Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 177/2018 van 6 december 2018 Rolnummer 6789 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1479 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de familierechtbank van de Rechtbank van eerste aanleg Namen, afdeling Na Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters T. M(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 177/2018 van 6 december 2018 Rolnummer 6789 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1479 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de familierechtbank van de Rechtbank van eerste aanleg Namen, afdeling Na Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters T. M(...) Extrait de l'arrêt n° 177}/2018 du 6 décembre 2018 Numéro du rôle : 6789 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 1479 du Code civil, posées par le tribunal de la famille du Tribunal de première instance de Namur, divisio La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges T. Merckx-V(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 177/2018 van 6 december 2018 Extrait de l'arrêt n° 177}/2018 du 6 décembre 2018
Rolnummer 6789 Numéro du rôle : 6789
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1479 van het En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 1479 du
Burgerlijk Wetboek, gesteld door de familierechtbank van de Rechtbank Code civil, posées par le tribunal de la famille du Tribunal de
van eerste aanleg Namen, afdeling Namen. première instance de Namur, division Namur.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters T. composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges T.
Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, J. Moerman en M. Pâques, Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, J. Moerman et M. Pâques, assistée
bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, du greffier F. Meersschaut, présidée par le président F. Daoût,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij vonnis van 4 december 2017 in zake J.R. tegen G.R., waarvan de Par jugement du 4 décembre 2017 en cause de J.R. contre G.R., dont
expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 7 december 2017, l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 7 décembre 2017, le
heeft de familierechtbank van de Rechtbank van eerste aanleg Namen, tribunal de la famille du Tribunal de première instance de Namur,
afdeling Namen, de volgende prejudiciële vragen gesteld : division Namur, a posé les questions préjudicielles suivantes :
a) « Schendt artikel 1479 van het Burgerlijk Wetboek niet in het a) « L'article 1479 du Code civil ne viole-t-il pas notamment les
bijzonder de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in articles 10 et 11 de la Constitution, combinés ou non avec d'autres
samenhang gelezen met andere, supranationale wettelijke bepalingen dispositions légales supranationales telle la Convention européenne
zoals het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre, des droits de l'homme, en ce que d'une part, en cas de saisine du
enerzijds, indien de wettelijk samenwonenden zich vóór de beëindiging Tribunal de la Famille par les cohabitants légaux avant la cessation
van hun samenwoning tot de familierechtbank wenden, de maatregelen die de leur cohabitation, les mesures qui seraient prises (sauf si elles
zouden worden genomen, (behalve indien zij de kinderen betreffen) op concernent les enfants) cesseront de plein droit au jour de celle-ci,
de dag van die beëindiging van rechtswege een einde zullen nemen, en voire antérieurement si le Juge en décide ainsi et d'autre part, en
zelfs vroeger indien de rechter aldus beslist, en, anderzijds, indien
de wettelijk samenwonenden zich na de beëindiging van hun samenwoning cas de saisine du Tribunal de la Famille par les cohabitants légaux
tot de familierechtbank wenden, de maatregelen die zouden worden après la cessation de leur cohabitation, les mesures qui seraient
genomen, (behalve indien zij de kinderen betreffen) een jaar later van prises (sauf si elles concernent les enfants) cesseront de plein droit
rechtswege een einde zullen nemen, en zelfs vroeger indien de rechter un an plus tard, voire antérieurement si le Juge en décide ainsi,
aldus beslist, terwijl die beperkingen in de tijd geenszins bestaan alors même que ces limites temporelles n'existent aucunement quant aux
