Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 128/2020 van 1 oktober 2020 Rolnummer 7309 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 164/3 tot 164/5 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Antwerpen, afdeling Turnhout Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit emeritus voorzitter A. Alen, overeenkomstig artikel 60b(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 128/2020 van 1 oktober 2020 Rolnummer 7309 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 164/3 tot 164/5 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Antwerpen, afdeling Turnhout Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit emeritus voorzitter A. Alen, overeenkomstig artikel 60b(...) Extrait de l'arrêt n° 128/2020 du 1 er octobre 2020 Numéro du rôle : 7309 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 164/3 à 164/5 du Code civil, posée par le Tribunal de première instance d'Anvers, division Turnhout La Cour constitutionnelle, composée du président émérite A. Alen, conformément à l'article 60bis(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 128/2020 van 1 oktober 2020 Extrait de l'arrêt n° 128/2020 du 1er octobre 2020
Rolnummer 7309 Numéro du rôle : 7309
In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 164/3 tot En cause : la question préjudicielle relative aux articles 164/3 à
164/5 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste 164/5 du Code civil, posée par le Tribunal de première instance
aanleg Antwerpen, afdeling Turnhout. d'Anvers, division Turnhout.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit emeritus voorzitter A. Alen, overeenkomstig artikel composée du président émérite A. Alen, conformément à l'article 60bis
60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, du
Hof, voorzitter F. Daoût, en de rechters T. Merckx-Van Goey, P. président F. Daoût, et des juges T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T.
Nihoul, T. Giet, J. Moerman en M. Pâques, bijgestaan door de griffier Giet, J. Moerman et M. Pâques, assistée du greffier F. Meersschaut,
F. Meersschaut, onder voorzitterschap van emeritus voorzitter A. Alen, présidée par le président émérite A. Alen,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 21 november 2019, waarvan de expeditie ter griffie van Par jugement du 21 novembre 2019, dont l'expédition est parvenue au
het Hof is ingekomen op 26 november 2019, heeft de Rechtbank van greffe de la Cour le 26 novembre 2019, le Tribunal de première
eerste aanleg Antwerpen, afdeling Turnhout, de volgende prejudiciële instance d'Anvers, division Turnhout, a posé la question préjudicielle
vraag gesteld : suivante :
« In hoeverre schenden de oude artikelen 70-72 BW / huidige artikelen « Dans quelle mesure les anciens articles 70 à 72 du Code civil / les
actuels articles 164/3 à 164/5 du Code civil violent-ils les articles
164/3-164/5 BW de artikelen 10 en 11 van de Grondwet (gelijkheids- en 10 et 11 de la Constitution (principe d'égalité et de
non-discriminatiebeginsel) en 22 van de Grondwet (recht op non-discrimination) et l'article 22 de la Constitution (droit au
eerbiediging van privéleven en gezinsleven) al dan niet in samenhang respect de la vie privée et familiale), lus ou non en combinaison avec
gelezen met artikel 6 EVRM (recht op eerlijk proces), daar waar de l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme (droit à
mogelijkheid die voor aanstaande echtgenoten openstaat om in het kader un procès équitable), en ce que la possibilité qu'ont les futurs
van de aangifte van het huwelijk de geboorteakte te vervangen door een époux, dans le cadre de la déclaration de mariage, de suppléer à
akte van bekendheid niet openstaat voor aanstaande wettelijke l'acte de naissance en produisant un acte de notoriété n'est pas
samenwoners in het kader van de aangifte (verklaring) van wettelijke offerte aux futurs cohabitants légaux dans le cadre de la déclaration
samenwoning ? ». de cohabitation légale ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de artikelen 164/3 tot B.1. La question préjudicielle porte sur les articles 164/3 à 164/5 du
164/5 van het Burgerlijk Wetboek. Code civil.
B.2. De in het geding zijnde bepalingen zijn een onderdeel van de B.2. Les dispositions en cause font partie des formalités légales
wettelijke formaliteiten betreffende het huwelijk. Zij hebben in het relatives au mariage. Elles portent en particulier sur la déclaration
bijzonder betrekking op de aangifte van een huwelijk waarbij de de mariage, qui requiert la production d'un acte de naissance (article
geboorteakte een vereist document is (artikel 164/2, § 1, van het 164/2, § 1er, du Code civil). Lors d'une déclaration de mariage,
Burgerlijk Wetboek). Zo dient de ambtenaar van de burgerlijke stand l'officier de l'état civil se doit en effet de vérifier si l'acte de
bij een aangifte immers na te gaan of de geboorteakte van de naissance des futurs époux est disponible dans la banque de données
toekomstige echtgenoten beschikbaar is in de databank voor de akten des actes de l'état civil (BAEC). Le cas échéant, il invite l'officier
van de burgerlijke stand (DABS). Hij verzoekt desgevallend de de l'état civil concerné à enregistrer l'acte de naissance dans la
betrokken ambtenaar om de geboorteakte in de voormelde databank op te banque de données précitée et, en ordre subsidiaire, les futurs époux
nemen, en, in subsidiaire orde, de toekomstige echtgenoten om een à produire un extrait de l'acte de naissance.
uittreksel van de geboorteakte voor te leggen. Le législateur a estimé que dans certaines situations, l'acte de
In bepaalde situaties heeft de wetgever geoordeeld dat de vereiste naissance requis peut être remplacé par un acte de notoriété délivré à
geboorteakte kan worden vervangen door een akte van bekendheid via een
procedure voor de rechter (artikelen 164/3 tot 164/5 van het la suite d'une procédure devant le juge (articles 164/3 à 164/5 du
Burgerlijk Wetboek). Code civil).
