← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 134/2018 van 11 oktober 2018 Rolnummer 6718 In zake : de
prejudiciële vragen over artikel 187 van het Wetboek van strafvordering en artikel 40 van de wet betreffende
de politie over het wegverkeer, gecoördineerd bij Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters
A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 134/2018 van 11 oktober 2018 Rolnummer 6718 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 187 van het Wetboek van strafvordering en artikel 40 van de wet betreffende de politie over het wegverkeer, gecoördineerd bij Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...) | Extrait de l'arrêt n° 134/2018 du 11 octobre 2018 Numéro du rôle : 6718 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 187 du Code d'instruction criminelle et l'article 40 de la loi relative à la police de la circulation routièr La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 134/2018 van 11 oktober 2018 | Extrait de l'arrêt n° 134/2018 du 11 octobre 2018 |
Rolnummer 6718 | Numéro du rôle : 6718 |
In zake : de prejudiciële vragen over artikel 187 van het Wetboek van | En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 187 du |
strafvordering en artikel 40 van de wet betreffende de politie over | Code d'instruction criminelle et l'article 40 de la loi relative à la |
het wegverkeer, gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 16 maart | police de la circulation routière, coordonnée par l'arrêté royal du 16 |
1968, gesteld door de Correctionele Rechtbank te Leuven. | mars 1968, posées par le Tribunal correctionnel de Louvain. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. | composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen, |
Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, | J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. |
P. Nihoul, T. Giet en R. Leysen, bijgestaan door de griffier F. | Nihoul, T. Giet et R. Leysen, assistée du greffier F. Meersschaut, |
Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, | présidée par le président A. Alen, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
Bij vonnis van 29 juni 2017 in zake het openbaar ministerie tegen J. | Par jugement du 29 juin 2017 en cause du ministère public contre J. |
V.O., waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 24 | V.O., dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 24 août |
augustus 2017, heeft de Correctionele Rechtbank te Leuven de volgende | 2017, le Tribunal correctionnel de Louvain a posé les questions |
prejudiciële vragen gesteld : | préjudicielles suivantes : |
« 1. Schendt artikel 187 van het Wetboek van Strafvordering dat de | « 1. L'article 187 du Code d'instruction criminelle, qui règle les |
gevolgen van de betekening van een veroordelend verstekvonnis regelt, | effets de la signification d'un jugement de condamnation rendu par |
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet samen gelezen met artikel 6.1 | défaut, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés |
van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens daar waar het, | avec l'article 6.1 de la Convention européenne des droits de l'homme, |
naar analogie met artikel 145 van het Wetboek van Strafvordering, niet | en ce que, par analogie avec l'article 145 du Code d'instruction |
voorziet in de verplichting om de betekening van een verstekvonnis aan | criminelle, il ne prévoit pas l'obligation de faire aussi au domicile |
een persoon die onder bewind staat, ook aan de woonplaats of | ou à la résidence de l'administrateur la signification d'un jugement |
verblijfplaats van de bewindvoerder te doen ? | par défaut faite à une personne placée sous administration ? |
2. Schendt artikel 40 van de wet van 16 maart 1968 betreffende de | 2. L'article 40 de la loi du 16 mars 1968 relative à la police de la |
politie over het wegverkeer, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet | circulation routière viole-t-il les articles 10 et 11 de la |
samen gelezen met artikel 6.1 van het Europees Verdrag voor de Rechten | Constitution, combinés avec l'article 6, paragraphe 1 de la Convention |
van de Mens daar waar het enerzijds niet voorziet in de verplichting | européenne des droits de l'homme, en ce que, d'une part, il ne prévoit |
om de kennisgeving van een verval van het recht tot sturen aan een | pas l'obligation de notifier aussi à l'administrateur la déchéance du |
persoon die onder bewind staat ook aan de bewindvoerder te doen en | droit de conduire notifiée à une personne placée sous administration |
anderzijds evenmin voorziet dat wanneer het verval van het recht tot | et en ce que, d'autre part, il ne prévoit pas davantage que lorsque la |
sturen uitgesproken werd bij verstek, de bij verstek veroordeelde | déchéance du droit de conduire est prononcée par défaut, la personne |
persoon bij de kennisgeving van het verval in kennis dient te worden | condamnée par défaut doit être informée, lors de la notification de la |
gesteld van de mogelijkheid tot het aantekenen van verzet ? ». | déchéance, de la possibilité de faire opposition ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag en het eerste onderdeel | Quant à la première question préjudicielle et à la première branche de |
van de tweede prejudiciële vraag | la seconde question préjudicielle |
B.1. De verwijzende rechter wenst met de eerste prejudiciële vraag te | B.1. Par la première question préjudicielle, le juge a quo souhaite |
vernemen of artikel 187 van het Wetboek van strafvordering bestaanbaar | savoir si l'article 187 du Code d'instruction criminelle est |
is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met | compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés |
artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de | avec l'article 6, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits |
mens, in zoverre het, in het geval van een persoon die onder bewind | de l'homme, en ce qu'il ne prévoit pas dans le cas d'une personne |
staat, niet voorziet in de verplichting om een verstekvonnis eveneens | placée sous administration, l'obligation de signifier un jugement par |
aan diens bewindvoerder te betekenen, terwijl de dagvaarding voor de | défaut, également à son administrateur, alors qu'en vertu de l'article |
politierechtbank, krachtens artikel 145 van het Wetboek van | 145 du Code d'instruction criminelle, la citation devant le tribunal |
strafvordering, zowel aan de persoon die onder bewind is geplaatst, | de police doit être faite à la fois à la personne placée sous |
als aan diens bewindvoerder dient te gebeuren. | administration et à son administrateur. |
Par la première branche de la seconde question préjudicielle, le juge | |
Met het eerste onderdeel van de tweede prejudiciële vraag wenst de | a quo souhaite savoir si l'article 40 de la loi relative à la police |
verwijzende rechter te vernemen of artikel 40 van de wet van 16 maart | de la circulation routière, coordonnée par l'arrêté royal du 16 mars |
1968 betreffende de politie over het wegverkeer (hierna : | 1968 (ci-après : la loi relative à la police de la circulation |
Wegverkeerswet) bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de | routière), est compatible avec les articles 10 et 11 de la |
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6, lid 1, van het Europees | Constitution, combinés avec l'article 6, paragraphe 1, de la |
Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre het, in het geval van | Convention européenne des droits de l'homme, en ce qu'il ne prévoit |
