Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 22/2019 van 14 februari 2019 Rolnummer 6760 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 14, derde lid, van de faillissementswet van 8 augustus 1997, gesteld door de Rechtbank van Koophandel te Leuven. Het samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 22/2019 van 14 februari 2019 Rolnummer 6760 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 14, derde lid, van de faillissementswet van 8 augustus 1997, gesteld door de Rechtbank van Koophandel te Leuven. Het samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P(...) Extrait de l'arrêt n° 22/2019 du 14 février 2019 Numéro du rôle : 6760 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 14, alinéa 3, de la loi du 8 août 1997 sur les faillites, posée par le Tribunal de commerce de Louvain. La Cou composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman,(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 22/2019 van 14 februari 2019 Extrait de l'arrêt n° 22/2019 du 14 février 2019
Rolnummer 6760 Numéro du rôle : 6760
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 14, derde lid, van En cause : la question préjudicielle relative à l'article 14, alinéa
de faillissementswet van 8 augustus 1997, gesteld door de Rechtbank 3, de la loi du 8 août 1997 sur les faillites, posée par le Tribunal
van Koophandel te Leuven. de commerce de Louvain.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen,
Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en P. Nihoul, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et P. Nihoul, assistée du
bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, greffier F. Meersschaut, présidée par le président A. Alen,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 26 oktober 2017 in zake L.P. tegen J.M. en anderen, Par jugement du 26 octobre 2017 en cause de L.P. contre J.M. et
waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 2 autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 2
november 2017, heeft de Rechtbank van Koophandel te Leuven de volgende novembre 2017, le Tribunal de commerce de Louvain a posé la question
prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schendt art. 14 derde lid Wet 8 augustus 1997 Faillissementswet voor « L'article 14, alinéa 3, de la loi du 8 août 1997 sur les faillites,
zover het betrekking heeft op derdenverzet tegen een later vonnis en tant qu'il concerne une tierce opposition à un jugement ultérieur
waarbij de datum van staking van betaling wordt vervroegd, de avançant la date de cessation de paiement, viole-t-il les articles 10
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in combinatie met art. et 11 de la Constitution, combinés ou non avec l'article 6 de la
6 Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, enerzijds doordat een Convention européenne des droits de l'homme, en ce que, d'une part, un
belanghebbende derde in het faillissementsrecht anders behandeld wordt tiers intéressé est traité autrement dans le droit des faillites que
dan een belanghebbende derde in het gemeen recht of in het
vennootschapsrecht, en anderzijds doordat het recht van tegenspraak dans le droit commun ou le droit des sociétés et en ce que, d'autre
niet afdoende wordt gewaarborgd ? ». part, le droit de contradiction n'est pas suffisamment garanti ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 14 van de faillissementswet van 8 augustus 1997 bepaalt : B.1. L'article 14 de la loi du 8 août 1997 sur les faillites dispose :
« Ieder vonnis van faillietverklaring of ieder vonnis waarbij het tijdstip van staking van betaling wordt vastgesteld, is bij voorraad en op de minuut vanaf de uitspraak uitvoerbaar. Tegen de vonnissen bedoeld in het eerste lid kan verzet worden gedaan door de verstekdoende partijen en derdenverzet door de belanghebbenden die daarbij geen partij zijn geweest. Het verzet is slechts ontvankelijk indien het wordt gedaan binnen vijftien dagen na de betekening van het vonnis. Het derdenverzet is slechts ontvankelijk indien het wordt gedaan binnen vijftien dagen na de opneming van het uittreksel van het vonnis in het Belgisch Staatsblad. De termijn om hoger beroep in te stellen tegen de vonnissen bedoeld in « Tout jugement déclaratif de faillite ou fixant la date de cessation de paiement est exécutoire par provision et sur minute dès la prononciation. Les jugements prévus à l'alinéa premier sont susceptibles d'opposition par les parties défaillantes et de tierces oppositions de la part des intéressés qui n'y ont pas été parties. L'opposition à ces décisions n'est recevable que si elle est formée dans les quinze jours de la signification du jugement. La tierce opposition n'est recevable que si elle est formée dans les quinze jours de l'insertion des extraits du jugement au Moniteur belge. Le délai pour interjeter appel des jugements visés à l'alinéa premier
het eerste lid, is vijftien dagen te rekenen van de opneming in het est de quinze jours à compter de la publication au Moniteur belge
Belgisch Staatsblad van het uittreksel bedoeld in artikel 38 of van de visée à l'article 38 ou, si l'appel émane du failli, de quinze jours à
betekening van het vonnis, indien het hoger beroep door de
gefailleerde is ingesteld ». compter de la signification du jugement ».
