Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 81/2018 van 28 juni 2018 Rolnummer 6698 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 81 van de wet van 25 december 2016 tot wijziging van de rechtspositie van de gedetineerden en van het toezicht op de gevangeni Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 81/2018 van 28 juni 2018 Rolnummer 6698 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 81 van de wet van 25 december 2016 tot wijziging van de rechtspositie van de gedetineerden en van het toezicht op de gevangeni Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...) Extrait de l'arrêt n° 81/2018 du 28 juin 2018 Numéro du rôle : 6698 En cause : le recours en annulation de l'article 81 de la loi du 25 décembre 2016 modifiant le statut juridique des détenus et la surveillance des prisons et portant des disp La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges T. Merc(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 81/2018 van 28 juni 2018 Extrait de l'arrêt n° 81/2018 du 28 juin 2018
Rolnummer 6698 Numéro du rôle : 6698
In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 81 van de wet van 25 En cause : le recours en annulation de l'article 81 de la loi du 25
december 2016 tot wijziging van de rechtspositie van de gedetineerden décembre 2016 modifiant le statut juridique des détenus et la
en van het toezicht op de gevangenissen en houdende diverse bepalingen surveillance des prisons et portant des dispositions diverses en
inzake justitie, ingesteld door de Orde van Vlaamse balies en matière de justice, introduit par l'« Orde van Vlaamse balies » et
Dominique Matthys. Dominique Matthys.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges T.
rechters T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen en J. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen et J. Moerman, assistée
Moerman, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, du greffier F. Meersschaut, présidée par le président A. Alen,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 28 juni 2017 Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 28
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 29 juni juin 2017 et parvenue au greffe le 29 juin 2017, un recours en
2017, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 81 van de wet annulation de l'article 81 de la loi du 25 décembre 2016 modifiant le
van 25 december 2016 tot wijziging van de rechtspositie van de statut juridique des détenus et la surveillance des prisons et portant
gedetineerden en van het toezicht op de gevangenissen en houdende des dispositions diverses en matière de justice (publiée au Moniteur
diverse bepalingen inzake justitie (bekendgemaakt in het Belgisch
Staatsblad van 30 december 2016) door de Orde van Vlaamse balies en belge du 30 décembre 2016) a été introduit par l'« Orde van Vlaamse
Dominique Matthys, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. E. Maes, balies » et Dominique Matthys, assistés et représentés par Me E. Maes,
advocaat bij de balie te Brussel, en Mr. M. Denef, advocaat bij de avocat au barreau de Bruxelles, et Me M. Denef, avocat au barreau de
balie te Leuven. Louvain.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
B.1.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van artikel 81 B.1.1. Les parties requérantes demandent l'annulation de l'article 81
van de wet van 25 december 2016 tot wijziging van de rechtspositie van de la loi du 25 décembre 2016 modifiant le statut juridique des
de gedetineerden en van het toezicht op de gevangenissen en houdende détenus et la surveillance des prisons et portant des dispositions
diverse bepalingen inzake justitie (hierna : de wet van 25 december diverses en matière de justice (ci-après : la loi du 25 décembre
2016). 2016).
B.1.2. Vóór de wijziging ervan bij artikel 81 van de wet van 25 B.1.2. Avant sa modification par l'article 81 de la loi du 25 décembre
december 2016, bepaalde artikel 1017, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek : 2016, l'article 1017, alinéa 1er, du Code judiciaire disposait :
« Tenzij bijzondere wetten anders bepalen, verwijst ieder eindvonnis, « Tout jugement définitif prononce, même d'office, la condamnation aux
zelfs ambtshalve, de in het ongelijk gestelde partij in de kosten, dépens contre la partie qui a succombé, à moins que des lois
onverminderd de overeenkomst tussen partijen, die het eventueel particulières n'en disposent autrement et sans préjudice de l'accord
bekrachtigt ». des parties que, le cas échéant, le jugement décrète ».
