← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 183/2021 van 16 december 2021 Rolnummer 7489 In zake : het
beroep tot vernietiging van de wet van 15 maart 2020 « tot wijziging van de wet van 24 januari 1977 betreffende
de bescherming van de gezondheid van de gebru Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P.
Nihoul, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 183/2021 van 16 december 2021 Rolnummer 7489 In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 15 maart 2020 « tot wijziging van de wet van 24 januari 1977 betreffende de bescherming van de gezondheid van de gebru Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...) | Extrait de l'arrêt n° 183/2021 du 16 décembre 2021 Numéro du rôle : 7489 En cause : le recours en annulation de la loi du 15 mars 2020 « modifiant la loi du 24 janvier 1977 relative à la protection de la santé des consommateurs en ce qui conc La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. Gie(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 183/2021 van 16 december 2021 | Extrait de l'arrêt n° 183/2021 du 16 décembre 2021 |
Rolnummer 7489 | Numéro du rôle : 7489 |
In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 15 maart 2020 « | En cause : le recours en annulation de la loi du 15 mars 2020 « |
tot wijziging van de wet van 24 januari 1977 betreffende de | modifiant la loi du 24 janvier 1977 relative à la protection de la |
bescherming van de gezondheid van de gebruikers op het stuk van de | |
voedingsmiddelen en andere produkten, wat de reclame voor producten op | santé des consommateurs en ce qui concerne les denrées alimentaires et |
basis van tabak betreft », ingesteld door de nv « British American | les autres produits, concernant la publicité pour les produits à base |
Tobacco Belgium ». | de tabac », introduit par la SA « British American Tobacco Belgium ». |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de | composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. |
rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, D. Pieters en S. de Bethune, | Giet, J. Moerman, M. Pâques, D. Pieters et S. de Bethune, assistée du |
bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, | greffier F. Meersschaut, présidée par le président L. Lavrysen, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging | I. Objet du recours et procédure |
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 22 december | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 22 |
2020 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 28 | décembre 2020 et parvenue au greffe le 28 décembre 2020, la SA « |
december 2020, heeft de nv « British American Tobacco Belgium », | British American Tobacco Belgium », assistée et représentée par Me T. |
bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. T. Bosly, Mr. J. Wauters, Mr. | |
C. Goossens en Mr. W. Van de Wiele, advocaten bij de balie te Brussel, | Bosly, Me J. Wauters, Me C. Goossens et Me W. Van de Wiele, avocats au |
en door Mr. S. Sottiaux en Mr. J. Roets, advocaten bij de balie van | barreau de Bruxelles, et par Me S. Sottiaux et Me J. Roets, avocats au |
Antwerpen, beroep tot vernietiging ingesteld van de wet van 15 maart | barreau d'Anvers, a introduit un recours en annulation de la loi du 15 |
2020 « tot wijziging van de wet van 24 januari 1977 betreffende de | mars 2020 « modifiant la loi du 24 janvier 1977 relative à la |
bescherming van de gezondheid van de gebruikers op het stuk van de | |
voedingsmiddelen en andere produkten, wat de reclame voor producten op | protection de la santé des consommateurs en ce qui concerne les |
basis van tabak betreft » (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad | denrées alimentaires et les autres produits, concernant la publicité |
van 26 juni 2020, tweede editie). | pour les produits à base de tabac » (publiée au Moniteur belge du 26 |
juin 2020, deuxième édition). | |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de bestreden wet en haar context | Quant à la loi attaquée et à son contexte |
B.1. De wet van 15 maart 2020 « tot wijziging van de wet van 24 | B.1. La loi du 15 mars 2020 « modifiant la loi du 24 janvier 1977 |
januari 1977 betreffende de bescherming van de gezondheid van de | relative à la protection de la santé des consommateurs en ce qui |
gebruikers op het stuk van de voedingsmiddelen en andere produkten, | concerne les denrées alimentaires et les autres produits, concernant |
wat de reclame voor producten op basis van tabak betreft » (hierna : | la publicité pour les produits à base de tabac » (ci-après : la loi du |
de wet van 15 maart 2020) wijzigt de reclameregeling voor « | 15 mars 2020) modifie les règles relatives à la publicité pour les « |
tabaksproducten ». | produits de tabac ». |
B.2.1. De reclameregeling voor « tabaksproducten » is vastgesteld bij | B.2.1. Les règles relatives à la publicité pour les « produits de |
artikel 7, § 2bis, van de wet van 24 januari 1977 « betreffende de | tabac » sont fixées à l'article 7, § 2bis, de la loi du 24 janvier |
bescherming van de gezondheid van de gebruikers op het stuk van de | 1977 « relative à la protection de la santé des consommateurs en ce |
voedingsmiddelen en andere produkten » (hierna : de | qui concerne les denrées alimentaires et les autres produits » |
Voedingsmiddelenwet). | (ci-après : la loi du 24 janvier 1977). |
Artikel 7, § 2bis, van de Voedingsmiddelenwet, vóór de wijziging ervan | L'article 7, § 2bis, de la loi du 24 janvier 1977 disposait, avant sa |
bij de bestreden wet, bepaalde : | modification par la loi attaquée : |
« 1° Het is verboden reclame te voeren voor en te sponsoren door | « 1° Il est interdit de faire de la publicité pour et du parrainage |
tabak, producten op basis van tabak en soortgelijke producten, hierna | par le tabac, les produits à base de tabac et les produits similaires, |
tabaksproducten genoemd. | ci-après dénommés produits de tabac. |
Als reclame en sponsoring worden beschouwd elke mededeling of | Est considérée comme publicité et parrainage, toute communication ou |
handeling die rechtstreeks of onrechtstreeks tot doel heeft de verkoop | action qui vise, directement ou indirectement, à promouvoir la vente, |
te bevorderen, ongeacht de plaats, de aangewende communicatiemiddelen | quels que soient l'endroit, le support ou les techniques utilisés. |
of de gebruikte technieken. | |
2° Het in het 1° bedoelde verbod is niet van toepassing op : | 2° L'interdiction visée au 1° ne s'applique pas à : |
- reclame voor tabaksproducten in dagbladen en tijdschriften die | - la publicité pour les produits de tabac, faite dans des journaux et |
buiten de Europese Unie worden uitgegeven, behoudens wanneer die | périodiques édités en dehors de l'Union européenne, sauf lorsque cette |
reclame of de invoer van dergelijke dagbladen of tijdschriften er | publicité ou l'importation de ces journaux ou périodiques a pour objet |
hoofdzakelijk toe strekt tabaksproducten op de Belgische of | principal de promouvoir les produits de tabac sur le marché belge ou |
communautaire markt te promoten; | communautaire; |
- de incidentele reclame voor tabaksproducten in het kader van de | - la publicité fortuite pour les produits de tabac, faite dans le |
mededeling aan het publiek van evenementen in het buitenland, | cadre de la communication au public d'un événement qui se déroule à |
behoudens wanneer die reclame of de mededeling aan het publiek van het | l'étranger, sauf lorsque cette publicité ou la communication au public |
evenement er hoofdzakelijk toe strekt reclame voor tabaksproducten te | de cet événement a pour objet principal de promouvoir les produits de |
voeren voor de Belgische markt; | tabac sur le marché belge; |
- het aanbrengen van het merk van een tabaksproduct op affiches in en | - l'apposition de la marque d'un produit de tabac sur des affiches à |
aan de voorgevel van tabakswinkels en van krantenwinkels die | l'intérieur et sur la devanture de magasins de tabac et de magasins de |
tabaksproducten verkopen; | journaux qui vendent des produits de tabac; |
- reclame voor tabaksproducten in gedrukte publicaties, die | - la publicité pour les produits de tabac faite dans des publications |
uitsluitend bestemd zijn voor personen die werkzaam zijn in de | imprimées exclusivement destinées aux professionnels du commerce du |
tabakshandel. | tabac. |
[...] ». | [...] ». |
Uit die wetsbepaling, alsmede uit de wordingsgeschiedenis van haar | De cette disposition législative, ainsi que de la genèse de ses |
voorgangers, vloeit voort dat voor « tabaksproducten », zowel op basis | versions antérieures, il découle que les « produits de tabac », qu'ils |
van tabak als op basis van andere bestanddelen (« soortgelijke | soient à base de tabac ou à base d'autres composants (les « produits |
producten »; Parl. St., Senaat, 1963-1964, nr. 225, p. 6), en ongeacht | similaires » (Doc. parl., Sénat, 1963-1964, n° 225, p. 6)) et qu'ils |
of ze worden verbruikt door middel van een verbrandingsproces, een | soient ou non consommés selon un processus de combustion, sont soumis |
algemeen verbod op (merk)reclame geldt, maar dat in een aantal | à une interdiction générale de publicité (de marque), mais que |
uitzonderingen op dat verbod is voorzien. | plusieurs exceptions à cette interdiction sont prévues. |
