Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 80/2021 van 3 juni 2021 Rolnummer 7376 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 17 van het Wetboek der successierechten, vóór de opheffing ervan, voor wat betreft het Vlaamse Gewest, bij artikel 5.0.0.0.1, Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en F. Daoût, en de rechters (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 80/2021 van 3 juni 2021 Rolnummer 7376 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 17 van het Wetboek der successierechten, vóór de opheffing ervan, voor wat betreft het Vlaamse Gewest, bij artikel 5.0.0.0.1, Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en F. Daoût, en de rechters (...) Extrait de l'arrêt n° 80/2021 du 3 juin 2021 Numéro du rôle : 7376 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 17 du Code des droits de succession, avant son abrogation, en ce qui concerne la Région flamande, par l'article 5.0.0 La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et F. Daoût, et des juges T. Merc(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 80/2021 van 3 juni 2021 Extrait de l'arrêt n° 80/2021 du 3 juin 2021
Rolnummer 7376 Numéro du rôle : 7376
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 17 van het Wetboek En cause : la question préjudicielle relative à l'article 17 du Code
der successierechten, vóór de opheffing ervan, voor wat betreft het des droits de succession, avant son abrogation, en ce qui concerne la
Vlaamse Gewest, bij artikel 5.0.0.0.1, 4°, van de Vlaamse Codex Région flamande, par l'article 5.0.0.0.1, 4°, du Code flamand de la
Fiscaliteit van 13 december 2013, gesteld door het Hof van Cassatie. fiscalité du 13 décembre 2013, posée par la Cour de cassation.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en F. Daoût, en de composée des présidents L. Lavrysen et F. Daoût, et des juges T.
rechters T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques,
Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache en T. Detienne, bijgestaan door de Y. Kherbache et T. Detienne, assistée du greffier F. Meersschaut,
griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, présidée par le président L. Lavrysen,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 13 februari 2020, waarvan de expeditie ter griffie van Par arrêt du 13 février 2020, dont l'expédition est parvenue au greffe
het Hof is ingekomen op 11 maart 2020, heeft het Hof van Cassatie de de la Cour le 11 mars 2020, la Cour de cassation a posé la question
volgende prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 17 van het Wetboek van Successierechten, vóór de « L'article 17 du Code des droits de succession, avant son abrogation,
opheffing ervan, voor wat betreft het Vlaamse Gewest, bij artikel en ce qui concerne la Région flamande, par l'article 5.0.0.0.1, 4°, du
5.0.0.0.1, 4°, van het Decreet van 13 december 2013 houdende de décret du 13 décembre 2013 portant le Code flamand de la Fiscalité,
Vlaamse Codex Fiscaliteit, de artikelen 10, 11 en 172 van de viole-t-il les articles 10, 11 et 172 de la Constitution coordonnée,
gecoördineerde Grondwet in zoverre het erin voorziet dat voor de
belastingplichtigen, wanneer het actief van de nalatenschap van een en ce qu'il prévoit que, pour les contribuables, lorsque l'actif de la
rijksinwoner in het buitenland gelegen onroerende goederen bevat die succession d'un habitant du Royaume comprend des biens immobiliers
in het land van de ligging ervan aanleiding geven tot het heffen van situés à l'étranger qui donnent lieu, dans le pays où ils sont situés,
een erfbelasting, het in België opvorderbare successierecht, in de à la perception d'un impôt de succession, le droit de succession
mate dat het deze goederen treft, wordt verminderd met het bedrag van exigible en Belgique est, dans la mesure où il frappe ces biens,
de in het land van de ligging geheven erfbelasting, terwijl het niet réduit jusqu'à concurrence de l'impôt de succession prélevé dans le
erin voorziet dat voor de belastingplichtigen, wanneer het actief van pays où ces biens sont situés, alors qu'il ne prévoit pas que, pour
de nalatenschap van een rijksinwoner in het buitenland aangehouden les contribuables, lorsque l'actif de la succession d'un habitant du
roerende goederen bevat die in het land waar de goederen worden Royaume comporte des biens mobiliers détenus à l'étranger qui donnent
aangehouden aanleiding geven tot het heffen van een erfbelasting, het lieu, dans le pays où ces biens sont détenus, à la perception d'un
in België opvorderbare successierecht, in de mate dat deze goederen impôt de succession, le droit de succession exigible en Belgique est,
