Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 88/2017 van 6 juli 2017 Rolnummer : 6484 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 19bis-13, § 3, van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de recht(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 88/2017 van 6 juli 2017 Rolnummer : 6484 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 19bis-13, § 3, van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de recht(...) Extrait de l'arrêt n° 88/2017 du 6 juillet 2017 Numéro du rôle : 6484 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 19bis-13, § 3, de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en matiè La Cour constitutionnelle, composée des présidents E. De Groot et J. Spreutels, et des juges L. (...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 88/2017 van 6 juli 2017 Extrait de l'arrêt n° 88/2017 du 6 juillet 2017
Rolnummer : 6484 Numéro du rôle : 6484
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 19bis-13, § 3, van de wet En cause : la question préjudicielle concernant l'article 19bis-13, §
van 21 november 1989 betreffende de verplichte 3, de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de
aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, gesteld door het la responsabilité en matière de véhicules automoteurs, posée par la
Hof van Cassatie. Cour de cassation.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de composée des présidents E. De Groot et J. Spreutels, et des juges L.
rechters L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en F. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et F. Daoût,
Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président E. De
voorzitterschap van voorzitter E. De Groot, Groot,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 30 juni 2016 in zake het Vlaamse Gewest tegen het Par arrêt du 30 juin 2016 en cause de la Région flamande contre le
Belgisch Gemeenschappelijk Waarborgfonds, waarvan de expeditie ter Fonds commun de garantie belge, dont l'expédition est parvenue au
griffie van het Hof is ingekomen op 15 juli 2016, heeft het Hof van greffe de la Cour le 15 juillet 2016, la Cour de cassation a posé la
Cassatie de volgende prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 19bis-13, § 3 van de wet van 21 november 1989 « L'article 19bis-13, § 3, de la loi du 21 novembre 1989 relative à
betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules
motorrijtuigen de artikelen 10 en 11 Grondwet, indien het in die zin geïnterpreteerd wordt dat, naast de primaire schadelijder van een ongeval veroorzaakt door een niet-geïdentificeerd voertuig, ook de secundaire schadelijder de mogelijkheid ontzegd kan worden vergoeding voor materiële schade van het gemeenschappelijk waarborgfonds te verkrijgen, aangezien dergelijke interpretatie immers een ongelijkheid creëert in hoofde van de groep van secundaire schadelijders, omdat slachtoffers van een schadegeval dat veroorzaakt wordt door een bestuurder die geconfronteerd wordt met een toevallig feit dat tegelijkertijd een niet-geïdentificeerd voertuig is, enkel recht hebben op vergoeding van de lichamelijke schade, terwijl de slachtoffers van een schadegeval dat veroorzaakt wordt door een bestuurder die geconfronteerd wordt met een zuiver toevallig feit recht hebben op integrale vergoeding van zowel lichamelijke als automoteurs viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution s'il est interprété en ce sens que, outre la personne lésée primaire par un accident causé par un véhicule non identifié, la personne lésée secondaire est aussi privée de la possibilité d'obtenir une indemnisation du dommage matériel de la part du Fonds commun de garantie, dès lors qu'une telle interprétation crée en effet une inégalité dans le chef des personnes lésées secondaires parce que les victimes d'un sinistre causé par un conducteur qui est confronté à un cas fortuit qui est aussi un véhicule non identifié ne peuvent prétendre qu'à l'indemnisation du dommage corporel, alors que les victimes d'un sinistre qui est causé par un conducteur qui est confronté à un simple cas fortuit peuvent prétendre à l'indemnisation
materiële schade ? ». intégrale tant du dommage corporel que du dommage matériel ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. Artikel 19bis-13, § 3, van de wet van 21 november 1989 B.1.1. L'article 19bis-13, § 3, de la loi du 21 novembre 1989 relative
betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake à l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules
motorrijtuigen bepaalt : automoteurs dispose :
« In het geval bedoeld bij artikel 19bis-11, § 1, 7°, en wanneer het « Dans le cas prévu à l'article 19bis-11, § 1er, 7°), et lorsque
ongeval zich heeft voorgedaan op het Belgische grondgebied, kan de l'accident est survenu sur le territoire belge, le Roi peut limiter
Koning de verplichtingen van het Fonds beperken tot de vergoeding van les obligations du Fonds à l'indemnisation des dommages résultant de
de schade voortvloeiend uit lichamelijke letsels. lésions corporelles.