B.2. De faillissementswet is opgeheven met ingang van 1 mei 2018, maar B.2. La loi sur les faillites a été abrogée à compter du 1er mai 2018,
is van toepassing gebleven op de lopende faillissementsprocedures mais elle est restée applicable aux procédures de faillite en cours
(artikel 70 van de wet van 11 augustus 2017 houdende invoeging van het (article 70 de la loi du 11 août 2017 portant insertion du Livre XX «
Boek XX « Insolventie van ondernemingen », in het Wetboek van Insolvabilité des entreprises », dans le Code de droit économique, et
economisch recht, en houdende invoeging van de definities eigen aan portant insertion des définitions propres au Livre XX, et des
Boek XX en van de rechtshandhavingsbepalingen eigen aan Boek XX in het dispositions d'application au Livre XX, dans le Livre I du Code de
Boek I van het Wetboek van economisch recht). droit économique).
Een soortgelijke bepaling als de bepaling vermeld in B.1 is thans Une disposition analogue à la disposition mentionnée en B.1 figure
opgenomen in artikel XX.108 van het Wetboek van economisch recht. actuellement dans l'article XX.108 du Code de droit économique.
B.3. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de termijn om het B.3. La question préjudicielle porte sur le délai prévu pour former
derdenverzet in te dienen, meer bepaald tegen een vonnis waarbij het tierce opposition, en particulier contre un jugement fixant la date de
tijdstip van staking van betaling wordt vastgesteld. De gefailleerde cessation de paiement. En principe, la cessation de paiement est
wordt in beginsel geacht op te houden te betalen vanaf het vonnis van réputée avoir lieu à partir du jugement déclaratif de faillite, mais
faillietverklaring, maar de rechtbank kan dat tijdstip vervroegen le tribunal peut fixer la cessation de paiement à une date antérieure
wanneer ernstige en objectieve omstandigheden ondubbelzinnig aangeven si des éléments sérieux et objectifs indiquent clairement que la
dat de betalingen voor het vonnis hebben opgehouden. De rechtbank kan cessation de paiement a eu lieu avant le jugement. Le tribunal peut
ook bij een later vonnis beslissen het tijdstip van staking van aussi modifier ultérieurement la date de cessation de paiement. Il le
betaling te wijzigen. Dat gebeurt op dagvaarding van de curators, fait sur citation des curateurs, dirigée contre le failli, ou sur
betekend aan de gefailleerde, of op dagvaarding van iedere citation de tout intéressé dirigée contre le failli et les curateurs,
belanghebbende, betekend aan de gefailleerde en aan de curators, dans les six mois à compter de la date du jugement déclaratif de
binnen zes maanden na de datum van het vonnis van faillietverklaring
(artikel 12 van de faillissementswet). faillite (article 12 de la loi sur les faillites).
