Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 44/2020 van 12 maart 2020 Rolnummer 7138 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 18, § 4, van de wet van 26 mei 2002 « betreffende het recht op maatschappelijke integratie », gesteld door de Arbeidsrechtban Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 44/2020 van 12 maart 2020 Rolnummer 7138 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 18, § 4, van de wet van 26 mei 2002 « betreffende het recht op maatschappelijke integratie », gesteld door de Arbeidsrechtban Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...) Extrait de l'arrêt n° 44/2020 du 12 mars 2020 Numéro du rôle : 7138 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 18, § 4, de la loi du 26 mai 2002 « concernant le droit à l'intégration sociale », posée par le Tribunal du tra La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 44/2020 van 12 maart 2020 Extrait de l'arrêt n° 44/2020 du 12 mars 2020
Rolnummer 7138 Numéro du rôle : 7138
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 18, § 4, van de wet van En cause : la question préjudicielle relative à l'article 18, § 4, de
26 mei 2002 « betreffende het recht op maatschappelijke integratie », la loi du 26 mai 2002 « concernant le droit à l'intégration sociale »,
gesteld door de Arbeidsrechtbank te Gent, afdeling Gent. posée par le Tribunal du travail de Gand, division Gand.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen,
Lavrysen, J.-P. Moerman, T. Giet, R. Leysen en Y. Kherbache, J.-P. Moerman, T. Giet, R. Leysen et Y. Kherbache, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Alen,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 1 maart 2019, waarvan de expeditie ter griffie van het Par jugement du 1er mars 2019, dont l'expédition est parvenue au
Hof is ingekomen op 12 maart 2019, heeft de Arbeidsrechtbank te Gent, greffe de la Cour le 12 mars 2019, le Tribunal du travail de Gand,
afdeling Gent, de volgende prejudiciële vraag gesteld : division Gand, a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 18, § 4, van de Wet van 26 mei 2002 betreffende het « L'article 18, § 4, de la loi du 26 mai 2002 concernant le droit à
recht op maatschappelijke integratie de artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat het bepaalt dat wanneer een centrum een aanvraag ontvangt waarvoor het zich onbevoegd acht, het deze aanvraag binnen de 5 kalenderdagen aan het volgens hem bevoegde centrum moet toezenden en dat het centrum dat deze verplichting niet naleeft, overeenkomstig de door dezelfde wet gestelde voorwaarden, het leefloon of de maatschappelijke integratie door tewerkstelling moet toekennen zolang het de aanvraag niet heeft overgezonden en de redenen die aan de onbevoegdheid ten grondslag liggen niet heeft medegedeeld, terwijl geen zelfde doorzendingsplicht wordt voorzien bij gebreke waaraan het centrum dat deze verplichting niet naleeft, overeenkomstig de door dezelfde wet gestelde voorwaarden, het leefloon of de maatschappelijke integratie door tewerkstelling moet toekennen zolang het de aanvraag niet heeft overgezonden en de redenen die aan de onbevoegdheid ten grondslag liggen niet heeft medegedeeld in het geval een voorheen verleende steun wordt stopgezet omdat het steunverlenend centrum l'intégration sociale viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il prévoit que lorsqu'un centre reçoit une demande pour laquelle il ne se considère pas compétent, celui-ci doit transmettre cette demande dans les cinq jours calendrier au centre qu'il estime être compétent et en ce que le centre qui manque à cette obligation doit accorder, aux conditions fixées par la même loi, le revenu d'intégration ou l'intégration sociale par l'emploi tant qu'il n'a pas transmis la demande ni communiqué les raisons invoquées pour justifier l'incompétence, alors qu'il n'est pas imposé une même obligation de transmission au centre qui, s'il manque à cette obligation, doit accorder, aux conditions fixées par la même loi, le revenu d'intégration ou l'intégration sociale par l'emploi tant qu'il n'a pas transmis la demande ni communiqué les raisons invoquées pour justifier l'incompétence, dans le cas où il est mis fin à une aide précédemment octroyée parce que le centre secourant est devenu
onbevoegd is geworden ? ». incompétent ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De wet van 26 mei 2002 « betreffende het recht op B.1. La loi du 26 mai 2002 « concernant le droit à l'intégration
maatschappelijke integratie » (hierna : de wet van 26 mei 2002) heft sociale » (ci-après : la loi du 26 mai 2002) abroge la loi du 7 août
de wet van 7 augustus 1974 « tot instelling van het recht op een 1974 « instituant le droit à un minimum de moyens d'existence »
bestaansminimum » op (artikel 54), vervangt dat recht door het recht (article 54), remplace celui-ci par le droit à l'intégration sociale
op maatschappelijke integratie en belast de openbare centra voor et charge les centres publics d'aide sociale d'assurer ce droit
maatschappelijk welzijn ermee dat recht te verzekeren (artikel 2, (article 2, alinéa 2).