ten aanzien van de maatregelen die dezelfde familierechtbank neemt met mesures que prend le même Tribunal de la Famille relativement aux
betrekking tot gehuwde koppels, en zelfs met betrekking tot feitelijk samenwonenden ? »; couples mariés, voire encore aux cohabitants de fait ? »;
b) « Schendt artikel 1479 van het Burgerlijk Wetboek niet in het b) « L'article 1479 du Code civil ne viole-t-il pas notamment les
bijzonder de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met andere, supranationale wettelijke bepalingen zoals het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en inzonderheid artikel 6, in zoverre het vereist dat wanneer de wettelijke samenwoning is verbroken, men zich binnen drie maanden na de beëindiging ervan tot de familierechtbank wendt, waarbij zulks in het bijzonder de facto een ongeoorloofde en onevenredige belemmering vormt van het recht op toegang tot een rechter, terwijl die beperking in de tijd geenszins bestaat ten aanzien van de maatregelen die dezelfde familierechtbank neemt met betrekking tot gehuwde koppels, en zelfs met betrekking tot feitelijk samenwonenden ? ». articles 10 et 11 de la Constitution, combinés ou non avec d'autres dispositions légales supranationales telle la Convention européenne des droits de l'homme et spécialement l'article 6, en ce qu'il exige, lorsque la cohabitation légale a été rompue, une saisine du Tribunal de la Famille dans les trois mois de sa cessation, constituant notamment de fait une entrave illégitime et disproportionnée au droit d'accès à un Juge, alors même que cette limite temporelle n'existe aucunement quant aux mesures que prend le même Tribunal de la Famille relativement aux couples mariés, voire encore aux cohabitants de fait ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling Quant à la disposition en cause
B.1.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 1479 van B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 1479 du Code
het Burgerlijk Wetboek, dat bepaalt : civil, qui dispose :
« Indien de verstandhouding tussen de wettelijk samenwonenden ernstig « Si l'entente entre les cohabitants légaux est sérieusement
verstoord is, beveelt de familierechtbank, op verzoek van één van de perturbée, le tribunal de la famille ordonne, à la demande d'une des
partijen, de dringende maatregelen die analoog zijn met die waarin de parties, les mesures urgentes analogues à celles prévues aux articles
artikelen 1253ter/5 en 1253ter/6 van het Gerechtelijk Wetboek 1253ter/5 et 1253ter/6 du Code judiciaire.
voorzien. De rechtbank bepaalt de geldigheidsduur van de maatregelen die zij Le tribunal fixe la durée de validité des mesures qu'il ordonne. En
toute hypothèse, ces mesures cessent de produire leurs effets au jour
oplegt. Hoe dan ook vervallen die maatregelen op de dag dat de de la cessation de la cohabitation légale, telle que prévue à
wettelijke samenwoning, zoals bedoeld in artikel 1476, § 2, zesde lid, l'article 1476, § 2, alinéa 6, sauf si ces mesures concernent les
wordt beëindigd, behalve wanneer deze maatregelen de enfants communs des cohabitants légaux.
gemeenschappelijke kinderen van de wettelijk samenwonenden betreffen. Après la cessation de la cohabitation légale, et pour autant que la
Na de beëindiging van het wettelijk samenwonen en voor zover de demande ait été introduite dans les trois mois de cette cessation, le
vordering binnen drie maanden na die beëindiging is ingesteld, gelast tribunal ordonne les mesures urgentes et provisoires justifiées par
de rechtbank de dringende en voorlopige maatregelen die ingevolge de cette cessation. Il fixe la durée de validité des mesures qu'il
beëindiging gerechtvaardigd zijn. Zij bepaalt de geldigheidsduur van ordonne. Cette durée de validité ne peut excéder un an, sauf si ces
de maatregelen die zij oplegt. Die geldigheidsduur mag niet langer dan
één jaar bedragen, behalve wanneer deze maatregelen betrekking hebben
op de gemeenschappelijke kinderen van de wettelijk samenwonenden. mesures concernent les enfants communs des cohabitants légaux.
De rechtbank beschikt overeenkomstig de artikelen 1253ter tot Le tribunal ordonne ces mesures conformément aux articles 1253ter à
1253octies van het Gerechtelijk Wetboek ». 1253octies du Code judiciaire ».
