← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 59/2021 van 22 april 2021 Rolnummer 7243 In zake : de prejudiciële
vraag betreffende de artikelen 457bis, 457, § 5, tweede lid, en 466 van het Gerechtelijk Wetboek,
gesteld door de Tuchtraad van de advocaten van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en L. Lavrysen,
en de rechters (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 59/2021 van 22 april 2021 Rolnummer 7243 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 457bis, 457, § 5, tweede lid, en 466 van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Tuchtraad van de advocaten van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en L. Lavrysen, en de rechters (...) | Extrait de l'arrêt n° 59/2021 du 22 avril 2021 Numéro du rôle : 7243 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 457bis, 457, § 5, alinéa 2, et 466 du Code judiciaire, posée par le Conseil de discipline des avocats des bar La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et L. Lavrysen, et des juges J.-P. (...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 59/2021 van 22 april 2021 | Extrait de l'arrêt n° 59/2021 du 22 avril 2021 |
Rolnummer 7243 | Numéro du rôle : 7243 |
In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 457bis, 457, | En cause : la question préjudicielle relative aux articles 457bis, |
§ 5, tweede lid, en 466 van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de | 457, § 5, alinéa 2, et 466 du Code judiciaire, posée par le Conseil de |
Tuchtraad van de advocaten van de balies van het rechtsgebied van het | discipline des avocats des barreaux du ressort de la Cour d'appel de |
Hof van Beroep te Luik. | Liège. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en L. Lavrysen, en de | composée des présidents F. Daoût et L. Lavrysen, et des juges J.-P. |
rechters J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. | Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. |
Leysen, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne en D. | Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne et D. Pieters, assistée |
Pieters, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, | du greffier F. Meersschaut, présidée par le président F. Daoût, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij beslissing van 7 augustus 2019, waarvan de expeditie ter griffie | Par sentence du 7 août 2019, dont l'expédition est parvenue au greffe |
van het Hof is ingekomen op 9 augustus 2019, heeft de Tuchtraad van de | de la Cour le 9 août 2019, le Conseil de discipline des avocats des |
advocaten van de balies van het rechtsgebied van het Hof van Beroep te | barreaux du ressort de la Cour d'appel de Liège a posé la question |
Luik de volgende prejudiciële vraag gesteld : | préjudicielle suivante : |
« Schenden de artikelen 457bis, 457, § 5, tweede lid, en 466 van het | « Les articles 457bis, 457, § 5, alinéa 2, et 466 du Code judiciaire |
Gerechtelijk Wetboek de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre | violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce que ces |
die bepalingen niet erin voorzien dat een procedure betreffende een | dispositions ne prévoient pas qu'une procédure concernant un avocat |
Duitstalige advocaat in haar geheel in het Duits kan verlopen voor een | germanophone puisse se dérouler en sa totalité dans la langue |
kamer van de Tuchtraad van het Hof van Beroep te Luik (en de Tuchtraad | allemande devant une chambre du Conseil de discipline de la Cour |
van beroep) waarvan alle leden die taal spreken, terwijl de | d'appel de Liège (et le Conseil de discipline d'appel) dont tous les |
tuchtprocedure betreffende Franstalige of Nederlandstalige advocaten | membres parlent cette langue, alors que la procédure disciplinaire |
wel in haar geheel in hun taal verloopt voor een kamer van de | concernant des avocats francophones ou néerlandophones se déroule bien |
Tuchtraad (eventueel van beroep) waarvan alle leden de taal van de | dans sa totalité dans leur langue devant une chambre du Conseil de |
rechtspleging beheersen en terwijl om het even welke Duitstalige | discipline (éventuellement d'appel) dont tous les membres maîtrisent |
