Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 2/2018 van 18 januari 2018 Rolnummers 6482 en 6555 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 204 van het Wetboek van strafvordering, in samenhang gelezen met de artikelen 203, 205 en 210 van hetzelfde Wetb Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de recht(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 2/2018 van 18 januari 2018 Rolnummers 6482 en 6555 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 204 van het Wetboek van strafvordering, in samenhang gelezen met de artikelen 203, 205 en 210 van hetzelfde Wetb Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de recht(...) Extrait de l'arrêt n° 2/2018 du 18 janvier 2018 Numéros du rôle : 6482 et 6555 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 204 du Code d'instruction criminelle,(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 2/2018 van 18 januari 2018 Extrait de l'arrêt n° 2/2018 du 18 janvier 2018
Rolnummers 6482 en 6555 Numéros du rôle : 6482 et 6555
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 204 van het En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 204 du
Wetboek van strafvordering, in samenhang gelezen met de artikelen 203, Code d'instruction criminelle, lu en combinaison avec les articles
205 en 210 van hetzelfde Wetboek en met artikel 1 van de wet van 25 203, 205 et 210 du même Code et avec l'article 1er de la loi du 25
juli 1893 betreffende de aantekening van hoger beroep van gedetineerde juillet 1893 relative aux déclarations d'appel des personnes détenues
of geïnterneerde personen, gesteld door de beslagrechter van de ou internées, posées par le juge des saisies du Tribunal de première
Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Dendermonde, en instance de Flandre orientale, division Termonde, et par le Tribunal
door de Rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Gent. de première instance de Flandre orientale, division Gand.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de composée des présidents E. De Groot et J. Spreutels, et des juges
rechters J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, P. Nihoul en R. J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, P. Nihoul et R. Leysen,
Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président E. De
voorzitterschap van voorzitter E. De Groot, Groot,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
a. Bij vonnis van 29 juni 2016 in zake het openbaar ministerie tegen a. Par jugement du 29 juin 2016 en cause du ministère public contre A.
A. v.H., waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op
11 juli 2016, heeft de beslagrechter van de Rechtbank van eerste v.H., dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 11
aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Dendermonde, de volgende prejudiciële juillet 2016, le juge des saisies du Tribunal de première instance de
Flandre orientale, division Termonde, a posé les questions
vragen gesteld : préjudicielles suivantes :
« 1. Schendt artikel 204 Wetboek van Strafvordering, zoals gewijzigd « 1. L'article 204 du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été
door de wet van 05.02.2016 tot wijziging van het strafrecht en de modifié par la loi du 5 février 2016 modifiant le droit pénal et la
strafvordering en houdende diverse bepalingen inzake justitie, samen procédure pénale et portant des dispositions diverses en matière de
gelezen met de artikelen 203, 205 en 210 Wetboek van Strafvordering, justice, combiné avec les articles 203, 205 et 210 du Code
d'instruction criminelle, viole-t-il les dispositions relatives aux
de bepalingen over de fundamentele rechten en vrijheden gewaarborgd in droits et libertés fondamentaux garantis par le titre II de la
titel II van de Grondwet, (met name de artikelen 10, 11 en 13 van de Constitution (notamment les articles 10, 11 et 13 de la Constitution)
Grondwet) én artikel 6.1 E.V.R.M., in die zin geïnterpreteerd dat de et l'article 6.1 de la Convention européenne des droits de l'homme,
rechtsgeldigheid van het hoger beroep, op straffe van verval, interprété en ce sens que la validité de l'appel, à peine de
afhankelijk wordt gemaakt van het tijdig indienen van een regelmatig déchéance, est subordonnée à l'introduction dans les délais d'une
grievenverzoekschrift indien de akte van aanhangigmaking van het hoger requête régulière contenant les griefs si l'acte de saisine de l'appel
beroep gebeurt volgens de in artikel 203 Wetboek van Strafvordering est la déclaration visée à l'article 203 du Code d'instruction
bedoelde verklaring, welke als akte van hoger beroep open staat voor criminelle, qui est ouverte, en tant qu'acte d'appel, à toutes les
alle betrokken partijen, terwijl de rechtsgeldigheid van het hoger parties concernées, alors que la validité de l'appel n'est pas
beroep niet op straffe van verval, afhankelijk wordt gemaakt van het
indienen van een regelmatig grievenverzoekschrift indien de akte van subordonnée, à peine de déchéance, à l'introduction d'une requête
aanhangigmaking van het hoger beroep gebeurt volgens het in artikel régulière contenant les griefs si l'acte de saisine de l'appel est
205 Wetboek van Strafvordering bedoelde exploot van dagvaarding, welke l'exploit de citation visé à l'article 205 du Code d'instruction
als akte van hoger beroep uitsluitend open staat voor het Openbaar criminelle, qui est, en tant qu'acte d'appel, exclusivement ouvert au
Ministerie ? ministère public ?
2. Schendt artikel 204 Wetboek van Strafvordering, zoals gewijzigd 2. L'article 204 du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été
door de wet van 05.02.2016 tot wijziging van het strafrecht en de modifié par la loi du 5 février 2016 modifiant le droit pénal et la
strafvordering en houdende diverse bepalingen inzake justitie, samen procédure pénale et portant des dispositions diverses en matière de
gelezen met de artikelen 203, 205 en 210 Wetboek van Strafvordering, justice, combiné avec les articles 203, 205 et 210 du Code
d'instruction criminelle, viole-t-il les droits et libertés
de fundamentele rechten en vrijheden gewaarborgd in titel II van de fondamentaux garantis par le titre II de la Constitution (notamment
Grondwet (met name de artikelen 10, 11 en 13 van de Grondwet) én les articles 10, 11 et 13 de la Constitution) et l'article 6.1 de la
artikel 6.1 E.V.R.M., in die zin geïnterpreteerd dat, aan de partij Convention européenne des droits de l'homme, interprété en ce sens que
die beroep aantekent overeenkomstig artikel 203 Wetboek van la partie qui forme appel conformément à l'article 203 du Code
Strafvordering, een bijkomende substantiële vormvereiste wordt d'instruction criminelle se voit imposer une formalité substantielle
opgelegd op straffe van verval van haar beroep, terwijl diezelfde supplémentaire à peine de déchéance de son appel, alors que cette même
vormvereiste niet wordt opgelegd aan de enige partij die beroep kan formalité n'est pas imposée à la seule partie qui peut former appel
aantekenen artikel 205 Wetboek van Strafvordering, met name het conformément à l'article 205 du Code d'instruction criminelle, à
Openbaar Ministerie ? savoir le ministère public ?
3. Schendt artikel 204 Wetboek van Strafvordering, zoals gewijzigd 3. L'article 204 du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été
door de wet van 05.02.2016 tot wijziging van het strafrecht en de modifié par la loi du 5 février 2016 modifiant le droit pénal et la
strafvordering en houdende diverse bepalingen inzake justitie, samen procédure pénale et portant des dispositions diverses en matière de
gelezen met de artikelen 203, 205 en 210 Wetboek van Strafvordering, justice, combiné avec les articles 203, 205 et 210 du Code
d'instruction criminelle, viole-t-il les droits et libertés
de fundamentele rechten en vrijheden gewaarborgd in titel II van de fondamentaux garantis par le titre II de la Constitution (notamment
Grondwet (met name de artikelen 10, 11 en 13 van de Grondwet) én les articles 10, 11 et 13 de la Constitution) et l'article 6.1 de la
artikel 6.1 E.V.R.M., in die zin geïnterpreteerd dat, indien hoger Convention européenne des droits de l'homme, interprété en ce sens que
beroep wordt ingesteld volgens de in artikel 203 Wetboek van si l'appel est formé par la déclaration visée à l'article 203 du Code
Strafvordering bedoelde verklaring, wat als akte van hoger beroep open d'instruction criminelle, qui est ouverte, en tant qu'acte d'appel, à
staat voor alle partijen die principaal hoger beroep instellen, het toutes les parties qui forment appel principal, la requête contenant
grievenverzoekschrift moet worden neergelegd binnen een termijn van 30 les griefs doit être déposée dans un délai de trente jours à peine de
dagen op straffe van verval, terwijl, indien hoger beroep wordt déchéance, alors que, si l'appel est signifié conformément à l'article
betekend volgens artikel 205 Wetboek van Strafvordering, wat als akte 205 du Code d'instruction criminelle, ce qui est, en tant qu'acte
van hoger beroep uitsluitend open staat voor het Openbaar Ministerie, d'appel, exclusivement ouvert au ministère public, la requête
het (gebeurlijk vereist) grievenverzoekschrift kan worden neergelegd contenant les griefs (éventuellement requise) peut être déposée dans
binnen een termijn van 40 dagen ? un délai de quarante jours ?