B.1.2. Het Hof wordt verzocht de bestaanbaarheid na te gaan van die B.1.2. La Cour est invitée à examiner la compatibilité de cette
bepaling met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in disposition avec les articles 10 et 11 de la Constitution, lus
samenhang gelezen met artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor isolément ou en combinaison avec l'article 6, paragraphe 1, de la
de rechten van de mens, in zoverre zij bepaalt dat : (1) indien de Convention européenne des droits de l'homme, en ce qu'elle prévoit que
wettelijk samenwonenden zich vóór de beëindiging van hun samenwoning : (1) lorsque le tribunal de la famille est saisi avant la cessation
tot de familierechtbank wenden, de dringende maatregelen die zij de la cohabitation légale, les mesures urgentes qu'il ordonne cessent
beveelt een einde zullen nemen op de dag waarop de wettelijke de produire leurs effets au jour où cesse la cohabitation légale ou au
samenwoning wordt beëindigd of op de door de rechter vastgestelde dag jour fixé par le juge (première partie de la première question
(eerste onderdeel van de eerste prejudiciële vraag); (2) wanneer de préjudicielle); (2) lorsque le tribunal de la famille est saisi après
wettelijk samenwonenden zich na de beëindiging van hun samenwoning tot la cessation de la cohabitation légale, les mesures urgentes et
de familierechtbank wenden, de dringende en voorlopige maatregelen die provisoires qu'il ordonne cessent de plein droit après un an ou au
zij beveelt van rechtswege een einde nemen na één jaar of op de door
de rechter vastgestelde dag (tweede onderdeel van de eerste jour fixé par le juge (seconde partie de la première question
prejudiciële vraag); (3) wanneer de wettelijke samenwoning is préjudicielle); (3) lorsque la cohabitation légale a cessé, le
beëindigd, de familierechtbank alleen ingevolge die beëindiging gerechtvaardigde dringende en voorlopige maatregelen kan bevelen wanneer men zich binnen drie maanden na die beëindiging tot de familierechtbank wendt (tweede prejudiciële vraag). B.1.3. De prejudiciële vragen hebben geen betrekking op de dringende maatregelen die de gemeenschappelijke kinderen betreffen. De verwijzende rechter vergelijkt de situatie van de wettelijk samenwonenden met die van de echtgenoten en met die van de feitelijk samenwonenden ten aanzien van de dringende en voorlopige maatregelen die worden bevolen door een rechtscollege en die geen betrekking hebben op de gemeenschappelijke kinderen. Ten aanzien van het eerste onderdeel van de eerste prejudiciële vraag B.2.1. De zaak is bij de Familierechtbank Namen aanhangig gemaakt tijdens de wettelijke samenwoning, maar die Rechtbank spreekt zich uit na de beëindiging ervan door de samenwonenden. Zij leidt hieruit af dat zij artikel 1479, derde en vierde lid, van het Burgerlijk Wetboek moet toepassen. Tijdens de terechtzitting, gehouden na de beëindiging van de wettelijke samenwoning, hebben de partijen aan de verwijzende rechter gevraagd dat hij uitspraak doet over de gescheiden verblijven, de aanwijzing van een notaris-vereffenaar en de spreiding van de lasten met betrekking tot het onverdeelde onroerend goed. B.2.2. De voormalige wettelijk samenwonenden hebben dus, na de beëindiging van de wettelijke samenwoning, de verwijzende rechter tribunal de la famille ne peut ordonner des mesures urgentes et provisoires justifiées par cette cessation que s'il est saisi dans les trois mois de celle-ci (seconde question préjudicielle). B.1.3. Les questions préjudicielles ne visent pas les mesures urgentes qui concernent les enfants communs. Le juge a quo compare la situation des cohabitants légaux à celle des époux et à celle des cohabitants de fait, en ce qui concerne les mesures urgentes et provisoires qui sont ordonnées par une juridiction et qui n'intéressent pas les enfants communs. Quant à la première partie de la première question préjudicielle B.2.1. Le Tribunal de la famille de Namur a été saisi au cours de la cohabitation légale, mais il statue après la cessation de celle-ci par les cohabitants. Il en déduit qu'il doit appliquer l'article 1479, alinéas 3 et 4, du Code civil. A l'audience, tenue après la cessation de la cohabitation légale, les parties ont demandé au juge a quo qu'il statue sur les résidences séparées, la désignation d'un notaire liquidateur et la ventilation des charges relatives à l'immeuble indivis. B.2.2. Le juge a quo est donc saisi d'une demande de mesures urgentes et provisoires formulée par des ex-cohabitants légaux, après la