een persoon die onder bewind is geplaatst, niet voorziet in de | pas, dans le cas d'une personne placée sous administration, |
verplichting om eveneens aan diens bewindvoerder kennis te geven van | l'obligation de notifier une déchéance du droit de conduire, également |
een verval van het recht tot sturen. | à son administrateur. |
B.2.1. Artikel 187 van het Wetboek van strafvordering werd vervangen | B.2.1. L'article 187 du Code d'instruction criminelle a été remplacé |
bij artikel 83 van de wet van 5 februari 2016 tot wijziging van het | par l'article 83 de la loi du 5 février 2016 modifiant le droit pénal |
strafrecht en de strafvordering en houdende diverse bepalingen inzake | et la procédure pénale et portant des dispositions diverses en matière |
justitie en is van toepassing op het verstek dat een partij laat gaan | |
na 29 februari 2016. Doordat in de zaak ten gronde de veroordeelde | de justice et est applicable au défaut que fait une partie après le 29 |
février 2016. Etant donné que, dans l'affaire soumise au juge a quo, | |
verstek liet gaan op 7 oktober 2015 is de aldus gewijzigde bepaling | la personne condamnée a fait défaut le 7 octobre 2015, la disposition |
niet op hem van toepassing. | ainsi modifiée ne lui est pas applicable. |
Artikel 187 van het Wetboek van strafvordering, vóór de vervanging ervan bij artikel 83 van de wet van 5 februari 2016, bepaalde : « Hij die bij verstek is veroordeeld, kan tegen het vonnis in verzet komen binnen een termijn van vijftien dagen na de dag waarop het is betekend. Is de betekening van het vonnis niet aan de beklaagde in persoon gedaan, dan kan deze, wat de veroordelingen tot straf betreft, in verzet komen binnen een termijn van vijftien dagen na de dag waarop hij van de betekening kennis heeft gekregen. Indien hij hiervan kennis heeft gekregen door de betekening van een Europees aanhoudingsbevel of een uitleveringsverzoek of indien de lopende termijn van vijftien dagen nog niet verstreken was op het ogenblik van zijn aanhouding in het buitenland, kan hij in verzet komen binnen een termijn van vijftien dagen na de dag waarop hij werd overgeleverd of in het buitenland terug in vrijheid werd gesteld. Indien het niet blijkt dat hij kennis heeft gekregen van de betekening, kan de beklaagde in verzet komen totdat de termijnen van verjaring van de straf verstreken zijn. Wat de burgerrechtelijke veroordelingen betreft, kan hij in verzet komen tot de tenuitvoerlegging van het vonnis. De burgerlijke partij en de burgerrechtelijk aansprakelijke partij kunnen alleen in verzet komen overeenkomstig de bepaling van het eerste lid. Het verzet wordt betekend aan het openbaar ministerie, aan de vervolgende partij of aan de andere partijen in de zaak. Indien het verzet niet is betekend binnen een termijn van vijftien dagen na de betekening van het vonnis, kunnen de veroordelingen ten uitvoer gelegd worden; ingeval hoger beroep is ingesteld door de vervolgende partijen of door een van hen, kan de behandeling in hoger beroep voortgang vinden. Ten gevolge van het verzet wordt de veroordeling voor niet bestaande gehouden; de door het verzet veroorzaakte kosten en uitgaven, met | Avant son remplacement par l'article 83 de la loi du 5 février 2016, l'article 187 du Code d'instruction criminelle disposait : « Le condamné par défaut pourra faire opposition au jugement dans les [quinze] jours, qui suivent celui de sa signification. Lorsque la signification du jugement n'a pas été faite à sa personne, le prévenu pourra faire opposition, quant aux condamnations pénales, dans les quinze jours qui suivent celui où il aura connu la signification. S'il en a eu connaissance par la signification d'un mandat d'arrêt européen ou d'une demande d'extradition ou que le délai en cours de quinze jours n'a pas encore expiré au moment de son arrestation à l'étranger, il pourra faire opposition dans les quinze jours qui suivent celui de sa remise ou de sa remise en liberté à l'étranger. S'il n'est pas établi qu'il a eu connaissance de la signification, le prévenu pourra faire opposition jusqu'à l'expiration des délais de prescription de la peine. Il pourra faire opposition, quant aux condamnations civiles, jusqu'à l'exécution du jugement. La partie civile et la partie civilement responsable ne pourront faire opposition que dans les conditions énoncées à l'alinéa 1. L'opposition sera signifiée au ministère public, à la partie poursuivante ou aux autres parties en cause. Si l'opposition n'a pas été signifiée dans les quinze jours qui suivent la signification du jugement, il pourra être procédé à l'exécution des condamnations et, en cas d'appel des parties poursuivantes ou de l'une d'elles, il pourra être procédé au jugement sur l'appel. La condamnation sera comme non avenue par suite de l'opposition; néanmoins, les frais et dépens causés par l'opposition, y compris le |
inbegrip van de kosten van uitgifte en van betekening van het vonnis, | coût de l'expédition et de la signification du jugement, seront |
blijven evenwel ten laste van de eiser in verzet, indien het verstek | laissés à charge de l'opposant, si le défaut lui est imputable ». |
aan hem te wijten is ». B.2.2. Artikel 40 van de Wegverkeerswet bepaalt : | B.2.2. L'article 40 de la loi relative à la police de la circulation routière dispose : |
« Elk verval dat als straf is uitgesproken, gaat in de vijfde dag na | « Toute déchéance prononcée à titre de peine prend cours le cinquième |
die waarop het openbaar ministerie de kennisgeving aan de veroordeelde | jour suivant la date de l'avertissement donné au condamné par le |
heeft gedaan. Zaterdagen, zondagen en wettelijke feestdagen zijn in | ministère public. Les samedis, dimanches et jours fériés légaux ne |
deze termijn niet inbegrepen. | sont pas compris dans le délai. |
Onverminderd artikel 49/1 wordt ingeval de veroordeelde nalaat zijn | Sans préjudice de l'article 49/1, dans le cas où le condamné omet de |
rijbewijs of het als zodanig geldend bewijs tijdig te doen toekomen op | faire parvenir à temps son permis de conduire ou le titre qui en tient |
de griffie, de lopende periode van het verval van rechtswege verlengd | lieu au greffe, la période de déchéance en cours est prolongée de |
plein droit du délai qui s'est écoulé à partir du cinquième jour | |
met de termijn die is verstreken vanaf de vijfde dag na de in het | suivant l'avertissement visé à l'alinéa 1er et jusqu'à la date |
eerste lid bedoelde kennisgeving tot de datum van effectieve afgifte | effective de remise du permis de conduire ou du titre qui en tient |
van het rijbewijs of het als zodanig geldend bewijs. Zaterdagen, | lieu. Les samedis, dimanches et jours fériés légaux ne sont pas |
zondagen en wettelijke feestdagen zijn in deze termijn niet | compris dans le délai. Si la déchéance est limitée en vertu de |
inbegrepen. Indien het verval krachtens artikel 38, § 2bis, beperkt | l'article 38, § 2bis, la déchéance de plein droit ne peut être |
is, wordt het verval van rechtswege enkel verlengd indien de afgifte | prolongée que si la remise du permis de conduire ou du titre qui en |
van het rijbewijs of het als zodanig geldend bewijs gebeurt nadat het | tient lieu intervient après la prise en cours effective de la |
verval effectief is ingegaan en dit met een termijn gelijk aan het | déchéance, et ce, pour un délai égal au nombre de jours de déchéance |
aantal dagen verval dat reeds is uitgevoerd. | déjà subis. |
Indien er lastens de veroordeelde meerdere vervallenverklaringen als | Si plusieurs déclarations de déchéance à titre de peine sont |
straf zijn uitgesproken, kan het openbaar ministerie deze na de | prononcées à charge du condamné, le ministère public peut leur faire |