B.1.3. Artikel 81 van de wet van 25 december 2016 vult artikel 1017, B.1.3. L'article 81 de la loi du 25 décembre 2016 complète l'article
eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek aan als volgt : 1017, alinéa 1er, du Code judiciaire par la phrase suivante :
« Niettemin worden nutteloze kosten, met inbegrip van de « Toutefois, les frais inutiles, y compris l'indemnité de procédure
rechtsplegingsvergoeding bedoeld in artikel 1022, zelfs ambtshalve ten visée à l'article 1022, sont mis à charge, même d'office, de la partie
laste gelegd van de partij die ze foutief heeft veroorzaakt ». qui les a causés fautivement ».
B.2. Het eerste middel is afgeleid uit een schending door de bestreden B.2. Le premier moyen est pris de la violation, par la disposition
bepaling van de artikelen 10, 11 en 13 van de Grondwet, al dan niet in attaquée, des articles 10, 11 et 13 de la Constitution, combinés ou
samenhang gelezen met de artikelen 6 en 13 van het Europees Verdrag non avec les articles 6 et 13 de la Convention européenne des droits
voor de rechten van de mens en met artikel 47 van het Handvest van de de l'homme et avec l'article 47 de la Charte des droits fondamentaux
grondrechten van de Europese Unie. Ten eerste zou de bestreden de l'Union européenne. Premièrement, la disposition attaquée
bepaling in het algemeen het recht op toegang tot de rechter van de in limiterait de manière générale et non justifiée le droit d'accès au
het gelijk gestelde partij op een niet-verantwoorde wijze beperken. juge de la partie ayant obtenu gain de cause. Deuxièmement, en ce qui
Ten tweede zou ze, specifiek wat de invordering van geldschulden concerne plus spécifiquement le recouvrement de dettes d'argent, la
betreft, een niet-verantwoord verschil in behandeling instellen disposition attaquée ferait naître une différence de traitement non
tussen, enerzijds, schuldeisers van een betwiste geldschuld en, justifiée entre, d'une part, les créanciers d'une dette contestée et,
anderzijds, schuldeisers van een klaarblijkelijk onbetwiste geldschuld d'autre part, les créanciers d'une dette manifestement non contestée
of van een geldschuld waarvan niet geweten is of die zal worden ou d'une dette dont on ne sait si elle sera contestée, étant donné que
betwist, aangezien de laatstgenoemden het financiële risico voor de ces derniers devraient supporter le risque financier d'une
kosten van het geding zouden moeten dragen en aldus zouden beschikken condamnation au paiement des frais de procédure et disposeraient donc
over een beperkter recht op toegang tot de rechter. d'un droit d'accès au juge plus limité.
Het tweede middel is afgeleid uit een schending door de bestreden Le second moyen est pris de la violation, par la disposition attaquée,
bepaling van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang des articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec les principes
gelezen met de algemene beginselen van de rechtsstaat en van het généraux de l'Etat de droit et de l'équilibre des pouvoirs, avec le
evenwicht der machten, met het beschikkingsbeginsel, met de rechten principe dispositif, avec les droits de la défense, avec les articles
van verdediging, met de artikelen 6 en 13 van het Europees Verdrag 6 et 13 de la Convention européenne des droits de l'homme et avec
voor de rechten van de mens en met artikel 47 van het Handvest van de l'article 47 de la Charte des droits fondamentaux de l'Union
grondrechten van de Europese Unie, doordat aan de rechter de européenne, en ce que la disposition attaquée confère au juge le
bevoegdheid wordt toegekend om ambtshalve de nutteloze kosten ten pouvoir de mettre d'office les frais de procédure inutiles à charge de
laste van de in het gelijk gestelde partij te leggen wanneer ze die la partie ayant obtenu gain de cause, lorsque celle-ci les a causés
foutief heeft veroorzaakt. fautivement.