4. Schendt artikel 204 Wetboek van Strafvordering, zoals gewijzigd 4. L'article 204 du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été
door de wet van 05.02.2016 tot wijziging van het strafrecht en de modifié par la loi du 5 février 2016 modifiant le droit pénal et la
strafvordering en houdende diverse bepalingen inzake justitie, samen procédure pénale et portant des dispositions diverses en matière de
gelezen met de artikelen 203, 205 en 210 Wetboek van Strafvordering, justice, combiné avec les articles 203, 205 et 210 du Code
d'instruction criminelle, viole-t-il les droits et libertés
de fundamentele rechten en vrijheden gewaarborgd in titel II van de fondamentaux garantis par le titre II de la Constitution (notamment
Grondwet (met name de artikelen 10, 11 en 13 van de Grondwet) én les articles 10, 11 et 13 de la Constitution) et l'article 6.1 de la
artikel 6.1 E.V.R.M., in die zin geïnterpreteerd dat, indien hoger Convention européenne des droits de l'homme, interprété en ce sens que
beroep wordt ingesteld volgens de in artikel 203 Wetboek van si l'appel est formé par la déclaration visée à l'article 203 du Code
Strafvordering bedoelde verklaring, wat als akte van hoger beroep open d'instruction criminelle, qui est, en tant qu'acte d'appel, ouverte à
staat voor alle partijen die principaal hoger beroep instellen, het
grievenverzoekschrift moet worden neergelegd ter griffie op straffe toutes les parties qui forment appel principal, la requête contenant
van verval, terwijl, indien hoger beroep wordt betekend volgens les griefs doit être déposée au greffe à peine de déchéance, alors
artikel 205 Wetboek van Strafvordering, wat als akte van hoger beroep que, si l'appel est signifié conformément à l'article 205 du Code
d'instruction criminelle, ce qui est, en tant qu'acte d'appel,
uitsluitend open staat voor het Openbaar Ministerie, het (gebeurlijk exclusivement ouvert au ministère public, la requête contenant les
vereist) grievenverzoekschrift kan worden mede betekend in het griefs (éventuellement requise) peut être également signifiée dans
gerechtsdeurwaardersexploot houdende dagvaarding ? ». l'exploit d'huissier de justice contenant citation ? ».
b. Bij vonnis van 29 november 2016 in zake het openbaar ministerie b. Par jugement du 29 novembre 2016 en cause du ministère public
tegen D. P.W., waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is contre D. P.W., dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le
ingekomen op 2 december 2016, heeft de Rechtbank van eerste aanleg 2 décembre 2016, le Tribunal de première instance de Flandre
Oost-Vlaanderen, afdeling Gent, de volgende prejudiciële vragen orientale, division Gand, a posé les questions préjudicielles
gesteld : suivantes :
« 1. Schendt artikel 204 Wetboek van Strafvordering, zoals gewijzigd « 1. L'article 204 du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été
door de wet van 05.02.2016 tot wijziging van het strafrecht en de modifié par la loi du 5 février 2016 modifiant le droit pénal et la
strafvordering en houdende diverse bepalingen inzake justitie, samen procédure pénale et portant des dispositions diverses en matière de
gelezen met artikel 203 Wetboek van Strafvordering en artikel 1 van de justice, combiné avec l'article 203 du Code d'instruction criminelle
Wet van 25 juli 1893 betreffende de aantekening van beroep van et avec l'article 1er de la loi du 25 juillet 1893 relative aux
gevangenzittende of geïnterneerde personen, de bepalingen over de déclarations d'appel des personnes détenues ou internées, viole-t-il
les dispositions relatives aux droits et libertés fondamentaux
fundamentele rechten en vrijheden gewaarborgd in titel II van de garantis par le titre II de la Constitution (à savoir les articles 10,
Grondwet, (met name de artikelen 10, 11 en 13 van de Grondwet) én 11 et 13 de la Constitution) et l'article 6.1 de la Convention
artikel 6.1 E.V.R.M., in die zin geïnterpreteerd dat de européenne des droits de l'homme, lorsqu'il est interprété en ce sens
rechtsgeldigheid van het hoger beroep, op straffe van verval,
afhankelijk wordt gemaakt van het tijdig indienen van een regelmatig que la validité de l'appel, à peine de déchéance, est subordonnée à
grievenverzoekschrift indien de akte van aanhangigmaking van het hoger l'introduction, dans les délais, d'une requête régulière contenant les
beroep gebeurt volgens de in artikel 203 Wetboek van Strafvordering griefs si l'acte d'appel est la déclaration visée à l'article 203 du
bedoelde verklaring, welke als akte van hoger beroep open staat voor Code d'instruction criminelle, qui est ouverte, en tant qu'acte
alle betrokken partijen, terwijl de rechtsgeldigheid van het hoger d'appel, à toutes les parties concernées, alors que la validité de
beroep niet op straffe van verval, afhankelijk wordt gemaakt van het
indienen van een regelmatig grievenverzoekschrift indien de akte van l'appel n'est pas subordonnée, à peine de déchéance, à l'introduction
aanhangigmaking van het hoger beroep gebeurt volgens de in artikel 1 d'une requête régulière contenant les griefs si l'acte d'appel est la
van de Wet van 25 juli 1893 betreffende de aantekening van beroep van déclaration d'appel visée à l'article 1er de la loi du 25 juillet 1893
gevangenzittende of geïnterneerde personen bedoelde verklaring van relative aux déclarations d'appel des personnes détenues ou internées
hoger beroep ? ?
2. Schendt artikel 204 Wetboek van Strafvordering, zoals gewijzigd 2. L'article 204 du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été
door de wet van 05.02.2016 tot wijziging van het strafrecht en de modifié par la loi du 5 février 2016 modifiant le droit pénal et la
strafvordering en houdende diverse bepalingen inzake justitie, samen procédure pénale et portant des dispositions diverses en matière de
gelezen met artikel 203 Wetboek van Strafvordering en artikel 1 van de justice, combiné avec l'article 203 du Code d'instruction criminelle
Wet van 25 juli 1893 betreffende de aantekening van beroep van et avec l'article 1er de la loi du 25 juillet 1893 relative aux
gevangenzittende of geïnterneerde personen, de fundamentele rechten en déclarations d'appel des personnes détenues ou internées, viole-t-il
vrijheden gewaarborgd in titel II van de Grondwet (met name de les droits et libertés fondamentaux garantis par le titre II de la
artikelen 10, 11 en 13 van de Grondwet) én artikel 6.1 E.V.R.M., in Constitution (à savoir les articles 10, 11 et 13 de la Constitution)
die zin geïnterpreteerd dat, aan de partij die beroep aantekent et l'article 6.1 de la Convention européenne des droits de l'homme,
s'il est interprété en ce sens que la partie qui forme appel
overeenkomstig artikel 203 Wetboek van Strafvordering, een bijkomende conformément à l'article 203 du Code d'instruction criminelle se voit
substantiële vormvereiste wordt opgelegd op straffe van verval van imposer une formalité substantielle supplémentaire, à peine de
haar beroep, terwijl diezelfde vormvereiste niet wordt opgelegd aan de déchéance de son appel, alors que cette même formalité n'est pas
enige partij die beroep kan aantekenen overeenkomstig artikel 1 van de imposée à la seule partie qui peut former appel conformément à
Wet van 25 juli 1893 betreffende de aantekening van beroep van l'article 1er de la loi du 25 juillet 1893 relative aux déclarations
gevangenzittende of geïnterneerde personen, met name de d'appel des personnes détenues ou internées, à savoir la personne
gevangenzittende of geïnterneerde persoon ? détenue ou internée ?
3. Schendt artikel 204 Wetboek van Strafvordering, zoals gewijzigd 3. L'article 204 du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été
door de wet van 05.02.2016 tot wijziging van het strafrecht en de modifié par la loi du 5 février 2016 modifiant le droit pénal et la
strafvordering en houdende diverse bepalingen inzake justitie, samen procédure pénale et portant des dispositions diverses en matière de
gelezen met artikel 203 Wetboek van Strafvordering en artikel 1 van de justice, combiné avec l'article 203 du Code d'instruction criminelle
Wet van 25 juli 1893 betreffende de aantekening van beroep van et avec l'article 1er de la loi du 25 juillet 1893 relative aux
gevangenzittende of geïnterneerde personen, de fundamentele rechten en déclarations d'appel des personnes détenues ou internées, viole-t-il
vrijheden gewaarborgd in titel II van de Grondwet (met name de les droits et libertés fondamentaux garantis par le titre II de la
artikelen 10, 11 en 13 van de Grondwet) én artikel 6.1 E.V.R.M., in Constitution (à savoir les articles 10, 11 et 13 de la Constitution)
die zin geïnterpreteerd dat, aan de partij die beroep aantekent, et l'article 6.1 de la Convention européenne des droits de l'homme,
s'il est interprété en ce sens que la partie qui forme appel
overeenkomstig artikel 203 Wetboek van Strafvordering, een bijkomende conformément à l'article 203 du Code d'instruction criminelle se voit
substantiële vormvereiste wordt opgelegd op straffe van verval van imposer une formalité substantielle supplémentaire, à peine de
haar beroep, terwijl diezelfde vormvereiste niet wordt opgelegd aan de déchéance de son appel, alors que cette même formalité n'est pas
enige partij die beroep kan aantekenen overeenkomstig artikel 1 van de imposée à la seule partie qui peut former appel conformément à
Wet van 25 juli 1893 betreffende de aantekening van beroep van l'article 1er de la loi du 25 juillet 1893 relative aux déclarations
gevangenzittende of geïnterneerde personen, met name de d'appel des personnes détenues ou internées, à savoir la personne
gevangenzittende of geïnterneerde persoon, ook indien deze na het détenue ou internée, même lorsque celle-ci est mise en liberté ou
verrichten van de verklaring bedoeld in artikel 1 van de Wet van 25 consulte un conseil après avoir fait la déclaration visée à l'article
juli 1893 betreffende de aantekening van beroep van gevangenzittende 1er de la loi du 25 juillet 1893 relative aux déclarations d'appel des
of geïnterneerde personen, doch vóór het verstrijken van de termijn personnes détenues ou internées mais avant l'expiration du délai visé
bedoeld in artikel 204 Wetboek van Strafvordering, in vrijheid gesteld à l'article 204 du Code d'instruction criminelle ? ».
wordt dan wel een raadsman raadpleegt ? ».
