Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 62/2019 van 8 mei 2019 Rolnummer 6878 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 23 en 43 van de wet van 22 juli 1970 op de ruilverkaveling van landeigendommen uit kracht van de wet, gesteld door het Ho Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters J.-P(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 62/2019 van 8 mei 2019 Rolnummer 6878 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 23 en 43 van de wet van 22 juli 1970 op de ruilverkaveling van landeigendommen uit kracht van de wet, gesteld door het Ho Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters J.-P(...) Extrait de l'arrêt n° 62/2019 du 8 mai 2019 Numéro du rôle : 6878 En cause : la question préjudicielle concernant les articles 23 et 43 de la loi du 22 juillet 1970 relative au remembrement légal de biens ruraux, posée par la Cour de cassatio La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges J.-P. Snapp(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 62/2019 van 8 mei 2019 Extrait de l'arrêt n° 62/2019 du 8 mai 2019
Rolnummer 6878 Numéro du rôle : 6878
In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 23 en 43 van En cause : la question préjudicielle concernant les articles 23 et 43
de wet van 22 juli 1970 op de ruilverkaveling van landeigendommen uit de la loi du 22 juillet 1970 relative au remembrement légal de biens
kracht van de wet, gesteld door het Hof van Cassatie. ruraux, posée par la Cour de cassation.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges J.-P.
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, R. Leysen en M. Pâques, Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, R. Leysen et M. Pâques, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Alen,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 22 februari 2018 in zake Maria Mattheussen en Marc Par arrêt du 22 février 2018 en cause de Maria Mattheussen et Marc
Bolckmans, August Verstraelen en Marc Verstraelen en Luc Jansen tegen Bolckmans, d'August Verstraelen et Marc Verstraelen et de Luc Jansen
het ruilverkavelingscomité Zondereigen, waarvan de expeditie ter contre le comité de remembrement Zondereigen, dont l'expédition est
griffie van het Hof is ingekomen op 23 maart 2018, heeft het Hof van parvenue au greffe de la Cour le 23 mars 2018, la Cour de cassation a
Cassatie de volgende prejudiciële vraag gesteld : posé la question préjudicielle suivante :
« Schenden de artikelen 23 en 43 van de Ruilverkavelingswet van 22 « Les articles 23 et 43 de la loi du 22 juillet 1970 relative au
juli 1970 de artikelen 10 en 11 van de Gecoördineerde Grondwet voor remembrement légal violent-ils les articles 10 et 11 de la
zover artikel 23, twaalfde lid zo moet gelezen worden dat het een Constitution coordonnée, dans la mesure où l'article 23, alinéa 12,
doit être lu en ce sens qu'il exclut qu'un intéressé introduise un
cassatieberoep door elke belanghebbende uitsluit tegen een vonnis in recours en cassation contre un jugement rendu en dernier ressort par
laatste aanleg van de vrederechter op grond van voormeld artikel 23 of le juge de paix sur la base des articles 23 ou 43 précités,
43, waardoor een onderscheid wordt gemaakt met de mogelijkheid die établissant une distinction par rapport à la possibilité dont dispose
elke belanghebbende partij bij een vonnis of arrest volgens het gemeen toute partie intéressée à un jugement ou arrêt en vertu du droit
recht heeft om cassatieberoep in te stellen tegen een in laatste commun d'introduire un recours en cassation contre une décision rendue
aanleg gewezen beslissing ? ». en dernier ressort ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. De prejudiciële vraag betreft de artikelen 23 en 43 van de wet B.1.1. La question préjudicielle porte sur les articles 23 et 43 de la
van 22 juli 1970 op de ruilverkaveling van landeigendommen uit kracht loi du 22 juillet 1970 relative au remembrement légal de biens ruraux
van de wet (hierna : de wet van 22 juli 1970), zoals van toepassing in (ci-après : la loi du 22 juillet 1970), telle qu'elle est applicable
het Vlaamse Gewest. en Région flamande.