B.3.1. Uit de rechtspraak van het Hof van Cassatie volgt dat hoewel, B.3.1. Il ressort de la jurisprudence de la Cour de cassation que si,
in de regel, de partij die in het ongelijk is gesteld in de kosten en règle, la partie qui a succombé doit être condamnée aux dépens,
moet worden verwezen, die kosten ten laste kunnen worden gelegd van de ceux-ci peuvent être mis à charge de l'autre partie si elle les a
andere partij als zij ze door haar fout heeft veroorzaakt (Cass., 24 causés par sa faute (Cass. 24 avril 1978, Pas., 1978, I, p. 955; Cass.
april 1978, Arr. Cass., 1978, p. 965; Cass., 14 mei 2001, Arr. Cass.,
2001, nr. 280; Cass., 7 oktober 2013, Arr. Cass., 2013, nr. 501). 14 mai 2001, Pas., 2001, n° 280; Cass., 7 octobre 2013, Pas., 2013, n°
Opdat er sprake kan zijn van een fout, is vereist dat een normaal 501). Il ne peut être question d'une faute qu'à la condition qu'une
voorzichtige persoon, in dezelfde omstandigheden geplaatst, partie normalement prudente, placée dans les mêmes circonstances,
redelijkerwijze anders zou hebben gehandeld (Cass., 7 oktober 2013, voormeld). aurait raisonnablement agi autrement (Cass. 7 octobre 2013, précité).
Aldus wordt toepassing gemaakt van de artikelen 1382 en 1383 van het Il est ainsi fait application des articles 1382 et 1383 du Code civil,
Burgerlijk Wetboek, die bijzondere wettelijke bepalingen zijn in de qui sont des dispositions légales particulières au sens de l'article
zin van artikel 1017, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek (Cass., 1017, alinéa 1er, du Code judiciaire (Cass., 24 avril 1978, Pas.,
24 april 1978, Arr. Cass., 1978, p. 965; Cass., 12 oktober 2017, 1978, I, p. 955; Cass., 12 octobre 2017, C.17.0120.N).
C.17.0120.N). B.3.2. Uit de parlementaire voorbereiding van de bestreden bepaling B.3.2. Il ressort des travaux préparatoires de la disposition attaquée
blijkt dat beoogd wordt die rechtspraak te bevestigen door artikel que le législateur a voulu confirmer cette jurisprudence en complétant
1017, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek aan te vullen met een l'article 1017, alinéa 1er, du Code judiciaire par une disposition
bepaling waarin wordt gesteld dat nutteloze kosten ten laste worden selon laquelle les frais inutiles sont mis à charge de la partie ayant
gelegd van de in het gelijk gestelde partij die ze foutief heeft obtenu gain de cause qui les a causés fautivement (Doc. parl.,
veroorzaakt (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC 54-1986/001, pp. 5 en Chambre, 2015-2016, DOC 54-1986/001, pp. 5 et 53-54; Doc. parl.,
53-54; Parl. St., Kamer, 2016-2017, DOC 54-1986/005, pp. 7 en 20-21). Chambre, 2016-2017, DOC 54-1986/005, pp. 7 et 20-21).
B.3.3. Met betrekking tot de bestreden bepaling verklaarde de minister B.3.3. En ce qui concerne la disposition attaquée, le ministre de la
van Justitie : Justice a indiqué :
« De bedoeling was de rechtspraak van het Hof van Cassatie (arrest van « L'intention était de reprendre la jurisprudence de la Cour de
7 oktober 2013) over te nemen, die stelt dat de eiser tot betaling van cassation (arrêt du 7 octobre 2013), selon laquelle la partie
de kosten kan worden veroordeeld indien hij die kosten op foutieve demanderesse peut être condamnée aux dépens qu'elle a causés
wijze heeft veroorzaakt. Er is dus een fout nodig » (Parl. St., Kamer, fautivement. Il faut donc une faute » (Doc. parl., Chambre, 2016-2017,
2016-2017, DOC 54-1986/005, p. 20). DOC 54-1986/005, p. 20).