verzocht dringende en voorlopige maatregelen te bevelen. Het antwoord cessation de la cohabitation légale. La réponse à la première question
op de eerste prejudiciële vraag, wat het eerste onderdeel betreft, dat préjudicielle, en sa première partie, qui porte sur la cessation de
betrekking heeft op de beëindiging van rechtswege, op de dag van de plein droit, au jour de la cessation de la cohabitation ou au jour
beëindiging van de samenwoning of op de door de rechter vastgestelde fixé par le juge, de la validité des mesures urgentes ordonnées par le
dag, van de geldigheid van de dringende maatregelen die de tribunal de la famille sur la base de l'article 1479, alinéa 2, du
familierechtbank heeft bevolen op grond van artikel 1479, tweede lid, van het Burgerlijk Wetboek, wanneer de verstandhouding ernstig verstoord is gedurende de wettelijke samenwoning, kan dus geenszins dienstig zijn voor de oplossing van het voor de verwijzende rechter hangende geschil. B.2.3. De eerste prejudiciële vraag, in het eerste onderdeel ervan, behoeft geen antwoord. Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag B.3.1. De tweede prejudiciële vraag heeft betrekking op de termijn van drie maanden na de beëindiging van de wettelijke samenwoning waarbinnen de vordering tot het verkrijgen van dringende en voorlopige maatregelen moet worden ingesteld opdat de zaak op geldige wijze bij Code civil, en cas d'entente sérieusement perturbée au cours de la cohabitation légale, ne saurait dès lors être d'aucune utilité pour la solution du litige pendant devant le juge a quo. B.2.3. La première question préjudicielle, en sa première partie, n'appelle pas de réponse. Quant à la seconde question préjudicielle B.3.1. La seconde question préjudicielle porte sur le délai de trois mois après la cessation de la cohabitation légale dans lequel la demande de mesures urgentes et provisoires doit être introduite pour
de familierechtbank aanhangig wordt gemaakt. que le tribunal de la famille en soit valablement saisi.
B.3.2. Uit de motieven van het verwijzingsvonnis blijkt dat de B.3.2. Il apparaît des motifs du jugement a quo que la cohabitation
wettelijke samenwoning is beëindigd op 23 oktober 2017. Uit dat vonnis légale a cessé le 23 octobre 2017. Il ressort également de ce jugement
blijkt tevens dat de verwijzende rechter van mening is dat de partijen que le juge a quo considère qu'il a été valablement saisi, par les
het verzoek om maatregelen die ingevolge de beëindiging van de parties, d'une demande de mesures justifiées par la cessation de la
samenwoning gerechtvaardigd zijn, geformuleerd op de terechtzitting
van 13 november 2017, op geldige wijze aan hem hebben gericht. De cohabitation exprimée à l'audience du 13 novembre 2017. Le juge a quo,
verwijzende rechter, die aan het Hof de prejudiciële vragen stelt,
beveelt tevens een aantal dringende en voorlopige maatregelen. tout en posant les questions préjudicielles à la Cour, ordonne un
B.3.3. Daar de verwijzende rechter kennelijk van oordeel is dat aan certain nombre de mesures urgentes et provisoires.
hem op geldige wijze een verzoek om dringende en voorlopige B.3.3. Dès lors que le juge a quo considère manifestement qu'il est
maatregelen is gericht binnen de termijn van drie maanden na de valablement saisi d'une demande de mesures urgentes et provisoires
beëindiging van de wettelijke samenwoning, kan het antwoord op de formulée dans le délai de trois mois à dater de la cessation de la
tweede prejudiciële vraag geenszins dienstig zijn voor de oplossing cohabitation légale, la réponse à la seconde question préjudicielle ne
van het voor hem hangende geschil. saurait être d'aucune utilité pour la solution du litige pendant
B.3.4. De tweede prejudiciële vraag behoeft geen antwoord. devant lui. B.3.4. La seconde question préjudicielle n'appelle pas de réponse.
