur la |
bevoegdheid van de strafrechter om zich uit te spreken over de | |
burgerlijke vordering inzake douane en accijnzen (zaak nr. 7347) en, | compétence du juge répressif pour se prononcer sur l'action civile en |
anderzijds, de omvang van de beoordelingsbevoegdheid van de | matière de douanes et accises (affaire n° 7347) et, d'autre part, sur |
strafrechter wanneer hij zich uitspreekt over die burgerlijke | l'étendue du pouvoir d'appréciation du juge répressif lorsqu'il se |
vordering (zaak nr. 7346). | prononce sur cette action civile (affaire n° 7346). |
Wat betreft de zaak nr. 7347 | En ce qui concerne l'affaire n° 7347 |
B.4. De prejudiciële vraag in de zaak nr. 7347 heeft betrekking op de | B.4. La question préjudicielle dans l'affaire n° 7347 porte sur les |
artikelen 266, § 1, en 283 van de algemene wet inzake douane en | articles 266, § 1er, et 283 de la loi générale sur les douanes et |
accijnzen. | accises. |
Het Hof wordt verzocht om de bestaanbaarheid van die bepalingen met | |
artikel 13 van de Grondwet te onderzoeken indien zij in die zin worden | La Cour est invitée à examiner la compatibilité avec l'article 13 de |
geïnterpreteerd « dat zij de strafrechter de verplichting opleggen om | la Constitution de ces dispositions si elles sont interprétées « comme |
uitspraak te doen over de vordering tot betaling van de ontdoken | imposant au juge répressif de statuer sur l'action en payement des |
rechten in het geval waarin de strafvordering wegens overtreding, | droits éludés dans l'hypothèse où l'action publique du chef de |
fraude of misdrijf, bedoeld in de artikelen 281 en 282 van dezelfde | contravention, fraude ou délit, visée aux articles 281 et 282 de la |
wet, vanaf de datum van het op gang brengen ervan vervalt door de | même loi est, dès la date de sa mise en mouvement, éteinte par l'effet |
werking van de verjaring, zodat een voor de strafrechter gebrachte | de la prescription de sorte qu'une action civile portée devant le juge |
burgerlijke vordering, in dat geval, aan zijn bevoegdheid ontsnapt | répressif échappe, dans ce cas de figure, à sa compétence tout en |
terwijl zij, in casu, met toepassing van artikel 569, 32°, van het | relevant, in casu, en application de l'article 569, 32°, du Code |
Gerechtelijk Wetboek, tot de bevoegdheid behoort van de overeenkomstig | judiciaire de la compétence du juge civil nommé conformément à |
artikel 190, § 2ter, van hetzelfde Wetboek benoemde burgerlijke | l'article 190, § 2ter, du même Code ». |
rechter ». B.5. Krachtens artikel 569, 32°, van het Gerechtelijk Wetboek neemt de | B.5. En vertu de l'article 569, 32°, du Code judiciaire, le tribunal |
rechtbank van eerste aanleg kennis « van geschillen betreffende de | de première instance connaît « des contestations relatives à |
toepassing van een belastingwet ». | l'application d'une loi d'impôt ». |
Artikel 190 van het Gerechtelijk Wetboek voorziet in de voorwaarden om | L'article 190 du Code judiciaire prévoit les conditions pour pouvoir |
met name tot rechter in de rechtbank van eerste aanleg te kunnen | être nommé, notamment juge au tribunal de première instance. Cet |
worden benoemd. Dat artikel bepaalt : | article dispose : |
« § 1. Om tot rechter in de rechtbank van eerste aanleg, de | « § 1er. Pour pouvoir être nommé juge au tribunal de première |
arbeidsrechtbank of de ondernemingsrechtbank te worden benoemd, moet | instance, au tribunal du travail ou au tribunal de l'entreprise, le |
de kandidaat doctor of licentiaat in de rechten zijn en voor het bij | candidat doit être docteur ou licencié en droit et avoir réussi |
artikel 259bis-9, § 1, voorgeschreven examen inzake beroepsbekwaamheid | l'examen d'aptitude professionnelle prévu par l'article 259bis-9, § 1er |
geslaagd zijn of houder zijn van het getuigschrift waaruit blijkt dat | ou être détenteur du certificat attestant qu'il a achevé avec fruit le |
hij de bij artikel 259octies voorgeschreven gerechtelijke stage met | stage judiciaire prévu par l'article 259octies. |
vrucht heeft voltooid. § 2. De kandidaat die voor het examen inzake beroepsbekwaamheid is | § 2. Le candidat qui a réussi l'examen d'aptitude professionnelle doit |
geslaagd, moet bovendien : | en outre : |
1° hetzij ten minste tien jaar ononderbroken werkzaam zijn geweest aan | 1° soit, avoir suivi le barreau pendant au moins dix années sans |
de balie; | interruption; |
2° hetzij ten minste vijf jaar een ambt van magistraat van het | 2° soit, avoir, pendant au moins cinq années, exercé les fonctions de |
openbaar ministerie of van rechter of een ambt van staatsraad, | magistrat du ministère public ou celles de juge ou les fonctions de |
auditeur, adjunct-auditeur, referendaris bij het Hof van Cassatie, | conseiller, d'auditeur, d'auditeur adjoint, de référendaire près la |
referendaris, adjunct-referendaris bij de Raad van State of een ambt | Cour de cassation, de référendaire, de référendaire adjoint au Conseil |
van referendaris bij het Grondwettelijk Hof of een ambt van | d'Etat ou des fonctions de référendaire à la Cour constitutionnelle ou |
referendaris of parketjurist bij de hoven en rechtbanken hebben | des fonctions de référendaire ou de juriste de parquet près les cours |
