Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 132/2017 van 23 november 2017 Rolnummer 6546 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 39 en 40 van de wet van 5 augustus 1978 houdende economische en budgettaire hervormingen, gesteld door de Rechtban Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 132/2017 van 23 november 2017 Rolnummer 6546 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 39 en 40 van de wet van 5 augustus 1978 houdende economische en budgettaire hervormingen, gesteld door de Rechtban Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...) Extrait de l'arrêt n° 132/2017 du 23 novembre 2017 Numéro du rôle : 6546 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 39 et 40 de la loi du 5 août 1978 de réformes économiques et budgétaires, posée par le Tribunal de première in La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges J.-(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 132/2017 van 23 november 2017 Extrait de l'arrêt n° 132/2017 du 23 novembre 2017
Rolnummer 6546 Numéro du rôle : 6546
In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 39 en 40 van En cause : la question préjudicielle relative aux articles 39 et 40 de
de wet van 5 augustus 1978 houdende economische en budgettaire la loi du 5 août 1978 de réformes économiques et budgétaires, posée
hervormingen, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Luik, par le Tribunal de première instance de Liège, division Liège.
afdeling Luik.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges
rechters J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en R. J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et R. Leysen,
Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J.
voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, Spreutels,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 17 november 2016 in zake Krystian Baczkiewicz en Par jugement du 17 novembre 2016 en cause de Krystian Baczkiewicz et
anderen tegen de icvba « Publifin », waarvan de expeditie ter griffie autres contre la SCIRL « Publifin », dont l'expédition est parvenue au
van het Hof is ingekomen op 24 november 2016, heeft de Rechtbank van greffe de la Cour le 24 novembre 2016, le Tribunal de première
eerste aanleg Luik, afdeling Luik, de volgende prejudiciële vraag instance de Liège, division Liège, a posé la question préjudicielle
gesteld : suivante :
« Schenden de artikelen 39 en 40 van de wet van 5 augustus 1978 « Les articles 39 et 40 de la loi du 5 août 1978 de réformes
houdende economische en budgettaire hervormingen de artikelen 10 en 11 économiques et budgétaires violent-ils les articles 10 et 11 de la
van de Grondwet in zoverre zij tot gevolg hebben dat de Constitution en ce qu'ils ont pour effet de priver de certains
gepensioneerden die door het loutere feit van een volledige loopbaan compléments à la pension les retraités qui atteignent un des deux
een van de twee daarbij ingestelde wettelijke plafonds bereiken, plafonds légaux qu'ils instituent du seul fait d'une carrière complète
sommige pensioenaanvullingen worden ontzegd, terwijl de alors que les retraités qui, toutes choses restant égales par
gepensioneerden die ceteris paribus dat plafond niet bereiken bij ailleurs, n'atteignent pas ce plafond en l'absence d'une carrière
ontstentenis van een volledige loopbaan, het voordeel ervan kunnen genieten ? ». complète peuvent en bénéficier ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de artikelen 39 en 40 B.1. La question préjudicielle porte sur les articles 39 et 40 de la
van de wet van 5 augustus 1978 houdende economische en budgettaire loi du 5 août 1978 de réformes économiques et budgétaires.
hervormingen.
Artikel 39 van die wet bepaalt : L'article 39 de cette loi dispose :
« Onverminderd de toepassing van de bepalingen van Titel V van de wet « Sans préjudice de l'application des dispositions du Titre V de la
van 26 juni 1992 houdende sociale en diverse bepalingen, mogen de in loi du 26 juin 1992 portant des dispositions sociales et diverses, les
artikel 38 bedoelde rustpensioenen de 3/4 niet overschrijden van de pensions de retraite visées à l'article 38 ne peuvent excéder les 3/4
du traitement qui sert de base à leur liquidation. Toutefois, les
wedde die als grondslag voor de uitkering heeft gediend. De toegekende bonifications de temps accordées du chef d'emprisonnement, de
tijdsbonificaties uit hoofde van hechtenis, deportatie, militaire déportation, de services militaires de guerre et des services y
oorlogsdiensten en ermede gelijkgestelde diensten, hebben evenwel assimilés produisent leurs effets dans la limite extrême des 9/10èmes
uitwerking tot de uiterste grens der 9/10 van die wedde. de ce traitement.