Ten aanzien van het tweede onderdeel van de eerste prejudiciële vraag Quant à la seconde partie de la première question préjudicielle
B.4.1. Met de eerste prejudiciële vraag, in het tweede onderdeel B.4.1. Par la première question préjudicielle, en sa seconde partie,
ervan, verzoekt de verwijzende rechter het Hof de bestaanbaarheid na le juge a quo invite la Cour à examiner la compatibilité de l'article
te gaan, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in 1479, alinéa 3, du Code civil avec les articles 10 et 11 de la
samenhang gelezen met artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor Constitution, lus isolément ou en combinaison avec l'article 6,
de rechten van de mens, van artikel 1479, derde lid, van het
Burgerlijk Wetboek, in zoverre de geldigheidsduur van de dringende en paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce
voorlopige maatregelen die ingevolge de beëindiging van de wettelijke que la durée de validité des mesures urgentes et provisoires
samenwoning gerechtvaardigd zijn en door de familierechtbank bevolen justifiées par la cessation de la cohabitation légale et ordonnées par
zijn, niet meer dan één jaar mag bedragen. le tribunal de la famille ne peut excéder un an.
B.4.2. De geldigheidsduur van de maatregelen die de familierechtbank B.4.2. La durée de validité des mesures ordonnées par le tribunal de
beveelt in de context van de ontbinding van het huwelijk is niet la famille dans le contexte de la dissolution du mariage n'est pas
beperkt in de tijd door een wettelijke bepaling. limitée dans le temps par une disposition légale.
B.4.3. De verstoorde verstandhouding onder feitelijk samenwonenden en B.4.3. La mésentente entre cohabitants de fait et les mesures qui
de maatregelen die moeten worden genomen ten gevolge van de doivent être prises en raison de la cessation de la cohabitation de
beëindiging van de feitelijke samenwoning worden niet beoogd door fait ne sont visées par aucune disposition spécifique. En vertu de
enige specifieke bepaling. Op grond van artikel 584, eerste lid, van l'article 584, alinéa 1er, du Code judiciaire, le président du
het Gerechtelijk Wetboek kan de voorzitter van de rechtbank van eerste tribunal de première instance peut, dans des cas urgents, statuer au
aanleg in spoedeisende gevallen bij voorraad uitspraak doen in alle provisoire en toutes matières, sauf celles que la loi soustrait au
zaken, behalve die welke de wet aan de rechterlijke macht onttrekt. Nu pouvoir judiciaire. Dès lors que les affaires qui sont une conséquence
de zaken die een gevolg zijn van de beëindiging van een feitelijke
samenwoning niet onttrokken zijn aan de rechterlijke macht, kan de de la cessation d'une cohabitation de fait ne sont pas soustraites au
voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg in gevallen die hij pouvoir judiciaire, le président du tribunal de première instance
spoedeisend acht, in die zaken bij voorraad uitspraak doen en peut, dans les cas qu'il estime urgents, statuer au provisoire dans
dringende maatregelen bevelen. De geldigheidsduur van die maatregelen ces affaires et ordonner des mesures urgentes. La durée de la validité
is niet beperkt in de tijd door een wettelijke bepaling. de ces mesures n'est pas limitée dans le temps par une disposition
B.5.1. Artikel 1479 is in het Burgerlijk Wetboek ingevoegd bij artikel légale. B.5.1. L'article 1479 a été introduit dans le Code civil par l'article
2 van de wet van 23 november 1998 tot invoering van de wettelijke 2 de la loi du 23 novembre 1998 instaurant la cohabitation légale. En
samenwoning. Het derde lid van dat artikel bepaalde : son alinéa 3, cet article disposait :
« Na de beëindiging van de wettelijke samenwoning en voor zover de « Après la cessation de la cohabitation légale, et pour autant que la
vordering binnen drie maanden na die beëindiging is ingesteld, gelast
de vrederechter de dringende en voorlopige maatregelen die ingevolge demande ait été introduite dans les trois mois de cette cessation, le
de beëindiging gerechtvaardigd zijn. De vrederechter bepaalt de juge de paix ordonne les mesures urgentes et provisoires justifiées
geldigheidsduur van de maatregelen die hij oplegt. Die geldigheidsduur par cette cessation. Il fixe la durée de validité des mesures qu'il
mag niet langer dan één jaar bedragen ». ordonne. Cette durée de validité ne peut excéder un an ».
