← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 128/2017 van 9 november 2017 Rolnummers 6489 en 6490 In
zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 21, tweede lid, van de wetten op de Raad van State,
gecoördineerd op 12 januari 1973, gesteld door de Raad van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld
uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 128/2017 van 9 november 2017 Rolnummers 6489 en 6490 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 21, tweede lid, van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, gesteld door de Raad van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...) | Extrait de l'arrêt n° 128/2017 du 9 novembre 2017 Numéros du rôle : 6489 et 6490 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 21, alinéa 2, des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posées par le Conseil La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. (...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 128/2017 van 9 november 2017 | Extrait de l'arrêt n° 128/2017 du 9 novembre 2017 |
| Rolnummers 6489 en 6490 | Numéros du rôle : 6489 et 6490 |
| In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 21, tweede lid, | En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 21, |
| van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, | alinéa 2, des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier |
| gesteld door de Raad van State. | 1973, posées par le Conseil d'Etat. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de | composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges L. |
| rechters L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en F. | Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et F. Daoût, |
| Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder | assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J. |
| voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, | Spreutels, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
| Bij arresten nrs. 235.564 en 235.563 van 28 juli 2016 respectievelijk | Par arrêts nos 235.564 et 235.563 du 28 juillet 2016 respectivement en |
| in zake de bv bvba « T.D.H.D.J. » en anderen tegen het Waalse Gewest, | cause de la SC SPRL « T.D.H.D.J. » et autres contre la Région |
| tussenkomende partijen : de cvba « Intermediance & Partners » en | wallonne, parties intervenantes : la SCRL « Intermediance & Partners » |
| anderen, en in zake de bv bvba « Association des Yernaux » en anderen | et autres, et en cause de la SC SPRL « Association des Yernaux » et |
| tegen het Waalse Gewest, tussenkomende partijen : Pierre Decoster en | autres contre la Région wallonne, parties intervenantes : Pierre |
| anderen, waarvan de expedities ter griffie van het Hof zijn ingekomen | Decoster et autres, dont les expéditions sont parvenues au greffe de |
| op 5 augustus 2016, heeft de Raad van State de volgende prejudiciële | la Cour le 5 août 2016, le Conseil d'Etat a posé les questions |
| vragen gesteld : | préjudicielles suivantes : |
| « 1. Schendt artikel 21, tweede lid, van de gecoördineerde wetten op | « 1. L'article 21, alinéa 2, des lois coordonnées sur le Conseil |
| de Raad van State de artikelen 10 en 11 van de Grondwet wanneer het, | d'Etat viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution lorsque, |
| zoals te dezen, in die zin wordt geïnterpreteerd dat het de | comme en l'espèce, il est interprété comme permettant de présumer de |
| mogelijkheid biedt op identieke wijze, enerzijds, het verlies van | façon identique, d'une part, la perte d'intérêt d'une partie |
| belang van een verzoekende partij die niet tijdig een toelichtende | requérante qui n'a pas déposé dans les délais de mémoire ampliatif |
| memorie heeft ingediend in het kader van een gewone procedure tot | |
| nietigverklaring en, anderzijds, het verlies van belang van een | dans le cadre d'une procédure en annulation ordinaire et, d'autre |
| verzoekende partij die niet tijdig een toelichtende memorie heeft | part, la perte d'intérêt d'une partie requérante qui n'a pas déposé |
| ingediend in het kader van een procedure tot nietigverklaring na een | dans les délais de mémoire ampliatif dans le cadre d'une procédure en |
| arrest tot schorsing van de bestreden akte en het afzien van het | annulation suivant un arrêt de suspension de l'acte attaqué et une |