B.2.2. De reclameregeling is het resultaat van een wetgevingsproces | B.2.2. Les règles en matière de publicité sont le résultat d'un |
processus législatif au cours duquel le législateur a réfléchi aux | |
waarin de wetgever de uitdagingen, de maatschappelijke problemen en | défis, aux problèmes et coûts sociaux, aux lacunes de la |
kosten, de tekortkomingen van de regelgeving, de voor- en nadelen van | réglementation, aux avantages et inconvénients d'une réglementation |
een strikte reclameregeling voor « tabaksproducten » heeft overwogen | stricte en matière de publicité pour les « produits de tabac », tout |
en de mate waarin hij diende op te treden. Hij heeft deskundigen | en s'interrogeant sur la mesure dans laquelle il devait intervenir. Il |
gehoord over de negatieve gevolgen van roken voor de gezondheid, de | a entendu des experts au sujet des effets nocifs du tabac sur la |
impact van reclame op het gedrag van jongeren, en de gevolgen van een | santé, de l'impact de la publicité sur le comportement des jeunes et |
reclameverbod voor de betrokken sectoren (Parl. St., Kamer, 1995-1996, | des effets d'une interdiction de publicité pour les secteurs concernés |
nr. 346/4, pp. 5-22). | (Doc. parl., Chambre, 1995-1996, n° 346/4, pp. 5-22). |
B.2.3. De wetgever beoogde met die regeling de volksgezondheid | B.2.3. Par ces règles, le législateur entendait protéger efficacement |
doelmatig te beschermen en het tabaksgebruik geleidelijk te | la santé publique et réduire progressivement la consommation de tabac |
verminderen (Parl. St., Kamer, 1974-1975, nr. 563/1, p. 2; Kamer, | (Doc. parl., Chambre, 1974-1975, n° 563/1, p. 2; Chambre, 1995-1996, |
1995-1996, nr. 346/1, p. 3). Hij wenste in het bijzonder op te treden | n° 346/1, p. 3). Il souhaitait en particulier contrer les effets |
tegen de negatieve gevolgen van « tabaksproducten » en de rol die | négatifs des « produits de tabac » et le rôle joué par la publicité |
reclame speelt bij het aantrekken van nieuwe gebruikers en het | dans l'attrait de nouveaux consommateurs et dans l'incitation à la |
aanzetten tot gebruiken van die producten, vooral bij jongeren (Parl. | consommation de ces produits, surtout auprès des jeunes (Doc. parl., |
St., Kamer, 1995-1996, nr. 346/1, pp. 2-3). Hij streefde ernaar de | Chambre, 1995-1996, n° 346/1, pp. 2-3). Il souhaitait combler les |
tekortkomingen in de bestaande reclameregels aan te pakken en met een | lacunes des règles existantes en matière de publicité et empêcher, par |
omvattende regeling te verhinderen dat het algemene verbod op | une réglementation globale, que l'interdiction générale de publicité |
(merk)reclame voor de geviseerde producten zou worden omzeild (Parl. | (de marque) pour les produits visés soit contournée (Doc. parl., |
St., Kamer, 1995-1996, nr. 346/1, p. 3). Hij wou tegelijkertijd met | Chambre, 1995-1996, n° 346/1, p. 3). Il voulait par la même occasion, |
beperkte uitzonderingen tegemoetkomen aan een aantal moeilijkheden die | en prévoyant des exceptions limitées, remédier à certains problèmes |
een absoluut verbod met zich zou meebrengen (Parl. St., Kamer, | qu'entraînerait une interdiction absolue (Doc. parl., Chambre, |
1995-1996, nr. 346/6, pp. 2-3). | 1995-1996, n° 346/6, pp. 2-3). |
B.3.1. Artikel 2 van de wet van 15 maart 2020 bepaalt : | B.3.1. L'article 2 de la loi du 15 mars 2020 dispose : |
« In artikel 7, § 2bis, 2°, van de wet van 24 januari 1977 betreffende | « Dans l'article 7, § 2bis, 2°, de la loi du 24 janvier 1977 relative |
de bescherming van de gezondheid van de gebruikers op het stuk van de | à la protection de la santé des consommateurs en ce qui concerne les |
voedingsmiddelen en andere produkten, ingevoegd bij de wet van 10 | denrées alimentaires et les autres produits, inséré par la loi du 10 |
december 1997, gewijzigd bij de wet van 19 juli 2004 en bij de wet van | décembre 1997, modifié par la loi du 19 juillet 2004 et par la loi du |
18 december 2016, worden de woorden ' - het aanbrengen van het merk | 18 décembre 2016, les mots ' - l'apposition de la marque d'un produit |
van een tabaksproduct op affiches in en aan de voorgevel van | de tabac sur des affiches à l'intérieur et sur la devanture de |
tabakswinkels en van krantenwinkels die tabaksproducten verkopen; ' | magasins de tabac et de magasins de journaux qui vendent des produits |
opgeheven ». | de tabac; ' sont abrogés ». |
Artikel 3 van de wet van 15 maart 2020 bepaalt : | L'article 3 de la loi du 15 mars 2020 dispose : |
« Deze wet treedt in werking op 1 januari 2021 ». | « La présente loi entre en vigueur le 1er janvier 2021 ». |
Uit de voormelde artikelen vloeit voort dat het reclameverbod voor « | Il découle des articles précités que l'interdiction de publicité pour |
tabaksproducten » vanaf 1 januari 2021 wordt uitgebreid door een | les « produits de tabac » est étendue à partir du 1er janvier 2021, du |
bestaande uitzondering op het voeren van reclame voor « tabaksproducten » op te heffen. | fait de la suppression d'une exception existante à l'affichage de |
B.3.2. De wetgever beoogde - zoals in de binnen de | publicités pour les « produits de tabac ». |
Wereldgezondheidsorganisatie gesloten Kaderovereenkomst inzake de | B.3.2. Dans le cadre d'une approche globale de la lutte contre le |
bestrijding van het tabaksgebruik wordt erkend - in het kader van een | tabac, le tabagisme et ses conséquences, le législateur visait - ainsi |
allesomvattende aanpak van de strijd tegen tabak, roken en de gevolgen | qu'il est reconnu dans la Convention-cadre de l'Organisation mondiale |
ervan, een kentering teweeg te brengen door bijkomende maatregelen | de la santé pour la lutte antitabac - à inverser la tendance en |
betreffende reclame voor « tabaksproducten » te nemen om zo de | prenant des mesures supplémentaires en matière de publicité pour les « |
risico's voor de volksgezondheid te verminderen. De bestreden | produits de tabac » afin de réduire ainsi les risques pour la santé |
maatregel strekt ertoe in navolging van de verplichting tot het | publique. Dans le prolongement de l'obligation d'utiliser des |
gebruik van neutrale verpakkingen (koninklijk besluit van 13 april | emballages neutres (arrêté royal du 13 avril 2019 « relatif au paquet |
2019 « betreffende de gestandaardiseerde verpakking van sigaretten, | standardisé des cigarettes, du tabac à rouler et du tabac à pipe à eau |
roltabak en waterpijptabak »), de blootstelling, in het bijzonder van | »), la mesure attaquée tend à interdire de manière cohérente dans tous |
jongeren, aan reclame voor merken van « tabaksproducten » op een | les points de vente l'exposition, en particulier des jeunes, à la |
coherente wijze in alle verkooppunten te verbieden (Parl. St., Kamer, | publicité pour les marques de « produits de tabac » (Doc. parl., |
BZ 2019, DOC 55-0210/001, p. 7; Parl. St., Kamer, BZ 2019, DOC | Chambre, SE 2019, DOC 55-0210/001, p. 7, Doc. parl., Chambre, SE 2019, |
55-0210/004, pp. 4 en 8). | DOC 55-0210/004, pp. 4 et 8). |
B.3.3. De bestreden opheffing van de uitzondering is het resultaat van | B.3.3. L'abrogation attaquée de l'exception résulte d'un processus |
een wetgevingsproces waarin de wetgever zich heeft gebaseerd op | législatif au cours duquel le législateur s'est basé sur des avis, |
adviezen, studies en analyses. In zijn streven naar een coherent | études et analyses. Dans sa recherche d'une interdiction cohérente de |
reclameverbod ter bescherming van jongeren heeft de wetgever zich | publicité en vue de protéger les jeunes, le législateur s'est penché |
gebogen over de uitzondering op het algemene reclameverbod, wat | sur l'exception à l'interdiction générale de publicité en ce qui |
betreft het afficheren van merken aan de voorgevel van en in | concerne l'affichage de marques à l'intérieur et sur la devanture des |
tabakswinkels en krantenwinkels die « tabaksproducten » verkopen. In | magasins de tabac et des magasins de journaux qui vendent des « |
het kader van de totstandkoming van de bestreden wet heeft hij de | produits de tabac ». Dans le cadre de l'élaboration de la loi |
risico's en gevaren voor de gezondheid en reeds eerder door de | attaquée, il a rappelé les risques et dangers pour la santé et |
wetgever aangevoerde studies over de impact van reclame op jongeren in | certaines études concernant l'impact de la publicité sur les jeunes |
herinnering gebracht en heeft hij kennis genomen van onderzoeken en | qu'il avait déjà invoquées et a pris connaissance d'études et de |
cijfers over het aantal gebruikers, onder meer onder jongeren (Parl. | chiffres concernant le nombre de consommateurs, notamment parmi les |
St., Kamer, BZ 2019, DOC 55-0210/001, pp. 3-5). Hij heeft eveneens | jeunes (Doc. parl., Chambre, SE 2019, DOC 55-0210, pp. 3-5). Il a |
kennis genomen van cijfers van de inspectiedienst waaruit is gebleken | également pris connaissance de chiffres du service d'inspection qui |
dat het verbod op tabaksreclame niet altijd correct wordt nageleefd | font apparaître que l'interdiction de publicité pour le tabac n'est |
pas toujours respectée scrupuleusement (Doc. parl., Chambre, SE 2019, | |
(Parl. St., Kamer, BZ 2019, DOC 55-0210/001, pp. 3-4) en van | DOC 55-0210/001, pp. 3-4) et d'études concernant le contournement des |