uitgeoefend; | et tribunaux; |
3° hetzij ten minste twaalf jaar werkzaam zijn geweest aan de balie, | 3° soit, avoir, pendant au moins douze années, suivi le barreau, |
het ambt van notaris hebben vervuld of een academische of een | exercé la profession de notaire ou des fonctions académiques ou |
rechtswetenschappelijke functie hebben bekleed, of juridische functies | scientifiques en droit ou exercé des fonctions juridiques dans un |
hebben uitgeoefend in een openbare of private dienst. | service public ou privé. |
In voorkomend geval wordt de duur van het ambt bedoeld in het 2° in | Le cas échéant, la durée d'exercice de la fonction visée au 2° est |
aanmerking genomen voor de berekening van de periode van twaalf jaar | prise en compte pour le calcul de la période de douze années prévue au |
voorgeschreven in het 3°. | 3°. |
[...] | [...] |
§ 2ter. Voor de kandidaat-rechter in een fiscale kamer van de | § 2ter. A l'égard du candidat aux fonctions de juge dans une chambre |
rechtbank van eerste aanleg die houder is van een diploma waaruit een | fiscale d'un tribunal de première instance, porteur d'un diplôme |
gespecialiseerde opleiding in het fiscaal recht blijkt, afgegeven door | attestant une formation spécialisée en droit fiscal, délivré par une |
een Belgische universiteit of door een niet-universitaire instelling | université belge ou par un établissement d'enseignement supérieur non |
van hoger onderwijs zoals bedoeld in artikel 357, § 1, tweede lid, | universitaire visé à l'article 357, § 1er, alinéa 2, le délai prévu au |
wordt de duur bedoeld in § 2, eerste lid, 3°, verminderd tot tien jaar. | § 2, alinéa 1er, 3°, est réduit à dix ans. |
[...] ». | [...] ». |
B.6. Uit de feiten van de zaak en uit de verwijzingsbeslissing blijkt | B.6. Il ressort des faits de la cause et de la décision de renvoi que |
dat de verwijzende rechter de in het geding zijnde bepalingen in die | le juge a quo interprète les dispositions en cause comme imposant au |
zin interpreteert dat zij de strafrechter de verplichting opleggen om | juge répressif de se prononcer sur l'action civile en paiement des |
zich uit te spreken over de burgerlijke vordering tot betaling van de | droits et accises, lorsque l'action publique est prescrite au moment |
rechten en accijnzen, wanneer de strafvordering verjaard is op het | de sa mise en mouvement, ce qui, selon le juge a quo, priverait ainsi |
ogenblik van het op gang brengen ervan, hetgeen, volgens de | |
verwijzende rechter, aan de betrokken rechtzoekende aldus zijn « | le justiciable concerné de son « juge naturel », qui serait le juge |
natuurlijke rechter » zou ontzeggen, die de rechter van een fiscale | d'une chambre fiscale du tribunal de première instance, nommé |
kamer van de rechtbank van eerste aanleg zou zijn, die overeenkomstig | |
artikel 190, § 2ter, van hetzelfde Wetboek is benoemd. | conformément à l'article 190, § 2ter, du même Code. |
Te dezen werd de strafvordering verjaard bevonden op het ogenblik van | En l'espèce, l'action publique a été jugée prescrite au moment de sa |
het op gang brengen ervan, ten aanzien van bepaalde beklaagden, maar | mise en mouvement, à l'égard de certains prévenus, mais n'était pas, |
was zij, op het ogenblik van het op gang brengen ervan, niet verjaard | au moment de sa mise en mouvement, prescrite à l'égard des autres |
ten aanzien van de andere beklaagden in dezelfde zaak. | prévenus dans la même affaire. |
Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die situatie. | La Cour limite son examen à cette situation. |
B.7.1. Artikel 13 van de Grondwet bepaalt : | B.7.1. L'article 13 de la Constitution dispose : |
« Niemand kan tegen zijn wil worden afgetrokken van de rechter die de | « Nul ne peut être distrait, contre son gré, du juge que la loi lui |
wet hem toekent ». | assigne ». |
B.7.2. Die bepaling waarborgt aan alle personen die zich in dezelfde | B.7.2. Cette disposition garantit à toutes les personnes qui se |
toestand bevinden het recht om volgens dezelfde regels inzake | trouvent dans la même situation le droit d'être jugées selon les mêmes |
bevoegdheid en rechtspleging te worden berecht. Aldus dient een | règles en ce qui concerne la compétence et la procédure. Une |
verschil in behandeling in dat opzicht redelijk te worden verantwoord. | différence de traitement à cet égard doit donc être raisonnablement justifiée. |
Zij waarborgt tevens dat de bevoegdheid van de rechtscolleges | Elle garantit aussi que la compétence des juridictions découle de « la |
voortvloeit uit « de wet », alsook dat de rechtsonderhorige steeds op | loi » et que le justiciable peut toujours savoir, sur la base de |
grond van objectieve criteria kan uitmaken welke rechter bevoegd is om | critères objectifs, quel est le juge compétent pour connaître des |
kennis te nemen van de geschillen waarbij hij betrokken is. | litiges dans lesquels il est impliqué. |
B.8. Artikel 266, § 1, van de algemene wet inzake douane en accijnzen | B.8. L'article 266, § 1er, de la loi générale sur les douanes et |
staat los van de regel, van toepassing inzake douane en accijnzen, dat | accises est étranger à la règle, applicable en matière de douanes et |
