← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 89/2020 van 18 juni 2020 Rolnummer 7112 In zake : het beroep
tot vernietiging van artikel 1469, § 1, vierde lid, van het Burgerlijk Wetboek, zoals dat artikel
werd vervangen bij artikel 34 van de wet van 22 juli Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en
de rechters T. M(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 89/2020 van 18 juni 2020 Rolnummer 7112 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 1469, § 1, vierde lid, van het Burgerlijk Wetboek, zoals dat artikel werd vervangen bij artikel 34 van de wet van 22 juli Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters T. M(...) | Extrait de l'arrêt n° 89/2020 du 18 juin 2020 Numéro du rôle : 7112 En cause : le recours en annulation de l'article 1469, § 1 er , alinéa 4, du Code civil, tel que cet article a été remplacé par l'article 34 de la loi du 22 jui La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges T. Merckx-V(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 89/2020 van 18 juni 2020 | Extrait de l'arrêt n° 89/2020 du 18 juin 2020 |
| Rolnummer 7112 | Numéro du rôle : 7112 |
| In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 1469, § 1, vierde | En cause : le recours en annulation de l'article 1469, § 1er, alinéa |
| lid, van het Burgerlijk Wetboek, zoals dat artikel werd vervangen bij | 4, du Code civil, tel que cet article a été remplacé par l'article 34 |
| artikel 34 van de wet van 22 juli 2018 « tot wijziging van het | de la loi du 22 juillet 2018 « modifiant le Code civil et diverses |
| Burgerlijk Wetboek en diverse andere bepalingen wat het | autres dispositions en matière de droit des régimes matrimoniaux et |
| huwelijksvermogensrecht betreft en tot wijziging van de wet van 31 | modifiant la loi du 31 juillet 2017 modifiant le Code civil en ce qui |
| juli 2017 tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek wat de erfenissen | concerne les successions et les libéralités et modifiant diverses |
| en de giften betreft en tot wijziging van diverse bepalingen ter zake | autres dispositions en cette matière », introduit par l'Ordre des |
| », ingesteld door de « Ordre des barreaux francophones et germanophone | barreaux francophones et germanophone. |
| ». Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters T. | composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges T. |
| Merckx-Van Goey, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman en M. Pâques, | Merckx-Van Goey, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman et M. Pâques, assistée |
| bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, | du greffier F. Meersschaut, présidée par le président F. Daoût, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging | I. Objet du recours et procédure |
| Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 24 januari | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 24 |
| 2019 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 4 | janvier 2019 et parvenue au greffe le 4 février 2019, l'Ordre des |
| februari 2019 heeft de « Ordre des barreaux francophones et | barreaux francophones et germanophone, assisté et représenté par Me |
| germanophone », bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. J.-L. Renchon | |
| en Mr. M. Verdussen, advocaten bij de balie te Brussel, beroep tot | J.-L. Renchon et Me M. Verdussen, avocats au barreau de Bruxelles, a |
| vernietiging ingesteld van artikel 1469, § 1, vierde lid, van het | introduit un recours en annulation de l'article 1469, § 1er, alinéa 4, |
| Burgerlijk Wetboek, zoals dat artikel werd vervangen bij artikel 34 | du Code civil, tel que cet article a été remplacé par l'article 34 de |
| van de wet van 22 juli 2018 « tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek | la loi du 22 juillet 2018 « modifiant le Code civil et diverses autres |