rechtzoekende van het Duitse taalgebied een recht op een procedure in | la langue de la procédure et qu'un justiciable germanophone de la |
het Duits kan doen gelden voor de Rechtbank van eerste aanleg, de | région de la langue allemande quel qu'il soit peut faire valoir un |
Ondernemingsrechtbank en de Arbeidsrechtbank te Eupen en voor het Hof | droit à une procédure en langue allemande devant les Tribunaux de |
première instance, de l'Entreprise, et du Travail d'Eupen et devant | |
van Beroep en het Arbeidshof te Luik ? ». | les Cours d'appel et du travail de Liège ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de artikelen 457, § | B.1.1. La question préjudicielle porte sur les articles 457, § 5, |
5, 457bis en 466 van het Gerechtelijk Wetboek, die bepalen : | 457bis et 466 du Code judiciaire, qui disposent : |
« Art. 457.[...] |
« Art. 457.[...] |
§ 5. De tuchtraad houdt zitting met een kamervoorzitter, vier | § 5. Le conseil de discipline siège au nombre d'un président de |
assessoren en een secretaris, die niet deelneemt aan de beraadslaging. | chambre, de quatre assesseurs et d'un secrétaire qui ne prend pas part |
De tuchtraad bevat ten minste één lid van de balie waartoe de advocaat | à la délibération. Le conseil de discipline comprend au moins un |
tegen wie de tuchtrechtelijke vervolging is ingesteld, behoort. | membre du barreau de l'avocat contre qui la procédure disciplinaire |
est poursuivie. | |
De tuchtraad bij het hof van beroep te Luik heeft een kamer die is | Le conseil de discipline au siège de la cour d'appel de Liège comprend |
samengesteld uit ten minste twee leden die de Duitse en de Franse taal | une chambre composée d'au moins deux membres connaissant la langue |
kennen en die geen deel uitmaken van de balie van Eupen. | allemande et la langue française et ne faisant pas partie du barreau |
Art. 457bis.De rechtspleging voor de tuchtraad wordt gevoerd in de |
d'Eupen. Art. 457bis.La procédure devant le conseil de discipline est suivie |
taal van de Orde waartoe de vervolgde advocaat behoort. | dans la langue de l'Ordre dont dépend l'avocat poursuivi. |
Onverminderd de toepassing van artikel 457, § 5, tweede lid, moeten | Sans préjudice de l'article 457, § 5, alinéa 2, tous les membres du |
alle leden van de zetel de taal van de rechtspleging kennen. | siège doivent connaître la langue de la procédure. |
Wanneer de tuchtrechtelijke rechtspleging echter een Duitstalige | Toutefois, lorsque la procédure disciplinaire concerne un avocat |
advocaat betreft, mag deze zich in het Duits uitdrukken ». | germanophone, celui-ci est autorisé à s'exprimer en allemand ». |
« Art. 466.De rechtspleging voor de tuchtraad van beroep wordt |
« Art. 466.La procédure devant le conseil de discipline d'appel est |
gevoerd in de taal van de beslissing waartegen hoger beroep werd | suivie dans la langue de la sentence dont appel. Sauf préjudice de |
ingesteld. Onverminderd de toepassing van artikel 457, § 5, tweede | l'application de l'article 457, § 5, alinéa 2, tous les membres du |
lid, moeten alle leden van de zetel de taal van de rechtspleging | siège doivent connaître la langue de la procédure. |
kennen. Wanneer de tuchtprocedure evenwel een Duitstalige advocaat betreft, | Toutefois, lorsque la procédure disciplinaire concerne un avocat |
mag laatstgenoemde Duits spreken ». | germanophone, celui-ci est autorisé à s'exprimer en allemand ». |
B.1.2. De tuchtregeling van de advocaten werd grondig herwerkt met de | B.1.2. Le régime disciplinaire des avocats a été profondément remanié |
wet van 21 juni 2006 « tot wijziging van een aantal bepalingen van het | avec la loi du 21 juin 2006 « modifiant certaines dispositions du Code |
Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot de balie en de tuchtprocedure | judiciaire concernant le barreau et la procédure disciplinaire |
voor haar leden » (hierna : de wet van 21 juni 2006). Uit de | applicable aux membres de celui-ci » (ci-après : la loi du 21 juin |
parlementaire voorbereiding van die wet blijkt dat de hervorming tot | 2006). Il ressort des travaux préparatoires de cette loi que |
doel had « een nieuwe tuchtprocedure vast [te stellen] die meer in | l'objectif de la réforme était de prévoir « une nouvelle procédure |