Artikel 164/3 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt : L'article 164/3 du Code civil dispose :
« Onverminderd artikel 368-10 kan de echtgenoot, die in de « Sans préjudice de l'article 368-10, en cas d'impossibilité de se
onmogelijkheid verkeert zich een akte van geboorte te verschaffen, de procurer un acte de naissance, l'époux peut produire afin de suppléer
akte van geboorte vervangen door : à l'acte de naissance :
1° indien zijn akte van geboorte werd opgesteld in een land waarvoor 1° si son acte de naissance a été dressé dans un pays pour lequel
de onmogelijkheid of zware moeilijkheden om de bedoelde akte van de l'impossibilité ou les difficultés sérieuses d'obtenir l'acte d'état
burgerlijke stand te verkrijgen, werden aanvaard : civil en question ont été admises :
a) hetzij een gelijkwaardig document afgegeven door de diplomatieke of a) soit un document équivalent délivré par les autorités diplomatiques
consulaire overheden van zijn land van geboorte; ou consulaires de son pays de naissance;
b) hetzij, ingeval van onmogelijkheid of zware moeilijkheden om zich b) soit en cas d'impossibilité ou de difficultés sérieuses à se
voornoemd document te verschaffen, een akte van bekendheid, afgegeven procurer ce dernier document, un acte de notoriété délivré par le juge
door de vrederechter van zijn hoofdverblijfplaats; de paix de sa résidence principale;
2° indien zijn akte van geboorte niet werd opgesteld in een land 2° si son acte de naissance n'a pas été dressé dans un pays pour
waarvoor de onmogelijkheid of zware moeilijkheden om de akte van de lequel l'impossibilité ou les difficultés sérieuses d'obtenir l'acte
burgerlijke stand in kwestie te verkrijgen, werden aanvaard een akte d'état civil en question ont été admises, un acte de notoriété délivré
van bekendheid, afgegeven door de vrederechter van hun par le juge de paix de sa résidence principale.
hoofdverblijfplaats. De Koning bepaalt, bij een besluit vastgesteld na overleg in de Le Roi détermine, par arrêté délibéré en Conseil des ministres et sur
Ministerraad en op voordracht van de minister van Buitenlandse Zaken, proposition du ministre des Affaires étrangères, une liste des pays
een lijst van landen waarvoor de in lid 1, 1°, bedoelde onmogelijkheid pour lesquels l'impossibilité ou les difficultés sérieuses, visées à
of zware moeilijkheden worden aanvaard ». l'alinéa 1er, 1°, sont admises ».
Artikel 164/4 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt : L'article 164/4 du Code civil dispose :
« In de akte van bekendheid verklaren twee getuigen, van minimum « L'acte de notoriété contient la déclaration faite par deux témoins,
achttien jaar oud, de voornamen, de naam, het beroep en de plaats van d'au moins dix-huit ans, les prénoms, nom, profession et lieu
inschrijving in het bevolkings-, vreemdelingen- of wachtregister van d'inscription dans le registre de la population, le registre des
de toekomstige echtgenoot, en die van zijn ouders, indien deze bekend étrangers ou le registre d'attente du futur époux et de ceux de ses
zijn, de geboorteplaats en, zo mogelijk, de geboortedatum en de parents, s'ils sont connus, le lieu et, autant que possible, la date
redenen die beletten de akte over te leggen. De getuigen tekenen met de naissance et les causes qui empêchent de transmettre l'acte. Les
de vrederechter de akte van bekendheid. Indien een getuige niet kan témoins signent l'acte de notoriété avec le juge de paix. Si un témoin
tekenen wordt dit vermeld ». ne peut pas signer, il en est fait mention ».
Artikel 164/5 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt : L'article 164/5 du Code civil dispose :
« De vrederechter bedoeld in artikel 164/3 maakt de akte van « Le juge de paix visé à l'article 164/3 transmet immédiatement l'acte
bekendheid onmiddellijk over aan de familierechtbank van de plaats de notoriété au tribunal de la famille du lieu où doit se célébrer le
waar het huwelijk moet worden voltrokken. De familierechtbank, na de mariage. Le tribunal de la famille, après avoir entendu le procureur
procureur des Konings te horen, weigert te homologeren indien zij du Roi, refuse d'homologuer l'acte de notoriété s'il juge
oordeelt dat de verklaringen van de getuigen en de redenen die het insuffisantes les déclarations des témoins et les causes qui empêchent
overleggen van de akte van geboorte beletten onvoldoende zijn. de rapporter l'acte de naissance.
