Uittreksel uit arrest nr. 52/2018 van 26 april 2018 Rolnummer 6621 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 25 tot 27 van de programmawet van 3 augustus 2016, ingesteld door het « Algemeen Christelijk Vakverbond van België (...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...) | Extrait de l'arrêt n° 52/2018 du 26 avril 2018 Numéro du rôle : 6621 En cause : le recours en annulation des articles 25 à 27 de la loi-programme du 3 août 2016, introduit par la « Confédération des syndicats chrétiens de Belgique » et a(...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges J.-P. S(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 52/2018 van 26 april 2018 | Extrait de l'arrêt n° 52/2018 du 26 avril 2018 |
Rolnummer 6621 | Numéro du rôle : 6621 |
In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 25 tot 27 van | En cause : le recours en annulation des articles 25 à 27 de la |
de programmawet (II) van 3 augustus 2016, ingesteld door het « | loi-programme (II) du 3 août 2016, introduit par la « Confédération |
Algemeen Christelijk Vakverbond van België » en anderen. | des syndicats chrétiens de Belgique » et autres. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de | composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges J.-P. |
rechters J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en R. | Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et R. Leysen, |
Leysen, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder | assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président A. |
voorzitterschap van voorzitter A. Alen, | Alen, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging | I. Objet du recours et procédure |
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 16 februari | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 16 |
2017 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 20 | février 2017 et parvenue au greffe le 20 février 2017, un recours en |
februari 2017, is beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen | |
25 tot 27 van de programmawet (II) van 3 augustus 2016 (bekendgemaakt | annulation des articles 25 à 27 de la loi-programme (II) du 3 août |
in het Belgisch Staatsblad van 16 augustus 2016) door het « Algemeen | 2016 (publiée au Moniteur belge du 16 août 2016) a été introduit par |
Christelijk Vakverbond van België », het « Algemeen Belgisch | la « Confédération des syndicats chrétiens de Belgique », la « |
Vakverbond », de « Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België | Fédération générale du travail de Belgique », la « Centrale Générale |
», « ACV Voeding en Diensten », « ABVV Horval », Mario Coppens, Rudy | des Syndicats Libéraux de Belgique », « CSC Alimentation et Services |
De Leeuw, Marc Leemans, Alain Detemmerman, Pia Stalpaert, Arnaud | », « FGTB Horval », Mario Coppens, Rudy De Leeuw, Marc Leemans, Alain |
Delfosse en Peter Geurs, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. J. | Detemmerman, Pia Stalpaert, Arnaud Delfosse et Peter Geurs, assistés |
Buelens, advocaat bij de balie te Brussel. | et représentés par Me J. Buelens, avocat au barreau de Bruxelles. |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de bestreden bepalingen en de omvang van het beroep | Quant aux dispositions attaquées et à l'étendue du recours |
B.1.1. De bestreden artikelen 25 tot 27 van de programmawet (II) van 3 | B.1.1. Les articles 25 à 27 attaqués de la loi-programme (II) du 3 |
augustus 2016 bepalen : | août 2016 disposent : |
« Art. 25.In artikel 31, eerste lid, van de wet van 16 november 2015 |
« Art. 25.A l'article 31, alinéa 1er, de la loi du 16 novembre 2015 |
houdende diverse bepalingen inzake sociale zaken worden de volgende | portant des dispositions diverses en matière sociale, les |
wijzigingen aangebracht : | modifications suivantes sont apportées : |
1° de woorden ' 143 uren ' worden vervangen door de woorden ' 91 uren | 1° les mots ' 143 heures ' sont remplacés par les mots ' 91 heures '; |
'; 2° de woorden ' artikel 26bis, § 2bis, derde lid ' worden vervangen | 2° les mots ' article 26bis, § 2bis, alinéa 3 ' sont remplacés par les |
door de woorden ' artikel 26bis, § 2bis, eerste lid '. | mots ' article 26bis, § 2bis, alinéa 1er '. |
Art. 26.In artikel 35 van dezelfde wet worden de woorden ' verricht |
