Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 172/2019 van 7 november 2019 Rolnummer 7177 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 39, § 1, van de wet van 3 juli 1978 « betreffende de arbeidsovereenkomsten » en artikel 105, § 3, van de herstelwet v Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters T. M(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 172/2019 van 7 november 2019 Rolnummer 7177 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 39, § 1, van de wet van 3 juli 1978 « betreffende de arbeidsovereenkomsten » en artikel 105, § 3, van de herstelwet v Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters T. M(...) Extrait de l'arrêt n° 172/2019 du 7 novembre 2019 Numéro du rôle : 7177 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 39, § 1 er , de la loi du 3 juillet 1978 « relative aux contrats de travail » et l'article 105, &s La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges T. Merckx-V(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 172/2019 van 7 november 2019 Extrait de l'arrêt n° 172/2019 du 7 novembre 2019
Rolnummer 7177 Numéro du rôle : 7177
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 39, § 1, van de wet van 3 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 39, § 1er,
juli 1978 « betreffende de arbeidsovereenkomsten » en artikel 105, § de la loi du 3 juillet 1978 « relative aux contrats de travail » et
3, van de herstelwet van 22 januari 1985 « houdende sociale bepalingen l'article 105, § 3, de la loi de redressement du 22 janvier 1985 «
», gesteld door het Arbeidshof te Brussel. contenant des dispositions sociales », posée par la Cour du travail de Bruxelles.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters T. composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges T.
Merckx-Van Goey, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman en M. Pâques, Merckx-Van Goey, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman et M. Pâques, assistée
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président F. Daoût,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 30 april 2019, waarvan de expeditie ter griffie van het Par arrêt du 30 avril 2019, dont l'expédition est parvenue au greffe
Hof is ingekomen op 17 mei 2019, heeft het Arbeidshof te Brussel de de la Cour le 17 mai 2019, la Cour du travail de Bruxelles a posé la
volgende prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Schenden artikel 39, § 1, van de wet van 3 juli 1978 betreffende de « Les articles 39, § 1er, de la loi du 3 juillet 1978 relative aux
arbeidsovereenkomsten en artikel 105, § 3, van de herstelwet van 22 contrats de travail et 105, § 3, de la loi de redressement du 22
januari 1985 houdende sociale bepalingen de artikelen 10 en 11 van de janvier 1985 contenant des dispositions sociales violent-ils les
Grondwet, in zoverre, in geval van ontslag zonder opzegging en zonder articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'en cas de licenciement
een dringende reden, de werknemer die zijn arbeidsprestaties heeft sans préavis ni motif grave, le travailleur qui a réduit ses
verminderd om voor zijn kind te zorgen tot de leeftijd van acht jaar, prestations de travail pour prendre soin de son enfant jusqu'à l'âge
in het kader van artikel 4, § 1, 1°, a°, van de collectieve de 8 ans, dans le cadre de l'article 4, § 1er, 1°, a° de la convention
arbeidsovereenkomst nr. 103 van 27 juni 2012 tot invoering van een collective de travail n° 103 du 27 juin 2012 instaurant un système de
stelsel van tijdskrediet, loopbaanvermindering en landingsbanen, enkel crédit-temps, de diminution de carrière et d'emplois de fin de
recht heeft op een opzeggingsvergoeding waarvan het bedrag is berekend carrière a seulement droit à une indemnité de congé dont le montant
op basis van het loon dat overeenstemt met de verminderde est calculé sur la base de la rémunération correspondant aux
arbeidsprestaties, terwijl : prestations de travail réduites, alors que :
- zijn situatie vergelijkbaar is met die van de werknemer die - sa situation est comparable à celle du travailleur qui bénéficie
ouderschapsverlof geniet in het kader van het koninklijk besluit van
29 oktober 1997 tot invoering van een recht op ouderschapsverlof in d'un congé parental dans le cadre de l'arrêté royal du 29 octobre 1997
het kader van de onderbreking van de beroepsloopbaan, in zoverre de relatif à l'introduction d'un droit au congé parental dans le cadre
loopbaanvermindering en het ouderschapsverlof een identiek doel d'une interruption de la carrière professionnelle en ce que la
nastreven, en de werknemer die ouderschapsverlof in de vorm van diminution de carrière et le congé parental poursuivent une finalité
verminderde arbeidsprestaties geniet, recht heeft op een identique, et que le travailleur qui bénéficie d'un congé parental
opzeggingsvergoeding waarvan het bedrag is berekend op basis van het sous forme de réduction des prestations de travail a droit à une
loon waarop hij recht zou hebben gehad op grond van zijn indemnité de congé dont le montant est calculé sur la base de la
arbeidsovereenkomst indien hij zijn prestaties niet had verminderd ?; rémunération à laquelle il aurait eu droit en vertu de son contrat de travail s'il n'avait pas réduit ses prestations ?;
- zijn situatie, wegens de reden van de loopbaanvermindering, - sa situation est différente, à raison du motif de la diminution de
verschilt van die van de werknemer die een loopbaanvermindering zonder carrière, de celle du travailleur qui bénéficie d'une diminution de
reden geniet in het kader van artikel 3 van de collectieve carrière sans motif dans le cadre de l'article 3 de la convention
arbeidsovereenkomst nr. 103, in de versie die te dezen van toepassing collective de travail n° 103, dans sa version applicable en l'espèce,
is, en die eveneens enkel recht heeft op een compenserende qui a lui aussi seulement droit à une indemnité compensatoire de
opzeggingsvergoeding waarvan het bedrag is berekend op grond van het préavis dont le montant est calculé sur la base de la rémunération
loon dat overeenstemt met de verminderde arbeidsprestaties ? ». correspondant aux prestations de travail réduites ? ».