de rechter bij wie de strafvordering aanhangig is, uitspraak doet over | accises, selon laquelle le juge saisi de l'action pénale statue sur |
de burgerlijke vordering tot betaling van de ontdoken rechten en | l'action civile en paiement des droits et accises éludés. En |
accijnzen. Bijgevolg laat het Hof bij zijn onderzoek die bepaling | conséquence, la Cour écarte cette disposition de son examen. |
buiten beschouwing. | |
B.9.1. Artikel 283 van de algemene wet inzake douane en accijnzen | B.9.1. L'article 283 de la loi générale sur les douanes et accises |
bepaalt dat, wanneer de overtredingen, fraudes, misdrijven of | prévoit que, lorsque les contraventions, fraudes, délits ou crimes |
misdaden, bedoeld in de artikelen 281 en 282, aanleiding geven tot een | visés dans les articles 281 et 282 donnent lieu à une action civile en |
burgerlijke vordering met het oog op de betaling van de ontdoken | vue du paiement des droits et accises éludés, indépendamment de la |
rechten en accijnzen, onverminderd de strafvordering, de kennisneming | poursuite d'une peine, le juge pénal compétent connaîtra de l'affaire |
en berechting ervan in beide opzichten tot de bevoegde strafrechter | sous ce double rapport et jugera « d'une et l'autre cause ». |
zullen behoren. | |
In die bepaling wordt de inhoud van artikel 249 van de algemene wet | Cette disposition reprend le contenu de l'article 249 de la loi |
van 26 augustus 1822 « inzake douane en accijnzen » overgenomen. | générale du 26 août 1822 « relative aux douanes et accises ». |
B.9.2. Selon la jurisprudence de la Cour de cassation, l'action civile | |
B.9.2. De in artikel 283 van de algemene wet inzake douane en | en paiement des droits et accises visée à l'article 283 de la loi |
accijnzen bedoelde burgerlijke vordering tot betaling van de rechten | générale sur les douanes et accises ne découle pas de l'infraction |
en accijnzen vloeit, volgens de rechtspraak van het Hof van Cassatie, | mais trouve directement son fondement dans la loi qui impose le |
niet voort uit het misdrijf, maar is rechtstreeks gegrond op de wet | paiement des droits et accises, de sorte que l'action pénale et |
die de betaling van de rechten en accijnzen oplegt, zodat de | l'action civile sont indépendantes l'une de l'autre. |
strafvordering en de burgerlijke vordering losstaan van elkaar. | |
Volgens dezelfde rechtspraak « [veronderstelt] de bevoegdheid van de | Selon la même jurisprudence, « [la] compétence du juge pénal pour |
strafrechter om te oordelen over de burgerlijke rechtsvordering tot | |
betaling van de ontdoken rechten [...] dat op het ogenblik van de | statuer sur l'action civile en paiement des droits éludés suppose |
aanhangigmaking van die burgerlijke rechtsvordering de strafrechter | qu'au moment de sa saisine, les contraventions, fraudes, délits ou |
regelmatig is geadieerd [omtrent] de door de artikelen 281 en 282 AWDA | crimes visés aux articles 281 et 282 de la loi générale sur les |
bedoelde overtredingen, fraudes, misdrijven of misdaden én dat de | douanes et accises ont été régulièrement portés à sa connaissance et |
belastingschuldige regelmatig bij het proces is betrokken » (Cass., 24 | que le contribuable est régulièrement impliqué dans le procès » |
mei 2016, P.15.1559.N; zie eveneens Cass., 29 april 2003, P.02.1461.N; | (Cass., 24 mai 2016, P.15.1559.N; voy. aussi Cass., 29 avril 2003, |
Cass., 14 juni 2005, P.05.0123.N; Cass., 8 oktober 2013, P.12.1043.N). | P.02.1461.N; Cass., 14 juin 2005, P.05.0123.N; Cass., 8 octobre 2013, P.12.1043.N). |
Om die reden, volgens dezelfde rechtspraak, wanneer de zaak op | Pour cette raison, selon la même jurisprudence, lorsqu'il a été |
regelmatige wijze bij hem aanhangig is gemaakt, « [moet] de | régulièrement saisi, « le juge pénal, même en cas d'acquittement ou |
strafrechter, ook in geval van vrijspraak of verval van de | d'extinction de l'action publique par la prescription, est appelé à se |
strafvordering door verjaring, uitspraak [...] doen over [de | |
burgerlijke rechtsvordering die samengaat met de strafvordering] » | prononcer sur [l'action civile concomitante à l'action publique] » |
(Cass., 10 november 2015, P.14.1257.N). | (Cass., 10 novembre 2015, P.14.1257.N). |
Bij de in het geding zijnde bepaling wordt aan de strafrechter de | La disposition en cause n'attribue dès lors au juge répressif la |
bevoegdheid om zich uit te spreken over de burgerlijke vordering van | |
de administratie tot invordering van de ontdoken rechten bijgevolg | compétence de se prononcer sur l'action civile de l'administration, en |
slechts toegekend « wanneer hem geldig de kennisneming van de publieke | recouvrement des droits éludés, que « pour autant qu'il ait été |
vordering is opgedragen », hetgeen niet het geval zou zijn indien de | valablement saisi de l'action publique », ce qui ne serait pas le cas |
strafvordering reeds was vervallen door de verjaring (Cass., 27 juli | si l'action publique était déjà éteinte par la prescription (Cass., 27 |
1944, Arr. Cass., 1944, p. 194). Zulks geldt minstens bij gebrek aan | juillet 1944, Pas., 1944, I, p. 440). Il en va ainsi, à tout le moins, |
een regelmatige aanhangigmaking bij de strafrechter ten aanzien van | en l'absence de saisine régulière du juge répressif à l'égard d'autres |