onderzoeken naar omzeilingen van de regels (Parl. St., Kamer, BZ 2019, | règles (Doc. parl., Chambre, SE 2019, DOC 55-0210/001, pp. 5-6). Sur |
DOC 55-0210/001, pp. 5-6). Hij heeft op basis van een onderzoek | la base d'une étude, il a constaté que les jeunes sont aujourd'hui |
vastgesteld dat jongeren vandaag nog steeds in grote mate worden | encore largement exposés à la publicité dans les commerces qui vendent |
blootgesteld aan reclame in handelszaken die « tabaksproducten » | des « produits de tabac » et qui relèvent de l'exception à |
verkopen en die onder de uitzondering op het reclameverbod vallen en | l'interdiction de publicité, lesquels sont, de manière générale, |
over het algemeen plaatsen zijn die vaak door jonge mensen worden | souvent fréquentés par les jeunes parce qu'ils vendent des |
bezocht omdat ze snoep, drankjes, chips enzovoort te koop aanbieden | confiseries, des boissons, des chips, etc. (Doc. parl., Chambre, SE |
(Parl. St., Kamer, BZ 2019, DOC 55-0210/001, p. 4). | 2019, DOC 55-0210/001, p. 4). |
Hij heeft in het kader van de totstandkoming van de bestreden wet ook | Dans le cadre de l'élaboration de la loi attaquée, il a également |
adviezen ingewonnen van, enerzijds, de Stichting tegen kanker en, | recueilli des avis de la Fondation contre le cancer, d'une part, et |
anderzijds, organisaties van zelfstandige ondernemers en van | d'organisations d'entrepreneurs indépendants et de diffuseurs de |
persverkopers (Parl. St., Kamer, BZ 2019, DOC 55-0210/004, pp. 3-4). | presse, d'autre part (Doc. parl., Chambre, SE 2019, DOC 55-0210/004, |
Ten gronde | pp. 3-4). |
Quant au fond | |
Wat betreft het eerste middel | En ce qui concerne le premier moyen |
B.4.1. De verzoekende partij leidt een eerste middel af uit de | B.4.1. La partie requérante prend un premier moyen de la violation, |
schending, door de wet van 15 maart 2020, van artikel 19 van de | par la loi du 15 mars 2020, de l'article 19 de la Constitution, lu en |
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag | combinaison avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de |
voor de rechten van de mens, met artikel 11 van het Handvest van de | l'homme, avec l'article 11 de la Charte des droits fondamentaux de |
grondrechten van de Europese Unie en met artikel 19 van het | l'Union européenne et avec l'article 19 du Pacte international relatif |
Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, en | aux droits civils et politiques, de la violation de l'article 16 de la |
van artikel 16 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van | Constitution, lu en combinaison avec l'article 1er du Premier |
het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de | protocole additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme |
rechten van de mens en met de vrijheid van handel en nijverheid, in | et avec la liberté de commerce et d'industrie, lue en combinaison avec |
samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet en met het | les articles 10 et 11 de la Constitution et avec le principe de |
vertrouwensbeginsel. | confiance. |
B.4.2. De verzoekende partij voert in wezen aan dat de wetgever heeft | B.4.2. La partie requérante fait valoir en substance que le |
nagelaten (1) een essentieel aspect van de te regelen aangelegenheid | législateur a omis (1) de fixer lui-même un aspect essentiel de la |
(nl. de uitbreiding van het reclameverbod inzake « tabaksproducten » | matière à régler (l'extension de l'interdiction de publicité pour les |
c.q. de opheffing van een uitzondering op dat algemene verbod) en dus | « produits de tabac » ou l'abrogation d'une exception à cette |
de draagwijdte van de inmenging in de rechten en vrijheden zelf vast | interdiction générale) et donc la portée de l'ingérence dans les |
te stellen door het begrip « soortgelijke producten » niet te | droits et libertés, en ne définissant pas la notion de « produits |
omschrijven en over te laten aan de invulling door de Koning, (2) het | similaires » et en laissant au Roi le soin de le faire, (2) de |
reclameverbod in precieze bewoordingen te formuleren doordat er geen | formuler l'interdiction de publicité en des termes précis, dès lors |
omschrijving is van het begrip « soortgelijke producten » en (3) de | que la notion de « produits similaires » n'est pas définie et (3) de |
inmenging redelijk te verantwoorden doordat de maatregel niet steunt | justifier raisonnablement l'ingérence, dès lors que la mesure n'est |
op recente en relevante wetenschappelijke studies en onderzoeken van | pas fondée sur des études scientifiques récentes et pertinentes des |
de impact op gezondheid en economie, en doordat geen rekening werd | incidences sur la santé et l'économie et qu'il n'a pas été tenu compte |
gehouden met de sedert 1997 genomen overheidsmaatregelen betreffende | des mesures prises par l'autorité depuis 1997 en matière de marketing, |
marketing, verkoop en consumptie van « tabaksproducten ». | de vente et de consommation de « produits de tabac ». |
B.4.3. De tussenkomende partij verwijt de wet van 15 maart 2020 dat | B.4.3. La partie intervenante reproche à la loi du 15 mars 2020 |
zij zonder redelijke verantwoording een verschil in behandeling zou | d'instaurer une différence de traitement dépourvue de justification |
instellen tussen, enerzijds, tabaks- en persverkopers en, anderzijds, | raisonnable entre, d'une part, les vendeurs de tabac et de presse et, |
winkels die diversifiëringsproducten verkopen terwijl zij in dezelfde | d'autre part, les magasins qui vendent des produits de |
mate voor hun levensvatbaarheid afhankelijk zijn van reclame voor « | diversification, alors que leur viabilité dépend dans la même mesure |
tabaksproducten ». De bestreden wet zou volgens haar ook de | de la publicité pour les « produits de tabac ». Selon elle, c'est à |
krantenwinkels ongeoorloofd op dezelfde wijze behandelen als | tort que la loi attaquée traiterait de la même manière les magasins de |
handelszaken waarvan de rentabiliteit niet afhangt van een | journaux et les commerces dont la rentabilité ne dépend pas d'une |
uitzondering op het tabaksreclameverbod. | exception à l'interdiction de publicité pour le tabac. |
Aangezien die grief niet door de verzoekende partij wordt vermeld, | Ce grief n'étant pas mentionné par la partie requérante, il s'agit |
gaat het om een nieuw middel, en dient zij niet te worden onderzocht. | d'un moyen nouveau, qui ne doit pas être examiné. |
B.5.1. Artikel 19 van de Grondwet bepaalt : | B.5.1. L'article 19 de la Constitution dispose : |
« De vrijheid van eredienst, de vrije openbare uitoefening ervan, | « La liberté des cultes, celle de leur exercice public, ainsi que la |
alsmede de vrijheid om op elk gebied zijn mening te uiten, zijn | liberté de manifester ses opinions en toute matière, sont garanties, |
gewaarborgd, behoudens bestraffing van de misdrijven die ter | sauf la répression des délits commis à l'occasion de l'usage de ces |
gelegenheid van het gebruikmaken van die vrijheden worden gepleegd ». | libertés ». |
Artikel 19 van de Grondwet verbiedt dat de vrijheid van meningsuiting | L'article 19 de la Constitution interdit que la liberté d'expression |
aan preventieve beperkingen wordt onderworpen, maar niet dat | soit soumise à des restrictions préventives, mais non que les |
misdrijven die ter gelegenheid van het gebruikmaken van die vrijheid | infractions qui sont commises à l'occasion de la mise en oeuvre de |
worden gepleegd, worden bestraft. | cette liberté soient sanctionnées. |
B.5.2. In zoverre het recht op vrijheid van meningsuiting daarin wordt | B.5.2. En ce qu'ils reconnaissent le droit à la liberté d'expression, |
erkend, hebben artikel 10 van het Europees Verdrag voor de rechten van | l'article 10 de la Convention européenne des droits de l'homme, |
de mens, artikel 11, lid 1, van het Handvest van de grondrechten van | l'article 11, paragraphe 1, de la Charte des droits fondamentaux de |
de Europese Unie en artikel 19 van het Internationaal Verdrag inzake | l'Union européenne et l'article 19 du Pacte international relatif aux |
burgerrechten en politieke rechten een draagwijdte die analoog is aan | droits civils et politiques ont une portée analogue à celle de |
die van artikel 19 van de Grondwet, waarin de vrijheid om op elk | l'article 19 de la Constitution, qui reconnaît la liberté de |
gebied zijn mening te uiten, wordt erkend. | manifester ses opinions en toute matière. |
De bij die bepalingen geboden waarborgen vormen derhalve, in die mate, | Dès lors, les garanties fournies par ces dispositions forment, dans |
een onlosmakelijk geheel. | cette mesure, un ensemble indissociable. |
B.5.3. Informatie met een commerciële inhoud wordt beschermd door de | B.5.3. L'information à caractère commercial est protégée par la |
vrijheid van meningsuiting (EHRM, 20 november 1989, markt intern | liberté d'expression (CEDH, 20 novembre 1989, markt intern Verlag GmbH |
Verlag GmbH en Klaus Beermann t. Duitsland, § 26; 24 februari 1994, | et Klaus Beermann c. Allemagne, § 26; 24 février 1994, Casado Coca c. |
Casado Coca t. Spanje, § 50; grote kamer, 13 juli 2012, Mouvement | Espagne, § 50; grande chambre, 13 juillet 2012, Mouvement raëlien |
raëlien suisse t. Zwitserland, § 61; 30 januari 2018, Sekmadienis Ltd. | suisse c. Suisse, § 61; 30 janvier 2018, Sekmadienis Ltd. c. |