overeenstemming is met de moderne opvattingen over het publiek belang | disciplinaire plus conforme aux conceptions modernes de l'intérêt |
» (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-1724/001, p. 3). Het | public » (Doc. parl., Chambre, 2004-2005, DOC 51-1724/001, p. 3). Le |
uitgangspunt dat de tuchtrechtelijke bevoegdheid en beoordeling over | législateur a maintenu le principe selon lequel le dossier |
advocaten door advocaten zelf moet worden uitgeoefend, is door de | disciplinaire d'un avocat doit être instruit par ses pairs (ibid., p. |
wetgever behouden (ibid., p. 5). Uitgaande van de overtuiging dat het | 5). Partant de l'idée que le droit disciplinaire relève de la |
tuchtrecht hoort bij het kwaliteitsbeleid van een vertrouwensberoep, | politique qualitative d'une profession impliquant une relation de |
was de wetgever de opvatting toegedaan dat het tuchtrecht ten dienste | confiance, le législateur a estimé que le droit disciplinaire doit |
moet staan van het algemeen belang in die zin dat het een behoorlijke | servir l'intérêt général en ce sens qu'il doit garantir le bon |
uitoefening van het advocatenberoep moet waarborgen (ibid., pp. 6-14). | exercice de la profession d'avocat (ibid., pp. 6-14). Par cette loi, |
Met die wet wilde de wetgever de tuchtprocedure vereenvoudigen en | le législateur entendait simplifier et professionnaliser la procédure |
professionaliseren, door het aantal tuchtraden te verminderen, | disciplinaire, en réduisant le nombre de conseils de discipline, à |
namelijk één per rechtsgebied van hof van beroep (artikel 456 van het | savoir un par ressort de cour d'appel (article 456 du Code judiciaire, |
Gerechtelijk Wetboek, zoals vervangen bij artikel 7 van de wet van 21 | tel qu'il a été remplacé par l'article 7 de la loi du 21 juin 2006) et |
juni 2006) en twee tuchtraden van beroep met zetel te Brussel (artikel | deux conseils de discipline d'appel établis à Bruxelles (article 464 |
464 van het Gerechtelijk Wetboek, zoals vervangen bij artikel 17 van | du Code judiciaire, tel qu'il a été remplacé par l'article 17 de la |
de wet van 21 juni 2006). | loi du 21 juin 2006). |
B.1.3. Artikel 457, § 5, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek werd | B.1.3. L'article 457, § 5, alinéa 2, du Code judiciaire, a été inséré |
ingevoegd via een amendement dat als volgt werd verantwoord : | par la voie d'un amendement justifié comme suit : |
« Dit amendement strekt ertoe te waarborgen dat bij tuchtrechtelijke | « Cet amendement vise à garantir qu'en cas de poursuite disciplinaire |
vervolging van een advocaat van de balie van Eupen die advocaat zich | à l'encontre d'un avocat du barreau d'Eupen, celui-ci puisse se |
kan verantwoorden voor een kamer van vijf leden die bestaat uit een | justifier devant une chambre de cinq membres, comprenant un |
vertegenwoordiger van de balie van Eupen (zoals het wetsvoorstel | représentant du barreau d'Eupen (comme le prévoit la proposition), |
bepaalt), twee leden die geen lid zijn van de balie van Eupen maar de | deux membres externes au barreau d'Eupen, mais connaissant la langue |
Duitse taal kennen, en twee leden die zuiver Franstalig zijn » (Parl. | allemande, ainsi que deux membres purement francophones » (Doc. parl., |
St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-1724/002, p. 1). | Chambre, 2005-2006, DOC 51-1724/002, p. 1). |
In de bevoegde commissie werd datzelfde amendement als volgt | Ce même amendement a été commenté en ces termes au sein de la |
toegelicht : | commission compétente : |
« De advocaten van de balie van Eupen hebben recht op een procedure | « Les avocats du barreau d'Eupen ont droit à une procédure menée |
die volledig in het Duits gevoerd wordt [...]. De kamer, die zal | intégralement en langue allemande. La chambre, qui statuera sur les |
oordelen over de advocaten verbonden aan de balie van Eupen, moet | avocats inscrits au barreau d'Eupen, doit dès lors compter au moins |
daarom minstens twee leden tellen die ook Duits spreken en die geen | deux membres connaissant également la langue allemande et externes au |
lid zijn van de balie van Eupen. Deze leden van de tuchtraad zijn dus | barreau d'Eupen. Ces membres du conseil de discipline ne seront donc |