Uit de zaak voor het verwijzende rechtscollege blijkt dat de vraag in Il ressort de l'affaire soumise à la juridiction a quo que la question
het bijzonder betrekking heeft op artikel 23, eerste en twaalfde lid, porte plus particulièrement sur l'article 23, alinéas 1er et 12, et
en artikel 43, § 1, eerste, tweede en vijfde lid, van de wet van 22 sur l'article 43, § 1er, alinéas 1er, 2 et 5, de la loi du 22 juillet
juli 1970, die bepalen : 1970, qui disposent :
«

Art. 23.Ieder belanghebbende kan de vaststelling van de waarden

«

Art. 23.Tout intéressé peut contester la détermination des valeurs.

betwisten. Hij kan eveneens de vaststelling van de oppervlakte van Il peut également contester la détermination de la superficie de ses
zijn kavels betwisten, doch enkel wanneer het comité voor een kavel parcelles, mais uniquement lorsque le comité a fixé pour une parcelle
een andere oppervlakte heeft vastgesteld dan diegene die blijkt uit de une superficie autre que celle découlant des documents cadastraux, ou
kadastrale stukken, of wanneer het comité in zijn lijsten de kadastrale oppervlakte van een kavel heeft overgenomen dan wanneer het kadaster in zijn stukken geen rekening heeft gehouden met een in kracht van gewijsde gegane rechterlijke beslissing die de oppervlakte van die kavel heeft vastgesteld of voor een kavel een oppervlakte vermeldt die ten minste twee pct kleiner is dan ofwel de oppervlakte vermeld in een akte met vaste dagtekening ofwel de door natrekking gewijzigde oppervlakte. Die twee pct worden berekend voor eenzelfde geheel waarvan eenzelfde belanghebbende alleen of in onverdeeldheid ofwel eigenaar, ofwel blote eigenaar of vruchtgebruiker is. lorsque le comité a repris dans ses tableaux la superficie cadastrale d'une parcelle alors que le cadastre n'a pas tenu compte dans ses documents d'une décision judiciaire coulée en force de chose jugée fixant la superficie de cette parcelle, ou a reproduit dans ses documents pour une parcelle une superficie inférieure de 2 p.c. au moins, soit à la superficie figurant dans un acte ayant date certaine, soit à la superficie modifiée par suite d'accession. Cette quotité de 2 p.c. se calcule par ensemble d'un seul tenant dont un même intéressé est, seul ou en indivision, soit propriétaire, soit nu-propriétaire ou usufruitier.
[...] [...]
Tegen het vonnis is, behalve verzet, geen beroep mogelijk, Le jugement n'est susceptible d'aucun recours, hormis l'opposition,
onverminderd de bevoegdheid van de procureur-generaal bij het Hof van sans préjudice du droit du procureur général près la Cour de cassation
Cassatie om zich te voorzien wegens machtsoverschrijding of in het d'exercer le pourvoi du chef d'excès du pouvoir ou dans l'intérêt de
belang van de wet, overeenkomstig artikel 1091 van het Gerechtelijk la loi, conformément à l'article 1091 du Code judiciaire ».
Wetboek ». «

Art. 43.§ 1. Ieder belanghebbende kan de oppervlakten betwisten van

«

Art. 43.§ 1er. Tout intéressé peut contester les superficies des

de nieuwe kavels die hem in elke waardezone worden toegewezen, de nouvelles parcelles qui lui sont attribuées dans chaque zone de
berekening van de globale waarden en van de opleg die er uit valeur, le calcul des valeurs globales et de la soulte qui en résulte,
voortspruit, het bedrag van de vergoedingen wegens meer- of le montant des indemnités pour plus-values ou moins-values, ainsi que
minderwaarden evenals de vergoeding voor gebruiksverlies. l'indemnité pour perte de jouissance.
Kan eveneens door ieder belanghebbende worden betwist het aandeel in Il peut également contester la part contributive dans les frais, mise
de kosten dat hem overeenkomstig de bepalingen van artikel 40, eerste à sa charge selon les dispositions de l'article 40, alinéas un et
en tweede lid, ten laste wordt gelegd. deux.
[...] [...]
De bepalingen van artikel 23, leden drie, vier en zes tot twaalf, zijn Les dispositions des alinéas trois, quatre et six à douze de l'article
van toepassing op de hiervoren bedoelde rechtsvorderingen ». 23 sont applicables aux actions en justice visées ci-dessus ».
Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die bepalingen. La Cour limite son examen à ces dispositions.