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 6482 en 6555 van de rol van Ces affaires, inscrites sous les numéros 6482 et 6555 du rôle de la
het Hof, werden samengevoegd. Cour, ont été jointes.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. Artikel 204 van het Wetboek van strafvordering, zoals vervangen B.1.1. L'article 204 du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été
bij artikel 89 van de wet van 5 februari 2016 « tot wijziging van het strafrecht en de strafvordering en houdende diverse bepalingen inzake justitie », bepaalt : « Op straffe van verval van het hoger beroep bepaalt het verzoekschrift nauwkeurig de grieven die tegen het vonnis worden ingebracht, met inbegrip van de procedurele grieven, en wordt het verzoekschrift binnen dezelfde termijn en op dezelfde griffie ingediend als de in artikel 203 bedoelde verklaring. Het verzoekschrift wordt ondertekend door de eiser in beroep of zijn advocaat, of door een ander bijzonder gevolmachtigde. In dit laatste geval wordt de volmacht bij het verzoekschrift gevoegd. Dit verzoekschrift kan ook rechtstreeks worden ingediend op de griffie van de rechtbank of van het hof waarvoor het hoger beroep wordt gebracht. Daartoe kan een formulier, waarvan het model wordt bepaald door de Koning, worden gebruikt. Deze bepaling geldt ook voor het openbaar ministerie ». remplacé par l'article 89 de la loi du 5 février 2016 « modifiant le droit pénal et la procédure pénale et portant des dispositions diverses en matière de justice », dispose : « A peine de déchéance de l'appel, la requête indique précisément les griefs élevés, y compris les griefs procéduraux, contre le jugement et est remise, dans le même délai et au même greffe que la déclaration visée à l'article 203. Elle est signée par l'appelant, son avocat ou tout autre fondé de pouvoir spécial. Dans ce dernier cas, le pouvoir est annexé à la requête. Cette requête peut aussi être remise directement au greffe du tribunal ou de la cour où l'appel est porté. Un formulaire dont le modèle est déterminé par le Roi peut être utilisé à cette fin. La présente disposition s'applique également au ministère public ».
B.1.2. De wet van 5 februari 2016 « tot wijziging van het strafrecht B.1.2. La loi du 5 février 2016 « modifiant le droit pénal et la
en de strafvordering en houdende diverse bepalingen inzake justitie » procédure pénale et portant des dispositions diverses en matière de
(ook wel de « Potpourri II-wet » genoemd) beoogt het strafrecht en de justice » (aussi appelée la « loi pot-pourri II ») vise à améliorer et
strafrechtspleging te verbeteren en te moderniseren, teneinde de à moderniser le droit pénal et la procédure pénale, afin de rendre
rechtsbedeling efficiënter, sneller en goedkoper te doen verlopen l'administration de la justice plus efficace, plus rapide et plus
zonder de kwaliteit van de rechtsbedeling of de fundamentele rechten économique sans compromettre la qualité de l'administration de la
van de rechtzoekenden in het gedrang te brengen (Parl. St., Kamer, justice ou les droits fondamentaux des justiciables (Doc. parl.,
2015-2016, DOC 54-1418/001, p. 3, en DOC 54-1418/005, p. 5). Chambre, 2015-2016, DOC 54-1418/001, p. 3, et DOC 54-1418/005, p. 5).
De wetswijziging past in een ruimere hervorming van justitie, zoals La modification législative trouve place dans une réforme globale de
vooropgesteld in het plan « Een efficiëntere justitie voor meer la justice, telle qu'elle a été envisagée dans le plan « Une plus
grande efficience pour une meilleure justice » du ministre de la
rechtvaardigheid » van de minister van Justitie dat op 18 maart 2015 Justice qui a été présenté le 18 mars 2015 à la Chambre des
aan de Kamer van volksvertegenwoordigers werd voorgesteld. Bij de représentants. Par la loi précitée, « dans l'attente de la réforme
voormelde wet worden « in afwachting van de globale hervorming van het globale du droit de la procédure pénale, des mesures ponctuelles
strafprocesrecht [...] al wel punctuele maatregelen [...] genomen peuvent déjà être prises, dont on peut supposer qu'elles auront
waarvan kan worden aangenomen dat ze de werklast onmiddellijk positief immédiatement une influence positive sur la charge de travail et sur
zullen beïnvloeden en de procedure efficiënter maken, zonder te raken l'efficacité de la procédure, sans toucher aux droits fondamentaux des
aan de fundamentele rechten van de partijen in de procedure. [...] parties à la procédure. [...] Certaines de ces mesures sont
Soms gaat het om gerichte maatregelen, andere maatregelen zijn
fundamenteler van aard. Zij beogen een gemeenschappelijk doel, te ponctuelles, d'autres plus fondamentales. Elles ont en commun leur
weten de dienstverlening van justitie te verbeteren en te moderniseren but, qui est d'améliorer et [de] moderniser le service de la justice
en verspillingen van tijd, energie en geld, die ondraaglijk zijn et de réduire les gaspillages de temps, d'énergie et d'argent, qui
geworden, te beperken » (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC 54-1418/001, sont devenus insupportables » (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC
p. 4). 54-1418/001, p. 4).
B.1.3. De wijziging van de in het geding zijnde bepaling beoogt « meer B.1.3. La modification de la disposition en cause vise un « traitement
doeltreffende strafrechtelijke procedures door de invoering van de plus efficace des procédures pénales par l'introduction de
verplichting om in hoger beroep een verzoekschrift neer te leggen » l'obligation de déposer une requête en appel » (Doc. parl., Chambre,
(Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC 54-1418/001, p. 3), waarin « de 2015-2016, DOC 54-1418/001, p. 3), par laquelle il y a lieu « de
grieven, die tegen het in eerste aanleg gewezen vonnis worden
geformuleerd, nauwkeurig » (ibid., p. 83) moeten worden bepaald. In définir précisément les griefs formulés contre le jugement rendu en
artikel 204 van het Wetboek van strafvordering wordt « de verplichting première instance » (ibid., p. 83). L'article 204 du Code
[verankerd] om bij het instellen van hoger beroep een verzoekschrift d'instruction criminelle « ancre l'obligation de déposer en cas
in te dienen, waarin de grieven, met inbegrip (cf. advies van de Raad d'appel une requête dans laquelle sont définis précisément les griefs
van State, nr. 69) van de procedurele grieven, die tegen het bestreden élevés contre le jugement attaqué, en ce compris (cf. avis du Conseil
vonnis worden ingebracht, nauwkeurig worden bepaald. Dit impliceert d'Etat, n° 69) les griefs relatifs à la procédure. Cela implique de
dat wordt gepreciseerd op welke punten en om welke redenen de in préciser non les moyens mais les points sur lesquels et les raisons
eerste aanleg gewezen beslissing moet worden gewijzigd, en niet de pour lesquelles il y a lieu de modifier la décision rendue en première
middelen. Deze verplichting geldt eveneens voor het openbaar
ministerie. Bij gebreke hiervan kan de rechter het hoger beroep instance. Cette obligation vaut également pour le ministère public. A
onontvankelijk verklaren » (ibid., p. 84). défaut, le juge peut déclarer l'appel irrecevable » (ibid., p. 84).