De termijn om het derdenverzet in te dienen tegen een vonnis waarbij Le délai pour former tierce opposition contre un jugement fixant la
het tijdstip van staking van betaling wordt vastgesteld, bedraagt date de cessation de paiement est de quinze jours à compter de
vijftien dagen na de opneming van het uittreksel van het vonnis in het l'insertion des extraits du jugement au Moniteur belge (article 14,
Belgisch Staatsblad (artikel 14, derde lid, tweede zin, van de alinéa 3, seconde phrase, de la loi sur les faillites).
faillissementswet). Le délai de droit commun applicable à la tierce opposition s'élève à
De gemeenrechtelijke termijn voor derdenverzet bedraagt dertig jaar 30 ans (article 1128, alinéa 1er, du Code judiciaire), mais lorsque le
(artikel 1128, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek), maar wanneer jugement a été signifié au tiers, la tierce opposition doit être
het vonnis aan de derde is betekend, moet die het derdenverzet formée par lui dans les trois mois à partir de la signification
instellen binnen drie maanden na de betekening (artikel 1129 van het (article 1129 du Code judiciaire). En outre, pour certaines décisions
Gerechtelijk Wetboek). Bovendien geldt voor bepaalde rechterlijke
beslissingen in vennootschapsrechtelijke aangelegenheden een judiciaires dans des matières relatives au droit des sociétés, un
bijzondere termijn van zes maanden na bekendmaking in het Belgisch délai spécial de six mois à compter de la publication au Moniteur
Staatsblad om derdenverzet in te stellen (artikel 1128, derde lid, van belge s'applique à la tierce opposition (article 1128, alinéa 3, du
het Gerechtelijk Wetboek). Code judiciaire).
De verwijzende rechter wenst van het Hof te vernemen of het daaruit
voortvloeiende verschil in behandeling verenigbaar is met de artikelen Le juge a quo demande à la Cour si la différence de traitement qui en
10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel résulte est compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution,
6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, dat het recht lus ou non en combinaison avec l'article 6 de la Convention européenne
op een eerlijk proces waarborgt. des droits de l'homme, qui garantit le droit à un procès équitable.
B.4. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van B.4. La différence de traitement entre certaines catégories de
personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende personnes qui découle de l'application de règles procédurales
procedureregels in verschillende omstandigheden houdt op zich geen différentes dans des circonstances différentes n'est pas
discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake zijn indien het discriminatoire en soi. Il ne pourrait être question de discrimination
verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing van die que si la différence de traitement qui découle de l'application de ces
procedureregels een onevenredige beperking van de rechten van de règles de procédure entraînait une limitation disproportionnée des
daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. droits des personnes concernées.
B.5. Het derdenverzet is een buitengewoon rechtsmiddel dat een B.5. La tierce opposition est une voie de recours extraordinaire
rechtzoekende, die in zijn rechten wordt benadeeld door een permettant à un justiciable, lésé dans ses droits par une décision
rechterlijke beslissing waarbij hij geen partij was noch
vertegenwoordigd was, toelaat zich te richten tot het rechtscollege judiciaire à laquelle il n'était ni partie ni représenté, de saisir la
dat de beslissing heeft gewezen teneinde die laatste te zijnen aanzien juridiction qui l'a rendue en vue de la faire annuler à son égard.
te laten vernietigen. Het maakt het de derde bij een rechtspleging Elle permet au tiers à une procédure de combattre la force probante à
mogelijk om de bewijskracht te zijnen aanzien van de beslissing son égard de la décision à laquelle il n'était pas partie et qui
waarbij hij geen partij was en die in het kader van een andere pourrait lui être opposée dans le cadre d'une autre procédure. Elle a
rechtspleging aan hem zou kunnen worden tegengesteld, aan te vechten. un caractère facultatif, de sorte que le tiers qui néglige d'utiliser
Het heeft een facultatief karakter, zodat de derde die geen gebruik cette voie de recours ne perd pas le droit d'invoquer l'inopposabilité
maakt van dat rechtsmiddel, niet het recht verliest om de de la décision qui préjudicie à ses droits en renversant la
niet-tegenstelbaarheid van de beslissing die zijn rechten aantast, aan présomption de vérité légale qui s'y attache lors d'une procédure
te voeren door het daaraan verbonden wettelijk vermoeden van waarheid
bij een latere rechtspleging om te keren (zie het arrest nr. 21/2017 van 16 februari 2017, B.4). B.6. Het recht op toegang tot de rechter, dat een onderdeel is van het recht op een eerlijk proces, kan worden onderworpen aan ontvankelijkheidsvoorwaarden, met name wat betreft het instellen van een rechtsmiddel. Die voorwaarden mogen echter niet ertoe leiden dat het recht op zodanige wijze wordt beperkt dat de kern ervan wordt aangetast. Dit zou het geval zijn wanneer de beperkingen geen wettig doel nastreven of indien er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het nagestreefde doel. De verenigbaarheid van die beperkingen met het recht op toegang tot ultérieure (voy. l'arrêt de la Cour n° 21/2017 du 16 février 2017, B.4). B.6. Le droit d'accès au juge, qui constitue un aspect du droit à un procès équitable, peut être soumis à des conditions de recevabilité, notamment en ce qui concerne l'introduction d'une voie de recours. Ces conditions ne peuvent cependant aboutir à restreindre le droit de manière telle que celui-ci s'en trouve atteint dans sa substance même. Tel serait le cas si les restrictions imposées ne tendaient pas vers un but légitime et s'il n'existait pas un rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé.
