Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 16/2019 van 31 januari 2019 Rolnummer 6837 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 220, § 1, 221, § 1, en 257, § 3, van de algemene wet inzake douane en accijnzen, gecoördineerd bij h Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 16/2019 van 31 januari 2019 Rolnummer 6837 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 220, § 1, 221, § 1, en 257, § 3, van de algemene wet inzake douane en accijnzen, gecoördineerd bij h Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...) Extrait de l'arrêt n° 16/2019 du 31 janvier 2019 Numéro du rôle : 6837 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 220, § 1 er , 221, § 1 er et 257, § 3, de la loi générale sur les douanes La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 16/2019 van 31 januari 2019 Extrait de l'arrêt n° 16/2019 du 31 janvier 2019
Rolnummer 6837 Numéro du rôle : 6837
In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 220, § 1, En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 220, §
221, § 1, en 257, § 3, van de algemene wet inzake douane en accijnzen, 1er, 221, § 1er et 257, § 3, de la loi générale sur les douanes et
gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 18 juli 1977, gesteld accises, coordonnée par l'arrêté royal du 18 juillet 1977, posées par
door het Hof van Beroep te Brussel. la Cour d'appel de Bruxelles.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen,
Lavrysen, J.-P. Snappe, P. Nihoul, T. Giet en J. Moerman, bijgestaan J.-P. Snappe, P. Nihoul, T. Giet et J. Moerman, assistée du greffier
door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Alen,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij arrest van 24 januari 2018 in zake het openbaar ministerie en de Par arrêt du 24 janvier 2018 en cause du ministère public et du
Federale Overheidsdienst Financiën tegen A.V., N.S., R.H. en C.B., Service public fédéral Finances contre A.V., N.S., R.H. et C.B., dont
waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 30 l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 30 janvier 2018, la
januari 2018, heeft het Hof van Beroep te Brussel de volgende Cour d'appel de Bruxelles a posé les questions préjudicielles
prejudiciële vragen gesteld : suivantes :
« I. Schenden de artikelen 220, § 1, 221, § 1, en 257, § 3, AWDA in « I. Les articles 220, § 1er, 221, § 1er, et 257, § 3, de la loi
samenhang gelezen met artikel 1382 Burgerlijk Wetboek en de daaruit générale sur les douanes et accises, combinés avec l'article 1382 du
voortvloeiende regel dat elke schuldenaar van een zaak als Code civil et avec la règle qui en découle, selon laquelle tout
schadevergoeding de tegenwaarde ervan moet betalen indien hij ze heeft débiteur d'une chose doit en payer la contre-valeur à titre de
onttrokken aan zijn schuldeiser of wanneer hij, door zijn toedoen, dommages-intérêts s'il l'a soustraite à son créancier ou lorsque, par
tekort komt aan de verplichting de zaak te leveren, alsook met de son fait, il manque à l'obligation de livrer la chose, ainsi qu'avec
artikelen 44 en 50 Strafwetboek, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet les articles 44 et 50 du Code pénal, violent-ils les articles 10 et 11
in samenhang gelezen met artikel 6.1 van het Europees Verdrag tot de la Constitution, combinés avec l'article 6.1 de la Convention
Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden, européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés
in de interpretatie dat zij de strafrechter steeds verplichten om een fondamentales, dans l'interprétation selon laquelle ils obligent
beklaagde die hij veroordeelt wegens de onttrekking van goederen aan toujours le juge pénal à condamner solidairement le prévenu qu'il a
het douanetoezicht en ten laste van wie hij de verbeurdverklaring condamné pour soustraction de biens à la surveillance douanière - et à
dient te bevelen, hoofdelijk te veroordelen tot betaling, als
vergoeding voor de schade volgend uit het gepleegde misdrijf zelf, van charge duquel il doit ordonner la confiscation - à payer, à titre de
de tegenwaarde van de onttrokken, verbeurd verklaarde en réparation du préjudice résultant de l'infraction même qui est
niet-wederovergelegde goederen, ongeacht of de schade die de Belgische commise, la contre-valeur des biens soustraits, confisqués et non
Staat als gevolg van het misdrijf van onttrekking ondergaat représentés, que le préjudice subi par l'Etat belge en raison de
beantwoordt aan de tegenwaarde van de onttrokken, verbeurd verklaarde l'infraction de soustraction corresponde ou non à la contre-valeur
en niet-wederovergelegde goederen, terwijl de rechter, in andere desdits biens, alors que, dans d'autres cas où il applique l'article
gevallen waarin hij toepassing maakt van de artikelen 1382 Burgerlijk 1382 du Code civil et les articles 44 et 50 du Code pénal, le juge
Wetboek en 44 en 50 Strafwetboek, in concreto moet nagaan welke de doit examiner concrètement quel est le préjudice causé par la faute ou
schade is die door de fout, dan wel het misdrijf veroorzaakt is en in par l'infraction et quel est le préjudice que la personne lésée
concreto moet onderzoeken welk nadeel de benadeelde niet had ondergaan n'aurait pas subi si la faute ou l'infraction n'avaient pas été
indien de fout of het misdrijf niet was gepleegd ? commises ?
II. Schenden de artikelen 220, § 1, 221, § 1, en 257, § 3, AWDA in II. Les articles 220, § 1er, 221, § 1er, et 257, § 3, de la loi
samenhang gelezen met artikel 1382 Burgerlijk Wetboek en de daaruit générale sur les douanes et accises, combinés avec l'article 1382 du
voortvloeiende regel dat elke schuldenaar van een zaak als Code civil et avec la règle qui en découle, selon laquelle tout
schadevergoeding de tegenwaarde ervan moet betalen indien hij ze heeft débiteur d'une chose doit en payer la contre-valeur à titre de
onttrokken aan zijn schuldeiser of wanneer hij, door zijn toedoen, dommages-intérêts s'il l'a soustraite à son créancier ou lorsque, par
tekort komt aan de verplichting de zaak te leveren, alsook met de son fait, il manque à l'obligation de livrer la chose, ainsi qu'avec
artikelen 44 en 50 Strafwetboek, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet les articles 44 et 50 du Code pénal, violent-ils les articles 10 et 11
in samenhang gelezen met artikel 6.1 van het Europees Verdrag tot de la Constitution, combinés avec l'article 6.1 de la Convention
Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden, européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés
in de interpretatie dat zij de strafrechter steeds verplichten om een fondamentales, dans l'interprétation selon laquelle ils obligent
beklaagde die hij veroordeelt wegens de onttrekking van goederen aan toujours le juge pénal à condamner solidairement le prévenu qu'il a
het douanetoezicht en ten laste van wie hij de verbeurdverklaring condamné pour soustraction de biens à la surveillance douanière - et à
dient te bevelen, hoofdelijk te veroordelen tot betaling van de charge duquel il doit ordonner la confiscation - à payer la
tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen bij de contre-valeur des biens confisqués, en cas de non-représentation, et
niet-wederoverlegging ervan en dit bij wijze van schadevergoeding als ce, à titre de dommages-intérêts comme conséquence civile de la
burgerrechtelijk gevolg van de strafrechtelijke veroordeling tot condamnation pénale à la confiscation et sur la base de la règle, qui
verbeurdverklaring en op basis van de uit artikel 1382 Burgerlijk découle de l'article 1382 du Code civil, selon laquelle tout débiteur
Wetboek voortvloeiende regel dat elke schuldenaar van een zaak als d'une chose doit en payer la contre-valeur à titre de
schadevergoeding de tegenwaarde ervan moet betalen wanneer hij, door dommages-intérêts s'il l'a soustraite à son créancier ou lorsque, par
zijn toedoen, tekort komt aan de verplichting de zaak te leveren, maar son fait, il manque à l'obligation de livrer la chose, mais - aussi -
- tegelijk - ongeacht of die niet-wederoverlegging als dusdanig al dan que cette non-représentation résulte ou non, en tant que telle, d'un
niet het gevolg is van zijn foutief gedrag, terwijl in andere gevallen comportement fautif, alors que dans d'autres cas où il applique
waarin toepassing gemaakt wordt van artikel 1382 Burgerlijk Wetboek, l'article 1382 du Code civil, le juge doit examiner si le préjudice à
de rechter moet nagaan of de te vergoeden schade veroorzaakt is door réparer a été causé par la faute désignée comme étant à l'origine du
de fout die als oorzaak wordt aangeduid, te dezen of het niet préjudice, à savoir, en l'espèce, si la non-présentation ou la
voorbrengen of het niet leveren van de verbeurd verklaarde zaak aan non-livraison de la chose confisquée sont dues au comportement fautif
het toedoen of het foutief gedrag van de betrokkene te wijten is ? de l'intéressé ?