| voortzetten van de procedure van de tegenpartij te vermoeden ? | renonciation à poursuivre la procédure de la partie adverse ? |
| 2. Schendt artikel 21, tweede lid, van de gecoördineerde wetten op de | 2. L'article 21, alinéa 2, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat |
| Raad van State de artikelen 10 en 11 van de Grondwet wanneer het, | viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution lorsque, comme en |
| zoals te dezen, in die zin wordt geïnterpreteerd dat het de | l'espèce, il est interprété comme permettant de présumer la perte |
| mogelijkheid biedt het verlies van belang van de verzoekende partij in | d'intérêt de la partie requérante dans le cadre précité alors qu'il ne |
| het voormelde kader te vermoeden, terwijl het de Raad van State niet | |
| de mogelijkheid biedt het belang van de tussenkomende partij om in | permet pas au Conseil d'Etat de vérifier l'intérêt à agir de la partie |
| rechte op te treden na te gaan, zelfs indien die partij tussenkomt ter | intervenante, alors même que celle-ci intervient en soutien d'une |
| ondersteuning van een tegenpartij die niet de voortzetting van de | partie adverse qui n'a pas demandé la poursuite de la procédure ? |
| procedure heeft gevorderd ? | |
| 3. Schendt artikel 21, tweede lid, van de gecoördineerde wetten op de | 3. L'article 21, alinéa 2, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat |
| Raad van State de artikelen 10 en 11 van de Grondwet wanneer het, | viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution lorsque, comme en |
| zoals te dezen, in samenhang gelezen met artikel 17, § 6, van dezelfde | l'espèce, il est interprété, en combinaison avec l'article 17, § 6, |
| wetten, in die zin wordt geïnterpreteerd dat het de tegenpartij de mogelijkheid biedt dat zij door een tussenkomende partij wordt ondersteund en dat die volledig in haar plaats treedt, zelfs indien die tegenpartij heeft nagelaten de voortzetting van de procedure te vorderen, terwijl de verzoekende partij die zou hebben nagelaten de voortzetting van de procedure te vorderen na een arrest waarbij een vordering tot schorsing wordt verworpen, of een verzoekende partij die te laat de toelichtende memorie na het arrest tot schorsing zou hebben bezorgd, niet op dezelfde wijze kan worden ondersteund door een tussenkomende partij en terwijl die niet in haar plaats kan treden ? ». | des mêmes lois, comme permettant à la partie adverse d'être soutenue et totalement substituée par une partie intervenante même si cette partie adverse a omis de demander la poursuite de la procédure, alors que la partie requérante qui aurait omis de demander la poursuite de la procédure après un arrêt rejetant une demande de suspension, ou une partie requérante qui aurait transmis en retard le mémoire ampliatif suivant l'arrêt de suspension, ne peut pas de la même façon être soutenue et substituée par une partie intervenante ? ». |
| Die zaken, ingeschreven onder de nummers 6489 en 6490 van de rol van | Ces affaires, inscrites sous les numéros 6489 et 6490 du rôle de la |
| het Hof, werden samengevoegd. | Cour, ont été jointes. |
| (...) | (...) |
| III. In rechte | III. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1. De prejudiciële vragen betreffen artikel 21, tweede lid, van de | B.1. Les questions préjudicielles concernent l'article 21, alinéa 2, |
| wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, | des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, |
| toegepast in het kader van een beroep tot nietigverklaring na een | appliqué dans le cadre d'un recours en annulation suivant un arrêt de |
| arrest tot schorsing van de bestreden akte en het afzien van het | suspension de l'acte attaqué et une renonciation à poursuivre la |
| voortzetten van de procedure door de tegenpartij. | procédure par la partie adverse. |
| De in het geding zijnde bepaling luidt : | La disposition en cause énonce : |
| « Wanneer de verzoekende partij de termijnen voor het toesturen van de | « Lorsque la partie requérante ne respecte pas les délais prévus pour |
| memorie van wederantwoord of van de toelichtende memorie niet | |
| eerbiedigt, doet de afdeling, nadat de partijen die daarom verzocht | l'envoi du mémoire en réplique ou du mémoire ampliatif, la section |
