← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 16/2019 van 31 januari 2019 Rolnummer 6837 In zake : de
prejudiciële vragen betreffende de artikelen 220, § 1, 221, § 1, en 257, § 3, van
de algemene wet inzake douane en accijnzen, gecoördineerd bij h Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit
de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 16/2019 van 31 januari 2019 Rolnummer 6837 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 220, § 1, 221, § 1, en 257, § 3, van de algemene wet inzake douane en accijnzen, gecoördineerd bij h Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...) | Extrait de l'arrêt n° 16/2019 du 31 janvier 2019 Numéro du rôle : 6837 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 220, § 1 er , 221, § 1 er et 257, § 3, de la loi générale sur les douanes La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 16/2019 van 31 januari 2019 | Extrait de l'arrêt n° 16/2019 du 31 janvier 2019 |
Rolnummer 6837 | Numéro du rôle : 6837 |
In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 220, § 1, | En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 220, § |
221, § 1, en 257, § 3, van de algemene wet inzake douane en accijnzen, | 1er, 221, § 1er et 257, § 3, de la loi générale sur les douanes et |
gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 18 juli 1977, gesteld | accises, coordonnée par l'arrêté royal du 18 juillet 1977, posées par |
door het Hof van Beroep te Brussel. | la Cour d'appel de Bruxelles. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. | composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen, |
Lavrysen, J.-P. Snappe, P. Nihoul, T. Giet en J. Moerman, bijgestaan | J.-P. Snappe, P. Nihoul, T. Giet et J. Moerman, assistée du greffier |
door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, | P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Alen, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
Bij arrest van 24 januari 2018 in zake het openbaar ministerie en de | Par arrêt du 24 janvier 2018 en cause du ministère public et du |
Federale Overheidsdienst Financiën tegen A.V., N.S., R.H. en C.B., | Service public fédéral Finances contre A.V., N.S., R.H. et C.B., dont |
waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 30 | l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 30 janvier 2018, la |
januari 2018, heeft het Hof van Beroep te Brussel de volgende | Cour d'appel de Bruxelles a posé les questions préjudicielles |
prejudiciële vragen gesteld : | suivantes : |
« I. Schenden de artikelen 220, § 1, 221, § 1, en 257, § 3, AWDA in | « I. Les articles 220, § 1er, 221, § 1er, et 257, § 3, de la loi |
samenhang gelezen met artikel 1382 Burgerlijk Wetboek en de daaruit | générale sur les douanes et accises, combinés avec l'article 1382 du |
voortvloeiende regel dat elke schuldenaar van een zaak als | Code civil et avec la règle qui en découle, selon laquelle tout |
schadevergoeding de tegenwaarde ervan moet betalen indien hij ze heeft | débiteur d'une chose doit en payer la contre-valeur à titre de |
onttrokken aan zijn schuldeiser of wanneer hij, door zijn toedoen, | dommages-intérêts s'il l'a soustraite à son créancier ou lorsque, par |
tekort komt aan de verplichting de zaak te leveren, alsook met de | son fait, il manque à l'obligation de livrer la chose, ainsi qu'avec |
artikelen 44 en 50 Strafwetboek, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet | les articles 44 et 50 du Code pénal, violent-ils les articles 10 et 11 |
in samenhang gelezen met artikel 6.1 van het Europees Verdrag tot | de la Constitution, combinés avec l'article 6.1 de la Convention |
Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden, | européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés |
in de interpretatie dat zij de strafrechter steeds verplichten om een | fondamentales, dans l'interprétation selon laquelle ils obligent |
beklaagde die hij veroordeelt wegens de onttrekking van goederen aan | toujours le juge pénal à condamner solidairement le prévenu qu'il a |
het douanetoezicht en ten laste van wie hij de verbeurdverklaring | condamné pour soustraction de biens à la surveillance douanière - et à |
dient te bevelen, hoofdelijk te veroordelen tot betaling, als | |
vergoeding voor de schade volgend uit het gepleegde misdrijf zelf, van | charge duquel il doit ordonner la confiscation - à payer, à titre de |
de tegenwaarde van de onttrokken, verbeurd verklaarde en | réparation du préjudice résultant de l'infraction même qui est |
niet-wederovergelegde goederen, ongeacht of de schade die de Belgische | commise, la contre-valeur des biens soustraits, confisqués et non |
Staat als gevolg van het misdrijf van onttrekking ondergaat | représentés, que le préjudice subi par l'Etat belge en raison de |
beantwoordt aan de tegenwaarde van de onttrokken, verbeurd verklaarde | l'infraction de soustraction corresponde ou non à la contre-valeur |
en niet-wederovergelegde goederen, terwijl de rechter, in andere | desdits biens, alors que, dans d'autres cas où il applique l'article |
gevallen waarin hij toepassing maakt van de artikelen 1382 Burgerlijk | 1382 du Code civil et les articles 44 et 50 du Code pénal, le juge |
Wetboek en 44 en 50 Strafwetboek, in concreto moet nagaan welke de | doit examiner concrètement quel est le préjudice causé par la faute ou |
schade is die door de fout, dan wel het misdrijf veroorzaakt is en in | par l'infraction et quel est le préjudice que la personne lésée |
concreto moet onderzoeken welk nadeel de benadeelde niet had ondergaan | n'aurait pas subi si la faute ou l'infraction n'avaient pas été |
indien de fout of het misdrijf niet was gepleegd ? | commises ? |
II. Schenden de artikelen 220, § 1, 221, § 1, en 257, § 3, AWDA in | II. Les articles 220, § 1er, 221, § 1er, et 257, § 3, de la loi |
samenhang gelezen met artikel 1382 Burgerlijk Wetboek en de daaruit | générale sur les douanes et accises, combinés avec l'article 1382 du |
voortvloeiende regel dat elke schuldenaar van een zaak als | Code civil et avec la règle qui en découle, selon laquelle tout |
schadevergoeding de tegenwaarde ervan moet betalen indien hij ze heeft | débiteur d'une chose doit en payer la contre-valeur à titre de |
onttrokken aan zijn schuldeiser of wanneer hij, door zijn toedoen, | dommages-intérêts s'il l'a soustraite à son créancier ou lorsque, par |
tekort komt aan de verplichting de zaak te leveren, alsook met de | son fait, il manque à l'obligation de livrer la chose, ainsi qu'avec |
artikelen 44 en 50 Strafwetboek, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet | les articles 44 et 50 du Code pénal, violent-ils les articles 10 et 11 |
in samenhang gelezen met artikel 6.1 van het Europees Verdrag tot | de la Constitution, combinés avec l'article 6.1 de la Convention |
Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden, | européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés |
in de interpretatie dat zij de strafrechter steeds verplichten om een | fondamentales, dans l'interprétation selon laquelle ils obligent |
beklaagde die hij veroordeelt wegens de onttrekking van goederen aan | toujours le juge pénal à condamner solidairement le prévenu qu'il a |