III. Schenden de artikelen 220, § 1, 221, § 1, en 257, § 3, AWDA in III. Les articles 220, § 1er, 221, § 1er, et 257, § 3, de la loi
samenhang gelezen met artikel 1382 Burgerlijk Wetboek en de daaruit générale sur les douanes et accises, combinés avec l'article 1382 du
voortvloeiende regel dat elke schuldenaar van een zaak als Code civil et avec la règle qui en découle, selon laquelle tout
schadevergoeding de tegenwaarde ervan moet betalen indien hij ze heeft débiteur d'une chose doit en payer la contre-valeur à titre de
onttrokken aan zijn schuldeiser of wanneer hij, door zijn toedoen, dommages-intérêts s'il l'a soustraite à son créancier ou lorsque, par
tekort komt aan de verplichting de zaak te leveren, alsook met de son fait, il manque à l'obligation de livrer la chose, ainsi qu'avec
artikelen 44 en 50 Strafwetboek, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet les articles 44 et 50 du Code pénal, violent-ils les articles 10 et 11
in samenhang gelezen met artikel 6.1 van het Europees Verdrag tot
Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden, de la Constitution, combinés avec l'article 6.1 de la Convention
in de interpretatie dat zij de strafrechter steeds verplichten om een européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés
beklaagde die hij veroordeelt wegens de onttrekking van goederen aan fondamentales, dans l'interprétation selon laquelle ils obligent
het douanetoezicht en ten laste van wie hij de verbeurdverklaring toujours le juge pénal à condamner solidairement le prévenu qu'il a
dient te bevelen, hoofdelijk te veroordelen tot betaling van de condamné pour soustraction de biens à la surveillance douanière - et à
tegenwaarde van de verbeurd verklaarde goederen bij de charge duquel il doit ordonner la confiscation - à payer la
niet-wederoverlegging ervan, ongeacht of die niet-wederoverlegging als contre-valeur des biens confisqués, en cas de non-représentation, que
dusdanig al dan niet het gevolg is van zijn foutief gedrag, terwijl de cette non-représentation résulte ou non, en tant que telle, d'un
Administratie Douane en Accijnzen, krachtens artikel 263 AWDA, in het comportement fautif, alors qu'en vertu de l'article 263 de la loi
générale sur les douanes et accises, l'Administration des douanes et
kader van een transactie, bijvoorbeeld op basis van verzachtende accises peut, dans le cadre d'une transaction, par exemple sur la base
omstandigheden of omdat de overtreder geen kennis had en ook de circonstances atténuantes ou parce que le contrevenant n'avait pas
redelijkerwijze geen kennis diende te hebben van het verdere lot van connaissance et ne pouvait pas non plus raisonnablement avoir
de goederen, de overtreder wel geheel of gedeeltelijk kan ontslaan van connaissance de la suite réservée aux biens, dispenser le contrevenant
deze verplichting tot betaling van de tegenwaarde ? en tout ou en partie de cette obligation de payer la contre-valeur ?
IV. Schenden de artikelen 220, § 1, 221, § 1, en 257, § 3, AWDA in IV. Les articles 220, § 1er, 221, § 1er, et 257, § 3, de la loi
samenhang gelezen met artikel 1382 Burgerlijk Wetboek en de daaruit générale sur les douanes et accises, combinés avec l'article 1382 du
voortvloeiende regel dat elke schuldenaar van een zaak als Code civil et avec la règle qui en découle, selon laquelle tout
schadevergoeding de tegenwaarde ervan moet betalen indien hij ze heeft débiteur d'une chose doit en payer la contre-valeur à titre de
onttrokken aan zijn schuldeiser of wanneer hij, door zijn toedoen, dommages-intérêts s'il l'a soustraite à son créancier ou lorsque, par
tekort komt aan de verplichting de zaak te leveren, alsook met de son fait, il manque à l'obligation de livrer la chose, ainsi qu'avec
artikelen 44 en 50 Strafwetboek, de artikelen 10 en 11 van de les articles 44 et 50 du Code pénal, violent-ils les articles 10 et 11
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6.1 van het Europees de la Constitution, combinés avec l'article 6.1 de la Convention
Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés
Vrijheden en met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het fondamentales et avec l'article 1 du Premier Protocole additionnel à
Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele cette Convention, dans l'interprétation selon laquelle ils obligent
Vrijheden, in de interpretatie dat zij de strafrechter steeds toujours le juge pénal à condamner solidairement le prévenu qu'il a
verplichten om een beklaagde die hij veroordeelt wegens de onttrekking condamné pour soustraction de biens à la surveillance douanière - et à
van goederen aan het douanetoezicht en ten laste van wie hij de charge duquel il doit ordonner la confiscation - à payer la
verbeurdverklaring dient te bevelen, hoofdelijk te veroordelen tot
betaling van de tegenwaarde bij de niet-wederoverlegging ervan, contre-valeur desdits biens en cas de non-représentation, que cette
ongeacht of die niet-wederoverlegging als dusdanig al dan niet het non-représentation résulte ou non, en tant que telle, d'un
gevolg is van zijn foutief gedrag, terwijl de verplichting tot comportement fautif, alors que l'obligation de payer la contre-valeur
betaling van de tegenwaarde van de verbeurd verklaarde goederen bij de des biens confisqués en cas de non-représentation de ceux-ci peut
niet-wederoverlegging ervan, de financiële situatie van de persoon aan affecter à ce point la situation financière de la personne à qui elle
wie zij wordt opgelegd, dermate kan aantasten dat zij een maatregel est imposée qu'elle pourrait constituer une mesure disproportionnée à
zou kunnen vormen die onevenredig is ten opzichte van het legitieme l'objectif légitime de la loi et une violation du droit au respect des
doel dat de wet nastreeft en een schending van het bij artikel 1 van biens, consacré par l'article 1 du Premier Protocole additionnel à la
het Eerste Aanvullend Protocol bij het Verdrag tot Bescherming van de
Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden gewaarborgde recht op Convention européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des
het ongestoord genot van de eigendom zou kunnen uitmaken ? ». libertés fondamentales ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen Quant aux dispositions en cause
B.1.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de artikelen 220, § B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur les articles 220, § 1er,
1, 221, § 1, en 257, § 3, van de algemene wet inzake douane en 221, § 1er, et 257, § 3, de la loi générale sur les douanes et
accijnzen, gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 18 juli 1977 accises, coordonnée par l'arrêté royal du 18 juillet 1977 (ci-après :
(hierna : AWDA), in samenhang gelezen met artikel 1382 van het la LGDA), lus en combinaison avec l'article 1382 du Code civil et avec
Burgerlijk Wetboek en met de artikelen 44 en 50 van het Strafwetboek. les articles 44 et 50 du Code pénal.