tweede lid). B.2. De wet van 26 mei 2002 kent onder bepaalde voorwaarden een B.2. La loi du 26 mai 2002 accorde, sous certaines conditions, un
leefloon toe aan personen die niet over voldoende middelen beschikken, revenu d'intégration à des personnes ne disposant pas de ressources
teneinde hen in staat te stellen een menswaardig leven te leiden. Het suffisantes, pour leur permettre de mener une vie conforme à la
recht op maatschappelijke integratie kan ook de vorm aannemen van een dignité humaine. Le droit à l'intégration sociale peut aussi prendre
tewerkstelling en kan gepaard gaan met een geïndividualiseerd project la forme d'un emploi et peut être assorti d'un projet individualisé
voor maatschappelijke integratie (artikel 2, eerste lid). d'intégration sociale (article 2, alinéa 1er).
B.3. Artikel 18 van de wet van 26 mei 2002 regelt de procedure voor de B.3. L'article 18 de la loi du 26 mai 2002 règle la procédure d'octroi
toekenning van het recht op maatschappelijke integratie. du droit à l'intégration sociale.
De toekenning gebeurt « hetzij op initiatief van het bevoegd centrum, Le centre compétent accorde ce droit « soit de sa propre initiative,
hetzij op aanvraag van de belanghebbende of van ieder persoon die hij soit à la demande de l'intéressé ou de toute personne qu'il a désignée
hiervoor schriftelijk heeft aangewezen » (artikel 18, § 1, eerste lid, par écrit à cet effet » (article 18, § 1er, alinéa 1er, de la loi du
van de wet van 26 mei 2002). 26 mai 2002).
Het bevoegde centrum is in de regel « het openbaar centrum voor En règle, le centre compétent est « le centre public d'aide sociale de
maatschappelijk welzijn van de gemeente op wier grondgebied zich een la commune sur le territoire de laquelle se trouve une personne qui a
persoon bevindt die bijstand behoeft » (artikel 18, § 1, tweede lid, besoin d'assistance » (article 18, § 1er, alinéa 2, de la loi du 26
van de wet van 26 mei 2002 juncto artikel 1, eerste lid, 1°, van de mai 2002 juncto l'article 1er, alinéa 1er, 1°, de la loi du 2 avril
wet van 2 april 1965 « betreffende het ten laste nemen van de steun 1965 « relative à la prise en charge des secours accordés par les
verleend door de openbare centra voor maatschappelijk welzijn »). centres publics d'aide sociale »).
De aanvraag wordt op de dag van ontvangst chronologisch ingeschreven Le jour de sa réception, la demande est inscrite par ordre
in het daartoe gehouden register. Het centrum zendt of overhandigt chronologique dans le registre tenu à cet effet. Le centre adresse ou
dezelfde dag aan de aanvrager een ontvangstbewijs (artikel 18, § § 2 remet le même jour un accusé de réception au demandeur (article 18, §
en 3, van de wet van 26 mei 2002). § 2 et 3, de la loi du 26 mai 2002).
B.4. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de overdracht van een B.4. La question préjudicielle porte sur la transmission d'une demande
aanvraag wanneer die niet binnen de territoriale bevoegdheid van het lorsque celle-ci ne relève pas de la compétence territoriale du
centrum valt. Artikel 18, § 4, van de wet van 26 mei 2002 bepaalt : centre. L'article 18, § 4, de la loi du 26 mai 2002 dispose :
« Wanneer een centrum een aanvraag ontvangt waarvoor het zich « Lorsqu'un centre reçoit une demande pour laquelle il ne se considère
onbevoegd acht, zendt het deze aanvraag over binnen de vijf pas compétent, il transmet cette demande dans les cinq jours
kalenderdagen aan het volgens hem bevoegd centrum. Binnen dezelfde calendrier par écrit au centre qu'il estime être compétent. Dans le
termijn wordt de aanvrager schriftelijk in kennis gesteld van deze même délai, il avertit le demandeur par écrit de cette transmission. A
overzending. Op straffe van nietigheid gebeurt de overzending van de peine de nullité, la transmission de la demande au CPAS considéré
aanvraag aan het bevoegd geachte OCMW, evenals de kennisgeving van de comme étant compétent, ainsi que la notification au demandeur de la
overzending aan de aanvrager, door een brief met vermelding van de transmission, se fait au moyen d'une lettre mentionnant les raisons de
redenen van onbevoegdheid. l'incompétence.