Bovendien mogen die pensioenen, met inbegrip van de voormelde En outre, ces pensions, y compris les bonifications précitées, de même
bonificaties, alsook de in artikel 38 bedoelde overlevingspensioenen, que les pensions de survie visées à l'article 38, ne peuvent excéder
niet meer bedragen dan 46.882,74 EUR per jaar. Dit bedrag is gekoppeld le montant de 46.882,74 euros par an. Ce montant est lié à l'indice
aan het indexcijfer 138,01 van de consumptieprijzen en schommelt op de 138,01 des prix à la consommation et varie de la manière prévue par la
wijze vastgesteld door de wet van 1 maart 1977 houdende inrichting van een stelsel waarbij sommige uitgaven in de overheidssector aan het indexcijfer van de consumptieprijzen van het Rijk worden gekoppeld. Voor de toepassing van de hierbovenvermelde maximumbedragen, worden de pensioenen, pensioenaanvullingen, renten, toelagen, en andere als pensioen geldende voordelen met betrekking tot dezelfde loopbaan en tot dezelfde periode van beroepsactiviteit samengeteld. De eventuele vermindering wordt bij voorrang toegepast op het pensioengedeelte dat rechtstreeks ten laste valt van de openbare macht, van de werkgever of van het door hem opgerichte pensioenfonds en vervolgens, op het loi du 1er mars 1977 organisant un régime de liaison à l'indice des prix à la consommation du Royaume de certaines dépenses dans le secteur public. Pour l'application des plafonds prévus ci-avant, les pensions, compléments de pensions, rentes, allocations et autres avantages tenant lieu de pension afférents à une même carrière et à une même période d'activité professionnelle sont additionnés. La réduction éventuelle est appliquée, par priorité, à la part de la pension qui est à la charge directe du pouvoir public, de l'employeur ou du fonds de pension qu'il a institué et, subsidiairement, à la part de la
pensioengedeelte ten laste van de pensioenregeling voor werknemers of pension à charge du régime de pension des travailleurs salariés ou des
voor zelfstandigen. travailleurs indépendants.
[...] ». [...] ».
Artikel 40 van die wet bepaalt : L'article 40 de cette loi dispose :
« De onderlinge cumulatie van meerdere in artikel 38 vermelde « Le cumul de plusieurs pensions visées à l'article 38 entre elles, et
pensioenen, en de cumulatie van deze pensioenen met een rust- of le cumul de ces pensions avec une pension de retraite ou de survie de
overlevingspensioen als werknemer, als zelfstandige of als begunstigde travailleur salarié, de travailleur indépendant ou de travailleur
van de Overzeese Sociale Zekerheid, mag niet meer bedragen dan bénéficiant de la Sécurité sociale d'Outre-mer ne peut excéder le
46.882,74 EUR per jaar. Dit bedrag is gekoppeld aan het indexcijfer montant de 46.882,74 euros par an. Ce montant est lié à l'indice
138,01 van de consumptieprijzen en schommelt op de wijze vastgesteld 138,01 des prix à la consommation et varie de la manière prévue par la
door de wet van 1 maart 1977 houdende inrichting van een stelsel loi du 1er mars 1977 organisant un régime de liaison à l'indice des
waarbij sommige uitgaven in de overheidssector aan het indexcijfer van prix à la consommation du Royaume de certaines dépenses dans le
de consumptieprijzen van het Rijk worden gekoppeld. secteur public.
Voor de toepassing van het voormelde plafond worden de pensioenen, Pour l'application du plafond prévu ci-avant, les pensions,
pensioenaanvullingen, renten, toelagen en andere als rust- en compléments de pensions, rentes, allocations et autres avantages
overlevingspensioenen geldende voordelen samengeteld ». tenant lieu de pension de retraite et de survie sont additionnés ».
B.2. Aan het Hof wordt een vraag gesteld over de bestaanbaarheid van B.2. La Cour est interrogée sur la compatibilité de ces dispositions
die bepalingen met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre zij een verschil in behandeling doen ontstaan tussen de gepensioneerden die, aangezien zij geen volledige loopbaan hebben gehad, een pensioen genieten dat de vermelde grensbedragen niet bereikt en aan wie derhalve bepaalde door hun voormalige openbare werkgever aangeboden pensioenaanvullingen kunnen worden toegekend, en de gepensioneerden die, aangezien zij een volledige loopbaan hebben gehad, een pensioen genieten dat ten minste een van de twee vermelde grensbedragen bereikt en aan wie bijgevolg niet dezelfde pensioenaanvullingen kunnen worden toegekend. B.3. De verwijzende rechter oordeelt dat de in het geding zijnde bepalingen van toepassing zijn op de eindejaarstoelage en het vakantiegeld waarin is voorzien bij het pensioenstatuut dat van toepassing is op de eisers voor hem, aangezien het gaat om aanvullingen bij het pensioen van de werknemers en de weduwnaars en weduwen van werknemers. Het Hof onderzoekt de in het geding zijnde bepalingen in die interpretatie. avec les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'elles créent une différence de traitement entre les pensionnés qui, n'ayant pas eu une carrière complète, bénéficient d'une pension qui n'atteint pas les plafonds mentionnés et peuvent dès lors se voir octroyer certains compléments de pension offerts par leur ancien employeur public et les pensionnés qui, ayant eu une carrière complète, bénéficient d'une pension qui atteint au moins l'un des deux plafonds mentionnés et qui, en conséquence, ne peuvent se voir octroyer les mêmes compléments de pension. B.3. Le juge a quo estime que les dispositions en cause sont applicables à l'allocation de fin d'année et au pécule de vacances prévus par le statut des pensions applicable aux demandeurs devant lui, dès lors qu'il s'agit de compléments de la pension des travailleurs et veufs et veuves de travailleur. La Cour examine les dispositions en cause dans cette interprétation.