Evenwel is een dergelijke beperking niet toegelaten wanneer het Fonds Toutefois, cette limitation n'est pas autorisée lorsque le Fonds
vergoedt omwille van aanzienlijk lichamelijk letsel door enige indemnise en raison de lésions corporelles importantes encourues par
benadeelde opgelopen in een ongeval waarbij materiële schade werd toute personne lésée d'un accident dans lequel des dommages matériels
veroorzaakt door een niet-geïdentificeerd voertuig. ont été causés par un véhicule non identifié.
Wordt beschouwd als aanzienlijk letsel, een lichamelijk letsel dat, Sont considérées comme lésions corporelles importantes, les lésions
ingevolge het ongeval, ofwel : corporelles résultant d'un accident qui a occasionné soit :
1. de dood van de benadeelde; 1. le décès de la victime;
2. een bestendige invaliditeit van 15 % of meer; 2. une invalidité permanente de 15 % ou plus;
3. een tijdelijke invaliditeit van een maand of meer; 3. une invalidité temporaire d'un mois ou plus;
4. een hospitaalopname van zeven dagen of meer heeft veroorzaakt. 4. une hospitalisation de sept jours ou plus.
De Koning kan de voorwaarden, waaronder een lichamelijk letsel als Le Roi peut préciser davantage les conditions dans lesquelles les
aanzienlijk wordt beschouwd, nader bepalen of de lijst ervan lésions corporelles peuvent être considérées comme importantes ou en
aanvullen. compléter la liste.
De bepalingen van deze paragraaf zijn niet van toepassing op de Les dispositions du présent paragraphe ne sont pas d'application aux
gevolgen van de ongevallen die zich hebben voorgedaan voor zijn conséquences des accidents qui se sont produits avant son entrée en
inwerkingtreding ». vigueur ».
B.1.2. Voor de beoordeling van de prejudiciële vraag is tevens artikel B.1.2. Pour répondre à la question préjudicielle, il faut également
19bis-11 van de wet van 21 november 1989 van belang, dat bepaalt : tenir compte de l'article 19bis-11 de la loi du 21 novembre 1989, qui dispose :
« § 1. Elke benadeelde kan van het Fonds de vergoeding bekomen van de « § 1er. Toute personne lésée peut obtenir du Fonds la réparation des
schade die door een motorrijtuig is veroorzaakt : dommages causés par un véhicule automoteur :
1°) wanneer de verzekeringsonderneming failliet verklaard is; 1°) lorsque l'entreprise d'assurances est déclarée en faillite;
2°) wanneer de vergoedingen verschuldigd zijn door een 2°) lorsque l'entreprise d'assurances débitrice des indemnités, ayant
verzekeringsonderneming, die na afstand of intrekking van de toelating renoncé à l'agrément en Belgique ou y ayant fait l'objet d'une mesure
in België of na het, met toepassing van artikel 71, § § 1, derde lid, de révocation ou d'une décision d'interdiction d'activité en
en 2, van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle op de application de l'article 71, § 1er, alinéa 3 et § 2, de la loi du 9
verzekeringsondernemingen, opgelegde verbod van activiteit, haar verplichtingen niet nakomt; 3°) wanneer geen enkele verzekeringsonderneming tot die vergoeding verplicht is om reden van een toevallig feit waardoor de bestuurder van het voertuig dat het ongeval veroorzaakte, vrijuit gaat; 4°) wanneer in geval van diefstal, geweldpleging of heling, de burgerrechtelijke aansprakelijkheid waartoe het motorrijtuig aanleiding kan geven, niet verzekerd is, overeenkomstig de wettelijk geoorloofde uitsluiting; 5°) indien binnen drie maanden na de datum waarop hij zijn verzoek tot schadevergoeding heeft ingediend bij de verzekeringsonderneming van het voertuig waarmee, door deelneming aan het verkeer, het ongeval is veroorzaakt of bij haar schaderegelaar, die verzekeringsonderneming of haar schaderegelaar hem geen met redenen omkleed antwoord op de diverse punten in het verzoek heeft verstrekt; 6°) indien de verzekeringsonderneming heeft nagelaten om een schaderegelaar aan te wijzen; juillet 1975 relative au contrôle des entreprises