treft, wordt verminderd met het bedrag van de in dat land geheven dans la mesure où il frappe ces biens, réduit jusqu'à concurrence de
erfbelasting ? ». l'impôt de succession prélevé dans ce pays ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. Artikel 17 van het Wetboek der successierechten, zoals van B.1.1. L'article 17 du Code des droits de succession, tel qu'il est
toepassing in het geding voor de verwijzende rechter, bepaalt : applicable dans l'affaire devant le juge a quo, dispose :
« Wanneer het actief der nalatenschap van een Rijksinwoner « Lorsque l'actif de la succession d'un habitant du royaume comprend
buitenslands gelegen onroerende goederen begrijpt, welke aanleiding des immeubles situés à l'étranger qui donnent lieu à la perception, au
geven tot het heffen, in het land der ligging, van een erfrecht, wordt pays de la situation, d'un impôt successoral, le droit de succession
het in België opvorderbaar successierecht, in de mate waarin het deze goederen treft, verminderd met het bedrag van de in het land der ligging geheven belasting, deze omgerekend in euro op de datum van de betaling dier belasting. De vermindering, waarvan sprake, is afhankelijk gesteld van het inleveren, aan de ontvanger die de aangifte van nalatenschap onder zich heeft, van de behoorlijk gedateerde kwitantie der in het buitenland betaalde rechten, alsmede van een door de bevoegde vreemde overheden eensluidend verklaard afschrift der aangifte welke hun afgegeven werd, en van de rechtenverevening welke zij vastgesteld hebben. Indien de bij de vorige alinea bedoelde bewijsstukken vóór de betaaldag der rechten niet ingeleverd zijn, moeten deze binnen het wettelijk tijdsbestek betaald worden, behoudens teruggave, in voorkomend geval, overeenkomstig hetgeen voorzien is in artikel 135, 2° ». B.1.2. De in het geding zijnde bepaling dient in samenhang te worden exigible en Belgique est, dans la mesure où il frappe ces biens, réduit à concurrence de l'impôt prélevé par le pays de la situation, converti en euro à la date du paiement de cet impôt. La réduction dont il s'agit est subordonnée au dépôt, chez le receveur qui détient la déclaration de succession, de la quittance dûment datée des droits payés à l'étranger, ainsi que d'une copie, certifiée conforme par les autorités étrangères compétentes, de la déclaration qui leur a été remise et de la liquidation qu'elles ont établie. Si les pièces justificatives visées à l'alinéa précédent ne sont pas déposées avant l'échéance des droits, ceux-ci doivent être payés dans le délai légal, sauf restitution, le cas échéant, conformément à ce qui est prévu à l'article 135, 2° ». B.1.2. La disposition en cause doit être lue en combinaison avec
gelezen met artikel 15 van het Wetboek der successierechten, naar luid l'article 15 du Code des droits de succession, aux termes duquel « le
waarvan « het successierecht [...] verschuldigd [is] op de
algemeenheid der aan de overledene of aan de afwezige toebehorende droit de succession est dû sur l'universalité des biens en quelque
goederen, waar ook ze zich bevinden, na aftrekking der schulden en lieu qu'ils se trouvent, appartenant au défunt ou à l'absent,
behoudens toepassing van de artikelen 16 en 17 ». In de gevallen déduction faite des dettes et sauf application des articles 16 et 17
waarin, zoals in het bodemgeschil, goederen uit een nalatenschap zich ». Dans les cas où les biens recueillis d'une succession se trouvent à
in het buitenland bevinden en er door het land op wiens grondgebied de l'étranger et où un impôt de succession est prélevé sur ces biens par
goederen zich bevinden een erfbelasting wordt geheven op die goederen, le pays sur le territoire duquel ils se trouvent, comme dans l'affaire
kan artikel 15 van het Wetboek der successierechten aanleiding geven soumise au juge a quo, l'article 15 du Code des droits de succession
tot het heffen van een dubbele erfbelasting. peut donner lieu à la perception d'une double imposition successorale.
B.1.3. De artikelen 15 en 17 van het Wetboek der successierechten B.1.3. Les articles 15 et 17 du Code des droits de succession ont été,
werden, voor wat het Vlaamse Gewest betreft, bij het decreet van 19 en ce qui concerne la Région flamande, abrogés à partir du 1er janvier
december 2014 « tot wijziging van de Vlaamse Codex Fiscaliteit van 13 2015 par le décret du 19 décembre 2014 « portant modification du Code
december 2013 », met ingang van 1 januari 2015, opgeheven en vervangen flamand de la fiscalité du 13 décembre 2013 », et remplacés
door respectievelijk artikel 2.7.3.2.1 en artikel 2.7.5.0.4 van de respectivement par l'article 2.7.3.2.1 et par l'article 2.7.5.0.4 du
Vlaamse Codex Fiscaliteit van 13 december 2013. Code flamand de la fiscalité du 13 décembre 2013.