Art. 26.A l'article 35 de la même loi, les mots ' effectuées |
overeenkomstig artikel 32 ' vervangen door de woorden ' bedoeld in | conformément à l'article 32 ' sont remplacés par les mots ' visées à |
artikel 31 '. | l'article 31 '. |
Art. 27.De artikelen 25 en 26 hebben uitwerking met ingang van 1 |
Art. 27.Les articles 25 et 26 produisent leurs effets le 1er janvier |
januari 2016 ». | 2016 ». |
B.1.2. De aldus gewijzigde artikelen 31 en 35 van de wet van 16 | B.1.2. Les articles 31 et 35, ainsi modifiés, de la loi du 16 novembre |
november 2015 houdende diverse bepalingen inzake sociale zaken bepalen | 2015 portant des dispositions diverses en matière sociale disposent : |
: « Art. 31.De 91 uren als bedoeld in artikel 26bis, § 2bis, eerste |
« Art. 31.Les 91 heures visées à l'article 26bis, § 2bis, alinéa 1er, |
lid, van de arbeidswet van 16 maart 1971, die op vraag van de | de la loi du 16 mars 1971 sur le travail, qui ne doivent pas, à la |
werknemer niet moeten worden ingehaald, worden verhoogd tot 300 uren | demande du travailleur, être récupérées, sont augmentées à 300 heures |
per kalenderjaar bij de werkgevers of, in geval van uitzendarbeid, bij | par année calendrier chez les employeurs ou, en cas de travail |
de gebruikers van wie de activiteit ressorteert onder het paritair | intérimaire, chez les utilisateurs dont l'activité ressort de la |
comité voor het hotelbedrijf (PC 302). | commission paritaire de l'industrie hôtelière (PC 302). |
Zij worden verhoogd tot 360 uren voor de werknemers tewerkgesteld bij | Elles sont augmentées à 360 heures pour les travailleurs qui sont |
werkgevers die in elke plaats van uitbating gebruik maken van het | engagés par des employeurs qui en tout lieu d'exploitation font usage |
geregistreerd kassasysteem als bedoeld in het koninklijk besluit van | de la caisse enregistreuse visée dans l'arrêté royal du 30 décembre |
30 december 2009 tot het bepalen van de definitie en de voorwaarden | 2009 fixant la définition et les conditions auxquelles doit répondre |
waaraan een geregistreerd kassasysteem in de horecasector moet | un système de caisse enregistreuse dans le secteur horeca et qui ont |
voldoen, en die dit kassasysteem overeenkomstig dat besluit hebben | déclaré cette caisse enregistreuse auprès de l'administration fiscale |
aangegeven bij de belastingadministratie ». | conformément à cet arrêté ». |
« Art. 35.Het overloon bepaald bij artikel 29, § 1, van de arbeidswet |
« Art. 35.Le sursalaire prévu à l'article 29, § 1er, de la loi du 16 |
van 16 maart 1971 is niet van toepassing op de overuren bedoeld in | mars 1971 sur le travail n'est pas applicable aux heures |
artikel 31 ». | supplémentaires visées à l'article 31 ». |
B.1.3. Artikel 26bis, § 2bis, van de arbeidswet van 16 maart 1971, | B.1.3. L'article 26bis, § 2bis, de la loi du 16 mars 1971 sur le |
waarnaar in artikel 31 van de wet van 16 november 2015 wordt verwezen, | travail, auquel l'article 31 de la loi du 16 novembre 2015 se réfère, |
bepaalt : | dispose : |
« Op vraag van de werknemer worden 91 uren per kalenderjaar, | « A la demande du travailleur, 91 heures par année civile, prestées en |
gepresteerd overeenkomstig artikel 25 of artikel 26, § 1, 3°, niet | vertu de l'article 25 ou de l'article 26, § 1er, 3°, ne seront pas |
aangerekend bij de berekening van het gemiddelde bedoeld in paragraaf | comptées dans le calcul de la moyenne prévue au paragraphe 1er et ne |
1 en niet in aanmerking genomen voor de naleving van de grens bedoeld | seront pas prises en compte pour le respect de la limite prévue au |
bij paragraaf 1bis. | paragraphe 1erbis. |
De werknemer moet deze vraag gesteld hebben nog voor de betaalperiode | Cette demande du travailleur doit être formulée avant l'échéance de la |
gedurende welke de prestaties werden verricht, verlopen is. | période de paie au cours de laquelle ces prestations ont été effectuées. |
Deze 91 uren kunnen worden verhoogd tot 130 uren of tot 143 uren | Ces 91 heures peuvent être portées à 130 heures ou à 143 heures selon |
volgens de procedures vastgesteld door de Koning. In het kader van | les procédures fixées par le Roi. Dans le cadre de ces procédures, le |
deze procedures kan de Koning toelaten om af te wijken van de | Roi peut autoriser de déroger aux articles 11 et 12 de la loi du 8 |