Hij verklaarde ook dat Il a également déclaré que :
« de wet erop gericht is komaf te maken met de bij de hoven en « la loi vise à clarifier la confusion existante au sein des cours et
rechtbanken heersende verwarring omtrent die rechtspraak van het Hof tribunaux par rapport à cette jurisprudence de la Cour de cassation »
van Cassatie » (ibid., p. 21). (ibid., p. 21).
B.3.4. Voorts preciseert de parlementaire voorbereiding met betrekking B.3.4. De plus, les travaux préparatoires précisent, quant à la
tot de vereiste dat de kosten foutief moeten zijn veroorzaakt : condition selon laquelle les dépens doivent avoir été causés fautivement :
« Het ligt voor de hand, zoals wordt uiteengezet in de memorie van « Il est évident, comme il est expliqué dans l'exposé des motifs du
toelichting, dat een winnende partij slechts in de kosten wordt projet de loi, qu'une partie qui gagne son procès ne peut être
verwezen indien zij die heeft veroorzaakt op foutieve wijze, met condamnée aux dépens que si elle les a causés fautivement, en d'autres
andere woorden indien zij een onrechtmatige daad begaat, net zoals is mots, si elle a commis un quasi-délit, également comme il est requis
vereist voor schadevergoeding wegens een ' tergende of roekeloze ' pour le dédommagement d'un acte ' vexatoire ou téméraire '. Comme l'a
proceshandeling. Zoals het Hof van Cassatie heeft gezegd in een arrest exprimé la Cour de cassation dans son arrêt du 7 octobre 2013, [les
van 7 oktober 2013 is dan ook, voor het ten laste leggen van de frais de procédure inutiles ne peuvent être mis à charge d'une des
kosten, ' vereist dat een normaal voorzichtige persoon, in dezelfde parties qu'à la condition qu'] ' une partie normalement prudente,
omstandigheden geplaatst, redelijkerwijze anders zou hebben gehandeld placée dans les mêmes circonstances, aurait raisonnablement agi
' » (Parl. St., Kamer, 2016-2017, DOC 54-1986/003, p. 68). autrement ' » (Doc. parl., Chambre, 2016-2017, DOC 54-1986/003, p. 68).
B.4.1. Het recht op toegang tot de rechter, dat een onderdeel is van B.4.1. Le droit d'accès au juge, qui constitue un aspect du droit à un
het recht op een eerlijk proces en dat met inachtneming van de procès équitable et qui doit être garanti à chacun dans le respect des
artikelen 10 en 11 van de Grondwet aan eenieder moet worden articles 10 et 11 de la Constitution, peut faire l'objet de
gewaarborgd, kan het voorwerp uitmaken van beperkingen, ook van limitations, y compris de nature financière. Toutefois, ces
financiële aard. Die beperkingen mogen echter geen afbreuk doen aan de limitations ne peuvent porter atteinte à la substance même du droit
essentie zelf van het recht op toegang tot een rechter. Voorts zijn d'accès au juge. En outre, ces limitations ne sont pas compatibles
beperkingen niet verenigbaar met het recht op toegang tot de rechter avec le droit d'accès au juge si elles ne tendent pas à un but
als zij geen wettig doel nastreven en als er geen redelijk verband van légitime et s'il n'existe pas de rapport raisonnable de
evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde proportionnalité entre les moyens employés et le but visé (CEDH, 28
doel (EHRM, 28 mei 1985, Ashingdane t. Verenigd Koninkrijk, § 57; 21 mai 1985, Ashingdane c. Royaume-Uni, § 57; 21 septembre 1994, Fayed c.
september 1994, Fayed t. Verenigd Koninkrijk, § 65; grote kamer, 14 Royaume-Uni, § 65; grande chambre, 14 décembre 2006, Markovic et
december 2006, Markovic e.a. t. Italië, § 99). autres c. Italie, § 99).