Op 6 juni 2019 hebben de rechters-verslaggevers T. Giet en R. Leysen,
met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de bijzondere wet van 6 Le 6 juin 2019, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi
januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, het Hof ervan in kennis spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les
gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht voor te stellen juges-rapporteurs T. Giet et R. Leysen ont informé la Cour qu'ils
het onderzoek van de zaak af te doen met een arrest gewezen op pourraient être amenés à proposer de mettre fin à l'examen de
voorafgaande rechtspleging. l'affaire par un arrêt rendu sur procédure préliminaire.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De verwijzende rechter vraagt het Hof of artikel 39, § 1, van de B.1. Le juge a quo demande à la Cour si l'article 39, § 1er, de la loi
wet van 3 juli 1978 « betreffende de arbeidsovereenkomsten » en du 3 juillet 1978 « relative aux contrats de travail » et l'article
artikel 105, § 3, van de herstelwet van 22 januari 1985 « houdende 105, § 3, de la loi de redressement du 22 janvier 1985 « contenant des
sociale bepalingen » bestaanbaar zijn met de artikelen 10 en 11 van de dispositions sociales » sont compatibles avec les articles 10 et 11 de
Grondwet, in zoverre, in geval van ontslag zonder opzegging en zonder la Constitution, en ce que, en cas de licenciement sans préavis ni
dringende reden, de werknemer die, in het kader van artikel 4, § 1, motif grave, le travailleur qui a réduit ses prestations de travail
1°, a°, van de in de Nationale Arbeidsraad gesloten collectieve pour prendre soin de son enfant jusqu'à l'âge de huit ans dans le
arbeidsovereenkomst nr. 103 van 27 juni 2012 « tot invoering van een cadre de l'article 4, § 1er, 1°, a°, de la convention collective du
stelsel van tijdskrediet, loopbaanvermindering en landingsbanen »
(hierna : de cao nr. 103 van 27 juni 2012), zijn arbeidsprestaties travail n° 103 du 27 juin 2012, conclue au sein du Conseil national du
heeft verminderd om voor zijn kind te zorgen tot de leeftijd van acht travail, « instaurant un système de crédit-temps, de diminution de
jaar, enerzijds, anders wordt behandeld dan de werknemer die carrière et d'emplois de fin de carrière » (ci-après : la CCT n° 103
ouderschapsverlof geniet en, anderzijds, op dezelfde wijze wordt du 27 juin 2012), d'une part, est traité différemment du travailleur
behandeld als de werknemer die een loopbaanvermindering « zonder qui bénéficie d'un congé parental et, d'autre part, est traité de la
même façon que le travailleur qui bénéficie d'une diminution de
motief » geniet in het kader van artikel 3 van de cao nr. 103 van 27 carrière « sans motif » dans le cadre de l'article 3 de la CCT n° 103
juni 2012 « in de versie die te dezen van toepassing is ». du 27 juin 2012 « dans sa version applicable en l'espèce ».
Uit de feiten van de zaak ten gronde blijkt dat in de prejudiciële Il ressort des faits du litige au fond que la question préjudicielle
vraag de cao nr. 103 van 27 juni 2012 wordt beoogd zoals die van se réfère à la CCT n° 103 du 27 juin 2012, telle qu'elle était
toepassing was vóór de wijziging ervan bij de cao nr. 103ter van 20 applicable avant sa modification par la CCT n° 103ter du 20 décembre
december 2016, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, « tot aanpassing 2016, conclue au sein du Conseil national du travail, « adaptant la
van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 103 van 27 juni 2012 tot convention collective de travail n° 103 du 27 juin 2012 instaurant un
invoering van een stelsel van tijdskrediet, loopbaanvermindering en système de crédit-temps, de diminution de carrière et d'emplois de fin
landingsbanen ». de carrière ».
B.2. Artikel 39, § 1, eerste en tweede lid, van de wet van 3 juli 1978 B.2. L'article 39, § 1er, alinéa 1er et 2, de la loi du 3 juillet 1978
« betreffende de arbeidsovereenkomsten » bepaalt : « relative aux contrats de travail » dispose :
« § 1. Is de overeenkomst voor onbepaalde tijd gesloten, dan is de « § 1er. Si le contrat a été conclu pour une durée indéterminée, la
partij die de overeenkomst beëindigt zonder dringende reden of zonder partie qui résilie le contrat sans motif grave ou sans respecter le
inachtneming van de opzeggingstermijn vastgesteld in de artikelen délai de préavis fixé aux articles 37/2, 37/5, 37/6 et 37/11, est
37/2, 37/5, 37/6 en 37/11, gehouden de andere partij een vergoeding te tenue de payer à l'autre partie une indemnité égale à la rémunération
betalen die gelijk is aan het lopend loon dat overeenstemt hetzij met en cours correspondant soit à la durée du délai de préavis, soit à la
de duur van de opzeggingstermijn, hetzij met het resterende gedeelte partie de ce délai restant à courir. L'indemnité est toutefois
van die termijn. De vergoeding is nochtans steeds gelijk aan het toujours égale au montant de la rémunération en cours correspondant à
lopend loon dat overeenstemt met de duur van de opzeggingstermijn, la durée du délai de préavis, lorsque le congé est donné par
wanneer de opzegging uitgaat van de werkgever en met miskenning van l'employeur et en méconnaissance des dispositions de l'article 40 de
het bepaalde in artikel 40 van de arbeidswet van 16 maart 1971. la loi sur le travail du 16 mars 1971.