d'assurances, est en défaut d'exécuter ses obligations; 3°) lorsqu'aucune entreprise d'assurances n'est obligée à ladite réparation en raison d'un cas fortuit exonérant le conducteur du véhicule qui a causé l'accident; 4°) lorsque, en cas de vol, de violence ou de recel, la responsabilité civile à laquelle le véhicule peut donner lieu n'est pas assurée, conformément à l'exclusion légalement permise; 5°) lorsque, dans un délai de trois mois à compter de la date à laquelle elle a présenté à l'entreprise d'assurances du véhicule dont la participation à la circulation a causé l'accident ou à son représentant chargé du règlement des sinistres une demande d'indemnisation, l'entreprise d'assurances ou son représentant chargé du règlement des sinistres n'a pas donné de réponse motivée aux éléments de la demande; 6°) lorsque l'entreprise d'assurances n'a pas désigné de représentant chargé du règlement des sinistres;
7°) indien het motorrijtuig dat het ongeval heeft veroorzaakt, niet 7°) si le véhicule automoteur qui a causé l'accident ne peut pas être
kan worden geïdentificeerd; in dat geval wordt het Fonds in de plaats identifié; dans ce cas, le Fonds est substitué à la personne
gesteld van de aansprakelijke persoon; responsable;
8°) wanneer geen enkele verzekeringsonderneming tot die vergoeding 8°) lorsqu'aucune entreprise d'assurances n'est obligée à ladite
verplicht is hetzij omdat de verzekeringsplicht niet nageleefd werd, réparation soit du fait que l'obligation d'assurance n'a pas été
hetzij de verzekeringsonderneming binnen twee maanden na het ongeval respectée, soit parce que, dans les deux mois après l'accident, il est
niet kan geïdentificeerd worden. impossible d'identifier l'entreprise d'assurances.
§ 2. In afwijking van 7°) van de voorgaande paragraaf, indien § 2. Par dérogation au 7°) du paragraphe précédent, si plusieurs
verscheidene voertuigen bij het ongeval zijn betrokken en indien het véhicules sont impliqués dans l'accident et s'il n'est pas possible de
niet mogelijk is vast te stellen welk voertuig het ongeval heeft
veroorzaakt, wordt de schadevergoeding van de benadeelde persoon in déterminer lequel de ceux-ci a causé l'accident, l'indemnisation de la
gelijke delen verdeeld onder de verzekeraars die de burgerrechtelijke personne lésée est répartie, par parts égales, entre les assureurs
aansprakelijkheid van de bestuurders van deze voertuigen dekken, met couvrant la responsabilité civile des conducteurs de ces véhicules, à
uitzondering van degenen wier aansprakelijkheid ongetwijfeld niet in l'exception de ceux dont la responsabilité n'est indubitablement pas
het geding komt ». engagée ».
B.2. Krachtens artikel 19bis-13, § 3, juncto artikel 19bis-11, § 1, B.2. En vertu de l'article 19bis-13, § 3, combiné avec l'article
7°, van de wet van 21 november 1989 wordt de schadevergoeding van de 19bis-11, § 1er, 7°, de la loi du 21 novembre 1989, lorsque le dommage
benadeelde persoon, in geval de schade wordt veroorzaakt door een est causé par un véhicule non identifié, l'indemnisation de la
niet-geïdentificeerd voertuig, beperkt tot de schade die voortvloeit personne lésée est limitée au dommage résultant de lésions
uit lichamelijke letsels. corporelles.
Aan het Hof wordt gevraagd of het voormelde artikel 19bis-13, § 3, Il est demandé à la Cour si l'article 19bis-13, § 3, précité est
bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que «
het « naast de primaire schadelijder van een ongeval veroorzaakt door outre la personne lésée primaire victime d'un accident causé par un
een niet-geïdentificeerd voertuig, ook de secundaire schadelijder de véhicule non identifié, la personne lésée secondaire est aussi privée
mogelijkheid [ontzegt] vergoeding voor materiële schade van het de la possibilité d'obtenir une indemnisation du dommage matériel de
gemeenschappelijk waarborgfonds te verkrijgen ». la part du Fonds commun de garantie ».