B.1.2. In de prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht zich uit te B.1.2. Dans la question préjudicielle, il est demandé à la Cour de se
spreken over de bestaanbaarheid van die bepalingen met de artikelen 10 prononcer sur la compatibilité de ces dispositions avec les articles
en 11 van de Grondwet, « voor zover artikel 23, twaalfde lid, zo moet 10 et 11 de la Constitution, « dans la mesure où l'article 23, alinéa
gelezen worden dat het een cassatieberoep door elke belanghebbende 12, doit être lu en ce sens qu'il exclut qu'un intéressé introduise un
uitsluit tegen een vonnis in laatste aanleg van de vrederechter op recours en cassation contre un jugement rendu en dernier ressort par
grond van voormeld artikel 23 of 43 ». le juge de paix sur la base des articles 23 ou 43 précités ».
B.2.1. De ruilverkaveling uit kracht van de wet, zoals geregeld bij de wet van 22 juli 1970, streeft hoofdzakelijk naar een verbetering van de economische exploitatie van de agrarische infrastructuur, in beginsel door ruiling van versnipperde en verspreid liggende gronden met het oog op het vormen van aaneensluitende en regelmatige kavels. Een ruilverkaveling kan gepaard gaan met het uitvoeren van bepaalde werken die betrekking kunnen hebben op onder meer de aanleg en verbetering van wegen, de waterbeheersing en de landschapszorg, evenals met andere maatregelen van landinrichting (artikel 62 van de B.2.1. Le remembrement légal organisé par la loi du 22 juillet 1970 poursuit principalement l'amélioration de l'exploitation économique de l'infrastructure agricole, en principe par l'échange de terres morcelées et dispersées pour constituer des parcelles continues et régulières. Le remembrement peut être accompagné de certains travaux qui peuvent notamment porter sur l'aménagement et l'amélioration de chemins, la maîtrise des eaux et l'aménagement des sites, ainsi que sur d'autres mesures d'aménagement rural (article 62 de la loi du 22 juillet 1970). B.2.2. Si le Gouvernement flamand décrète qu'il y a lieu de procéder au remembrement des biens figurant au plan parcellaire établi par le ministre compétent, un comité de remembrement est institué (article 65
wet van 22 juli 1970). B.2.2. Indien de Vlaamse Regering beslist dat zal worden overgegaan de la loi du 22 juillet 1970). Le comité de remembrement, qui jouit de
tot ruilverkaveling van de goederen aangeduid op het door de bevoegde
minister vastgestelde kavelplan, wordt een ruilverkavelingscomité
opgericht (artikel 65 van de wet van 22 juli 1970). Het
ruilverkavelingscomité, dat rechtspersoonlijkheid heeft, beraadslaagt
en beslist over alles wat de uitvoering van de ruilverkaveling betreft la personnalité juridique, délibère et statue sur tout ce qui concerne
(artikel 66 van dezelfde wet). Aldus maakt het comité een kavelplan l'exécution du remembrement (article 66 de la même loi). Le comité
op, waarbij voor elke eigenaar, vruchtgebruiker en gebruiker en voor établit ainsi un plan parcellaire qui fixe pour chaque propriétaire,
elke kavel zowel de oppervlakte als de waarde van de ingebrachte usufruitier et exploitant, et pour chaque parcelle, tant la superficie
kavels worden vastgesteld, evenals een herverkavelingsplan, waarbij de que la valeur des parcelles apportées, ainsi qu'un plan de
nieuwe kavels aan de betrokken eigenaars, vruchtgebruikers en relotissement qui attribue les nouvelles parcelles aux propriétaires,
gebruikers worden toegewezen en de vergoedingen voor meer- en usufruitiers et exploitants concernés et fixe les indemnités pour
minderwaarden en voor gebruiksverlies worden vastgesteld (artikelen plus-values, moins-values et perte de jouissance (articles 26, 34 et
26, 34 en 69 van dezelfde wet). Het ruilverkavelingscomité wordt 69 de la même loi). Le comité de remembrement est assisté par une
daarin bijgestaan door een commissie van advies, evenals door de commission consultative, ainsi que par la Société flamande terrienne
Vlaamse Landmaatschappij (artikelen 15 en 67 van dezelfde wet, in (articles 15 et 67 de la même loi, lus en combinaison avec l'article
samenhang gelezen met artikel 18octies van het decreet van 21 december 18octies du décret du 21 décembre 1988 portant création d'une Société
1988 houdende oprichting van de Vlaamse Landmaatschappij). flamande terrienne).