Artikel 220, § 1, van de AWDA, in de versie ervan zoals van toepassing L'article 220, § 1er, de la LGDA, dans sa version applicable au litige
op het voor de verwijzende rechter hangende geschil, bepaalt : pendant devant le juge a quo, dispose :
« Elke kapitein van een zeeschip, elke schipper of patroon van om 't « Tout capitaine de navire ou patron d'une embarcation quelconque,
even welk vaartuig, elke voerman, geleider, drager, en alle andere tout transporteur, conducteur, porteur, et tous autres individus, qui,
personen, die, bij invoer of bij uitvoer, pogen, hetzij op het eerste, à l'entrée ou à la sortie, tenteraient d'éviter de faire, soit au
hetzij op elk ander daartoe aangewezen kantoor, de vereiste aangiften premier, soit à tout autre bureau où cela devrait avoir lieu, les
te ontgaan en die aldus trachten de rechten van de Schatkist te déclarations requises, et chercheraient ainsi à frauder les droits du
ontduiken, elke persoon bij wie een door de van kracht zijnde wetten Trésor, tout individu chez lequel on aura trouvé un dépôt prohibé par
verboden opslag wordt gevonden, worden gestraft met een les lois en vigueur, seront punis d'un emprisonnement de quatre mois
gevangenisstraf van ten minste vier maanden en ten hoogste één jaar ». au moins et d'un an au plus ».
Artikel 221 van de AWDA, in de versie ervan zoals van toepassing op L'article 221 de la LGDA, dans sa version applicable au litige pendant
het voor de verwijzende rechter hangende geschil, bepaalt : devant le juge a quo, dispose :
« § 1. In de bij artikel 220 bepaalde gevallen, worden de goederen in « § 1er. Dans les cas prévus par l'article 220, les marchandises
beslag genomen en verbeurd verklaard, en de overtreders lopen een seront saisies et confisquées, et les contrevenants encourront une
geldboete op van vijf- tot tienmaal de ontdoken rechten, berekend amende comprise entre cinq et dix fois les droits fraudés, calculée
volgens de hoogste douane- en accijnsrechten. d'après les droits les plus élevés de douanes ou d'accises.
§ 2. Voor verboden goederen beloopt de boete een- tot tweemaal hun § 2. Pour les marchandises prohibées, l'amende sera comprise entre une
waarde. et deux fois leur valeur.
§ 3. Bij herhaling wordt de boete verdubbeld. § 3. L'amende sera double en cas de récidive.
§ 4. In afwijking van § 1 wordt teruggave verleend van de verbeurd § 4. Par dérogation au § 1er, la restitution des biens confisqués est
verklaarde goederen aan de persoon die eigenaar was van de goederen op accordée à la personne qui était propriétaire des biens au moment de
het ogenblik van de inbeslagneming en die aantoont dat hij vreemd is la saisie et qui démontre qu'elle est étrangère à l'infraction.
aan het misdrijf.
In geval van teruggave blijven de eventuele kosten verbonden aan de En cas de restitution, les coûts éventuels liés à la saisie, la
inbeslagneming, de bewaring en het behoud van de goederen ten laste conservation et le maintien en état des biens restent à charge du
van de eigenaar ». propriétaire ».
Artikel 257, § 3, van de AWDA, in de versie ervan zoals van toepassing L'article 257, § 3, de la LGDA, dans sa version applicable au litige
op het voor de verwijzende rechter hangende geschil, bepaalt : pendant devant le juge a quo, dispose :
« Wie zonder voorafgaande toelating van de administratie der douane en « Quiconque donne, sans autorisation préalable de l'Administration
accijnzen, aan de goederen vermeld in de douanedocumenten waarvan générale des douanes et accises, aux marchandises faisant l'objet de
sprake in § 1, een andere bestemming geeft dan daarin uitdrukkelijk is documents de douane visés au § 1, une destination autre que celle qui
aangeduid, verbeurt de straffen bepaald, volgens het geval, bij y est expressément indiquée, est puni des peines prévues, suivant le
artikel 157, bij de artikelen 220 tot 225, 227 en 277 of bij artikel cas, par l'article 157, les articles 220 à 225, 227 et 277 ou par
231 ». l'article 231 ».
Artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt : L'article 1382 du Code civil dispose :
« Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt « Tout fait quelconque de l'homme, qui cause à autrui un dommage,
veroorzaakt, verplicht degene door wiens schuld de schade is ontstaan, deze te vergoeden ». oblige celui par la faute duquel il est arrivé, à le réparer ».
Artikel 44 van het Strafwetboek bepaalt : L'article 44 du Code pénal dispose :
« De veroordeling tot de bij de wet gestelde straffen wordt altijd « La condamnation aux peines établies par la loi sera toujours
uitgesproken, onverminderd de teruggave en de schadevergoeding die aan prononcée sans préjudice des restitutions et dommages-intérêts qui
partijen mochten zijn verschuldigd ». peuvent être dus aux parties ».
Artikel 50 van het Strafwetboek bepaalt : L'article 50 du Code pénal dispose :
« Alle wegens een zelfde misdrijf veroordeelde personen zijn « Tous les individus condamnés pour une même infraction sont tenus
hoofdelijk gehouden tot teruggave en schadevergoeding. solidairement des restitutions et des dommages-intérêts.