het douanetoezicht en ten laste van wie hij de verbeurdverklaring | condamné pour soustraction de biens à la surveillance douanière - et à |
dient te bevelen, hoofdelijk te veroordelen tot betaling van de | charge duquel il doit ordonner la confiscation - à payer la |
tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen bij de | contre-valeur des biens confisqués, en cas de non-représentation, et |
niet-wederoverlegging ervan en dit bij wijze van schadevergoeding als | ce, à titre de dommages-intérêts comme conséquence civile de la |
burgerrechtelijk gevolg van de strafrechtelijke veroordeling tot | condamnation pénale à la confiscation et sur la base de la règle, qui |
verbeurdverklaring en op basis van de uit artikel 1382 Burgerlijk | découle de l'article 1382 du Code civil, selon laquelle tout débiteur |
Wetboek voortvloeiende regel dat elke schuldenaar van een zaak als | d'une chose doit en payer la contre-valeur à titre de |
schadevergoeding de tegenwaarde ervan moet betalen wanneer hij, door | dommages-intérêts s'il l'a soustraite à son créancier ou lorsque, par |
zijn toedoen, tekort komt aan de verplichting de zaak te leveren, maar | son fait, il manque à l'obligation de livrer la chose, mais - aussi - |
- tegelijk - ongeacht of die niet-wederoverlegging als dusdanig al dan | que cette non-représentation résulte ou non, en tant que telle, d'un |
niet het gevolg is van zijn foutief gedrag, terwijl in andere gevallen | comportement fautif, alors que dans d'autres cas où il applique |
waarin toepassing gemaakt wordt van artikel 1382 Burgerlijk Wetboek, | l'article 1382 du Code civil, le juge doit examiner si le préjudice à |
de rechter moet nagaan of de te vergoeden schade veroorzaakt is door | réparer a été causé par la faute désignée comme étant à l'origine du |
de fout die als oorzaak wordt aangeduid, te dezen of het niet | préjudice, à savoir, en l'espèce, si la non-présentation ou la |
voorbrengen of het niet leveren van de verbeurd verklaarde zaak aan | non-livraison de la chose confisquée sont dues au comportement fautif |
het toedoen of het foutief gedrag van de betrokkene te wijten is ? | de l'intéressé ? |
III. Schenden de artikelen 220, § 1, 221, § 1, en 257, § 3, AWDA in | III. Les articles 220, § 1er, 221, § 1er, et 257, § 3, de la loi |
samenhang gelezen met artikel 1382 Burgerlijk Wetboek en de daaruit | générale sur les douanes et accises, combinés avec l'article 1382 du |
voortvloeiende regel dat elke schuldenaar van een zaak als | Code civil et avec la règle qui en découle, selon laquelle tout |
schadevergoeding de tegenwaarde ervan moet betalen indien hij ze heeft | débiteur d'une chose doit en payer la contre-valeur à titre de |
onttrokken aan zijn schuldeiser of wanneer hij, door zijn toedoen, | dommages-intérêts s'il l'a soustraite à son créancier ou lorsque, par |
tekort komt aan de verplichting de zaak te leveren, alsook met de | son fait, il manque à l'obligation de livrer la chose, ainsi qu'avec |
artikelen 44 en 50 Strafwetboek, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet | les articles 44 et 50 du Code pénal, violent-ils les articles 10 et 11 |
in samenhang gelezen met artikel 6.1 van het Europees Verdrag tot | |
Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden, | de la Constitution, combinés avec l'article 6.1 de la Convention |
in de interpretatie dat zij de strafrechter steeds verplichten om een | européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés |
beklaagde die hij veroordeelt wegens de onttrekking van goederen aan | fondamentales, dans l'interprétation selon laquelle ils obligent |
het douanetoezicht en ten laste van wie hij de verbeurdverklaring | toujours le juge pénal à condamner solidairement le prévenu qu'il a |
dient te bevelen, hoofdelijk te veroordelen tot betaling van de | condamné pour soustraction de biens à la surveillance douanière - et à |
tegenwaarde van de verbeurd verklaarde goederen bij de | charge duquel il doit ordonner la confiscation - à payer la |
niet-wederoverlegging ervan, ongeacht of die niet-wederoverlegging als | contre-valeur des biens confisqués, en cas de non-représentation, que |
dusdanig al dan niet het gevolg is van zijn foutief gedrag, terwijl de | cette non-représentation résulte ou non, en tant que telle, d'un |
Administratie Douane en Accijnzen, krachtens artikel 263 AWDA, in het | comportement fautif, alors qu'en vertu de l'article 263 de la loi |
générale sur les douanes et accises, l'Administration des douanes et | |
kader van een transactie, bijvoorbeeld op basis van verzachtende | accises peut, dans le cadre d'une transaction, par exemple sur la base |
omstandigheden of omdat de overtreder geen kennis had en ook | de circonstances atténuantes ou parce que le contrevenant n'avait pas |
redelijkerwijze geen kennis diende te hebben van het verdere lot van | connaissance et ne pouvait pas non plus raisonnablement avoir |
de goederen, de overtreder wel geheel of gedeeltelijk kan ontslaan van | connaissance de la suite réservée aux biens, dispenser le contrevenant |
deze verplichting tot betaling van de tegenwaarde ? | en tout ou en partie de cette obligation de payer la contre-valeur ? |
IV. Schenden de artikelen 220, § 1, 221, § 1, en 257, § 3, AWDA in | IV. Les articles 220, § 1er, 221, § 1er, et 257, § 3, de la loi |
samenhang gelezen met artikel 1382 Burgerlijk Wetboek en de daaruit | générale sur les douanes et accises, combinés avec l'article 1382 du |
voortvloeiende regel dat elke schuldenaar van een zaak als | Code civil et avec la règle qui en découle, selon laquelle tout |
schadevergoeding de tegenwaarde ervan moet betalen indien hij ze heeft | débiteur d'une chose doit en payer la contre-valeur à titre de |
onttrokken aan zijn schuldeiser of wanneer hij, door zijn toedoen, | dommages-intérêts s'il l'a soustraite à son créancier ou lorsque, par |
tekort komt aan de verplichting de zaak te leveren, alsook met de | son fait, il manque à l'obligation de livrer la chose, ainsi qu'avec |
artikelen 44 en 50 Strafwetboek, de artikelen 10 en 11 van de | les articles 44 et 50 du Code pénal, violent-ils les articles 10 et 11 |
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6.1 van het Europees | de la Constitution, combinés avec l'article 6.1 de la Convention |
Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele | européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés |
Vrijheden en met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het | fondamentales et avec l'article 1 du Premier Protocole additionnel à |
Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele | cette Convention, dans l'interprétation selon laquelle ils obligent |
Vrijheden, in de interpretatie dat zij de strafrechter steeds | toujours le juge pénal à condamner solidairement le prévenu qu'il a |
verplichten om een beklaagde die hij veroordeelt wegens de onttrekking | condamné pour soustraction de biens à la surveillance douanière - et à |
van goederen aan het douanetoezicht en ten laste van wie hij de | charge duquel il doit ordonner la confiscation - à payer la |
verbeurdverklaring dient te bevelen, hoofdelijk te veroordelen tot | |
betaling van de tegenwaarde bij de niet-wederoverlegging ervan, | contre-valeur desdits biens en cas de non-représentation, que cette |