pas nécessairement germanophones, ce qui semble d'ailleurs impossible, | |
niet noodzakelijk Duitstaligen, dat lijkt trouwens niet mogelijk | étant donné que la plupart des avocats germanophones seront inscrits |
aangezien de meeste Duitstalige advocaten aan de balie van Eupen | au barreau d'Eupen. Cette chambre doit pouvoir mener la procédure en |
zullen verbonden zijn. Deze kamer moet de procedure in het Duits | langue allemande mais, dans le même temps, il y a lieu de maintenir |
kunnen voeren maar tegelijk moet een zekere afstand behouden worden | une certaine distance par rapport à l'avocat qui fait l'objet de la |
tot de advocaat die het voorwerp van de tuchtprocedure is » (Parl. | procédure disciplinaire » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC |
St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-1724/003, p. 6). | 51-1724/003, p. 6). |
B.1.4. Artikel 457bis werd eveneens geamendeerd, wat in de | B.1.4. L'article 457bis a également fait l'objet d'un amendement, |
parlementaire voorbereiding als volgt werd verantwoord : | justifié comme suit dans les travaux préparatoires : |
« Het amendement bepaalt uitdrukkelijk dat de tuchtrechtelijke | « L'amendement prévoit expressément que la procédure disciplinaire se |
procedure wordt gevoerd in het Nederlands of in het Frans, naar gelang | fait en langue néerlandaise ou en langue française, selon l'Ordre des |
van de orde van balies (OVB of OBFG) waartoe de vervolgde advocaat | barreaux (OBFG ou OVB) dont dépend l'avocat poursuivi. Il s'agit du |
behoort. Het gaat om de tegenhanger van artikel 18, dat de taal van de | pendant de l'article 18 qui règle la langue de la procédure devant le |
procedure voor de tuchtraad van beroep regelt. | conseil de discipline d'appel. |
Om evenwel te voorzien in een zekere eerbiediging van de rechten van | Toutefois, afin de prévoir un certain respect des droits de la défense |
de verdediging van de Duitstalige advocaat die tuchtrechtelijk wordt | de l'avocat germanophone faisant l'objet d'une poursuite |
vervolgd, wordt hem in het amendement de mogelijkheid gegeven | disciplinaire, l'amendement lui permet le cas échéant de s'exprimer |
eventueel Duits te spreken » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC | verbalement en langue allemande » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC |
51-1724/002, p. 2). | 51-1724/002, p. 2). |
B.1.5. Uit de wetgevende context en de voormelde parlementaire | B.1.5. Il ressort du contexte législatif et des travaux préparatoires |
voorbereiding blijkt dat de in het geding zijnde bepalingen, met het | |
begrip « Duitstalige advocaat », de advocaten die zijn ingeschreven | précités que par la notion d'« avocat germanophone », les dispositions |
bij de balie te Eupen beogen. | en cause visent les avocats inscrits au barreau d'Eupen. |
B.2. De Ministerraad wijst erop dat artikel 466 van het Gerechtelijk | B.2. Le Conseil des ministres relève que l'article 466 du Code |
Wetboek niet van toepassing is op de voor de verwijzende tuchtraad | judiciaire n'est pas applicable à l'affaire pendante devant le conseil |
hangende zaak en dat het dus niet nuttig is voor de oplossing van het | de discipline a quo et qu'il n'est donc pas utile à la solution du |
geschil. | litige. |
Artikel 466 van het Gerechtelijk Wetboek betreft de procedure voor de | L'article 466 du Code judiciaire concerne la procédure devant le |
tuchtraad van beroep. Aangezien de verwijzende rechter slechts bevoegd | conseil de discipline d'appel. Dès lors que le juge a quo n'est |
is voor de procedure in eerste aanleg, is het antwoord op de | compétent que pour la procédure d'instance, la réponse à la question |