B.2. De verwijzende rechter wenst van het Hof te vernemen of artikel B.2. Le juge a quo demande à la Cour si l'article 204 du Code
204 van het Wetboek van strafvordering de artikelen 10, 11 en 13 van d'instruction criminelle viole les articles 10, 11 et 13 de la
de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Constitution, combinés avec l'article 6 de la Convention européenne
Verdrag voor de rechten van de mens, schendt, in die zin
geïnterpreteerd dat de verplichting tot het indienen van een des droits de l'homme, dans l'interprétation selon laquelle
regelmatig grievenverzoekschrift tot hoger beroep niet geldt wanneer l'obligation d'introduire une requête d'appel régulière contenant les
het openbaar ministerie hoger beroep aantekent overeenkomstig artikel griefs ne s'applique pas lorsque le ministère public interjette appel
205 van het Wetboek van strafvordering (eerste en tweede prejudiciële conformément à l'article 205 du Code d'instruction criminelle
vraag in de zaak nr. 6482), dan wel in de interpretatie dat het (première et deuxième questions préjudicielles dans l'affaire n°
openbaar ministerie, wanneer het hoger beroep aantekent overeenkomstig 6482), ou dans l'interprétation selon laquelle le ministère public,
artikel 205 van het Wetboek van strafvordering, beschikt over een lorsqu'il interjette appel conformément à l'article 205 du Code
termijn van 40 dagen om het grievenverzoekschrift neer te leggen dan d'instruction criminelle, dispose d'un délai de 40 jours pour déposer
wel mede te betekenen in het gerechtsdeurwaardersexploot houdende la requête contenant les griefs ou pour la signifier dans l'exploit
d'huissier de justice portant assignation, alors que ce délai est
dagvaarding, terwijl die termijn normaliter 30 dagen bedraagt (derde normalement de 30 jours (troisième et quatrième questions
en vierde prejudiciële vraag in de zaak nr. 6482). préjudicielles dans l'affaire n° 6482).
Tevens wenst de verwijzende rechter van het Hof te vernemen of artikel Le juge a quo demande également à la Cour si l'article 204 du Code
204 van het Wetboek van strafvordering de artikelen 10, 11 en 13 van d'instruction criminelle viole les articles 10, 11 et 13 de la
de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Constitution, combinés avec l'article 6 de la Convention européenne
Verdrag voor de rechten van de mens, schendt, in die zin
geïnterpreteerd dat de verplichting tot het indienen van een des droits de l'homme, dans l'interprétation selon laquelle
regelmatig grievenverzoekschrift tot hoger beroep niet geldt wanneer l'obligation d'introduire une requête d'appel régulière contenant les
een geïnterneerde, dan wel een gedetineerde, hoger beroep instelt griefs ne s'applique pas lorsqu'une personne internée ou détenue forme
overeenkomstig artikel 1 van de wet van 25 juli 1893 betreffende de appel conformément à l'article 1er de la loi du 25 juillet 1893
betekening van hoger beroep van gedetineerde of geïnterneerde personen relative aux déclarations d'appel des personnes détenues ou internées
(eerste en tweede prejudiciële vraag in de zaak nr. 6555), zelfs niet (première et deuxième questions préjudicielles dans l'affaire n°
wanneer hij, na het verrichten van de verklaring overeenkomstig 6555), même lorsqu'elle est mise en liberté ou a consulté un conseil
artikel 1 van de wet van 25 juli 1893 en vóór het verstrijken van de après avoir fait la déclaration visée à l'article 1er de la loi du 25
termijn in artikel 204 van het Wetboek van strafvordering, in vrijheid juillet 1893 et avant l'expiration du délai visé à l'article 204 du
is gesteld, dan wel een raadsman heeft geraadpleegd (derde Code d'instruction criminelle (troisième question préjudicielle dans
prejudiciële vraag in de zaak nr. 6555). l'affaire n° 6555).
B.3. Voor het beantwoorden van de gestelde prejudiciële vragen dient B.3. Dans le cadre de l'examen des questions préjudicielles posées, il
eveneens rekening te worden gehouden met de artikelen 203, 205 en 210 convient d'avoir également égard aux articles 203, 205 et 210 du Code
van het Wetboek van strafvordering, alsook met artikel 1 van de wet d'instruction criminelle, de même qu'à l'article 1er de la loi du 25
van 25 juli 1893 betreffende de aantekening van hoger beroep van juillet 1893 relative aux déclarations d'appel des personnes détenues
gedetineerde of geïnterneerde personen. ou internées.
Artikel 203 van het Wetboek van strafvordering bepaalt : L'article 203 du Code d'instruction criminelle dispose :
« § 1. Behoudens de uitzondering van artikel 205 hierna, vervalt het « § 1er. Il y aura, sauf l'exception portée en l'article 205 ci-après,
recht van hoger beroep, indien de verklaring van hoger beroep niet déchéance de l'appel, si la déclaration d'appeler n'a pas été faite au
gedaan is op de griffie van de rechtbank die het vonnis heeft gewezen, greffe du tribunal qui a rendu le jugement, trente jours au plus tard
uiterlijk dertig dagen na de dag van die uitspraak en indien het vonnis bij verstek is gewezen, uiterlijk dertig dagen na de dag van de betekening ervan aan de veroordeelde partij of aan haar woonplaats. Het openbaar ministerie beschikt over een bijkomende termijn van tien dagen om hoger beroep in te stellen, nadat de beklaagde of de burgerrechtelijk aansprakelijke partij hoger beroep heeft ingesteld. § 2. Is het hoger beroep tegen de burgerlijk partij gericht, dan beschikt deze over een bijkomende termijn van tien dagen om hoger beroep in te stellen tegen de beklaagden en de burgerrechtelijk aansprakelijke personen die zij in de zaak wil doen blijven, onverminderd haar recht incidenteel beroep in te stellen après celui où il a été prononcé, et, si le jugement est rendu par défaut, trente jours au plus tard après celui de la signification qui en aura été faite à la partie condamnée ou à son domicile. Le ministère public dispose d'un délai supplémentaire de dix jours pour interjeter appel, après que le prévenu ou la partie civilement responsable a interjeté appel. § 2. Lorsque l'appel sera dirigé contre la partie civile, celle-ci aura un délai supplémentaire de dix jours pour interjeter appel contre les prévenus et les personnes civilement responsables qu'elle entend maintenir à la cause, sans préjudice de son droit de faire appel
overeenkomstig § 4. § 3. Gedurende die termijnen en gedurende de rechtspleging in hoger beroep wordt de tenuitvoerlegging van het vonnis geschorst. De vonnissen over de strafvordering, buiten die van veroordeling, vrijspraak of ontslag van rechtsvervolging, alsook de vonnissen over de burgerlijke rechtsvordering kunnen echter bij een speciaal gemotiveerde beslissing uitvoerbaar verklaard worden bij voorraad niettegenstaande hoger beroep. § 4. In alle gevallen waarin de burgerlijke rechtsvordering gebracht wordt voor de rechter in hoger beroep, kan de gedaagde bij een op de terechtzitting genomen conclusie incidenteel beroep instellen zolang de debatten in hoger beroep niet gesloten zijn ». incident conformément au § 4. § 3. Pendant ces délais et pendant l'instance d'appel, il sera sursis à l'exécution du jugement. Toutefois, les jugements sur l'action publique autres que ceux qui portent condamnation, acquittement ou absolution et les jugements sur l'action civile peuvent être déclarés exécutoires provisoirement, nonobstant appel, par une disposition spécialement motivée. § 4. Dans tous les cas où l'action civile sera portée devant la juridiction d'appel, l'intimé pourra, jusqu'à clôture des débats sur l'appel, faire appel incident par conclusions prises à l'audience ».
Artikel 205 van het Wetboek van strafvordering bepaalt : L'article 205 du Code d'instruction criminelle dispose :
« Het openbaar ministerie bij het hof of de rechtbank die van het « Le ministère public près le tribunal ou la cour qui doit connaître
beroep kennis moet nemen, moet, op straffe van verval, binnen veertig
dagen te rekenen van de uitspraak van het vonnis, zijn beroep de l'appel devra, à peine de déchéance, notifier son recours soit au
aantekenen, hetzij aan de beklaagde, hetzij aan de voor het misdrijf prévenu, soit à la partie civilement responsable de l'infraction, dans
burgerrechtelijk aansprakelijke partij. Het exploot bevat dagvaarding. les quarante jours à compter du prononcé du jugement. L'exploit
In het kader van de procedure van onmiddellijke verschijning bedoeld contiendra l'assignation. Dans le cadre de la procédure de comparution
in artikel 216quinquies gebeurt deze dagvaarding binnen zestig dagen immédiate visée à l'article 216quinquies, cette assignation se fera
te rekenen van de uitspraak van het vonnis ». dans les soixante jours à compter du prononcé du jugement ».