t. Litouwen). | Lituanie). |
B.5.4. De vrijheid van meningsuiting kan, krachtens artikel 10, lid 2, | B.5.4. La liberté d'expression peut, en vertu de l'article 10, |
van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, onder bepaalde | paragraphe 2, de la Convention européenne des droits de l'homme, être |
voorwaarden worden onderworpen aan formaliteiten, voorwaarden, | soumise, sous certaines conditions, à des formalités, conditions, |
beperkingen of sancties, met het oog op, onder meer, de bescherming | restrictions ou sanctions, en vue, notamment, de la protection de la |
van de volksgezondheid, de goede naam of de rechten van anderen. De | santé publique, de la réputation ou des droits d'autrui. Les |
uitzonderingen waarmee zij gepaard gaat, dienen echter « eng te worden | exceptions dont elle est assortie appellent toutefois « une |
geïnterpreteerd, en de noodzaak om haar te beperken moet op | interprétation étroite, et le besoin de la restreindre doit se trouver |
overtuigende wijze worden aangetoond » (EHRM, grote kamer, 20 oktober | établi de manière contraignante » (CEDH, grande chambre, 20 octobre |
2015, Pentikäinen t. Finland, § 87). | 2015, Pentikäinen c. Finlande, § 87). |
Een inmenging in de voormelde vrijheid van meningsuiting dient te | Une ingérence dans la liberté d'expression précitée doit être prévue |
worden vastgesteld bij een voldoende toegankelijke en nauwkeurige wet. | par une loi suffisamment accessible et précise. Elle doit donc être |
Zij dient aldus in duidelijke en voldoende nauwkeurige bewoordingen te | formulée en des termes clairs et suffisamment précis pour que chacun |
worden geformuleerd die het mogelijk maken dat eenieder - desnoods met | puisse - en s'entourant au besoin de conseils éclairés - prévoir, à un |
gepast advies - in de gegeven context in redelijke mate de gevolgen | degré raisonnable, dans les circonstances de la cause, les |
van zijn handelen kan voorzien. Die vereisten dienen evenwel niet te | conséquences d'un acte déterminé. Ces exigences ne peuvent cependant |
leiden tot overdreven rigiditeit die zou verhinderen dat bij de | pas aboutir à une rigidité excessive, empêchant de tenir compte des |
interpretatie van een wettelijke norm rekening wordt gehouden met | circonstances ou conceptions sociales changeantes dans |
veranderende omstandigheden of opvattingen (EHRM, grote kamer, 22 | l'interprétation d'une norme législative (CEDH, grande chambre, 22 |
oktober 2007, Lindon, Otchakovsky-Laurens en July t. Frankrijk, § 41; | octobre 2007, Lindon, Otchakovsky-Laurens et July c. France, § 41; |
grote kamer, 15 oktober 2015, Perinçek t. Zwitserland, § § 131-133; | grande chambre, 15 octobre 2015, Perinçek c. Suisse, § § 131-133, |
grote kamer, 7 juni 2012, Centro Europa 7 S.r.l. en Di Stefano t. | grande chambre, 7 juin 2012, Centro Europa 7 S.r.l. et Di Stefano c. |
Italië, § § 141-142). Voorts moet worden aangetoond dat de beperking | Italie, § § 141-142). Il doit ensuite être démontré que la restriction |
noodzakelijk is in een democratische samenleving, aan een dwingende | est nécessaire dans une société démocratique, qu'elle répond à un |
maatschappelijke behoefte beantwoordt en evenredig is aan de wettige | besoin social impérieux et qu'elle est proportionnée aux buts |
doelstellingen die daarmee worden nagestreefd. | légitimes poursuivis. |
B.6.1. Artikel 16 van de Grondwet bepaalt : | B.6.1. L'article 16 de la Constitution dispose : |
« Niemand kan van zijn eigendom worden ontzet dan ten algemenen nutte, | « Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité |
in de gevallen en op de wijze bij de wet bepaald en tegen billijke en | publique, dans les cas et de la manière établis par la loi, et |
voorafgaande schadeloosstelling ». | moyennant une juste et préalable indemnité ». |
Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag | L'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention |
voor de rechten van de mens bepaalt : « Alle natuurlijke of rechtspersonen hebben recht op het ongestoord genot van hun eigendom. Niemand zal van zijn eigendom worden beroofd behalve in het algemeen belang en met inachtneming van de voorwaarden neergelegd in de wet en in de algemene beginselen van het internationaal recht. De voorgaande bepalingen zullen echter op geen enkele wijze het recht aantasten dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren ». B.6.2. Aangezien artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het | européenne des droits de l'homme dispose : « Toute personne physique ou morale a droit au respect de ses biens. Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité publique et dans les conditions prévues par la loi et les principes généraux du droit international. Les dispositions précédentes ne portent pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes ». B.6.2. L'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention |
Europees Verdrag voor de rechten van de mens een draagwijdte heeft die | européenne des droits de l'homme ayant une portée analogue à celle de |
analoog is met die van artikel 16 van de Grondwet, vormen de erin | l'article 16 de la Constitution, les garanties qu'il contient forment |
vervatte waarborgen een onlosmakelijk geheel met die welke zijn | un ensemble indissociable avec celles qui sont inscrites dans |
opgenomen in artikel 16 van de Grondwet, zodat het Hof, bij zijn | l'article 16 de la Constitution, de sorte que la Cour en tient compte |
toetsing van de bestreden bepalingen, ermee rekening houdt. | lors de son contrôle de la disposition en cause. |
B.6.3. Artikel 1 van het voormelde Protocol biedt niet alleen | B.6.3. L'article 1er du Protocole précité offre une protection non |
bescherming tegen een onteigening of een eigendomsberoving (eerste | seulement contre une expropriation ou une privation de propriété |
alinea, tweede zin), maar ook tegen elke verstoring van het genot van | (premier alinéa, deuxième phrase) mais également contre toute |
de eigendom (eerste alinea, eerste zin) en elke regeling van het | ingérence dans le droit au respect des biens (premier alinéa, première |
gebruik van de eigendom (tweede alinea). | phrase) et tout règlement de l'usage des biens (alinéa 2). |
B.6.4. Intellectuele eigendom zoals een handelsmerk valt eveneens | B.6.4. La propriété intellectuelle, telle une marque, est également |
onder de bescherming van artikel 1 van het voormelde Protocol (EHRM, | protégée par l'article 1er du Protocole précité (CEDH, grande chambre, |
grote kamer, 11 januari 2007, Anheuser-Busch Inc. t. Portugal, § § | 11 janvier 2007, Anheuser-Busch Inc. c. Portugal, § § 66-72; 16 avril |
66-72; 16 april 2019, Kamoy Radyo Televizyon YayCincCilCik ve | 2019, Kamoy Radyo Televizyon YayCincCilCik ve Organizasyon A.S. c. |
Organizasyon A.S. t. Turkije, § § 37-38). | Turquie, § § 37-38). |
B.6.5. Elke inmenging in het eigendomsrecht dient bij een voldoende | B.6.5. Toute ingérence dans le droit de propriété doit être établie |
toegankelijke en nauwkeurige wet te worden vastgesteld. Zij dient in | par une loi suffisamment accessible et précise. Elle doit être |
duidelijke en voldoende nauwkeurige bewoordingen te worden | formulée en des termes clairs et suffisamment précis pour que chacun |
geformuleerd die het mogelijk maken dat eenieder - desnoods met gepast | puisse - en s'entourant au besoin de conseils éclairés - prévoir, à un |
advies - in de gegeven context in redelijke mate de gevolgen van zijn | degré raisonnable, dans les circonstances de la cause, les |
handelen kan voorzien zonder te vervallen in overdreven rigiditeit die | conséquences d'un acte déterminé, tout en évitant une rigidité |
zou verhinderen dat bij de interpretatie van een wettelijke norm | excessive, empêchant de tenir compte des circonstances ou conceptions |
rekening wordt gehouden met veranderende omstandigheden of opvattingen | sociales changeantes dans l'interprétation d'une norme législative |
(EHRM, grote kamer, 11 december 2018, Lekic t. Slovenië, § § 94-95; | (CEDH, grande chambre, 11 décembre 2018, Lekic c. Slovénie, § § 94-95; |
grote kamer, 7 juni 2012, Centro Europa 7 S.r.l. en Di Stefano t. | grande chambre, 7 juin 2012, Centro Europa 7 S.r.l. et Di Stefano c. |
Italië, § § 187-188). | Italie, § § 187-188). |
Elke inmenging in het eigendomsrecht moet een billijk evenwicht | Toute ingérence dans le droit de propriété doit réaliser un juste |
vertonen tussen de vereisten van het algemeen belang en die van de | équilibre entre les impératifs de l'intérêt général et ceux de la |
bescherming van het recht op het ongestoord genot van de eigendom. Er | protection du droit au respect des biens. Il faut qu'existe un rapport |
moet een redelijk verband van evenredigheid bestaan tussen de | raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but |
aangewende middelen en het nagestreefde doel. | poursuivi. |
B.7.1. De vrijheid van ondernemen, zoals onder meer bedoeld in artikel | B.7.1. La liberté d'entreprendre, telle qu'elle est notamment visée à |
II.3 van het Wetboek van economisch recht en het opgeheven decreet | l'article II.3 du Code de droit économique et dans le décret d'Allarde |
d'Allarde van 2-17 maart 1791, dat de vrijheid van handel en | du 2-17 mars 1791, abrogé, qui visait la liberté de commerce et |