prejudiciële vraag, in zoverre zij betrekking heeft op artikel 466 van het Gerechtelijk Wetboek, kennelijk niet nuttig voor de oplossing van het geschil ten gronde. Het Hof beperkt dan ook zijn onderzoek tot de artikelen 457, § 5, tweede lid, en 457bis van het Gerechtelijk Wetboek. B.3.1. De Tuchtraad bij het Hof van Beroep te Luik, die het verwijzende rechtscollege is, interpreteert de in het geding zijnde bepalingen in die zin dat het Frans wordt beschouwd als de taal van de procedure voor die tuchtraad, zelfs wanneer de vervolgde advocaat is ingeschreven bij de balie te Eupen. B.3.2. De voor de verwijzende tuchtraad vervolgde partij en de Ministerraad voeren aan dat die interpretatie van de in het geding zijnde bepalingen verkeerd is. Volgens hen volgt uit de formulering | préjudicielle, en ce qu'elle porte sur l'article 466 du Code judiciaire, n'est manifestement pas utile à la solution du litige au fond. La Cour limite dès lors son examen aux articles 457, § 5, alinéa 2, et 457bis du Code judiciaire. B.3.1. Le Conseil de discipline près la Cour d'appel de Liège, qui est la juridiction a quo, interprète les dispositions en cause en ce sens qu'elles désignent la langue française comme la langue de la procédure devant lui, même lorsque l'avocat poursuivi est inscrit au barreau d'Eupen. B.3.2. La partie poursuivie devant le conseil de discipline a quo et le Conseil des ministres soutiennent que cette interprétation des dispositions en cause est erronée. Selon eux, il découle du libellé de |
van die bepalingen en uit de wil van de wetgever dat de procedure | ces dispositions et de la volonté du législateur que la procédure doit |
integraal in het Duits moet worden gevoerd indien de vervolgde | se dérouler intégralement en langue allemande si l'avocat poursuivi |
advocaat is ingeschreven bij de balie te Eupen. | est inscrit au barreau d'Eupen. |
B.3.3. Het staat in de regel aan de verwijzende rechter om de | B.3.3. Il appartient en règle au juge a quo d'interpréter les |
bepalingen die hij van toepassing acht te interpreteren, onder | dispositions qu'il estime applicables, sous réserve d'une lecture |
voorbehoud van een kennelijk verkeerde lezing van de in het geding | manifestement erronée de la disposition en cause. |
zijnde bepalingen. | |
Tijdens de parlementaire voorbereiding van de in het geding zijnde | Lors des travaux préparatoires des dispositions en cause, des |
bepalingen werden tegenstrijdige verklaringen gegeven inzake de | déclarations contradictoires ont été émises à propos de la |
betekenis van die bepalingen, wat de taal van de tuchtprocedure | signification de ces dispositions, en ce qui concerne la langue de la |
lastens een advocaat bij de balie te Eupen betreft. Terwijl in de in | procédure disciplinaire introduite à charge d'un avocat inscrit au |
B.1.3 geciteerde parlementaire voorbereiding uitdrukkelijk wordt | barreau d'Eupen. Alors que les travaux préparatoires cités en B.1.3 |
gesteld dat « de advocaten van de balie van Eupen [...] recht [hebben] | indiquent explicitement que « les avocats du barreau d'Eupen ont droit |
op een procedure die volledig in het Duits gevoerd wordt » (Parl. St., | à une procédure menée intégralement en langue allemande » (Doc. parl., |
Kamer, 2005-2006, DOC 51-1724/003, p. 6), wordt in de in B.1.4 | Chambre, 2005-2006, DOC 51-1724/003, p. 6), les travaux préparatoires |
geciteerde parlementaire voorbereiding gesteld dat de woorden « de | cités en B.1.4 précisent que les mots « la langue de l'Ordre », |
taal van de Orde », vervat in artikel 457bis van het Gerechtelijk | contenus dans l'article 457bis du Code judiciaire, visent la langue |
Wetboek, verwijzen naar het Frans voor de « Ordre des barreaux | |
francophones et germanophone » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC | française pour l'Ordre des barreaux francophones et germanophone (Doc. |
51-1724/002, p. 2). Hieruit volgt dat de interpretatie van de in het | parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-1724/002, p. 2). Il en résulte que |
geding zijnde bepalingen door het verwijzende rechtscollege, volgens | l'interprétation des dispositions en cause par la juridiction a quo, |
welke de taal van een tuchtprocedure lastens een advocaat die is | selon laquelle la langue d'une procédure disciplinaire à charge d'un |
ingeschreven bij de balie te Eupen het Frans is, niet kennelijk | avocat inscrit au barreau d'Eupen est la langue française, n'est pas |
verkeerd is. Het Hof onderzoekt de in het geding zijnde bepalingen dan | manifestement erronée. La Cour examine dès lors les dispositions en |
ook in die interpretatie. | cause dans cette interprétation. |
B.4. Het Hof wordt verzocht zich uit te spreken over de | B.4. La Cour est invitée à statuer sur la compatibilité des |