De opzeggingsvergoeding behelst niet alleen het lopende loon, maar ook L'indemnité de congé comprend non seulement la rémunération en cours,
de voordelen verworven krachtens de overeenkomst ». mais aussi les avantages acquis en vertu du contrat ».
Artikel 105, § 3, van de herstelwet van 22 januari 1985 bepaalt : L'article 105, § 3, de la loi de redressement du 22 janvier 1985
« Wanneer de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd gedurende een periode dispose : « Lorsqu'il est mis fin au contrat de travail durant une période de
van vermindering van arbeidsprestaties in het kader van een réduction des prestations de travail dans le cadre d'un congé parental
ouderschapsverlof genomen in toepassing van deze afdeling, wordt onder pris en exécution de la présente section, on entend par ' rémunération
' lopend loon ' in de zin van artikel 39 van de wet van 3 juli 1978 en cours ' au sens de l'article 39 de la loi du 3 juillet 1978
betreffende de arbeidsovereenkomsten begrepen het loon dat de relative aux contrats de travail, la rémunération à laquelle le
werknemer krachtens zijn arbeidsovereenkomst zou hebben verdiend travailleur aurait eu droit en vertu de son contrat de travail s'il
indien hij zijn arbeidsprestaties niet had verminderd ». n'avait pas réduit ses prestations ».
Artikel 3 van de cao nr. 103 van 27 juni 2012 bepaalde, in de versie L'article 3 de la CCT n° 103 du 27 juin 2012 disposait, dans sa
die van toepassing is op het aan de verwijzende rechter voorgelegde geschil : version applicable au litige a quo :
« Recht op voltijds tijdskrediet, halftijdse of 1/5de « Droit au crédit-temps à temps plein ou à la diminution de carrière à
loopbaanvermindering zonder motief mi-temps ou d'1/5e sans motif
§ 1. De in artikel 2 genoemde werknemers hebben recht op een voltijds § 1er. Les travailleurs visés à l'article 2 ont droit à un
tijdskrediet, halftijdse of 1/5de loopbaanvermindering gelijk aan een crédit-temps à temps plein ou à une diminution de carrière à mi-temps
equivalent van maximum 12 maanden volledige schorsing van de ou d'1/5e d'une durée équivalente à un maximum de douze mois de
arbeidsprestaties over de gehele loopbaan : 1° hetzij door hun arbeidsprestaties 12 maanden volledig te schorsen (voltijds tijdskrediet) ongeacht de arbeidsregeling waarin zij in de onderneming tewerkgesteld zijn op het ogenblik van de schriftelijke kennisgeving als verricht overeenkomstig artikel 12; 2° hetzij door hun arbeidsprestaties 24 maanden te verminderen tot een halftijdse betrekking (halftijdse loopbaanvermindering) voor zover zij ten minste ten belope van 3/4de van een voltijdse betrekking in de onderneming tewerkgesteld zijn gedurende de 12 maanden die voorafgaan aan de schriftelijke kennisgeving als verricht overeenkomstig artikel 12; suspension complète des prestations de travail sur l'ensemble de la carrière : 1° soit en suspendant complètement leurs prestations de travail (crédit-temps à temps plein) pendant douze mois quel que soit le régime de travail dans lequel ils sont occupés dans l'entreprise au moment de l'avertissement écrit opéré conformément à l'article 12; 2° soit en réduisant à mi-temps leurs prestations de travail (diminution de carrière à mi-temps) pendant vingt-quatre mois pour autant qu'ils soient occupés au moins aux 3/4 d'un temps plein dans l'entreprise pendant les douze mois qui précèdent l'avertissement écrit opéré conformément à l'article 12; 3° soit en réduisant leurs prestations de travail à concurrence d'un jour ou de deux demi-jours par semaine (diminution de carrière d'1/5e)
3° hetzij door hun arbeidsprestaties 60 maanden te verminderen ten belope van een dag of twee halve dagen per week (1/5de loopbaanvermindering) voor zover zij gewoonlijk tewerkgesteld zijn in een arbeidsregeling gespreid over 5 dagen of meer en gedurende de 12 maanden, die voorafgaan aan de schriftelijke kennisgeving als verricht overeenkomstig artikel 12, voltijds tewerkgesteld zijn; 4° hetzij door een combinatie van de hierboven vermelde stelsels tot het bereiken van een voltijds equivalent van 12 maanden, waarbij 1 maand voltijdse onderbreking gelijk is aan 2 maanden halftijdse loopbaanvermindering of 5 maanden 1/5de loopbaanvermindering. § 2. Deze perioden van schorsing of vermindering van de pendant 60 mois pour autant qu'ils soient occupés habituellement dans un régime de travail réparti sur cinq jours ou plus et qu'ils soient occupés à temps plein pendant les douze mois qui précèdent l'avertissement écrit opéré conformément à l'article 12; 4° soit en combinant les systèmes susdits jusqu'à concurrence d'un équivalent temps plein de douze mois, dans laquelle un mois d'interruption à temps plein équivaut à deux mois de diminution de carrière à mi-temps ou à cinq mois de diminution de carrière d'1/5e. § 2. Ces périodes de suspension ou de réduction des prestations de
arbeidsprestaties moeten worden opgenomen per minimumperiode van 3 travail doivent être prises par période minimale de trois mois
maanden als het een voltijds tijdskrediet of een halftijdse lorsqu'il s'agit d'un crédit-temps à temps plein ou d'une diminution
loopbaanvermindering betreft en per minimumperiode van 6 maanden als de carrière à mi-temps et par période minimale de six mois lorsqu'il
het een 1/5de loopbaanvermindering betreft. s'agit d'une diminution de carrière d'1/5e.