| hebben, gehoord zijn, zonder verwijl uitspraak, waarbij het ontbreken | statue sans délai, les parties entendues à leur demande, en constatant |
| van het vereiste belang wordt vastgesteld ». | l'absence de l'intérêt requis ». |
| Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag | Quant à la première question préjudicielle |
| B.2.1. De verwijzende rechter vraagt aan het Hof of de voormelde | B.2.1. Le juge a quo demande à la Cour si la disposition précitée |
| bepaling de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt wanneer zij, | viole les articles 10 et 11 de la Constitution lorsque, comme en |
| zoals te dezen, in die zin wordt geïnterpreteerd dat zij het vermoeden | l'espèce, elle est interprétée comme permettant de présumer la perte |
| toestaat van het verlies van belang van een verzoekende partij die | d'intérêt d'une partie requérante qui n'a pas déposé de mémoire |
| niet tijdig een toelichtende memorie heeft ingediend, niet alleen in | ampliatif dans les délais, non seulement dans le cadre d'une procédure |
| het kader van een gewone procedure tot nietigverklaring maar ook in | |
| het kader van een procedure tot nietigverklaring na een arrest tot | |
| schorsing van de bestreden akte en het afzien van het voortzetten van | en annulation ordinaire, mais également dans le cadre d'une procédure |
| de procedure door de tegenpartij. | en annulation suivant un arrêt de suspension de l'acte attaqué et une |
| B.2.2. Uit de motivering van het verwijzingsarrest volgt dat aan het | renonciation de la partie adverse à poursuivre la procédure. |
| Hof een vraag wordt gesteld over de grondwettigheid van de in het | B.2.2. Il résulte de la motivation de l'arrêt de renvoi que la Cour |
| geding zijnde bepaling in de hypothese dat een tussenkomende partij in | est interrogée au sujet de la constitutionnalité de la disposition en |
| de procedure voor de Raad van State, vraagt het beroep tot | cause dans l'hypothèse où une partie intervenante à la procédure |
| nietigverklaring te verwerpen, nadat de Raad van State de bestreden | devant le Conseil d'Etat demande de rejeter le recours en annulation, |
| akte heeft geschorst en nadat de tegenpartij ervan heeft afgezien de | après que le Conseil d'Etat a suspendu l'acte attaqué et que la partie |
| procedure tot nietigverklaring voort te zetten. | adverse a renoncé à poursuivre la procédure en annulation. |
| B.3.1. De regel volgens welke het niet toesturen van een toelichtende | B.3.1. La règle selon laquelle l'absence de transmission d'un mémoire |
| memorie binnen de opgelegde termijn de Raad van State ertoe verplicht | ampliatif dans le délai imparti commande au Conseil d'Etat de |
| in beginsel vast te stellen dat het vereiste belang ontbreekt, is in | constater en principe l'absence de l'intérêt requis a été insérée dans |
| de gecoördineerde wetten ingevoegd bij artikel 1 van de wet van 17 oktober 1990. | les lois coordonnées par l'article 1er de la loi du 17 octobre 1990. |
| Die regel, die « stringente gevolgen aan het niet respecteren van de | Attachant « des conséquences graves au non-respect » de ce délai, |
| termijnen » verbindt, maakt deel uit van een aantal maatregelen die | cette règle fait partie d'une série de mesures visant à réduire la |
| ertoe strekken de duur van de procedure voor de afdeling | durée de la procédure devant la section du contentieux administratif |
| bestuursrechtspraak van de Raad van State in te korten, teneinde de | du Conseil d'Etat, afin de résorber l'arriéré de cette juridiction |
| achterstand van dat rechtscollege weg te werken (Parl. St., Senaat, 1989-1990, nr. 984-1, pp. 1-3; ibid., nr. 984-2, p. 2). B.3.2. De in het geding zijnde regeling is duidelijk en doet geen bijzondere moeilijkheden ontstaan op het vlak van uitlegging. Ook indien de verwerende partij niet tijdig een memorie van antwoord heeft ingediend, mag van de verzoekende partijen worden verwacht dat zij blijk geven van een volgehouden belangstelling in het voortzetten van de procedure tot nietigverklaring van de akte die het voorwerp heeft uitgemaakt van een schorsingsarrest. In dat geval brengt de hoofdgriffier hen ervan op de hoogte dat ze de memorie van wederantwoord mogen vervangen door een toelichtende memorie bij het | (Doc. parl., Sénat, 1989-1990, n° 984-1, pp. 1-3; ibid., n° 984-2, p. 2). B.3.2. La réglementation en cause est claire et ne fait naître aucune difficulté particulière d'interprétation. Même si la partie défenderesse n'a pas introduit un mémoire en réponse dans le délai imparti, on peut attendre des parties requérantes qu'elles démontrent la persistance de leur intérêt à poursuivre la procédure en annulation de l'acte qui a fait l'objet d'un arrêt de suspension. Dans ce cas, le greffier en chef les avise qu'elles |