ongeacht of die niet-wederoverlegging als dusdanig al dan niet het | non-représentation résulte ou non, en tant que telle, d'un |
gevolg is van zijn foutief gedrag, terwijl de verplichting tot | comportement fautif, alors que l'obligation de payer la contre-valeur |
betaling van de tegenwaarde van de verbeurd verklaarde goederen bij de | des biens confisqués en cas de non-représentation de ceux-ci peut |
niet-wederoverlegging ervan, de financiële situatie van de persoon aan | affecter à ce point la situation financière de la personne à qui elle |
wie zij wordt opgelegd, dermate kan aantasten dat zij een maatregel | est imposée qu'elle pourrait constituer une mesure disproportionnée à |
zou kunnen vormen die onevenredig is ten opzichte van het legitieme | l'objectif légitime de la loi et une violation du droit au respect des |
doel dat de wet nastreeft en een schending van het bij artikel 1 van | biens, consacré par l'article 1 du Premier Protocole additionnel à la |
het Eerste Aanvullend Protocol bij het Verdrag tot Bescherming van de | |
Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden gewaarborgde recht op | Convention européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des |
het ongestoord genot van de eigendom zou kunnen uitmaken ? ». | libertés fondamentales ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen | Quant aux dispositions en cause |
B.1.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de artikelen 220, § | B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur les articles 220, § 1er, |
1, 221, § 1, en 257, § 3, van de algemene wet inzake douane en | 221, § 1er, et 257, § 3, de la loi générale sur les douanes et |
accijnzen, gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 18 juli 1977 | accises, coordonnée par l'arrêté royal du 18 juillet 1977 (ci-après : |
(hierna : AWDA), in samenhang gelezen met artikel 1382 van het | la LGDA), lus en combinaison avec l'article 1382 du Code civil et avec |
Burgerlijk Wetboek en met de artikelen 44 en 50 van het Strafwetboek. | les articles 44 et 50 du Code pénal. |
Artikel 220, § 1, van de AWDA, in de versie ervan zoals van toepassing | L'article 220, § 1er, de la LGDA, dans sa version applicable au litige |
op het voor de verwijzende rechter hangende geschil, bepaalt : | pendant devant le juge a quo, dispose : |
« Elke kapitein van een zeeschip, elke schipper of patroon van om 't | « Tout capitaine de navire ou patron d'une embarcation quelconque, |
even welk vaartuig, elke voerman, geleider, drager, en alle andere | tout transporteur, conducteur, porteur, et tous autres individus, qui, |
personen, die, bij invoer of bij uitvoer, pogen, hetzij op het eerste, | à l'entrée ou à la sortie, tenteraient d'éviter de faire, soit au |
hetzij op elk ander daartoe aangewezen kantoor, de vereiste aangiften | premier, soit à tout autre bureau où cela devrait avoir lieu, les |
te ontgaan en die aldus trachten de rechten van de Schatkist te | déclarations requises, et chercheraient ainsi à frauder les droits du |
ontduiken, elke persoon bij wie een door de van kracht zijnde wetten | Trésor, tout individu chez lequel on aura trouvé un dépôt prohibé par |
verboden opslag wordt gevonden, worden gestraft met een | les lois en vigueur, seront punis d'un emprisonnement de quatre mois |
gevangenisstraf van ten minste vier maanden en ten hoogste één jaar ». | au moins et d'un an au plus ». |
Artikel 221 van de AWDA, in de versie ervan zoals van toepassing op | L'article 221 de la LGDA, dans sa version applicable au litige pendant |
het voor de verwijzende rechter hangende geschil, bepaalt : | devant le juge a quo, dispose : |
« § 1. In de bij artikel 220 bepaalde gevallen, worden de goederen in | « § 1er. Dans les cas prévus par l'article 220, les marchandises |
beslag genomen en verbeurd verklaard, en de overtreders lopen een | seront saisies et confisquées, et les contrevenants encourront une |
geldboete op van vijf- tot tienmaal de ontdoken rechten, berekend | amende comprise entre cinq et dix fois les droits fraudés, calculée |
volgens de hoogste douane- en accijnsrechten. | d'après les droits les plus élevés de douanes ou d'accises. |
§ 2. Voor verboden goederen beloopt de boete een- tot tweemaal hun | § 2. Pour les marchandises prohibées, l'amende sera comprise entre une |
waarde. | et deux fois leur valeur. |
§ 3. Bij herhaling wordt de boete verdubbeld. | § 3. L'amende sera double en cas de récidive. |
§ 4. In afwijking van § 1 wordt teruggave verleend van de verbeurd | § 4. Par dérogation au § 1er, la restitution des biens confisqués est |
verklaarde goederen aan de persoon die eigenaar was van de goederen op | accordée à la personne qui était propriétaire des biens au moment de |
het ogenblik van de inbeslagneming en die aantoont dat hij vreemd is | la saisie et qui démontre qu'elle est étrangère à l'infraction. |
aan het misdrijf. | |
In geval van teruggave blijven de eventuele kosten verbonden aan de | En cas de restitution, les coûts éventuels liés à la saisie, la |
inbeslagneming, de bewaring en het behoud van de goederen ten laste | conservation et le maintien en état des biens restent à charge du |
van de eigenaar ». | propriétaire ». |
Artikel 257, § 3, van de AWDA, in de versie ervan zoals van toepassing | L'article 257, § 3, de la LGDA, dans sa version applicable au litige |
op het voor de verwijzende rechter hangende geschil, bepaalt : | pendant devant le juge a quo, dispose : |
« Wie zonder voorafgaande toelating van de administratie der douane en | « Quiconque donne, sans autorisation préalable de l'Administration |
accijnzen, aan de goederen vermeld in de douanedocumenten waarvan | générale des douanes et accises, aux marchandises faisant l'objet de |
sprake in § 1, een andere bestemming geeft dan daarin uitdrukkelijk is | documents de douane visés au § 1, une destination autre que celle qui |
aangeduid, verbeurt de straffen bepaald, volgens het geval, bij | y est expressément indiquée, est puni des peines prévues, suivant le |
artikel 157, bij de artikelen 220 tot 225, 227 en 277 of bij artikel | cas, par l'article 157, les articles 220 à 225, 227 et 277 ou par |
231 ». | l'article 231 ». |
Artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt : | L'article 1382 du Code civil dispose : |
« Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt | « Tout fait quelconque de l'homme, qui cause à autrui un dommage, |
veroorzaakt, verplicht degene door wiens schuld de schade is ontstaan, deze te vergoeden ». | oblige celui par la faute duquel il est arrivé, à le réparer ». |
Artikel 44 van het Strafwetboek bepaalt : | L'article 44 du Code pénal dispose : |
« De veroordeling tot de bij de wet gestelde straffen wordt altijd | « La condamnation aux peines établies par la loi sera toujours |
uitgesproken, onverminderd de teruggave en de schadevergoeding die aan | prononcée sans préjudice des restitutions et dommages-intérêts qui |
partijen mochten zijn verschuldigd ». | peuvent être dus aux parties ». |
Artikel 50 van het Strafwetboek bepaalt : | L'article 50 du Code pénal dispose : |
« Alle wegens een zelfde misdrijf veroordeelde personen zijn | « Tous les individus condamnés pour une même infraction sont tenus |
hoofdelijk gehouden tot teruggave en schadevergoeding. | solidairement des restitutions et des dommages-intérêts. |