De aanvraag zal evenwel worden gevalideerd op de datum van ontvangst Toutefois, la demande sera validée à la date de sa réception au
bij het eerste centrum, zoals bepaald in § 2. premier centre, telle que déterminée au § 2.
Het centrum dat deze verplichting niet naleeft, moet overeenkomstig de Le centre qui manque à cette obligation doit accorder, aux conditions
door deze wet gestelde voorwaarden, het leefloon of de
maatschappelijke integratie door tewerkstelling toekennen zolang het fixées par la présente loi, le revenu d'intégration ou l'intégration
de aanvraag niet heeft overgezonden en de redenen die aan de sociale par l'emploi tant qu'il n'a pas transmis la demande ni
onbevoegdheid ten grondslag liggen niet heeft medegedeeld. communiqué les raisons invoquées pour justifier l'incompétence.
De beslissing van onbevoegdheid kan worden genomen door de Voorzitter La décision d'incompétence peut être prise par le président à charge
mits zijn beslissing aan de raad of het bevoegd orgaan te onderwerpen pour lui de soumettre sa décision au conseil ou à l'organe compétent à
op de eerstvolgende vergadering met het oog op haar bekrachtiging ». la plus prochaine réunion, en vue de sa ratification ».
B.5. De voormelde bepaling voorziet aldus in een doorzendingsplicht B.5. La disposition précitée prévoit ainsi une obligation de
wanneer een centrum een aanvraag ontvangt waarvoor het zich onbevoegd transmission lorsqu'un centre reçoit une demande pour laquelle il ne
acht en waarborgt de toekenning van het recht op maatschappelijke se considère pas compétent, et elle garantit l'octroi du droit à
integratie zolang het centrum de aanvraag niet heeft overgezonden en l'intégration sociale tant que le centre n'a pas transmis la demande
de redenen die aan zijn onbevoegdheid ten grondslag liggen niet heeft medegedeeld. ni communiqué les raisons invoquées pour justifier son incompétence.
De verwijzende rechter wenst van het Hof te vernemen of die bepaling Le juge a quo demande à la Cour si cette disposition est compatible
bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat zij avec les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'elle ne
in een soortgelijke situatie niet in dezelfde doorzendingsplicht en prévoirait pas la même obligation de transmission ni la même aide
gewaarborgde steunverlening zou voorzien, meer bepaald wanneer het garantie dans une situation similaire, plus précisément lorsque le
centrum de eerder verleende steunverlening stopzet omdat het, vanwege centre met fin à l'aide qu'il octroyait précédemment au motif qu'il
de verhuis van de gerechtigde, onbevoegd is geworden. est devenu incompétent à la suite du déménagement du bénéficiaire.
B.6. Het verschil in behandeling tussen een gerechtigde die reeds het B.6. La différence de traitement entre une personne qui bénéficie déjà
recht op maatschappelijke integratie geniet en een aanvrager die voor du droit à l'intégration sociale et un demandeur qui fait appel à ce
de eerste keer aanspraak maakt op dat recht, steunt weliswaar op een droit pour la première fois repose certes sur un critère de
objectief criterium van onderscheid, maar dat criterium is niet pertinent. distinction objectif, mais ce critère n'est pas pertinent.
De doorzendingsplicht van het centrum dat zich onbevoegd acht, strekt En effet, l'obligation de transmission qui incombe au centre qui se
immers ertoe het recht op maatschappelijke integratie snel en considère incompétent vise à accorder rapidement et efficacement le
efficiënt toe te wijzen. De territoriale bevoegdheidsgeschillen mogen droit à l'intégration sociale. Les conflits de compétence territoriale
de gerechtigde geen nadeel berokkenen. ne peuvent pas causer un préjudice au bénéficiaire.