kennisgeving opeenvolgend laten ingaan ». | prendre cours successivement après l'avertissement ». |
B.3.1. De wet van 17 maart 2013 tot hervorming van de regelingen | B.3.1. La loi du 17 mars 2013 réformant les régimes d'incapacité et |
inzake onbekwaamheid en tot instelling van een nieuwe | |
beschermingsstatus die strookt met de menselijke waardigheid (hierna : | instaurant un nouveau statut de protection conforme à la dignité |
de wet van 17 maart 2013) vervangt de bestaande statuten voor | humaine (ci-après : la loi du 17 mars 2013) a remplacé les statuts de |
gerechtelijke bescherming van meerderjarigen door één gerechtelijk | protection judiciaire de personnes majeures existants par un seul |
beschermingsstatuut : het bewind (artikelen 494 tot 512 van het | statut de protection judiciaire : l'administration (articles 494 à 512 |
Burgerlijk Wetboek). Voor de opgeheven statuten is voorzien in een | du Code civil). Un régime transitoire a été prévu pour les statuts |
overgangsregeling (artikelen 227 tot 230 van de wet van 17 maart | abrogés (articles 227 à 230 de la loi du 17 mars 2013). |
2013). B.3.2. De wetgever heeft ervoor geopteerd het voorlopig bewind als | B.3.2. Le législateur a choisi de faire de l'administration provisoire |
basis te nemen van het nieuwe beschermingsstatuut (Parl. St., Kamer, | la base du nouveau statut de protection (Doc. parl., Chambre, |
2010-2011, DOC 53-1009/001, pp. 11-12), dat niet langer beperkt is tot | 2010-2011, DOC 53-1009/001, pp. 11-12), qui n'est plus limité à la |
het goederenbeheer, maar uitgebreid wordt tot de bescherming van de | gestion de biens, mais élargi à la protection de la personne (ibid., |
persoon (ibid., pp. 4-5). De vrederechter kan aldus een gerechtelijke | pp. 4-5). Le juge de paix peut donc ordonner une mesure de protection |
beschermingsmaatregel bevelen met betrekking tot de goederen, alsook | judiciaire des biens ainsi que de la personne du majeur « qui, en |
de persoon, ten aanzien van de meerderjarige « die wegens zijn | raison de son état de santé, est totalement ou partiellement hors |
gezondheidstoestand geheel of gedeeltelijk, zij het tijdelijk, niet in | d'état d'assumer lui-même, comme il se doit, sans assistance ou autre |
staat is zonder bijstand of andere beschermingsmaatregel zijn belangen | mesure de protection, fût-ce temporairement, la gestion de ses |
van vermogensrechtelijke of niet-vermogensrechtelijke aard zelf | intérêts patrimoniaux ou non patrimoniaux, [...] si et dans la mesure |
behoorlijk waar te nemen, [...] indien en voor zover de bescherming | où la protection de ses intérêts le nécessite » (articles 488/1, |
van zijn belangen dit vereist » (artikelen 488/1, eerste lid, 492 en | alinéa 1er, 492 et 492/1 du Code civil). Pour les personnes majeures |
492/1 van het Burgerlijk Wetboek). Ten aanzien van de meerderjarige | qui se trouvent dans un état de prodigalité, le juge de paix peut |
personen die zich in staat van verkwisting bevinden, kan de | seulement ordonner une mesure de protection judiciaire des biens |
vrederechter enkel een gerechtelijke beschermingsmaatregel met | |
betrekking tot de goederen bevelen (artikel 488/2 van het Burgerlijk | (article 488/2 du Code civil). Toute décision ordonnant une mesure de |
Wetboek). Elke beslissing waarbij een beschermingsmaatregel wordt | protection, y mettant fin ou la modifiant est insérée par extrait au |
opgelegd, beëindigd of gewijzigd, wordt bij uittreksel in het Belgisch | |
Staatsblad opgenomen en aangetekend in het bevolkingsregister | Moniteur belge et est consignée dans le registre de la population |
(artikelen 1249 en 1249/1 van het Gerechtelijk Wetboek). | (articles 1249 et 1249/1 du Code judiciaire). |
B.4.1. Inzake betekeningen en kennisgevingen aan personen die onder | B.4.1. En ce qui concerne les significations et notifications à des |
voorlopig bewind stonden, bepaalde het voormalige artikel 488bis, k), | personnes qui étaient placées sous administration provisoire, l'ancien |
van het Burgerlijk Wetboek : | article 488bis, k), du Code civil disposait : |
« Betekeningen en kennisgevingen aan personen aan wie een voorlopige | « Les significations et notifications à faire aux personnes pourvues |
bewindvoerder is toegevoegd, worden gedaan aan diens woonplaats of | d'un administrateur provisoire sont faites à ce dernier à son domicile |
verblijfplaats ». | ou à sa résidence ». |
Die bepaling blijft nog van toepassing op de reeds genomen | Cette disposition reste applicable aux mesures de protection |
beschermingsmaatregelen van voorlopig bewind tot op het ogenblik | d'administration provisoire déjà prises, jusqu'au moment où, en |
waarop die maatregelen, met toepassing van de artikelen 227 tot 229 | application des articles 227 à 229, ces mesures seront soumises aux |
worden onderworpen aan de bepalingen bedoeld in boek I, titel XI, | dispositions visées au livre Ier, titre XI, chapitre II/1 (« De |
hoofdstuk II/1 (« Het bewind ») van het Burgerlijk Wetboek of uitdoven | l'administration ») du Code civil ou s'éteindront (article 230 de la |
(artikel 230 van de wet van 17 maart 2013). | loi du 17 mars 2013). |
B.4.2. In het nieuwe beschermingsstatuut van het bewind, is de | B.4.2. Dans le nouveau statut de protection de l'administration, les |
regeling inzake betekeningen en kennisgevingen vervat in artikel | règles relatives aux significations et aux notifications sont |
499/12 van het Burgerlijk Wetboek, dat bepaalt : | contenues dans l'article 499/12 du Code civil, qui dispose : |
« Betekeningen en kennisgevingen aan personen aan wie een | « Les significations et notifications à faire aux personnes pourvues |
bewindvoerder is toegevoegd, worden gedaan aan deze personen zelf en | d'un administrateur sont faites à ces personnes mêmes et au domicile |
aan de woonplaats of verblijfplaats van de bewindvoerder, voor zover | ou à la résidence de l'administrateur, pour autant que la |
de betekening of de kennisgeving verband houdt met de opdracht van de | signification ou la notification ait un rapport avec la mission de |
bewindvoerder ». | l'administrateur ». |
Hieruit vloeit voort dat betekeningen en kennisgevingen die verband | Il en résulte que les significations et notifications qui ont un |
houden met de opdracht van de bewindvoerder, moeten worden gedaan aan | rapport avec la mission de l'administrateur doivent être faites à la |
de beschermde persoon zelf, alsmede aan de woonplaats of | personne protégée même, ainsi qu'au domicile et à la résidence de |
verblijfplaats van de bewindvoerder. | l'administrateur. |
B.4.3. Daarenboven bepalen de artikelen 145 en 182 van het Wetboek van | B.4.3. En outre, les articles 145 et 182 du Code d'instruction |
strafvordering, zoals gewijzigd bij de artikelen 148 en 149 van de wet | criminelle, tels qu'ils ont été modifiés par les articles 148 et 149 |
van 17 maart 2013, dat wanneer een beschermde persoon wordt gedagvaard | de la loi du 17 mars 2013, prévoient que, lorsqu'une personne protégée |
voor de politierechtbank of voor de correctionele rechtbank, de | est citée à comparaître devant le tribunal de police ou devant le |
betekening aan de beschermde persoon zelf, alsmede aan de woonplaats | tribunal correctionnel, la signification doit se faire à la personne |
of verblijfplaats van zijn bewindvoerder dient te gebeuren. | protégée elle-même, ainsi qu'au domicile ou à la résidence de son |
Artikel 145, eerste en derde lid, van het Wetboek van strafvordering | administrateur. L'article 145, alinéas 1er et 3, du Code d'instruction criminelle |
bepaalt : | dispose : |
