← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 83/2018 van 5 juli 2018 Rolnummer 6485 In zake : de prejudiciële
vraag betreffende artikel 37, vierde lid, van het Veldwetboek, gesteld door de Vrederechter van het kanton
Aat-Lessen. Het Grondwettelijk Hof, sa wijst na
beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging"
| Uittreksel uit arrest nr. 83/2018 van 5 juli 2018 Rolnummer 6485 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 37, vierde lid, van het Veldwetboek, gesteld door de Vrederechter van het kanton Aat-Lessen. Het Grondwettelijk Hof, sa wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | Extrait de l'arrêt n° 83/2018 du 5 juillet 2018 Numéro du rôle : 6485 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 37, alinéa 4, du Code rural, posée par le Juge de paix du canton d'Ath-Lessines. La Cour constitutionnelle, après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 83/2018 van 5 juli 2018 | Extrait de l'arrêt n° 83/2018 du 5 juillet 2018 |
| Rolnummer 6485 | Numéro du rôle : 6485 |
| In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 37, vierde lid, | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 37, alinéa |
| van het Veldwetboek, gesteld door de Vrederechter van het kanton Aat-Lessen. | 4, du Code rural, posée par le Juge de paix du canton d'Ath-Lessines. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de | composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges J.-P. |
| rechters J.-P. Snappe, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet en R. | Snappe, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet et R. Leysen, assistée |
| Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, | du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J. Spreutels, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
| Bij vonnis van 13 juli 2016 in zake Norbert Dhayer tegen Bernadette | Par jugement du 13 juillet 2016 en cause de Norbert Dhayer contre |
| Paulet, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op | Bernadette Paulet, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour |
| 18 juli 2016, heeft de Vrederechter van het kanton Aat-Lessen de | le 18 juillet 2016, le Juge de paix du canton d'Ath-Lessines a posé la |
| volgende prejudiciële vraag gesteld : | question préjudicielle suivante : |
| « Schendt artikel 37, vierde lid, van het Veldwetboek, dat bepaalt dat | « L'article 37, alinéa 4, du Code rural qui dispose que ' le droit de |
| ' het recht om de wortels weg te hakken of de takken te doen afsnijden | couper les racines ou de faire couper les branches est imprescriptible |
| [...] niet [verjaart] ', de artikelen 10 en/of 11 van de Grondwet in | ' viole-t-il les articles 10 et/ou 11 de la Constitution en ce qu'il |
| zoverre het de omvang van de door verjaring verkregen voortdurende | restreint l'étendue de la servitude continue et apparente acquise par |
| zichtbare erfdienstbaarheid waardoor beplantingen op een kortere | prescription permettant de maintenir des plantations à une distance |
| afstand dan de in artikel 35 van het Veldwetboek bedoelde afstand | inférieure à celle prévue par l'article 35 du Code rural en ce sens |
| kunnen worden behouden, in die zin beperkt dat het het behoud uitsluit | qu'il exclut le maintien des branches ou des racines qui avancent |
| van takken of wortels die sedert meer dan 30 jaar over het aangrenzend | depuis plus de trente ans sur l'immeuble voisin, alors que la |
| onroerend goed hangen of erop doorschieten, terwijl het dertigjarige | possession trentenaire d'une vue avec surplomb, par un balcon, une |
| bezit van een uitzicht met overstek, door een balkon, een uitsprong of | saillie ou autres, du fonds contigu permet d'acquérir une servitude |
| dergelijke, op het aanpalend erf het mogelijk maakt een actieve | |
| erfdienstbaarheid te verkrijgen krachtens welke de constructies die | active en vertu de laquelle les constructions empiétant matériellement |
| feitelijk uitsteken boven het naburige erf, behouden zullen blijven ? ». | sur l'héritage voisin seront maintenues ? ». |
| (...) | (...) |
| III. In rechte | III. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1.1. Het Hof wordt verzocht om de bestaanbaarheid te onderzoeken van | B.1.1. La Cour est invitée à examiner la compatibilité de l'article |