Daardoor zou, volgens de verwijzende rechter, een verschil in Selon le juge a quo, il serait ainsi établi une différence de
behandeling bestaan tussen secundaire schadelijders, « omdat traitement entre les personnes lésées secondaires, « parce que les
slachtoffers van een schadegeval dat veroorzaakt wordt door een victimes d'un sinistre causé par un conducteur qui est confronté à un
bestuurder die geconfronteerd wordt met een toevallig feit dat tegelijkertijd een niet-geïdentificeerd voertuig is, enkel recht hebben op vergoeding van de lichamelijke schade, terwijl slachtoffers van een schadegeval dat veroorzaakt wordt door een bestuurder die geconfronteerd wordt met een zuiver toevallig feit recht hebben op integrale vergoeding van zowel lichamelijke als materiële schade ». B.3.1. Uit de feiten van de zaak en de motieven van de verwijzingsbeslissing blijkt dat een niet-geïdentificeerd voertuig een ongeval heeft veroorzaakt, waarbij schade is berokkend aan een geïdentificeerd voertuig en aan de materiële goederen van het Vlaamse Gewest. Aan de bestuurder van het geïdentificeerde voertuig kan enkel de cas fortuit qui est aussi un véhicule non identifié ne peuvent prétendre qu'à l'indemnisation du dommage corporel, alors que les victimes d'un sinistre qui est causé par un conducteur qui est confronté à un simple cas fortuit peuvent prétendre à l'indemnisation intégrale tant du dommage corporel que du dommage matériel ». B.3.1. Il ressort des faits de la cause et des motifs de la décision de renvoi qu'un véhicule non identifié a causé un accident qui a occasionné des dommages à un véhicule identifié et aux biens matériels de la Région flamande. Le conducteur du véhicule identifié peut uniquement obtenir la
schade die voortvloeit uit lichamelijke letsels worden vergoed met réparation du dommage résultant de lésions corporelles, en application
toepassing van artikel 19bis-11, § 1, 7°, juncto artikel 19bis-13, § de l'article 19bis-11, § 1er, 7°, combiné avec l'article 19bis-13, §
3, van de in het geding zijnde wet. Hij kan zich niet beroepen op de 3, de la loi en cause. Il ne peut pas invoquer le régime
vergoedingsregeling van het Waarborgfonds om reden van een « toevallig d'indemnisation du Fonds de garantie applicable en raison d'un « cas
feit » omdat, ook al leverde het rijgedrag van de bestuurder van het
niet-geïdentificeerde voertuig voor de bestuurder van het fortuit », parce que, même si le comportement du conducteur du
geïdentificeerde voertuig een toevallig feit op, dat toevallig feit véhicule non identifié a constitué pour le conducteur du véhicule
niet de reden is waarom geen enkele erkende verzekeringsonderneming identifié un cas fortuit, ce n'est pas en raison de ce cas fortuit
tot vergoeding van de toegebrachte schade verplicht is, maar wel het qu'aucune entreprise d'assurances agréée n'est tenue de réparer le
feit dat de identiteit van het voertuig dat het ongeval heeft dommage, mais bien parce que l'identité du véhicule ayant causé
veroorzaakt niet is vastgesteld (Cass., 20 juni 1991, Arr. Cass., l'accident n'est pas établie (Cass., 20 juin 1991, Pas., 1991, I, n°
1990-1991, nr. 548; Cass., 25 juni 1992, Arr. Cass., 1991-1992, nr. 548; Cass., 25 juin 1992, Pas., 1992, I, n° 566; Cass., 8 mai 1998,
566; Cass., 8 mei 1998, Arr. Cass., 1998, nr. 230). Pas., 1998, I, n° 230).
Bovendien dient het toevallig feit te worden beoordeeld ten aanzien
van de bestuurder van het voertuig dat het ongeval heeft veroorzaakt De surcroît, le cas fortuit doit être apprécié dans le chef du
(Cass., 2 mei 1989, Arr. Cass., 1988-1989, nr. 497; Cass., 20 juni conducteur du véhicule qui a causé l'accident (Cass., 2 mai 1989,
1991, Arr. Cass., 1990-1991, nr. 548). Pas., I, 1989, n° 497; Cass., 20 juin 1991, Pas., 1991, I, n° 548).
B.3.2. In de prejudiciële vraag wordt het Hof gevraagd naar de B.3.2. La question préjudicielle interroge la Cour sur la
bestaanbaarheid met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet van het compatibilité avec les articles 10 et 11 de la Constitution de la
verschil in behandeling tussen de secundaire schadelijders die het différence de traitement entre les personnes lésées secondaires qui
slachtoffer zijn van een verkeersongeval met een niet-geïdentificeerd sont victimes d'un accident de roulage impliquant un véhicule non
voertuig en de secundaire schadelijders die het slachtoffer zijn van identifié et les personnes lésées secondaires qui sont victimes d'un
een verkeersongeval ingevolge een toevallig feit. accident de roulage survenu à la suite d'un cas fortuit.