een rechterlijke instantie hangt af van de bijzonderheden van de in La compatibilité de ces limitations avec le droit d'accès à un
het geding zijnde procedure en wordt beoordeeld in het licht van het tribunal dépend des particularités de la procédure en cause et
proces in zijn geheel. s'apprécie au regard de l'ensemble du procès.
Meer in het bijzonder zijn de regels betreffende de vormvoorschriften Plus particulièrement, les règles relatives aux formalités et délais
en termijnen om beroep in te stellen gericht op een goede fixés pour former un recours visent à assurer une bonne administration
rechtsbedeling en het weren van de risico's van rechtsonzekerheid. Die de la justice et à écarter les risques d'insécurité juridique.
regels mogen de rechtzoekenden echter niet verhinderen de beschikbare Toutefois, ces règles ne peuvent empêcher les justiciables de se
rechtsmiddelen te doen gelden (EHRM, 24 februari 2009, L'Erablière t. prévaloir des voies de recours disponibles (CEDH, 24 février 2009,
België, § § 35-37; 29 maart 2011, R.T.B.F. t. België, § 69; 18 oktober L'Erablière c. Belgique, § § 35-37; 29 mars 2011, R.T.B.F. c.
2016, Miessen t. België, § § 63-66; 17 juli 2018, Ronald Vermeulen t. Belgique, § 69; 18 octobre 2016, Miessen c. Belgique, § § 63-66; 17
België, § 43). juillet 2018, Ronald Vermeulen c. Belgique, § 43).
B.7. Het vonnis van faillietverklaring en het latere vonnis dat de B.7. Le jugement déclaratif de la faillite et celui qui a fixé
staking van betaling vaststelt, moeten door de griffier binnen vijf ultérieurement la cessation des paiements doivent être, par les soins
dagen na hun dagtekening bij uittreksel worden bekendgemaakt in het du greffier et dans les cinq jours de leur date, publiés par extraits
Belgisch Staatsblad en moeten tevens door de curators binnen dezelfde au Moniteur belge et doivent être, par les soins des curateurs et dans
termijn worden bekendgemaakt in minstens twee dagbladen of periodieke ce même délai, publiés dans au moins deux journaux ou périodiques
uitgaven met regionale spreiding (artikel 38, eerste lid, van de ayant une diffusion régionale (article 38, alinéa 1er, de la loi sur
faillissementswet vóór de opheffing ervan bij de wet van 11 augustus 2017). les faillites, avant son abrogation par la loi du 11 août 2017).