Artikel 210 van het Wetboek van strafvordering bepaalt : « Voordat de rechters hun gevoelen uiten, worden de beklaagde, onverschillig of hij vrijgesproken dan wel veroordeeld is, de voor het misdrijf burgerrechtelijk aansprakelijke personen, de burgerlijke partij, of hun advocaat en de procureur-generaal gehoord over de nauwkeurig bepaalde grieven die tegen het vonnis worden ingebracht, en zulks in de door de rechter te bepalen volgorde. De beklaagde of zijn advocaat heeft, indien hij het vraagt, altijd het laatste woord. Behoudens de grieven opgeworpen zoals bepaald in artikel 204, kan de beroepsrechter slechts de grieven van openbare orde ambtshalve opwerpen die betrekking hebben op de substantiële of op straffe van nietigheid voorgeschreven vormen dan wel op : L'article 210 du Code d'instruction criminelle dispose : « Avant que les juges émettent leur opinion, le prévenu, soit qu'il ait été acquitté, soit qu'il ait été condamné, les personnes civilement responsables du délit, la partie civile, ou leur avocat et le procureur général seront entendus sur les griefs précis élevés contre le jugement et dans l'ordre qui sera réglé par le juge. Le prévenu ou son avocat, s'il le demande, aura toujours le dernier la parole. Outre les griefs soulevés comme prescrit à l'article 204, le juge d'appel ne peut soulever d'office que les moyens d'ordre public portant sur les formalités substantielles ou prescrites à peine de nullité ou sur :
- zijn bevoegdheid; - sa compétence;
- de verjaring van de feiten die bij hem aanhangig zijn gemaakt; - la prescription des faits dont il est saisi;
- het gegeven dat de feiten die bij hem wat betreft de schuldvraag - l'absence d'infraction que présenteraient les faits dont il est
aanhangig zijn gemaakt, geen misdrijf zijn of de noodzaak om deze saisi quant à la culpabilité ou la nécessité de les requalifier ou une
feiten te herkwalificeren of een niet te herstellen nietigheid die het nullité irréparable entachant l'enquête portant sur ces faits.
onderzoek naar deze feiten aantasten.
De partijen worden verzocht om zich uit te spreken over de ambtshalve Les parties sont invitées à s'exprimer sur les moyens soulevés
opgeworpen middelen ». d'office ».
Artikel 1 van de wet van 25 juli 1893, zoals het van toepassing was op L'article 1er de la loi du 25 juillet 1893, tel qu'il était applicable
het bodemgeschil in de zaak nr. 6555, bepaalde : à l'instance pendante devant le juge a quo dans l'affaire n° 6555,
« In de centrale gevangenissen, de huizen van verzekering, de huizen disposait : « Dans les prisons centrales, les maisons de sûreté, les maisons
van arrest en de inrichtingen voorzien bij de wet van 9 April 1930, tot bescherming der maatschappij, de bedelaarsgestichten, de toevluchtshuizen en de Rijksweldadigheidsgestichten, worden door de personen die er in opgesloten of geïnterneerd zijn, de verklaringen van hooger beroep in strafzaken, aan de bestuurders van die inrichtingen of aan hun gemachtigde gedaan. Die verklaringen hebben dezelfde uitwerking als die ter griffie of door den griffier ontvangen. Er wordt daarvan proces-verbaal opgemaakt in een daartoe bestemd register. De bestuurders geven er terstonds bericht van aan den griffier der rechtbank of van het hof waarvan de aangevallen beslissing uitgaat, en zenden hem, binnen de vier en twintig uren, afschrift van het proces-verbaal ». Ten aanzien van het openbaar ministerie (zaak nr. 6482) B.4. Uit de feiten van het bodemgeschil blijkt dat de situatie van d'arrêt et les établissements prévus par la loi de défense sociale du 9 avril 1930, les dépôts de mendicité, les maisons de refuge et les écoles de bienfaisance de l'Etat, les déclarations d'appel en matière pénale sont faites aux directeurs de ces établissements ou à leur délégué par les personnes qui y sont détenues ou internées. Ces déclarations ont les mêmes effets que celles reçues au greffe ou par le greffier. Il en est dressé procès-verbal dans un registre à ce destiné. Les directeurs en avisent immédiatement le greffier du tribunal ou de la cour qui a rendu la décision attaquée, et lui transmettent, dans les vingt-quatre heures, une expédition du procès-verbal ». Quant au ministère public (affaire n° 6482) B.4. Il ressort des faits de l'instance pendante devant le juge a quo
alle betrokken partijen, met inbegrip van het openbaar ministerie, die que la situation de toutes les parties concernées, en ce compris le
een verklaring van hoger beroep met een grievenverzoekschrift moeten ministère public, qui doivent introduire une déclaration d'appel par
une requête contenant les griefs à l'encontre d'un jugement du
indienen tegen een vonnis van de politierechtbank en die daartoe in tribunal de police et qui disposent en principe à cette fin d'un délai
beginsel over een termijn van dertig dagen beschikken (artikel 203 van de trente jours (article 203 du Code d'instruction criminelle), est
het Wetboek van strafvordering), wordt vergeleken met de situatie van comparée à la situation du ministère public près le tribunal ou la
het openbaar ministerie bij de rechtbank die of het hof dat van het cour qui doit connaître de l'appel, lequel dispose d'un délai de
beroep kennis moet nemen, dat beschikt over een termijn van veertig quarante jours pour notifier son recours contre un jugement du
dagen om zijn hoger beroep tegen een vonnis van de politierechtbank te tribunal de police, sans être tenu d'introduire une requête contenant
doen betekenen, en zonder verplicht te zijn een grievenverzoekschrift
in te dienen (artikel 205 van het Wetboek van strafvordering). les griefs (article 205 du Code d'instruction criminelle).
B.5.1. Het recht op toegang tot de rechter, dat een onderdeel is van B.5.1. Le droit d'accès au juge, qui constitue un aspect du droit à un
het recht op een eerlijk proces, kan worden onderworpen aan
ontvankelijkheidsvoorwaarden, met name wat betreft het instellen van procès équitable, peut être soumis à des conditions de recevabilité,
een rechtsmiddel. Die voorwaarden mogen er echter niet toe leiden dat notamment en ce qui concerne l'introduction d'une voie de recours. Ces
het recht op zodanige wijze wordt beperkt dat de kern ervan wordt conditions ne peuvent cependant aboutir à restreindre le droit de
aangetast. Dit zou het geval zijn wanneer de beperkingen geen wettig manière telle que celui-ci s'en trouve atteint dans sa substance même.
doel nastreven of indien er geen redelijk verband van evenredigheid Tel serait le cas si les restrictions imposées ne tendaient pas vers
bestaat tussen de aangewende middelen en het nagestreefde doel. un but légitime et s'il n'existait pas un rapport raisonnable de
De verenigbaarheid van die beperkingen met het recht op toegang tot proportionnalité entre les moyens employés et le but visé.
een rechterlijke instantie hangt af van de bijzonderheden van de in La compatibilité de ces limitations avec le droit d'accès à un
het geding zijnde procedure en wordt beoordeeld in het licht van het tribunal dépend des particularités de la procédure en cause et
proces in zijn geheel (EHRM, 24 februari 2009, L'Erablière t. België, s'apprécie au regard de l'ensemble du procès (CEDH, 24 février 2009,
§ 36; 29 maart 2011, R.T.B.F. t. België, § 69; 18 oktober 2016, L'Erablière c. Belgique, § 36; 29 mars 2011, R.T.B.F. c. Belgique, §
Miessen t. België, § 64). 69; 18 octobre 2016, Miessen c. Belgique, § 64).
B.5.2. Meer in het bijzonder zijn de regels betreffende de B.5.2. Plus particulièrement, les règles relatives aux formalités et
vormvoorschriften en termijnen om beroep in te stellen gericht op een délais fixés pour former un recours visent à assurer une bonne
goede rechtsbedeling en het weren van de risico's van administration de la justice et à écarter les risques d'insécurité
rechtsonzekerheid. Die regels mogen de rechtzoekenden echter niet juridique. Toutefois, ces règles ne peuvent empêcher les justiciables
verhinderen de beschikbare rechtsmiddelen te doen gelden. de se prévaloir des voies de recours disponibles.
B.6. Tussen het openbaar ministerie en de andere partijen in een B.6. Il existe, entre le ministère public et les autres parties à un
strafproces bestaat een fundamenteel verschil dat op een objectief procès pénal, une différence fondamentale qui repose sur un critère
criterium steunt : het openbaar ministerie vervult, in het algemeen objectif : le premier accomplit, dans l'intérêt général, les missions
belang, de opdrachten van openbare dienst met betrekking tot de de service public relatives à la recherche et à la poursuite des
opsporing en de vervolging van de misdrijven (artikelen 22 tot 47 van infractions (articles 22 à 47 du Code d'instruction criminelle) et il
het Wetboek van strafvordering) en vordert de toepassing van de
strafwet (artikel 138 van het Gerechtelijk Wetboek); de andere exerce l'action publique (article 138 du Code judiciaire); les autres
partijen verdedigen hun persoonlijk belang. parties défendent leur intérêt personnel.
Dat objectief verschil tussen de situatie van het openbaar ministerie Cette différence objective entre la situation du ministère public et
en de andere partijen in het strafproces is aanwezig gedurende de celle des autres parties à un procès pénal existe durant toute
gehele strafvordering. l'action publique.
B.7. Weliswaar dient in de fase van de strafvordering voor de B.7. S'il est vrai que, durant la phase de l'action publique qui se
vonnisgerechten ook rekening te worden gehouden met het recht op een déroule devant les juridictions de jugement, il faut également prendre
eerlijk proces en inzonderheid met het beginsel van de « en compte le droit à un procès équitable et spécialement le principe
wapengelijkheid » van de partijen, maar die beginselen hebben niet een de « l'égalité des armes », lesdits principes n'ont pas une portée
zo verregaande draagwijdte dat zij elk verschil in behandeling tussen telle qu'ils interdiraient toute différence de traitement entre le
het openbaar ministerie en de verdachte in de weg zouden staan. ministère public et l'inculpé.