artikelen 11 en 12 van de wet van 8 april 1965 tot instelling van de | avril 1965 instituant les règlements de travail. Dans l'application de |
arbeidsreglementen. Bij de toepassing van deze procedures, zal | ces procédures, une attention particulière sera accordée à l'emploi, à |
bijzondere aandacht besteed worden aan de werkgelegenheid, de | |
gezondheid en veiligheid van de werknemers en de kwaliteit van de | la santé et à la sécurité des travailleurs et à la qualité du travail |
arbeid ». | ». |
B.2. De bestreden bepalingen werden als volgt verantwoord : | B.2. Les dispositions attaquées ont été justifiées comme suit : |
« Artikel 25 heeft tot doel om artikel 31 van de wet van 16 november | « L'article 25 a pour objectif de mettre en concordance l'article 31 |
2015 houdende diverse bepalingen inzake sociale zaken in | de la loi du 16 novembre 2015 portant des dispositions diverses en |
overeenstemming te brengen met de oorspronkelijke bedoeling van de | matière sociale avec l'intention initiale du législateur de porter |
wetgever door het op vraag van de werknemer niet in te halen | automatiquement dans le secteur Horeca, via la loi, le crédit d'heures |
overurenkrediet in de horecasector automatisch via wet op te trekken | supplémentaires non récupérables, à la demande du travailleur, à 300 |
tot 300 of 360 uren, al naar gelang gebruik wordt gemaakt van het | ou 360 heures, dans la mesure où il est fait usage de la caisse |
geregistreerd kassasysteem, bepaald in artikel 31 van de wet van 16 | enregistreuse, tel que prévu à l'article 31 de la loi du 16 novembre |
november 2015 houdende diverse bepalingen inzake sociale zaken. | 2015 portant des dispositions diverses en matière sociale. |
Deze wijzigingen hebben tot gevolg dat het niet in te halen | Ces modifications ont pour conséquence que le crédit d'heures |
overurenkrediet, bedoeld in artikel 26bis, § 2bis, van de arbeidswet | supplémentaires non récupérables, visé à l'article 26bis, § 2bis, de |
van 16 maart 1971, in de horecasector automatisch via de wet - | la loi du 16 mars 1971 sur le travail, est augmenté automatiquement |
namelijk op grond van het nieuwe eerste lid van artikel 31 van de wet | dans le secteur Horeca via la loi - à savoir sur la base du nouvel |
van 16 november 2015 houdende diverse bepalingen inzake sociale zaken | alinéa 1er de l'article 31 de la loi du 16 novembre 2015 portant des |
- wordt verhoogd tot 300 uren of 360 uren bij gebruik van het | dispositions diverses en matière sociale - à 300 heures ou 360 heures |
geregistreerd kassasysteem, bepaald in hetzelfde artikel 31. | en cas d'utilisation d'une caisse enregistreuse, comme prévu dans le |
Het gaat dus niet om een maximumkrediet van 300/360 uren dat slechts | même article 31. Il ne s'agit donc pas d'un crédit maximum de 300/360 heures qui peut |
op grond van een sectorale collectieve arbeidsovereenkomst kan worden | seulement être mis en oeuvre par une convention collective sectorielle |
toegepast » (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC 54-1941/002, p. 3). | » (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-1941/002, p. 3). |
« Artikel 26 betreft een louter wetgevingstechnische verbetering » | « L'article 26 concerne une simple amélioration technique législative |
(ibid., p. 5). | » (ibid., p. 5). |
« Artikel 27 regelt de inwerkingtreding van de artikelen 25 en 26. | « L'article 27 règle l'entrée en vigueur des articles 25 et 26. Ces |
Deze artikelen zullen uitwerking hebben met ingang van 1 januari 2016. | articles produiront leurs effets à partir du 1er janvier 2016. |
De inwerkingtreding met uitwerking naar het verleden toe kan worden gemotiveerd door het feit dat : | L'entrée en vigueur rétroactive peut être motivée par le fait que : |
- het gaat om een rechtzetting, waarmee de wettekst in overeenstemming | - il s'agit d'une rectification permettant de mettre le texte de loi |
wordt gebracht met de oorspronkelijke bedoeling van de wetgever ten | en concordance avec l'intention initiale du législateur à l'époque de |
tijde van de inwerkingtreding; | l'entrée en vigueur; |
- deze oorspronkelijke bedoeling ten tijde van de inwerkingtreding ook | - cette intention initiale à l'époque de l'entrée en vigueur fut aussi |
als dusdanig werd gecommuniceerd, zodat de werknemers en de werkgevers | communiquée en tant que telle, de sorte que les travailleurs et les |