B.5.2. Artikel 99 van de wet van 30 juli 2013 betreffende de invoering B.5.2. L'article 99 de la loi du 30 juillet 2013 portant création d'un
van een familie- en jeugdrechtbank heeft artikel 1479 van het tribunal de la famille et de la jeunesse a remplacé l'article 1479 du
Burgerlijk Wetboek, ingevoegd bij de voormelde wet van 23 november Code civil, introduit par la loi précitée du 23 novembre 1998, par la
1998, vervangen door de huidige bepaling. In de toelichting bij het disposition actuelle. Les développements de la proposition de loi
wetsvoorstel betreffende die bepaling wordt aangegeven : relatifs à cette disposition indiquent :
« De tussen wettelijk samenwonenden te nemen voorlopige maatregelen op « Les mesures provisoires à prendre entre cohabitants légaux sur base
basis van artikel 1479 Burgerlijk Wetboek werden in overeenstemming de l'article 1479 du Code civil ont été harmonisées avec celles
gebracht met deze op basis van de artikelen 223 Burgerlijk Wetboek en 1280 Gerechtelijk Wetboek. fondées sur les articles 223 du Code civil et 1280 du Code judiciaire.
Deze maatregelen zullen worden genomen binnen het kader van een Ces mesures seront prises dans le cadre d'une procédure d'urgence.
procedure van hoogdringendheid. Hun geldigheid zal in de tijd worden Leur durée sera limitée aux délais actuellement fixés dans l'article
beperkt, overeenkomstig de actuele termijnen opgenomen in artikel 1479 1479 du Code civil, sauf en ce qui concerne celles relatives aux
Burgerlijk Wetboek, behalve deze betreffende de kinderen die verlengd enfants qui se prolongeront jusqu'à la survenance d'un élément nouveau
worden tot er zich nieuwe elementen voordoen » (Parl. St., Kamer, 2010-2011, DOC 53-0682/001, p. 32). » (Doc. parl., Chambre, 2010-2011, DOC 53-0682/001, p. 32).
B.5.3. Tijdens de bespreking van de wetsvoorstellen die aan de B.5.3. Lors de la discussion des propositions de lois à l'origine de
oorsprong liggen van de goedkeuring van de voormelde wet van 23 l'adoption de la loi du 23 novembre 1998 précitée en commission de la
november 1998 in de Commissie voor Justitie van de Kamer, heeft een Justice de la Chambre, un député a fait remarquer qu'il y avait lieu
volksvertegenwoordiger opgemerkt dat een duidelijk onderscheid diende
te worden gemaakt tussen de problemen die zich voordoen tijdens de de faire une nette distinction entre les problèmes survenant pendant
wettelijke samenwoning en die welke zich voordoen na de beëindiging la cohabitation légale et ceux survenant après la cessation de
ervan : celle-ci :
« In die hypothese spreekt men beter niet van voorlopige en dringende « Dans cette hypothèse, il vaudrait mieux ne pas parler de mesures
maatregelen, want het zijn in feite definitieve maatregelen en is de urgentes et provisoires, étant donné qu'il s'agit en fait de mesures
définitives, et la limitation de ces mesures à un an, telle qu'elle
voorgestelde beperking tot een jaar ook zonder zin. Als artikel 1479 est proposée, n'a pas non plus de sens. Si l'on réserve l'article 1479
voorbehouden blijft voor de problemen tijdens de samenwoning, zou het aux problèmes qui se posent pendant la cohabitation, on pourrait
tweede lid kunnen worden vervangen door een verwijzingsbepaling naar remplacer l'alinéa 2 par une disposition renvoyant au droit commun
het gemeen recht voor de aspecten na de beëindiging » (Parl. St., pour les problèmes postérieurs à la dissolution » (Doc. parl.,
Kamer, 1995-1996, nr. 170/8, p. 102). Chambre, 1995-1996, n° 170/8, p. 102).