| en diverse andere bepalingen wat het huwelijksvermogensrecht betreft | dispositions en matière de droit des régimes matrimoniaux et modifiant |
| en tot wijziging van de wet van 31 juli 2017 tot wijziging van het | la loi du 31 juillet 2017 modifiant le Code civil en ce qui concerne |
| Burgerlijk Wetboek wat de erfenissen en de giften betreft en tot | |
| wijziging van diverse bepalingen ter zake » (bekendgemaakt in het | les successions et les libéralités et modifiant diverses autres |
| Belgisch Staatsblad van 27 juli 2018). | dispositions en cette matière » (publiée au Moniteur belge du 27 |
| juillet 2018). | |
| (...) | (...) |
| II. In rechte | II. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1. Bij artikel 34 van de wet van 22 juli 2018 « tot wijziging van | B.1. L'article 34 de la loi du 22 juillet 2018 « modifiant le Code |
| het Burgerlijk Wetboek en diverse andere bepalingen wat het | civil et diverses autres dispositions en matière de droit des régimes |
| huwelijksvermogensrecht betreft en tot wijziging van de wet van 31 | matrimoniaux et modifiant la loi du 31 juillet 2017 modifiant le Code |
| juli 2017 tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek wat de erfenissen | civil en ce qui concerne les successions et les libéralités et |
| en de giften betreft en tot wijziging van diverse bepalingen ter zake | modifiant diverses autres dispositions en cette matière » (ci-après : |
| » (hierna : de wet van 22 juli 2018) wordt artikel 1469 van het | la loi du 22 juillet 2018) remplace l'article 1469 du Code civil, dont |
| Burgerlijk Wetboek vervangen, waarvan paragraaf 1 voortaan bepaalt : « Echtgenoten die kiezen voor het stelsel van scheiding van goederen kunnen aan dit stelsel alle bedingen toevoegen die met dat stelsel verenigbaar zijn. Zij kunnen onder meer bedingen toevoegen met betrekking tot de bewijsvoering, tussen hen, van exclusief eigendomsrecht, met betrekking tot het bewijs van vorderingen die de ene tegen de andere kan inroepen, en bedingen ter nadere regeling van enige onverdeeldheid of doelvermogen die tussen hen zou bestaan. Zij kunnen ook bedingen opnemen die ertoe strekken een verrekening tussen hun vermogens te verwezenlijken, met name door toevoeging van een beding van verrekening van aanwinsten. | le paragraphe 1er dispose désormais : « Les époux qui optent pour le régime de la séparation de biens peuvent ajouter à ce régime toutes les clauses compatibles avec ce régime. Ils peuvent notamment ajouter des clauses concernant l'administration de la preuve, entre eux, du droit de propriété exclusif, concernant la preuve de créances que l'un peut invoquer contre l'autre, ainsi que des clauses précisant toute indivision ou patrimoine d'affectation pouvant exister entre eux. Ils peuvent aussi adopter des clauses visant à réaliser un décompte entre leurs patrimoines, notamment par l'ajout d'une clause de participation aux acquêts. |
| De artikelen 1429bis, 1458, 1464 en 1465 zijn van overeenkomstige toepassing ». | Les articles 1429bis, 1458, 1464 et 1465 s'appliquent par analogie ». |
| B.2.1. De Ministerraad voert aan dat het beroep niet ontvankelijk is, | B.2.1. Le Conseil des ministres fait valoir que le recours est |
| in zoverre de « Ordre des barreaux francophones et germanophone » niet | irrecevable, en ce que l'Ordre des barreaux francophones et |
| doet blijken van het vereiste belang. | germanophone ne justifie pas de l'intérêt requis. |
| B.2.2. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | B.2.2. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la |
| Grondwettelijk Hof vereisen dat elke natuurlijke persoon of | Cour constitutionnelle imposent à toute personne physique ou morale |
| rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken | qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne |
| van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de | justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation |
| personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en | pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme |
| ongunstig zou kunnen worden geraakt; bijgevolg is de actio popularis | attaquée; il s'ensuit que l'action populaire n'est pas admissible. |
| niet toelaatbaar. | |
| B.2.3. Artikel 495 van het Gerechtelijk Wetboek, eerste en tweede lid, bepaalt : | B.2.3. L'article 495 du Code judiciaire, alinéas 1er et 2, dispose : |
| « De Orde van Vlaamse balies en de Ordre des Barreaux francophones et | « L'Ordre des barreaux francophones et germanophone et l'Orde van |
| germanophone hebben, elk voor de balies die er deel van uitmaken, de | Vlaamse balies ' ont, [chacun] en ce qui concerne les barreaux qui en |
| taak te waken over de eer, de rechten en de gemeenschappelijke | font partie, pour mission de veiller à l'honneur, aux droits et aux |
| beroepsbelangen van hun leden en zijn bevoegd voor de juridische | intérêts professionnels communs de leurs membres et sont [compétents] |
| bijstand, de stage, de beroepsopleiding van de advocaten-stagiairs en | en ce qui concerne l'aide juridique, le stage, la formation |
| de vorming van alle advocaten behorende tot de balies die er deel van uitmaken. | professionnelle des avocats-stagiaires et la formation de tous les |
| Ze nemen initiatieven en maatregelen die nuttig zijn voor de | avocats appartenant aux barreaux qui en font partie. |
| opleiding, de tuchtrechtelijke regels en de loyauteit in het beroep en | [Ils] prennent les initiatives et les mesures utiles en matière de |
| voor de behartiging van de belangen van de advocaat en van de | formation, de règles disciplinaires et de loyauté professionnelle |
| rechtzoekende ». | ainsi que pour la défense des intérêts de l'avocat et du justiciable ». |
| B.2.4. De Ordes van de balies zijn publiekrechtelijke | B.2.4. Les Ordres des barreaux sont des groupements professionnels de |
| beroepscorporaties die bij wet zijn opgericht en die op verplichte | droit public qui ont été institués par la loi et qui regroupent |
| wijze al diegenen die het beroep van advocaat uitoefenen groeperen. | obligatoirement tous ceux qui exercent la profession d'avocat. |
| De Ordes van de balies kunnen, behoudens de gevallen waarin zij hun | Les Ordres des barreaux ne peuvent agir en justice, sauf dans les cas |
| persoonlijk belang verdedigen, slechts in rechte treden binnen de | où ils défendent leur intérêt personnel, que dans le cadre de la |
| opdracht die de wetgever hun heeft toevertrouwd. Aldus kunnen zij in | mission que le législateur leur a confiée. Ainsi donc, ils peuvent en |
| de eerste plaats in rechte treden wanneer zij de beroepsbelangen van | premier lieu agir en justice lorsqu'ils défendent les intérêts |
| hun leden verdedigen of wanneer de uitoefening van het beroep van | professionnels de leurs membres ou lorsque l'exercice de la profession |
| advocaat in het geding is. Volgens artikel 495, tweede lid, van het | d'avocat est en cause. Selon l'article 495, alinéa 2, du Code |
| Gerechtelijk Wetboek kunnen de Ordes ook initiatieven en maatregelen | judiciaire, les Ordres peuvent également prendre des initiatives et |
| nemen « die nuttig zijn [...] voor de behartiging van de belangen van | des mesures « utiles [...] pour la défense des intérêts de l'avocat et |
| de advocaat en van de rechtzoekende ». | du justiciable ». |
| B.2.5. Uit artikel 495 van het Gerechtelijk Wetboek, in samenhang | B.2.5. Il ressort de l'article 495 du Code judiciaire, lu en |
| gelezen met de artikelen 2 en 87 van de bijzondere wet van 6 januari | combinaison avec les articles 2 et 87 de la loi spéciale du 6 janvier |
| 1989 op het Grondwettelijk Hof, blijkt dat de Ordes van de balies | 1989 sur la Cour constitutionnelle, que les Ordres des barreaux ne |