van de horecasector de gerechtvaardigde verwachting hadden vanaf 1 | employeurs du secteur de l'Horeca pouvaient légitimement s'attendre à |
ce qu'à compter du 1er janvier 2016, ils puissent (faire) prester un | |
januari 2016 een krediet van 300 of 360 sociaal en fiscaal voordelig | crédit de 300 ou 360 heures supplémentaires socialement et fiscalement |
behandelde overuren te kunnen (laten) presteren en hun prestaties | avantageuses et ont déjà sur cette base exécuté ou planifié leurs |
reeds op grond hiervan hebben uitgevoerd of ingepland, terwijl zij op | prestations, alors que sur base du texte de loi actuel, ils ne peuvent |
grond van de huidige wettekst slechts een krediet van 91 voordelige | (faire) prester qu'un crédit de 91 heures supplémentaires |
overuren kunnen (laten) presteren; | avantageuses; |
- de ondernemingen die dit krediet reeds hebben overschreden het | - les entreprises ayant déjà dépassé ce crédit courent le risque de se |
risico lopen op rechtzettingen en nabetaling van socialezekerheids- en | voir imposer des rectifications et des paiements rétroactifs de |
fiscale bijdragen; | cotisations de sécurité sociale et fiscales; |
- het een krediet per kalenderjaar betreft, zodat de inwerkingtreding | - il s'agit d'un crédit par année civile, de sorte que l'entrée en |
op 1 januari 2016 geen fundamentele gevolgen heeft; | vigueur au 1er janvier 2016 n'entraîne pas de conséquences |
- de inwerkingtreding met uitwerking naar het verleden toe, gelet op | fondamentales; - eu égard à ce qui précède, l'entrée en vigueur garantit la sécurité |
het voorgaande, de rechtszekerheid garandeert voor alle betrokken partijen » (ibid., p. 6). | juridique pour toutes les parties concernées » (ibid., p. 6). |
Ten aanzien van de ontvankelijkheid | Quant à la recevabilité |
B.3.1. De Ministerraad betwist de ontvankelijkheid van het beroep tot | B.3.1. Le Conseil des ministres conteste la recevabilité du recours en |
vernietiging bij gebrek aan het rechtens vereiste belang van de | annulation faute pour les parties requérantes de justifier de |
verzoekende partijen. | l'intérêt requis. |
B.3.2. Eén van de verzoekende partijen is een gewone werknemer in de | B.3.2. L'une des parties requérantes est un salarié ordinaire du |
horecasector die verbonden is door een voltijdse arbeidsovereenkomst. | secteur horeca qui est lié par un contrat de travail à temps plein. Il |
Hij doet blijken van het vereiste belang bij de vernietiging van de | justifie de l'intérêt requis pour postuler l'annulation de la |
bestreden bepaling, die het presteren van overuren in de horecasector | disposition attaquée, qui concerne la prestation d'heures |
betreft. | supplémentaires dans le secteur horeca. |
Er is derhalve geen aanleiding om na te gaan of de andere verzoekende | Il n'y a pas lieu dès lors de vérifier si les autres parties |
partijen over het vereiste belang beschikken. | requérantes disposent de l'intérêt requis. |
B.4.1. De Ministerraad voert voorts aan dat het beroep tot | B.4.1. Le Conseil des ministres fait ensuite valoir que le recours en |
vernietiging laattijdig is, omdat het enige middel in werkelijkheid | annulation est tardif, étant donné que le moyen unique serait en |
gericht zou zijn tegen de niet gewijzigde inhoud van de wet van 16 | réalité dirigé contre le contenu non modifié de la loi du 16 novembre |
november 2015, en niet tegen de thans bestreden bepalingen. | 2015, et non pas contre les dispositions actuellement attaquées. |
B.4.2. Om te voldoen aan de vereisten van artikel 3, § 1, van de | B.4.2. Pour satisfaire aux exigences de l'article 3, § 1er, de la loi |
bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof moet een | spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, un recours |
beroep tot vernietiging worden ingesteld binnen een termijn van zes | en annulation doit être introduit dans le délai de six mois suivant la |
maanden na de bekendmaking van de bestreden norm. | publication de la norme attaquée. |
Wanneer een wetgever in nieuwe wetgeving een oude bepaling overneemt | Lorsque, dans une législation nouvelle, le législateur reprend une |