Overeenkomstig het verwijzingsarrest dient te worden begrepen onder Conformément à l'arrêt de renvoi, il convient d'entendre par personne
primaire schadelijder « de bij het ongeval betrokken schadelijder » en lésée primaire « la personne lésée impliquée dans l'accident » et par
onder secundaire schadelijder « degene die het slachtoffer is van personne lésée secondaire « la victime d'un dommage résultant du
schade geleden door het gedrag van een geïdentificeerde bestuurder die comportement d'un conducteur identifié lui-même confronté à un
zelf werd geconfronteerd met een niet-geïdentificeerd voertuig dat véhicule non identifié qui constitue pour lui un cas de force majeure
voor hem een geval van overmacht uitmaakt ». ».
B.4.1. Uit de parlementaire voorbereiding van artikel 19bis-13, § 3, B.4.1. Il ressort des travaux préparatoires de l'article 19bis-13, §
en artikel 19bis-11, § 1, van de wet van 21 november 1989 blijkt dat 3, et de l'article 19bis-11, § 1er, de la loi du 21 novembre 1989 que
die artikelen de overname betreffen van de voorheen bestaande ces articles reprennent les anciens articles 79 et 80 de la loi du 9
artikelen 79 en 80 van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle juillet 1975 relative au contrôle des entreprises d'assurances (Doc.
der verzekeringsondernemingen (Parl. St., Kamer, 2001-2002, DOC parl., Chambre, 2001-2002, DOC 50-1716/001, p. 17). Par l'article 7 de
50-1716/001, p. 17). Bij artikel 7 van de wet van 22 augustus 2002 la loi du 22 août 2002, les dispositions relatives à l'assurance
werden de bepalingen betreffende de verplichte obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs
aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen verplaatst van de contenues dans la loi du 9 juillet 1975 ont été transférées dans la
wet van 9 juli 1975 naar de wet van 21 november 1989. loi du 21 novembre 1989.
B.4.2. Uit de parlementaire voorbereiding van de artikelen 79 en 80 B.4.2. Il ressort des travaux préparatoires des articles 79 et 80 de
van de wet van 9 juli 1975 blijkt dat, op algemene wijze, de wetgever la loi du 9 juillet 1975 que, de façon générale, le législateur avait
beoogde het gebrek aan dekking van de burgerlijke aansprakelijkheid pour objectif de suppléer au défaut de couverture de la responsabilité
inzake motorrijtuigen, een sector waarin de verzekering verplicht is, civile en matière de véhicules automoteurs, secteur dans lequel
te verhelpen; daartoe heeft hij voorzien in de oprichting van een l'assurance est obligatoire; à cette fin, il a prévu la création d'un
Gemeenschappelijk Waarborgfonds dat tot taak heeft de schade te Fonds commun de garantie ayant pour mission de réparer les dommages
causés par un véhicule automoteur dans les hypothèses visées à
herstellen die in de in artikel 80 van de wet van 9 juli 1975, thans l'article 80 de la loi du 9 juillet 1975, actuellement l'article
artikel 19bis-11 van de wet van 21 november 1989, bedoelde gevallen 19bis-11 de la loi du 21 novembre 1989.
door een motorrijtuig is veroorzaakt.
« Aan de hand van deze artikelen wordt een tegemoetkomingsstelsel in « Ces articles mettent sur pied un système d'intervention lorsque,
het leven geroepen. Hierop kan een beroep worden gedaan, als voor een
tak, waarin de verzekering bij de wet is opgelegd - de pour un secteur où l'assurance est imposée par la loi - la
burgerrechtelijke aansprakelijkheid inzake motorrijtuigen - de dekking responsabilité civile en matière de véhicules automobiles - il y a
ontbreekt. Dit gemis aan dekking kan uit allerlei toestanden absence de couverture. Cette absence de couverture peut résulter de
voortspruiten, waarvan de belangrijkste gewis hieruit voortvloeien, plusieurs situations, dont les plus importantes résultent certainement
dat de aansprakelijke persoon - en dus de verzekeraar - onbekend is, du fait que le responsable - et donc l'assureur - n'est pas connu, ou
of dat de verzekeraar in staat van faillissement verkeert » (Parl. que l'assureur est en faillite » (Doc. parl., Sénat, 1970-1971, n°
St., Senaat, 1970-1971, nr. 269, p. 48). 269, p. 48).