| slechts als verzoekende of tussenkomende partij voor het Hof in rechte | peuvent agir devant la Cour comme partie requérante ou comme partie |
| kunnen treden ter verdediging van het collectieve belang van de | intervenante pour défendre l'intérêt collectif des justiciables qu'en |
| rechtzoekenden in zoverre dit verbonden is met de taak en de rol van | ce qu'une telle action est liée à la mission et au rôle de l'avocat en |
| de advocaat bij de behartiging van de belangen van de rechtzoekende. | ce qui concerne la défense des intérêts du justiciable. |
| Maatregelen die geen enkele weerslag hebben op het recht op toegang | Des mesures qui n'ont aucune incidence sur le droit d'accès au juge, |
| tot de rechter, op de rechtsbedeling of op de bijstand die advocaten | sur l'administration de la justice ou sur l'assistance que les avocats |
| aan hun cliënten kunnen verlenen, ongeacht of dat gebeurt tijdens een | peuvent offrir à leurs clients, que ce soit lors d'un recours |
| administratief beroep, via een minnelijke schikking of via een geschil | administratif, lors d'une conciliation amiable ou lors d'un litige |
| dat wordt voorgelegd aan de gewone of administratieve rechtscolleges, | soumis aux juridictions judiciaires ou administratives, ne relèvent |
| vallen bijgevolg buiten het bereik van artikel 495 van het | dès lors pas de l'article 495 du Code judiciaire, lu en combinaison |
| Gerechtelijk Wetboek, in samenhang gelezen met de artikelen 2 en 87 | |
| van de bijzondere wet van 6 januari 1989. | avec les articles 2 et 87 de la loi spéciale du 6 janvier 1989. |
| B.3.1. Artikel 1469, § 1, van het Burgerlijk Wetboek, zoals dat | B.3.1. L'article 1469, § 1er, du Code civil, tel qu'il a été remplacé |
| artikel werd vervangen bij artikel 34 van de wet van 22 juli 2018, | par l'article 34 de la loi du 22 juillet 2018, prévoit la possibilité |
| voorziet in de mogelijkheid voor echtgenoten die kiezen voor het | pour les époux qui optent pour le régime de la séparation de biens |
| stelsel van scheiding van goederen, om aan dat stelsel alle bedingen | d'ajouter à ce régime toutes les clauses compatibles avec celui-ci. En |
| toe te voegen die met dat stelsel verenigbaar zijn. In het vierde lid | son alinéa 4, qui est attaqué, il précise que les articles 1429bis, |
| ervan, dat wordt bestreden, wordt gepreciseerd dat de artikelen | |
| 1429bis, 1458, 1464 en 1465 van overeenkomstige toepassing zijn. | 1458, 1464 et 1465 s'appliquent par analogie. L'article 1429bis |
| Artikel 1429bis heeft betrekking op het geval waarin de langstlevende | concerne le cas de l'indignité successorale du conjoint survivant lors |
| echtgenoot onwaardig is om te erven bij de ontbinding van het | |
| wettelijk stelsel, terwijl de artikelen 1458, 1464 en 1465 betrekking | de la dissolution du régime légal, tandis que les articles 1458, 1464 |
| hebben op overeenkomsten die het wettelijk stelsel kunnen wijzigen. | et 1465 concernent des conventions qui peuvent modifier le régime légal. |
| B.3.2. Die bepalingen bevatten geen enkele regel met betrekking tot | B.3.2. Ces dispositions ne contiennent aucune règle relative au statut |
| het statuut van de advocaat of van de rechtzoekenden. Zij kunnen van | de l'avocat ou aux justiciables. Elles sont susceptibles de |
| toepassing zijn op elke burger, naar aanleiding van het overlijden van | s'appliquer à tout citoyen, à l'occasion du décès de ses parents ou de |
| zijn ouders of zijn echtgenoot, maar zij betreffen niet rechtstreeks | son conjoint, mais elles ne concernent pas directement les citoyens en |
| de burgers in hun hoedanigheid van rechtzoekende. Zij hebben geen | leur qualité de justiciable. Elles n'ont aucune incidence sur le droit |