| verzoekschrift (artikel 14bis, § 2, van het besluit van de Regent van | peuvent remplacer le mémoire en réplique par un mémoire ampliatif de |
| 23 augustus 1948 tot regeling van de rechtspleging voor de afdeling | la requête (article 14bis, § 2, de l'arrêté du Régent du 23 août 1948 |
| déterminant la procédure devant la section du contentieux | |
| bestuursrechtspraak van de Raad van State), zodat de verzoekende | administratif du Conseil d'Etat), de sorte que les parties requérantes |
| partijen opnieuw worden ingelicht over de gevolgen van de | sont à nouveau informées des conséquences du non-respect du délai de |
| niet-naleving van de termijn van zestig dagen waarin zij hun | soixante jours dans lequel il leur est permis de transmettre leur |
| toelichtende memorie kunnen overzenden. | mémoire ampliatif. |
| De inhoud van die memorie kan zich beperken tot de mededeling, door de | Le contenu de ce mémoire peut se limiter à la manifestation par la « |
| « verzoekende partij », dat haar belang blijft bestaan. | partie requérante » de la persistance de son intérêt. |
| Wanneer de voormelde termijn van zestig dagen niet wordt nageleefd, | Si le délai précité de soixante jours n'est pas respecté, le greffe du |
| licht de griffie van de Raad van State de verzoekende partijen en de | Conseil d'Etat informe les parties requérantes et les autres parties |
| andere partijen erover in dat de afdeling bestuursrechtspraak het | que la section du contentieux administratif constatera l'absence de |
| ontbreken van het vereiste belang van de verzoekende partijen zal | l'intérêt requis des parties requérantes, à moins que l'une de ces |
| vaststellen, tenzij een van die partijen verzoekt om te worden gehoord | parties ne demande à être entendue (article 14bis, § 1er, alinéa 1er, |
| (artikel 14bis, § 1, eerste lid, van het besluit van de Regent van 23 | de l'arrêté du Régent du 23 août 1948, remplacé par l'article 1er d'un |
| augustus 1948, vervangen bij artikel 1 van een koninklijk besluit van | |
| 26 juni 2000). Wanneer een dergelijk verzoek wordt geformuleerd, | arrêté royal du 26 juin 2000). Dans le cas où une telle demande est |
| worden alle partijen opgeroepen om op korte termijn te verschijnen en | formulée, toutes les parties sont convoquées à comparaître à bref |
| te worden gehoord (artikel 14bis, § 1, derde lid, van hetzelfde | délai et entendues (article 14bis, § 1er, alinéa 3, du même arrêté du |
| besluit van de Regent, vervangen bij artikel 1 van hetzelfde | Régent, remplacé par l'article 1er du même arrêté royal). Les « |
| koninklijk besluit). De « verzoekende partijen » kunnen dan vrij de | parties requérantes » sont alors libres d'exposer les raisons pour |
| redenen aanvoeren waarom zij hun toelichtende memorie na het | lesquelles elles ont transmis leur mémoire ampliatif après |
| verstrijken van de opgelegde termijn hebben overgezonden (Parl. St., | l'expiration du délai imparti (Doc. parl., Sénat, 1989-1990, n° 984-1, |
| Senaat, 1989-1990, nr. 984-1, p. 3). Zij kunnen dan ontsnappen aan de | p. 3). Elles peuvent alors échapper à la lourde sanction |
| zware sanctie bestaande in de onontvankelijkheid van het beroep, die | d'irrecevabilité du recours qui découle, en principe, du non-respect |
| in beginsel voortvloeit uit de niet-naleving van de voormelde termijn, | du délai précité, en démontrant l'existence d'une force majeure (CE, |
| door het bestaan van overmacht aan te tonen (RvSt, 24 oktober 2001, | |
| nr. 100.155, Willicquet; 2 maart 2007, nr. 168.444, Koninklijke | 24 octobre 2001, n° 100.155, Willicquet; 2 mars 2007, n° 168.444, |
| Federatie van Belgische Transporteurs en anderen; 29 juni 2012, nr. | Fédération royale belge des transporteurs et autres; 29 juin 2012, n° |