B.2. De verwijzende rechter ondervraagt het Hof over de B.2. La juridiction a quo interroge la Cour sur la compatibilité de
bestaanbaarheid van artikel 17 van het Wetboek der successierechten, l'article 17 du Code des droits de succession, tel qu'il est
zoals van toepassing in het bodemgeschil, met de artikelen 10, 11 en applicable dans le litige a quo, avec les articles 10, 11 et 172 de la
172 van de Grondwet, in zoverre die bepaling erin voorziet dat Constitution, en ce que cette disposition prévoit que les
belastingplichtigen die uit de nalatenschap van een rijksinwoner in contribuables qui recueillent, dans la succession d'un résident en
het buitenland gelegen onroerende goederen verkrijgen, het in België Belgique, des biens immobiliers situés à l'étranger voient le droit de
invorderbare successierecht dat die goederen treft, verminderd zien succession exigible en Belgique, frappant ces biens, être réduit
met het bedrag van de in het land van de ligging geheven erfbelasting, jusqu'à concurrence du montant de l'impôt de succession prélevé dans
terwijl zij niet erin voorziet dat belastingplichtigen die uit de le pays où ils sont situés, alors qu'elle ne prévoit pas que les
nalatenschap van een rijksinwoner in het buitenland aangehouden contribuables qui recueillent, dans la succession d'un résident en
roerende goederen verkrijgen, het in België invorderbare Belgique, des biens mobiliers détenus à l'étranger peuvent voir le
successierecht verminderd kunnen zien met het bedrag van de in het droit de succession exigible en Belgique être réduit jusqu'à
land van de ligging geheven erfbelasting dat die goederen treft. concurrence du montant de l'impôt de succession, frappant ces biens,
qui est prélevé dans le pays où ils sont situés.
B.3.1. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet B.3.1. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas
uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de
wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et
berust en het redelijk verantwoord is. qu'elle soit raisonnablement justifiée.
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van nature des principes en cause; le principe d'égalité et de
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas
er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés
aangewende middelen en het beoogde doel. et le but visé.
B.3.2. Artikel 172, eerste lid, van de Grondwet vormt, in fiscale B.3.2. L'article 172, alinéa 1er, de la Constitution constitue une
aangelegenheden, een bijzondere toepassing van het in de artikelen 10 application particulière, en matière fiscale, du principe d'égalité et
en 11 van de Grondwet vervatte beginsel van gelijkheid en de non-discrimination inscrit aux articles 10 et 11 de la
niet-discriminatie. Constitution.
B.3.3. Noch de artikelen 10 en 11, noch artikel 172, eerste lid, van B.3.3. Ni les articles 10 et 11 ni l'article 172, alinéa 1er, de la
de Grondwet bevatten een algemeen verbod op dubbele belasting. Constitution ne comportent une interdiction générale de la double
B.3.4. Het behoort tot de beoordelingsbevoegdheid van de wetgever om, imposition. B.3.4. Il relève du pouvoir d'appréciation du législateur de
wanneer hij een belasting heft, de vrijstellingen en de modaliteiten déterminer, lorsqu'il lève un impôt, les exonérations et les modalités
daarvan te bepalen. De wetgever kan evenwel, zonder het beginsel van de celui-ci. Le législateur ne pourrait cependant, sans violer le
gelijkheid en niet-discriminatie te schenden, geen vrijstellingen of principe d'égalité et de non-discrimination, accorder des exonérations
verminderingen van belasting verlenen aan sommige belastingplichtigen ou des réductions de l'impôt à certains redevables et les refuser à
en ze weigeren aan anderen die met hen vergelijkbaar zijn, indien dat d'autres qui leur seraient comparables, si cette différence de
verschil in behandeling niet objectief en redelijk verantwoord is. traitement n'est pas objectivement et raisonnablement justifiée.