| enkele weerslag op het recht op toegang tot de rechter, op de rechtsbedeling of op de bijstand die advocaten aan hun cliënten kunnen verlenen, ongeacht of dit voorvalt tijdens een administratief beroep, bij een minnelijke schikking of tijdens een geschil dat aan de gewone of de administratieve rechtscolleges is voorgelegd. B.3.3. De omstandigheid dat de bestreden bepaling talrijke geschillen zou kunnen doen ontstaan die voor de rechtbanken zouden worden gebracht, kan, naast het feit dat zij thans zuiver hypothetisch is, die vaststelling niet wijzigen. Ervan uitgaan dat de loutere mogelijkheid dat de toepassing van een wetsbepaling een geschil doet | d'accès au juge, sur l'administration de la justice ou sur l'assistance que les avocats peuvent offrir à leurs clients, que ce soit lors d'un recours administratif, lors d'une conciliation amiable ou lors d'un litige soumis aux juridictions judiciaires ou administratives. B.3.3. La circonstance que la disposition attaquée pourrait donner lieu à de nombreux litiges qui seraient portés devant les tribunaux, outre qu'elle est purement hypothétique, n'est pas de nature à modifier ce constat. En effet, considérer que la seule éventualité que l'application d'une disposition législative occasionne l'apparition d'un litige permettrait aux Ordres des barreaux visés par l'article |
| rijzen, de in artikel 495 van het Gerechtelijk Wetboek beoogde Ordes | 495 du Code judiciaire d'en demander l'annulation reviendrait à leur |
| van balies zou toelaten de vernietiging ervan te vorderen, zou immers | |
| erop neerkomen hun de mogelijkheid te bieden de vernietiging te | permettre de demander l'annulation de chacune des dispositions prises |
| vorderen van elk van de door de verschillende wetgevers aangenomen | par les différents législateurs. |
| bepalingen. B.3.4. Tot slot doet het horen, door de volksvertegenwoordigers | B.3.4. Enfin, l'audition de représentants de l'Ordre des barreaux |
| tijdens de parlementaire voorbereiding van de bestreden bepaling, van | francophones et germanophone par les députés au cours des travaux |
| vertegenwoordigers van de « Ordre des barreaux francophones et | préparatoires de la disposition attaquée ne confère pas à cet Ordre un |
| germanophone », te haren aanzien geen belang ontstaan om bij het | intérêt à demander l'annulation de cette loi devant la Cour |
| Grondwettelijk Hof de vernietiging van die wet te vorderen. De erkende | constitutionnelle. En effet, l'expertise reconnue à l'Ordre des |
| deskundigheid van de « Ordre des barreaux francophones et germanophone | barreaux francophones et germanophone en la matière ne signifie pas |
| » in die aangelegenheid betekent immers niet dat haar situatie, die | que sa situation, celle des avocats ou encore celle des justiciables |
| van de advocaten, of nog, die van de rechtzoekenden die zij bijstaan, | qu'ils assistent seraient affectées par l'application de la |
| zouden worden geraakt door de toepassing van de bepaling waarover zij | disposition au sujet de laquelle il a été consulté par le législateur. |
| door de wetgever is geraadpleegd. | |
| B.3.5. De « Ordre des barreaux francophones et germanophone » beschikt | B.3.5. L'Ordre des barreaux francophones et germanophone ne justifie |
| niet over het vereiste belang om de vernietiging te vorderen van | pas de l'intérêt requis pour demander l'annulation de l'article 1469, |
| artikel 1469, § 1, vierde lid, van het Burgerlijk Wetboek, zoals dat | § 1er, alinéa 4, du Code civil, tel qu'il a été remplacé par l'article |
| artikel werd vervangen bij artikel 34 van de wet van 22 juli 2018, zodat het beroep onontvankelijk is. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 18 juni 2020. De griffier, F. Meersschaut De voorzitter, | 34 de la loi du 22 juillet 2018, de sorte que le recours est irrecevable. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi rendu en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 18 juin 2020. Le greffier, F. Meersschaut Le président, |
| F. Daoût | F. Daoût |