nijverheid beoogde, heeft het Hof reeds meermaals in zijn toetsing aan | d'industrie, a régulièrement servi de norme de référence à la Cour |
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet betrokken. Die vrijheid moet | dans son contrôle du respect des articles 10 et 11 de la Constitution. |
worden uitgeoefend « met inachtneming van de in België van kracht | Cette liberté doit s'exercer « dans le respect des traités |
zijnde internationale verdragen, van het algemeen normatief kader van | internationaux en vigueur en Belgique, du cadre normatif général de |
de economische unie en de monetaire eenheid zoals vastgesteld door of | l'Union économique et de l'unité monétaire tel qu'établi par ou en |
krachtens de internationale verdragen en de wet » (artikel II.4 van | vertu des traités internationaux et de la loi » (article II.4 du même |
hetzelfde Wetboek). | Code). |
B.7.2. De voormelde vrijheid van ondernemen is derhalve nauw verwant | B.7.2. La liberté d'entreprendre précitée est dès lors étroitement |
met de vrijheid van ondernemerschap, die door artikel 16 van het | liée à la liberté d'entreprendre qui est garantie par l'article 16 de |
Handvest van de grondrechten van de Europese Unie wordt gewaarborgd. | la Charte des droits fondamentaux de l'Union européenne. |
Aangezien artikel 16 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie een draagwijdte heeft die analoog is met die van de vrijheid van ondernemen, houdt het Hof, bij zijn toetsing van de bestreden bepalingen, rekening met de erin vervatte waarborgen. B.7.3. De vrijheid van ondernemen kan niet als een absolute vrijheid worden opgevat. Zij belet niet dat de wet, het decreet of de ordonnantie de economische bedrijvigheid van personen en ondernemingen regelt. Nationale maatregelen die het gebruik van de in het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie en het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie gewaarborgde fundamentele vrijheden kunnen belemmeren of minder aantrekkelijk kunnen maken, zijn niettemin | Dès lors que l'article 16 de la Charte des droits fondamentaux de l'Union européenne a une portée analogue à celle de la liberté d'entreprendre, la Cour tient compte des garanties contenues dans cette disposition dans le cadre de son contrôle des dispositions attaquées. B.7.3. La liberté d'entreprendre ne peut être conçue comme une liberté absolue. Elle ne fait pas obstacle à ce que la loi, le décret ou l'ordonnance règle l'activité économique des personnes et des entreprises. Les mesures nationales susceptibles de gêner ou de rendre moins attrayant l'exercice des libertés fondamentales garanties par la Charte des droits fondamentaux de l'Union européenne et par le Traité sur le fonctionnement de l'Union européenne peuvent néanmoins être admises dès lors qu'elles sont instaurées par la loi et qu'elles |
toelaatbaar indien zij bij wet worden ingevoerd alsook de wezenlijke | respectent la substance de ces droits et libertés, qu'elles répondent |
inhoud van die rechten en vrijheden eerbiedigen, een rechtvaardiging | à des raisons impérieuses d'intérêt général ou aux exigences de la |
vinden in dwingende redenen van algemeen belang of aan de eisen van | protection des droits et libertés d'autrui, qu'elles sont propres à |
bescherming van de rechten en vrijheden van anderen, geschikt zijn om | garantir la réalisation de l'objectif qu'elles poursuivent et qu'elles |
de verwezenlijking van het beoogde doel te waarborgen en niet verder | ne vont pas au-delà de ce qui est nécessaire pour l'atteindre (CJUE, |
gaan dan noodzakelijk is om dat doel te bereiken (HvJ, grote kamer, 13 | grande chambre, 13 novembre 2018, C-33/17, Cepelnik d.o.o., point 42; |
november 2018, C-33/17, Cepelnik d.o.o., punt 42; grote kamer, 22 | grande chambre, 22 janvier 2013, C-283/11, Sky Österreich GmbH, points |
januari 2013, C-283/11, Sky Österreich GmbH, punten 45-50; 4 mei 2016, | 45-50; 4 mai 2016, C-477/14, Pillbox 38, points 157-160). Par |
C-477/14, Pillbox 38, punten 157-160). De bevoegde wetgever zou | conséquent, le législateur compétent n'interviendrait de manière |
derhalve pas onredelijk optreden indien hij de vrijheid van ondernemen | déraisonnable que s'il limitait la liberté d'entreprendre sans aucune |
zou beperken zonder dat daartoe enige noodzaak bestaat of indien die | nécessité ou si cette limitation était disproportionnée au but poursuivi. |
beperking onevenredig zou zijn met het nagestreefde doel. | B.8. Les dispositions attaquées abrogent, avec effet au 1er janvier |
B.8. De bestreden bepalingen heffen met ingang vanaf 1 januari 2021 de | 2021, l'exception à l'interdiction de publicité pour les « produits de |
uitzondering op het verbod op reclame voor « tabaksproducten » op, wat | tabac », en ce qui concerne l'affichage de publicité de marque pour |
betreft het afficheren van merkreclame voor « tabaksproducten » in en | les « produits de tabac » à l'intérieur et sur la devanture de |
aan de voorgevel van tabaks- en krantenwinkels die die producten | magasins de tabac et de magasins de journaux qui vendent ces produits. |
verkopen. Zij houden in dat vanaf 1 januari 2021 het reeds bestaande | Elles ont pour effet qu'à partir du 1er janvier 2021, l'interdiction |
verbod op reclame voor « tabaksproducten » wordt uitgebreid met het | existante de publicité pour les « produits de tabac » est étendue à |
verbod om op de voormelde plaatsen merkreclame voor « tabaksproducten | l'interdiction d'affichage de publicité de marque pour les « produits |
» te afficheren. | de tabac » aux endroits précités. |
Elk teken, of elke combinatie van tekens, waarmee de producten van de | Tout signe, ou toute combinaison de signes, propre à distinguer les |
ene onderneming kunnen worden onderscheiden van die van andere | produits d'une entreprise de ceux d'autres entreprises peut constituer |
ondernemingen kan een handelsmerk vormen. Het handelsmerk is een | une marque. La marque est un droit intellectuel par lequel le |
intellectueel recht waarmee de houder zich tot een publiek kan richten | titulaire peut s'adresser au public pour promouvoir ses produits et se |
om zijn producten te promoten en zich ten aanzien van anderen te | distinguer d'autres entreprises, c'est-à-dire entreprendre, et par |
onderscheiden, zijnde te ondernemen, en zijn activiteiten en eigendom | lequel il peut, dans une certaine mesure, protéger ses activités et sa |
in zeker mate te beschermen. Het verbod om merkreclame voor « | propriété. L'interdiction d'affichage de publicité de marque pour les |
tabaksproducten » te afficheren in en aan de voorgevel van | « produits de tabac » à l'intérieur et sur la devanture de magasins de |
tabakswinkels en van krantenwinkels die die producten verkopen, vormt | tabac et de magasins de journaux qui vendent ces produits constitue |
een inmenging in de vrijheid van meningsuiting en informatie van de | une ingérence dans la liberté d'expression et d'information des |
producenten, de houders van handelsmerken en de handelaars, en in hun | producteurs, des titulaires de marques et des commerçants, ainsi que |
vrijheid van ondernemerschap (zie in die zin HvJ, 17 december 2015, | dans leur liberté d'entreprendre (voy. en ce sens CJUE, 17 décembre |
C-157/14, Neptune Distribution SNC, punt 67). De bestreden maatregel | 2015, C-157/14, Neptune Distribution SNC, point 67). La mesure |
ontneemt de eigenaar van een handelsmerk noch het voorwerp van zijn | attaquée ne prive le propriétaire d'une marque ni de l'objet de sa |
intellectuele eigendomsrecht (het merk blijft onaangetast), noch de | propriété intellectuelle (la marque reste intacte) ni de la protection |
bescherming tegenover derden. Aangezien het verbod geen onteigening | vis-à-vis de tiers. Dès lors que l'interdiction ne constitue pas une |
inhoudt, noch de kern van de intellectuele eigendom uitholt, doch | expropriation ni ne vide de sa substance la propriété intellectuelle, |
slechts neerkomt op een regeling van het gebruik van een handelsmerk, | mais revient simplement à régler l'usage d'une marque, celle-ci |
vormt het een inmenging in het eigendomsrecht in de zin van artikel 1 | constitue une ingérence dans le droit de propriété au sens de |
van het voormelde Protocol (HvJ. 10 december 2002, C-491/1, British | l'article 1er du Protocole précité (CJUE, 10 décembre 2002, British |
American Tobacco (Investments) Ltd, punt 150). | American Tobacco (Investments) Ltd, C-491/1, point 150). |
B.9. Uit hetgeen in B.5.4, B.6.5 en B.7.3 is vermeld, blijkt dat | B.9. Il ressort de ce qui est dit en B.5.4, B.6.5 et B.7.3 que les |
inmengingen in de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van | ingérences dans la liberté d'expression, dans la liberté |
ondernemen en het eigendomsrecht aan dezelfde vereisten dienen te | d'entreprendre et dans le droit de propriété doivent satisfaire aux |
beantwoorden. | mêmes exigences. |
Het Hof gaat bijgevolg na of de bestreden maatregel aan die | La Cour examine par conséquent si la mesure attaquée satisfait à ces |
gemeenschappelijke vereisten voldoet. | exigences communes. |
B.10. De bestreden opheffing van de uitzondering inzake het afficheren | B.10. L'abrogation attaquée de l'exception relative à l'affichage de |