B.4.2. Op zich doet een regeling die de kosten ten laste van een van B.4.2. En soi, des règles qui mettent des frais à charge d'une des
de partijen legt geen afbreuk aan dat recht. parties ne portent pas atteinte à ce droit.
Hoewel de kosten in de regel ten laste worden gelegd van de in het Bien qu'en règle générale, les frais de procédure soient mis à charge
ongelijk gestelde partij, staat het recht op toegang tot de rechter de la partie qui succombe, le droit d'accès au juge ne fait pas
evenmin in de weg aan een regeling die de rechter in bijzondere davantage obstacle à des règles qui autorisent le juge, dans des
omstandigheden toestaat de kosten geheel of ten dele ten laste te circonstances particulières, à mettre les frais totalement ou
leggen van de partij die in het gelijk wordt gesteld. partiellement à charge de la partie qui obtient gain de cause.
Het recht op toegang tot de rechter dient evenwel op een Le droit d'accès au juge doit toutefois être garanti de manière non
niet-discriminerende wijze te worden gewaarborgd. discriminatoire.
B.5.1. De regeling om nutteloze kosten ten laste te leggen van de B.5.1. La règle selon laquelle les frais inutiles sont mis à charge de
partij die ze foutief heeft veroorzaakt, vloeit voort uit de la partie qui les a causés par sa faute est un corollaire du devoir de
verplichting tot loyauteit tussen procespartijen. De wetgever beoogt loyauté entre parties au procès. Le législateur vise ainsi à
aldus de proceseconomie en de procesloyauteit te bevorderen en ook encourager l'économie et la loyauté de la procédure et à éviter
rechtsonzekerheid te vermijden, door de hierboven vermelde rechtspraak également toute insécurité juridique, en confirmant la jurisprudence
van het Hof van Cassatie te bevestigen. De bestreden bepaling streeft de la Cour de cassation reproduite plus haut. La disposition attaquée
aldus wettige doelstellingen na en is pertinent ten aanzien van die doelstellingen. B.5.2. Een dergelijke regeling vormt geen onevenredige beperking van het recht op toegang tot de rechter van de in het gelijkgestelde partij, aangezien haar enkel de nutteloze gerechtskosten die ze foutief heeft veroorzaakt, ten laste wordt gelegd. De wetgever vermocht redelijkerwijze te oordelen dat dergelijke kosten een loyale procesvoering te buiten gaan en niet ten laste dienen te worden gelegd van de in het ongelijk gestelde partij. B.5.3. Het komt aan de rechter toe om na te gaan of er bij een procespartij sprake is van een fout die in causaal verband staat met nutteloos geachte proceskosten en om de bestreden bepaling toe te passen met eerbiediging van het recht op toegang tot de rechter en van het recht van verdediging. De beslissing die hierover wordt genomen, moet worden gemotiveerd. poursuit donc des objectifs légitimes et est pertinente au regard de ceux-ci. B.5.2. Une telle règle ne limite pas de manière disproportionnée le droit d'accès au juge de la partie ayant obtenu gain de cause, étant donné que seuls les frais de procédure inutiles qu'elle a causés par sa faute sont mis à sa charge. Le législateur a pu raisonnablement considérer que de tels frais de procédure excèdent les limites de la loyauté procédurale et ne doivent pas être mis à charge de la partie succombante. B.5.3. Il appartient au juge d'examiner si l'une des parties au procès a commis une faute en lien causal avec des frais de procédure jugés inutiles et d'appliquer la disposition attaquée dans le respect du droit d'accès au juge et des droits de la défense. La décision prise à cet égard doit être motivée.
Uit de bewoording van de bestreden bepaling vloeit voort dat de Il découle de la formulation de la disposition attaquée que le juge
rechter de beslissing om foutief gemaakte kosten ten laste te leggen peut mettre d'office les frais de procédure à charge de la partie qui
van de partij die ze heeft veroorzaakt ambtshalve kan nemen en dus les a causés par sa faute et donc sans qu'une demande ait été faite en
zonder dat dit door de partijen is gevorderd. ce sens par les parties.