| artikel 37, vierde lid, van het Veldwetboek met de artikelen 10 en 11 | 37, alinéa 4, du Code rural avec les articles 10 et 11 de la |
| van de Grondwet. | Constitution. |
| B.1.2. Het in het geding zijnde artikel 37, vierde lid, van het | B.1.2. L'article 37, alinéa 4, en cause du Code rural fait partie des |
| Veldwetboek maakt deel uit van de bepalingen die de afstand voor | dispositions qui règlent la distance prévue pour les plantations. |
| beplantingen regelen. | |
| Artikel 35 bepaalt : | L'article 35 dispose : |
| « Hoogstammige bomen mogen slechts op een door vast en erkend gebruik | « Il n'est permis de planter des arbres de haute tige qu'à la distance |
| bepaalde afstand geplant worden; bij ontstentenis van zodanig gebruik | consacrée par les usages constants et reconnus; et, à défaut d'usages, |
| mogen hoogstammige bomen slechts op twee meter, andere bomen en | qu'à la distance de deux mètres de la ligne séparative des deux |
| levende hagen slechts op een halve meter van de scheidingslijn tussen | héritages pour les arbres à haute tige, et à la distance d'un |
| twee erven worden geplant. | demi-mètre pour les autres arbres et haies vives. |
| Fruitbomen van welke soort ook mogen als leibomen, aan elke kant van | Les arbres fruitiers de toute espèce peuvent être plantés en espaliers |
| de muur tussen twee erven, geplant worden zonder dat een afstand in | de chaque côté du mur séparatif de deux propriétés, sans que l'on soit |
| acht wordt genomen. | tenu d'observer aucune distance. |
| Is die muur niet gemeen, dan heeft alleen de eigenaar het recht hem | Si ce mur n'est pas mitoyen, son propriétaire a seul le droit d'y |
| als steun voor zijn leibomen te gebruiken ». | appuyer ses espaliers ». |
| Artikel 36 bepaalt : | L'article 36 dispose : |
| « De nabuur kan de rooiing eisen van bomen, hagen, heesters en | « Le voisin peut exiger que les arbres, haies, arbrisseaux et arbustes |
| struiken die op een kortere afstand geplant zijn dan de wet bepaalt ». | plantés à une distance moindre que la distance légale soient arrachés ». |
| Artikel 37 bepaalt : | L'article 37 dispose : |
| « Degene over wiens eigendom takken van bomen van een nabuur hangen, | « Celui sur la propriété duquel avancent les branches des arbres du |
| kan de nabuur noodzaken die takken af te snijden. | voisin peut contraindre celui-ci à couper ces branches. |
| Vruchten die vanzelf op het eigendom van de nabuur vallen, behoren de | Les fruits tombés naturellement sur la propriété du voisin lui |
| nabuur toe. | appartiennent. |
| Degene op wiens erf wortels doorschieten, mag ze aldaar zelf | Si ce sont les racines qui avancent sur son héritage, il a le droit de |
| weghakken. | les y couper lui-même. |
| Het recht om de wortels weg te hakken of de takken te doen afsnijden | Le droit de couper les racines ou de faire couper les branches est |
| verjaart niet ». | imprescriptible ». |
| B.1.3. Uit de formulering van de prejudiciële vraag en uit de motieven | B.1.3. Il résulte de la formulation de la question préjudicielle et |
| van de verwijzingsbeslissing vloeit voort dat de verwijzende rechter | des motifs de la décision de renvoi que le juge a quo interroge la |
| aan het Hof een vraag stelt over een verschil in behandeling dat door | Cour à propos d'une différence de traitement que la disposition en |
| de in het geding zijnde bepaling zou worden ingesteld tussen, | cause introduirait entre, d'une part, le propriétaire d'un arbre |
| enerzijds, de eigenaar van een boom die sedert meer dan 30 jaar op een | planté depuis plus de trente ans à une distance inférieure à la |
| kortere afstand dan de bij artikel 35 van het Veldwetboek bepaalde afstand is geplant en, anderzijds, de eigenaar van een bouwwerk dat sedert meer dan 30 jaar is voorzien van een niet-conform uitzicht met overstek, door een balkon, een uitsprong of dergelijke, op het aanpalend erf, in zoverre de eerstgenoemde de boomtakken of -wortels die sedert meer dan 30 jaar over het naburige erf hangen of erop doorschieten, niet kan behouden op grond van een erfdienstbaarheid die door verjaring is verkregen, terwijl de laatstgenoemde de constructie die feitelijk uitsteekt boven het naburige erf, krachtens een dergelijke erfdienstbaarheid wel kan behouden. B.2. In hun memorie van antwoord suggereren de tussenkomende partijen aan het Hof om de in het geding zijnde bepaling niet alleen