In afwijking hiervan kan het eventueel overblijvend saldo voor een Par dérogation, l'éventuel solde restant peut être pris pour une
kortere periode worden opgenomen ». période plus courte ».
Artikel 4, § 1, 1°, a°, van dezelfde cao bepaalde, in de versie die L'article 4, § 1er, 1°, a°, de la même CCT disposait, dans sa version
van toepassing is op het voor de verwijzende rechter hangende geschil applicable au litige a quo :
: « Recht op voltijds tijdskrediet, halftijdse of 1/5de « Droit au crédit-temps à temps plein ou à la diminution de carrière à
loopbaanvermindering met motief mi-temps ou d'1/5e avec motif
§ 1. 1° Het recht op voltijds tijdskrediet, halftijdse of 1/5de § 1er. 1° Le droit au crédit-temps à temps plein ou à la diminution de
loopbaanvermindering, als bedoeld in artikel 3, wordt uitgebreid met carrière à mi-temps ou d'1/5e visé à l'article 3 est élargi d'un droit
een bijkomend recht op voltijds tijdskrediet, halftijdse of 1/5de complémentaire au crédit-temps à temps plein ou à la diminution de
loopbaanvermindering tot maximaal 36 maanden voor : carrière à mi-temps ou d'1/5e jusqu'à 36 mois au maximum pour :
a° de in artikel 2 genoemde werknemers die hun arbeidsprestaties a° les travailleurs visés à l'article 2 qui suspendent complètement ou
volledig schorsen, halftijds of met 1/5de verminderen om voor hun kind réduisent à mi-temps ou d'1/5e leurs prestations de travail pour
te zorgen tot de leeftijd van acht jaar; in geval van adoptie kan de prendre soin de leur enfant jusqu'à l'âge de huit ans; en cas
schorsing van de arbeidsprestaties aanvangen vanaf de inschrijving in d'adoption, la suspension des prestations de travail peut débuter à
het bevolkings- of het vreemdelingenregister van de gemeente waar de werknemer zijn woonplaats heeft. Deze periode moet worden opgenomen per minimumperiode van 3 maanden als het een voltijds tijdskrediet of halftijdse loopbaanvermindering betreft en per minimumperiode van 6 maanden als het een 1/5de loopbaanvermindering betreft. De periode waarvoor de schorsing of de vermindering van de arbeidsprestaties werd gevraagd of de periode waarvoor de verlenging werd gevraagd, moet aanvangen vóór het tijdstip waarop het kind acht jaar wordt. De werknemer verstrekt aan de werkgever uiterlijk op het ogenblik partir de l'inscription au registre de la population ou des étrangers de la commune où le travailleur est domicilié; Cette période doit être prise par période minimale de trois mois lorsqu'il s'agit d'un crédit-temps à temps plein ou d'une diminution de carrière à mi-temps et par période minimale de six mois lorsqu'il s'agit d'une diminution de carrière d'1/5e. La période pour laquelle la suspension ou la réduction des prestations de travail a été demandée ou la période pour laquelle la prolongation a été demandée doit débuter avant le moment où l'enfant atteint l'âge de huit ans. Le travailleur fournit à l'employeur, au plus tard au moment où la
waarop de schorsing of de vermindering van de arbeidsprestaties suspension ou la réduction des prestations de travail prend cours, le
ingaan, het document of de documenten tot staving van de gebeurtenis ou les documents attestant de l'évènement qui ouvre le droit prévu à
die het recht doet ontstaan, zoals bepaald in artikel 4, § 1, 1°, a° l'article 4, § 1er, 1°, a ».
». B.3.1. Wat het eerste deel van de prejudiciële vraag betreft, heeft B.3.1. En ce qui concerne la première partie de la question
het Hof, bij zijn arresten nrs. 165/2011, 167/2011, 191/2011 en préjudicielle, par ses arrêts nos 165/2011, 167/2011, 191/2011 et
90/2012, reeds geoordeeld dat het verschil in behandeling tussen de 90/2012, la Cour a déjà jugé que la différence de traitement entre le
werknemer die ouderschapsverlof geniet en de werknemer die zijn travailleur qui bénéficie d'un congé parental et le travailleur qui a
arbeidsprestaties heeft verminderd in het kader van een andere vorm réduit ses prestations de travail dans le cadre d'une autre forme de
van loopbaanvermindering of van tijdskrediet, ten aanzien van de diminution de carrière ou de crédit-temps, en ce qui concerne le
berekening van het lopende loon om de opzeggingsvergoeding te bepalen calcul de la rémunération en cours pour déterminer l'indemnité de
die door de werkgever verschuldigd is in geval van ontslag, redelijk congé due par l'employeur en cas de licenciement, était
verantwoord is. raisonnablement justifiée.