« Dagvaardingen wegens overtreding of wegens wanbedrijf dat tot de | « Les citations pour contravention ou délit relevant de la compétence |
bevoegdheid van de politierechtbank behoort, geschieden op verzoek van | du tribunal de police seront faites à la requête du ministère public |
het openbaar ministerie of van de burgerlijke partij. | ou de la partie civile. |
[...] | [...] |
De betekening aan personen aan wie een bewindvoerder is toegevoegd, | La signification à faire aux personnes pourvues d'un administrateur |
wordt gedaan aan die persoon en aan de woonplaats of verblijfplaats | est faite à cette personne et au domicile ou à la résidence de |
van de bewindvoerder ». | l'administrateur ». |
Artikel 182, eerste lid, van het Wetboek van strafvordering bepaalt : | L'article 182, alinéa 1er, du Code d'instruction criminelle dispose : |
« De zaken die tot de bevoegdheid van de correctionele rechtbank | « Le tribunal sera saisi, en matière correctionnelle, de la |
behoren, worden bij haar aanhangig gemaakt, hetzij door de verwijzing | connaissance des délits de sa compétence, soit par le renvoi qui lui |
naar de rechtbank overeenkomstig de artikelen 130 en 160 hiervoren, | en sera fait d'après les articles 130 et 160 ci-dessus, soit par la |
hetzij door een dagvaarding, rechtstreeks aan de verdachte en aan de | citation donnée directement à l'inculpé et aux personnes civilement |
voor het misdrijf burgerrechtelijk aansprakelijke personen gedaan door | responsables du délit par la partie civile, et, dans tous les cas, par |
de burgerlijke partij en, in alle gevallen door de procureur des | le procureur du Roi, soit par la convocation de l'inculpé par |
Konings, hetzij door de oproeping van de verdachte bij proces-verbaal, | procès-verbal, conformément à l'article 216quater, soit par la |
conform artikel 216quater, hetzij door de oproeping met het oog op | convocation aux fins de comparution immédiate, conformément à |
onmiddellijke verschijning overeenkomstig artikel 216quinquies. De | l'article 216quinquies. La citation à faire aux personnes pourvues |
dagvaarding aan de personen aan wie een bewindvoerder is toegevoegd, | d'un administrateur est également faite au domicile ou à la résidence |
wordt eveneens aan diens woonplaats of verblijfplaats gedaan. Partijen | de celui-ci. Les parties peuvent également comparaître volontairement |
kunnen eveneens vrijwillig en op een eenvoudige oproeping verschijnen, | et sur un simple avertissement sans qu'il soit besoin de citation ». |
zonder dat een dagvaarding nodig is ». | B.4.4. Il ressort des travaux préparatoires que la double |
B.4.4. Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat de systematische | signification systématique de la citation à comparaître devant le |
dubbele betekening van de dagvaarding voor de politierechtbank of de | tribunal de police ou devant le tribunal correctionnel était jugée |
correctionele rechtbank wenselijk werd geacht, opdat de bewindvoerder | souhaitable, afin que l'administrateur puisse être informé à temps |
tijdig kennis kan nemen van een strafzaak ten aanzien van de | d'une affaire pénale concernant la personne protégée, eu égard aux |
beschermde persoon, wegens de mogelijke ernstige vermogensrechtelijke | lourdes conséquences qu'une condamnation peut avoir pour le patrimoine |
gevolgen van een veroordeling (Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC | de cette dernière (Doc. parl., Chambre, 2011-2012, DOC 53-1009/005, |
53-1009/005, pp. 125-126; Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC | pp. 125-126; Doc. parl., Chambre, 2011-2012, DOC 53-1009/010, pp. |
53-1009/010, pp. 85-86). | 85-86). Il a également été souligné que les règles relatives à la |
Tevens werd erop gewezen dat de regeling inzake betekening en | signification et à la notification dans le cadre spécifique de |
kennisgeving in het specifieke kader van het bewind, zoals vervat in | l'administration, telles qu'elles sont contenues dans le Code civil, |
het Burgerlijk Wetboek, enkel betrekking heeft op burgerlijke zaken en | ne s'appliquent qu'en matière civile, et non en matière pénale (Doc. |
niet op strafzaken (Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC 53-1009/010, p. 86). Dit is ook de interpretatie waar de verwijzende rechter van uitgaat. B.5. De verwijzende rechter vraagt het Hof of het recht op een eerlijk proces wordt geschonden doordat noch bij de betekening van een verstekvonnis, noch bij de kennisgeving van een verval van het recht tot sturen aan een persoon aan wie een bewindvoerder is toegevoegd, voorzien is in een soortgelijke verplichting tot dubbele betekening of kennisgeving aan zowel de beschermde persoon als aan zijn bewindvoerder. B.6. Teneinde het recht op een eerlijk proces en het recht van verdediging van een beschermde persoon onder bewind te waarborgen, in | parl., Chambre, 2011-2012, DOC 53-1009/010, p. 86). C'est également l'interprétation sur laquelle se base le juge a quo. B.5. Le juge a quo demande à la Cour si le droit à un procès équitable est violé en ce qu'aucune obligation analogue de double signification ou notification tant à la personne protégée qu'à son administrateur n'est prévue, que ce soit lors de la signification d'un jugement rendu par défaut ou lors de la notification d'une déchéance du droit de conduire à une personne pourvue d'un administrateur. B.6. Afin de garantir le droit à un procès équitable et les droits de la défense d'une personne protégée placée sous administration, |
overeenstemming met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten | conformément à l'article 6 de la Convention européenne des droits de |
van de mens, dient rekening te worden gehouden met het feit dat die | l'homme, il y a lieu de tenir compte du fait qu'en raison de son état |
persoon wegens zijn gezondheidstoestand geheel of gedeeltelijk niet in | de santé, cette personne est totalement ou partiellement hors d'état |
staat is zonder gerechtelijke beschermingsmaatregel zijn belangen van | de gérer correctement elle-même, sans mesure de protection judiciaire, |
vermogensrechtelijke of niet-vermogensrechtelijke aard zelf behoorlijk | ses intérêts patrimoniaux ou non patrimoniaux, ou du fait que cette |
waar te nemen of dat die persoon zich in een staat van verkwisting | personne se trouve dans un état de prodigalité (voir, en ce sens : |
bevindt (zie in die zin : EHRM, 30 januari 2011, Vaudelle t. | CEDH, 30 janvier 2011, Vaudelle c. France, §§ 50-53). Des garanties |
Frankrijk, § § 50-53). Bijzondere procedurele waarborgen kunnen dan | spéciales de procédure peuvent dès lors s'imposer pour garantir les |
ook vereist zijn om de belangen van beschermde personen te vrijwaren, | intérêts de personnes protégées, a fortiori lorsque le droit à la |
zeker wanneer het recht op vrijheid in het geding is (ibid., § § | liberté est en cause (ibid., § § 60-61). De plus, une condamnation |
60-61). Daarenboven kan een veroordeling een belangrijke financiële | peut avoir des répercussions financières importantes sur le patrimoine |
weerslag hebben op het vermogen van de beschermde persoon (ibid., § | de la personne protégée (ibid., § 63). Le législateur doit donc à tout |
63). Minstens dient de wetgever dan ook te voorzien in bijkomende | le moins prévoir des garanties procédurales supplémentaires, qui |
procedurele waarborgen die toelaten dat de beschermde persoon volledig | permettent à la personne protégée d'être informée d'une manière |
geïnformeerd kan zijn over de aard en de oorzaak van de strafzaak | détaillée de la nature et de la cause de l'accusation portée contre |
tegen hem (ibid., § 65). | elle (ibid., § 65). |