De bekendmaking in het Belgisch Staatsblad is het officiële middel La publication au Moniteur belge est le moyen officiel par lequel le
législateur garantit l'accès effectif aux jugements précités. La date
waarmee de wetgever de daadwerkelijke toegang waarborgt tot de de publication par extrait d'un jugement au Moniteur belge est dès
voormelde vonnissen. De datum van bekendmaking bij uittreksel van een lors la date à laquelle les tiers intéressés sont censés avoir pris
vonnis in het Belgisch Staatsblad is bijgevolg de datum waarop de connaissance de ce jugement. Elle constitue un point de départ
derden belanghebbenden worden geacht van dat vonnis kennis te hebben
genomen. Hij vormt een relevant aanvangspunt om de beroepstermijn te pertinent pour faire débuter un délai de recours.
doen ingaan. B.8. Met de faillissementswet van 8 augustus 1997 beoogde de wetgever B.8. Par la loi du 8 août 1997 sur les faillites, le législateur
een snelle en vlotte afwikkeling van de faillissementsprocedure visait à ce que la procédure de faillite soit réglée de manière rapide
teneinde het normale marktmechanisme zo weinig mogelijk te verstoren et fluide, afin de perturber le moins possible les mécanismes normaux
en teneinde de situatie van alle betrokkenen, en vooral van de du marché et afin de clarifier le plus rapidement possible la
schuldeisers, zo snel mogelijk uit te klaren (Parl. St., Kamer, situation de toutes les personnes concernées et avant tout celle des
1991-1992, nr. 631/1, p. 29). créanciers (Doc. parl., Chambre, 1991-1992, n° 631/1, p. 29).
Die bekommernis van een snelle afwikkeling heeft betrekking op de Ce souci d'un règlement rapide porte sur la procédure de faillite tout
faillissementsprocedure in haar geheel. De wetgever mocht daarom niet entière. Le législateur pouvait, pour cette raison, soumettre non
alleen het vonnis van faillietverklaring maar ook elk later vonnis dat seulement le jugement déclaratif de la faillite, mais aussi tout
het tijdstip van staking van betaling wijzigt aan een korte en jugement ultérieur modifiant la date de cessation de paiement à un
eenvormige termijn voor derdenverzet onderwerpen. délai bref et uniforme en matière de tierce opposition.
B.9. Rekening houdend met de door de faillissementswet nagestreefde B.9. Compte tenu des objectifs poursuivis par la loi sur les faillites
doelstellingen en met het specifieke karakter van de aangelegenheid et de la spécificité de la matière qu'elle règle, il n'apparaît pas
die door die wet wordt geregeld, blijkt niet dat artikel 14, derde que l'article 14, alinéa 3, seconde phrase, de cette loi, en
lid, tweede zin, ervan, doordat het inzake faillissementen afwijkt van
de artikelen 1128 en 1129 van het Gerechtelijk Wetboek, op dérogeant, en matière de faillites, aux articles 1128 et 1129 du Code
onevenredige wijze afbreuk doet aan de rechten van de betrokken judiciaire, porte atteinte de manière disproportionnée aux droits des
partijen. De termijn van vijftien dagen na bekendmaking van het vonnis parties concernées. Le délai de quinze jours à compter de la
in het Belgisch Staatsblad waarin de voormelde zin voorziet, publication du jugement au Moniteur belge, prévu par la phrase
verhindert de rechtzoekende niet het buitengewone rechtsmiddel van précitée, n'empêche pas le justiciable d'exercer à temps la voie de
derdenverzet tijdig in te stellen. Bovendien geldt ook in dat geval recours extraordinaire de la tierce opposition. S'applique, en outre,
het algemene rechtsbeginsel dat de gestrengheid van de wet in geval dans ce cas aussi, le principe général de droit selon lequel la
van overmacht kan worden gemilderd, waarvan de in het geding zijnde rigueur de la loi peut être tempérée en cas de force majeure, un
wet niet is afgeweken. principe auquel la loi attaquée n'a pas dérogé.
B.10. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.10. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 14, derde lid, tweede zin, van de faillissementswet van 8 L'article 14, alinéa 3, seconde phrase, de la loi du 8 août 1997 sur
augustus 1997 schendt niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in les faillites ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution,
samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de lus en combinaison avec l'article 6 de la Convention européenne des
rechten van de mens. droits de l'homme.
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 14 februari 2019. la Cour constitutionnelle, le 14 février 2019.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
A. Alen A. Alen
^