B.3.2. Bij zijn arrest nr. 90/2012 van 12 juli 2012 heeft het Hof met B.3.2. Par son arrêt n° 90/2012 du 12 juillet 2012, la Cour a
name geoordeeld : notamment jugé :
« B.10. Krachtens artikel 39, § 1, van de Arbeidsovereenkomstenwet « B.10. En vertu de l'article 39, § 1er, de la loi relative aux
heeft een werknemer die wordt ontslagen zonder opzeggingstermijn recht contrats de travail, un travailleur qui est licencié sans préavis a
op een opzeggingsvergoeding die gelijk is aan het lopende loon dat droit à une indemnité de congé égale à la rémunération en cours
overeenstemt hetzij met de duur van de opzeggingstermijn, hetzij met correspondant soit à la durée du délai de préavis, soit à la partie de
het resterende gedeelte van die termijn. In de door de rechter ce délai restant à courir. Dans l'interprétation retenue par le juge a
aangenomen interpretatie stemt het ' lopende loon ' in geval van quo, la ' rémunération en cours ' correspond, en cas de prestations de
verminderde arbeidsprestaties overeen met het loon dat reëel wordt travail réduites, à la rémunération réellement perçue et non à la
verworven en niet met het voordien verworven voltijdse loon. rémunération à temps plein perçue auparavant.
Om de loopbaanonderbreking voldoende attractief te maken, de Afin de rendre l'interruption de carrière suffisamment attrayante, de
werkzekerheid van de betrokken werknemers te waarborgen en om mogelijk garantir la sécurité d'emploi des travailleurs concernés et de
onevenredige gevolgen van een ontslag tijdens of vanwege de tempérer les effets, qui peuvent être disproportionnés, d'un
loopbaanonderbreking te matigen, heeft de wetgever voorzien in een licenciement au cours de l'interruption de carrière ou en raison de
forfaitaire beschermingsvergoeding gelijk aan zes maanden loon in cette interruption, le législateur a prévu une indemnité de protection
geval van een ontslag zonder dringende of voldoende reden (artikel forfaitaire égale à six mois de rémunération en cas de licenciement
101, zesde lid, van de wet van 22 januari 1985) en heeft hij bovendien sans motif grave ou suffisant (article 101, alinéa 6, de la loi du 22
in artikel 103 van de wet van 22 januari 1985 bepaald dat, voor de janvier 1985) et il a en outre prévu à l'article 103 de la loi du 22
berekening van de opzeggingstermijn of het aantal maanden dat in janvier 1985 que, pour le calcul du délai de préavis ou du nombre de
aanmerking moet worden genomen voor het vaststellen van het bedrag van mois qui doit être pris en considération pour établir le montant de
de opzeggingsvergoeding bedoeld in artikel 39, § 1, van de l'indemnité de congé prévue à l'article 39, § 1er, de la loi relative
Arbeidsovereenkomstenwet, moet worden uitgegaan van het basisjaarloon aux contrats de travail, il convient de se fonder sur la rémunération
alsof de werknemer zijn arbeidsprestaties niet had verminderd. annuelle de base comme si le travailleur n'avait pas réduit ses
Te dezen kan de wetgever evenwel niet in redelijkheid worden verweten prestations de travail. En l'espèce, il ne peut toutefois raisonnablement être reproché au
dat hij niet zover is gegaan om ook voor het bedrag van de législateur de ne pas avoir également prévu, de surcroît, qu'il
opzeggingsvergoeding te bepalen dat moet worden uitgegaan van het fallait se fonder sur la rémunération annuelle de base comme si le
basisjaarloon alsof de werknemer zijn arbeidsprestaties niet had travailleur n'avait pas réduit ses prestations de travail pour fixer
verminderd. le montant de l'indemnité de congé.
Het behoort immers tot de beoordelingsvrijheid van de wetgever om te En effet, il relève du pouvoir d'appréciation du législateur de
bepalen in welke mate de maatregelen tot bescherming tegen ontslag van déterminer à quel point les mesures de protection contre le
de werknemer die zijn arbeidsprestaties heeft verminderd, licenciement du travailleur ayant réduit ses prestations de travail
daadwerkelijk ervoor kunnen zorgen dat de werkgever ervan wordt peuvent effectivement avoir pour effet de dissuader l'employeur de
weerhouden tot ontslag over te gaan. procéder à un licenciement.
Het Hof zou die keuze enkel kunnen afkeuren in geval van een kennelijk La Cour ne pourrait censurer ce choix qu'en cas d'appréciation
onredelijke beoordeling, wat niet het geval is, ermee rekening manifestement déraisonnable, ce qui n'est pas le cas, compte tenu de
houdende dat voor de werknemers die hun arbeidsprestaties hebben ce qu'il a été prévu, pour les travailleurs qui ont réduit leurs
verminderd op grond van het tijdskrediet met toepassing van de cao nr. prestations de travail sur la base du crédit-temps, en application de
77bis, en meer bepaald op grond van artikel 20, § 4, van die cao, in la CCT n° 77bis, et plus précisément en vertu de l'article 20, § 4, de
navolging van artikel 101 van de wet van 22 januari 1985, is bepaald cette CCT, dans la même logique que celle de l'article 101 de la loi
dat de werkgever die de arbeidsovereenkomst beëindigt zonder dringende du 22 janvier 1985, que l'employeur qui met fin au contrat de travail
sans motif grave ou pour un motif dont la nature et l'origine ne sont
reden of om een reden waarvan de aard en de oorsprong niet vreemd zijn pas étrangères à la réduction des prestations de travail, est tenu de
aan de vermindering van de arbeidsprestaties, naast de payer, outre l'indemnité de congé, une indemnité de protection
opzeggingsvergoeding een forfaitaire beschermingsvergoeding dient te forfaitaire égale à la rémunération de six mois ».