B.7.1. De dagvaarding van de beschermde persoon voor de | B.7.1. La citation de la personne protégée à comparaître devant le |
politierechtbank of voor de correctionele rechtbank dient te worden | tribunal de police ou devant le tribunal correctionnel doit être |
betekend aan de beschermde persoon en aan de woonplaats of | signifiée à la personne protégée et au domicile ou à la résidence de |
verblijfplaats van zijn bewindvoerder, overeenkomstig de artikelen 145 | son administrateur, conformément aux articles 145 et 182 du Code |
en 182 van het Wetboek van strafvordering. Een geldige beslissing bij | d'instruction criminelle. Une décision prise valablement par défaut |
verstek veronderstelt dat de versteklatende partij regelmatig werd | suppose que le défaillant a été régulièrement cité à comparaître |
gedagvaard om te verschijnen (Cass., 11 september 1990, Arr. Cass, | (Cass., 11 septembre 1990, Pas., 1991, I, n° 15; Cass., 1er octobre |
1990, nr. 15; Cass., 1 oktober 1997, Arr. Cass, 1997, nr. 380). | 1997, Pas, 1997, I, n° 935). |
B.7.2. Het bewind houdt geen vertegenwoordiging van de beschermde | B.7.2. L'administration n'inclut pas la représentation de la personne |
persoon als verweerder bij de strafvordering in, aangezien artikel 185 | protégée comme défenderesse à l'action publique, l'article 185 du Code |
van het Wetboek van strafvordering die vertegenwoordiging aan de | d'instruction criminelle réservant cette représentation à l'avocat |
advocaat voorbehoudt (Cass., 11 mei 2005, Arr. Cass., 2005, nr. 273; | (Cass., 11 mai 2005, Pas., 2005, n° 273; Cass., 13 décembre 2011, |
Cass., 13 december 2011, Arr. Cass., 2011, nr. 682). Een | Pas., 2011, n° 682). Une condamnation pénale peut toutefois avoir des |
strafrechtelijke veroordeling kan niettemin een weerslag hebben op het vermogen van de beschermde persoon. | répercussions sur le patrimoine de la personne protégée. |
B.7.3. De omstandigheid dat de opdracht van de bewindvoerder zich niet | B.7.3. La circonstance que la mission de l'administrateur n'inclut pas |
uitstrekt tot de vertegenwoordiging van de beschermde persoon als | la représentation de la personne protégée comme défenderesse à |
verweerder bij de strafvordering en het algemeen rechtsbeginsel van | l'action publique et le principe général de droit de la personnalité |
het persoonlijk karakter van de straf kunnen evenwel niet | de la peine ne sauraient toutefois justifier la signification de la |
verantwoorden dat aan de bewindvoerder enkel de dagvaarding van de | seule citation de la personne protégée à comparaître devant le |
beschermde persoon voor de politierechtbank of voor de correctionele | tribunal de police ou devant le tribunal correctionnel, et non du |
rechtbank wordt betekend maar niet het vonnis bij verstek gewezen | jugement rendu par défaut contre cette personne. Cette dernière |
jegens die persoon. Deze laatste zou immers kunnen worden veroordeeld | pourrait en effet être condamnée sans que son administrateur soit au |
zonder dat de bewindvoerder daarvan op de hoogte is en zonder dat hij | courant et sans que ce dernier ait pu pallier les répercussions de la |
de weerslag van de veroordeling op het vermogen van de beschermde | condamnation sur le patrimoine de la personne protégée, qui peuvent |
persoon, die mogelijk aanzienlijk kan zijn, heeft kunnen ondervangen. | être considérables. |
Aldus ontbreken de procedurele waarborgen om het recht op een eerlijk | Les garanties procédurales qui assurent à la personne protégée le |
proces van de beschermde persoon te vrijwaren. | droit à un procès équitable font donc défaut. |
B.7.4. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat artikel 187 van het Wetboek | B.7.4. Il ressort de ce qui précède que l'article 187 du Code |
van strafvordering, zoals van toepassing vóór de wijziging ervan bij | d'instruction criminelle, tel qu'il était d'application avant sa |
de wet van 5 februari 2016, niet bestaanbaar is met de artikelen 10 en | modification par la loi du 5 février 2016, n'est pas compatible avec |
11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het | les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec l'article 6 de |
Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre het niet | la Convention européenne des droits de l'homme, en ce qu'il ne prévoit |
voorziet in de verplichting om een vonnis bij verstek gewezen jegens | pas l'obligation de signifier aussi à l'administration un jugement |
de beschermde persoon eveneens aan de bewindvoerder te betekenen. | rendu par défaut à l'encontre d'une personne protégée. |
Aangezien de vastgestelde lacune zich bevindt in de aan het Hof | Etant donné que la lacune constatée réside dans le texte soumis à la |
voorgelegde tekst, staat het aan de verwijzende rechter, wanneer hij | |
uitspraak doet over de ontvankelijkheid van het verzet, een einde te | Cour, il appartient au juge a quo, lorsqu'il statue sur la |
maken aan de vastgestelde ongrondwettigheid, aangezien die | recevabilité de l'opposition, de mettre fin à l'inconstitutionnalité |
vaststelling wordt uitgedrukt in voldoende duidelijke en volledige | constatée par la Cour, ce constat étant exprimé en des termes |
bewoordingen om toe te laten dat de in het geding zijnde bepaling | suffisamment clairs et complets pour permettre d'appliquer la |
wordt toegepast met inachtneming van de artikelen 10 en 11 van de | disposition en cause dans le respect des articles 10 et 11 de la |
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag | Constitution, combinés avec l'article 6 de la Convention européenne |
voor de rechten van de mens. Zowel de gewone als de buitengewone | des droits de l'homme. En effet, tant le délai extraordinaire que le |
termijn van verzet vereisen immers een regelmatige betekening van het | délai ordinaire d'opposition ne courent point en l'absence d'une |
verstekvonnis (Cass., 9 maart 2016, P.15.1679.F). | signification régulière (Cass., 9 mars 2016, P.15.1679.F). |
B.8.1. De verwijzende rechter vraagt voorts of het recht op een | B.8.1. Le juge a quo demande en outre si le droit à un procès |
eerlijk proces wordt geschonden in zoverre de kennisgeving van het | équitable est violé en ce que la notification de la déchéance du droit |
verval van het recht tot sturen aan een persoon die onder bewind is | de conduire à une personne placée sous administration ne doit pas être |
geplaatst, niet eveneens aan de bewindvoerder dient te gebeuren. | faite également à l'administrateur. |
B.8.2. De kennisgeving van een verval van het recht tot sturen heeft | B.8.2. La notification d'une déchéance du droit de conduire relève de |
betrekking op de strafuitvoering. Indien het vonnis bij verstek jegens | l'exécution des peines. Si le jugement rendu par défaut à l'encontre |
de beschermde persoon wordt betekend aan de bewindvoerder, kan hij | de la personne protégée est signifié à l'administrateur, ce dernier |
kennis nemen van de veroordeling tot een verval van het recht tot | peut prendre connaissance de la condamnation à une déchéance du droit |
sturen en zijn er voldoende procedurele waarborgen voorhanden teneinde | de conduire et les garanties procédurales sont suffisantes pour |
de belangen van de beschermde persoon doeltreffend te beschermen. | protéger les intérêts de la personne placée sous administration. |
B.9. De eerste prejudiciële vraag dient bevestigend te worden | B.9. La première question préjudicielle appelle une réponse |
beantwoord. Het eerste onderdeel van de tweede prejudiciële vraag | affirmative. La première branche de la seconde question préjudicielle |
dient ontkennend te worden beantwoord. | appelle une réponse négative. |