B.4.1. De in het geding zijnde bepaling houdt geen vrijstelling van B.4.1. La disposition en cause comporte non pas une exonération de
erfbelasting in op een in het buitenland gelegen onroerend goed, maar l'impôt de succession sur un bien immobilier situé à l'étranger, mais
impliceert enkel een vermindering van de in België verschuldigde seulement une réduction de l'impôt de succession dû en Belgique
erfbelasting met de in het buitenland betaalde erfbelasting op jusqu'à concurrence de l'impôt de succession payé à l'étranger sur ce
datzelfde goed. Indien de in het buitenland betaalde erfbelasting même bien. Si l'impôt de succession payé à l'étranger est inférieur à
lager is dan de in België verschuldigde erfbelasting, dan dient nog l'impôt de succession dû en Belgique, un impôt de succession doit
gedeeltelijk een erfbelasting in België te worden betaald. Het is encore être payé partiellement en Belgique. Ce n'est que dans le cas
enkel in het geval dat de in het buitenland betaalde erfbelasting où l'impôt de succession payé à l'étranger est égal ou supérieur à
gelijk is aan of hoger is dan de in België verschuldigde erfbelasting, l'impôt de succession dû en Belgique que plus rien n'est dû en
dat er in België niets meer verschuldigd is op het in het buitenland Belgique sur le bien immobilier situé à l'étranger. Si un impôt de
gelegen onroerend goed. Werd in het buitenland meer erfbelasting succession plus élevé a été payé à l'étranger, le montant qui dépasse
betaald, dan mag het bedrag dat de in België verschuldigde l'impôt de succession dû en Belgique ne peut pas être déduit de
erfbelasting overschrijdt niet worden afgetrokken van de in België l'impôt de succession dû en Belgique.
verschuldigde erfbelasting.
De verrekening van de in het buitenland geheven erfbelasting vereist L'imputation de l'impôt de succession prélevé à l'étranger requiert
dat de erfgenamen het bewijs leveren dat ook daadwerkelijk erfrechten que les héritiers fournissent la preuve que des droits successoraux
werden betaald. Zij dienen daartoe een behoorlijk gedateerd ont effectivement été payés. A cet effet, ils doivent soumettre une
betalingsbewijs voor te leggen, samen met een door de bevoegde preuve de paiement dûment datée, ainsi qu'une copie de la déclaration
buitenlandse overheid eensluidend verklaard afschrift van de aangifte certifiée conforme par l'autorité étrangère compétente et le calcul de
en de berekening van de buitenlandse erfbelasting. l'impôt de succession étranger.
B.4.2. Artikel 17 van het Wetboek der successierechten werd ingevoerd B.4.2. L'article 17 du Code des droits de succession a été instauré
bij de wet van 10 augustus 1923 « tot wijziging der wetten op de zegel-, registratie-, griffie- en successierechten ». In de parlementaire voorbereiding wordt die wetgeving als volgt verantwoord : « In dezen stand onzer wetgeving zijn de buiten onze grenzen gelegen onroerende goederen, die ten gevolge van het overlijden van eenen inwoner des Rijks overgedragen worden, in den regel aan eene dubbele heffing onderworpen : eene in België, eene andere in het land van de ligging der goederen. Deze dubbele heffing voor eenzelfde feit is natuurlijk al te streng en heeft herhaalde en wettige protesten uitgelokt. [...] De bezwaren welke onze wetgeving te dien opzichte baarde, dienen ondervangen te worden. Zulks is het doel van het bepaalde bij artikel par la loi du 10 août 1923 « apportant des modifications aux lois sur les droits de timbre, d'enregistrement, de greffe, d'hypothèque et de succession ». Dans les travaux préparatoires, cette législation est justifiée comme suit : « Dans cet état de notre législation, les immeubles situés hors de nos frontières et qui sont transmis par le décès d'un habitant du Royaume sont, en règle, soumis à une double perception : l'une en Belgique, l'autre au pays de la situation des biens. Cette double perception pour un même fait est évidemment rigoureuse et a donné lieu à de fréquentes et légitimes protestations. [...] Il importe de faire disparaître le grief que soulève à cet égard notre législation. Tel est le but de la disposition qui est l'objet de
33 van het ontwerp. Dit artikel ontslaat, in feite, van het erfenisrecht, het deel van het zuiver bedrag der erfenis, dat gevormd wordt door de buiten ons grondgebied gelegen onroerende goederen en zulks ten beloope van het gelijksoortig recht waarvan de betaling, uit hoofde van gemelde onroerende goederen in het land hunner ligging, door de erfgenamen of legatarissen bewezen wordt. Dit beteekent dat geheele kwijtschelding van het in België volgens de bestaande wetgeving verschuldigd recht toegestaan wordt, wanneer het door den vreemden Staat geheven recht gelijk of hooger is, en dat, in de tegenovergestelde veronderstelling, de ontlasting aan laatstgenoemd recht gelijk zal zijn » (Parl. St., Kamer, 1922-1923, nr. 138, p. 10). l'article 33 du projet. Cette disposition exempte, en fait, du droit de succession la partie du montant net de l'héritage qui est fournie par des immeubles situés hors de notre territoire, et ce à concurrence du droit similaire que les héritiers ou légataires justifieront avoir payé du chef des dits immeubles dans le pays de leur situation. C'est dire qu'il y aura remise totale du droit dû en Belgique d'après la loi existante, lorsque le droit perçu par l'Etat étranger sera égal ou supérieur, et que la remise sera d'une somme égale à ce dernier droit dans l'hypothèse contraire » (Doc. parl., Chambre, 1922-1923, n° 138, p. 9). B.4.3. Au cours des discussions relatives au projet de loi qui a