| 220.116, Robe; 11 september 2012, nr. 220.559, TNT Airways). De toelichting van de verzoekende partijen kan de Raad van State ervoor behoeden dat hij de in het geding zijnde procedureregel op overdreven formalistische wijze zou toepassen. De in het geding zijnde maatregel zou overdreven zijn indien hij de verzoekende partijen zou verrassen door aan hun stilzitten een interpretatie te geven die zij niet konden voorzien. Zulks is niet het geval voor de in het geding zijnde bepaling : zij wordt hun door de griffier in herinnering gebracht wanneer hij hun kennisgeeft van de memorie van antwoord of hen ervan verwittigt dat de tegenpartij geen memorie heeft ingediend, zodat aldus hun aandacht wordt gevestigd op het verlies van hun belang dat uit hun stilzitten zal worden afgeleid. Rekening houdend met de doelstellingen die hij nastreefde, kon de wetgever derhalve redelijkerwijze bepalen dat de sanctie van artikel 21, tweede lid, van toepassing zou zijn op alle verzoekende partijen, ongeacht of zij al dan niet vooraf de schorsing van de akte die zij aanvechten zouden hebben verkregen. B.4. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Ten aanzien van de tweede en de derde prejudiciële vraag B.5. In de tweede prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht de situatie te vergelijken van de verzoekende partijen in de interpretatie volgens welke de in het geding zijnde bepaling de mogelijkheid biedt het verlies van hun belang in het in B.2.1 beschreven geval te vermoeden, terwijl zij de Raad van State niet de mogelijkheid biedt het belang van de tussenkomende partij om in rechte op te treden na te gaan, zelfs al komt die partij tussen ter ondersteuning van een tegenpartij die niet de voortzetting van de procedure heeft gevorderd. B.6. In de derde prejudiciële vraag wordt verzocht een vergelijking te maken tussen, enerzijds, de situatie van de tegenpartij, in de interpretatie van de in het geding zijnde bepaling volgens welke zij door een tussenkomende partij zou kunnen worden ondersteund en die volledig in haar plaats zou kunnen treden, zelfs indien de tegenpartij heeft nagelaten de voortzetting van de procedure te vorderen, en, | 220.116, Robe; 11 septembre 2012, n° 220.559, TNT Airways). L'explication des parties requérantes peut préserver le Conseil d'Etat d'une application trop formaliste de la règle de procédure en cause. La mesure en cause serait excessive si elle surprenait les parties requérantes en donnant à leur inaction une interprétation qu'elles n'ont pu prévoir. Tel n'est pas le cas de la disposition en cause : elle leur est rappelée par le greffier lorsqu'il leur notifie le mémoire en réponse ou lorsqu'il les avertit que la partie adverse n'en a pas déposé, attirant ainsi leur attention sur la perte d'intérêt qui sera déduite de leur inaction. Compte tenu des objectifs qu'il poursuivait, le législateur pouvait dès lors raisonnablement prévoir que la sanction de l'article 21, alinéa 2, s'appliquerait à toutes les parties requérantes, qu'elles aient ou non préalablement obtenu la suspension de l'acte qu'elles attaquent. B.4. La première question préjudicielle appelle une réponse négative. Quant aux deuxième et troisième questions préjudicielles B.5. La deuxième question préjudicielle invite la Cour à comparer la situation des parties requérantes dans l'interprétation selon laquelle la disposition en cause permet de présumer la perte de leur intérêt dans l'hypothèse décrite en B.2.1, alors qu'elle ne permet pas au Conseil d'Etat de vérifier l'intérêt à agir de la partie intervenante, quand bien même celle-ci intervient en soutien d'une partie adverse qui n'a pas demandé la poursuite de la procédure. B.6. La troisième question préjudicielle invite à comparer, d'une part, la situation de la partie adverse, dans l'interprétation de la disposition en cause selon laquelle elle pourrait être soutenue et totalement substituée par une partie intervenante, même si la partie adverse a omis de demander la poursuite de la procédure et, d'autre |
| anderzijds, de situatie van de verzoekende partij die zou hebben | part, la situation de la partie requérante qui aurait omis de demander |
| nagelaten de voortzetting van de procedure te vorderen na een arrest | la poursuite de la procédure après un arrêt rejetant une demande de |
| waarbij een vordering tot schorsing wordt verworpen, of van een | suspension, ou d'une partie requérante qui aurait transmis en retard |
| verzoekende partij die te laat de toelichtende memorie na het arrest | le mémoire ampliatif suivant l'arrêt de suspension, laquelle ne peut |