Zij zijn hoofdelijk gehouden tot de kosten, wanneer zij door een Ils sont tenus solidairement des frais, lorsqu'ils ont été condamnés
zelfde vonnis of arrest zijn veroordeeld. par le même jugement ou arrêt.
Nochtans kan de rechter alle veroordeelden of enige van hen Néanmoins, le juge peut exempter tous ou quelques-uns des condamnés de
vrijstellen van de hoofdelijkheid, mits hij de redenen van die la solidarité, en indiquant les motifs de cette dispense, et en
vrijstelling opgeeft en het door ieder persoonlijk te dragen aandeel déterminant la proportion des frais à supporter individuellement par
in de kosten bepaalt. chacun d'eux.
Personen, door onderscheiden vonnissen of arresten veroordeeld, zijn Les individus condamnés par des jugements ou arrêts distincts ne sont
alleen wegens daden van vervolging, die hun gemeen zijn, hoofdelijk tenus solidairement des frais qu'à raison des actes de poursuite qui
gehouden tot de kosten ». leur ont été communs ».
B.1.2. Krachtens artikel 221, § 1, van de AWDA dient de rechter die B.1.2. En vertu de l'article 221, § 1er, de la LGDA, le juge qui
een in artikel 220 van de AWDA bedoeld douanemisdrijf bewezen acht, de considère qu'une infraction douanière définie à l'article 220 de la
betrokken goederen verbeurd te verklaren, waardoor de Belgische Staat LGDA est prouvée doit confisquer les biens concernés, de sorte que
van rechtswege eigenaar wordt van die goederen. De verbeurdverklaring l'Etat belge devient de plein droit propriétaire de ces biens. La
heeft een zakelijk karakter, aangezien het uitspreken ervan niet confiscation revêt un caractère réel, parce que son prononcé ne
vereist dat de veroordeelde eigenaar is van de goederen en evenmin requiert pas que le condamné soit propriétaire des biens, ni que
vereist dat de ontduiker van de douanerechten bekend is (Cass. 19 l'auteur de la fraude aux droits de douane soit connu (Cass., 19
januari 2016, P.14.1519.N; 28 juni 2016, P.14.1588.N; 4 oktober 2016, janvier 2016, P.14.1519.N; 28 juin 2016, P.14.1588.N; 4 octobre 2016,
P.14.1881.N). P.14.1881.N).
Het Hof van Cassatie leidt daaruit af dat op de veroordeelden de
verplichting rust om de Belgische Staat in het bezit van die goederen La Cour de cassation en déduit que c'est aux condamnés qu'il incombe
te stellen. Teneinde de rechten van de Belgische Staat te vrijwaren, de représenter ces biens à l'Etat belge. Afin de préserver les droits
dient de rechter die de verbeurdverklaring uitspreekt, daaraan tevens, de l'Etat belge, le juge qui prononce la confiscation doit aussi, à la
op vordering van de directeur der douane en accijnzen, een demande du directeur des douanes et accises, assortir cette
veroordeling te koppelen tot betaling van de tegenwaarde van de confiscation d'une condamnation au paiement de la contre-valeur des
verbeurdverklaarde goederen, die opeisbaar wordt indien de Belgische biens confisqués, qui devient exigible si ceux-ci ne sont pas
Staat niet tijdig in het bezit van die goederen wordt gesteld. représentés à temps à l'Etat belge.
Die laatste veroordeling, die niet uitdrukkelijk wordt vermeld in de Selon la Cour de cassation, cette dernière condamnation, qui n'est pas
in het geding zijnde bepalingen, vloeit volgens het Hof van Cassatie expressément mentionnée dans les dispositions en cause, découle des
voort uit de artikelen 1382 en 1383 van het Burgerlijk Wetboek en uit articles 1382 et 1383 du Code civil et des articles 44 et 50 du Code
de artikelen 44 en 50 van het Strafwetboek. Zij dient volgens het Hof pénal. Selon la Cour de cassation, cette condamnation ne doit pas être
van Cassatie niet als een straf, maar als een burgerrechtelijk gevolg considérée comme une peine, mais comme un effet civil de la
van de strafrechtelijke veroordeling tot verbeurdverklaring te worden beschouwd. condamnation pénale à la confiscation.
Aangezien die veroordeling een toepassing vormt van artikel 1382 van Cette condamnation constituant une application de l'article 1382 du
het Burgerlijk Wetboek, dient de schadevergoeding de Belgische Staat Code civil, les dommages et intérêts doivent replacer l'Etat belge
terug te plaatsen in de toestand waarin hij zich zou bevinden indien dans la situation dans laquelle il se trouverait si les biens lui
de goederen wel in zijn bezit zouden zijn gebracht. Bijgevolg moet de avaient été représentés. En conséquence, les dommages et intérêts
schadevergoeding steeds neerkomen op de tegenwaarde van die goederen, doivent toujours être équivalents à la contre-valeur de ces biens, de
zodat de rechter niet bevoegd is om haar te matigen op grond van sorte que le juge n'est pas compétent pour modérer ces dommages et
verzachtende omstandigheden of op grond van de financiële situatie van intérêts sur la base de circonstances atténuantes ou de la situation
de daders. financière des auteurs.
Etant donné que cette condamnation constitue également une application
Aangezien die veroordeling tevens een toepassing vormt van artikel 50 de l'article 50 du Code pénal, elle doit être prononcée solidairement
van het Strafwetboek, dient zij hoofdelijk te worden uitgesproken ten
aanzien van alle voor het douanemisdrijf veroordeelde daders, zelfs à l'égard de tous les auteurs condamnés pour l'infraction douanière,
indien sommigen onder hen geen kennis hebben of behoren te hebben van même si certains d'entre eux n'ont pas connaissance ou ne doivent pas
het verdere lot van de goederen en dus niet in de mogelijkheid zijn om avoir connaissance de la suite réservée aux biens et n'ont donc pas la
te voldoen aan de verplichting om de Belgische Staat in het bezit possibilité de répondre à l'obligation de les représenter à l'Etat
ervan te stellen. belge.
Het Hof van Cassatie is tot slot van oordeel dat die veroordeling ook Enfin, la Cour de cassation considère que cette condamnation doit
dient te worden uitgesproken indien het nalaten om de betrokken également être prononcée si le défaut de représentation des biens
goederen aan de Belgische Staat over te dragen, niet het gevolg is van concernés à l'Etat belge n'est pas la conséquence d'un comportement
een van het bewezen verklaarde misdrijf te onderscheiden foutief qu'il y a lieu de distinguer de l'infraction déclarée établie. En
gedrag. De verplichting tot betaling van de tegenwaarde van de effet, l'obligation de paiement de la contre-valeur des biens
verbeurdverklaarde goederen vloeit immers rechtstreeks voort uit het confisqués résulte directement de l'infraction commise en elle-même
gepleegde misdrijf zelf (Cass. 4 oktober 2016, P.14.1881.N). (Cass., 4 octobre 2016, P.14.1881.N).