Ten aanzien van het tweede onderdeel van de tweede prejudiciële vraag | Quant à la seconde branche de la seconde question préjudicielle |
B.10.1. Met het tweede onderdeel van de tweede prejudiciële vraag | B.10.1. Dans la seconde branche de la seconde question préjudicielle, |
wenst de verwijzende rechter te vernemen of artikel 40 van de | le juge a quo demande à la Cour si l'article 40 de la loi sur la |
Wegverkeerswet bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de | circulation routière est compatible avec les articles 10 et 11 de la |
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6, lid 1, van het Europees | Constitution, combinés avec l'article 6, paragraphe 1, de la |
Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre het niet erin voorziet | Convention européenne des droits de l'homme, en ce qu'il ne prévoit |
dat de bij verstek veroordeelde persoon bij de kennisgeving van een | pas que la personne condamnée par défaut doit être informée, lors de |
verval van het recht tot sturen in kennis dient te worden gesteld van | la notification d'une déchéance du droit de conduire, de la |
de mogelijkheid tot het aantekenen van verzet. | possibilité de faire opposition. |
B.10.2. Artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten van | B.10.2. L'article 6, paragraphe 1, de la Convention européenne des |
de mens houdt een recht in op toegang tot de bevoegde rechter. Dat | droits de l'homme comprend un droit d'accès au juge compétent. Ce |
recht wordt eveneens gewaarborgd bij artikel 13 van de Grondwet en | droit est également consacré par l'article 13 de la Constitution et |
moet met inachtneming van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet aan | doit être garanti à chacun dans le respect des articles 10 et 11 de la |
eenieder worden gewaarborgd. | Constitution. |
B.11.1. Volgens artikel 185 van het Wetboek van strafvordering moet de | B.11.1. Selon l'article 185 du Code d'instruction criminelle, le |
beklaagde persoonlijk verschijnen of in de persoon van een advocaat. | prévenu doit comparaître en personne ou par un avocat. Si un prévenu |
Indien een beklaagde bij verstek wordt veroordeeld, beschikt hij over | est condamné par défaut, celui-ci peut obtenir qu'une juridiction |
het recht op een nieuwe beoordeling in feite en in rechte, waarbij hij | statue à nouveau en fait comme en droit après l'avoir entendu, sauf |
wordt gehoord, tenzij hij afstand heeft gedaan van zijn recht om te | |
verschijnen en zich te verdedigen of tenzij hij de bedoeling heeft | s'il a renoncé à son droit de comparaître et de se défendre ou s'il a |
zich aan de justitie te onttrekken (EHRM, 24 mei 2007, Da Luz | l'intention de se soustraire à la justice (CEDH, 24 mai 2007, Da Luz |
Domingues Ferreira t. België, § 54; 1 maart 2011, Faniel t. België, § | Domingues Ferreira c. Belgique, § 54; 1er mars 2011, Faniel c. |
26). | Belgique, § 26). |
B.11.2. Krachtens artikel 187, eerste en derde lid, van het Wetboek van strafvordering, hebben de veroordeelde, de burgerrechtelijk aansprakelijke partij en de burgerlijke partij vijftien dagen de tijd om verzet aan te tekenen tegen een bij verstek uitgesproken strafvonnis. Die termijn loopt vanaf de regelmatige betekening van de bij verstek gewezen beslissing. Het tweede lid van hetzelfde artikel voorziet echter in een bijkomende termijn, uitsluitend voor de veroordeelde beklaagde aan wie het vonnis niet in persoon werd betekend, terwijl de burgerlijke partij en de burgerrechtelijk aansprakelijke partij enkel beschikken over de gewone termijn van verzet waarin het eerste lid voorziet. Wanneer het vonnis niet aan de persoon werd betekend, kan de veroordeelde beklaagde verzet aantekenen, wat de veroordeling tot de straf betreft, binnen een termijn van vijftien dagen na de dag waarop hij van de betekening kennis kreeg. Indien niet blijkt dat hij kennis heeft gekregen van de betekening, kan de beklaagde nog in verzet komen | B.11.2. En vertu de l'article 187, alinéas 1er et 3, du Code d'instruction criminelle, le condamné, la partie civilement responsable et la partie civile ont quinze jours pour faire opposition à un jugement pénal prononcé par défaut. Ce délai court à compter de la signification régulière de la décision rendue par défaut. Toutefois, l'alinéa 2 du même article prévoit un délai supplémentaire au seul bénéfice du prévenu condamné auquel la signification du jugement n'a pas été faite à sa personne, alors que la partie civile et la partie civilement responsable ne disposent que du délai ordinaire d'opposition prévu à l'alinéa 1er. Lorsque le jugement n'a pas été signifié à sa personne, le prévenu condamné peut faire opposition, en ce qui concerne la condamnation pénale, dans les quinze jours qui suivent celui où il a eu connaissance de la signification. S'il n'est pas établi qu'il a eu connaissance de la signification, le prévenu peut encore faire |
totdat de termijnen van verjaring van de straf zijn verstreken. Wat de | opposition jusqu'à l'expiration des délais de prescription de la |
burgerrechtelijke veroordelingen betreft, kan hij in verzet komen tot | peine. En ce qui concerne les condamnations civiles, il peut faire |
de tenuitvoerlegging van het vonnis. | opposition jusqu'à l'exécution du jugement. |
Zowel de gewone als de buitengewone termijn van verzet vereisen een | Tant ce délai extraordinaire que le délai ordinaire d'opposition ne |
regelmatige betekening van het verstekvonnis (Cass., 9 maart 2016, | courent point en l'absence d'une signification régulière (Cass., 9 |
P.15.1679.F). | mars 2016, P.15.1679.F). |
B.12. Het recht om in verzet te komen tegen een verstekvonnis mag | B.12. Le droit de former opposition à un jugement par défaut peut |
certes se prêter à des exigences procédurales en ce qui concerne | |
weliswaar worden omgeven met procedurele vereisten bij het aanwenden | l'utilisation de voies de recours, mais ces exigences ne peuvent |
van rechtsmiddelen, maar die vereisten mogen het de beklaagde niet | empêcher le prévenu de se prévaloir d'une voie de recours disponible |
onmogelijk maken de beschikbare rechtsmiddelen aan te wenden (EHRM, 28 | (CEDH, 28 octobre 1998, Pérez de Rada Cavanilles c. Espagne, § § |
oktober 1998, Pérez de Rada Cavanilles t. Spanje, § § 44-45; 24 mei | 44-45; 24 mai 2007, Da Luz Domingues Ferreira c. Belgique, § 57; 1er |
2007, Da Luz Domingues Ferreira t. België, § 57; 1 maart 2011, Faniel | mars 2011, Faniel c. Belgique, § 26). Les règles relatives aux délais |
t. België, § 26). De regels met betrekking tot het naleven van | à respecter pour former un recours visent à assurer une bonne |
termijnen om een rechtsmiddel aan te wenden, beogen een behoorlijke | |
rechtsbedeling en inzonderheid ook de rechtszekerheid te waarborgen | administration de la justice et le respect, en particulier, du |
(EHRM, 28 oktober 1998, Pérez de Rada Cavanilles t. Spanje, § 45). | principe de la sécurité juridique (CEDH, 28 octobre 1998, Pérez de |
Rada Cavanilles c. Espagne, § 45). | |
Teneinde de mogelijkheid van verzet en het recht op toegang tot de | Afin de garantir la possibilité d'opposition et le droit d'accès au |
rechter te waarborgen, is het niet alleen van belang dat de regels met | juge, il importe non seulement que les règles concernant les |
betrekking tot de mogelijkheden inzake de rechtsmiddelen en de | possibilités des voies de recours et les délais soient posées avec |
termijnen duidelijk worden gesteld, maar ook dat zij zo expliciet | clarté, mais qu'elles soient aussi portées à la connaissance des |
mogelijk aan de rechtzoekenden ter kennis worden gebracht zodat dezen | justiciables de la manière la plus explicite possible, afin que |