B.2.3. Krachtens de artikelen 23 en 43 van de wet van 22 juli 1970 B.2.3. Conformément aux articles 23 et 43 de la loi du 22 juillet
kunnen de belanghebbenden de daarin vermelde beslissingen van het 1970, les intéressés peuvent contester devant le juge de paix les
ruilverkavelingscomité, die betrekking hebben op de vaststelling van décisions du comité de remembrement qui y sont mentionnées, qui
de oppervlakten en de waarden van de ingebrachte en de nieuw portent sur la détermination des superficies et des valeurs des
toegekende kavels evenals op de toegekende vergoedingen, bij de parcelles apportées et des nouvelles parcelles attribuées, ainsi que
vrederechter betwisten. Krachtens artikel 23, twaalfde lid, van de wet sur les indemnités accordées. Conformément à l'article 23, alinéa 12,
van 22 juli 1970, waarnaar artikel 43, § 1, vijfde lid, verwijst, is de la loi du 22 juillet 1970, auquel l'article 43, § 1er, alinéa 5,
tegen het vonnis van de vrederechter, behalve verzet, geen beroep renvoie, le jugement du juge de paix n'est susceptible d'aucun
mogelijk, onverminderd de bevoegdheid van de procureur-generaal bij recours, hormis l'opposition, sans préjudice du droit du procureur
het Hof van Cassatie om zich te voorzien wegens machtsoverschrijding général près la Cour de cassation d'exercer le pourvoi du chef d'excès
of in het belang van de wet. de pouvoir ou dans l'intérêt de la loi.
B.3. Het verwijzende rechtscollege wenst van het Hof te vernemen of de B.3. La juridiction a quo demande à la Cour si les articles 23 et 43
in het geding zijnde artikelen 23 en 43 van de wet van 22 juli 1970 de la loi du 22 juillet 1970, en cause, sont compatibles avec les
bestaanbaar zijn met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in die articles 10 et 11 de la Constitution, dans l'interprétation selon
interpretatie dat de belanghebbende geruilkavelden geen voorziening in laquelle les personnes concernées par un remembrement ne peuvent pas
cassatie kunnen instellen tegen een op grond van die bepalingen in se pourvoir en cassation contre un jugement rendu en dernier ressort
laatste aanleg gewezen vonnis van de vrederechter. par le juge de paix sur la base de ces dispositions.
De prejudiciële vraag noopt tot een vergelijking van die situatie van La question préjudicielle invite à comparer cette situation des «
de geruilkavelden met die van andere rechtzoekenden, die krachtens het remembrés » avec celle d'autres justiciables, qui ont quant à eux la
gemeen recht wel een voorziening in cassatie kunnen instellen tegen in possibilité, en vertu du droit commun, de se pourvoir en cassation
laatste aanleg gewezen beslissingen. contre des décisions rendues en dernier ressort.
B.4. In tegenstelling tot wat de Vlaamse Regering aanvoert, bevinden B.4. Contrairement à ce que soutient le Gouvernement flamand, les
de in de prejudiciële vraag beoogde categorieën van personen zich in catégories de personnes visées par la question préjudicielle se
situaties die voldoende vergelijkbaar zijn, wat de mogelijkheid trouvent dans des situations suffisamment comparables en ce qui
betreft om een voorziening in cassatie in te stellen tegen een in concerne la possibilité d'introduire un pourvoi en cassation contre
laatste aanleg gewezen beslissing. une décision rendue en dernier ressort.
Het feit dat de ruilverkaveling betrekking zou hebben op het algemeen Le fait que le remembrement se rapporterait à l'intérêt général, alors
belang, terwijl de geschillen die ressorteren onder de que les litiges qui relèvent de la procédure de droit commun
gemeenrechtelijke procedure louter private belangen zouden betreffen, concerneraient des intérêts purement privés, peut certes constituer un
kan weliswaar een element zijn in de beoordeling van de redelijkheid critère dans l'appréciation du caractère raisonnable et proportionné
en evenredigheid van het verschil in behandeling, maar het kan niet de la différence de traitement, mais il ne saurait suffire pour
volstaan om tot de niet-vergelijkbaarheid te besluiten. conclure à leur non-comparabilité.