andere beklaagden in de strafprocedure met betrekking tot dezelfde zaak. | prévenus dans la procédure pénale relative à la même affaire. |
Het Hof van Cassatie heeft immers geoordeeld : | La Cour de cassation a en effet jugé : |
« Het niet-ontvankelijk verklaren van de strafvordering lastens een | « La fin de non-recevoir opposée à l'action publique exercée à charge |
douane- en accijnsschuldenaar belet niet dat de strafrechter, voor | d'un débiteur en matière de douanes et accises n'empêche pas le juge |
pénal, pour autant qu'il ait été régulièrement saisi des infractions | |
zover hij regelmatig was geadieerd van de door de artikelen 281 en 282 | visées aux articles 281 et 282 de la loi générale sur les douanes et |
AWDA bedoelde misdrijven tegen andere in de strafprocedure vervolgde | accises mises à charge d'autres prévenus poursuivis dans la procédure |
beklaagden, op grond van artikel 283 AWDA kennis neemt van de | pénale, de prendre connaissance, en vertu de l'article 283 de cette |
même loi générale, de l'action civile en paiement des droits et | |
burgerlijke rechtsvordering tot betaling van rechten en accijnzen | accises dirigée contre ce débiteur en matière de douanes et accises » |
ingesteld tegen die douane- en accijnsschuldenaar » (Cass., 24 mei | (Cass., 24 mai 2016, P.15.1559.N). |
2016, P.15.1559.N). | |
B.10.1. De wetgever wilde, door de bepalingen van de algemene wet | B.10.1. En adoptant les dispositions de la loi générale sur les |
inzake douane en accijnzen aan te nemen, een eigen systeem voor | douanes et accises, le législateur entendait établir un système |
strafrechtelijke opsporing en vervolging ontwikkelen, teneinde de | spécifique de recherche et de poursuites pénales, en raison de |
omvang en de frequentie van de fraude te bestrijden in die bijzonder | l'ampleur et de la fréquence des fraudes en cette matière, |
technische en vaak grensoverschrijdende materie, die mede grotendeels door een uitgebreide Europese regelgeving wordt beheerst. B.10.2. Door erin te voorzien dat de rechter bij wie de strafvordering inzake douane en accijnzen aanhangig is gemaakt, zich ook uitspreekt over de burgerlijke vordering van de administratie tot invordering van de ontdoken rechten, in het kader van de zaak die bij hem aanhangig is gemaakt, wordt de in het geding zijnde bepaling verantwoord door een doelstelling van efficiëntie en van proceseconomie. Zij strekt ertoe de procedure te vereenvoudigen en te versnellen. B.11. De in het geding zijnde bepaling wijst de rechter aan die bevoegd is om zich zowel over het strafrechtelijk gedeelte als over | particulièrement technique, relative à des activités souvent transfrontalières et régie en grande partie par une abondante réglementation européenne. B.10.2. En prévoyant que le juge saisi de l'action publique en matière de douanes et accises se prononce également sur l'action civile de l'administration, en recouvrement des droits éludés, dans le cadre de l'affaire dont il est saisi, la disposition en cause est justifiée par un objectif d'efficacité et d'économie de procédure. Elle tend à simplifier et accélérer la procédure. |
het burgerrechtelijk gedeelte van eenzelfde zaak inzake douane en | B.11. La disposition en cause désigne le juge compétent pour se |
accijnzen uit te spreken, rekening houdend met het feit dat die | prononcer tant sur le volet pénal que sur le volet civil d'une même |
rechter, bij wie de strafvordering op regelmatige wijze aanhangig is | affaire en matière de douanes et accises, en tenant compte du fait que |
gemaakt, in staat zal zijn om snel uitspraak te doen over de | ce juge, régulièrement saisi de l'action publique, sera en mesure de |
burgerlijke vordering. Aldus vloeit die rechterlijke bevoegdheid voort | statuer rapidement sur l'action civile. Ainsi, cette compétence |
uit de wet en kan de rechtsonderhorige op grond van objectieve | judiciaire découle de la loi et le justiciable peut déterminer, sur la |
criteria uitmaken welke rechter bevoegd is, in overeenstemming met | base de critères objectifs, quel juge est compétent, conformément à |
artikel 13 van de Grondwet. | l'article 13 de la Constitution. |
Cette règle légale de compétence ne saurait dès lors méconnaître le | |
Die wettelijke bevoegdheidsregel kan het beginsel van de wettigheid | principe de légalité des attributions des différents juges, déduit de |
van de bevoegdheden van de verschillende rechters, dat uit artikel 13 | l'article 13 de la Constitution, et que le juge a quo qualifie de |
van de Grondwet is afgeleid, en dat de verwijzende rechter aanmerkt | |
als een recht op de « natuurlijke rechter », bijgevolg niet schenden. | droit au « juge naturel ». |
Ten slotte bestaat er geen recht dat een rechter van een fiscale kamer | Enfin, il n'existe pas de droit à ce qu'un juge d'une chambre fiscale |
uitspraak doet over de burgerlijke vordering inzake douane en | statue sur l'action civile en matière de douanes et accises, et il |
accijnzen, en staat niet vast dat de strafrechter die bevoegd is om | n'est pas établi que le juge pénal compétent pour statuer sur l'action |