B.4.3. Tijdens de bespreking van het wetsontwerp dat tot de wet van 10 abouti à la loi du 10 août 1923, il a été demandé au sein de la
augustus 1923 heeft geleid, werd in de Kamercommissie de vraag gesteld
of de vermindering van de erfbelasting ook niet de erfbelasting commission de la Chambre si la réduction de l'impôt de succession ne
betaald voor de in het buitenland aangehouden roerende goederen diende te omvatten. De verslaggever antwoordde evenwel dat « het [hem] niet mogelijk [was] te onderzoeken of, en in welke mate, in het buitenland successierechten geheven worden op de roerende waarden die behooren tot de nalatenschap van een inwoner van ons land. Over het algemeen wordt aangenomen dat de nalatenschap in burgerlijk recht, wordt beheerscht, zoo voor de lichamelijke als de niet lichamelijke roerende goederen, door de wet van de woonplaats van den eigenaar. Men mag dus zeggen dat het billijk is het Belgisch tarief van successierechten in zijn geheel toe te passen op het gansche roerend devait pas aussi intégrer l'impôt de succession payé pour les biens mobiliers détenus à l'étranger. Toutefois, le rapporteur a répondu ce qui suit : « Il n'a pas été possible [...] de vérifier si et dans quelle mesure des pays étrangers perçoivent des droits de succession sur les valeurs mobilières qui dépendent de la succession d'un habitant de notre pays. Il est, en général, admis, que la succession est, en droit civil, régie quant aux meubles tant corporels qu'incorporels par la loi du domicile de leur propriétaire. Donc, on peut soutenir qu'il est juste d'intégralement appliquer le tarif successoral belge à l'ensemble du patrimoine mobilier délaissé
vermogen door een inwoner van het Rijk nagelaten » (Parl. St., Kamer, par un habitant du Royaume » (Doc. parl., Chambre, 1922-1923, n° 279,
1922-1923, nr. 279, p. 35). p. 31).
B.5.1. Zoals in B.4.2 is vermeld, had de invoering van de in het B.5.1. Comme il est dit en B.4.2, l'introduction de la disposition en
geding zijnde bepaling tot doel een dubbele erfbelasting te vermijden. cause visait à éviter une double imposition successorale. Cet objectif
Die doelstelling is legitiem. est légitime.
B.5.2. Het verschil in behandeling berust eveneens op een objectief B.5.2. La différence de traitement repose également sur un critère de
criterium van onderscheid, namelijk het onroerend dan wel roerend distinction objectif, à savoir le caractère immobilier ou mobilier du
karakter van het goed dat deel uitmaakt van de nalatenschap. bien qui fait partie de la succession.
B.5.3. Zoals blijkt uit de in B.4.3 vermelde parlementaire B.5.3. Ainsi qu'il ressort des travaux préparatoires mentionnés en
voorbereiding, werd bij de invoering van artikel 17 van het Wetboek der successierechten de uitsluiting van de in het buitenland aangehouden roerende goederen verantwoord geacht om twee redenen. Enerzijds, werd erop gewezen dat de vererving op het vlak van het burgerlijk recht bepaald wordt door het recht van de woonplaats van de overledene. Anderzijds, zou het op dat ogenblik moeilijk zijn gebleken te achterhalen of op in het buitenland aangehouden roerende goederen erfbelasting door die landen werd geheven. B.5.4. De Vlaamse Regering voert ter verantwoording van het verschil in behandeling waarover het Hof wordt ondervraagd nog aan dat de in het geding zijnde bepaling beoogt belastingontduiking te voorkomen. B.4.3, lors de l'introduction de l'article 17 du Code des droits de succession, l'exclusion des biens mobiliers détenus à l'étranger a été estimée justifiée pour deux raisons. D'une part, il a été souligné que c'est le droit du domicile du défunt qui détermine la transmission successorale en droit civil. D'autre part, il aurait été difficile à ce moment-là de déterminer si ces pays prélevaient un impôt de succession sur des biens mobiliers détenus à l'étranger. B.5.4. Pour justifier la différence de traitement sur laquelle la Cour est interrogée, le Gouvernement flamand fait encore valoir que la disposition en cause vise à éviter la fraude fiscale. B.6.1. Indépendamment du fait que d'autres pays prélevaient ou non en
B.6.1. Ongeacht of in 1923 door andere landen al dan niet een 1923 un impôt de succession sur des biens mobiliers détenus par des
erfbelasting werd geheven op roerende goederen die op hun grondgebied
werden aangehouden door niet-inwoners, blijkt dat thans verschillende non-résidents sur leur territoire, il apparaît qu'à l'heure actuelle,
landen, waaronder Spanje, een dergelijke erfbelasting heffen. plusieurs pays dont l'Espagne prélèvent un tel impôt de succession.