B.4.1. De artikelen 38 en volgende van de wet van 5 augustus 1978 B.4.1. Les articles 38 et suivants de la loi du 5 août 1978 de
houdende economische en budgettaire hervormingen maken deel uit van réformes économiques et budgétaires s'inscrivent dans le cadre d'une
een reeks structuurhervormingen en maatregelen tot sanering van de série de réformes de structure et de mesures d'assainissement du
begroting en tot heroriëntering van de openbare uitgaven, vanuit een
bekommernis van « sociale rechtvaardigheid, billijkheid en budget et de réorientation des dépenses publiques, dans un souci « de
harmonisatie » (Parl. St., Kamer, 1977-1978, nr. 450/1, p. 1; nr. justice sociale, d'équité et d'harmonisation » (Doc. parl., Chambre,
450/23, pp. 189-191 en 195-197; Senaat, 1977-1978, nr. 436/2, pp. 1977-1978, n° 450/1, p. 1; n° 450/23, pp. 189-191 et 195-197; Sénat,
91-93). 1977-1978, n° 436/2, pp. 91-93).
Blijkens de parlementaire voorbereiding wilde de Regering enkele Il ressort des travaux préparatoires que le gouvernement entendait
fundamentele wijzigingen invoeren inzake rust- en apporter quelques modifications fondamentales en matière de pensions
overlevingspensioenen, ten einde besparingen te doen en tevens bij te de retraite et de survie, afin de réaliser des économies tout en
dragen tot de harmonisatie van de verschillende stelsels. Luidens de contribuant à l'harmonisation des différents régimes. Selon l'exposé
memorie van toelichting werden, inzonderheid wat de openbare sector des motifs, étaient spécialement visées dans le secteur public «
betreft, beoogd « het invoeren van een maximum voor de rust- en l'instauration d'un maximum pour les pensions de retraite et de survie
overlevingspensioenen betaald aan éénzelfde persoon, de geleidelijke payées à une même personne, la généralisation progressive d'un plafond
veralgemening van een proportioneel weddeplafond voor de berekening proportionnel au traitement pour le calcul de la pension et la
van het pensioen en de beperking van de cumulaties tussen pensioenen limitation des cumuls entre pensions et activités professionnelles »
en beroepsactiviteiten » (Parl. St., Kamer, 1977-1978, nr. 450/1, p. (Doc. parl., Chambre, 1977-1978, n° 450/1, p. 10).
10). B.4.2. Uit de memorie van toelichting blijkt voorts dat de wetgever de B.4.2. Il apparaît encore de l'exposé des motifs que le législateur
bedoeling had de in het geding zijnde grensbedragen toe te passen op « avait l'intention d'appliquer les plafonds en cause à « toutes les
alle pensioenen van de overheidssector, in de meest ruime zin van dat pensions du secteur public, au sens le plus large du terme », en vue
woord », opdat « de voorgestelde maatregelen een zowel doeltreffend de « conférer aux mesures proposées un caractère aussi efficace
als rechtvaardig karakter zouden hebben ». Zo had de Regering zich « qu'équitable ». Ainsi, le gouvernement s'était fixé « pour objectif de
tot doel » gesteld « om aan de pensioenbeperkende maatregelen die zij conférer aux mesures restrictives qu'il [proposait] à l'égard des
in de overheidssector [voorstelde] een algemeen toepassingsgebied te pensions du secteur public, un champ d'application général de sorte
verlenen, zodat zowel de pensioenen rechtstreeks toegekend krachtens que sont visés tant les pensions octroyées directement en vertu de
de eigenlijke pensioenregelingen voor de overheidssector, als de régimes de pension propres au secteur public que les revenus de
pensioeninkomens die naar analogie daarmee werden samengesteld, worden pension qui sont constitués par analogie à ces régimes » (ibid., p.
beoogd » (ibid., p. 53). Ten aanzien van de personeelsleden van 53). A l'égard des membres du personnel de certains organismes publics
bepaalde openbare instellingen wier volledig pensioeninkomen uit dont le revenu complet de pension était composé de plusieurs éléments,
verscheidene elementen bestond, is gepreciseerd dat « deze
onderscheiden elementen voor de toepassing van de [...] opgelegde il a été précisé qu'il convenait de « globaliser ces divers éléments
beperkingen geglobaliseerd [dienden] te worden » (ibid., p. 54). en vue de l'application des restrictions apportées » (ibid., p. 54).