B.5. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van B.5. La différence de traitement entre certaines catégories de
personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende personnes qui découle de l'application de règles procédurales
procedureregels in verschillende omstandigheden houdt op zich geen différentes dans des circonstances différentes n'est pas
discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake zijn indien het discriminatoire en soi. Il ne pourrait être question de discrimination
verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing van die que si la différence de traitement qui découle de l'application de ces
procedureregels een onevenredige beperking van de rechten van de règles de procédure entraînait une limitation disproportionnée des
daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. droits des personnes concernées.
B.6. Het cassatieberoep is een buitengewoon rechtsmiddel waardoor een B.6. Le pourvoi en cassation est une voie de recours extraordinaire
partij in de mogelijkheid wordt gesteld om, wegens schending van de qui permet à une partie de demander l'annulation, pour contravention à
wet of wegens overtreding van hetzij substantiële, hetzij op straffe la loi ou pour violation des formes, soit substantielles, soit
van nietigheid voorgeschreven vormen, de vernietiging te vorderen van prescrites à peine de nullité, d'une décision rendue en dernier
een in laatste aanleg gewezen beslissing. Het Hof van Cassatie treedt ressort. A cet égard, la Cour de cassation ne connaît pas du fond des affaires.
daarbij niet in de beoordeling van de zaken zelf. B.7. Aucun droit à un recours en cassation ne découle ni de l'article
B.7. Noch uit artikel 13 van de Grondwet, noch uit enige andere 13 de la Constitution, ni d'aucune autre disposition constitutionnelle
grondwets- of verdragsbepaling vloeit een recht op een cassatieberoep
voort. ou conventionnelle.
B.8.1. De uitsluiting van rechtsmiddelen tegen het vonnis van de B.8.1. L'exclusion de voies de droit à exercer contre le jugement du
vrederechter was reeds neergelegd in de wet van 25 juni 1956 op de juge de paix était déjà inscrite dans la loi du 25 juin 1956 sur le
ruilverkaveling van landeigendommen uit kracht van de wet, vervangen remembrement légal de biens ruraux, remplacée par la loi du 22 juillet
bij de wet van 22 juli 1970, gewijzigd bij de wet van 11 augustus 1970, cette dernière ayant été modifiée par la loi du 11 août 1978. Le
1978. Het door die bepaling nagestreefde doel werd als volgt verantwoord : but poursuivi par cette disposition fut justifié comme suit :
« Voor de procedure die uitgewerkt wordt in artikel 20 heeft men zich « La procédure prescrite par l'article 20 s'inspire de celle prévue
laten leiden door de wet van 3 Februari 1947 betreffende de procedure par la loi du 3 février 1947 relative à la procédure d'extrême urgence
voor onteigening ten algemenen nutte in hoogdringende omstandigheden. en matière d'expropriation pour cause d'utilité publique.
Elke belanghebbende, in de breedste zin van het woord, kan de bepaling Tout intéressé, au sens le plus large, peut contester la détermination
van de oppervlakten en van de waarden betwisten door het comité voor des surfaces ou des valeurs en citant le comité devant le juge de
de vrederechter te dagen. Deze beslist in laatste aanleg. Het enig paix. Celui-ci statue en dernier ressort, le seul recours autorisé
toegelaten verhaal is de voorziening in verbreking in het belang der étant le pourvoi en cassation dans l'intérêt de la loi exercé par le
wet door de Procureur Generaal bij het Hof van Verbreking. Procureur Général près la Cour de Cassation.
Men zou kunnen aanvoeren dat de belanghebbenden verstoken blijven van Au reproche que les intéressés échappent ainsi au bénéfice d'une
de dubbele rechtspraak; in werkelijkheid evenwel is het comité ter double juridiction, il est permis de répondre qu'en fait, le comité
zake een onafhankelijk en onpartijdig lichaam en zijn beslissingen est, en la cause, un organe indépendant et impartial et que ses
bieden zodanige waarborgen van objectiviteit dat men ze kan beschouwen décisions présentent des garanties d'objectivité telles qu'on peut les
als zijnde genomen in eerste aanleg » (Parl. St., Senaat, 1954-1955, considérer comme étant prises en première instance » (Doc. parl.,
nr. 27, p. 13). Sénat, 1954-1955, n° 27, p. 13).
Uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 22 juli 1970, die de Les travaux préparatoires de la loi du 22 juillet 1970, qui a remplacé
wet van 25 juni 1956 heeft vervangen, blijkt voorts dat de wetgever « la loi du 25 juin 1956, font en outre apparaître que le législateur a
een bijzondere aandacht [heeft] besteed aan een sneller verloop van de consacré « une attention toute spéciale [...] à une accélération de la
verkavelingsprocedure », en evenzeer erover bekommerd was « een procédure de remembrement », et avait tout autant le souci «
maximale rechtszekerheid te waarborgen aan de belanghebbende d'accorder un maximum de garanties légales aux parties intéressées,
eigenaars, vruchtgebruikers, gebruikers en houders van zakelijke propriétaires, usufruitiers, exploitants et titulaires de droits réels
rechten » (Parl. St., Kamer, 1969-1970, nr. 250/6, p. 8). De » (Doc. parl., Chambre, 1969-1970, n° 250/6, p. 8). Les travaux
parlementaire voorbereiding vermeldt nog : préparatoires mentionnent encore :
« De ruilverkaveling is een ingewikkelde operatie. Er komen noodzakelijkerwijze een aantal verrichtingen aan te pas welke onder geen voorwendsel mogen worden achterwege gelaten. Er is geen ruilverkaveling denkbaar zonder een nauwkeurig onderzoek van de inbreng van ieder der betrokken eigenaars, vruchtgebruikers en gebruikers; zonder een herverdeling waardoor aan ieder van de betrokkenen een aandeel wordt teruggegeven van dezelfde waarde als zijn inbreng; en meestal zonder weg- en afwateringswerken om de agrarische structuur van de bij de ruilverkaveling betrokken goederen te verbeteren. Bij elke fase van dat werk moet noodzakelijkerwijze een onderzoek worden ingesteld om de betrokkenen in de gelegenheid te stellen hun opmerkingen naar voren te brengen, die, indien ze gegrond zijn en door het comité worden aanvaard, dit laatste ertoe verplichten de opgemaakte plannen te herzien. Dat alles vergt tijd. Maar dat is een reden te meer om te pogen komaf te maken met al wat de « Le remembrement est une opération complexe. Il comporte, forcément, un ensemble d'opérations qui ne peuvent, sous aucun prétexte, être omises. Aucun remembrement ne pourrait se concevoir sans une étude minutieuse des apports de chacun des propriétaires, usufruitiers et exploitants, sans un relotissement qui restitue à chacun des intéressés une part équivalente à son apport et, le plus souvent, sans des travaux de voirie et d'hydraulique tendant à améliorer la structure agraire des biens faisant l'objet du remembrement. Chacune des phases de ce travail s'accompagne, inévitablement, d'une enquête tendant à permettre aux intéressés de faire connaître leurs observations, qui, dans la mesure où elles sont fondées et acceptées par le comité, obligent celui-ci à revoir les projets qu'il avait établis. Tout cela demande du temps. Mais c'est là une raison de plus pour essayer d'éliminer tout ce qui, dans le déroulement des opérations, pourrait être une cause de retard
afloop van de verrichtingen kan vertragen » (ibid., p. 11). » (ibid., p. 11).
« De aan de procedureregelen voorgestelde wijzigingen hebben tot doel « Les modifications proposées aux règles de procédure ont pour but
te komen tot een procedure die de rechten van de verdediging d'arriver à une procédure qui, tout en respectant les droits de la
eerbiedigt en tegelijk snel de [lees : en] doeltreffend is en défense, soit néanmoins rapide et efficace et évite que les litiges
verhindert dat gebeurlijke geschillen het normale verloop van de qui pourraient naître entravent le déroulement normal des opérations
ruilverkavelingsverrichtingen belemmeren » (ibid., pp. 39-40). de remembrement » (ibid., pp. 39-40).