Bovendien is de internationale mobiliteit van zowel personen als En outre, la mobilité internationale tant des personnes que des biens
goederen en kapitalen sedert 1923 aanzienlijk toegenomen. Daardoor et des capitaux a sensiblement augmenté depuis 1923. De ce fait, les
houden Belgen thans veel meer roerende goederen in het buitenland aan Belges détiennent actuellement beaucoup plus de biens mobiliers à
dan bij de totstandkoming van de in het geding zijnde bepaling het l'étranger qu'au moment de l'adoption de la disposition en cause. Ces
geval was. Die goederen kunnen een aanzienlijke waarde hebben, met biens peuvent avoir une valeur considérable, notamment lorsqu'il
name wanneer het om banktegoeden of aandelen gaat. s'agit d'avoirs bancaires ou d'actions.
B.6.2. Naar burgerlijk recht wordt niet alleen de grensoverschrijdende B.6.2. En droit civil, le droit du domicile du défunt détermine en
vererving van roerende goederen, maar evenzeer die van onroerende règle générale non seulement la transmission successorale
goederen, doorgaans bepaald door het recht van de woonplaats van de transfrontalière de biens mobiliers, mais aussi celle de biens
erflater. Dat burgerrechtelijke beginsel houdt overigens geen verband immobiliers. Par ailleurs, ce principe de droit civil n'a pas de
met de fiscale behandeling van die goederen, die op een eigen fiscale rapport avec le traitement fiscal de ces biens, qui repose sur une
logica stoelt. logique fiscale propre.
B.6.3. De inherente mobiliteit van roerende goederen en de B.6.3. La mobilité inhérente aux biens mobiliers et la possibilité de
mogelijkheid om hen na het overlijden van de erflater naar het transférer ceux-ci vers l'étranger après le décès du défunt pour
buitenland over te brengen om aan de erfbelasting in België te échapper à l'impôt de succession en Belgique n'empêche pas que la
ontsnappen, neemt niet weg dat de in het geding zijnde bepaling geen disposition en cause ne règle pas une exonération fiscale, mais une
belastingvrijstelling, maar een loutere verrekening regelt. Niets simple imputation. Rien ne justifie que le législateur compétent
verantwoordt dat de bevoegde wetgever nog langer de belastingplichtige continue à traiter le contribuable qui hérite de biens mobiliers
erfgenaam van roerende goederen anders behandelt dan de belastingplichtige erfgenaam van onroerende goederen. B.6.4 Volgens de Vlaamse Regering zou de uitbreiding van de in het geding zijnde bepaling tot roerende goederen die in het buitenland worden aangehouden, aanleiding kunnen geven tot belastingontduiking, doordat de erfgenamen ertoe aangezet zouden worden na het overlijden van de erflater roerende goederen over te brengen naar het buitenland om aan de Belgische erfbelasting te ontsnappen. De in het geding zijnde bepaling kan enkel betrekking hebben op goederen die zich op het ogenblik van de overlijden van de erflater reeds in het buitenland bevinden. Het risico dat sommige belastingplichtigen zich schuldig zouden maken aan belastingontduiking, kan overigens op zich niet verantwoorden dat belastingplichtigen die te goeder trouw zijn van het voordeel van de in het geding zijnde bepaling worden uitgesloten. Wanneer het toepassingsgebied van de in het geding zijnde bepaling zou worden uitgebreid tot de in het buitenland aangehouden roerende goederen, dienen de erfgenamen, om de verrekening van de erfbelasting te kunnen genieten, het bewijs te leveren dat daadwerkelijk een erfbelasting in een ander land werd betaald, wat noodzakelijkerwijze impliceert dat différemment du contribuable qui hérite de biens immobiliers. B.6.4. Selon le Gouvernement flamand, l'extension de la disposition en cause aux biens mobiliers qui sont détenus à l'étranger pourrait donner lieu à une fraude fiscale, au motif que les héritiers seraient incités, après le décès du défunt, à déplacer des biens mobiliers à l'étranger afin d'échapper à l'impôt de succession belge. La disposition en cause ne peut porter que sur des biens qui se trouvent déjà à l'étranger au moment du décès du défunt. En outre, le risque de voir certains contribuables se rendre coupable de fraude fiscale ne saurait justifier, en tant que tel, que des contribuables qui sont de bonne foi soient exclus du bénéfice de la disposition en cause. Si le champ d'application de la disposition en cause était étendu aux biens mobiliers détenus à l'étranger, les héritiers devraient apporter la preuve, pour pouvoir bénéficier de l'imputation de l'impôt de succession, qu'un impôt de succession a effectivement été payé dans un autre pays, ce qui implique nécessairement qu'ils
zij het bestaan van de in het buitenland aangehouden roerende goederen devraient informer les diverses autorités fiscales de l'existence des
aan de onderscheiden belastingoverheden kenbaar zouden moeten maken. biens mobiliers détenus à l'étranger.