B.8. In de interpretatie die de verwijzende rechter aan de toetsing B.8. Dans l'interprétation que le juge a quo soumet à la Cour,
van het Hof heeft voorgelegd, zou het indienen van een l'introduction d'une requête contenant les griefs, prévue à l'article
grievenverzoekschrift, bepaald in artikel 204 van het Wetboek van 204 du Code d'instruction criminelle, ne serait requise que lorsque
strafvordering, enkel vereist zijn wanneer hoger beroep,
overeenkomstig artikel 203 van het Wetboek van strafvordering, wordt l'appel, conformément à l'article 203 du Code d'instruction
ingesteld door het doen van een verklaring van hoger beroep op de criminelle, est formé par une déclaration d'appel au greffe du
griffie van de rechtbank die het vonnis heeft gewezen, waarbij de
partijen in beginsel over een termijn van dertig dagen beschikken. tribunal qui a rendu le jugement, les parties disposant en principe
Wanneer daarentegen het openbaar ministerie hoger beroep bij het hof d'un délai de trente jours. En revanche, lorsque c'est le ministère
dat of de rechtbank die van het beroep moet kennis nemen, public près la cour ou le tribunal qui doit connaître de l'appel qui
overeenkomstig artikel 205 van het Wetboek van strafvordering zou forme appel, conformément à l'article 205 du Code d'instruction
instellen, zou de verplichting tot het indienen van een criminelle, l'obligation d'introduire une requête contenant les griefs
grievenverzoekschrift niet gelden en zou het openbaar ministerie over ne serait pas applicable et le ministère public disposerait d'un délai
een termijn van veertig dagen beschikken.
B.9.1. Met het invoeren van de verplichting om een de quarante jours.
grievenverzoekschrift (eerste en tweede prejudiciële vraag in de zaak B.9.1. En prévoyant l'obligation d'introduire une requête contenant
nr. 6482) in te dienen, in voorkomend geval samen met een verklaring les griefs (première et deuxième questions préjudicielles dans
van hoger beroep, op straffe van verval van het hoger beroep (artikel l'affaire n° 6482), le cas échéant en annexe à une déclaration
203 van het Wetboek van strafvordering), wilde de wetgever een d'appel, à peine de déchéance de l'appel (article 203 du Code
doelmatigere behandeling van strafzaken bewerkstelligen. Het verplicht d'instruction criminelle), le législateur entendait réaliser un
grievenverzoekschrift dient te preciseren op welke punten de in eerste traitement plus efficace des affaires pénales. La requête obligatoire
aanleg gewezen beslissing moet worden gewijzigd, maar dient geen contenant les griefs doit préciser sur quels points la décision rendue
middelen te omschrijven. Die verplichting geldt ook voor het openbaar en première instance doit être modifiée, mais elle ne doit pas définir
ministerie wanneer het een verklaring van hoger beroep, met toepassing de moyens. Cette obligation s'applique également au ministère public
lorsqu'il introduit une déclaration d'appel par application de
van artikel 203 van het Wetboek van strafvordering, indient (Parl. l'article 203 du Code d'instruction criminelle (Doc. parl., Chambre,
St., Kamer, 2015-2016, DOC 54-1418/005, p. 15). 2015-2016, DOC 54-1418/005, p. 15).
In artikel 204, derde lid, van het Wetboek van strafvordering wordt L'article 204, alinéa 3, du Code d'instruction criminelle prévoit
uitdrukkelijk bepaald dat voor het bepalen van de grieven « een expressément qu'en vue de déterminer les griefs, « un formulaire dont
formulier, waarvan het model wordt bepaald door de Koning, [kan]
worden gebruikt », met de bedoeling om diegene die noch een advocaat, le modèle est déterminé par le Roi peut être utilisé », afin de
noch een ruime scholing hebben, de mogelijkheid te bieden zich bewust permettre à ceux qui n'ont ni avocat ni une grande instruction de
te worden van de draagwijdte van de akte van hoger beroep en van de prendre conscience de la portée de l'acte d'appel et de la faculté de
mogelijkheid om die te beperken (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC le limiter (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-1418/001, p. 85).
54-1418/001, p. 85). Een grief in de zin van dat artikel is de Constitue un grief au sens de cet article, la désignation spécifique,
specifieke aanwijzing door de appellant van een afzonderlijke par l'appelant, d'une décision distincte du jugement dont appel, dont
beslissing van het beroepen vonnis, waarvan hij de hervorming door de il demande la réformation par le juge d'appel. Il n'est pas requis
appelrechter vraagt. Niet vereist is dat de appellant in zijn que, dans sa requête ou son formulaire de griefs, l'appelant indique
verzoekschrift of zijn grievenformulier reeds opgave doet van de déjà les motifs pour lesquels il demande cette réformation; le juge
redenen waarom hij die hervorming vraagt; de appelrechter oordeelt d'appel apprécie souverainement, en fait, si, dans la requête ou le
onaantastbaar in feite of de grieven die in het verzoekschrift of het formulaire de griefs, l'appelant a indiqué de manière suffisamment
grievenformulier zijn opgegeven, voldoende nauwkeurig zijn (Cass. 18 précise ses griefs (Cass. 18 avril 2017, P.17.0031.N, P.17.0087.N,
april 2017, P.17.0031.N, P.17.0087.N, P.17.0105.N en P.17.0147; 3 mei P.17.0105.N et P.17.0147; 3 mai 2017, P.17.0145.F; 28 juin 2017,
2017, P.17.0145.F; 28 juni 2017, P.17.0176.F; 27 september 2017, P.17.0176.F; 27 septembre 2017, P.17.0257.F).
P.17.0257.F). Derhalve kan de appellant zijn grieven in het grievenformulier Par conséquent, l'appelant peut cocher ses griefs dans le formulaire
aankruisen, waarbij hij facultatief nog opmerkingen kan maken. Het de griefs et il peut encore formuler des observations. L'utilisation
gebruik van het modelgrievenformulier, zoals bepaald in het koninklijk du formulaire type de griefs, tel qu'il a été établi par l'arrêté
besluit van 18 februari 2016 tot uitvoering van artikel 204, derde royal du 18 février 2016 portant exécution de l'article 204, alinéa 3,
lid, van het Wetboek van strafvordering, is derhalve voldoende. du Code d'instruction criminelle, suffit dès lors.
B.9.2. Het doel dat erin bestaat een doelmatigere behandeling van B.9.2. L'objectif de tendre vers un traitement plus efficace des
strafzaken te bewerkstelligen, verantwoordt niet waarom het openbaar affaires pénales ne justifie pas que le ministère public doive
ministerie een regelmatig grievenverzoekschrift moet indienen, wanneer introduire une requête régulière contenant les griefs lorsqu'il forme
het hoger beroep instelt bij de rechtbank die het vonnis gewezen heeft appel auprès du tribunal qui a rendu le jugement conformément à
overeenkomstig artikel 203 van het Wetboek van strafvordering, maar l'article 203 du Code d'instruction criminelle, mais pas lorsqu'il
niet wanneer het hoger beroep instelt overeenkomstig artikel 205 van forme appel conformément à l'article 205 du Code d'instruction
het Wetboek van strafvordering, aangezien artikel 205, net zoals criminelle, étant donné que l'article 205, tout comme l'article 203,
artikel 203, aan het openbaar ministerie de mogelijkheid biedt hoger permet au ministère public de former appel d'un jugement rendu en
beroep in te stellen tegen een in eerste aanleg gewezen vonnis. première instance.
B.9.3. In de interpretatie vermeld in B.8 is artikel 204 van het B.9.3. Dans l'interprétation mentionnée en B.8, l'article 204 du Code
Wetboek van strafvordering niet bestaanbaar met de artikelen 10, 11 en d'instruction criminelle n'est pas compatible avec les articles 10, 11
13 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het et 13 de la Constitution, combinés avec l'article 6 de la Convention
Europees Verdrag voor de rechten van de mens. européenne des droits de l'homme.
B.10.1. De in het geding zijnde bepaling kan evenwel anders worden B.10.1. La disposition en cause peut cependant faire l'objet d'une
geïnterpreteerd. Rekening houdend met de vaststelling dat het de autre interprétation. Compte tenu du constat selon lequel le
bedoeling van de wetgever was, de verplichting om de grieven kenbaar législateur entendait prévoir l'obligation de communiquer les griefs
te maken in de akte waarmee hoger beroep wordt ingesteld, te willen
opleggen aan iedere partij die het rechtsmiddel « hoger beroep » dans l'acte d'appel pour toute partie qui interjette « appel », en ce
aanwendt, met inbegrip van het openbaar ministerie (Parl. St., Kamer, compris le ministère public (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC
2015-2016, DOC 54-1418/005, p. 115), ongeacht de wijze waarop hoger 54-1418/005, p. 115), quel que soit le mode d'appel, il peut être
beroep wordt ingesteld, kan worden aangenomen dat het openbaar admis qu'il est également requis du ministère public qu'il indique les
ministerie eveneens de grieven moet aangeven die het wil aanvoeren griefs qu'il entend soulever lorsqu'il interjette appel conformément à
wanneer het hoger beroep instelt overeenkomstig artikel 205 van het l'article 205 du Code d'instruction criminelle.