uitspraak te doen over de strafvordering inzake douane en accijnzen, | publique en matière de douanes et accises serait moins apte que le |
minder geschikt zou zijn dan de rechter van een fiscale kamer om | juge d'une chambre fiscale pour statuer sur l'action civile en cette |
uitspraak te doen over de burgerlijke vordering in die aangelegenheid. | |
Artikel 190, § 2ter, van het Gerechtelijk Wetboek, waarnaar wordt | matière. L'article 190, § 2ter, du Code judiciaire, auquel se réfère |
verwezen in de verwijzingsbeslissing, leidt niet tot een andere | la décision de renvoi, ne conduit pas à une autre conclusion. Cette |
conclusie. Die bepaling voorziet immers enkel in een vermindering van | disposition prévoit en effet uniquement une réduction de la durée |
de minimale periode van beroepswerkzaamheid bedoeld in artikel 190, § | minimale d'expérience professionnelle visée à l'article 190, § 2, 3°, |
2, 3°, van dat Wetboek, vereist om te worden benoemd in een fiscale | de ce Code, exigée pour pouvoir être nommé juge dans une chambre |
kamer van de rechtbank van eerste aanleg, wanneer de kandidaat-rechter | fiscale du tribunal de première instance lorsque le candidat est |
de houder is van een diploma waaruit een gespecialiseerde opleiding in | porteur d'un diplôme attestant une formation spécialisée en droit |
het fiscaal recht blijkt. | fiscal. |
B.12. Voor het overige is het behoud van de bevoegdheid van de | B.12. Pour le surplus, le maintien de la compétence du juge pénal pour |
strafrechter om uitspraak te doen over de burgerlijke vordering inzake | statuer sur l'action civile en matière de douanes et accises, même en |
douane en accijnzen, zelfs in geval van vrijspraak of verjaring van de | cas d'acquittement ou de prescription de l'action publique à l'égard |
strafvordering ten aanzien van bepaalde beklaagden, redelijk | |
verantwoord in het licht van de in B.10.2 vermelde doelstelling van | de certains des prévenus, est raisonnablement justifié par l'objectif, |
efficiëntie en van proceseconomie, aangezien bij die strafrechter op | mentionné en B.10.2, d'efficacité et d'économie de procédure, dès lors |
regelmatige wijze de strafvordering aanhangig is gemaakt die, op het | que ce juge pénal a été régulièrement saisi de l'action publique qui |
ogenblik van het op gang brengen ervan, niet was verjaard ten aanzien | n'était pas, au moment de sa mise en mouvement, prescrite à l'égard |
van andere beklaagden in de strafprocedure met betrekking tot dezelfde | d'autres prévenus dans la procédure pénale relative à la même affaire. |
zaak. Bij de toepassing van artikel 283 van de algemene wet inzake douane en | Par ailleurs, en cas d'application de l'article 283 de la loi générale |
accijnzen geniet de rechtsonderhorige overigens dezelfde waarborgen en | |
rechten als de rechtsonderhorige tegen wie de vordering tot betaling | sur les douanes et accises, le justiciable jouit des mêmes garanties |
van de rechten en accijnzen voor de burgerlijke rechter wordt gebracht | et droits que le justiciable contre lequel une action en paiement des |
(artikel 280 van de algemene wet inzake douane en accijnzen). | droits et accises est portée devant le juge civil (article 280 de la |
loi générale sur les douanes et accises). | |
B.13. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.13. La question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Wat betreft de zaak nr. 7346 | En ce qui concerne l'affaire n° 7346 |
B.14. De prejudiciële vraag in de zaak nr. 7346 heeft betrekking op de | B.14. La question préjudicielle dans l'affaire n° 7346 porte sur les |
artikelen 214 en 283 van de algemene wet inzake douane en accijnzen en | articles 214 et 283 de la loi générale sur les douanes et accises et |
op artikel 1385undecies van het Gerechtelijk Wetboek. | sur l'article 1385undecies du Code judiciaire. |
Het Hof wordt verzocht om de bestaanbaarheid te onderzoeken van die | La Cour est invitée à examiner la compatibilité de ces dispositions |
bepalingen met de artikelen 12 en 13 van de Grondwet, al dan niet in | avec les articles 12 et 13 de la Constitution, lus ou non en |
samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de | combinaison avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de |
rechten van de mens en met artikel 14 van het Internationaal Verdrag | l'homme et avec l'article 14 du Pacte international relatif aux droits |
inzake burgerrechten en politieke rechten, indien zij in die zin | |
worden geïnterpreteerd « dat zij de bevoegdheid beperken van de | civils et politiques, si elles sont interprétées « comme limitant le |
strafrechter die, nadat hij de vrijspraak van de beklaagde heeft | pouvoir du juge répressif qui, après avoir prononcé l'acquittement du |
uitgesproken, geen daadwerkelijke toetsing van de grondslag van de | prévenu, ne peut exercer un contrôle effectif du fondement de l'action |
burgerlijke vordering met betrekking tot de betaling van de accijnzen | civile relative au payement des droits d'accises dès l'instant où une |
kan uitoefenen vanaf het ogenblik dat een door dezelfde administratie | décision de retrait prise par la même administration des douanes et |
der douane en accijnzen genomen beslissing tot intrekking, ongeacht of | |