Ten aanzien van de prejudiciële vragen Quant aux questions préjudicielles
B.2. De verwijzende rechter wenst te vernemen of de in het geding B.2. Le juge a quo souhaite savoir si les dispositions en cause, dans
zijnde bepalingen, in de in B.1.2 vermelde interpretatie, bestaanbaar l'interprétation mentionnée en B.1.2, sont compatibles avec les
zijn met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec
met artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de l'article 6, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de
mens. Met de vierde prejudiciële vraag wenst hij tevens te vernemen of l'homme. Dans la quatrième question préjudicielle, il souhaite
zij bestaanbaar zijn met die grondwetsartikelen, in samenhang gelezen également savoir si elles sont compatibles avec ces articles de la
met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Constitution, lus en combinaison avec l'article 1 du Premier Protocole
Verdrag voor de rechten van de mens. additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme.
De eerste prejudiciële vraag heeft betrekking op de omvang van de La première question préjudicielle porte sur le montant de la
schadevergoeding. De verwijzende rechter wenst te vernemen of de réparation. Le juge a quo souhaite savoir si les normes de contrôle
voormelde toetsingsnormen worden geschonden doordat de rechter précitées sont violées en ce que le juge est obligé de condamner les
verplicht is de daders van het douanemisdrijf te veroordelen tot auteurs de l'infraction douanière au paiement de la contre-valeur des
betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen, zelfs biens confisqués, même si l'Etat belge avait subi un dommage inférieur
indien de Belgische Staat een geringere schade zou hebben geleden, à cette contre-valeur, alors que, dans d'autres applications de
terwijl hij bij andere toepassingen van artikel 1382 van het l'article 1382 du Code civil, le juge est compétent pour déterminer
Burgerlijk Wetboek bevoegd is om de omvang van de schade te bepalen. l'étendue du dommage.
De tweede prejudiciële vraag heeft betrekking op de afwezigheid van La deuxième question préjudicielle porte sur l'absence d'une faute à
een van het misdrijf te onderscheiden fout. De verwijzende rechter
wenst te vernemen of de voormelde toetsingsnormen worden geschonden distinguer de l'infraction. Le juge a quo souhaite savoir si les
doordat de rechter de veroordeling tot betaling van de tegenwaarde van normes de contrôle précitées sont violées en ce que le juge doit
de verbeurdverklaarde goederen dient uit te spreken ten aanzien van de condamner au paiement de la contre-valeur des biens confisqués les
personen die geen van het misdrijf te onderscheiden fout hebben
gemaakt die bestaat uit het nalaten om de Belgische Staat in het bezit personnes qui n'ont commis aucune faute à distinguer de l'infraction,
te stellen van de verbeurdverklaarde goederen, terwijl bij andere et qui consiste à ne pas avoir représenté les biens confisqués à
toepassingen van artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek de rechter l'Etat belge, alors que, dans d'autres applications de l'article 1382
slechts een schadevergoeding mag toekennen indien de fout, de schade du Code civil, le juge ne peut accorder des dommages et intérêts que
en het oorzakelijk verband daartussen worden aangetoond. si la faute, le dommage et le lien de causalité entre ceux-ci sont
De derde en de vierde prejudiciële vraag hebben betrekking op de démontrés. Les troisième et quatrième questions préjudicielles portent sur
onmogelijkheid voor de rechter om de veroordeling tot betaling van de l'impossibilité pour le juge de modérer la condamnation au paiement de
tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen te matigen. De la contre-valeur des biens confisqués. Le juge a quo souhaite savoir
verwijzende rechter wenst te vernemen of de voormelde toetsingsnormen si les normes de contrôle précitées sont violées en ce que le juge ne
worden geschonden doordat de rechter niet over enige dispose d'aucun pouvoir de modération s'il constate des circonstances
matigingsbevoegdheid beschikt indien hij verzachtende omstandigheden
vaststelt, terwijl de douaneadministratie bij het sluiten van een atténuantes, alors que, lorsqu'une transaction au sens de l'article
transactie in de zin van artikel 263 van de AWDA wel over een 263 de la LGDA est conclue, l'administration des douanes disposerait
dergelijke bevoegdheid zou beschikken (derde prejudiciële vraag), en d'une telle compétence (troisième question préjudicielle), et en ce
doordat hij bij de veroordeling tot betaling van de tegenwaarde van de qu'il ne peut tenir compte de la situation financière des auteurs lors
verbeurdverklaarde goederen geen rekening mag houden met de financiële de la condamnation au paiement de la contre-valeur des biens
situatie van de daders (vierde prejudiciële vraag). confisqués (quatrième question préjudicielle).
Ten aanzien van de ontvankelijkheid Quant à la recevabilité
B.3.1. De Ministerraad voert aan dat de burgerlijke vordering tot B.3.1. Le Conseil des ministres fait valoir que l'action civile en
betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen niet paiement de la contre-valeur des biens confisqués ne découle pas des
voortvloeit uit de in het geding zijnde bepalingen, maar uit de
artikelen 1382 van het Burgerlijk Wetboek en 44 en 50 van het dispositions en cause, mais des articles 1382 du Code civil et 44 et
Strafwetboek. Aangezien die laatste bepalingen niet het voorwerp 50 du Code pénal. Etant donné que ces dernières dispositions ne font
uitmaken van de prejudiciële vragen, zouden die vragen niet pas l'objet des questions préjudicielles, ces questions seraient
ontvankelijk zijn. irrecevables.
In zoverre de prejudiciële vragen betrekking hebben op de Dans la mesure où elles portent sur la confiscation à proprement
verbeurdverklaring zelf, zouden zij dan weer niet ontvankelijk zijn parler, les questions préjudicielles seraient irrecevables, par manque
bij gebrek aan relevantie voor de beslechting van het bodemgeschil, de pertinence pour trancher le litige au fond, étant donné que la
aangezien de verbeurdverklaring zelf reeds in kracht van gewijsde is confiscation même est déjà passée en force de chose jugée et que le
gegaan en de verwijzende rechter zich nog slechts dient uit te spreken juge a quo ne doit encore se prononcer que sur l'action civile en
over de burgerlijke vordering tot betaling van de tegenwaarde van de paiement de la contre-valeur des biens confisqués.
verbeurdverklaarde goederen.
B.3.2. Hoewel de vordering tot betaling van de tegenwaarde van de B.3.2. Bien que l'action en paiement de la contre-valeur des biens
verbeurdverklaarde goederen niet uitdrukkelijk wordt geregeld door de confisqués ne soit pas expressément régie par les dispositions en
in het geding zijnde bepalingen, is zij onlosmakelijk verbonden met de cause, elle est indissociablement liée à la peine de confiscation
straf van verbeurdverklaring bedoeld in artikel 221, § 1, van de AWDA. visée à l'article 221, § 1er, de la LGDA. Pour le surplus, les
Voor het overige verwijzen de prejudiciële vragen eveneens naar de
artikelen 1382 van het Burgerlijk Wetboek en 44 en 50 van het questions préjudicielles renvoient également aux articles 1382 du Code
Strafwetboek, zodat de rechten van verdediging van de Ministerraad civil et 44 et 50 du Code pénal, de sorte que les droits de la défense
niet in het gedrang komen. du Conseil des ministres ne sont pas compromis.