Er werd evenwel beslist de bevoegdheid van de vrederechter te behouden Il fut toutefois décidé de maintenir la compétence du juge de paix
gedurende drie maanden na de beëindiging van de wettelijke samenwoning pendant une période de trois mois à dater de la fin de la cohabitation
« omdat - op het ogenblik van de beëindiging - er nog een behoefte kan légale « parce que des mesures urgentes et provisoires peuvent encore
bestaan aan voorlopige en dringende maatregelen (bijvoorbeeld omtrent s'avérer nécessaires au moment de la dissolution (par exemple, en ce
de onroerende goederen) en om te vermijden dat de vrederechter zich qui concerne les immeubles) et pour éviter que le juge de paix ne se
onmiddellijk erna onbevoegd zou kunnen verklaren » (ibid.). déclare incompétent immédiatement après la dissolution » (ibid.).
B.6.1. Het verschil in behandeling dat is ingevoerd door de in het B.6.1. La différence de traitement introduite par la disposition en
geding zijnde bepaling ten aanzien van de beperking tot één jaar van
de geldigheidsduur van de maatregelen die zijn verantwoord door de cause en ce qui concerne la limitation à un an de la durée de validité
scheiding van het koppel en die zijn bevolen door de familierechtbank, des mesures justifiées par la séparation du couple ordonnées par le
berust op het criterium van het door het koppel gekozen statuut. Dat tribunal de la famille repose sur le critère du statut choisi par le
criterium is objectief. couple. Ce critère est objectif.
B.6.2. Het huwelijk, de wettelijke samenwoning en de feitelijke B.6.2. Le mariage, la cohabitation légale et la cohabitation de fait
samenwoning zijn drie samenlevingsvormen die de echtgenoten of sont trois formes de vie commune que les conjoints ou cohabitants
samenwonenden in principe vrij kiezen. De juridische toestand van de choisissent en principe librement. Les situations juridiques des
echtgenoten, van de wettelijk samenwonenden en van de feitelijk conjoints, des cohabitants légaux et des cohabitants de fait diffèrent
samenwonenden verschilt zowel ten aanzien van hun onderlinge aussi bien en ce qui concerne leurs obligations mutuelles qu'en ce qui
verplichtingen, als ten aanzien van hun vermogensrechtelijke concerne leurs situations patrimoniales. Ces situations juridiques
situaties. Die verschillende juridische toestand kan in sommige différentes peuvent, dans certains cas, lorsqu'elles sont liées au but
gevallen, wanneer die verband houdt met het doel van de maatregel, een de la mesure, justifier une différence de traitement entre les
verschil in behandeling tussen gehuwden, wettelijk samenwonenden en conjoints, les cohabitants légaux et les cohabitants de fait.
feitelijk samenwonenden verantwoorden.
B.7.1. Ongeacht de juridische samenlevingsvorm waarvoor is gekozen, B.7.1. Quelle que soit la forme juridique de vie commune choisie par
kan de verbreking van de band ertoe leiden dat een rechter maatregelen le couple, la rupture du lien peut entraîner la nécessité de faire
moet bevelen. Die maatregelen kunnen in de drie gevallen betrekking ordonner des mesures par un juge. Ces mesures peuvent concerner les
hebben op dezelfde onderwerpen. Het kan bijvoorbeeld gaan om de mêmes objets dans les trois cas. Il peut s'agir, par exemple, de la
aanwijzing van een notaris-vereffenaar, het voorlopig beheer van
onverdeelde goederen of de voorlopige verdeling van de goederen en de désignation d'un notaire liquidateur, de la gestion provisoire de
instandhouding ervan. Naar gelang van de aard van de overwogen biens indivis, ou de la répartition provisoire des biens et de leur
maatregel en de feitelijke omstandigheden kan de rechter het nuttig conservation. Suivant la nature de la mesure envisagée et les
achten de geldigheid van de door hem bevolen maatregel te beperken. circonstances de fait, le juge saisi peut juger utile de fixer une
Het is daarentegen niet verantwoord dat die duur noodzakelijkerwijs limite à la validité de la mesure qu'il ordonne.