De gehomologeerde akte van bekendheid wordt als bijlage in de DABS L'acte de notoriété homologué est enregistré en tant qu'annexe dans la
opgenomen ». BAEC ».
B.3.1. In de voor de verwijzende rechter hangende zaak wordt het verzoek tot homologatie van een akte van bekendheid, opgemaakt door de vrederechter naar aanleiding van een verklaring van wettelijk samenwonen, onderzocht. De verwijzende rechter stelt vast dat de regeling inzake het wettelijk samenwonen niet in een mogelijkheid voorziet om een ontbrekende akte van de burgerlijke stand te vervangen door een akte van bekendheid, terwijl in dergelijke vervanging wel is voorzien in het kader van de regeling betreffende het huwelijk. B.3.2. De verwijzende rechter wenst te vernemen of de artikelen 164/3 tot 164/5 van het Burgerlijk Wetboek bestaanbaar zijn met de artikelen B.3.1. Dans l'affaire pendante devant le juge a quo, celui-ci examine la demande d'homologation d'un acte de notoriété établi par le juge de paix à la suite d'une déclaration de cohabitation légale. Le juge a quo constate que la réglementation relative à la cohabitation légale ne prévoit pas la possibilité de suppléer à un acte manquant de l'état civil par la production d'un acte de notoriété, alors que cette possibilité est prévue par la réglementation relative au mariage. B.3.2. Le juge a quo souhaite savoir si les articles 164/3 à 164/5 du
10, 11 en 22 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met Code civil sont compatibles avec les articles 10, 11 et 22 de la
artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in Constitution, lus ou non en combinaison avec l'article 6 de la
zoverre voor aanstaande echtgenoten de mogelijkheid openstaat om in Convention européenne des droits de l'homme, en ce que la possibilité
het kader van de aangifte van het huwelijk de geboorteakte te qu'ont les futurs époux, dans le cadre de la déclaration de mariage,
vervangen door een akte van bekendheid, terwijl een dergelijke de suppléer à l'absence d'un acte de naissance par la production d'un
mogelijkheid niet openstaat voor aanstaande wettelijk samenwonenden in acte de notoriété n'est pas offerte aux futurs cohabitants légaux dans
het kader van de verklaring van wettelijke samenwoning. le cadre de la déclaration de cohabitation légale.
B.4. Zonder dat het Hof zich dient uit te spreken over de vraag of het B.4. Sans que la Cour doive se prononcer sur la question de savoir si
voorgelegde verschil in behandeling voortvloeit uit de artikelen 164/3 la différence de traitement qui lui est soumise résulte des articles
tot 164/5 van het Burgerlijk Wetboek (aangifte van het huwelijk), dan 164/3 à 164/5 du Code civil (déclaration de mariage) ou des articles
wel uit de artikelen 1475 en 1476 van het Burgerlijk Wetboek 1475 et 1476 du Code civil (déclaration de cohabitation légale), il
(verklaring van wettelijk samenwonen), berust dat verschil op een s'avère que cette différence repose sur une prémisse erronée.
verkeerd uitgangspunt.
Immers, de wetgeving inzake de verklaring van wettelijk samenwonen En effet, la législation relative à la déclaration de cohabitation
vereist niet dat een geboorteakte wordt voorgelegd zodat die wetgeving légale n'exige pas la production d'un acte de naissance, de sorte que
evenmin dient te voorzien in een mogelijkheid tot vervanging van die cette législation ne doit pas prévoir non plus la possibilité de
akte indien ze ontbreekt. Indien door een ambtenaar van de burgerlijke suppléer à l'absence d'un tel acte. Si, dans le cadre de l'examen des
stand met het oog op het onderzoek van de wettelijke voorwaarden conditions légales relatives à la cohabitation légale, un officier de
inzake wettelijk samenwonen toch wordt gevraagd een geboorteakte voor l'état civil demande quand même la production d'un acte de naissance,
te leggen en de betrokkene daarover niet of niet meer beschikt, kan et si le futur cohabitant légal n'en dispose pas ou plus, ce dernier
laatstgenoemde niet tot de voorlegging van die akte worden verplicht ne peut être forcé à produire cet acte et rien ne l'empêche de prouver
en verhindert niets hem via andere middelen van recht, zoals een akte le respect des conditions légales prévues par l'article 1476, § 1er,
van bekendheid, het bewijs te leveren dat aan de wettelijke du Code civil par d'autres voies de droit, telles qu'un acte de
voorwaarden van artikel 1476, § 1, van het Burgerlijk Wetboek is
voldaan. notoriété.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
De artikelen 164/3 tot 164/5 van het Burgerlijk Wetboek schenden niet Les articles 164/3 à 164/5 du Code civil ne violent pas les articles
de artikelen 10, 11 en 22 van de Grondwet, al dan niet in samenhang 10, 11 et 22 de la Constitution, lus ou non en combinaison avec
gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme.
mens. Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 1 oktober 2020. la Cour constitutionnelle, le 1er octobre 2020.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
F. Meersschaut A. Alen F. Meersschaut A. Alen
^