Wetboek van strafvordering.
Immers, de termijn om hoger beroep in te stellen wordt, « gelet op de En effet, le délai d'appel est, « vu l'instauration de l'obligation de
invoering van de verplichting om de grieven te bepalen » (Parl. St., définir les griefs » (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-1418/001,
Kamer, 2015-2016, DOC 54-1418/001, p. 83, en DOC 54-1418/005, p. 116), p. 83, et DOC 54-1418/005, p. 116), non seulement prolongé à l'article
niet alleen verlengd in artikel 203 van het Wetboek van stafvordering 203 du Code d'instruction criminelle, mais également à l'article 205
maar tevens in artikel 205 van het Wetboek van strafvordering. de ce Code.
B.10.2. In die interpretatie is artikel 204 van het Wetboek van B.10.2. Dans cette interprétation, l'article 204 du Code d'instruction
strafvordering bestaanbaar met de artikelen 10, 11 en 13 van de criminelle est compatible avec les articles 10, 11 et 13 de la
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag Constitution, combinés avec l'article 6 de la Convention européenne
voor de rechten van de mens. des droits de l'homme.
B.11.1. Voor wat de verschillende termijnregeling betreft, moet worden B.11.1. En ce qui concerne les différents délais, il convient de
vastgesteld dat het feit dat het openbaar ministerie bij het hof dat constater que le fait que le ministère public près le tribunal ou la
of de rechtbank die van het beroep kennis moet nemen voor het cour qui doit connaître de l'appel dispose, pour interjeter appel,
instellen van het hoger beroep over een langere termijn beschikt dan d'un délai plus long que les autres parties se justifie par l'effet
de andere partijen, wordt verantwoord door de devolutieve werking van
het hoger beroep : aangezien de saisine van de rechter in hoger beroep dévolutif de l'appel : étant donné que la saisine du juge d'appel est
beperkt is tot de beschikkingen van het vonnis a quo die worden limitée aux dispositions du jugement a quo qui sont attaquées et que
aangevochten en het hoger beroep van andere partijen in beginsel enkel l'appel des autres parties ne peut en principe porter que sur leurs
op hun eigen belangen betrekking kan hebben en hun geen nadeel kan propres intérêts et ne peut leur causer aucun préjudice, il n'est pas
berokkenen, is het niet zonder redelijke verantwoording dat het sans justification raisonnable que le ministère public - qui défend
openbaar ministerie, dat het algemeen belang behartigt, in voorkomend l'intérêt général - puisse le cas échéant d'abord prendre connaissance
geval eerst kennis zou kunnen nemen van de omvang van het hoger beroep de l'étendue de l'appel des parties qui peuvent former un tel appel et
van de partijen die zulk een beroep vermogen in te stellen en die de qui peuvent en limiter la portée, pour pouvoir déterminer ensuite s'il
draagwijdte ervan kunnen beperken, om alsdan te kunnen bepalen of er
aanleiding is om de gehele strafvordering opnieuw aan het oordeel van y a lieu de soumettre à nouveau l'ensemble de l'action publique à
de rechter te onderwerpen. l'appréciation du juge.
B.11.2. De beroepstermijn voor het openbaar ministerie bij de B.11.2. Le délai d'appel du ministère public près le tribunal ou la
rechtbank die of het hof dat van het hoger beroep kennis moet nemen is cour qui doit connaître de l'appel est également justifié par le fait
mede verantwoord door het feit dat, overeenkomstig artikel 205 van het Wetboek van strafvordering, zulk een hoger beroep binnen de gestelde termijn moet worden betekend bij exploot van gerechtsdeurwaarder, op straffe van niet-ontvankelijkheid. Ten slotte, aangezien de andere partijen de laatste nuttige dag van de termijn van dertig dagen kunnen afwachten om bij eenvoudige verklaring hoger beroep in te stellen, is het niet zonder redelijke verantwoording dat aan het openbaar ministerie bij de rechtbank die of het hof dat van het beroep kennis moet nemen wegens de hiervoor vermelde redenen de mogelijkheid wordt geboden om hoger beroep in te stellen binnen veertig dagen. Enkel wanneer hoger beroep door een beklaagde of een burgerlijk aansprakelijke partij wordt ingediend, wordt aan het openbaar ministerie een aanvullende termijn van tien que, conformément à l'article 205 du Code d'instruction criminelle, cet appel doit être signifié dans le délai imparti par exploit d'huissier de justice, à peine d'irrecevabilité. Enfin, étant donné que les autres parties peuvent attendre le dernier jour utile du délai de trente jours pour interjeter appel par une simple déclaration, il n'est pas sans justification raisonnable que le ministère public près le tribunal ou la cour qui doit connaître de l'appel ait la possibilité, en raison des motifs susmentionnés, d'interjeter appel dans les quarante jours. Ce n'est que lorsque l'appel est interjeté par un prévenu ou par une partie civilement responsable qu'il est accordé au ministère public un délai
dagen toegekend (artikel 203, § 1, van het Wetboek van complémentaire de dix jours (article 203, § 1er, du Code d'instruction
strafvordering). criminelle).
B.12. Artikel 204 van het Wetboek van strafvordering is bestaanbaar B.12. L'article 204 du Code d'instruction criminelle est compatible
met de artikelen 10, 11 en 13 van de Grondwet, in samenhang gelezen avec les articles 10, 11 et 13 de la Constitution, combinés avec
met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce
zoverre aan het openbaar ministerie een langere termijn wordt qu'il est accordé au ministère public un délai plus long pour
toegekend om een volgberoep in te stellen (artikel 203 van het Wetboek interjeter appel après la formation du premier appel (article 203 du
van strafvordering) dan wel om zijn beroep te doen betekenen (artikel Code d'instruction criminelle) ou pour notifier son recours (article
205 van het Wetboek van strafvordering). 205 du Code d'instruction criminelle).
Ten aanzien van de gedetineerde of de geïnterneerde (zaak nr. 6555) Quant au détenu ou à l'interné (affaire n° 6555)
B.13. Uit de feiten van het bodemgeschil blijkt dat de situatie van B.13. Les faits de l'instance pendante devant le juge a quo font
alle betrokken partijen, met inbegrip van het openbaar ministerie, die apparaître que la situation de toutes les parties concernées, en ce
een verklaring van hoger beroep en een grievenverzoekschrift indienen compris le ministère public, qui introduisent une déclaration d'appel
et une requête contenant les griefs à l'encontre d'un jugement du
tegen een vonnis van de politierechtbank en die daartoe in beginsel tribunal de police et qui disposent en principe à cette fin d'un délai
over een termijn van dertig dagen beschikken (artikel 203 van het de trente jours (article 203 du Code d'instruction criminelle) est
Wetboek van strafvordering), wordt vergeleken met de situatie van de comparée à la situation du détenu ou de l'interné qui doit simplement
gedetineerde of geïnterneerde die slechts een verklaring van hoger faire une déclaration d'appel, sans requête contenant les griefs, au
beroep, zonder grievenverzoekschrift, moet doen aan de bestuurder of directeur, ou à son délégué, des établissements où cette personne est
zijn gemachtigde van de inrichtingen waar die gedetineerde of
geïnterneerde is opgesloten (artikel 1 van de wet van 25 juli 1893). détenue ou internée (article 1er de la loi du 25 juillet 1893).
In de interpretatie van de verwijzende rechter zou artikel 204 van het Dans l'interprétation du juge a quo, l'article 204 du Code
Wetboek van strafvordering niet van toepassing zijn op de
geïnterneerde of gedetineerde die, overeenkomstig artikel 1 van de wet d'instruction criminelle ne serait pas applicable à l'interné ou au
van 25 juli 1893, een verklaring van hoger beroep doet aan de détenu qui, conformément à l'article 1er de la loi du 25 juillet 1893,
bestuurder van de inrichting of zijn gemachtigde. fait une déclaration d'appel auprès du directeur de l'établissement ou
B.14. Tussen de gedetineerde of geïnterneerde en de andere partijen in de son délégué. B.14. Entre le détenu ou l'interné et les autres parties dans une
een strafproces bestaat een verschil dat op een objectief criterium procédure pénale, il existe une différence qui repose sur un critère
steunt : de gedetineerde of geïnterneerde is niet bij machte zich vrij objectif : le détenu ou l'interné n'est pas en mesure de se déplacer
te verplaatsen. librement.