B.7. Zoals is vermeld in B.4.2, werd de in het geding zijnde bepaling B.7. Comme il est dit en B.4.2, la disposition en cause a été
ingevoerd om de gestrengheid van een dubbele erfbelasting te temperen instaurée pour tempérer la sévérité d'une double imposition
en is zij ingegeven door billijkheidsoverwegingen. In het licht van successorale et elle a été inspirée par un souci d'équité. Au regard
die doelstelling en rekening houdend met hetgeen in B.6 is vermeld, de cet objectif et compte tenu de ce qui est dit en B.6, il n'apparaît
blijkt niet dat het verschil in behandeling dat voortvloeit uit artikel 17 van het Wetboek der successierechten, naargelang de erfbelasting betrekking heeft op onroerende dan wel roerende goederen, berust op een pertinent criterium van onderscheid. Bijgevolg is het in het geding zijnde verschil in behandeling niet redelijk verantwoord. B.8. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. In afwachting van het optreden van de wetgever staat het aan de verwijzende rechter een einde te maken aan de door het Hof vastgestelde ongrondwettigheid, aangezien die vaststelling wordt uitgedrukt in voldoende duidelijke en volledige bewoordingen om toe te laten dat de in het geding zijnde bepaling wordt toegepast met pas que la différence de traitement qui découle de l'article 17 du Code des droits de succession, selon que l'impôt de succession porte sur des biens immobiliers ou mobiliers, repose sur un critère de distinction pertinent. Par conséquent, la différence de traitement en cause n'est pas raisonnablement justifiée. B.8. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. Dans l'attente d'une intervention du législateur, il appartient au juge a quo de mettre fin à l'inconstitutionnalité constatée par la Cour, étant donné que ce constat est exprimé en des termes suffisamment clairs et complets pour permettre que la disposition en
inachtneming van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. cause soit appliquée dans le respect des articles 10 et 11 de la
Ten aanzien van de handhaving van de gevolgen Constitution. Quant au maintien des effets
B.9.1. De Vlaamse Regering vraagt in ondergeschikte orde dat in geval B.9.1. A titre subsidiaire, le Gouvernement flamand demande, en cas de
van een vaststelling van ongrondwettigheid, de gevolgen van de in het constat d'inconstitutionnalité, de maintenir les effets de la
geding zijnde bepaling zouden worden gehandhaafd voor het verleden,
teneinde de rechtszekerheid te waarborgen. Zij voert aan dat, indien disposition en cause pour le passé, afin de garantir la sécurité
de in het geding zijnde bepaling zonder meer ongrondwettig wordt juridique. Il soutient que si la disposition en cause est purement et
verklaard, er betwistingen kunnen ontstaan over de toepasselijkheid simplement déclarée inconstitutionnelle, des contestations peuvent
van artikel 17 van het Wetboek der successierechten op nalatenschappen naître concernant l'applicabilité de l'article 17 du Code des droits
met in het buitenland gelegen onroerende goederen waarin de de succession à des successions comprenant des biens immobiliers
verschuldigde erfbelasting reeds geruime tijd geleden werd geïnd situés à l'étranger, où l'impôt de succession dû a été perçu depuis
alsook over de weigeringen om dat artikel toe te passen op longtemps, ainsi que concernant les refus d'appliquer cet article à
des successions contenant des biens mobiliers détenus à l'étranger.
nalatenschappen met in het buitenland aangehouden roerende goederen. Par ailleurs, le Gouvernement flamand attire aussi l'attention sur le
De Vlaamse Regering wijst voorts ook erop dat artikel 2.7.5.0.4 van de fait que l'article 2.7.5.0.4 du Code flamand de la fiscalité comporte
Vlaamse Codex Fiscaliteit thans een identieke regeling bevat als die à l'heure actuelle un régime identique à celui qui figurait dans la
welke was opgenomen in de in het geding zijnde bepaling. disposition en cause.