Die bevoegdheid stelt hem evenwel niet vrij van de verplichting om de Ce pouvoir n'exonère toutefois pas le juge de l'obligation de donner
partijen in de gelegenheid te stellen zich over het al dan niet aux parties l'occasion de s'exprimer sur le caractère fautif ou non
foutief karakter van de nutteloze kosten uit te spreken. Vooraleer de des frais de procédure inutiles. Avant de pouvoir mettre d'office des
rechter ambtshalve de in het gelijk gestelde partij kosten ten laste frais à charge de la partie ayant obtenu gain de cause, en vertu de
kan leggen krachtens artikel 1017, eerste lid, van het Gerechtelijk l'article 1017, alinéa 1er, du Code judiciaire, le juge doit donc
Wetboek, dient hij de partijen dan ook eerst te horen over deze
kwestie. Er anders over oordelen, zou niet verenigbaar zijn met het d'abord entendre les parties sur cette question. En juger autrement
recht van verdediging (zie in dezelfde zin : Cass., 29 april 2013, violerait les droits de la défense (cf. dans le même sens : Cass. 29
Arr. Cass., 2013, nr. 265). avril 2013, Pas., 2013, n° 265).
B.6.1. De kritiek van de verzoekende partijen heeft ook betrekking op B.6.1. La critique formulée par les parties requérantes concerne
de specifieke gevolgen die de bestreden bepaling zou hebben voor de également les effets spécifiques de la disposition attaquée sur la
procedure voor de invordering van onbetwiste geldschulden, zoals procédure de recouvrement des dettes non contestées, telle qu'elle est
geregeld bij de artikelen 1394/20 tot 1394/27 van het Gerechtelijk réglée par les articles 1394/20 à 1394/27 du Code judiciaire, insérés
Wetboek, ingevoegd bij de artikelen 32 tot 40 van de wet van 19 par les articles 32 à 40 de la loi du 19 octobre 2015 modifiant le
oktober 2015 houdende wijziging van het burgerlijk procesrecht en droit de la procédure civile et portant des dispositions diverses en
houdende diverse bepalingen inzake justitie. matière de justice.
B.6.2. Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat de wetgever heeft B.6.2. Il ressort des travaux préparatoires que le législateur a
geoordeeld dat de invoering van de procedure voor de invordering van estimé que l'introduction de la procédure de recouvrement de dettes
onbetwiste geldschulden bij de voormelde wet van 19 oktober 2015, de d'argent non contestées par la loi du 19 octobre 2015 précitée,
bestreden bepaling aan belang doet winnen (Parl. St., Kamer, donnerait plus d'importance à la disposition attaquée (Doc. parl.,
2015-2016, DOC 54-1986/001, pp. 54-56). Chambre, 2015-2016, DOC 54-1986/001, pp. 54-56).
Tegelijk werd echter ook benadrukt « dat het niet de bedoeling is Il a toutefois aussi été souligné que « le but n'est pas d'obliger les
schuldeisers van onbetwiste geldschulden te verplichten een procedure créanciers de dettes d'argent non contestées à engager une procédure
van invordering van onbetwiste geldschulden in te stellen vooraleer de recouvrement de dettes d'argent non contestées avant de pouvoir
zij zich tot de rechter mogen wenden » (Parl. St., Kamer, 2015-2016, s'adresser au juge » (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-1986/001,
DOC 54-1986/001, p. 55). p. 55).