van merkreclame in en aan de voorgevel van tabakswinkels en | publicité de marque à l'intérieur et sur la devanture de magasins de |
krantenwinkels die « tabaksproducten » verkopen, vermeld in artikel 7, | tabac et de magasins de journaux qui vendent des « produits de tabac |
§ 2bis, 2°, van de Voedingsmiddelenwet, is bij wetskrachtige norm | », mentionnée à l'article 7, § 2bis, 2°, de la loi du 24 janvier 1977, |
(artikel 2 van de wet van 15 maart 2020) vastgesteld die voldoet aan | a été établie par une norme législative (l'article 2 de la loi du 15 |
de vereisten inzake toegankelijkheid en nauwkeurigheid. In zoverre de | mars 2020) qui satisfait aux exigences d'accessibilité et de |
verzoekende partij aanvoert dat de wetgever heeft nagelaten precieze | précision. En ce que la partie requérante fait valoir que le |
bewoordingen te gebruiken doordat het begrip « soortgelijke producten | législateur n'a pas utilisé des termes précis, la notion de « produits |
» niet door de wetgever zelf is omschreven, zijn haar grieven formeel | similaires » n'étant pas définie par le législateur lui-même, ses |
gericht tegen artikel 7, § 2bis, 1°, van de Voedingsmiddelenwet. Die | griefs sont formellement dirigés contre l'article 7, § 2bis, 1°, de la |
wetsbepaling maakt evenwel niet het voorwerp uit van onderhavig beroep | loi du 24 janvier 1977. Cette disposition législative ne fait |
en kan ook niet meer worden aangevochten middels een beroep tot | toutefois pas l'objet du présent recours et elle ne peut plus non plus |
vernietiging. Evenwel is het gevolg van de bestreden wet dat de | faire l'objet d'un recours en annulation. La loi attaquée a cependant |
verzoekende partij, wat het afficheren van merkreclame betreft, sinds | pour effet que la partie requérante, en ce qui concerne l'affichage de |
1 januari 2021 wordt geconfronteerd met het reeds voorheen bestaande | publicité de marque, est confrontée, depuis le 1er janvier 2021, à |
algemene reclameverbod, beoogd in artikel 7, § 2bis, 1°, van de | l'interdiction de publicité générale existante, visée à l'article 7, § |
Voedingsmiddelenwet. | 2bis, 1°, de la loi du 24 janvier 1977. |
B.11. Uit hetgeen in B.3.2 is vermeld, blijkt dat de voornaamste | B.11. Il ressort de ce qui est dit en B.3.2 que l'objectif principal |
nagestreefde doelstelling van de bestreden maatregel de bescherming | de la mesure attaquée est la protection de la santé publique : compte |
van de volksgezondheid is : rekening houdend met het aantal mensen die | tenu du nombre de personnes qui décèdent des suites de la consommation |
overlijden aan de gevolgen van het gebruiken van « tabaksproducten », | de « produits de tabac », en tout cas des effets nocifs de cette |
in ieder geval met de schadelijkheid ervan voor de gezondheid, wil de | consommation sur la santé, le législateur, par la mesure attaquée, |
wetgever, met de bestreden maatregel, meer doeltreffend bijdragen tot | entend contribuer à une réduction de la consommation de ces produits |
een vermindering van het verbruik van die producten en op zijn minst | |
het opduiken van nieuwe verbruikers beperken, vooral onder de | et, à tout le moins, limiter l'émergence de nouveaux consommateurs, |
jongeren, die bijzonder openstaan voor de reclame ten voordele van « | surtout parmi les jeunes, qui sont particulièrement réceptifs à la |
tabaksproducten ». | publicité pour les « produits de tabac ». |
De bestreden opheffing van de uitzondering op het algemene verbod op | L'abrogation attaquée de l'exception à l'interdiction générale de |
merkreclame voor « tabaksproducten » beantwoordt derhalve aan een | publicité de marque pour les « produits de tabac » répond par |
werkelijke maatschappelijke behoefte. De bescherming van de | conséquent à un besoin social impérieux. En effet, la protection de la |
volksgezondheid behoort immers tot de doelstellingen die van dien aard | santé publique constitue un objectif susceptible de justifier une |
zijn dat ze een beperking van de vrijheid van meningsuiting, de | restriction de la liberté d'expression, de la liberté d'entreprendre |
vrijheid van ondernemen en het eigendomsrecht kunnen rechtvaardigen. | et du droit de propriété. |
B.12. Bij het bepalen van het gewenste niveau van bescherming van de | B.12. Pour déterminer le niveau de protection de la santé publique |
volksgezondheid, wat de maatregelen in de strijd tegen de | souhaité, en ce qui concerne les mesures de protection contre les |
gezondheidsrisico's van « tabaksproducten » betreft, en de daarmee | risques sanitaires liés aux « produits de tabac », ainsi que les |
samenhangende beperkingen van grondrechten, dient de wetgever rekening | restrictions de droits fondamentaux correspondantes, le législateur |
te houden met zijn positieve verplichtingen die voortvloeien uit | doit tenir compte de ses obligations positives qui découlent de |
artikel 23 van de Grondwet en artikel 8 van het Europees Verdrag voor | l'article 23 de la Constitution et de l'article 8 de la Convention |
de rechten van de mens, in samenhang gelezen met artikel 13 van de | européenne des droits de l'homme, lus en combinaison avec l'article 13 |
binnen de Wereldgezondheidsorganisatie gesloten Kaderovereenkomst | de la Convention-cadre de l'Organisation mondiale de la santé pour la |
inzake de bestrijding van het tabaksgebruik (in werking getreden op 27 | lutte antitabac (entrée en vigueur le 27 février 2005 et ratifiée le 1er |
februari 2005 en geratificeerd op 1 november 2005). | novembre 2005). |
B.13. Bij de vaststelling van het algemene verbod op reclame voor « | B.13. Lorsqu'il a établi en 1997 l'interdiction générale de publicité |
tabaksproducten » (artikel 7, § 2bis, 1°, van de Voedingsmiddelenwet) | pour les « produits de tabac » (article 7, § 2bis, 1°, de la loi du 24 |
in 1997 heeft de wetgever zich, zoals uit de in B.2.2 vermelde | janvier 1977), le législateur s'est, ainsi qu'il ressort des travaux |
parlementaire voorbereiding blijkt, in grote mate gebaseerd op | préparatoires mentionnés en B.2.2, fondé dans une large mesure sur des |
onderzoek naar de nadelige impact van reclame voor die producten op | études relatives à l'effet néfaste de la publicité pour ces produits |
sur les adultes et surtout sur les jeunes. Depuis lors, il a, au fil | |
volwassenen en vooral op jongeren. Sedertdien heeft hij over de jaren | des ans, eu égard aux évolutions sociales et scientifiques en matière |
heen, gelet op de maatschappelijke en wetenschappelijke ontwikkelingen | de tabagisme, pris des mesures complémentaires en ce qui concerne les |
inzake roken, bijkomende maatregelen genomen, wat de commerciële | messages commerciaux afin de dissuader encore plus la consommation de |
uitingen betreft, om het gebruik van « tabaksproducten » verder te | « produits de tabac » et de lutter contre l'exposition à la publicité |
ontraden en om de blootstelling aan merkreclame tegen te gaan (bv. | de marque (par ex. conditionnements neutres). |
neutrale verpakkingen). | Ainsi qu'il ressort des travaux préparatoires mentionnés en B.3.3, il |
Zoals uit de in B.3.3 vermelde parlementaire voorbereiding blijkt, | a, dans le cadre de l'élaboration de l'abrogation attaquée, recueilli |
heeft hij in het kader van de totstandkoming van de bestreden | plusieurs avis, notamment sur la nécessité d'étendre l'interdiction de |
opheffing verschillende adviezen ingewonnen, met name over de noodzaak | publicité. Le législateur s'est appuyé sur des chiffres dont il |
van de uitbreiding van het reclameverbod. De wetgever heeft zich op | ressort que le nombre de consommateurs de « produits de tabac » reste |
cijfers gebaseerd waaruit blijkt dat het aantal gebruikers van « | très élevé. Il a ensuite rappelé les études sur l'effet de la |
tabaksproducten » nog steeds zeer hoog is. Vervolgens heeft hij | publicité pour les « produits de tabac » sur les jeunes, sur |
onderzoek aangaande de impact op jongeren van reclame voor « | lesquelles l'interdiction générale de la publicité pour les marques |
tabaksproducten », waarop het algemene merkreclameverbod in 1997 | établie en 1997 est fondée (voy. B.2.2). |
steunt (zie B.2.2), in herinnering gebracht. | Sur la base des avis précités, il a constaté qu'à certains endroits |
Hij heeft, op basis van de voormelde adviezen, vastgesteld dat op | bénéficiant d'une exception à l'interdiction, l'exposition à la |
bepaalde plaatsen die een uitzondering op het verbod genieten, nog een | publicité de marque restait importante, avec des répercussions |
grote blootstelling aan merkreclame was, met een grote impact vooral | importantes, surtout sur les jeunes. Il ressort de ce qui est dit en |
op jongeren. Uit hetgeen in B.3.3 is vermeld, blijkt dat de wetgever | B.3.3 que le législateur a aussi tenu compte d'éléments qui soulignent |
ook rekening heeft gehouden met elementen die erop wijzen dat de in | que les exceptions en cause sont utilisées pour contourner |
het geding zijnde uitzonderingen worden gebruikt om het algemene | l'interdiction générale de publicité et du fait que les règles ne sont |
reclameverbod te omzeilen en met het feit dat de regels niet altijd | pas toujours correctement respectées par le secteur concerné. |
correct worden nageleefd door de betrokken sector. | Il ressort de ce qui précède que le législateur s'est appuyé sur un |