B.15.1. Het doel dat erin bestaat een doelmatigere behandeling van B.15.1. L'objectif de réaliser un traitement plus efficace des
strafzaken te bewerkstelligen verantwoordt niet waarom de andere affaires pénales ne justifie pas que les autres parties au procès
partijen in het strafproces bij toepassing van artikel 203 van het pénal doivent, par application de l'article 203 du Code d'instruction
Wetboek van strafvordering een regelmatig grievenverzoekschrift moeten criminelle, introduire une requête régulière contenant les griefs mais
indienen, maar dat die vereiste niet geldt voor de gedetineerde of
geïnterneerde met toepassing van artikel 1 van de wet van 25 juli que cette exigence ne s'impose pas aux détenus ou internés par
1893. In de in B.13 uiteengezette interpretatie van de verwijzende application de l'article 1er de la loi du 25 juillet 1893. Dans
rechter is het verschil in behandeling dat het gevolg is van de l'interprétation du juge a quo exposée en B.13, la différence de
niet-toepasselijkheid van artikel 204 op de gedetineerde of de traitement résultant de l'inapplicabilité de l'article 204 au détenu
geïnterneerde niet redelijk verantwoord. ou à l'interné n'est pas raisonnablement justifiée.
B.15.2. Het voormelde artikel 204 doorstaat echter de B.15.2. L'article 204 précité résiste toutefois au contrôle de
grondwettigheidstoetsing indien het in die zin wordt geïnterpreteerd constitutionnalité s'il est interprété comme s'appliquant au détenu ou
dat het van toepassing is op de gedetineerde of de geïnterneerde. Een à l'interné. Une telle interprétation est conciliable avec l'intention
dergelijke interpretatie is verzoenbaar met de bedoeling van de
wetgever, die bij de aanneming van de wet van 5 februari 2016 du législateur qui, lors de l'adoption de la loi du 5 février 2016, a
uitdrukkelijk erop heeft gewezen dat « een bij koninklijk besluit
bepaald formulier [...] ter beschikking [zal] worden gesteld van de expressément indiqué qu'« un formulaire déterminé par arrêté royal
eisers in beroep in de griffies, de gevangenissen, enz. » (Parl. St., sera mis à la disposition des appelants dans les greffes, prisons,
Kamer, 2015-2016, DOC 54-1418/001, p. 85). etc. » (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-1418/001, p. 85).
B.15.3. Bovendien kan worden opgemerkt dat de wetgever intussen de in B.15.3. Il peut être observé en outre que le législateur a entre-temps
B.15.2 vermelde bedoeling heeft verwezenlijkt : artikel 1 van de wet matérialisé l'intention évoquée en B.15.2 : l'article 1er de la loi du
van 25 juli 1893 is gewijzigd ingevolge artikel 34 van de wet van 25 25 juillet 1893 a été modifié par l'article 34 de la loi du 25
december 2016 « tot wijziging van de rechtspositie van de décembre 2016 « modifiant le statut juridique des détenus et la
gedetineerden en van het toezicht op de gevangenissen en houdende surveillance des prisons et portant des dispositions diverses en
diverse bepalingen inzake justitie » en bepaalt voortaan dat ook de matière de justice » et dispose désormais que les détenus et internés,
gedetineerden en geïnterneerden, wanneer zij een verklaring van hoger lorsqu'ils font une déclaration d'appel, doivent aussi accompagner
beroep doen, die verklaring moeten laten vergezellen van een
verzoekschrift « waarin nauwkeurig de grieven worden bepaald die tegen cette déclaration d'une requête qui contient « précisément les griefs
het vonnis worden ingebracht ». élevés contre le jugement ».
Ingevolge die wetswijziging kunnen « opgesloten personen zowel de A la suite de cette modification législative, « les personnes
verklaring van hoger beroep als het verzoekschrift met opgave van de incarcérées [peuvent] introduire à la fois leur déclaration d'appel et
grieven [...] indienen in de gevangenis », aangezien voorheen de wet la requête contenant les griefs dans la prison », étant donné
niet bepaalde dat « opgesloten personen dit verzoekschrift kunnen qu'auparavant, la loi ne prévoyait pas que « les personnes incarcérées
indienen in de gevangenis » (Parl. St., Kamer, 2016-2017, DOC [puissent] introduire cette requête dans la prison » (Doc. parl.,
54-1986/003, p. 49). Chambre, 2016-2017, DOC 54-1986/003, p. 49).
B.16. In de in B.15.2 uiteengezette interpretatie kan het hoger beroep B.16. Dans l'interprétation exposée en B.15.2, l'appel introduit,
avant l'entrée en vigueur de la loi du 25 décembre 2016 visée en
dat vóór de inwerkingtreding van de in B.15.3 bedoelde wet van 25 B.15.3 et conformément à l'article 1er de la loi du 25 juillet 1893,
december 2016 en overeenkomstig artikel 1 van de wet van 25 juli 1893 par des personnes détenues ou internées ne peut être jugé irrecevable
is ingesteld door gedetineerden of geïnterneerden niet onontvankelijk
worden geacht om de enkele reden dat het geen uiteenzetting van de au seul motif qu'il ne contient pas un exposé des griefs.
grieven bevat.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
1. - Artikel 204 van het Wetboek van strafvordering, in die zin 1. - L'article 204 du Code d'instruction criminelle, interprété en ce
geïnterpreteerd dat geen grievenverzoekschrift moet worden ingediend sens que le ministère public ne doit pas introduire de requête
door het openbaar ministerie wanneer het hoger beroep instelt bij het contenant les griefs lorsqu'il interjette appel par l'exploit
in artikel 205 van het Wetboek van strafvordering bedoelde exploot van d'assignation visé à l'article 205 du Code d'instruction criminelle,
dagvaarding, schendt de artikelen 10, 11 en 13 van de Grondwet, in viole les articles 10, 11 et 13 de la Constitution, combinés avec
samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme.
rechten van mens. - Dezelfde bepaling, in die zin geïnterpreteerd dat een - La même disposition, interprétée en ce sens que le ministère public
grievenverzoekschrift moet worden ingediend door het openbaar doit introduire une requête contenant les griefs lorsqu'il interjette
ministerie wanneer het hoger beroep instelt bij het in artikel 205 van appel par l'exploit d'assignation visé à l'article 205 du Code
het Wetboek van strafvordering bedoelde exploot van dagvaarding,
schendt niet de artikelen 10, 11 en 13 van de Grondwet, in samenhang d'instruction criminelle, ne viole pas les articles 10, 11 et 13 de la
gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van Constitution, combinés avec l'article 6 de la Convention européenne
mens. des droits de l'homme.
2. Dezelfde bepaling schendt niet de artikelen 10, 11 en 13 van de 2. La même disposition ne viole pas les articles 10, 11 et 13 de la
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag Constitution, combinés avec l'article 6 de la Convention européenne
voor de rechten van de mens, in zoverre zij erin voorziet dat het des droits de l'homme, en ce qu'elle prévoit que le ministère public
openbaar ministerie bij de rechtbank die of het Hof dat kennis moet près le tribunal ou la cour qui connaît de l'appel dispose d'un délai
nemen van het hoger beroep beschikt over een termijn van veertig dagen
te rekenen van de uitspraak van het vonnis om zijn beroep te doen de quarante jours à compter du prononcé du jugement afin de notifier
betekenen. son recours.
3. - Dezelfde bepaling, in die zin geïnterpreteerd dat zij niet van 3. - La même disposition, interprétée en ce sens qu'elle n'est pas
toepassing is op de geïnterneerde of de gedetineerde die, applicable à l'interné ou au détenu qui, conformément à l'article 1er
overeenkomstig artikel 1 van de wet van 25 juli 1893 betreffende de de la loi du 25 juillet 1893 relative aux déclarations d'appel des
aantekening van hoger beroep van gedetineerde of geïnterneerde personnes détenues ou internées, fait une déclaration d'appel auprès
personen, een verklaring van hoger beroep doet aan de directeur van de du directeur de l'établissement ou de son délégué, viole les articles
instelling of aan zijn gemachtigde, schendt de artikelen 10, 11 en 13 10, 11 et 13 de la Constitution, combinés avec l'article 6 de la
van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees
Verdrag voor de rechten van de mens. Convention européenne des droits de l'homme.
- Dezelfde bepaling, in die zin geïnterpreteerd dat zij van toepassing - La même disposition, interprétée en ce sens qu'elle est applicable à
is op de geïnterneerde of de gedetineerde die, overeenkomstig artikel l'interné ou au détenu qui, conformément à l'article 1er de la loi du
1 van de wet van 25 juli 1893 betreffende de aantekening van hoger 25 juillet 1893 relative aux déclarations d'appel des personnes
beroep van gedetineerde of geïnterneerde personen, een verklaring van détenues ou internées, fait une déclaration d'appel auprès du
hoger beroep doet aan de directeur van de instelling of aan zijn directeur de l'établissement ou de son délégué, ne viole pas les
gemachtigde, schendt niet de artikelen 10, 11 en 13 van de Grondwet, articles 10, 11 et 13 de la Constitution, combinés avec l'article 6 de
in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de la Convention européenne des droits de l'homme.
rechten van de mens.
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 18 januari 2018. la Cour constitutionnelle, le 18 janvier 2018.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
E. De Groot E. De Groot
^