gebruik ervan kunnen maken overeenkomstig de wet. Een persoon die bij | ceux-ci puissent en faire usage conformément à la loi. Une personne |
verstek wordt veroordeeld, dient bij de betekening van dat vonnis | condamnée par défaut doit être immédiatement informée de manière |
onmiddellijk op een betrouwbare en officiële manier te worden | fiable et officielle, lors de la signification du jugement de |
geïnformeerd over de beschikbare rechtsmiddelen, de termijnen om die | condamnation, des possibilités de recours, des délais d'introduction |
aan te wenden en de te respecteren vormvereisten (EHRM, 24 mei 2007, | et des formalités à respecter (CEDH, 24 mai 2007, Da Luz Domingues |
Da Luz Domingues Ferreira t. België, § § 58-59; 29 juni 2010, Hakimi | Ferreira c. Belgique, §§ 58-59; 29 juin 2010, Hakimi c. Belgique, § § |
t. België, § § 35-36; 1 maart 2011, Faniel t. België, § 30). | 35-36; 1er mars 2011, Faniel c. Belgique, § 30). |
B.13.1. Naar aanleiding van het voormelde arrest Hakimi t. België | B.13.1. A la suite de l'arrêt Hakimi c. Belgique, précité, la Cour de |
oordeelde het Hof van Cassatie : | cassation a jugé ce qui suit : |
« Wanneer de betekening van het bij verstek gewezen arrest geen | « Lorsque la signification de l'arrêt rendu par défaut ne mentionne |
melding maakt van het recht om verzet aan te tekenen en evenmin van de | pas le droit de faire opposition et le délai imparti pour l'exercice |
termijn om dat recht uit te oefenen, kan het verzet dat te laat is | de ce droit, une opposition faite hors délai ne peut être déclarée |
aangetekend niet onontvankelijk worden verklaard wegens | |
laattijdigheid, op straffe van de veroordeelde het recht op toegang | irrecevable pour cause de tardiveté, à peine de priver le condamné du |
tot een rechterlijke instantie te ontzeggen. | droit d'accès à un tribunal. |
Het arrest van 9 maart 2007 dat het tegendeel beslist, schendt artikel | Décidant le contraire, l'arrêt du 9 mars 2007 viole l'article 6.1 de |
6.1 EVRM, volgens de uitlegging die het Europees Hof eraan geeft in | la CEDH dans l'interprétation que la Cour européenne lui a donnée par |
zijn arrest van 29 juni 2010 » (Cass., 23 februari 2011, Arr. Cass., | son arrêt du 29 juin 2010 » (Cass. 23 février 2011, Pas., 2011, n° |
2011, nr. 161). | 161). |
B.13.2. Bij een arrest van 9 maart 2016 (P.15.1679.F) heeft het Hof | B.13.2. Par un arrêt du 9 mars 2016 (P.15.1679.F), la Cour de |
van Cassatie geoordeeld : « De in het middel bedoelde bepaling kent de versteklatende beklaagde een bijkomende termijn toe om in verzet te komen binnen een termijn van vijftien dagen na de dag waarop hij kennis heeft gekregen van de betekening van de tegen hem gewezen verstekbeslissing. Noch die buitengewone termijn, noch de gewone termijn van verzet, gaan in bij ontstentenis van een regelmatige betekening. Artikel 6.1 EVRM legt dienaangaande op dat de betekening het recht moet vermelden om verzet aan te tekenen alsook de termijn om dat recht uit te oefenen. De kennisneming van de betekening die bij de in het middel bedoelde bepaling wordt vereist, is aan geen enkel bijzonder vormvereiste onderworpen. Ze wordt aan de beoordeling van de rechter overgelaten. | cassation a jugé : « La disposition visée au moyen accorde au prévenu défaillant un délai supplémentaire qui lui permet de former opposition dans les quinze jours qui suivent celui où il a connu la signification de la décision rendue par défaut à sa charge. Tant ce délai extraordinaire que le délai ordinaire d'opposition ne courent point en l'absence d'une signification régulière. L'article 6.1 de la Convention de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés fondamentales impose, à cet égard, que la signification mentionne le droit de former opposition ainsi que le délai imparti pour l'exercer. La connaissance de la signification que requiert la disposition visée au moyen n'est, quant à elle, subordonnée à aucune formalité particulière. Elle est laissée à l'appréciation du juge. Au moment où |
Op het ogenblik waarop de versteklatende beklaagde kennisneemt van de betekening, legt geen enkele wetsbepaling op dat hij nogmaals wordt ingelicht over de mogelijkheid en de wijze om verzet aan te tekenen, welke beide in de akte van betekening zijn vermeld. Het vonnis stelt dat die inlichtingen aan de verweerster moesten worden verstrekt op het ogenblik van de betekening van de tenuitvoerlegging van het verval van het recht tot sturen waartoe zij was veroordeeld, zonder dat zij om daarvan kennis te nemen, moest wachten tot zij het afschrift van het exploot van betekening van het verstekvonnis kon afhalen. Aldus heeft de rechtbank de beslissing niet naar recht verantwoord volgens welke het verzet ontvankelijk is, ook al werd het ingesteld meer dan vijftien dagen na de dag waarop de eiseres van de betekening | le prévenu défaillant prend connaissance de la signification, aucune disposition légale n'impose qu'il soit à nouveau informé de la possibilité et des modalités de l'opposition figurant dans l'acte de signification. Le jugement considère que ces informations devaient être données à la défenderesse lorsque la mise à exécution de la déchéance du droit de conduire à laquelle elle avait été condamnée lui a été notifiée, sans que, pour en prendre connaissance, elle ait dû attendre d'aller chercher la copie de l'exploit de signification du jugement rendu par défaut. Ainsi, le tribunal n'a pas légalement justifié la décision selon laquelle, bien que formée plus de quinze jours après la date à laquelle la demanderesse a eu connaissance de la signification du |
van het verstekvonnis kennis had gekregen ». | jugement rendu par défaut, l'opposition est recevable ». |
B.14.1. De rechter die over de ontvankelijkheid van het verzet moet | B.14.1. Le juge qui doit se prononcer sur la recevabilité de |
uitspraak doen, oordeelt op onaantastbare wijze of en wanneer de | l'opposition apprécie souverainement si et à quelle date l'intéressé a |
betrokkene kennis kreeg van de betekening (Cass., 3 januari 1989, Arr. | eu connaissance de la signification (Cass., 3 janvier 1989, Pas. |
Cass., 1988-1989, nr. 256). | 1989,n° 256). |
Bij betwisting is het niet de beklaagde die de afwezigheid van | En cas de contestation, ce n'est pas au prévenu qu'il appartient de |
kennisname moet bewijzen. Het zijn integendeel het openbaar ministerie | prouver l'absence de prise de connaissance. C'est au contraire au |
of de burgerlijke partij die het ogenblik van de kennisname van de | ministère public ou à la partie civile qu'il appartient d'établir le |
betekening moeten aantonen wanneer zij zich op de laattijdigheid van | moment de la prise de connaissance de la signification lorsqu'ils |
het verzet willen beroepen (Cass., 19 december 1972, Arr. Cass., 1973, | veulent soulever la tardiveté de l'opposition (Cass., 19 décembre |
p. 411). | 1972, Pas. 1973, I, p. 396). |
B.14.2. Wanneer de betekening van een verstekvonnis niet aan de | B.14.2. Lorsque la signification d'un jugement par défaut n'a pu être |
persoon kon worden gedaan, is de latere kennisname van die betekening | faite à la personne, la prise de connaissance ultérieure de cette |
door de bij verstek veroordeelde een feitenkwestie die niet aan enige | signification par la personne condamnée par défaut est une question de |
formaliteit is gebonden. Die kennisname doet evenwel de buitengewone | fait qui n'est liée à aucune formalité. Cette prise de connaissance |
termijn van verzet een aanvang nemen. | fait néanmoins débuter le délai extraordinaire d'opposition. |