minder zou moeten bedragen dan één jaar, ongeacht de aard van de En revanche, il n'est pas justifié que cette durée doive
bevolen maatregel, wanneer het gaat om de beëindiging van een nécessairement être inférieure à un an, quelle que soit la nature de
wettelijke samenwoning. Inzonderheid verantwoordt het feit dat de la mesure ordonnée, lorsqu'il s'agit de la cessation d'une
wettelijke samenwoning een soepelere en meer onzekere samenlevingsvorm cohabitation légale. Singulièrement, la circonstance que la
is dan het huwelijk, niet dat de door de rechter bij de beëindiging cohabitation légale est une forme de vie commune plus souple et plus
van de samenleving bevolen maatregelen niet kunnen worden bevolen voor précaire que le mariage ne justifie pas que les mesures ordonnées par
een duur van meer dan één jaar in het geval van wettelijke le juge lors de la cessation de la vie commune ne puissent être
samenwoning. Het criterium van de samenlevingsvorm waarvoor het koppel ordonnées pour une durée supérieure à un an en cas de cohabitation
heeft gekozen dat de samenleving beëindigt, is dus niet relevant ten légale. Le critère de la forme de vie commune choisie par le couple
opzichte van het onderwerp van de in het geding zijnde bepaling. qui se sépare n'est dès lors pas pertinent par rapport à l'objet de la
B.7.2. Bovendien kan de beperking tot één jaar van de duur van de door disposition en cause. B.7.2. En outre, la limitation à un an de la durée des mesures
de rechter bevolen maatregelen bij de beëindiging van de wettelijke ordonnées par le juge lors de la cessation de la cohabitation légale
samenwoning onevenredige gevolgen hebben voor de voormalige wettelijk peut entraîner des effets disproportionnés pour les ex-cohabitants
samenwonenden. Deze laatsten, of een van hen, zouden immers ertoe légaux. Ceux-ci, ou l'un d'eux, pourraient en effet se trouver dans
verplicht kunnen zijn zich te wenden tot de voorzitter van de l'obligation de saisir le président du tribunal de première instance,
rechtbank van eerste aanleg, daar de familierechter niet meer bevoegd le juge de la famille n'étant plus compétent à leur égard au-delà de
is te hunnen aanzien na drie maanden na de beëindiging van de la période de trois mois à dater de la cessation de la cohabitation
wettelijke samenwoning, om de verlenging te verkrijgen van de légale, pour obtenir la prolongation des mesures décidées par le
maatregelen waartoe de familierechtbank één jaar eerder heeft beslist. tribunal de la famille un an auparavant.
B.8. De eerste prejudiciële vraag, in het tweede onderdeel ervan, B.8. La première question préjudicielle, en sa seconde partie, appelle
dient bevestigend te worden beantwoord. une réponse affirmative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
- Artikel 1479, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek schendt de
artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het bepaalt dat de - L'article 1479, alinéa 3, du Code civil viole les articles 10 et 11
geldigheidsduur van de maatregelen die ingevolge de beëindiging van de de la Constitution en ce qu'il dispose que la durée de validité des
wettelijke samenwoning gerechtvaardigd zijn en die worden bevolen door mesures justifiées par la cessation de la cohabitation légale
de familierechtbank, niet langer dan één jaar mag bedragen. ordonnées par le tribunal de la famille ne peut excéder un an.
- De eerste prejudiciële vraag, in het eerste onderdeel ervan, en de - La première question préjudicielle, en sa première partie, et la
tweede prejudiciële vraag behoeven geen antwoord. seconde question préjudicielle n'appellent pas de réponse.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 6 december 2018. la Cour constitutionnelle, le 6 décembre 2018.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
F. Daoût F. Daoût
^