bestaanbaarheid van de in het geding zijnde bepalingen met de | |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre zij niet erin voorzien | dispositions en cause avec les articles 10 et 11 de la Constitution, |
en ce qu'elles ne prévoient pas qu'une procédure disciplinaire | |
dat een tuchtprocedure betreffende een advocaat die is ingeschreven | concernant un avocat qui est inscrit au barreau d'Eupen se déroule |
bij de balie te Eupen integraal in het Duits verloopt voor een kamer | intégralement en langue allemande, devant une chambre du conseil de |
van de tuchtraad waarvan alle leden die taal spreken, terwijl de | discipline dont tous les membres parlent cette langue, alors que les |
advocaten die zijn ingeschreven bij een andere balie van de « Ordre | avocats qui sont inscrits à un autre barreau de l'« Ordre des barreaux |
des barreaux francophones et germanophone » of bij een balie van de « | francophones et germanophone » ou à un barreau de l'« Orde van Vlaamse |
Orde van Vlaamse balies » wel recht hebben op een tuchtprocedure die | balies » ont droit à une procédure disciplinaire qui se déroule dans |
volledig verloopt in respectievelijk het Frans of het Nederlands voor | sa totalité respectivement en langue française ou en langue |
een kamer van de tuchtraad waarvan alle leden die taal spreken, en | néerlandaise, devant une chambre du conseil de discipline dont tous |
terwijl iedere Duitstalige rechtzoekende in het Duitse taalgebied een | les membres parlent cette langue, et qu'un justiciable germanophone de |
procedure in het Duits kan genieten voor de rechtbanken te Eupen en | la région de langue allemande peut bénéficier d'une procédure en |
voor het Hof van Beroep en het Arbeidshof te Luik. | langue allemande devant les tribunaux d'Eupen et devant les Cours |
De prejudiciële vraag betreft aldus, enerzijds, de taal van de | d'appel et du travail de Liège. |
rechtspleging en, anderzijds, de samenstelling van de tuchtraad in een | Ainsi, la question préjudicielle concerne, d'une part, la langue de la |
tuchtprocedure betreffende een advocaat die is ingeschreven bij de | procédure et, d'autre part, la composition du conseil de discipline |
dans une procédure disciplinaire concernant un avocat inscrit au | |
balie te Eupen. | barreau d'Eupen. |
Het Hof onderzoekt de prejudiciële vraag eerst in zoverre zij | La Cour examine tout d'abord la question préjudicielle en ce qu'elle |
betrekking heeft op de taal van de rechtspleging (artikel 457bis) en | porte sur la langue de la procédure (article 457bis) et ensuite en ce |
vervolgens in zoverre zij betrekking heeft op de samenstelling van de | qu'elle porte sur la composition du conseil de discipline (article |
tuchtraad (artikel 457, § 5). Ten aanzien van de taal van de rechtspleging B.5. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.6. Het verschil in behandeling berust op een objectief criterium, namelijk de hoedanigheid van advocaat die is ingeschreven bij de balie te Eupen. B.7. Uit de in B.1.2 geciteerde parlementaire voorbereiding van de wet | 457, § 5). Quant à la langue de la procédure B.5. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité et de non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.6. La différence de traitement repose sur un critère objectif, à savoir la qualité d'avocat inscrit au barreau d'Eupen. |
van 21 juni 2006 blijkt dat de wetgever tot doel had de tuchtprocedure | B.7. Il ressort des travaux préparatoires de la loi du 21 juin 2006 |
voor de advocatuur te vereenvoudigen en te professionaliseren. Dat | cités en B.1.2 que l'objectif du législateur était de simplifier et de |
professionnaliser la procédure disciplinaire relative aux avocats. Cet | |
doel is legitiem. | objectif est légitime. |
B.8.1. Aangezien de wetgever heeft vastgesteld dat een « verspreiding | B.8.1. Le législateur ayant constaté que l'« étalement des procédures |
van de tuchtprocedures van de advocaten over 28 raden in eerste aanleg | disciplinaires pour les avocats sur vingt-huit conseils en première |
en 6 in graad van beroep [...] oubollig, amateuristisch en inefficiënt | instance et six conseils en appel est désuet et inefficace, et relève |