Zij zijn hoofdelijk gehouden tot de kosten, wanneer zij door een | Ils sont tenus solidairement des frais, lorsqu'ils ont été condamnés |
zelfde vonnis of arrest zijn veroordeeld. | par le même jugement ou arrêt. |
Nochtans kan de rechter alle veroordeelden of enige van hen | Néanmoins, le juge peut exempter tous ou quelques-uns des condamnés de |
vrijstellen van de hoofdelijkheid, mits hij de redenen van die | la solidarité, en indiquant les motifs de cette dispense, et en |
vrijstelling opgeeft en het door ieder persoonlijk te dragen aandeel | déterminant la proportion des frais à supporter individuellement par |
in de kosten bepaalt. | chacun d'eux. |
Personen, door onderscheiden vonnissen of arresten veroordeeld, zijn | Les individus condamnés par des jugements ou arrêts distincts ne sont |
alleen wegens daden van vervolging, die hun gemeen zijn, hoofdelijk | tenus solidairement des frais qu'à raison des actes de poursuite qui |
gehouden tot de kosten ». | leur ont été communs ». |
B.1.2. Krachtens artikel 221, § 1, van de AWDA dient de rechter die | B.1.2. En vertu de l'article 221, § 1er, de la LGDA, le juge qui |
een in artikel 220 van de AWDA bedoeld douanemisdrijf bewezen acht, de | considère qu'une infraction douanière définie à l'article 220 de la |
betrokken goederen verbeurd te verklaren, waardoor de Belgische Staat | LGDA est prouvée doit confisquer les biens concernés, de sorte que |
van rechtswege eigenaar wordt van die goederen. De verbeurdverklaring | l'Etat belge devient de plein droit propriétaire de ces biens. La |
heeft een zakelijk karakter, aangezien het uitspreken ervan niet | confiscation revêt un caractère réel, parce que son prononcé ne |
vereist dat de veroordeelde eigenaar is van de goederen en evenmin | requiert pas que le condamné soit propriétaire des biens, ni que |
vereist dat de ontduiker van de douanerechten bekend is (Cass. 19 | l'auteur de la fraude aux droits de douane soit connu (Cass., 19 |
januari 2016, P.14.1519.N; 28 juni 2016, P.14.1588.N; 4 oktober 2016, | janvier 2016, P.14.1519.N; 28 juin 2016, P.14.1588.N; 4 octobre 2016, |
P.14.1881.N). | P.14.1881.N). |
Het Hof van Cassatie leidt daaruit af dat op de veroordeelden de | |
verplichting rust om de Belgische Staat in het bezit van die goederen | La Cour de cassation en déduit que c'est aux condamnés qu'il incombe |
te stellen. Teneinde de rechten van de Belgische Staat te vrijwaren, | de représenter ces biens à l'Etat belge. Afin de préserver les droits |
dient de rechter die de verbeurdverklaring uitspreekt, daaraan tevens, | de l'Etat belge, le juge qui prononce la confiscation doit aussi, à la |
op vordering van de directeur der douane en accijnzen, een | demande du directeur des douanes et accises, assortir cette |
veroordeling te koppelen tot betaling van de tegenwaarde van de | confiscation d'une condamnation au paiement de la contre-valeur des |
verbeurdverklaarde goederen, die opeisbaar wordt indien de Belgische | biens confisqués, qui devient exigible si ceux-ci ne sont pas |
Staat niet tijdig in het bezit van die goederen wordt gesteld. | représentés à temps à l'Etat belge. |
Die laatste veroordeling, die niet uitdrukkelijk wordt vermeld in de | Selon la Cour de cassation, cette dernière condamnation, qui n'est pas |
in het geding zijnde bepalingen, vloeit volgens het Hof van Cassatie | expressément mentionnée dans les dispositions en cause, découle des |
voort uit de artikelen 1382 en 1383 van het Burgerlijk Wetboek en uit | articles 1382 et 1383 du Code civil et des articles 44 et 50 du Code |
de artikelen 44 en 50 van het Strafwetboek. Zij dient volgens het Hof | pénal. Selon la Cour de cassation, cette condamnation ne doit pas être |
van Cassatie niet als een straf, maar als een burgerrechtelijk gevolg | considérée comme une peine, mais comme un effet civil de la |
van de strafrechtelijke veroordeling tot verbeurdverklaring te worden beschouwd. | condamnation pénale à la confiscation. |
Aangezien die veroordeling een toepassing vormt van artikel 1382 van | Cette condamnation constituant une application de l'article 1382 du |
het Burgerlijk Wetboek, dient de schadevergoeding de Belgische Staat | Code civil, les dommages et intérêts doivent replacer l'Etat belge |
terug te plaatsen in de toestand waarin hij zich zou bevinden indien | dans la situation dans laquelle il se trouverait si les biens lui |
de goederen wel in zijn bezit zouden zijn gebracht. Bijgevolg moet de | avaient été représentés. En conséquence, les dommages et intérêts |
schadevergoeding steeds neerkomen op de tegenwaarde van die goederen, | doivent toujours être équivalents à la contre-valeur de ces biens, de |
zodat de rechter niet bevoegd is om haar te matigen op grond van | sorte que le juge n'est pas compétent pour modérer ces dommages et |
verzachtende omstandigheden of op grond van de financiële situatie van | intérêts sur la base de circonstances atténuantes ou de la situation |
de daders. | financière des auteurs. |
Etant donné que cette condamnation constitue également une application | |
Aangezien die veroordeling tevens een toepassing vormt van artikel 50 | de l'article 50 du Code pénal, elle doit être prononcée solidairement |
van het Strafwetboek, dient zij hoofdelijk te worden uitgesproken ten | |
aanzien van alle voor het douanemisdrijf veroordeelde daders, zelfs | à l'égard de tous les auteurs condamnés pour l'infraction douanière, |
indien sommigen onder hen geen kennis hebben of behoren te hebben van | même si certains d'entre eux n'ont pas connaissance ou ne doivent pas |
het verdere lot van de goederen en dus niet in de mogelijkheid zijn om | avoir connaissance de la suite réservée aux biens et n'ont donc pas la |
te voldoen aan de verplichting om de Belgische Staat in het bezit | possibilité de répondre à l'obligation de les représenter à l'Etat |
ervan te stellen. | belge. |
Het Hof van Cassatie is tot slot van oordeel dat die veroordeling ook | Enfin, la Cour de cassation considère que cette condamnation doit |
dient te worden uitgesproken indien het nalaten om de betrokken | également être prononcée si le défaut de représentation des biens |
goederen aan de Belgische Staat over te dragen, niet het gevolg is van | concernés à l'Etat belge n'est pas la conséquence d'un comportement |
een van het bewezen verklaarde misdrijf te onderscheiden foutief | qu'il y a lieu de distinguer de l'infraction déclarée établie. En |
gedrag. De verplichting tot betaling van de tegenwaarde van de | effet, l'obligation de paiement de la contre-valeur des biens |
verbeurdverklaarde goederen vloeit immers rechtstreeks voort uit het | confisqués résulte directement de l'infraction commise en elle-même |
gepleegde misdrijf zelf (Cass. 4 oktober 2016, P.14.1881.N). | (Cass., 4 octobre 2016, P.14.1881.N). |
Ten aanzien van de prejudiciële vragen | Quant aux questions préjudicielles |
B.2. De verwijzende rechter wenst te vernemen of de in het geding | B.2. Le juge a quo souhaite savoir si les dispositions en cause, dans |
zijnde bepalingen, in de in B.1.2 vermelde interpretatie, bestaanbaar | l'interprétation mentionnée en B.1.2, sont compatibles avec les |