De prejudiciële vragen hebben overigens louter betrekking op de Du reste, les questions préjudicielles portent uniquement sur l'action
vordering tot betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde en paiement de la contre-valeur des biens confisqués. Elles ne
goederen. Zij hebben geen betrekking op de verbeurdverklaring zelf. concernent pas la confiscation à proprement parler.
De excepties worden verworpen. Les exceptions sont rejetées.
Ten gronde Quant au fond
Wat betreft de kwalificatie van de in het geding zijnde maatregel En ce qui concerne la qualification de la mesure en cause
B.4.1. De partijen verschillen van mening over de kwalificatie van de B.4.1. Les opinions des parties diffèrent en ce qui concerne la
vordering tot betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde qualification de l'action en paiement de la contre-valeur des biens
goederen als strafsanctie dan wel als burgerrechtelijke maatregel. confisqués en tant que sanction pénale ou en tant que mesure civile.
B.4.2. In de zaak die aanleiding heeft gegeven tot het arrest van het B.4.2. Dans l'affaire qui a donné lieu à l'arrêt n° 181/2011 du 1er
Hof nr. 181/2011 van 1 december 2011, had de verwijzende rechter die décembre 2011 de la Cour, le juge a quo avait qualifié cette action de
vordering gekwalificeerd als een strafsanctie. Aangezien die sanction pénale. Etant donné que cette interprétation n'était pas
interpretatie niet kennelijk onredelijk was, was het Hof ertoe manifestement déraisonnable, la Cour était tenue de répondre aux
gehouden de prejudiciële vragen in die interpretatie te beantwoorden, questions préjudicielles dans cette interprétation, sans toutefois
zonder zich evenwel die kwalificatie eigen te maken. devoir faire sienne cette qualification.
In het bodemgeschil kwalificeert de verwijzende rechter, in navolging Dans le litige au fond, le juge a quo, s'inspirant de la jurisprudence
van de in B.1.2 vermelde rechtspraak van het Hof van Cassatie, die de la Cour de cassation mentionnée en B.1.2, qualifie cette mesure
maatregel als een burgerrechtelijk gevolg van de strafrechtelijke d'effet civil de la condamnation pénale à la confiscation.
veroordeling tot verbeurdverklaring.
B.4.3. De verbeurdverklaring zelf is een straf, die wordt uitgesproken B.4.3. La confiscation à proprement parler est une peine, prononcée en
samen met de in artikel 220 van de AWDA bedoelde gevangenisstraf en même temps que la peine d'emprisonnement visée à l'article 220 de la
met de in artikel 221, § 1, van de AWDA bedoelde geldboete. LGDA et que l'amende visée à l'article 221, § 1er, de la LGDA.
Hoewel de vordering tot betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen onlosmakelijk samenhangt met die straf, is zij zelf een louter burgerrechtelijke vordering, die een toepassing vormt van de artikelen 1382 van het Burgerlijk Wetboek en 44 en 50 van het Strafwetboek. Zij heeft immers geen preventief of repressief doel, maar strekt er slechts toe de rechten van de Belgische Staat te vrijwaren ten aanzien van de goederen waarvan hij als gevolg van de verbeurdverklaring eigenaar is geworden. De omstandigheid dat de veroordeling tot het betalen van een schadevergoeding ernstige financiële gevolgen kan hebben voor degene die ertoe wordt veroordeeld, volstaat niet om haar als een strafsanctie te kwalificeren. Het behoort immers tot de aard van een schadevergoeding dat zij overeenkomt met de door het slachtoffer geleden schade, nu zij ertoe strekt het slachtoffer terug te plaatsen in de toestand waarin het zich zou bevinden indien de fout niet zou zijn gemaakt. B.4.4. Ook de hoofdelijke gehoudenheid tot teruggave en Bien que l'action en paiement de la contre-valeur des biens confisqués soit indissociablement liée à cette peine, elle n'est elle-même qu'une simple action civile, qui constitue une application des articles 1382 du Code civil et 44 et 50 du Code pénal. En effet, elle ne poursuit aucun objectif préventif ou répressif, mais tend uniquement à préserver les droits de l'Etat belge vis-à-vis des biens dont il est devenu propriétaire à la suite de la confiscation. La circonstance que la condamnation au paiement de dommages et intérêts peut avoir de graves conséquences financières pour la personne qui y est condamnée ne suffit pas pour la qualifier de sanction pénale. En effet, une réparation correspond, par sa nature, au dommage subi par la victime, dès lors qu'elle tend à la replacer dans la situation dans laquelle elle se trouverait si la faute n'avait pas été commise. B.4.4. L'obligation solidaire aux restitutions et aux
schadevergoeding, bedoeld in artikel 50 van het Strafwetboek, kan niet dommages-intérêts, visée à l'article 50 du Code pénal, ne saurait
als een strafsanctie worden beschouwd. Die bepaling strekt immers ertoe - te dezen, van rechtswege - een in wezen burgerrechtelijk gevolg te verbinden aan de veroordeling of schuldigverklaring wegens een misdrijf. Wat betreft de omvang van de schade B.5.1. De eerste prejudiciële vraag gaat uit van de vaststelling dat de schade die de Belgische Staat als gevolg van het misdrijf lijdt, niet noodzakelijk samenvalt met de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen. B.5.2. De burgerlijke vordering tot betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen vloeit weliswaar voort uit het gepleegde misdrijf, maar zij heeft niet als doel de schade die uit dat misdrijf voortvloeit, te vergoeden. Zij beoogt enkel de schade van de Belgische davantage être considérée comme une sanction pénale. En effet, cette disposition tend à attacher - en l'espèce, d'office - une conséquence essentiellement civile à la condamnation ou à la déclaration de culpabilité du chef d'une infraction. En ce qui concerne l'étendue du dommage B.5.1. La première question préjudicielle part du constat que le dommage subi par l'Etat belge à la suite de l'infraction ne coïncide pas nécessairement avec la contre-valeur des biens confisqués. B.5.2. S'il est vrai que l'action civile en paiement de la contre-valeur des biens confisqués découle de l'infraction commise, elle n'a pas pour but de réparer le dommage résultant de cette
Staat te vergoeden die ontstaat doordat hij niet in het bezit wordt infraction. Elle vise uniquement à indemniser l'Etat belge pour le
gesteld van de goederen die als gevolg van de verbeurdverklaring zijn dommage subi en ce que les biens dont il est devenu propriétaire à la
eigendom zijn geworden. Die schade, die te onderscheiden is van de suite de la confiscation ne lui ont pas été représentés. Ce dommage,
schade die de Belgische Staat heeft geleden als gevolg van het qu'il y a lieu de distinguer de celui subi par l'Etat belge à la suite
gepleegde douanemisdrijf, valt steeds samen met de tegenwaarde van de de l'infraction douanière, coïncide toujours avec la contre-valeur des
verbeurdverklaarde goederen. biens confisqués.