ten | distance fixée par l'article 35 du Code rural et, d'autre part, le propriétaire d'un ouvrage muni depuis plus de trente ans d'une vue non conforme avec surplomb, par un balcon, une saillie ou autres, sur le fonds contigu, en ce que le premier ne peut pas maintenir, sur la base d'une servitude acquise par prescription, les branches ou les racines de l'arbre qui avancent depuis plus de trente ans sur l'héritage voisin, alors que le second peut, en vertu d'une telle servitude, maintenir la construction qui empiète matériellement sur l'héritage voisin. B.2. Dans leur mémoire en réponse, les parties intervenantes suggèrent à la Cour d'examiner la disposition en cause non seulement au regard |
| aanzien van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet te onderzoeken, maar | des articles 10 et 11 de la Constitution, mais aussi au regard des |
| ook ten aanzien van de artikelen 7bis en 23 van de Grondwet. Zij | articles 7bis et 23 de la Constitution. Elles suggèrent également de |
| suggereren ook om het onderzoek van de prejudiciële vraag te beperken | limiter l'examen de la question préjudicielle à l'hypothèse la moins |
| tot het minder vaak voorkomende geval waarin de boom over zichtbare | fréquente dans laquelle l'arbre dispose de racines aériennes visibles |
| luchtwortels en gestelwortels beschikt, aangezien de situatie van dat | et charpentières, la situation de ce type de racines étant la seule |
| soort van wortels de enige is die kan worden vergeleken met die van | qui soit comparable avec celle d'autres ouvrages extérieurs. |
| andere uitwendige bouwwerken. | |
| De partijen vermogen niet de draagwijdte van de door het verwijzende | Les parties ne peuvent modifier ou faire modifier la portée de la |
| rechtscollege gestelde prejudiciële vraag te wijzigen of te laten | question préjudicielle posée par la juridiction a quo. |
| wijzigen. Het Hof beperkt zijn onderzoek bijgevolg tot een toetsing aan de | La Cour limite par conséquent son examen à un contrôle au regard des |
| artikelen 10 en 11 van de Grondwet. | articles 10 et 11 de la Constitution. |
| B.3. Artikel 35, eerste lid, van het Veldwetboek legt de wettelijke | B.3. L'article 35, alinéa 1er, du Code rural consacre l'obligation |
| verplichting vast om hoogstammige bomen op een afstand van twee meter | légale de planter les arbres de haute tige à la distance de deux |
| van de scheidingslijn tussen twee erven te planten (Cass., 16 oktober | mètres de la ligne séparative de deux héritages (Cass., 16 octobre |
| 2014, Arr. Cass., 2014, nr. 613). | 2014, Pas., 2014, n° 613). |
| Krachtens artikel 36 van hetzelfde Wetboek kan de houder van een | En vertu de l'article 36 du même Code, le titulaire d'un droit réel |
| zakelijk recht met betrekking tot de naburige grond de rooiing eisen | portant sur le terrain voisin peut exiger que les arbres plantés à une |
| van bomen die op een kortere afstand dan de wettelijke afstand zijn | distance moindre qu'à la distance légale soient arrachés. |
| geplant. Krachtens artikel 37 van hetzelfde Wetboek mag hij de wortels van de | En vertu de l'article 37 du même Code, celui-ci a le droit de couper |
| bomen van de nabuur die op zijn erf doorschieten, zelf weghakken | lui-même les racines des arbres du voisin qui avancent sur son |
| (derde lid), en heeft hij het recht van de nabuur te eisen dat hij de | héritage (alinéa 3) et le droit d'exiger du voisin qu'il coupe les |
| takken afsnijdt die uitsteken boven zijn erf (eerste lid). Vruchten | branches qui empiètent sur son héritage (alinéa 1er). Les fruits |
| die vanzelf op zijn grond vallen, behoren hem toe (tweede lid). Het | tombés naturellement sur son terrain lui appartiennent (alinéa 2). Le |
| recht om de wortels weg te hakken of de takken te doen afsnijden | droit de couper les racines ou de faire couper les branches est |
| verjaart niet (vierde lid). | imprescriptible (alinéa 4). |
| B.4. De artikelen 675 tot 680 van het Burgerlijk Wetboek regelen de | B.4. Les articles 675 à 680 du Code civil règlent la distance à |
| afstand die in acht moet worden genomen door de eigenaar die | respecter par le propriétaire qui ouvre des jours et des vues sur la |
| lichtopeningen en uitzichten op het eigendom van de nabuur maakt. | propriété du voisin. |
| B.5. De in artikel 35 van het Veldwetboek bedoelde erfdienstbaarheden | B.5. Les servitudes de plantations prévues par l'article 35 du Code |