[is] » (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-1724/001, p. 10), is het, | de l'amateurisme » (Doc. parl., Chambre, 2004-2005, DOC 51-1724/001, |
in het licht van de doelstellingen inzake professionalisering en | p. 10), il est pertinent, à la lumière des objectifs de |
vereenvoudiging, pertinent dat de tuchtraden voortaan worden | professionnalisation et de simplification, que les conseils de |
ondergebracht bij de zetels van de hoven van beroep en dat de | discipline soient désormais installés aux sièges des cours d'appel et |
tuchtprocedures lastens de advocaten die zijn ingeschreven bij de | que les procédures disciplinaires à charge des avocats inscrits au |
balie te Eupen bijgevolg worden behandeld door de Tuchtraad bij het | barreau d'Eupen soient par conséquent traitées par le Conseil de |
Hof van Beroep te Luik. | discipline près la Cour d'appel de Liège. |
B.8.2. Ten aanzien van het voormelde doel om de tuchtprocedure voor de advocatuur te vereenvoudigen en te professionaliseren, is het evenwel niet pertinent dat de advocaten die zijn ingeschreven bij de balie te Eupen het recht wordt ontzegd om een tuchtprocedure te genieten die integraal in het Duits verloopt, noch dat de tuchtprocedure lastens hen in een taal verloopt die zij niet noodzakelijk machtig zijn. Uit geen enkel element in de parlementaire voorbereiding blijkt om welke reden dat doel niet evenzeer zou worden bereikt indien de tuchtprocedure ten aanzien van de advocaten die zijn ingeschreven bij de balie te Eupen in het Duits wordt gevoerd. Het beperkte aantal advocaten dat is ingeschreven bij de balie te Eupen kan niet rechtvaardigen dat op discriminerende wijze afbreuk wordt gedaan aan de rechten van verdediging van die advocaten. B.8.3. Artikel 457bis van het Gerechtelijk Wetboek, in die zin geïnterpreteerd dat het niet toelaat dat een tuchtprocedure betreffende een advocaat die is ingeschreven bij de balie te Eupen integraal in het Duits verloopt, is niet bestaanbaar met de artikelen | B.8.2. Au regard de l'objectif, précité, de simplifier et de professionnaliser la procédure disciplinaire pour les avocats, il n'est toutefois pas pertinent que les avocats inscrits au barreau d'Eupen soient privés du droit de bénéficier d'une procédure disciplinaire qui se déroule intégralement en langue allemande, et que la procédure disciplinaire à leur charge se déroule dans une langue qu'ils ne maîtrisent pas nécessairement. Aucun élément des travaux préparatoires ne fait apparaître pour quelle raison cet objectif ne serait pas atteint dans la même mesure si la procédure disciplinaire à l'égard des avocats inscrits au barreau d'Eupen était menée en langue allemande. Le nombre limité des avocats inscrits au barreau d'Eupen ne saurait justifier qu'il soit porté une atteinte discriminatoire aux droits de défense de ces avocats. B.8.3. L'article 457bis du Code judiciaire, interprété en ce sens qu'il ne permet pas qu'une procédure disciplinaire concernant un avocat inscrit au barreau d'Eupen se déroule intégralement en langue |
10 en 11 van de Grondwet. | allemande, n'est pas compatible avec les articles 10 et 11 de la |
Ten aanzien van de samenstelling van de tuchtraad | Constitution. Quant à la composition du conseil de discipline |
B.9.1. De wetgever heeft, wat de samenstelling van de tuchtraad | B.9.1. Le législateur a tenu compte, en ce qui concerne la composition |
betreft, rekening gehouden met de specifieke situatie van de advocaten | du conseil de discipline, de la situation spécifique des avocats |
die zijn ingeschreven bij de balie te Eupen, door te bepalen dat zij | inscrits au barreau d'Eupen, en disposant que ceux-ci sont jugés par |
worden berecht door een kamer die is samengesteld uit ten minste twee | une chambre composée d'au moins deux membres connaissant la langue |
leden die kennis hebben van het Duits (artikel 457, § 5, tweede lid). | allemande (article 457, § 5, alinéa 2). En outre, comme c'est le cas |
Daarenboven, zoals dat het geval is voor alle tuchtraden, telt de | pour tous les conseils de discipline, la chambre comprend au moins un |
kamer ten minste één lid van de balie waartoe de advocaat behoort | membre du barreau de l'avocat contre qui la procédure disciplinaire |