| tot schorsing zou hebben toegestuurd, die niet op dezelfde wijze kan | |
| worden ondersteund door een tussenkomende partij, die niet in haar | pas de la même façon être soutenue et substituée par une partie |
| plaats kan treden. | intervenante. |
| In die interpretatie van artikel 21, tweede lid, in samenhang gelezen | Dans cette interprétation de l'article 21, alinéa 2, lu en combinaison |
| met artikel 17, § 6, van dezelfde gecoördineerde wetten op de Raad van | avec l'article 17, § 6, des mêmes lois coordonnées sur le Conseil |
| State, zou er een verschil in behandeling zijn tussen de tussenkomende | d'Etat, il y aurait une différence de traitement entre la partie |
| partij die de voortzetting van de procedure kan vorderen na een arrest | intervenante qui peut demander la poursuite de la procédure après un |
| waarbij de schorsing van de bestreden akte wordt bevolen, terwijl de | arrêt ordonnant la suspension de l'acte attaqué, alors que la partie |
| tegenpartij een dergelijke vordering niet instelt, en de situatie van | adverse n'introduit pas une telle demande, et la situation de la |
| de tussenkomende partij die de voortzetting van de procedure niet kan | partie intervenante qui ne peut pas demander la poursuite de la |
| vorderen na een arrest waarbij de vordering tot schorsing van de | procédure après un arrêt rejetant la demande de suspension de l'acte |
| bestreden akte wordt verworpen, terwijl de verzoekende partij een | attaqué, alors que la partie requérante n'introduit pas une telle |
| dergelijke vordering niet instelt, of een tussenkomende partij die de | demande, ou une partie intervenante qui ne peut pas demander la |
| voortzetting van de procedure niet kan vorderen, wanneer op basis van | poursuite de la procédure lorsque la perte d'intérêt de la partie |
| artikel 21, tweede lid, het verlies van belang van de verzoekende | requérante est constatée sur la base de l'article 21, alinéa 2. |
| partij wordt vastgesteld. | |
| B.7. Die beide vragen dienen samen te worden behandeld. | B.7. Ces deux questions doivent être examinées ensemble. |
| B.8.1. Artikel 17, § § 6 en 7, van de gecoördineerde wetten op de Raad | B.8.1. L'article 17, § § 6 et 7, des lois coordonnées sur le Conseil |
| van State bepaalt : | d'Etat dispose : |
| « § 6. De afdeling bestuursrechtspraak kan volgens een door de Koning | « § 6. La section du contentieux administratif peut, suivant une |
| bepaalde versnelde procedure de akte of het reglement vernietigen | procédure accélérée déterminée par le Roi, annuler l'acte ou le |
| indien de verwerende partij of degene die een belang heeft bij de | règlement si, dans les trente jours à compter de la notification de |
| beslechting van de zaak geen vordering tot voortzetting van de | l'arrêt qui ordonne la suspension ou des mesures provisoires ou |
| procedure heeft ingediend binnen dertig dagen te rekenen van de | confirme la suspension provisoire ou les mesures provisoires, la |
| kennisgeving van het arrest waarbij de schorsing of de voorlopige | partie adverse ou celui qui a intérêt à la solution de l'affaire n'a |
| maatregelen worden bevolen of de voorlopige schorsing of de voorlopige | pas introduit une demande de poursuite de la procédure. |
| maatregelen worden bevestigd. | |
| § 7. Ten aanzien van de verzoekende partij geldt een vermoeden van | § 7. Il existe dans le chef de la partie requérante une présomption de |
| afstand van geding indien de verzoekende partij, nadat de vordering | désistement d'instance lorsque, la demande de suspension d'un acte ou |
| tot schorsing van een akte of een reglement of de vordering tot het | d'un règlement ou la demande de mesures provisoires ayant été rejetée, |
| bevelen van voorlopige maatregelen afgewezen is, geen verzoek tot | la partie requérante n'introduit aucune demande de poursuite de la |
| voortzetting van de procedure indient binnen een termijn van dertig | procédure dans un délai de trente jours à compter de la notification |
| dagen te rekenen van de kennisgeving van het arrest ». | de l'arrêt ». |
| Die bepaling werd oorspronkelijk als artikel 17, § 4bis en § 4ter, in | Cette disposition a été insérée à l'origine en tant qu'article 17, § |
| de gecoördineerde wetten op de Raad van State ingevoerd bij artikel 8 | 4bis et § 4ter, dans les lois coordonnées sur le Conseil d'Etat par |