zij al dan niet wordt betwist, ipso facto en onherroepelijk als | accises, qu'elle soit ou non contestée, conditionne ipso facto et de |
voorwaarde wordt gesteld voor het lot dat aan die burgerlijke | manière irrémédiable le sort à réserver à cette action civile, ce qui |
vordering moet worden voorbehouden, hetgeen de beklaagde in de | place le prévenu dans l'impossibilité de faire valoir ses moyens de |
onmogelijkheid plaatst om zijn verweermiddelen te doen gelden voor de | |
rechter die de wet hem toekent ». | défense devant le juge que la loi lui assigne ». |
B.15.1. In tegenstelling tot het geschil dat aanleiding heeft gegeven | B.15.1. Contrairement au litige qui a donné lieu à la question |
tot de prejudiciële vraag die in de zaak nr. 7347 is gesteld, betwist | préjudicielle posée dans l'affaire n° 7347, le juge a quo ne conteste |
de verwijzende rechter te dezen niet zijn bevoegdheid om zich uit te | pas en l'espèce sa compétence pour se prononcer sur l'action civile, |
spreken over de burgerlijke vordering, maar ondervraagt hij het Hof | mais interroge la Cour sur l'étendue de son pouvoir d'appréciation en |
over de omvang van zijn beoordelingsbevoegdheid als strafrechter. | tant que juge pénal. |
B.15.2. In het geschil voor de verwijzende rechter heeft de | B.15.2. Dans le litige porté devant le juge a quo, le prévenu acquitté |
vrijgesproken beklaagde geen administratief beroep ingesteld tegen de | n'a pas exercé le recours administratif contre la décision de retrait |
beslissing tot intrekking van de vergunning die hem was afgeleverd | de l'autorisation qui lui avait été délivrée conformément à l'article |
overeenkomstig artikel 31 van het koninklijk besluit van 28 juni 2015 | 31 de l'arrêté royal du 28 juin 2015 « concernant la taxation des |
« betreffende de belasting van energieproducten en elektriciteit ». | produits énergétiques et de l'électricité ». |
Uit de verwijzingsbeslissing blijkt dat de verwijzende rechter aan het Hof een vraag stelt over de weerslag van het niet instellen van een dergelijk administratief beroep tegen de beslissing tot intrekking op de beoordeling van de burgerlijke vordering tot invordering van de ontdoken rechten, ingesteld door de Administratie van de Douane en Accijnzen. Te dezen stelt de verwijzende rechter vast dat de vordering steunt op het retroactieve karakter van de beslissing tot intrekking. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die situatie. B.16.1. In zijn memories verzoekt de beklaagde voor de verwijzende rechter het Hof om een andere prejudiciële vraag te beantwoorden. | Il ressort de la décision de renvoi que le juge a quo interroge la Cour sur l'incidence que produit l'absence d'exercice d'un tel recours administratif contre la décision de retrait sur le jugement de l'action civile en recouvrement des droits éludés, exercée par l'administration des douanes et accises. En l'espèce, le juge a quo constate que la demande se fonde sur le caractère rétroactif de la décision de retrait. La Cour limite son examen à cette situation. B.16.1. Dans ses mémoires, le prévenu devant le juge a quo invite la Cour à répondre à une autre question préjudicielle. |
B.16.2. Het staat niet aan de partijen de inhoud van de prejudiciële | B.16.2. Il n'appartient pas aux parties de modifier ou de faire |
vragen te wijzigen of te laten wijzigen. | modifier le contenu des questions préjudicielles. |
B.17.1. Artikel 12 van de Grondwet bepaalt : | B.17.1. L'article 12 de la Constitution dispose : |
« De vrijheid van de persoon is gewaarborgd. | « La liberté individuelle est garantie. |
Niemand kan worden vervolgd dan in de gevallen die de wet bepaalt en | Nul ne peut être poursuivi que dans les cas prévus par la loi, et dans |
la forme qu'elle prescrit. | |
in de vorm die zij voorschrijft. | Hors le cas de flagrant délit, nul ne peut être arrêté qu'en vertu |
Behalve bij ontdekking op heterdaad kan niemand worden aangehouden dan | d'une ordonnance motivée du juge qui doit être signifiée au plus tard |
krachtens een met redenen omkleed bevel van de rechter dat uiterlijk | dans les quarante-huit heures de la privation de liberté et ne peut |
binnen achtenveertig uren te rekenen van de vrijheidsberoving moet | emporter qu'une mise en détention préventive ». |
worden betekend en enkel tot voorlopige inhechtenisneming kan strekken ». | Comme il est dit en B.9.2, l'action civile en paiement des droits et |
Zoals in B.9.2 is vermeld, vloeit de in artikel 283 van de algemene | accises visée à l'article 283 de la loi générale sur les douanes et |
wet inzake douane en accijnzen bedoelde burgerlijke vordering tot | |
betaling van de rechten en accijnzen niet voort uit het misdrijf, maar | accises ne découle pas de l'infraction mais trouve directement son |
is zij rechtstreeks gegrond op de wet die de betaling van de rechten | fondement dans la loi qui impose le paiement des droits et accises. |
en accijnzen oplegt. Die vordering staat los van de strafvordering en | Cette action est indépendante de l'action publique et est, |
wordt, overeenkomstig artikel 280 van dezelfde wet, berecht volgens de | conformément à l'article 280 de la même loi, jugée suivant les règles |