B.8.2. De ruilverkaveling strekt ertoe, in het algemeen belang, te B.8.2. Le remembrement vise à aboutir, dans l'intérêt général, à une
komen tot een betere exploitatie van de landeigendommen. De specifieke meilleure exploitation des biens ruraux. Les caractéristiques
kenmerken van die operatie verantwoorden dat de wetgever heeft spécifiques de cette opération justifient que le législateur ait prévu
voorzien in bijzondere regels die op verschillende punten afwijken van des règles particulières qui dérogent sur différents points au droit
het gemeen recht, teneinde de behandeling van de geschillen die commun, afin d'accélérer l'instruction des litiges nés dans le cadre
ontstaan in het kader van de ruilverkavelingsverrichtingen te des opérations de remembrement, et afin d'offrir ainsi au plus vite
versnellen en aldus zo snel mogelijk rechtszekerheid te bieden. une sécurité juridique.
Er dient daarbij rekening te worden gehouden met het feit dat de A cet égard, il convient de tenir compte du fait que le remembrement
ruilverkaveling een complexe operatie uitmaakt waarbij een regeling est une opération complexe où une réglementation relative à une seule
betreffende één fase, die door bepaalde belanghebbenden als phase, qui peut être perçue par certains intéressés comme étant
discriminerend wordt ervaren, een onderdeel vormt van een algehele discriminatoire, constitue un élément d'un ensemble global qui peut
regeling die kan voorzien in de door de overheid te bekostigen prévoir des travaux d'aménagement complémentaires effectués par les
inrichtingswerken in het voordeel van de geruilkavelden. autorités au profit des « remembrés ».
B.8.3. De uitsluiting van het cassatieberoep tegen het vonnis dat door B.8.3. L'exclusion de la possibilité de se pourvoir en cassation
de vrederechter op grond van de artikelen 23 en 43 van de wet van 22 contre le jugement rendu par le juge de paix sur la base des articles
juli 1970 wordt gewezen, is relevant om het door de wetgever 23 et 43 de la loi du 22 juillet 1970 est pertinente pour réaliser le
nagestreefde doel te verwezenlijken dat erin bestaat de procedure van but poursuivi par le législateur, qui consiste à accélérer la
de ruilverkaveling te versnellen teneinde de betrokkenen zo snel procédure du remembrement afin d'offrir au plus vite aux intéressés
mogelijk rechtszekerheid te bieden. une sécurité juridique.
B.8.4. De wetgever heeft daarbij erover gewaakt de rechten van B.8.4. Le législateur a en outre veillé à respecter les droits de la
verdediging van de belanghebbenden te eerbiedigen. Laatstgenoemden défense des intéressés. Ces derniers disposent à chaque phase
beschikken in elke belangrijke fase van de ruilverkaveling over de importante du remembrement de la possibilité de communiquer leurs
mogelijkheid om, ter gelegenheid van een openbaar onderzoek, hun réclamations dans le cadre d'une enquête publique (voyez notamment les
bezwaren mee te delen (zie onder meer de artikelen 6, 21, 35 en 42 van articles 6, 21, 35 et 42 de la loi du 22 juillet 1970). Le comité de
de wet van 22 juli 1970). Het ruilverkavelingscomité onderzoekt die remembrement examine ces réclamations et statue sur celles-ci, après
bezwaren en beslist daarover, na het advies van de commissie van
advies te hebben gevraagd (artikelen 22, 35 en 42 van dezelfde wet). avoir demandé l'avis de la commission consultative (articles 22, 35 et
Die commissie bestaat uit zes tot tien leden van wie twee leden 42 de la même loi). Cette commission se compose de six à dix membres,
betrokken eigenaars of vruchtgebruikers zijn en twee leden betrokken dont deux membres sont des propriétaires ou usufruitiers concernés, et
gebruikers zijn (artikel 15 van dezelfde wet). Indien het deux membres sont des exploitants concernés (article 15 de la même
ruilverkavelingscomité het niet eens is met het gunstig advies van de loi). Si le comité de remembrement ne partage pas l'avis favorable de
commissie van advies betreffende één of meer bezwaren van een la commission consultative à propos d'une ou de plusieurs réclamations
belanghebbende, dient het de betrokkene op te roepen om hem te horen d'un intéressé, il est tenu de convoquer l'intéressé pour l'entendre
(artikelen 22, 35 en 42 van dezelfde wet). (articles 22, 35 et 42 de la même loi).