| van de wet van 4 augustus 1996 tot wijziging van de wetten op de Raad | l'article 8 de la loi du 4 août 1996 modifiant les lois sur le Conseil |
| van State, gecoördineerd op 12 januari 1973. Het was de bedoeling van | d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973. L'objectif du législateur |
| de wetgever de partijen te verplichten om, na afloop van een procedure | était, à l'issue d'une procédure en référé, de contraindre les parties |
| in kort geding, na te gaan of het wenselijk is dat de procedure tot | à s'interroger sur l'opportunité de poursuivre ou non la procédure en |
| nietigverklaring wordt voortgezet (Parl. St., Senaat, 1995-1996, nr. 1-321/1, p. 6). | annulation (Doc. parl., Sénat, 1995-1996, n° 1-321/1, p. 6). |
| B.8.2. Bij zijn arresten nrs. 88/98 en 143/2002 oordeelde het Hof, ten | B.8.2. Par ses arrêts nos 88/98 et 143/2002, la Cour a jugé à propos |
| aanzien van die maatregel, dat, hoe zwaar ook het gevolg van de | de cette mesure que, quelque lourde que soit pour la partie requérante |
| niet-naleving van de termijn die geldt voor de indiening van een | la conséquence de l'inobservation du délai fixé pour l'introduction |
| verzoek tot voortzetting van de rechtspleging voor een verzoekende | d'une demande de poursuite de la procédure, une telle mesure n'est pas |
| partij moge zijn, een dergelijke maatregel niet kennelijk onevenredig | |
| is ten aanzien van de door de wetgever nagestreefde doelstelling, die | manifestement disproportionnée au regard de l'objectif poursuivi par |
| erin bestaat de duur van de rechtspleging in te korten en de | le législateur, à savoir réduire la durée de la procédure et inciter |
| verzoekende partij ertoe aan te zetten de procedure niet onnodig te | la partie requérante à ne pas poursuivre inutilement les procédures, |
| rekken, gelet op het algemeen rechtsbeginsel dat de gestrengheid van | compte tenu du principe général du droit selon lequel la rigueur de la |
| de wet in geval van overmacht of van onoverwinnelijke dwaling kan | loi peut être tempérée en cas de force majeure ou d'erreur invincible, |
| worden gemilderd, beginsel waarvan de betrokken wet niet is afgeweken. | principe auquel la loi en cause n'a pas dérogé. |
| B.8.3. De tussenkomende partij die de verzoekende partij ondersteunt | B.8.3. La partie intervenante qui soutient la partie requérante doit |
| moet eveneens de gevolgen van de ontstentenis van een verzoek tot | |
| voortzetting van de procedure door de hoofdverzoeker of van de | également subir les effets de l'absence d'une demande de poursuite de |
| ontstentenis van een tijdige memorie van wederantwoord of een | la procédure par la partie requérante principale ou de l'absence d'un |
| toelichtende memorie van de hoofdverzoeker, ondergaan. Door te opteren | mémoire en réplique ou d'un mémoire ampliatif de la partie requérante |
| voor de vrijwillige tussenkomst in plaats van voor het indienen van | principale déposé à temps. En optant pour l'intervention volontaire |
| een beroep tot vernietiging, kiest de tussenkomende partij die de | plutôt que pour l'introduction d'un recours en annulation, la partie |
| verzoekende partij ondersteunt echter vrijwillig een type van | intervenante qui soutient la partie requérante choisit toutefois |
| procedure dat bepaalde voordelen biedt maar waarbij zij evenmin | volontairement un type de procédure qui présente certains avantages |
| onwetend kan zijn van de situatie van afhankelijkheid ten opzichte van | mais dont elle ne peut ignorer non plus la situation de dépendance par |
| de hoofdprocedure, met inbegrip van de risico's die inherent zijn aan | rapport à la procédure principale, y compris les risques inhérents à |
| dat statuut. | ce statut. |
| De partij die niet de weg van het beroep tot vernietiging kiest, kan | La partie qui ne choisit pas la voie du recours en annulation ne peut |
| zich niet beklagen over de gevolgen die voor haar voortvloeien uit de | se plaindre des conséquences qui résultent pour elle de l'absence de |
| ontstentenis van een verzoek tot voortzetting van de procedure door de | demande de poursuite de la procédure par le requérant principal ou de |
| hoofdverzoeker of van de ontstentenis van een tijdige memorie van | l'absence d'un mémoire en réplique ou d'un mémoire ampliatif déposé à |