tegen wie de tuchtrechtelijke vervolging is ingesteld (artikel 457, § | est poursuivie (article 457, § 5, alinéa 1er), en l'espèce le barreau d'Eupen. |
5, eerste lid), in onderhavig geval de balie te Eupen. | La circonstance que la chambre compte éventuellement deux membres qui |
Het feit dat de kamer mogelijkerwijs twee leden telt die geen kennis | ne connaissent pas la langue allemande ne porte pas atteinte aux |
hebben van het Duits, doet geen afbreuk aan de rechten van verdediging | droits de défense de l'avocat concerné, dès lors qu'il est garanti que |
van de betrokken advocaat, aangezien wordt gewaarborgd dat de | la décision à l'égard de l'avocat peut être prise dans le respect de |
beslissing jegens de advocaat kan worden genomen met inachtneming van | toutes les circonstances de l'affaire. A cet effet, il est requis que |
alle omstandigheden van de zaak. Daartoe is vereist dat de | les déclarations faites en langue allemande et à tout le moins les |
verklaringen in het Duits en minstens de voor de procedure essentiële | pièces essentielles pour la procédure soient traduites en langue |
stukken naar het Frans worden vertaald opdat ze ook voor de leden van | française afin qu'elles soient aussi compréhensibles pour les membres |
de tuchtraad die het Duits niet machtig zijn, begrijpbaar zouden zijn. | du conseil de discipline qui ne maîtrisent pas la langue allemande. |
B.9.2. Onder voorbehoud dat de verklaringen in het Duits en minstens | B.9.2. Sous réserve de ce que les déclarations faites en langue |
de voor de procedure essentiële stukken naar het Frans worden vertaald | allemande et à tout le moins les pièces essentielles pour la procédure |
soient traduites en langue française afin qu'elles soient aussi | |
opdat ze ook voor de leden van de tuchtraad die het Duits niet machtig | compréhensibles pour les membres du conseil de discipline qui ne |
zijn, begrijpbaar zouden zijn, is artikel 457, § 5, tweede lid, van | maîtrisent pas la langue allemande, l'article 457, § 5, alinéa 2, du |
het Gerechtelijk Wetboek niet onbestaanbaar met de artikelen 10 en 11 | Code judiciaire n'est pas incompatible avec les articles 10 et 11 de |
van de Grondwet in zoverre het niet verplicht dat een tuchtprocedure | la Constitution en ce qu'il n'impose pas qu'une procédure |
betreffende een advocaat die is ingeschreven bij de balie te Eupen | disciplinaire concernant un avocat inscrit au barreau d'Eupen se |
verloopt voor een kamer van de tuchtraad waarvan alle leden de Duitse | déroule devant une chambre du conseil de discipline dont tous les |
taal beheersen. | membres maîtrisent la langue allemande. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
- Artikel 457bis van het Gerechtelijk Wetboek schendt de artikelen 10 | - L'article 457bis du Code judiciaire viole les articles 10 et 11 de |
en 11 van de Grondwet, in die zin geïnterpreteerd dat het niet erin | la Constitution, dans l'interprétation selon laquelle il ne prévoit |
voorziet dat een tuchtprocedure betreffende een advocaat die is | pas qu'une procédure disciplinaire concernant un avocat inscrit au |
ingeschreven bij de balie te Eupen integraal in het Duits verloopt. | barreau d'Eupen se déroule intégralement en langue allemande. |
- Onder het in B.9.2 vermelde voorbehoud, schendt artikel 457, § 5, | - Sous la réserve formulée en B.9.2, l'article 457, § 5, alinéa 2, du |
tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het niet erin voorziet dat een tuchtprocedure betreffende een advocaat die is ingeschreven bij de balie te Eupen verloopt voor een kamer van de tuchtraad waarvan alle leden de Duitse taal beheersen. Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 22 april 2021. De griffier, F. Meersschaut De voorzitter, | Code judiciaire, ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il ne prévoit pas qu'une procédure disciplinaire concernant un avocat inscrit au barreau d'Eupen se déroule devant une chambre du conseil de discipline dont tous les membres maîtrisent la langue allemande. Ainsi rendu en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 22 avril 2021. Le greffier, F. Meersschaut Le président, |
F. Daoût | F. Daoût |