zijn met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen | articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec |
met artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de | l'article 6, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de |
mens. Met de vierde prejudiciële vraag wenst hij tevens te vernemen of | l'homme. Dans la quatrième question préjudicielle, il souhaite |
zij bestaanbaar zijn met die grondwetsartikelen, in samenhang gelezen | également savoir si elles sont compatibles avec ces articles de la |
met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees | Constitution, lus en combinaison avec l'article 1 du Premier Protocole |
Verdrag voor de rechten van de mens. | additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme. |
De eerste prejudiciële vraag heeft betrekking op de omvang van de | La première question préjudicielle porte sur le montant de la |
schadevergoeding. De verwijzende rechter wenst te vernemen of de | réparation. Le juge a quo souhaite savoir si les normes de contrôle |
voormelde toetsingsnormen worden geschonden doordat de rechter | précitées sont violées en ce que le juge est obligé de condamner les |
verplicht is de daders van het douanemisdrijf te veroordelen tot | auteurs de l'infraction douanière au paiement de la contre-valeur des |
betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen, zelfs | biens confisqués, même si l'Etat belge avait subi un dommage inférieur |
indien de Belgische Staat een geringere schade zou hebben geleden, | à cette contre-valeur, alors que, dans d'autres applications de |
terwijl hij bij andere toepassingen van artikel 1382 van het | l'article 1382 du Code civil, le juge est compétent pour déterminer |
Burgerlijk Wetboek bevoegd is om de omvang van de schade te bepalen. | l'étendue du dommage. |
De tweede prejudiciële vraag heeft betrekking op de afwezigheid van | La deuxième question préjudicielle porte sur l'absence d'une faute à |
een van het misdrijf te onderscheiden fout. De verwijzende rechter | |
wenst te vernemen of de voormelde toetsingsnormen worden geschonden | distinguer de l'infraction. Le juge a quo souhaite savoir si les |
doordat de rechter de veroordeling tot betaling van de tegenwaarde van | normes de contrôle précitées sont violées en ce que le juge doit |
de verbeurdverklaarde goederen dient uit te spreken ten aanzien van de | condamner au paiement de la contre-valeur des biens confisqués les |
personen die geen van het misdrijf te onderscheiden fout hebben | |
gemaakt die bestaat uit het nalaten om de Belgische Staat in het bezit | personnes qui n'ont commis aucune faute à distinguer de l'infraction, |
te stellen van de verbeurdverklaarde goederen, terwijl bij andere | et qui consiste à ne pas avoir représenté les biens confisqués à |
toepassingen van artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek de rechter | l'Etat belge, alors que, dans d'autres applications de l'article 1382 |
slechts een schadevergoeding mag toekennen indien de fout, de schade | du Code civil, le juge ne peut accorder des dommages et intérêts que |
en het oorzakelijk verband daartussen worden aangetoond. | si la faute, le dommage et le lien de causalité entre ceux-ci sont |
De derde en de vierde prejudiciële vraag hebben betrekking op de | démontrés. Les troisième et quatrième questions préjudicielles portent sur |
onmogelijkheid voor de rechter om de veroordeling tot betaling van de | l'impossibilité pour le juge de modérer la condamnation au paiement de |
tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen te matigen. De | la contre-valeur des biens confisqués. Le juge a quo souhaite savoir |
verwijzende rechter wenst te vernemen of de voormelde toetsingsnormen | si les normes de contrôle précitées sont violées en ce que le juge ne |
worden geschonden doordat de rechter niet over enige | dispose d'aucun pouvoir de modération s'il constate des circonstances |
matigingsbevoegdheid beschikt indien hij verzachtende omstandigheden | |
vaststelt, terwijl de douaneadministratie bij het sluiten van een | atténuantes, alors que, lorsqu'une transaction au sens de l'article |
transactie in de zin van artikel 263 van de AWDA wel over een | 263 de la LGDA est conclue, l'administration des douanes disposerait |
dergelijke bevoegdheid zou beschikken (derde prejudiciële vraag), en | d'une telle compétence (troisième question préjudicielle), et en ce |
doordat hij bij de veroordeling tot betaling van de tegenwaarde van de | qu'il ne peut tenir compte de la situation financière des auteurs lors |
verbeurdverklaarde goederen geen rekening mag houden met de financiële | de la condamnation au paiement de la contre-valeur des biens |
situatie van de daders (vierde prejudiciële vraag). | confisqués (quatrième question préjudicielle). |
Ten aanzien van de ontvankelijkheid | Quant à la recevabilité |
B.3.1. De Ministerraad voert aan dat de burgerlijke vordering tot | B.3.1. Le Conseil des ministres fait valoir que l'action civile en |
betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen niet | paiement de la contre-valeur des biens confisqués ne découle pas des |
voortvloeit uit de in het geding zijnde bepalingen, maar uit de | |
artikelen 1382 van het Burgerlijk Wetboek en 44 en 50 van het | dispositions en cause, mais des articles 1382 du Code civil et 44 et |
Strafwetboek. Aangezien die laatste bepalingen niet het voorwerp | 50 du Code pénal. Etant donné que ces dernières dispositions ne font |
uitmaken van de prejudiciële vragen, zouden die vragen niet | pas l'objet des questions préjudicielles, ces questions seraient |
ontvankelijk zijn. | irrecevables. |
In zoverre de prejudiciële vragen betrekking hebben op de | Dans la mesure où elles portent sur la confiscation à proprement |
verbeurdverklaring zelf, zouden zij dan weer niet ontvankelijk zijn | parler, les questions préjudicielles seraient irrecevables, par manque |
bij gebrek aan relevantie voor de beslechting van het bodemgeschil, | de pertinence pour trancher le litige au fond, étant donné que la |
aangezien de verbeurdverklaring zelf reeds in kracht van gewijsde is | confiscation même est déjà passée en force de chose jugée et que le |
gegaan en de verwijzende rechter zich nog slechts dient uit te spreken | juge a quo ne doit encore se prononcer que sur l'action civile en |
over de burgerlijke vordering tot betaling van de tegenwaarde van de | paiement de la contre-valeur des biens confisqués. |
verbeurdverklaarde goederen. | |
B.3.2. Hoewel de vordering tot betaling van de tegenwaarde van de | B.3.2. Bien que l'action en paiement de la contre-valeur des biens |
verbeurdverklaarde goederen niet uitdrukkelijk wordt geregeld door de | confisqués ne soit pas expressément régie par les dispositions en |
in het geding zijnde bepalingen, is zij onlosmakelijk verbonden met de | cause, elle est indissociablement liée à la peine de confiscation |
straf van verbeurdverklaring bedoeld in artikel 221, § 1, van de AWDA. | visée à l'article 221, § 1er, de la LGDA. Pour le surplus, les |
Voor het overige verwijzen de prejudiciële vragen eveneens naar de | |
artikelen 1382 van het Burgerlijk Wetboek en 44 en 50 van het | questions préjudicielles renvoient également aux articles 1382 du Code |