en zich op die wijze de inhoud ervan toe-eigent, kan tegen de overgenomen bepaling een beroep worden ingesteld binnen zes maanden na de bekendmaking ervan. Wanneer de wetgever zich evenwel beperkt tot een louter legistieke of taalkundige ingreep of tot een coördinatie van bestaande bepalingen, wordt hij niet geacht opnieuw te legifereren en zijn de grieven ratione temporis onontvankelijk in zoverre zij in werkelijkheid tegen de voorheen reeds bestaande bepalingen zijn gericht. Bijgevolg moet worden nagegaan of het beroep tegen nieuwe bepalingen is gericht dan wel of het niet gewijzigde bepalingen betreft. | disposition ancienne et s'approprie de cette manière son contenu, un recours peut être introduit contre la disposition reprise, dans les six mois de sa publication. Toutefois, lorsque le législateur se limite à une intervention purement légistique ou linguistique ou à une coordination de dispositions existantes, il n'est pas censé légiférer à nouveau et les griefs sont irrecevables ratione temporis, en ce qu'ils sont en réalité dirigés contre les dispositions qui existaient déjà antérieurement. Il faut dès lors vérifier si le recours est dirigé contre des dispositions nouvelles ou s'il concerne des dispositions non modifiées. |
B.4.3. Het bestreden artikel 25 van de programmawet (II) van 3 | B.4.3. L'article 25 attaqué de la loi-programme (II) du 3 août 2016 |
augustus 2016 wijzigt artikel 31 van de wet van 16 november 2015, dat | modifie l'article 31 de la loi du 16 novembre 2015, qui prévoit pour |
voor de horecasector voorziet in de verhoging van het aantal overuren | le secteur horeca une augmentation du nombre d'heures supplémentaires |
dat de werknemer zonder inhaalrust kan presteren. | que le travailleur peut accomplir sans repos compensatoire. |
Krachtens het oorspronkelijke artikel 31 diende die verhoging van het | En vertu de l'article 31 originaire, cette augmentation du nombre |
aantal niet in te halen overuren te worden vastgesteld overeenkomstig | d'heures supplémentaires non récupérables devait être établie |
de door de Koning vastgestelde procedure, namelijk bij een collectieve | conformément à la procédure fixée par le Roi, à savoir par une |
arbeidsovereenkomst of door een wijziging van het arbeidsreglement | convention collective de travail ou par une modification du règlement |
(koninklijk besluit van 19 september 2005 tot vaststelling van de | de travail (arrêté royal du 19 septembre 2005 déterminant la procédure |
onderhandelingsprocedure tot verhoging van het quotum overuren | de négociation augmentant le quota d'heures supplémentaires pour |
waarvoor de werknemer kan afzien van de inhaalrust met toepassing van | lesquelles le travailleur peut renoncer à la récupération en |
artikel 26bis, § 2bis, van de arbeidswet van 16 maart 1971). | application de l'article 26bis, § 2bis, de loi du 16 mars 1971 sur le |
Het bestreden artikel 25 van de programmawet (II) van 3 augustus 2016 | travail). L'article 25 attaqué de la loi-programme (II) du 3 août 2016 vise à |
strekt ertoe die verhoging bij de wet zelf vast te stellen. Door aldus | établir cette augmentation par la loi elle-même. En supprimant ainsi |
de vereiste van een collectieve arbeidsovereenkomst of van een | l'exigence d'une convention collective de travail ou d'une |
wijziging van het arbeidsreglement te schrappen, kan de wetgever | modification du règlement de travail, le législateur peut être réputé |
worden geacht opnieuw normerend te zijn opgetreden inzake de betrokken | avoir à nouveau légiféré dans la matière concernée. |
aangelegenheid. | |
In zoverre het beroep gericht is tegen artikel 25 van de programmawet | En ce qu'il est dirigé contre l'article 25 de la loi-programme (II) du |
(II) van 3 augustus 2016, is het ontvankelijk. Hetzelfde geldt voor | 3 août 2016, le recours est recevable. Il en va de même de l'article |
het bestreden artikel 27 van dezelfde wet, in zoverre het de | 27 attaqué de la même loi, dans la mesure où il règle l'entrée en |
inwerkingtreding van artikel 25 regelt en dus onlosmakelijk ermee | vigueur de l'article 25 et est donc indissociablement lié à cette |
verbonden is. | disposition. |
B.4.4. Het bestreden artikel 26 van de programmawet (II) van 3 | B.4.4. L'article 26 attaqué de la loi-programme (II) du 3 août 2016 |
augustus 2016 houdt een louter legistieke verbetering in, die beoogt | apporte une correction purement légistique, qui tend à rectifier une |
een verkeerde verwijzing in artikel 35 van de wet van 16 november 2015 | référence erronée dans l'article 35 de la loi du 16 novembre 2015. En |