betalen die gelijk is aan het loon van zes maanden ». Dans la présente affaire, pour les travailleurs qui ont réduit leurs
In de thans voorliggende zaak bepaalt artikel 21, § 4, van de cao nr. prestations de travail sur la base de la diminution de carrière d'1/5e
103 van 27 juni 2012, in de versie ervan die van toepassing is op het en application de la CCT n° 103 du 27 juin 2012, comme c'est le cas
geschil dat voor de verwijzende rechter hangende is, in navolging van dans le litige pendant devant le juge a quo, l'article 21, § 4, de
artikel 101 van de herstelwet van 22 januari 1985, voor de werknemers cette CCT, dans sa version applicable au litige pendant devant le juge
die hun arbeidsprestaties hebben verminderd op grond van de 1/5de a quo, prévoit, dans la même logique que celle de l'article 101 de la
loopbaanvermindering met toepassing van die cao, zoals dat het geval loi de redressement du 22 janvier 1985, que l'employeur qui met fin au
is in het geschil dat voor de verwijzende rechter hangende is, dat de contrat de travail sans motif grave ou pour un motif dont la nature et
werkgever die de arbeidsovereenkomst beëindigt zonder dringende reden l'origine ne sont pas étrangères à la réduction des prestations de
of om een reden waarvan de aard en de oorsprong niet vreemd zijn aan travail, est tenu de payer, outre l'indemnité de congé, une indemnité
de vermindering van de arbeidsprestaties, naast de de protection forfaitaire égale à la rémunération de six mois.
opzeggingsvergoeding een forfaitaire beschermingsvergoeding dient te
betalen die gelijk is aan het loon van zes maanden.
B.3.3. Bij zijn voormelde arrest nr. 90/2012 heeft het Hof ook geoordeeld : B.3.3. Par son arrêt n° 90/2012 précité, la Cour a également jugé :
« B.11.1. Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft bij zijn
arrest van 22 oktober 2009 (HvJ, 22 oktober 2009, C-116/08, Meerts) « B.11.1. Par son arrêt du 22 octobre 2009 (CJCE, 22 octobre 2009,
over een prejudiciële vraag gesteld bij arrest van het Hof van C-116/08, Meerts) rendu sur question préjudicielle posée par la Cour
Cassatie (Cass., 25 februari 2008, Arr. Cass., 2008, nr. 126) de cassation (Cass., 25 février 2008, Pas., 2008, n° 126), la Cour de
geoordeeld : justice de l'Union européenne a jugé :
' Clausule 2, punten 6 en 7, van de raamovereenkomst inzake ' La clause 2, points 6 et 7, de l'accord-cadre sur le congé parental,
ouderschapsverlof, gesloten op 14 december 1995, die is opgenomen in conclu le 14 décembre 1995, qui figure en annexe de la directive
de bijlage bij richtlijn 96/34/EG van de Raad van 3 juni 1996 96/34/CE du Conseil, du 3 juin 1996, concernant l'accord-cadre sur le
betreffende de door de UNICE [Unie van Industrie- en congé parental conclu par l'UNICE [Union des Confédérations de
Werkgeversfederaties der Europese Gemeenschap], het CEEP [Europees l'industrie et des employeurs d'Europe], le CEEP [Centre européen des
Centrum van gemeenschapsbedrijven] en het EVV [Europees Verbond van entreprises à participation publique] et la CES [Confédération
Vakverenigingen] gesloten raamovereenkomst inzake ouderschapsverlof, européenne des syndicats], telle que modifiée par la directive
zoals gewijzigd bij richtlijn 97/75/EG van de Raad van 15 december 97/75/CE du Conseil, du 15 décembre 1997, doit être interprétée en ce
1997, moet aldus worden uitgelegd dat zij eraan in de weg staat dat, sens qu'elle s'oppose à ce que, en cas de résiliation unilatérale par
wanneer een werkgever de arbeidsovereenkomst van een voor onbepaalde l'employeur, sans motif grave ou sans respecter le délai légal de
tijd voltijds in dienst genomen werknemer tijdens diens deeltijds préavis, du contrat de travail d'un travailleur engagé à durée
ouderschapsverlof zonder dringende reden of zonder inachtneming van de indéterminée et à temps plein alors que ce dernier bénéficie d'un
wettelijk bepaalde opzeggingstermijn eenzijdig beëindigt, de aan de congé parental à temps partiel, l'indemnité à verser à ce travailleur
werknemer te betalen vergoeding wordt bepaald op basis van het soit déterminée sur la base de la rémunération réduite qu'il perçoit
verminderde loon dat hij ontvangt op het tijdstip van het ontslag '. lorsque le licenciement intervient '.
Die uitspraak moet worden geplaatst binnen de Europeesrechtelijke Cette décision doit être replacée dans le contexte européen de la
context van de voormelde richtlijn en raamovereenkomst inzake directive précitée et de l'accord-cadre sur le congé parental.
ouderschapsverlof.