B.14.3. Weliswaar is het onmogelijk om op algemene wijze te vereisen | B.14.3. Certes, il est impossible d'exiger de manière générale qu'au |
dat de veroordeelde op het ogenblik van de kennisname van de | moment de la prise de connaissance de la signification d'un jugement |
betekening van een verstekvonnis steeds in kennis wordt gesteld van de | rendu par défaut, le condamné soit toujours informé de la possibilité |
de faire opposition et des délais et formalités à respecter. Cette | |
mogelijkheid om verzet aan te tekenen en van de termijnen en | prise de connaissance peut en effet dépendre d'un événement purement |
vormvereisten die daarvoor gelden. Die kennisname kan immers | fortuit et factuel, comme une communication par un tiers ou un |
afhankelijk zijn van een louter toevallige en feitelijke gebeurtenis, | contrôle de police sur la route. Toutefois, la situation est |
zoals een mededeling door een derde of een politiecontrole op de weg. | différente lorsque, après la signification du jugement rendu par |
De situatie is evenwel anders wanneer na de betekening van het | défaut, il faut procéder à une notification formelle à la personne |
verstekvonnis een formele kennisgeving moet worden gedaan aan de | condamnée en ce qui concerne l'exécution de ce jugement, comme c'est |
veroordeelde met betrekking tot de uitvoering van dat vonnis, zoals | le cas pour une notification de la déchéance du droit de conduire |
dat, overeenkomstig artikel 40 van de Wegverkeerswet, het geval is voor een kennisgeving van het verval van het recht tot sturen. B.14.4. Zoals in B.12 is vermeld, vereist het recht op een eerlijk proces niet enkel dat de mogelijkheden en de termijnen om rechtsmiddelen aan te wenden duidelijk worden gesteld, maar ook dat zij zo expliciet mogelijk aan de rechtzoekende ter kennis worden gebracht. De buitengewone termijn om verzet aan te tekenen is van groot belang wanneer de betekening van het verstekvonnis niet aan de persoon gebeurt en die termijn is bovendien kort. Tijdens de buitengewone termijn van verzet is de veroordeling daarenboven uitvoerbaar. B.14.5. De straf van het verval van het recht tot sturen kan verregaande gevolgen hebben, inzonderheid voor diegenen voor wie het gebruik van het voertuig onontbeerlijk is voor het verwerven van beroepsinkomsten. Indien, in geval van een veroordeling bij verstek, | conformément à l'article 40 de la loi sur la circulation routière. B.14.4. Comme il est dit en B.12, le droit à un procès équitable exige non seulement que les possibilités et délais pour exercer des voies de recours soient posés avec clarté, mais aussi qu'ils soient portés à la connaissance du justiciable de la manière la plus explicite possible. Le délai extraordinaire pour faire opposition revêt une grande importance lorsque le jugement rendu par défaut n'est pas signifié à la personne et que ce délai est par ailleurs bref. Au cours du délai extraordinaire d'opposition, la condamnation est en outre exécutoire. B.14.5. La peine de la déchéance du droit de conduire peut avoir de lourdes conséquences, en particulier pour les personnes qui ont absolument besoin d'un véhicule pour acquérir des revenus professionnels. Si, dans le cas d'une condamnation par défaut, les |
bij de kennisgeving van het verval de mogelijkheden en de termijnen om | possibilités et délais d'exercice de voies de recours ne sont pas |
rechtsmiddelen aan te wenden niet aan de veroordeelde ter kennis | portés à la connaissance du condamné lors de la notification de la |
worden gebracht, kan de mogelijkheid tot het aantekenen van verzet | déchéance, la possibilité de faire opposition peut être gravement |
ernstig worden gehypothekeerd, terwijl die bijkomende | hypothéquée, alors que la communication de ces informations |
informatieverstrekking op de overheid geen onevenredige last legt. | supplémentaires ne représente pas une charge disproportionnée pour l'autorité. |
B.15. Door aldus niet te bepalen dat bij de kennisgeving van het | B.15. Ainsi, en ne prévoyant pas que, lors de la notification de la |
verval van het recht tot sturen dat is uitgesproken in het kader van | déchéance du droit de conduire prononcée dans le cadre d'une procédure |
een procedure bij verstek melding moet worden gemaakt van de | par défaut, il y a lieu d'indiquer les voies de recours ouvertes |
rechtsmiddelen die openstaan tegen een verstekvonnis, van de termijnen | contre un jugement rendu par défaut, les délais pour les exercer et |
om die aan te wenden en van de na te leven vormvereisten is artikel 40 | les formalités à respecter, l'article 40 de la loi relative à la |
police de la circulation routière n'est pas compatible avec les | |
van de Wegverkeerswet niet bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van | articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec l'article 6, |
de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. | paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de l'homme. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
1. Artikel 187 van het Wetboek van strafvordering, zoals van | 1. L'article 187 du Code d'instruction criminelle, tel qu'il était |
toepassing vóór de vervanging ervan bij artikel 83 van de wet van 5 | d'application avant son remplacement par l'article 83 de la loi du 5 |
februari 2016 tot wijziging van het strafrecht en de strafvordering en | février 2016 modifiant le droit pénal et la procédure pénale et |
houdende diverse bepalingen inzake justitie, schendt de artikelen 10 | portant des dispositions diverses en matière de justice, viole les |
en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6, lid 1, van | articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec l'article 6, |
het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre het niet | paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce |
voorziet in de verplichting om een vonnis bij verstek gewezen jegens | qu'il ne prévoit pas l'obligation de signifier un jugement rendu par |
een persoon die onder bewind staat te betekenen aan die persoon en aan | défaut à l'encontre d'une personne placée sous administration à cette |
de woonplaats of de verblijfplaats van de bewindvoerder. | personne et au domicile ou à la résidence de l'administrateur. |
2. Artikel 40 van de wet betreffende de politie over het wegverkeer, | 2. L'article 40 de la loi relative à la police de la circulation |
gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 16 maart 1968, schendt de | routière, coordonnée par l'arrêté royal du 16 mars 1968, viole les |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel | articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec l'article 6, |
6, lid 1, van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in | paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce |
zoverre het niet bepaalt dat bij de kennisgeving van het verval van | qu'il ne prévoit pas l'obligation de mentionner, lors de la |
het recht tot sturen dat is uitgesproken in het kader van een | notification de la déchéance du droit de conduire prononcée dans le |
procedure bij verstek, melding moet worden gemaakt van de | cadre d'une procédure par défaut, les voies de droit ouvertes contre |
rechtsmiddelen die openstaan tegen een verstekvonnis, van de termijnen | un jugement rendu par défaut, les délais pour les exercer et les |
om die aan te wenden en van de na te leven vormvereisten. | formalités à respecter. |
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 11 oktober 2018. | la Cour constitutionnelle, le 11 octobre 2018. |
De griffier, | Le greffier, |
F. Meersschaut | F. Meersschaut |
De voorzitter, | Le président, |
A. Alen | A. Alen |