recht te zetten. Laatstgenoemde bepaling verwees immers verkeerdelijk | effet, la disposition citée en dernier lieu se référait erronément à |
naar artikel 32 in plaats van naar artikel 31 van dezelfde wet. Die | l'article 32 au lieu de l'article 31 de la même loi. Cette adaptation, |
wijziging, die geen inhoudelijke verandering van de oorspronkelijke | qui n'entraîne pas de modification du contenu du texte originaire, ne |
tekst tot gevolg heeft, kan niet als een uiting van de wil van de | peut être considérée comme une manifestation de la volonté du |
wetgever worden beschouwd om in de betrokken aangelegenheid opnieuw te legifereren. | législateur de légiférer à nouveau en la matière. |
In zoverre het beroep gericht is tegen artikel 26 van de programmawet | En ce qu'il est dirigé contre l'article 26 de la loi-programme (II) du |
(II) van 3 augustus 2016, is het ratione temporis onontvankelijk. | 3 août 2016, le recours est irrecevable ratione temporis. Il en va de |
Hetzelfde geldt voor het bestreden artikel 27 van dezelfde wet, in | même de l'article 27 attaqué de la même loi, dans la mesure où il |
zoverre het de inwerkingtreding van artikel 26 regelt en dus | règle l'entrée en vigueur de l'article 26 et est donc |
onlosmakelijk ermee verbonden is. | indissociablement lié à cette disposition. |
B.5.1. De Ministerraad voert ten slotte aan dat het beroep tot | B.5.1. Le Conseil des ministres allègue enfin que le recours en |
vernietiging gedeeltelijk niet ontvankelijk is bij gebrek aan uiteenzetting van de middelen. | annulation est partiellement irrecevable, faute d'exposé des moyens. |
B.5.2. Om te voldoen aan de vereisten van artikel 6 van de bijzondere | B.5.2. Pour satisfaire aux exigences de l'article 6 de la loi spéciale |
wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof moeten de middelen van het verzoekschrift niet alleen te kennen geven welke van de regels waarvan het Hof de naleving waarborgt, zouden zijn geschonden, maar ook welke de bepalingen zijn die deze regels zouden schenden, en uiteenzetten in welk opzicht die regels door de bedoelde bepalingen zouden zijn geschonden. Het Hof onderzoekt het middel in zoverre het aan de voormelde vereisten voldoet. Ten gronde B.6. Het enige middel is afgeleid uit een schending van de artikelen 10, 11 en 23 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met | du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les moyens de la requête doivent non seulement faire connaître, parmi les règles dont la Cour garantit le respect, celles qui seraient violées, mais aussi les dispositions qui violeraient ces règles, et exposer en quoi ces règles auraient été transgressées par ces dispositions. La Cour examine le moyen dans la mesure où il satisfait aux exigences précitées. Quant au fond |
bepalingen van internationaal recht, door het bestreden artikel 25 van | B.6. Le moyen unique est pris de la violation, par l'article 25 |
de programmawet (II) van 3 augustus 2016. | attaqué de la loi-programme (II) du 3 août 2016, des articles 10, 11 |
In het eerste onderdeel van het middel voeren de verzoekende partijen | et 23 de la Constitution, combinés ou non avec des dispositions de droit international. |
aan dat de bestreden bepaling op discriminerende wijze afbreuk doet | Dans la première branche du moyen, les parties requérantes font valoir |
aan het recht op billijke arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning, | que la disposition attaquée porte une atteinte discriminatoire au |
droit à des conditions de travail équitables et à une juste | |
in zoverre zij aan de werkgevers de mogelijkheid biedt werknemers uit | rémunération, en ce qu'elle permet aux employeurs de demander aux |
de horecasector tot 300 respectievelijk 360 overuren op jaarbasis te | travailleurs du secteur horeca jusqu'à 300 ou 360 heures de travail |
doen presteren, zonder dat daarvoor inhaalrust moet worden geboden of | supplémentaires sur une base annuelle, sans devoir proposer de repos |
een hoger loon moet worden uitbetaald. | compensatoire ni payer un sursalaire. |
In het tweede onderdeel van het middel voeren de verzoekende partijen | Dans la seconde branche du moyen, les parties requérantes font valoir |
aan dat de bestreden bepaling discriminerend is in zoverre zij, wat de | que la disposition attaquée est discriminatoire dans la mesure où, en |