door het Gerechtelijk Wetboek voorgeschreven regels inzake bevoegdheid | prévues par le Code judiciaire en matière de compétence et de |
en rechtspleging. | procédure. |
Aangezien artikel 12 van de Grondwet niet van toepassing is op een | L'article 12 de la Constitution n'étant pas applicable à une telle |
dergelijke burgerlijke vordering, ook al wordt die door de | action civile, même si celle-ci est jugée par le juge répressif, la |
strafrechter berecht, houdt het Hof bij zijn onderzoek geen rekening | Cour ne tient pas compte de cette disposition dans son examen. |
met die bepaling. B.17.2. Artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens | B.17.2. L'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme |
- en, op analoge wijze, artikel 14 van het Internationaal Verdrag | - et, de manière analogue, l'article 14 du Pacte international relatif |
inzake burgerrechten en politieke rechten - beschermt het recht op een | aux droits civils et politiques - protège le droit à un procès |
eerlijk proces. Hoewel artikel 6 van het Europees Verdrag voor de | équitable. Bien que l'article 6 de la Convention européenne des droits |
rechten van de mens niet toepasselijk is op niet-strafrechtelijke | de l'homme ne soit pas applicable aux litiges fiscaux non pénaux |
fiscale geschillen (EHRM, grote kamer, 12 juli 2001, Ferrazzini t. | (CEDH, grande chambre, 12 juillet 2001, Ferrazzini c. Italie), le |
Italië), wordt het recht op een eerlijk proces ook gewaarborgd bij een | droit à un procès équitable est également garanti par un principe |
algemeen rechtsbeginsel. | général de droit. |
B.18. Artikel 214 van de algemene wet inzake douane en accijnzen | B.18. L'article 214 de la loi générale sur les douanes et accises |
regelt het administratief beroep tegen een beslissing van de Algemene | organise le recours administratif contre une décision de |
Administratie van de Douane en Accijnzen. Artikel 283 van dezelfde wet | l'Administration générale des douanes et accises. L'article 283 de la |
bepaalt dat de rechter bij wie de strafvordering aanhangig is gemaakt, | |
uitspraak doet over de burgerlijke vordering tot betaling van de | même loi prévoit que le juge saisi de l'action pénale statue sur |
ontdoken rechten en accijnzen. Die bepalingen staan los van de grieven | l'action civile en paiement des droits et accises éludés. Ces |
met betrekking tot de weerslag van het niet instellen van het | dispositions sont étrangères aux griefs portant sur l'incidence que |
administratief beroep op de beoordeling van de burgerlijke vordering | produit l'absence d'exercice du recours administratif sur le jugement |
tot invordering van de ontdoken rechten. Bijgevolg laat het Hof bij | de l'action civile en recouvrement des droits éludés. En conséquence, |
zijn onderzoek die bepalingen buiten beschouwing en beperkt het zijn | la Cour écarte ces dispositions de son examen et limite son examen à |
onderzoek tot artikel 1385undecies van het Gerechtelijk Wetboek. | l'article 1385undecies du Code judiciaire. |
Voor het overige stelt het Hof vast dat het feit dat de door het | Pour le surplus, la Cour constate que le fait que les règles prévues |
Gerechtelijk Wetboek voorgeschreven regels inzake bevoegdheid en | par le Code judiciaire en matière de compétence et de procédure |
rechtspleging van toepassing zijn op de rechter bij wie de | s'appliquent au juge saisi de l'action publique, lorsqu'il statue sur |
strafvordering aanhangig is gemaakt, wanneer hij uitspraak doet over | |
de burgerlijke vordering tot betaling van de ontdoken rechten en | l'action civile en paiement des droits et accises éludés, découle de |
accijnzen, voortvloeit uit artikel 280 van de algemene wet inzake | l'article 280 de la loi générale sur les douanes et accises, qui ne |
douane en accijnzen, dat evenwel niet het voorwerp van de gestelde | fait cependant pas l'objet de la question préjudicielle posée. La Cour |
prejudiciële vraag uitmaakt. Het Hof onderzoekt die grief bijgevolg | n'examine dès lors pas ce grief. |
niet. B.19.1. Artikel 1385undecies van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt dat | B.19.1. L'article 1385undecies du Code judiciaire prévoit que l'action |
de vordering ingesteld door de belastingplichtige tegen de | |
belastingadministratie « slechts [wordt] toegelaten indien de eiser | introduite par le contribuable contre l'administration fiscale « n'est |
voorafgaandelijk het door of krachtens de wet georganiseerde | admise que si le demandeur a introduit préalablement le recours |
administratief beroep heeft ingesteld ». | administratif organisé par ou en vertu de la loi ». |
Het voorafgaandelijk instellen van dat administratief beroep past in | L'exercice préalable de ce recours administratif s'inscrit dans |
het kader van de door de wetgever nagestreefde doelstelling om de | l'objectif, poursuivi par le législateur, de désengorger les tribunaux |
rechtbanken te ontlasten door een « administratieve filter » in te | par la mise en place d'un « filtre administratif » (Doc. parl., |
voeren (Parl. St., Kamer, 1997-1998, nr. 1341/23, p. 15). | Chambre, 1997-1998, n° 1341/23, p. 15). |
De parlementaire voorbereiding van de wet van 30 juni 2000 « tot | Les travaux préparatoires de la loi du 30 juin 2000 « modifiant la loi |