| wederantwoord of een toelichtende memorie vanwege de hoofdverzoeker. | temps par la partie requérante principale. |
| B.8.4. Artikel 17, § 6, van de gecoördineerde wetten op de Raad van | B.8.4. L'article 17, § 6, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat |
| State heeft overigens niet ten doel een tussenkomende partij de | n'a par ailleurs pas pour objet de permettre à une partie intervenante |
| mogelijkheid te bieden zich in de plaats te stellen van de verwerende | de se substituer à la partie adverse mais de permettre à toute partie |
| partij, maar elke partij die belang heeft bij de beslechting van de | intéressée par la solution de l'affaire d'empêcher l'application de la |
| zaak de mogelijkheid te bieden de toepassing te beletten van de versnelde procedure na een arrest waarbij een schorsing wordt bevolen en aldus zijn eigen belang te doen gelden, dat kan verschillen van dat van de verwerende partij. Zoals de verwijzende rechter zelf lijkt te suggereren, berust de kwestie van het belang om in rechte op te treden op een onjuist uitgangspunt, namelijk dat de Raad van State niet ambtshalve zou kunnen onderzoeken of een partij die tussenkomt ter ondersteuning van de tegenpartij een actueel en zeker belang behoudt bij haar vordering tot voortzetting van de procedure. Hieruit volgt dat de tweede prejudiciële vraag uitgaat van een | procédure accélérée après un arrêt ordonnant une suspension et de faire ainsi valoir son intérêt propre, lequel peut être différent de celui de la partie adverse. Comme semble le suggérer lui-même le juge a quo, la question de l'intérêt à agir repose sur un postulat inexact, à savoir que le Conseil d'Etat ne pourrait examiner d'office si une partie qui intervient en soutien de la partie adverse conserve un intérêt actuel et certain à sa demande de poursuite de la procédure. |
| verkeerde premisse en dat zij geen antwoord behoeft. | Il en résulte que la deuxième question préjudicielle se base sur une |
| B.8.5. Gelet op het voorgaande is het verschil in behandeling tussen | prémisse erronée et qu'elle n'appelle pas de réponse. |
| de tussenkomende partij die de voortzetting van de procedure kan | B.8.5. Eu égard à ce qui précède, la différence de traitement entre la |
| vorderen na een arrest waarbij de schorsing van de bestreden akte | partie intervenante qui peut demander la poursuite de la procédure |
| wordt bevolen, terwijl de verwerende partij een dergelijke vordering | après un arrêt ordonnant la suspension de l'acte attaqué, alors que la |
| niet instelt, en de tussenkomende partij die de voortzetting van de | partie adverse n'introduit pas une telle demande, et la partie |
| procedure niet kan vorderen na een arrest waarbij de vordering tot | intervenante qui ne peut pas demander la poursuite de la procédure |
| schorsing van de bestreden akte wordt verworpen terwijl de verzoekende | après un arrêt rejetant la demande de suspension de l'acte attaqué, |
| partij een dergelijke vordering niet instelt, of wanneer op basis van | alors que la partie requérante n'introduit pas une telle demande, ou |
| artikel 21, tweede lid, het verlies van belang van de verzoekende | lorsque, sur la base de l'article 21, alinéa 2, la perte d'intérêt de |
| partij wordt vastgesteld, niet zonder redelijke verantwoording. | la partie requérante est constatée, n'est pas dénuée de justification |
| B.9. De derde prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | raisonnable. B.9. La troisième question préjudicielle appelle une réponse négative. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| Artikel 21, tweede lid, van de wetten op de Raad van State, | L'article 21, alinéa 2, des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le |
| gecoördineerd op 12 januari 1973, in samenhang gelezen met artikel 17, | 12 janvier 1973, combiné avec l'article 17, § 6, de ces lois, ne viole |
| § 6, van die wetten, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet | pas les articles 10 et 11 de la Constitution. |
| niet. Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, |
| 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| op 9 november 2017. | la Cour constitutionnelle, le 9 novembre 2017. |
| De griffier, | Le greffier, |
| P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
| De voorzitter, | Le président, |
| J. Spreutels | J. Spreutels |