B.5.3. Bijgevolg stelt de rechter die van die burgerlijke vordering B.5.3. En conséquence, le juge qui connaît de cette action civile
kennis neemt, de concrete omvang van de door de Belgische Staat
geleden schade vast door de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde établit l'importance concrète du dommage subi par l'Etat belge en
goederen te bepalen. Aldus bestaat het in de eerste prejudiciële vraag déterminant la contre-valeur des biens confisqués. La différence de
vermelde verschil in behandeling met de « andere » toepassingsgevallen traitement par rapport aux « autres » cas d'application de l'article
van artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek niet. 1382 du Code civil, mentionnée dans la première question
préjudicielle, n'existe donc pas.
De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. La première question préjudicielle appelle une réponse négative.
Wat betreft de afwezigheid van een van het misdrijf te onderscheiden En ce qui concerne l'absence d'une faute à distinguer de l'infraction
fout B.6.1. De daders die tot de in artikel 221, § 1, van de AWDA bedoelde B.6.1. Les auteurs condamnés à la confiscation visée à l'article 221,
§ 1er, de la LGDA ont commis une infraction douanière définie à
verbeurdverklaring worden veroordeeld, hebben een in artikel 220 van l'article 220 de la LGDA et ont ainsi commis une faute au sens de
de AWDA bedoeld douanemisdrijf gepleegd, en hebben aldus een fout in de zin van artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek en van artikel 50 van het Strafwetboek gemaakt. Hoewel de veroordeling tot betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen er niet toe strekt de schade die rechtstreeks uit het misdrijf voortvloeit, te vergoeden, zouden noch de verbeurdverklaring, noch haar burgerrechtelijke gevolg kunnen worden uitgesproken indien het bewezen verklaarde douanemisdrijf niet zou zijn gepleegd. De veroordeling tot betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen vloeit bijgevolg rechtstreeks voort uit het douanemisdrijf. B.6.2. De verbeurdverklaring van de goederen is een straf waarin l'article 1382 du Code civil et de l'article 50 du Code pénal. Bien que la condamnation au paiement de la contre-valeur des biens confisqués ne tende pas à réparer le dommage résultant directement de l'infraction, ni la confiscation, ni sa conséquence civile ne pourraient être prononcées si l'infraction douanière déclarée établie n'avait pas été commise. En conséquence, la condamnation au paiement de la contre-valeur des biens confisqués découle directement de l'infraction douanière. B.6.2. La confiscation des biens est une peine prévue expressément par
artikel 221, § 1, van de AWDA uitdrukkelijk voorziet. De l'article 221, § 1er, de la LGDA. Dans le cas d'infractions à la
tenuitvoerlegging van die straf wordt met name in het geval van législation en matière de douanes et accises notamment, l'exécution de
inbreuken op de douane- en accijnswetgeving vaak bemoeilijkt door de cette peine est souvent rendue difficile par la mobilité des biens sur
mobiliteit van de goederen waarop douane- en accijnsrechten lesquels des droits de douane ou d'accise sont dus. La nécessité d'une
verschuldigd zijn. De nood aan een effectieve en gelijke bestraffing sanction effective et égale en matière d'infractions douanières fait
inzake douanemisdrijven staat eraan in de weg dat, wanneer de dader obstacle à ce que, lorsque l'auteur se défait des biens concernés, il
zich van de betrokken goederen ontdoet, hij de straf van de puisse échapper à la peine de la confiscation.
verbeurdverklaring zou kunnen ontlopen.
Uit de aard zelf van die straf vloeit derhalve voort dat elke dader in Par conséquent, il découle de la nature même de cette peine que, dans
de bij artikel 220 van de AWDA bedoelde gevallen redelijkerwijze les cas visés par l'article 220 de la LGDA, tout auteur peut
vermag te verwachten dat, wanneer hij nalaat de verbeurdverklaarde raisonnablement s'attendre à ce que s'il néglige de représenter les
goederen over te leggen, de strafrechter de betaling van de geldwaarde biens confisqués, le juge pénal lui infligera le paiement de leur
ervan zal opleggen. contre-valeur.
B.6.3. De verbeurdverklaring en de veroordeling tot betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen zijn geen cumulatieve sancties. Hoewel beide veroordelingen in hetzelfde vonnis worden uitgesproken, wordt de burgerrechtelijke veroordeling pas opeisbaar wanneer de Belgische Staat niet tijdig in het bezit van de verbeurdverklaarde goederen wordt gesteld. De omstandigheid dat sommige daders geen kennis hebben of behoren te hebben van het verdere lot van de aan het douanetoezicht onttrokken goederen, en aldus geen van het misdrijf te onderscheiden fout maken door de Belgische Staat niet in het bezit van die goederen te stellen, neemt niet weg dat ook zij ten tijde van het plegen van het douanemisdrijf dienden te weten dat dit misdrijf een fout in de zin B.6.3. La confiscation et la condamnation au paiement de la contre-valeur des biens confisqués ne sont pas des sanctions cumulatives. Bien que les deux condamnations soient prononcées à l'occasion du même jugement, la condamnation civile ne devient exigible que lorsque les biens confisqués ne sont pas représentés à temps à l'Etat belge. La circonstance que certains auteurs n'ont pas connaissance ou ne doivent pas avoir connaissance de la suite réservée aux biens soustraits à la surveillance douanière, et ne commettent donc aucune faute à distinguer de l'infraction en ne représentant pas ces biens à l'Etat belge, n'empêche pas qu'ils devaient eux aussi savoir, au moment où l'infraction douanière a été commise, que celle-ci constitue
van de artikelen 1382 van het Burgerlijk Wetboek en 50 van het une faute au sens des articles 1382 du Code civil et 50 du Code pénal
Strafwetboek uitmaakt en dat hun bijgevolg alle strafsancties en et que, par conséquent, toutes les sanctions pénales et les sanctions
burgerlijke sancties waarin de wet voorziet, konden worden opgelegd. civiles prévues par la loi pouvaient leur être infligées.
B.6.4. Bijgevolg stelt de rechter die de hoofdelijke veroordeling tot B.6.4. En conséquence, le juge qui prononce la condamnation solidaire
betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen au paiement de la contre-valeur des biens confisqués établit
uitspreekt, het bestaan van een fout, het voorwaardelijke ontstaan van l'existence d'une faute, l'apparition conditionnelle du dommage et le
de schade en het oorzakelijk verband tussen de fout en de schade vast. lien de causalité entre la faute et le dommage. La différence de
Aldus bestaat het in de tweede prejudiciële vraag vermelde verschil in
behandeling met de « andere » toepassingsgevallen van de artikelen traitement par rapport aux « autres » cas d'application des articles
1382 van het Burgerlijk Wetboek en 50 van het Strafwetboek niet. 1382 du Code civil et 50 du Code pénal, mentionnée dans la deuxième
question préjudicielle, n'existe donc pas.