B.9.2. De handhaving van de gevolgen dient als een uitzondering op de B.9.2. Le maintien des effets doit être considéré comme une exception
declaratoire aard van het in het prejudiciële contentieux gewezen à la nature déclaratoire de l'arrêt rendu au contentieux préjudiciel.
arrest te worden beschouwd. Alvorens te beslissen de gevolgen van de Avant de décider de maintenir les effets de la disposition en cause,
in het geding zijnde bepaling te handhaven, moet het Hof vaststellen
dat het voordeel dat uit de niet-gemoduleerde vaststelling van la Cour doit constater que l'avantage tiré de l'effet du constat
ongrondwettigheid voortvloeit, buiten verhouding staat tot de d'inconstitutionnalité non modulé est disproportionné par rapport à la
verstoring die zij voor de rechtsorde met zich zou meebrengen. perturbation qu'il impliquerait pour l'ordre juridique.
B.9.3. In de eerste plaats dient te worden opgemerkt dat het Hof zich B.9.3. Il convient d'abord d'observer que la Cour ne peut pas se
niet kan uitspreken over de handhaving van de gevolgen van artikel prononcer sur le maintien des effets de l'article 2.7.5.0.4 du Code
2.7.5.0.4 van de Vlaamse Codex Fiscaliteit, nu die bepaling in de flamand de la fiscalité, étant donné que cette disposition n'est pas
voorliggende zaak niet in het geding is. en cause dans la présente affaire.
B.9.4. Met betrekking tot artikel 17 van het Wetboek der successierechten, toont de Vlaamse Regering niet aan dat een niet-gemoduleerde vaststelling van ongrondwettigheid de rechtszekerheid in die mate in het gedrang zou kunnen brengen, dat bij de beantwoording van de prejudiciële vraag tot een handhaving van de gevolgen van die bepaling moet worden besloten. Overigens is de in het geding zijnde bepaling, voor wat het Vlaamse Gewest betreft, niet meer van toepassing sinds 1 januari 2015. B.9.5. Het verzoek tot handhaving van de gevolgen dient bijgevolg te worden afgewezen. Om die redenen, het Hof B.9.4. En ce qui concerne l'article 17 du Code des droits de succession, le Gouvernement flamand ne démontre pas qu'un constat, non modulé, d'inconstitutionnalité pourrait à ce point compromettre la sécurité juridique que, lorsqu'elle répond à la question préjudicielle, la Cour doive décider de maintenir les effets de cette disposition. Par ailleurs, en ce qui concerne la Région flamande, la disposition en cause n'est plus applicable depuis le 1er janvier 2015. B.9.5. La demande de maintien des effets doit dès lors être rejetée. Par ces motifs, la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 17 van het Wetboek der successierechten, vóór de opheffing L'article 17 du Code des droits de succession, avant son abrogation,
ervan, voor wat betreft het Vlaamse Gewest, bij artikel 5.0.0.0.1, 4°, en ce qui concerne la Région flamande, par l'article 5.0.0.0.1, 4°, du
van de Vlaamse Codex Fiscaliteit van 13 december 2013, schendt de Code flamand de la fiscalité du 13 décembre 2013, viole les articles
artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, in zoverre het niet erin 10, 11 et 172 de la Constitution, en ce qu'il ne prévoit pas que les
voorziet dat belastingplichtigen die uit de nalatenschap van een contribuables qui recueillent, dans la succession d'un résident en
rijksinwoner in het buitenland aangehouden roerende goederen Belgique, des biens mobiliers détenus à l'étranger peuvent voir le
verkrijgen, het in België opvorderbare successierecht dat die goederen droit de succession exigible en Belgique, qui frappe ces biens, être
treft, verminderd kunnen zien met het bedrag van de erfbelasting réduit jusqu'à concurrence du montant de l'impôt de succession prélevé
geheven in het land waar die goederen worden aangehouden. dans le pays où ces biens sont détenus.
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 3 juni 2021. la Cour constitutionnelle, le 3 juin 2021.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
L. Lavrysen L. Lavrysen
^