Strafwetboek, zodat de rechten van verdediging van de Ministerraad | civil et 44 et 50 du Code pénal, de sorte que les droits de la défense |
niet in het gedrang komen. | du Conseil des ministres ne sont pas compromis. |
De prejudiciële vragen hebben overigens louter betrekking op de | Du reste, les questions préjudicielles portent uniquement sur l'action |
vordering tot betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde | en paiement de la contre-valeur des biens confisqués. Elles ne |
goederen. Zij hebben geen betrekking op de verbeurdverklaring zelf. | concernent pas la confiscation à proprement parler. |
De excepties worden verworpen. | Les exceptions sont rejetées. |
Ten gronde | Quant au fond |
Wat betreft de kwalificatie van de in het geding zijnde maatregel | En ce qui concerne la qualification de la mesure en cause |
B.4.1. De partijen verschillen van mening over de kwalificatie van de | B.4.1. Les opinions des parties diffèrent en ce qui concerne la |
vordering tot betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde | qualification de l'action en paiement de la contre-valeur des biens |
goederen als strafsanctie dan wel als burgerrechtelijke maatregel. | confisqués en tant que sanction pénale ou en tant que mesure civile. |
B.4.2. In de zaak die aanleiding heeft gegeven tot het arrest van het | B.4.2. Dans l'affaire qui a donné lieu à l'arrêt n° 181/2011 du 1er |
Hof nr. 181/2011 van 1 december 2011, had de verwijzende rechter die | décembre 2011 de la Cour, le juge a quo avait qualifié cette action de |
vordering gekwalificeerd als een strafsanctie. Aangezien die | sanction pénale. Etant donné que cette interprétation n'était pas |
interpretatie niet kennelijk onredelijk was, was het Hof ertoe | manifestement déraisonnable, la Cour était tenue de répondre aux |
gehouden de prejudiciële vragen in die interpretatie te beantwoorden, | questions préjudicielles dans cette interprétation, sans toutefois |
zonder zich evenwel die kwalificatie eigen te maken. | devoir faire sienne cette qualification. |
In het bodemgeschil kwalificeert de verwijzende rechter, in navolging | Dans le litige au fond, le juge a quo, s'inspirant de la jurisprudence |
van de in B.1.2 vermelde rechtspraak van het Hof van Cassatie, die | de la Cour de cassation mentionnée en B.1.2, qualifie cette mesure |
maatregel als een burgerrechtelijk gevolg van de strafrechtelijke | d'effet civil de la condamnation pénale à la confiscation. |
veroordeling tot verbeurdverklaring. | |
B.4.3. De verbeurdverklaring zelf is een straf, die wordt uitgesproken | B.4.3. La confiscation à proprement parler est une peine, prononcée en |
samen met de in artikel 220 van de AWDA bedoelde gevangenisstraf en | même temps que la peine d'emprisonnement visée à l'article 220 de la |
met de in artikel 221, § 1, van de AWDA bedoelde geldboete. | LGDA et que l'amende visée à l'article 221, § 1er, de la LGDA. |
Hoewel de vordering tot betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen onlosmakelijk samenhangt met die straf, is zij zelf een louter burgerrechtelijke vordering, die een toepassing vormt van de artikelen 1382 van het Burgerlijk Wetboek en 44 en 50 van het Strafwetboek. Zij heeft immers geen preventief of repressief doel, maar strekt er slechts toe de rechten van de Belgische Staat te vrijwaren ten aanzien van de goederen waarvan hij als gevolg van de verbeurdverklaring eigenaar is geworden. De omstandigheid dat de veroordeling tot het betalen van een schadevergoeding ernstige financiële gevolgen kan hebben voor degene die ertoe wordt veroordeeld, volstaat niet om haar als een strafsanctie te kwalificeren. Het behoort immers tot de aard van een schadevergoeding dat zij overeenkomt met de door het slachtoffer geleden schade, nu zij ertoe strekt het slachtoffer terug te plaatsen in de toestand waarin het zich zou bevinden indien de fout niet zou zijn gemaakt. B.4.4. Ook de hoofdelijke gehoudenheid tot teruggave en | Bien que l'action en paiement de la contre-valeur des biens confisqués soit indissociablement liée à cette peine, elle n'est elle-même qu'une simple action civile, qui constitue une application des articles 1382 du Code civil et 44 et 50 du Code pénal. En effet, elle ne poursuit aucun objectif préventif ou répressif, mais tend uniquement à préserver les droits de l'Etat belge vis-à-vis des biens dont il est devenu propriétaire à la suite de la confiscation. La circonstance que la condamnation au paiement de dommages et intérêts peut avoir de graves conséquences financières pour la personne qui y est condamnée ne suffit pas pour la qualifier de sanction pénale. En effet, une réparation correspond, par sa nature, au dommage subi par la victime, dès lors qu'elle tend à la replacer dans la situation dans laquelle elle se trouverait si la faute n'avait pas été commise. B.4.4. L'obligation solidaire aux restitutions et aux |
schadevergoeding, bedoeld in artikel 50 van het Strafwetboek, kan niet | dommages-intérêts, visée à l'article 50 du Code pénal, ne saurait |
als een strafsanctie worden beschouwd. Die bepaling strekt immers ertoe - te dezen, van rechtswege - een in wezen burgerrechtelijk gevolg te verbinden aan de veroordeling of schuldigverklaring wegens een misdrijf. Wat betreft de omvang van de schade B.5.1. De eerste prejudiciële vraag gaat uit van de vaststelling dat de schade die de Belgische Staat als gevolg van het misdrijf lijdt, niet noodzakelijk samenvalt met de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen. B.5.2. De burgerlijke vordering tot betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen vloeit weliswaar voort uit het gepleegde misdrijf, maar zij heeft niet als doel de schade die uit dat misdrijf voortvloeit, te vergoeden. Zij beoogt enkel de schade van de Belgische | davantage être considérée comme une sanction pénale. En effet, cette disposition tend à attacher - en l'espèce, d'office - une conséquence essentiellement civile à la condamnation ou à la déclaration de culpabilité du chef d'une infraction. En ce qui concerne l'étendue du dommage B.5.1. La première question préjudicielle part du constat que le dommage subi par l'Etat belge à la suite de l'infraction ne coïncide pas nécessairement avec la contre-valeur des biens confisqués. B.5.2. S'il est vrai que l'action civile en paiement de la contre-valeur des biens confisqués découle de l'infraction commise, elle n'a pas pour but de réparer le dommage résultant de cette |
Staat te vergoeden die ontstaat doordat hij niet in het bezit wordt | infraction. Elle vise uniquement à indemniser l'Etat belge pour le |
gesteld van de goederen die als gevolg van de verbeurdverklaring zijn | dommage subi en ce que les biens dont il est devenu propriétaire à la |
eigendom zijn geworden. Die schade, die te onderscheiden is van de | suite de la confiscation ne lui ont pas été représentés. Ce dommage, |
schade die de Belgische Staat heeft geleden als gevolg van het | qu'il y a lieu de distinguer de celui subi par l'Etat belge à la suite |
gepleegde douanemisdrijf, valt steeds samen met de tegenwaarde van de | de l'infraction douanière, coïncide toujours avec la contre-valeur des |
verbeurdverklaarde goederen. | biens confisqués. |
B.5.3. Bijgevolg stelt de rechter die van die burgerlijke vordering | B.5.3. En conséquence, le juge qui connaît de cette action civile |