mogelijkheid tot het presteren van overuren betreft, de werknemers uit | ce qui concerne la possibilité d'effectuer des heures supplémentaires, |
de horecasector die in dienst zijn van een werkgever zonder | les travailleurs du secteur horeca qui sont au service d'un employeur |
geregistreerde kassa op dezelfde wijze behandelt als de werknemers uit | non équipé d'une caisse enregistreuse et les travailleurs du secteur |
de horecasector die in dienst zijn van een werkgever met een | horeca qui sont au service d'un employeur équipé d'une caisse |
geregistreerde kassa. | enregistreuse sont traités de la même manière. |
B.7.1. Artikel 31 van de wet van 16 november 2015 voorzag reeds in de | B.7.1. L'article 31 de la loi du 16 novembre 2015 prévoyait déjà une |
verhoging, voor de horecasector, van het aantal overuren dat de | augmentation, pour le secteur horeca, du nombre d'heures |
werknemer zonder inhaalrust en zonder een hoger loon kan presteren tot | supplémentaires que le travailleur peut effectuer, sans repos |
300 uren respectievelijk tot 360 uren per kalenderjaar, naargelang de | compensatoire et sans sursalaire, respectivement jusqu'à 300 et 360 |
werkgever al dan niet gebruik maakt van de geregistreerde kassa. | heures par année civile, selon que l'employeur fait ou non usage de la |
caisse enregistreuse. | |
Ingevolge het beroep tot vernietiging dat de verzoekende partijen | Par suite du recours en annulation que les parties requérantes ont |
tegen die bepaling hebben ingesteld, heeft het Hof, bij zijn arrest | introduit contre cette disposition, la Cour a, par son arrêt n° |
nr. 107/2017 van 28 september 2017, een middel verworpen waarin | 107/2017 du 28 septembre 2017, rejeté un moyen formulant les mêmes |
dezelfde grieven werden geformuleerd. | griefs : « B.23.2. Les travailleurs concernés peuvent demander à l'employeur de |
« B.23.2. De betrokken werknemers kunnen de werkgever vragen hun | payer immédiatement leurs heures supplémentaires et donc de ne pas |
overuren onmiddellijk uit te betalen en hun dus geen inhaalrust te | leur octroyer un repos compensatoire. Le choix incombe dès lors au |
verlenen. De keuze ligt derhalve bij de werknemer, zodat niet op | travailleur, si bien qu'il n'est pas porté atteinte de manière |
discriminerende wijze afbreuk wordt gedaan aan het recht op billijke | discriminatoire au droit à des conditions de travail équitables. |
arbeidsvoorwaarden. | |
Om te voldoen aan artikel 16, b), van de richtlijn 2003/88/EG van het | Pour satisfaire à l'article 16, b), de la directive 2003/88/CE du |
Europees Parlement en de Raad van 4 november 2003 betreffende een | Parlement européen et du Conseil du 4 novembre 2003 concernant |
aantal aspecten van de organisatie van de arbeidstijd heeft de | certains aspects de l'aménagement du temps de travail, le législateur |
wetgever bepaald dat de referentieperiode voor het berekenen van de | a prévu que la période de référence pour le calcul du temps de travail |
maximale arbeidstijd ' niet langer is dan vier maanden '. | maximum n'est pas supérieure à quatre mois. |
B.23.3. Wanneer een werknemer kiest voor de onmiddellijke uitbetaling | B.23.3. Lorsqu'un travailleur opte pour le paiement immédiat de ses |
van zijn overuren, zijn die 'volledig vrijgesteld van fiscale en | heures supplémentaires, celles-ci sont ' entièrement exonérée [s] de |
parafiscale lasten' (Parl. St., Kamer, 2014-2015, DOC 54-1297/001, p. 8). Die vrijstelling verantwoordt de uitsluiting van de hogere betaling van overwerk. B.24. De bestreden regeling voor het presteren van overuren staat ten slotte niet in rechtstreeks verband met het gebruik van de geregistreerde kassa. Rekening houdend met zijn ruime beoordelingsvrijheid in sociaaleconomische aangelegenheden, diende de wetgever derhalve geen verschil in behandeling in te voeren tussen werknemers, naargelang hun werkgever wel of niet gebruik maakt van de geregistreerde kassa. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie staat er evenmin aan in de weg dat de wetgever het gebruik van de geregistreerde kassa aanmoedigt door beide categorieën van werknemers in zekere mate verschillend te behandelen zoals hij met het bestreden artikel 31 heeft gedaan, meer bepaald door het aantal overuren bijkomend te verhogen indien de werkgever gebruik maakt van de geregistreerde kassa. B.25. Voor het overige leiden de verzoekende partijen uit de internationale bepalingen, in samenhang gelezen met de aangevoerde grondwetsartikelen, geen argumenten af die tot een andere conclusie | coûts fiscaux et parafiscaux ' (Doc. parl., Chambre, 2014-2015, DOC 54-1297/001, p. 8). Cette exonération justifie l'exclusion d'une rémunération plus élevée du travail supplémentaire. B.24. Enfin, le régime attaqué qui prévoit la possibilité d'effectuer des heures supplémentaires n'est pas directement lié à l'utilisation de la caisse enregistreuse. Compte tenu de sa marge d'appréciation étendue en matière socio-économique, le législateur n'avait donc pas à instaurer une différence de traitement entre les travailleurs selon que leur employeur fait ou non usage de la caisse enregistreuse. Le principe d'égalité et de non-discrimination ne s'oppose pas non plus à ce que le législateur encourage l'utilisation de la caisse enregistreuse en traitant différemment, dans une certaine mesure, les deux catégories de travailleurs, comme il l'a fait avec l'article 31, attaqué, en l'occurrence en prévoyant une augmentation supplémentaire du nombre d'heures supplémentaires lorsque l'employeur fait usage de la caisse enregistreuse. B.25. Pour le surplus, les parties requérantes ne tirent aucun argument des dispositions internationales, lues en combinaison avec les articles de la Constitution invoqués, appelant à d'autres |
nopen ». | conclusions ». |
B.7.2. Hetzelfde geldt ten aanzien van de identieke grieven die de verzoekende partijen aanvoeren tegen de thans bestreden bepaling. De verzoekende partijen tonen niet aan waarom het gegeven dat de wetgever, bij de bestreden bepaling, de verhoging van het aantal niet in te halen overuren voor de horecasector bij artikel 31 van de wet van 16 november 2015 zelf heeft vastgesteld, zonder dat daarvoor nog een collectieve arbeidsovereenkomst of een wijziging van het arbeidsreglement vereist is, tot een andere conclusie ten aanzien de inachtneming van het gelijkheidsbeginsel en het recht op billijke arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning zou nopen. B.7.3. Om dezelfde redenen als in het voormelde arrest uiteengezet, | B.7.2. Il en va de même des griefs identiques que les parties requérantes invoquent contre la disposition actuellement attaquée. Les parties requérantes ne démontrent pas en quoi la circonstance que, par la disposition attaquée, le législateur a lui-même établi l'augmentation du nombre d'heures supplémentaires non récupérables pour le secteur horeca par l'article 31 de la loi du 16 novembre 2015, sans qu'une convention collective de travail ou une modification du règlement de travail soient encore requises pour ce faire, nécessiterait une autre conclusion quant au respect du principe d'égalité et du droit à des conditions de travail équitables et à une juste rémunération. B.7.3. Pour les mêmes motifs que ceux exposés dans l'arrêt précité, |
schendt het bestreden artikel 25 van de programmawet (II) van 3 | l'article 25 attaqué de la loi-programme (II) du 3 août 2016 ne viole |
augustus 2016 de in het middel aangevoerde bepalingen niet. | pas les dispositions invoquées au moyen. |
B.8. In hun memorie van antwoord voeren de verzoekende partijen nog | B.8. Dans leur mémoire en réponse, les parties requérantes font encore |
aan dat de bestreden bepaling, door de vereiste van een collectieve | valoir que la disposition attaquée, en supprimant l'exigence d'une |
arbeidsovereenkomst te schrappen, afbreuk doet aan het recht op | convention collective de travail, porte atteinte au droit à la |
collectief onderhandelen, zoals gewaarborgd bij artikel 23 van de Grondwet. Die grief komt niet voor in het verzoekschrift en betreft bijgevolg een nieuw middel, dat om die reden niet ontvankelijk is. B.9. Het enige middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 26 april 2018. De griffier, F. Meersschaut De voorzitter, | négociation collective, tel qu'il est garanti par l'article 23 de la Constitution. Ce grief n'apparaît pas dans la requête et il s'agit dès lors d'un moyen nouveau, qui est, pour cette raison, irrecevable. B.9. Le moyen unique n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 26 avril 2018. Le greffier, F. Meersschaut Le président, |
A. Alen | A. Alen |