De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. La deuxième question préjudicielle appelle une réponse négative.
Wat betreft de afwezigheid van matigingsbevoegdheid van de rechter En ce qui concerne l'absence de pouvoir de modération dans le chef du juge
B.7.1. De derde prejudiciële vraag gaat uit van de vaststelling dat de B.7.1. La troisième question préjudicielle part de la constatation que
in het geding zijnde bepalingen de rechter geen matigingsbevoegdheid les dispositions en cause ne confèrent au juge aucun pouvoir de
toekennen met betrekking tot de burgerlijke vordering tot betaling van modération concernant l'action civile en paiement de la contre-valeur
de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen, terwijl de des biens confisqués, alors que l'administration disposerait d'une
administratie in het kader van de transactie bedoeld in artikel 263 telle compétence dans le cadre de la transaction visée à l'article 263
van de AWDA wel over een dergelijke bevoegdheid zou beschikken. de la LGDA.
B.7.2. Artikel 263 van de AWDA bepaalt : B.7.2. L'article 263 de la LGDA dispose :
« Wegens alle overtredingen van deze wet en van de bijzondere wetten « Il pourra être transigé par l'administration ou d'après son
op de heffing van accijnzen, zal door, of op autorisatie van de autorisation, en ce qui concerne l'amende, la confiscation, la
administratie, omtrent geldboete, verbeurdverklaring en het sluiten fermeture des fabriques, usines ou ateliers, sur toutes infractions à
van fabrieken of werkplaatsen kunnen worden getransigeerd, zo dikwijls la présente loi, et aux lois spéciales sur la perception des accises,
verzachtende omstandigheden de zaak vergezellen, of als aannemelijk toutes et autant de fois que l'affaire sera accompagnée de
circonstances atténuantes, et qu'on pourra raisonnablement supposer
kan worden gehouden dat het misdrijf eerder aan verzuim of abuis, dan que l'infraction doit être attribuée plutôt à une négligence ou erreur
aan een oogmerk van opzettelijke fraude moet worden toegeschreven ». qu'à l'intention de fraude préméditée ».
Die bepaling laat de administratie toe in geval van verzachtende En cas de circonstances atténuantes, cette disposition permet à
omstandigheden te transigeren, onder meer over de in artikel 221, § 1, l'administration de transiger, entre autres, sur l'amende et la
van de AWDA vermelde geldboete en verbeurdverklaring. Zij laat de confiscation mentionnées à l'article 221, § 1er, de la LGDA. En
administratie daarentegen niet toe te transigeren over vorderingen tot revanche, elle ne permet pas à l'administration de transiger sur des
schadevergoeding, zoals de burgerlijke vordering tot betaling van de actions en dommages et intérêts, telles que l'action civile en
tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen. paiement de la contre-valeur des biens confisqués.
B.7.3. Bijgevolg beschikt de administratie met betrekking tot die B.7.3. En conséquence, l'administration ne dispose pas d'un pouvoir de
burgerlijke vordering niet over een ruimere matigingsbevoegdheid dan modération plus étendu que celui du juge en ce qui concerne cette
de rechter. Aldus bestaat het in de derde prejudiciële vraag vermelde action civile. La différence de traitement mentionnée dans la
verschil in behandeling niet. troisième question préjudicielle n'existe donc pas.
De derde prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. La troisième question préjudicielle appelle une réponse négative.
B.8.1. De vierde prejudiciële vraag gaat uit van de vaststelling dat B.8.1. La quatrième question préjudicielle part de la constatation que
de rechter blijkens de rechtspraak van het Grondwettelijk Hof en van le juge doit, selon la jurisprudence de la Cour constitutionnelle et
het Europees Hof voor de Rechten van de Mens over de mogelijkheid de la Cour européenne des droits de l'homme, pouvoir modérer une
dient te beschikken om een financiële strafsanctie te matigen indien sanction pénale financière si celle-ci peut affecter à ce point la
zij de financiële situatie van de persoon aan wie zij wordt opgelegd, situation financière de la personne à qui elle est imposée qu'elle
dermate kan aantasten dat zij een onevenredige beperking van diens constitue une limitation disproportionnée du droit de propriété de
eigendomsrecht vormt. cette personne.
B.8.2. Zoals in B.4.3 is uiteengezet, is de veroordeling tot betaling B.8.2. Comme il est dit en B.4.3, la condamnation au paiement de la
van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde goederen evenwel geen contre-valeur des biens confisqués ne constitue toutefois pas une
strafsanctie, maar een louter burgerrechtelijke maatregel. Het behoort sanction pénale, mais une mesure purement civile. Il relève de
tot het wezen van een schadevergoeding dat haar omvang overeenkomt met l'essence même de dommages et intérêts que leur montant corresponde au
de door het slachtoffer geleden schade. dommage subi par la victime.
B.8.3. De hoofdelijke gehoudenheid voor de tegenwaarde van de B.8.3. S'il est vrai que l'obligation solidaire au paiement de la
verbeurdverklaarde goederen houdt weliswaar in dat de Belgische Staat, contre-valeur des biens confisqués suppose que l'Etat belge, si les
indien hij niet in het bezit van de verbeurdverklaarde goederen wordt biens confisqués ne lui sont pas représentés, peut exiger de n'importe
gesteld, de betaling van de volledige tegenwaarde ervan kan eisen van quel auteur le paiement de leur contre-valeur totale, elle emporte
om het even welke dader, maar zij houdt tevens de waarborg in dat de également la garantie que l'auteur en question puisse à son tour
aangesproken dader op zijn beurt zijn regresrecht kan uitoefenen op de exercer une action récursoire contre les autres auteurs.
andere daders.
De vierde prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. La quatrième question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
De artikelen 220, § 1, 221, § 1, en 257, § 3, van de algemene wet Les articles 220, § 1er, 221, § 1er, et 257, § 3, de la loi générale
inzake douane en accijnzen, gecoördineerd bij het koninklijk besluit sur les douanes et accises, coordonnée par l'arrêté royal du 18
van 18 juli 1977, in samenhang gelezen met artikel 1382 van het juillet 1977, lus ou non en combinaison avec l'article 1382 du Code
Burgerlijk Wetboek en met de artikelen 44 en 50 van het Strafwetboek, civil et avec les articles 44 et 50 du Code pénal, ne violent pas les
schenden niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec
samenhang gelezen met artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor l'article 6, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de
de rechten van de mens en met artikel 1 van het Eerste Aanvullend l'homme et avec l'article 1 du Premier Protocole additionnel à la
Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. Convention européenne des droits de l'homme.
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 31 januari 2019. la Cour constitutionnelle, le 31 janvier 2019.
De griffier, De voorzitter, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux A. Alen P.-Y. Dutilleux Le président,
A. Alen
^