kennis neemt, de concrete omvang van de door de Belgische Staat | |
geleden schade vast door de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde | établit l'importance concrète du dommage subi par l'Etat belge en |
goederen te bepalen. Aldus bestaat het in de eerste prejudiciële vraag | déterminant la contre-valeur des biens confisqués. La différence de |
vermelde verschil in behandeling met de « andere » toepassingsgevallen | traitement par rapport aux « autres » cas d'application de l'article |
van artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek niet. | 1382 du Code civil, mentionnée dans la première question |
préjudicielle, n'existe donc pas. | |
De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | La première question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Wat betreft de afwezigheid van een van het misdrijf te onderscheiden | En ce qui concerne l'absence d'une faute à distinguer de l'infraction |
fout B.6.1. De daders die tot de in artikel 221, § 1, van de AWDA bedoelde | B.6.1. Les auteurs condamnés à la confiscation visée à l'article 221, |
§ 1er, de la LGDA ont commis une infraction douanière définie à | |
verbeurdverklaring worden veroordeeld, hebben een in artikel 220 van | l'article 220 de la LGDA et ont ainsi commis une faute au sens de |
de AWDA bedoeld douanemisdrijf gepleegd, en hebben aldus een fout in de zin van artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek en van artikel 50 van het Strafwetboek gemaakt. Hoewel de veroordeling tot betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen er niet toe strekt de schade die rechtstreeks uit het misdrijf voortvloeit, te vergoeden, zouden noch de verbeurdverklaring, noch haar burgerrechtelijke gevolg kunnen worden uitgesproken indien het bewezen verklaarde douanemisdrijf niet zou zijn gepleegd. De veroordeling tot betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen vloeit bijgevolg rechtstreeks voort uit het douanemisdrijf. B.6.2. De verbeurdverklaring van de goederen is een straf waarin | l'article 1382 du Code civil et de l'article 50 du Code pénal. Bien que la condamnation au paiement de la contre-valeur des biens confisqués ne tende pas à réparer le dommage résultant directement de l'infraction, ni la confiscation, ni sa conséquence civile ne pourraient être prononcées si l'infraction douanière déclarée établie n'avait pas été commise. En conséquence, la condamnation au paiement de la contre-valeur des biens confisqués découle directement de l'infraction douanière. B.6.2. La confiscation des biens est une peine prévue expressément par |
artikel 221, § 1, van de AWDA uitdrukkelijk voorziet. De | l'article 221, § 1er, de la LGDA. Dans le cas d'infractions à la |
tenuitvoerlegging van die straf wordt met name in het geval van | législation en matière de douanes et accises notamment, l'exécution de |
inbreuken op de douane- en accijnswetgeving vaak bemoeilijkt door de | cette peine est souvent rendue difficile par la mobilité des biens sur |
mobiliteit van de goederen waarop douane- en accijnsrechten | lesquels des droits de douane ou d'accise sont dus. La nécessité d'une |
verschuldigd zijn. De nood aan een effectieve en gelijke bestraffing | sanction effective et égale en matière d'infractions douanières fait |
inzake douanemisdrijven staat eraan in de weg dat, wanneer de dader | obstacle à ce que, lorsque l'auteur se défait des biens concernés, il |
zich van de betrokken goederen ontdoet, hij de straf van de | puisse échapper à la peine de la confiscation. |
verbeurdverklaring zou kunnen ontlopen. | |
Uit de aard zelf van die straf vloeit derhalve voort dat elke dader in | Par conséquent, il découle de la nature même de cette peine que, dans |
de bij artikel 220 van de AWDA bedoelde gevallen redelijkerwijze | les cas visés par l'article 220 de la LGDA, tout auteur peut |
vermag te verwachten dat, wanneer hij nalaat de verbeurdverklaarde | raisonnablement s'attendre à ce que s'il néglige de représenter les |
goederen over te leggen, de strafrechter de betaling van de geldwaarde | biens confisqués, le juge pénal lui infligera le paiement de leur |
ervan zal opleggen. | contre-valeur. |
B.6.3. De verbeurdverklaring en de veroordeling tot betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen zijn geen cumulatieve sancties. Hoewel beide veroordelingen in hetzelfde vonnis worden uitgesproken, wordt de burgerrechtelijke veroordeling pas opeisbaar wanneer de Belgische Staat niet tijdig in het bezit van de verbeurdverklaarde goederen wordt gesteld. De omstandigheid dat sommige daders geen kennis hebben of behoren te hebben van het verdere lot van de aan het douanetoezicht onttrokken goederen, en aldus geen van het misdrijf te onderscheiden fout maken door de Belgische Staat niet in het bezit van die goederen te stellen, neemt niet weg dat ook zij ten tijde van het plegen van het douanemisdrijf dienden te weten dat dit misdrijf een fout in de zin | B.6.3. La confiscation et la condamnation au paiement de la contre-valeur des biens confisqués ne sont pas des sanctions cumulatives. Bien que les deux condamnations soient prononcées à l'occasion du même jugement, la condamnation civile ne devient exigible que lorsque les biens confisqués ne sont pas représentés à temps à l'Etat belge. La circonstance que certains auteurs n'ont pas connaissance ou ne doivent pas avoir connaissance de la suite réservée aux biens soustraits à la surveillance douanière, et ne commettent donc aucune faute à distinguer de l'infraction en ne représentant pas ces biens à l'Etat belge, n'empêche pas qu'ils devaient eux aussi savoir, au moment où l'infraction douanière a été commise, que celle-ci constitue |
van de artikelen 1382 van het Burgerlijk Wetboek en 50 van het | une faute au sens des articles 1382 du Code civil et 50 du Code pénal |
Strafwetboek uitmaakt en dat hun bijgevolg alle strafsancties en | et que, par conséquent, toutes les sanctions pénales et les sanctions |
burgerlijke sancties waarin de wet voorziet, konden worden opgelegd. | civiles prévues par la loi pouvaient leur être infligées. |
B.6.4. Bijgevolg stelt de rechter die de hoofdelijke veroordeling tot | B.6.4. En conséquence, le juge qui prononce la condamnation solidaire |
betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen | au paiement de la contre-valeur des biens confisqués établit |
uitspreekt, het bestaan van een fout, het voorwaardelijke ontstaan van | l'existence d'une faute, l'apparition conditionnelle du dommage et le |
de schade en het oorzakelijk verband tussen de fout en de schade vast. | lien de causalité entre la faute et le dommage. La différence de |
Aldus bestaat het in de tweede prejudiciële vraag vermelde verschil in | |
behandeling met de « andere » toepassingsgevallen van de artikelen | traitement par rapport aux « autres » cas d'application des articles |
1382 van het Burgerlijk Wetboek en 50 van het Strafwetboek niet. | 1382 du Code civil et 50 du Code pénal, mentionnée dans la deuxième |
question préjudicielle, n'existe donc pas. | |
De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | La deuxième question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Wat betreft de afwezigheid van matigingsbevoegdheid van de rechter | En ce qui concerne l'absence de pouvoir de modération dans le chef du juge |