| rural et les servitudes de jours et de vues prévues par les articles | |
| van beplantingen en de in de artikelen 675 tot 680 van het Burgerlijk | 675 à 680 du Code civil sont des servitudes légales qui grèvent, selon |
| Wetboek bedoelde erfdienstbaarheden van lichtopeningen en van | le cas, le fonds sur lequel l'arbre est planté ou le fonds sur lequel |
| uitzichten zijn wettelijke erfdienstbaarheden die rusten op, naar | les jours ou les vues sont percés, au profit du ou des fonds voisins. |
| gelang van het geval, het erf waarop de boom is geplant of het erf | |
| waarop de lichtopeningen of de uitzichten worden gemaakt, ten voordele | Aucune de ces dispositions n'étant d'ordre public, il est possible de |
| van het naburige erf of de naburige erven. | |
| Aangezien geen van die bepalingen van openbare orde is, is het | |
| mogelijk af te wijken van de bij die bepalingen vastgestelde | déroger aux distances légales établies par celles-ci. |
| wettelijke afstanden. | |
| B.6. Volgens de verwijzende rechter kan een eigenaar door de | B.6. Selon le juge a quo, un propriétaire peut acquérir par |
| dertigjarige verkrijgende verjaring, zoals voorzien in artikel 690 van | prescription acquisitive trentenaire, comme le prévoit l'article 690 |
| het Burgerlijk Wetboek, een erfdienstbaarheid verkrijgen die, naar | du Code civil, une servitude consistant, selon le cas, dans le droit |
| gelang van het geval, bestaat in het recht om bomen te hebben die op | d'avoir des arbres plantés à une distance moindre qu'à la distance |
| een kortere afstand dan de in artikel 35, eerste lid, van het | prévue à l'article 35, alinéa 1er, du Code rural ou dans le droit de |
| Veldwetboek bedoelde afstand zijn geplant of in het recht om een | |
| uitzicht te behouden dat niet in overeenstemming is met de bij de | conserver une vue non conforme aux distances fixées par les articles |
| artikelen 675 tot 680 van het Burgerlijk Wetboek bepaalde afstanden. | 675 à 680 du Code civil. |
| B.7. Krachtens artikel 690 van het Burgerlijk Wetboek worden voortdurende zichtbare erfdienstbaarheden verkregen door dertigjarig bezit. De eigenaar van een boom die sedert meer dan 30 jaar op een niet-conforme afstand is geplant en de eigenaar van een bouwwerk dat sedert meer dan 30 jaar is voorzien van een niet-conform uitzicht met overstek, door een balkon, een uitsprong of dergelijke, op het aanpalend erf, kunnen beiden, door dertigjarige verjaring, het recht verkrijgen om, naar gelang van het geval, de boom of de desbetreffende constructie te behouden. Volgens de verwijzende rechter wordt de omvang van de erfdienstbaarheid die de eigenaar van de boom door verjaring heeft verkregen, in het eerste geval evenwel beperkt, in die zin dat de in | B.7. En vertu de l'article 690 du Code civil, les servitudes continues et apparentes s'acquièrent par la possession de trente ans. Le propriétaire d'un arbre planté depuis plus de trente ans à une distance non conforme et le propriétaire d'un ouvrage muni depuis plus de trente ans d'une vue non conforme avec surplomb, par un balcon, une saillie ou autres, sur le fonds contigu, peuvent acquérir l'un et l'autre, par prescription trentenaire, le droit de maintenir, selon le cas, l'arbre ou la construction concernée. Selon le juge a quo, dans le premier cas, l'étendue de la servitude acquise par prescription par le propriétaire de l'arbre est toutefois |
| het geding zijnde bepaling, doordat zij het onverjaarbare karakter | restreinte, en ce sens qu'en consacrant le caractère imprescriptible |
| vastlegt van het recht van de nabuur om de wortels weg te hakken of de | du droit du voisin de couper les racines ou de faire couper les |
| takken te doen afsnijden, uitsluit dat de door de eigenaar van de boom | branches, la disposition en cause exclut que la servitude acquise par |
| verkregen erfdienstbaarheid zich uitstrekt tot de overhangende takken | le propriétaire de l'arbre s'étende aux branches et aux racines qui |
| en de doorschietende wortels. | avancent sur le fonds voisin. |
| B.8. Het werk met een niet-conform uitzicht is een door de mens tot | B.8. L'ouvrage muni d'une vue non conforme est un ouvrage matériel |
| stand gebracht materieel werk dat op ieder ogenblik kan worden | |