Dezelfde bekommernis geldt a fortiori wanneer het recht op La même préoccupation vaut a fortiori lorsque le droit à l'intégration
maatschappelijke integratie reeds is toegekend, maar het bevoegde sociale a déjà été accordé mais que le centre compétent devient
centrum daarna onbevoegd wordt. In dat geval vereist de continuïteit ensuite incompétent. Dans ce cas, la continuité de l'aide octroyée
van de steunverlening des te meer dat de overdracht snel en efficiënt exige davantage encore que la transmission se fasse rapidement et
verloopt. efficacement.
B.7. In de interpretatie van de verwijzende rechter, volgens welke de B.7. Dans l'interprétation du juge a quo, selon laquelle la
in het geding zijnde bepaling niet in dezelfde doorzendingsplicht en disposition en cause ne prévoit pas la même obligation de transmission
gewaarborgde steunverlening voorziet wanneer het centrum de ni la même aide garantie lorsque le centre met fin à l'aide qu'il
steunverlening stopzet omdat het onbevoegd is geworden, is zij niet octroie au motif qu'il est devenu incompétent, cette disposition n'est
bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. pas compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution.
B.8. Zoals de Ministerraad aangeeft, kan de bepaling evenwel zo worden B.8. Cependant, comme l'indique le Conseil des ministres, la
gelezen dat de doorzendingsplicht en gewaarborgde steunverlening ook disposition peut être lue en ce sens que l'obligation de transmission
gelden zelfs wanneer het centrum de steunverlening stopzet omdat het, vanwege de verhuis van de gerechtigde, onbevoegd is geworden. Het centrum dient in dat geval de initiële aanvraag door te zenden en de toekenning van het recht op maatschappelijke integratie te waarborgen zolang het de aanvraag niet heeft overgezonden en de redenen die aan zijn onbevoegdheid ten grondslag liggen niet heeft medegedeeld. De OCMW-organen dienen overigens de algemene beginselen van behoorlijk bestuur na te leven, waaronder het rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel. B.9. In die interpretatie is er geen verschil in behandeling en is de et l'aide garantie sont également applicables même lorsque le centre met fin à l'aide qu'il octroie au motif qu'il est devenu incompétent à la suite du déménagement du bénéficiaire. Dans ce cas, le centre doit transmettre la demande initiale et garantir l'octroi du droit à l'intégration sociale tant qu'il n'a pas transmis la demande ni communiqué les raisons invoquées pour justifier son incompétence. Du reste, les organes des CPAS sont tenus de respecter les principes généraux de bonne administration, parmi lesquels le principe de sécurité juridique et de confiance. B.9. Dans cette interprétation, il n'y a pas de différence de traitement et la disposition en cause est compatible avec les articles
in het geding zijnde bepaling bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 10 et 11 de la Constitution.
van de Grondwet.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
- Zo geïnterpreteerd dat het niet in een doorzendingsplicht en - Dans l'interprétation selon laquelle il ne prévoit pas une
gewaarborgde steunverlening voorziet wanneer het centrum de obligation de transmission ni une aide garantie lorsque le centre met
steunverlening stopzet omdat het onbevoegd is geworden, schendt fin à l'aide qu'il octroie au motif qu'il est devenu incompétent,
artikel 18, § 4, van de wet van 26 mei 2002 « betreffende het recht op l'article 18, § 4, de la loi du 26 mai 2002 « concernant le droit à
maatschappelijke integratie » de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. l'intégration sociale » viole les articles 10 et 11 de la Constitution.
- Zo geïnterpreteerd dat het wel in een doorzendingsplicht en - Dans l'interprétation selon laquelle il prévoit une obligation de
gewaarborgde steunverlening voorziet zelfs wanneer het centrum de transmission et une aide garantie même lorsque le centre met fin à
steunverlening stopzet omdat het onbevoegd is geworden, schendt l'aide qu'il octroie au motif qu'il est devenu incompétent, l'article
artikel 18, § 4, van de wet van 26 mei 2002 « betreffende het recht op 18, § 4, de la loi du 26 mai 2002 « concernant le droit à
maatschappelijke integratie » de artikelen 10 en 11 van de Grondwet l'intégration sociale » ne viole pas les articles 10 et 11 de la
niet. Constitution.
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 12 maart 2020. la Cour constitutionnelle, le 12 mars 2020.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
A. Alen A. Alen
^