B.7.1. De derde prejudiciële vraag gaat uit van de vaststelling dat de | B.7.1. La troisième question préjudicielle part de la constatation que |
in het geding zijnde bepalingen de rechter geen matigingsbevoegdheid | les dispositions en cause ne confèrent au juge aucun pouvoir de |
toekennen met betrekking tot de burgerlijke vordering tot betaling van | modération concernant l'action civile en paiement de la contre-valeur |
de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen, terwijl de | des biens confisqués, alors que l'administration disposerait d'une |
administratie in het kader van de transactie bedoeld in artikel 263 | telle compétence dans le cadre de la transaction visée à l'article 263 |
van de AWDA wel over een dergelijke bevoegdheid zou beschikken. | de la LGDA. |
B.7.2. Artikel 263 van de AWDA bepaalt : | B.7.2. L'article 263 de la LGDA dispose : |
« Wegens alle overtredingen van deze wet en van de bijzondere wetten | « Il pourra être transigé par l'administration ou d'après son |
op de heffing van accijnzen, zal door, of op autorisatie van de | autorisation, en ce qui concerne l'amende, la confiscation, la |
administratie, omtrent geldboete, verbeurdverklaring en het sluiten | fermeture des fabriques, usines ou ateliers, sur toutes infractions à |
van fabrieken of werkplaatsen kunnen worden getransigeerd, zo dikwijls | la présente loi, et aux lois spéciales sur la perception des accises, |
verzachtende omstandigheden de zaak vergezellen, of als aannemelijk | toutes et autant de fois que l'affaire sera accompagnée de |
circonstances atténuantes, et qu'on pourra raisonnablement supposer | |
kan worden gehouden dat het misdrijf eerder aan verzuim of abuis, dan | que l'infraction doit être attribuée plutôt à une négligence ou erreur |
aan een oogmerk van opzettelijke fraude moet worden toegeschreven ». | qu'à l'intention de fraude préméditée ». |
Die bepaling laat de administratie toe in geval van verzachtende | En cas de circonstances atténuantes, cette disposition permet à |
omstandigheden te transigeren, onder meer over de in artikel 221, § 1, | l'administration de transiger, entre autres, sur l'amende et la |
van de AWDA vermelde geldboete en verbeurdverklaring. Zij laat de | confiscation mentionnées à l'article 221, § 1er, de la LGDA. En |
administratie daarentegen niet toe te transigeren over vorderingen tot | revanche, elle ne permet pas à l'administration de transiger sur des |
schadevergoeding, zoals de burgerlijke vordering tot betaling van de | actions en dommages et intérêts, telles que l'action civile en |
tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen. | paiement de la contre-valeur des biens confisqués. |
B.7.3. Bijgevolg beschikt de administratie met betrekking tot die | B.7.3. En conséquence, l'administration ne dispose pas d'un pouvoir de |
burgerlijke vordering niet over een ruimere matigingsbevoegdheid dan | modération plus étendu que celui du juge en ce qui concerne cette |
de rechter. Aldus bestaat het in de derde prejudiciële vraag vermelde | action civile. La différence de traitement mentionnée dans la |
verschil in behandeling niet. | troisième question préjudicielle n'existe donc pas. |
De derde prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | La troisième question préjudicielle appelle une réponse négative. |
B.8.1. De vierde prejudiciële vraag gaat uit van de vaststelling dat | B.8.1. La quatrième question préjudicielle part de la constatation que |
de rechter blijkens de rechtspraak van het Grondwettelijk Hof en van | le juge doit, selon la jurisprudence de la Cour constitutionnelle et |
het Europees Hof voor de Rechten van de Mens over de mogelijkheid | de la Cour européenne des droits de l'homme, pouvoir modérer une |
dient te beschikken om een financiële strafsanctie te matigen indien | sanction pénale financière si celle-ci peut affecter à ce point la |
zij de financiële situatie van de persoon aan wie zij wordt opgelegd, | situation financière de la personne à qui elle est imposée qu'elle |
dermate kan aantasten dat zij een onevenredige beperking van diens | constitue une limitation disproportionnée du droit de propriété de |
eigendomsrecht vormt. | cette personne. |
B.8.2. Zoals in B.4.3 is uiteengezet, is de veroordeling tot betaling | B.8.2. Comme il est dit en B.4.3, la condamnation au paiement de la |
van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen evenwel geen | contre-valeur des biens confisqués ne constitue toutefois pas une |
strafsanctie, maar een louter burgerrechtelijke maatregel. Het behoort | sanction pénale, mais une mesure purement civile. Il relève de |
tot het wezen van een schadevergoeding dat haar omvang overeenkomt met | l'essence même de dommages et intérêts que leur montant corresponde au |
de door het slachtoffer geleden schade. | dommage subi par la victime. |
B.8.3. De hoofdelijke gehoudenheid voor de tegenwaarde van de | B.8.3. S'il est vrai que l'obligation solidaire au paiement de la |
verbeurdverklaarde goederen houdt weliswaar in dat de Belgische Staat, | contre-valeur des biens confisqués suppose que l'Etat belge, si les |
indien hij niet in het bezit van de verbeurdverklaarde goederen wordt | biens confisqués ne lui sont pas représentés, peut exiger de n'importe |
gesteld, de betaling van de volledige tegenwaarde ervan kan eisen van | quel auteur le paiement de leur contre-valeur totale, elle emporte |
om het even welke dader, maar zij houdt tevens de waarborg in dat de | également la garantie que l'auteur en question puisse à son tour |
aangesproken dader op zijn beurt zijn regresrecht kan uitoefenen op de | exercer une action récursoire contre les autres auteurs. |
andere daders. | |
De vierde prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | La quatrième question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
De artikelen 220, § 1, 221, § 1, en 257, § 3, van de algemene wet | Les articles 220, § 1er, 221, § 1er, et 257, § 3, de la loi générale |
inzake douane en accijnzen, gecoördineerd bij het koninklijk besluit | sur les douanes et accises, coordonnée par l'arrêté royal du 18 |
van 18 juli 1977, in samenhang gelezen met artikel 1382 van het | juillet 1977, lus ou non en combinaison avec l'article 1382 du Code |
Burgerlijk Wetboek en met de artikelen 44 en 50 van het Strafwetboek, | civil et avec les articles 44 et 50 du Code pénal, ne violent pas les |
schenden niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in | articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec |
samenhang gelezen met artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor | l'article 6, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de |
de rechten van de mens en met artikel 1 van het Eerste Aanvullend | l'homme et avec l'article 1 du Premier Protocole additionnel à la |
Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. | Convention européenne des droits de l'homme. |
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 31 januari 2019. | la Cour constitutionnelle, le 31 janvier 2019. |
De griffier, De voorzitter, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux A. Alen | P.-Y. Dutilleux Le président, |
A. Alen |