B.11.2. Sindsdien heeft de wetgever, rekening houdend met het B.11.2. Depuis lors, compte tenu de l'arrêt précité de la Cour de
voormelde arrest van het Hof van Justitie, bij artikel 90, 2°, van de justice, le législateur a adopté, par le biais de l'article 90, 2°, de
wet van 30 december 2009 houdende diverse bepalingen, artikel 105, § la loi du 30 décembre 2009 portant des dispositions diverses,
3, van de wet van 22 januari 1985 aangenomen, dat bepaalt : l'article 105, § 3, de la loi du 22 janvier 1985, qui dispose :
' Wanneer de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd gedurende een periode ' Lorsqu'il est mis fin au contrat de travail durant une période de
van vermindering van arbeidsprestaties in het kader van een réduction des prestations de travail dans le cadre d'un congé parental
ouderschapsverlof genomen in toepassing van deze afdeling, wordt onder pris en exécution de la présente section, on entend par " rémunération
" lopend loon " in de zin van artikel 39 van de wet van 3 juli 1978 en cours " au sens de l'article 39 de la loi du 3 juillet 1978
betreffende de arbeidsovereenkomsten begrepen het loon dat de relative aux contrats de travail, la rémunération à laquelle le
werknemer krachtens zijn arbeidsovereenkomst zou hebben verdiend travailleur aurait eu droit en vertu de son contrat de travail s'il
indien hij zijn arbeidsprestaties niet had verminderd '. n'avait pas réduit ses prestations '.
Uit de parlementaire voorbereiding van die bepaling blijkt dat die Il ressort des travaux préparatoires de cette disposition que ce
regeling enkel betrekking heeft op het ouderschapsverlof en niet op régime ne concerne que le congé parental et non les autres formes de
andere vormen van deeltijdse arbeid (Parl. St., Kamer, 2009-2010, DOC travail à temps partiel (Doc. parl., Chambre, 2009-2010, DOC
52-2299/016, p. 31). Een amendement om de regeling uit te breiden tot 52-2299/016, p. 31). Un amendement destiné à étendre ce régime à
alle vormen van vermindering van arbeidsprestaties met toepassing van toutes les formes de réduction des prestations de travail en
de afdelingen 3 en 3bis van de wet van 22 januari 1985 (ibid., DOC application des sections 3 et 3bis de la loi du 22 janvier 1985
52-2299/003, p. 11) is niet aangenomen (ibid., DOC 52-2299/016, p. (ibid., DOC 52-2299/003, p. 11) n'a pas été adopté (ibid., DOC
38). 52-2299/016, p. 38).
B.11.3. Uit het gegeven dat, op grond van de voormelde rechtspraak van B.11.3. Le fait que, pour déterminer une éventuelle indemnité de congé
het Hof van Justitie tot uitlegging van de raamovereenkomst inzake due par l'employeur en cas de licenciement d'un travailleur au cours
ouderschapsverlof en van artikel 105, § 3, van de wet van 22 januari du congé parental de ce dernier, il faille, en vertu de la
1985, voor het bepalen van een eventuele opzeggingsvergoeding in geval jurisprudence précitée de la Cour de justice interprétant
van ontslag, door de werkgever, van een werknemer tijdens diens l'accord-cadre sur le congé parental et de l'article 105, § 3, de la
ouderschapsverlof moet worden uitgegaan van het loon alsof de loi du 22 janvier 1985, se baser sur la rémunération perçue comme si
werknemer geen ouderschapsverlof heeft genomen, volgt nog niet dat het le travailleur n'avait pas pris de congé parental ne signifie pas pour
kennelijk onevenredig zou zijn om voor het bepalen van de eventuele autant qu'il serait manifestement déraisonnable de se baser, pour
opzeggingsvergoeding in geval van ontslag, door de werkgever, van een déterminer l'éventuelle indemnité de congé due par l'employeur en cas
werknemer die zijn arbeidsprestaties heeft verminderd, uit te gaan van de licenciement d'un travailleur qui a réduit ses prestations de
het lopende loon voor zijn verminderde prestaties, rekening houdend travail, sur la rémunération en cours perçue pour ses prestations
zowel met artikel 103 van de wet van 22 januari 1985 als met het réduites, compte tenu tant de l'article 103 de la loi du 22 janvier
gegeven dat naar Belgisch recht naast de opzeggingsvergoeding voor die 1985 que du fait que le droit belge prévoit en faveur de ce
werknemer wordt voorzien in een beschermingsvergoeding van zes maanden travailleur, outre l'indemnité de congé, une indemnité de protection
loon ten laste van de werkgever, indien deze de arbeidsovereenkomst égale à six mois de rémunération à charge de l'employeur, si celui-ci
beëindigt zonder dringende reden of om een reden waarvan de aard en de a mis fin au contrat de travail sans motif grave ou pour un motif dont
oorsprong niet vreemd zijn aan de vermindering van de la nature et l'origine ne sont pas étrangères à la réduction des
arbeidsprestaties. prestations de travail.
B.12. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden B.12. La première question préjudicielle appelle une réponse négative
beantwoord ». ».