wijziging van de algemene wet inzake douane en accijnzen en van het | générale sur les douanes et accises et le Code des impôts sur les |
Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 », die artikel 214 van de | revenus 1992 », qui a remplacé l'article 214 de la loi générale sur |
algemene wet inzake douane en accijnzen heeft vervangen, vermeldt eveneens : | les douanes et accises, indiquent également : |
« Het aldus beoogde doel is dat de belastingplichtige zich slechts tot | « L'objectif ainsi visé est que le contribuable ne puisse s'adresser |
de belastingrechter kan wenden, nadat hij zijn recht op administratief | au juge fiscal qu'après avoir épuisé son droit de recours |
beroep heeft uitgeput » (Parl. St., Kamer, 1999-2000, DOC 50-0438/001, | administratif » (Doc. parl., Chambre, 1999-2000, DOC 50-0438/001, p. |
p. 4). | 4). |
« Het instellen van dit recht van beroep zal tot gevolg hebben dat een | « L'instauration de ce droit de recours aura pour conséquence qu'un |
aantal geschillen zal worden opgelost tijdens de administratieve fase | certain nombre de litiges seront résolus lors de la phase |
en zal voorkomen dat de rechtbanken die van de fiscale geschillen | administrative, ce qui permettra le désengorgement des tribunaux qui |
kennis moeten nemen, worden overstelpt » (Parl. St., Kamer, 1999-2000, | ont à connaître des litiges fiscaux » (Doc. parl., Chambre, 1999-2000, |
DOC 50-0438/003, p. 5). | DOC 50-0438/003, p. 5). |
B.19.2. Het vereiste van een voorafgaand administratief beroep, bedoeld in de in het geding zijnde bepaling, is niet van toepassing op de burgerlijke vordering die is ingesteld door de administratie tegen de belastingplichtige, met het oog op de invordering van de ontdoken rechten. Die bepaling beperkt bijgevolg niet de mogelijkheid voor de rechter bij wie de zaak aanhangig is gemaakt om de grondslag van die burgerlijke vordering te onderzoeken. De in het geding zijnde bepaling kan evenmin in die zin worden geïnterpreteerd dat zij, in de in B.15.2 vermelde situatie, de mogelijkheid beperkt van de vrijgesproken beklaagde om zijn verweermiddelen te doen gelden in het kader van de beoordeling van die burgerlijke vordering, overeenkomstig de door het Gerechtelijk Wetboek voorgeschreven regels. B.20. Aangezien zij op een verkeerd uitgangspunt berust, behoeft de prejudiciële vraag geen antwoord. Om die redenen, het Hof | B.19.2. L'exigence d'un recours administratif préalable prévu par la disposition en cause ne s'applique pas à l'action civile introduite par l'administration contre le contribuable, en vue du recouvrement des droits éludés. Cette disposition ne limite dès lors pas, pour le juge saisi, la possibilité d'examiner le fondement de cette action civile. La disposition en cause ne saurait davantage être interprétée comme limitant, dans la situation mentionnée en B.15.2, la possibilité du prévenu acquitté de faire valoir ses moyens de défense dans le cadre du jugement de cette action civile, conformément aux règles prévues par le Code judiciaire. B.20. Dès lors qu'elle procède d'une prémisse erronée, la question préjudicielle n'appelle pas de réponse. Par ces motifs, la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
- In die zin geïnterpreteerd dat het de strafrechter de verplichting | - Interprété comme imposant au juge répressif de statuer sur l'action |
oplegt om uitspraak te doen over de vordering tot betaling van de | en payement des droits éludés dans l'hypothèse où l'action publique du |
ontdoken rechten in het geval waarin de strafvordering wegens | |
overtreding, fraude of misdrijf, bedoeld in de artikelen 281 en 282 | chef de contravention, fraude ou délit, visée aux articles 281 et 282 |
van de algemene wet inzake douane en accijnzen, gecoördineerd op 18 | de la loi générale sur les douanes et accises, coordonnée le 18 |
juli 1977, vanaf de datum van het op gang brengen ervan vervalt door | juillet 1977, est, dès la date de sa mise en mouvement, éteinte par |
de werking van de verjaring ten aanzien van bepaalde beklaagden, | l'effet de la prescription à l'égard de certains prévenus, alors que |
terwijl bij die strafrechter op regelmatige wijze de strafvordering | ce juge répressif a été régulièrement saisi de l'action publique qui, |
aanhangig is gemaakt die, op het ogenblik van het op gang brengen | |
ervan, niet was verjaard ten aanzien van andere beklaagden in de | au moment de sa mise en mouvement, n'était pas prescrite à l'égard |
strafprocedure met betrekking tot dezelfde zaak, schendt artikel 283 | d'autres prévenus dans la procédure pénale relative à la même affaire, |
van dezelfde wet artikel 13 van de Grondwet niet. | l'article 283 de la même loi ne viole pas l'article 13 de la |
Constitution. | |
- De prejudiciële vraag in de zaak nr. 7346 behoeft geen antwoord. | - La question préjudicielle dans l'affaire n° 7346 n'appelle pas de |
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel | réponse. Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 30 september 2021. | la Cour constitutionnelle, le 30 septembre 2021. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
De voorzitter, | Le président, |
F. Daoût | F. Daoût |