De in de artikelen 23 en 43 van de wet van 22 juli 1970 vermelde Les décisions du comité de remembrement sur la fixation de certaines
beslissingen van het ruilverkavelingscomité inzake de vaststelling van valeurs et indemnités, mentionnées par les articles 23 et 43 de la loi
bepaalde waarden en vergoedingen kunnen vervolgens voor de du 22 juillet 1970, peuvent ensuite être contestées devant le juge de
vrederechter worden betwist, overeenkomstig de in die bepalingen paix en respectant la procédure énoncée par ces dispositions. Certes,
neergelegde procedure. De in het geding zijnde bepalingen sluiten les dispositions en cause excluent que, hormis l'opposition, des voies
weliswaar uit dat, behoudens verzet, rechtsmiddelen tegen het vonnis de droit soient exercées contre le jugement du juge de paix.
van de vrederechter worden aangewend. De procureur-generaal bij het Toutefois, le procureur général près la Cour de cassation dispose de
Hof van Cassatie beschikt echter wel over de mogelijkheid om zich te la possibilité d'exercer le pourvoi du chef d'excès de pouvoir ou dans
voorzien wegens machtsoverschrijding of in het belang van de wet. l'intérêt de la loi.
De belanghebbenden blijven voorts gerechtigd om op basis van de Les intéressés gardent par ailleurs le droit de demander, sur la base
artikelen 1382 en volgende van het Burgerlijk Wetboek een des articles 1382 et suivants du Code civil, la réparation du dommage
schadevergoeding te vorderen voor de schade die zij zouden bewijzen qu'ils auraient démontré avoir subi du fait d'un abus de pouvoir et
geleden te hebben door machtsmisbruik en machtsafwending of door een d'un détournement de pouvoir ou du fait d'une décision fautive du
foutieve beslissing van het ruilverkavelingscomité. De bevoegde comité de remembrement. En vertu du contrôle de légalité qui est le
rechtbank is dan krachtens de haar door artikel 159 van de Grondwet sien conformément à l'article 159 de la Constitution, le tribunal
opgedragen wettigheidscontrole bevoegd om na te gaan of dat comité compétent peut examiner si ce comité s'est acquitté de sa tâche en
zich van zijn taak heeft gekweten overeenkomstig de
zorgvuldigheidsnormen die besloten zijn in de artikelen 1382 en conformité avec les normes de prudence contenues aux articles 1382 et
volgende van het Burgerlijk Wetboek. suivants du Code civil.
Bovendien kunnen de eindbeslissingen van het ruilverkavelingscomité, En outre, les décisions finales du comité de remembrement qui sont des
in zoverre het administratieve rechtshandelingen betreft, met een beroep voor de Raad van State worden bestreden. actes administratifs sont susceptibles de recours devant le Conseil d'Etat.
B.8.5. Gelet op de specifieke en complexe aard van de ruilverkaveling B.8.5. Etant donné la nature spécifique et complexe du remembrement et
en de door de wetgever nagestreefde doelstelling om de geruilkavelden vu l'objectif poursuivi par le législateur, qui est d'offrir au plus
zo snel mogelijk rechtszekerheid te verschaffen, en rekening houdende vite une sécurité juridique aux « remembrés », et compte tenu des
met de waarborgen die aan de belanghebbenden worden geboden om hun garanties offertes aux intéressés pour faire valoir leurs réclamations
bezwaren te doen gelden en de beslissingen van het et pour contester les décisions du comité de remembrement, l'exclusion
ruilverkavelingscomité te betwisten, doet de uitsluiting van het de la possibilité de se pourvoir en cassation contre les jugements du
cassatieberoep tegen de vonnissen van de vrederechter op grond van de juge de paix, instaurée sur la base des dispositions en cause, ne
in het geding zijnde bepalingen niet op onevenredige wijze afbreuk aan porte pas une atteinte disproportionnée aux droits des intéressés.
de rechten van de betrokkenen.
B.9. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.9. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
De artikelen 23 en 43 van de wet van 22 juli 1970 op de Les articles 23 et 43 de la loi du 22 juillet 1970 relative au
ruilverkaveling van landeigendommen uit kracht van de wet schenden de remembrement légal de biens ruraux ne violent pas les articles 10 et
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. 11 de la Constitution.
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 8 mei 2019. la Cour constitutionnelle, le 8 mai 2019.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
A. Alen A. Alen
^