B.6.3. Het loutere feit dat een onbetwiste geldschuld ressorteert B.6.3. Le simple fait qu'une dette non contestée relève du champ
onder het toepassingsgebied van de procedure bedoeld in artikel d'application de la procédure visée à l'article 1394/20 du Code
1394/20 van het Gerechtelijk Wetboek sluit bijgevolg niet uit dat zij judiciaire n'exclut donc pas qu'elle puisse être recouvrée par voie
langs gerechtelijke weg kan worden ingevorderd nu dat artikel enkel judiciaire, étant donné que cet article dispose seulement qu'une telle
bepaalt dat een dergelijke schuld namens en voor rekening van de dette peut être recouvrée au nom et pour compte du créancier, à la
schuldeiser op verzoek van diens advocaat door een gerechtsdeurwaarder demande de l'avocat du créancier, par un huissier de justice. Cette
kan worden ingevorderd. Die wijze van invordering is derhalve niet procédure de recouvrement de dettes est dès lors facultative.
verplicht. B.6.4. Bij zijn arrest van 12 oktober 2017 (C.17.0120.N) heeft het Hof B.6.4. Par son arrêt du 12 octobre 2017 (C.17.0120.N), la Cour de
van Cassatie geoordeeld : cassation a jugé :
« 3. Artikel 1017, eerste lid, Gerechtelijk Wetboek, in zijn versie « 3. L'article 1017, alinéa 1er, du Code judiciaire, dans sa version
voor de wijziging door de wet van 25 december 2016, bepaalt dat, antérieure à la modification opérée par la loi du 25 décembre 2016,
tenzij bijzondere wetten anders bepalen, ieder eindvonnis, zelfs dispose que tout jugement définitif prononce, même d'office, la
ambtshalve, de in het ongelijk gestelde partij verwijst in de kosten, condamnation aux dépens contre la partie qui a succombé, à moins que
onverminderd de overeenkomst tussen partijen die het eventueel des lois particulières n'en disposent autrement et sans préjudice de
bekrachtigt. l'accord des parties que, le cas échéant, le jugement décrète.
De artikelen 1382 en 1383 Burgerlijk Wetboek zijn bijzondere Les articles 1382 et 1383 du Code civil sont des dispositions légales
wettelijke bepalingen in de zin van artikel 1017, eerste lid, particulières au sens de l'article 1017, alinéa 1er, du Code
Gerechtelijk Wetboek. Krachtens deze bepalingen kunnen de kosten ten judiciaire. En vertu de ces dispositions, les dépens peuvent être mis
laste van de niet in het ongelijk gestelde partij worden gelegd indien à charge de la partie qui n'a pas succombé s'ils ont été causés par sa
deze door haar fout zijn veroorzaakt. faute.
[...] [...]
4. Uit de parlementaire voorbereiding en uit de tekst van artikel 4. Il ressort des travaux préparatoires et du libellé de l'article
1394/20 Gerechtelijk Wetboek blijkt dat de procedure van invordering 1394/20 du Code judiciaire que la procédure de recouvrement de dettes
van onbetwiste geldschulden facultatief is en dat een schuldeiser de d'argent non contestées est facultative et qu'un créancier conserve la
mogelijkheid behoudt om de geldschulden in te vorderen via een gewone possibilité d'introduire une demande de recouvrement de dette par la
gerechtelijke procedure. voie judiciaire ordinaire.
Bovendien kunnen interesten en schadebedingen via deze procedure En outre, les intérêts et clauses pénales ne peuvent être recouvrés
maximaal ten belope van 10 pct. van de hoofdsom worden ingevorderd en dans le cadre de cette procédure que jusqu'à concurrence de 10 % du
verloopt minstens een maand en acht dagen vooraleer een uitvoerbaar montant principal et il s'écoule au moins un mois et huit jours avant
verklaard proces-verbaal van niet-betwisting kan worden afgeleverd. qu'un procès-verbal de non-contestation rendu exécutoire puisse être
Uit het vorenstaande volgt dat de keuze voor een gewone gerechtelijke dressé. Il suit de ce qui précède que le choix de recourir à la procédure
procedure in plaats van voor de procedure van invordering van judiciaire ordinaire en lieu et place de la procédure de recouvrement
onbetwiste geldschulden, op zich geen fout uitmaakt, noch blijk geeft des dettes d'argent non contestées n'est pas en soi constitutif de
van procesmisbruik ». faute et ne témoigne pas davantage d'un abus de procédure ».