Uit het voorgaande blijkt dat de wetgever de aanname van de bestreden | nombre suffisant d'études pertinentes lorsqu'il a prévu l'abrogation, |
opheffing van de uitzondering op het reclameverbod voor « | attaquée, de l'exception à l'interdiction de publicité pour les « |
tabaksproducten » (en derhalve de uitbreiding ervan) heeft doen | produits de tabac » (et donc l'extension de cette interdiction). |
steunen op voldoende en relevant onderzoek. | B.14. L'abrogation précitée tend à rendre l'interdiction de publicité |
B.14. De voormelde opheffing strekt ertoe tot een meer coherent | plus cohérente en interdisant la publicité de marque par l'apposition, |
reclameverbod te komen door de reclame van handelsmerken via affiches | à l'intérieur et sur la devanture de magasin, d'affiches destinées à |
aan de voorgevel en in het verkooppunt waarmee de verkoop van « tabaksproducten » wordt bevorderd, te verbieden. Reclamesignalen kunnen het verlangen naar een product opwekken bij jongeren, rokers en diegenen die proberen te stoppen. Reclame kan ervoor zorgen dat jongeren gewend raken aan het beeld van rookwaren en verwante producten, die schadelijke producten normaal gaan vinden en daardoor eerder gaan experimenteren met die producten. De bestreden maatregel is ook gericht tegen merkreclame voor « tabaksproducten » op plaatsen die in het bijzonder vaak door jongeren worden bezocht wegens hun aanbod van o.a. snoep en drank, en die ook in de omgeving van scholen zijn gesitueerd. | promouvoir la vente de « produits de tabac ». Les messages publicitaires peuvent éveiller le désir d'un produit chez les jeunes, les fumeurs et ceux qui tentent d'arrêter. La publicité peut faire en sorte que les jeunes s'habituent à l'image de « produits de tabac » et de produits dérivés, trouvent ces produits nocifs normaux et essaient de ce fait ces produits plus tôt. La mesure attaquée est également dirigée contre la publicité de marque pour les « produits de tabac » aux endroits qui sont particulièrement souvent fréquentés par les jeunes en raison de leur offre de confiseries et de boissons, notamment, et qui se trouvent aussi à proximité d'écoles. |
Een uitbreiding van het verbod op reclame voor « tabaksproducten » | Etendre l'interdiction de publicité pour les « produits de tabac » en |
door de opheffing van een uitzondering op dat verbod draagt bij tot | abrogeant une exception à cette interdiction participe d'une politique |
een coherent beleid en aldus tot een betere bescherming van de | cohérente et, partant, d'une meilleure protection de la santé |
algemene volksgezondheid. | publique. |
B.15.1. De verzoekende partij voert aan dat de bestreden opheffing van | B.15.1. La partie requérante fait valoir que l'abrogation, attaquée, |
een uitzondering op het algemene reclameverbod met zich meebrengt dat | d'une exception à l'interdiction générale de publicité implique que le |
de betrokken sector wordt onderworpen aan een onevenredig | secteur concerné est soumis à une interdiction de publicité |
reclameverbod doordat het begrip « soortgelijke producten » | disproportionnée, dès lors que la notion de « produits similaires » |
onvoldoende (precies) is geformuleerd, doordat er, wat betreft de | n'est pas formulée de manière suffisamment précise, que, pour ce qui |
opheffing van de uitzondering, niet in een voldoende overgangsperiode | concerne l'abrogation de l'exception, il n'est pas prévu une période |
is voorzien, en doordat de maatregel aanzienlijke economische en | transitoire suffisante et que la mesure entraîne des préjudices |
financiële nadelen met zich meebrengt. | économiques et financiers considérables. |
B.15.2. Bij de beoordeling of een beperking van de voormelde | B.15.2. Pour examiner si une restriction des droits fondamentaux |
grondrechten met het oog op de volksgezondheid redelijk is | précités en vue de protéger la santé publique est raisonnablement |
verantwoord, dient onder meer rekening te worden gehouden met het feit | justifiée, il faut entre autres tenir compte, a fortiori eu égard au |
dat, a fortiori gelet op de brede maatschappelijke consensus in de | large consensus social en cette matière, du fait que des |
aangelegenheid, fundamentele bekommernissen betreffende de | préoccupations fondamentales relatives à la santé publique peuvent |
volksgezondheid zwaarder kunnen doorwegen dan particuliere economische | primer les besoins économiques privés et certains droits fondamentaux |
noden en dan grondrechten zoals de vrijheid van meningsuiting, de | comme la liberté d'expression, la liberté d'entreprendre et le droit |
vrijheid van ondernemen en het eigendomsrecht (EHRM, 5 maart 2009, | de propriété (CEDH, 5 mars 2009, Société de conception de presse et |
Société de conception de presse et d'édition en Ponson t. Frankrijk, § | |
§ 56-57; grote kamer, 22 april 2013, Animal Defenders International t. | d'édition et Ponson c. France, § § 56-57; grande chambre, 22 avril |
Verenigd Koninkrijk, § 123; 20 juni 2017, Bayev e.a. t. Rusland, § | 2013, Animal Defenders International c. Royaume Uni, § 123; 20 juin |
66). | 2017, Bayev e.a. c. Russie, § 66). |
B.15.3. De bestreden opheffing van de uitzondering op het | B.15.3. L'abrogation, attaquée, de l'exception à l'interdiction de |
reclameverbod heeft tot gevolg dat het afficheren van een merk van « | publicité a pour conséquence que l'affichage d'une marque de « |
tabaksproducten », waaronder « soortgelijke producten », in en aan de | produits de tabac », y compris de « produits similaires », à |
voorgevel van tabakswinkels en krantenwinkels die dergelijke producten | l'intérieur et sur la devanture de magasins de tabac et de magasins de |
journaux qui vendent de tels produits relève de l'interdiction | |
verkopen onder het algemene reclameverbod (artikel 7, § 2bis, 1°, van | générale de publicité (article 7, § 2bis, 1°, de la loi du 24 janvier |
de Voedingsmiddelenwet) valt, en dit vanaf 1 januari 2021, hetgeen | 1977) et ce à partir du 1er janvier 2021, ce qui peut donner lieu à |
economische en financiële nadelen met zich kan meebrengen. | des préjudices économiques et financiers. |
B.15.4. Zoals uit de in B.2.3 en B.3.2 vermelde parlementaire | B.15.4. Ainsi qu'il peut être déduit des travaux préparatoires |
voorbereiding kan worden afgeleid, steunt de maatregel op een | mentionnés en B.2.3 et en B.3.2, la mesure repose sur un consensus |
maatschappelijke en wetenschappelijke consensus inzake de negatieve | social et scientifique quant à l'impact néfaste de la publicité pour |
impact van reclame voor « tabaksproducten », vooral op jongeren, en de | les « produits de tabac », surtout sur les jeunes, et sur la nécessité |
noodzaak van een meer coherente regulering van reclame voor « | d'une régulation plus cohérente de la publicité pour les « produits de |
tabaksproducten ». | tabac ». |
Gelet op die consensus en rekening houdend met de voortdurende | Au vu de ce consensus et compte tenu de la menace constante de |
nouveaux développements de produits ou applications que les | |
dreiging van nieuwe productontwikkelingen of toepassingen die | producteurs de tabac et titulaires de marques mettent sur le marché, |
tabaksproducenten en merkenhouders op de markt brengen, al dan niet | dans le but ou non de contourner les règles existantes en matière de |
met de intentie om de bestaande merkreclameregels te omzeilen, is het | publicité de marque, il n'est pas dénué de justification raisonnable |
niet zonder redelijke verantwoording dat de betrokken sector aan het | que le secteur concerné soit soumis à l'interdiction de publicité |
in artikel 7, § 2bis, 1°, van de Voedingsmiddelenwet vermelde | mentionnée à l'article 7, § 2bis, 1°, de la loi du 24 janvier 1977, |
reclameverbod, waarvan het begrip « soortgelijke producten » het | dont la notion de « produits similaires » détermine le champ d'application. |
toepassingsgebied bepaalt, wordt onderworpen. | Le législateur entendait instaurer une interdiction de publicité pour |
De wetgever beoogde een reclameverbod in te stellen voor schadelijke | les produits nocifs, tout en se gardant une marge pour réagir en cas |
producten, waarbij ruimte werd gelaten om in te spelen op nieuwe | de nouveaux développements, notamment en ce qui concerne les |
ontwikkelingen, onder meer inzake de bestanddelen van de producten. | composants de ces produits. La notion de « produits similaires » |