| waargenomen en dat niet in omvang wijzigt louter ingevolge het | réalisé par l'homme que l'on peut observer à tout moment et dont |
| verstrijken van de tijd. De verkrijgende verjaring van een dergelijke | l'ampleur ne se modifie pas par le seul effet de l'écoulement du |
| erfdienstbaarheid van uitzicht loopt in de regel van de dag van de | temps. La prescription acquisitive d'une telle servitude de vue court, |
| voltooiing van het werk waardoor de erfdienstbaarheid wordt | en règle, du jour de l'achèvement de l'ouvrage par lequel la servitude |
| uitgeoefend (Cass., 25 mei 1990, Arr. Cass., 1989-1990, nr. 559). | est exercée (Cass., 25 mai 1990, Pas., 1990, I, n° 559). |
| De omvang van een boom is daarentegen geen vaststaand gegeven doch | En revanche, l'ampleur d'un arbre ne constitue pas une donnée fixe |
| verandert louter ingevolge het verstrijken van de tijd. De groei van | mais se modifie par le seul écoulement du temps. La poussée des |
| boomtakken en -wortels wordt voornamelijk veroorzaakt door de natuur, | branches et des racines des arbres est principalement le fait de la |
| nature, laquelle a pour effet d'augmenter la charge du fonds voisin | |
| waarbij de last voor het naburige erf door overhangende takken of | résultant des branches et des racines qui avancent à la suite de cette |
| doorschietende wortels zal toenemen ingevolge die natuurlijke groei en | pousse naturelle et dans le cadre de laquelle il est très ardu, voire |
| waarbij het zeer moeilijk of zelfs onmogelijk is om exact te bepalen | impossible, de déterminer avec exactitude la date à laquelle la |
| op welke datum de dertigjarige verjaring ten aanzien van die takken of | prescription trentenaire commencerait à courir à l'égard de ces |
| die wortels zou ingaan. | branches ou de ces racines. |
| B.9. Gelet op die verschillende kenmerken van, enerzijds, een bouwwerk | B.9. Eu égard aux caractéristiques différentes, d'une part, d'un |
| met een niet-conform uitzicht dat feitelijk uitsteekt boven het | ouvrage muni d'une vue non conforme qui empiète matériellement sur le |
| naburige erf en, anderzijds, een boom met overhangende takken of | fonds voisin et, d'autre part, d'un arbre doté de branches ou de |
| doorschietende wortels, berust het verschil in behandeling tussen de | racines qui avancent sur le fonds voisin, la différence de traitement |
| respectievelijke eigenaars wat betreft de bij de in het geding zijnde | entre les propriétaires respectifs repose sur un critère de |
| bepaling opgelegde beperking van de omvang van de erfdienstbaarheid | distinction objectif et pertinent en ce qui concerne la restriction |
| die door verjaring is verkregen, op een objectief en pertinent | apportée, par la disposition en cause, à l'étendue de la servitude |
| criterium van onderscheid. | acquise par prescription. |
| B.10. Voor het overige moet het recht van de nabuur om de wortels weg | B.10. Pour le surplus, le droit du voisin de couper les racines et de |
| te hakken en de takken te doen afsnijden van een boom waarvan de | faire couper les branches d'un arbre dont le propriétaire a acquis le |
| eigenaar het recht heeft verkregen om hem op een kortere afstand dan | droit de le maintenir à une distance inférieure à la distance légale, |
| de wettelijke afstand te behouden, steeds worden uitgeoefend binnen de | doit toujours s'exercer dans les limites de l'abus de droit et de la |
| perken van het rechtsmisbruik en van de theorie van de burenhinder. | théorie des troubles de voisinage. |
| Het verschil in behandeling brengt dus geen onevenredige gevolgen met | La différence de traitement n'emporte donc pas des effets |
| zich mee. | disproportionnés. |
| B.11. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.11. La question préjudicielle appelle une réponse négative. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| Artikel 37, vierde lid, van het Veldwetboek schendt de artikelen 10 en | L'article 37, alinéa 4, du Code rural ne viole pas les articles 10 et |
| 11 van de Grondwet niet. | 11 de la Constitution. |
| Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, |
| 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| op 5 juli 2018. | la Cour constitutionnelle, le 5 juillet 2018. |
| De griffier, | Le greffier, |
| P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
| De voorzitter, | Le président, |
| J. Spreutels | J. Spreutels |