B.6.5. Aldus is het Hof van Cassatie van oordeel dat het loutere feit B.6.5. La Cour de cassation juge ainsi que le seul fait que le
dat een schuldeiser van een onbetwiste geldschuld ervoor kiest om geen créancier d'une dette non contestée choisisse de ne pas recourir à la
gebruik te maken van de administratieve procedure tot het invorderen procédure administrative de recouvrement de la dette n'est pas, en
van de schuld, op zich geen fout uitmaakt en dus niet volstaat opdat soi, constitutif d'une faute et qu'il ne suffit donc pas pour que les
de kosten van de gerechtelijke procedure te zijnen laste zullen worden frais de la procédure judiciaire soient mis à charge de ce créancier.
gelegd. Teneinde de bestreden bepaling in een dergelijk geval te Pour que la disposition attaquée puisse être appliquée dans un tel
kunnen toepassen, dient vast te staan dat een normaal voorzichtig cas, il doit être établi qu'une personne normalement prudente, placée
persoon in dezelfde omstandigheden anders zou hebben gehandeld, wat dans les mêmes circonstances, aurait raisonnablement agi autrement, ce
door de rechter geval per geval moet worden onderzocht en gemotiveerd. que le juge doit examiner au cas par cas et motiver.
B.6.6. De verzoekende partijen verwijzen ten slotte naar de toepassing B.6.6. Enfin, les parties requérantes renvoient à l'application de la
van de bestreden bepaling in de specifieke situatie waarin de disposition attaquée dans la situation spécifique où le créancier
schuldeiser van een geldschuld opteert voor de invordering ervan via d'une dette d'argent opte pour le recouvrement de cette dette par le
de gemeenrechtelijke procedure en niet via de administratieve biais de la procédure de droit commun et non de la procédure
procedure vervat in de artikelen 1394/20 en volgende van het administrative contenue dans les articles 1394/20 et suivants du Code
Gerechtelijk Wetboek, en waarbij de schuldenaar verstek laat gaan. judiciaire, et où le débiteur fait défaut.
Ook in een dergelijk geval kan de schuldeiser die in het gelijk wordt Même dans un tel cas, le créancier qui obtient gain de cause ne peut
gesteld op grond van de bestreden bepaling slechts worden veroordeeld être condamné, sur la base de la disposition attaquée, au paiement de
tot de betaling van nutteloos veroorzaakte proceskosten indien hij frais de procédure inutiles que s'il les a causés par sa faute, ce que
foutief heeft gehandeld, wat steeds door de rechter in het concrete doit toujours examiner et motiver le juge dans le cas concret, sous le
geval moet worden onderzocht en gemotiveerd, onder de controle van het contrôle de la Cour de cassation.
Hof van Cassatie.
B.7. Rekening houdend met hetgeen is vermeld in B.6.4 en B.6.5 en B.7. Compte tenu de ce qui est dit en B.6.4 et B.6.5, et sous réserve
onder voorbehoud van de interpretatie vermeld in B.5.3, schendt de de l'interprétation mentionnée en B.5.3, la disposition attaquée ne
bestreden bepaling de in B.2 vermelde grondwets- en verdragsbepalingen viole pas les dispositions constitutionnelles et conventionnelles
niet. citées en B.2.
B.8. Bijgevolg zijn de middelen niet gegrond. B.8. Partant, les moyens ne sont pas fondés.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
verwerpt het beroep, rekening houdend met hetgeen is vermeld in B.6.4 rejette le recours, compte tenu de ce qui est dit en B.6.4 et B.6.5 et
en B.6.5 en onder voorbehoud van de interpretatie vermeld in B.5.3. sous réserve de l'interprétation mentionnée en B.5.3.
Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier
het Grondwettelijk Hof, op 28 juni 2018. 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 28 juin 2018.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
A. Alen A. Alen
^