Het begrip « soortgelijke producten » in de omschrijving van « tabaksproducten » strekt ertoe het reclameverbod evolutief toe te passen op producten die weliswaar verschillende kenmerken (bv. inzake bestanddelen) kunnen hebben, maar waarvan het gebruik dient te worden ontraden en waarbij het aanzetten tot het gebruik ervan dient te worden beperkt omdat zij soortgelijke gezondheidsrisico's en maatschappelijke gevolgen als producten op basis van tabak kunnen voortbrengen. Per definitie zijn « soortgelijke producten » producten die geen tabak bevatten, maar die wel op tabaksproducten lijken. Die gelijkenis dient betrekking te hebben op de wijze waarop het soortgelijk product wordt gebruikt of op het effect dat met het soortgelijk product wordt beoogd. Het begrip soortgelijk product voldoet aan de vereiste van voorzienbaarheid. B.15.5. Het staat in beginsel aan de wetgever om, wanneer hij beslist nieuwe regelgeving in te voeren, te beoordelen of het noodzakelijk of opportuun is die beleidswijziging vergezeld te doen gaan van | contenue dans la définition des « produits de tabac » vise à appliquer l'interdiction de publicité de manière évolutive à des produits qui, certes, peuvent présenter des caractéristiques différentes (par ex. en matière de composants), mais dont l'utilisation doit être découragée et à l'égard desquels l'incitation à la consommation doit être limitée parce qu'ils peuvent entraîner des risques sanitaires et des conséquences sociales analogues à ceux des produits à base de tabac. Par définition, les « produits similaires » sont des produits qui ne contiennent pas de tabac, mais qui ressemblent aux produits de tabac. Cette similitude doit porter sur la manière dont est consommé le produit similaire ou sur l'effet qui est visé au moyen de celui-ci. La notion de « produits similaires » satisfait à l'exigence de prévisibilité. B.15.5. Il appartient en principe au législateur, lorsqu'il décide d'introduire une nouvelle réglementation, d'estimer s'il est |
overgangsmaatregelen. Hij gaat de grenzen van zijn | nécessaire ou opportun d'assortir celle-ci de dispositions |
beoordelingsbevoegdheid evenwel slechts te buiten indien de | transitoires. Il n'excède toutefois les limites de son pouvoir |
overgangsregeling of de ontstentenis daarvan niet redelijk is | d'appréciation que si le régime transitoire, ou son défaut, est dénué |
verantwoord of indien aan het vertrouwensbeginsel op buitensporige | de justification raisonnable ou s'il est porté une atteinte excessive |
wijze afbreuk wordt gedaan. | au principe de la confiance légitime. |
B.15.6. Aangezien de bestreden wet werd aangenomen op 15 maart 2020 en | B.15.6. Etant donné que la loi attaquée a été adoptée le 15 mars 2020 |
ze in werking is getreden op 1 januari 2021 (artikel 3), zijn er | et qu'elle est entrée en vigueur le 1er janvier 2021 (article 3), neuf |
tussen de aanname en de inwerkingtreding van de bestreden maatregel | mois se sont écoulés entre l'adoption et l'entrée en vigueur de la |
negen maanden verstreken, hetgeen aan de betrokken sector voldoende | mesure attaquée, ce qui a donné au secteur concerné le temps suffisant |
tijd geeft om zich aan de nieuwe maatregel en economische context aan | pour s'adapter à la nouvelle mesure et au nouveau contexte économique, |
te passen, temeer daar de bestreden maatregel erin bestaat een | d'autant que la mesure attaquée consiste à abroger une exception à |
uitzondering op te heffen op het algemene verbod waarmee de betrokken | l'interdiction générale que le secteur concerné connaît déjà depuis |
sector reeds lang vertrouwd is. | longtemps. |
B.15.7. Zonder dat het Hof concreet dient te beoordelen wat de | B.15.7. Sans que la Cour doive examiner concrètement l'impact |
economische of financiële impact van de bestreden maatregel is, kunnen | économique ou financier de la mesure attaquée, l'objectif poursuivi en |
de nagestreefde doelstelling inzake bescherming van de volksgezondheid | matière de protection de la santé publique et la lutte contre |
en het tegengaan van blootstelling aan merkreclame, die kan aanzetten | l'exposition à la publicité de marque, laquelle peut inciter à la |
tot het gebruik van « tabaksproducten », vooral onder jongeren, mede | consommation de « produits de tabac », surtout chez les jeunes, au vu |
gelet op de voormelde maatschappelijke consensus, een redelijke | notamment du consensus social précité, peuvent raisonnablement |
verantwoording voor de bestreden wet (opheffing en inwerkingtreding) | justifier la loi attaquée (abrogation et entrée en vigueur), même si |
bieden, zelfs wanneer die aanzienlijke negatieve economische en | cette loi est susceptible d'entraîner des effets économiques et |
financiële gevolgen voor merkenhouders, producenten en handelaars met | financiers négatifs considérables pour les titulaires de marques, les |
zich zou kunnen meebrengen. | producteurs et les commerçants. |
B.16. Bijgevolg schendt de wet van 15 maart 2020 niet de in B.4.1 | B.16. Par conséquent, la loi du 15 mars 2020 ne viole pas les normes |
vermelde referentienormen. | de référence mentionnées en B.4.1. |
B.17. Het eerste middel is niet gegrond. | B.17. Le premier moyen n'est pas fondé. |
Wat betreft het tweede middel | En ce qui concerne le second moyen |
B.18. De verzoekende partij leidt een tweede middel af uit de | B.18. La partie requérante prend un second moyen de la violation, par |
schending, door de wet van 15 maart 2020, van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met het rechtszekerheidsbeginsel. B.19. In zoverre de verzoekende partij kritiek uit op het begrip « soortgelijke producten », vermeld in artikel 7, § 2bis, 1°, van de Voedingsmiddelenwet, is het middel gericht tegen een bepaling die niet het voorwerp van het beroep uitmaakt, en die ook niet meer op een ontvankelijke wijze kan worden bestreden via een beroep tot vernietiging. Indien het middel daarentegen moet worden begrepen als een kritiek op de bestreden maatregel doordat zij een uitzondering op het reclameverbod opheft zonder onderscheid tussen, enerzijds, de brandbare tabaksproducten en, anderzijds, de potentieel minder schadelijke producten (potentially reduced risk products, PRRP's), wordt het onderzocht. Volgens de verzoekende partij zou de wetgever brandbare tabaksproducten, enerzijds, en PRRP's (niet-brandbare producten en producten die niet op basis van tabak zijn), anderzijds, op identieke wijze behandelen terwijl die producten wezenlijk zouden verschillen, onder meer wat hun objectieve eigenschappen, hun juridisch statuut en hun risicoprofiel betreft. B.20. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dat beginsel verzet er zich overigens tegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de betwiste maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.21. Teneinde de doelstelling om de volksgezondheid te bewaken en de blootstelling aan en de aantrekking van merken van « tabaksproducten », vooral bij jongeren, tegen te gaan, is het pertinent de zichtbaarheid van merkreclame in alle handelszaken zonder onderscheid naar producten te beperken. Gelet op de ondeelbaarheid van handelsmerken en het risico dat reclame voor het ene product binnen een handelsmerk - ongeacht het schadelijke karakter ervan - op termijn kan leiden tot het aanzetten tot het gebruik van tabak of producten op basis van dat bestanddeel, en rekening houdend met het feit dat niet wordt betwist dat het in beide gevallen gaat om schadelijke producten, is de identieke behandeling van de twee voormelde categorieën van producten, mede in het licht van hetgeen in B.15.4 is vermeld, niet zonder redelijke verantwoording. B.22. Het tweede middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 16 december 2021. De griffier, F. Meersschaut De voorzitter, | la loi du 15 mars 2020, des articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec le principe de la sécurité juridique. B.19. Pour autant que la partie requérante critique la notion de « produits similaires » contenue dans l'article 7, § 2bis, 1°, de la loi du 24 janvier 1977, le moyen est dirigé contre une disposition qui ne fait pas l'objet du recours et qui ne peut plus être attaquée de manière recevable dans le cadre d'un recours en annulation. S'il faut en revanche interpréter le moyen comme critiquant la mesure attaquée en ce qu'elle abroge une exception à l'interdiction de publicité sans établir une distinction entre, d'une part, les produits de tabac combustibles et, d'autre part, les produits à risque potentiellement réduit (PRRP, Potentially reduced risk products), le moyen est examiné. Selon la partie requérante, le législateur traiterait de la même manière les produits de tabac combustibles, d'une part, et les PRRP (produits non combustibles et produits qui ne sont pas à base de tabac), d'autre part, alors que ces produits seraient fondamentalement différents, notamment en ce qui concerne leurs spécificités objectives, leur statut juridique et leur profil de risque. B.20. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. Ce principe s'oppose, par ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure critiquée, sont essentiellement différentes. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité et de non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.21. Afin de préserver la santé publique et de lutter contre l'exposition à la publicité et l'attrait pour les « produits de tabac », surtout chez les jeunes, il est pertinent de limiter la visibilité de la publicité de marque dans tous les commerces, sans distinction en fonction des produits. Eu égard à l'indivisibilité des marques et au risque que la publicité pour un produit au sein d'une marque - indépendamment de son caractère nocif - puisse inciter à terme à consommer un produit à base de tabac de cette même marque, et compte tenu de ce qu'il n'est pas contesté qu'il s'agit dans les deux cas de produits nocifs, l'identité de traitement entre les deux catégories de produits précitées n'est pas, notamment à la lumière de ce qui est dit en B.15.4, dénuée de justification raisonnable. B.22. Le second moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 16 décembre 2021. Le greffier, F. Meersschaut Le président, |
L. Lavrysen | L. Lavrysen |