B.4.3. De keuze van de wetgever om grensbedragen in te stellen die de B.4.3. Le choix du législateur d'instaurer des plafonds limitant les
pensioenen beperken, veeleer dan alle pensioenen een vermindering met pensions plutôt que d'imposer une réduction d'un certain pourcentage
een bepaald percentage van het bedrag op te leggen, is daarenboven du montant à toutes les prestations de pension a par ailleurs été
verantwoord door de wil van de Regering om « de essentiële behoeften justifié par la volonté du gouvernement « de protéger au maximum les
der zwaksten en minstbevoorrechten [maximaal te beschermen] door een besoins essentiels des plus faibles et des moins favorisés en
belangrijkere inspanning te vragen van diegenen aan wie een zekere réclamant un effort plus important de ceux auxquels sera ôté un
overvloed zal ontnomen worden » (Parl. St., Kamer, 1977-1978, nr. certain superflu » (Doc. parl., Chambre, 1977-1978, n° 450/23, p.
450/23, p. 191). 191).
B.5. De maatregel die erin bestaat rekening te houden met alle
elementen van het pensioeninkomen, met inbegrip van de extralegale B.5. La mesure qui consiste à tenir compte de tous les éléments du
voordelen zoals het vakantiegeld en de eindejaarstoelage, is relevant revenu de pension, en ce compris les avantages extra-légaux comme le
en verantwoord, zowel ten aanzien van de doelstelling besparingen te pécule de vacances et l'allocation de fin d'année est pertinente et
verwezenlijken als ten aanzien van de doelstelling de verschillende regelingen te harmoniseren. De maatregel waarbij voor alle gepensioneerden dezelfde grensbedragen worden ingesteld, ongeacht het theoretische bedrag waarop zij recht zouden hebben gelet op hun staat van dienst en hun voorbije loopbaan, is zijnerzijds relevant en verantwoord ten opzichte van de door de wetgever nagestreefde doelstelling van sociale rechtvaardigheid. B.6. Aangezien dezelfde grensbedragen worden toegepast op alle gepensioneerden, zonder te letten op het theoretische bedrag waarvan zij het voordeel hadden kunnen genieten bij ontstentenis van die grensbedragen, is het eveneens verantwoord dat zij op dezelfde wijze van toepassing zijn op diegenen die een volledige loopbaan hebben gehad alsook op diegenen die een dergelijke loopbaan niet hebben gehad. De omstandigheid dat de personen die een volledige loopbaan hebben gehad de in het geding zijnde grensbedragen sneller bereiken dan diegenen die een dergelijke loopbaan niet hebben gehad, zodat zolang de grensbedragen niet worden bereikt, het pensioen van die laatsten kan worden aangevuld met het vakantiegeld en de eindejaarstoelage die door hun voormalige openbare werkgever worden justifiée tant à l'égard de l'objectif de réaliser des économies qu'à l'égard de l'objectif d'harmonisation des différents régimes. La mesure qui instaure les mêmes plafonds pour tous les pensionnés, quel que soit le montant théorique auquel ils auraient droit eu égard à leurs états de service et à leur carrière passée est quant à elle pertinente et justifiée par rapport à l'objectif de justice sociale poursuivi par le législateur. B.6. Dès lors que les mêmes plafonds sont appliqués à tous les pensionnés, sans égard au montant théorique dont ils auraient pu bénéficier en l'absence de ces plafonds, il est également justifié qu'ils s'appliquent de la même manière à ceux qui ont eu une carrière complète et à ceux qui n'ont pas eu une telle carrière. La circonstance que les personnes qui ont eu une carrière complète atteignent plus rapidement les plafonds en cause que celles qui n'ont pas eu une telle carrière, de sorte que ces dernières peuvent voir leur pension complétée du pécule de vacances et de l'allocation de fin d'année offerts par leur ancien employeur public tant que les plafonds
aangeboden, is slechts het gevolg van de toepassing van dezelfde ne sont pas atteints, n'est que la conséquence de l'application des
grensbedragen op alle betrokken pensioenen. mêmes plafonds à toutes les pensions concernées.
B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
De artikelen 39 en 40 van de wet van 5 augustus 1978 houdende Les articles 39 et 40 de la loi du 5 août 1978 de réformes économiques
economische en budgettaire hervormingen schenden de artikelen 10 en 11 et budgétaires ne violent pas les articles 10 et 11 de la
van de Grondwet niet. Constitution.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 23 november 2017. la Cour constitutionnelle, le 23 novembre 2017.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
J. Spreutels J. Spreutels
^