B.4. Het Hof heeft zich in dezelfde zin uitgesproken bij zijn arresten B.4. La Cour s'est prononcée dans le même sens par ses arrêts nos
nrs. 165/2011 (B.3 tot B.5), 167/2011 (B.8 tot B.10) en 191/2011 (B.7 165/2011 (B.3 à B5), 167/2011 (B.8 à B.10) et 191/2011 (B.7 à B.9).
tot B.9). B.5. Om dezelfde redenen als die welke zijn uiteengezet in de B.5. Pour les mêmes motifs que ceux qui ont été exposés dans les
voormelde arresten nrs. 165/2011, 167/2011, 191/2011 en 90/2012, is arrêts nos 165/2011, 167/2011, 191/2011 et 90/2012 précités, l'article
artikel 39, § 1, van de wet van 3 juli 1978 « betreffende de 39, § 1er, de la loi du 3 juillet 1978 « relative aux contrats de
arbeidsovereenkomsten », in samenhang gelezen met artikel 105, § 3, travail », lu en combinaison avec l'article 105, § 3, de la loi de
van de herstelwet van 22 januari 1985 « houdende sociale bepalingen », redressement du 22 janvier 1985 « contenant des dispositions sociales
niet onbestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in de », n'est pas incompatible avec les articles 10 et 11 de la
interpretatie dat, in geval van ontslag van een werknemer die zijn Constitution, dans l'interprétation selon laquelle, en cas de
arbeidsprestaties heeft verminderd, bij de vaststelling van het bedrag licenciement d'un travailleur qui a réduit ses prestations de travail,
van de opzeggingsvergoeding moet worden uitgegaan van het lopende loon il convient de se baser sur la rémunération en cours correspondant aux
dat overeenstemt met de verminderde activiteiten. activités réduites pour fixer le montant de l'indemnité de congé.
B.6. Wat het tweede deel van de prejudiciële vraag betreft, bestaat er B.6. Quant à la seconde partie de la question préjudicielle, il
tussen de werknemers die hun arbeidsprestaties verminderen in het n'existe pas, entre les travailleurs qui réduisent leurs prestations
kader van een « loopbaanvermindering om voor hun kind te zorgen tot de de travail dans le cadre d'une « diminution de carrière pour prendre
leeftijd van acht jaar » en de werknemers die hun arbeidsprestaties soin de son enfant jusqu'à l'âge de huit ans » et les travailleurs qui
verminderen in het kader van een « loopbaanvermindering zonder motief réduisent leurs prestations de travail dans le cadre d'une «
» niet een zodanig verschil dat hieruit voor de wetgever de diminution de carrière sans motif », une différence telle qu'il en
verplichting zou voortvloeien om voor de eerstgenoemde categorie in découlerait pour le législateur une obligation de prévoir pour la
een specifieke afwijkende regeling te voorzien. première catégorie un régime dérogatoire spécifique.
Bovendien dient ermee rekening te worden gehouden dat, zowel voor de Il convient par ailleurs de tenir compte de ce qu'il a été prévu tant
werknemers die hun arbeidsprestaties hebben verminderd op grond van pour les travailleurs qui ont réduit leurs prestations de travail sur
een « loopbaanvermindering om voor hun kind te zorgen tot de leeftijd la base d'une « diminution de carrière pour prendre soin de son enfant
van acht jaar » met toepassing van artikel 4, § 1, 1°, a°, van de cao jusqu'à l'âge de huit ans » en application de l'article 4, § 1er, 1°,
nr. 103 van 27 juni 2012, in de versie ervan die van toepassing is op a°, de la CCT n° 103 du 27 juin 2012, dans sa version applicable au
het geschil dat voor de verwijzende rechter hangende is, als voor de litige pendant devant le juge a quo, que pour les travailleurs qui
werknemers die hun arbeidsprestaties verminderen op grond van een « réduisent leurs prestations de travail dans le cadre d'une «
loopbaanvermindering zonder motief » met toepassing van artikel 3 van diminution de carrière sans motif » en application de l'article 3 de
dezelfde cao, is bepaald dat de werkgever die de arbeidsovereenkomst la même CCT, que l'employeur qui met fin au contrat de travail sans
motif grave ou pour un motif dont la nature et l'origine ne sont pas
beëindigt zonder dringende reden of om een reden waarvan de aard en de étrangères à la réduction des prestations de travail est tenu de
oorsprong niet vreemd zijn aan de vermindering van de payer, outre l'indemnité de congé, une indemnité de protection
arbeidsprestaties, naast de opzeggingsvergoeding een forfaitaire forfaitaire égale à la rémunération de six mois.
beschermingsvergoeding dient te betalen die gelijk is aan het loon van zes maanden.
B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 39, § 1, van de wet van 3 juli 1978 « betreffende de L'article 39, § 1er, de la loi du 3 juillet 1978 « relative aux
arbeidsovereenkomsten », in samenhang gelezen met artikel 105, § 3, contrats de travail », lu en combinaison avec l'article 105, § 3, de
van de herstelwet van 22 januari 1985 « houdende sociale bepalingen », la loi de redressement du 22 janvier 1985 « contenant des dispositions
schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, in de sociales », ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution,
interpretatie dat, in geval van ontslag van een werknemer die zijn dans l'interprétation selon laquelle, en cas de licenciement d'un
arbeidsprestaties heeft verminderd, bij de vaststelling van het bedrag travailleur qui a réduit ses prestations de travail, il convient de se
van de opzeggingsvergoeding moet worden uitgegaan van het lopende loon baser sur la rémunération en cours correspondant aux activités
dat overeenstemt met de verminderde activiteiten. réduites pour fixer le montant de l'indemnité de congé.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 7 november 2019. la Cour constitutionnelle, le 7 novembre 2019.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
F. Daoût F. Daoût
^