Uit de parlementaire voorbereiding volgt dat het eveneens is door zich Il ressort des travaux préparatoires que c'est également en se fondant
te baseren op het verplichte karakter van de sur le caractère obligatoire de l'assurance de la responsabilité en
aansprakelijkheidsverzekering inzake motorvoertuigen dat de wetgever matière de véhicules automoteurs que le législateur (article 79, § 4,
(artikel 79, § 4, van de wet van 9 juli 1975) de financiering van het de la loi du 9 juillet 1975) a mis à charge des entreprises
Gemeenschappelijk Waarborgfonds ten laste heeft gelegd van de
verzekeringsondernemingen die in de genoemde verzekeringstak werkzaam d'assurances qui pratiquent ladite assurance le financement du Fonds
zijn : commun de garantie :
« De Commissie voor de Economische Zaken heeft harerzijds het door de « La Commission des Affaires économiques a, pour sa part, adopté le
Regering voorgedragen stelsel aanvaard omdat ze oordeelde dat het système présenté par le Gouvernement, estimant que répartir la charge
omslaan van de financiële last van het optreden van het Fonds over de financière de l'intervention du Fonds sur la collectivité des assurés
gemeenschap der ' motorrijtuig '-verzekerden veeleer dan over de ' automobile ' plutôt que sur les assurés de la compagnie faillie ou
verzekerden van de gefailleerde maatschappij of over alle
belastingplichtigen, een verantwoorde keuze is op grond van het sur l'ensemble des contribuables, est une option fondée eu égard au
bestaand stelsel der verplichte verzekering voor de vergoeding van de régime de l'assurance obligatoire qui existe pour la réparation des
verkeersongevallen » (Parl. St., Senaat, 1970-1971, nr. 570, p. 51). accidents de la circulation » (Doc. parl., Sénat, 1970-1971, n° 570,
B.4.3. Wat betreft de aan de Koning verleende mogelijkheid om de p. 51). B.4.3. En ce qui concerne la faculté donnée au Roi d'étendre
tegemoetkoming van het Waarborgfonds uit te breiden tot de materiële l'intervention du Fonds de garantie aux dommages matériels (article
schade (artikel 80, § 1, derde lid, van de wet van 9 juli 1975) en de uitsluiting, in dat verband, van het geval van de niet-identificatie van het voertuig dat het ongeval heeft veroorzaakt, wordt in de parlementaire voorbereiding gewezen op verscheidene elementen die door de wetgever in aanmerking zijn genomen, waaronder, enerzijds, de zorg om het Waarborgfonds te behoeden voor het risico van fraude en heimelijke verstandhouding en, anderzijds, de zorg om bij voorrang lichamelijke letsels te dekken. Aldus is het volgende uiteengezet : « Volgens de wet van 1 juli 1956 kan het Gemeenschappelijk Fonds alleen tot vergoeding van lichamelijke schaden worden aangesproken. 80, § 1er, alinéa 3) et l'exclusion, à cet égard, de l'hypothèse de la non-identification du véhicule ayant causé l'accident, les travaux préparatoires indiquent différents éléments pris en considération par le législateur, parmi lesquels, d'une part, le souci de préserver le Fonds du risque de fraude et de collusion et, d'autre part, celui de couvrir prioritairement les dommages corporels. Ainsi, il a été exposé : « D'après la loi du 1er juillet 1956, le Fonds commun ne peut être mis en cause que pour la réparation des dommages corporels.
[...] [...]
Gaat het om niet geïdentificeerde motorrijtuigen, dan moet worden vermeden dat men al te gemakkelijk zou geneigd zijn bedrog of collusie aan te wenden om van het Gemeenschappelijk Waarborgfonds vergoeding van geleden schade te bekomen in gevallen waarin het Fonds niet aansprakelijk is. Bovendien moet men indachtig zijn dat zich daaronder motorrijtuigen kunnen bevinden die van de verzekeringsplicht zijn vrijgesteld en dus niet tot het Gemeenschappelijk Waarborgfonds moeten bijdragen. Het is dan ook begrijpelijk dat het Gemeenschappelijk Waarborgfonds niet op zo volstrekte wijze als de verzekeraar tot uitkering gehouden is. S'il s'agit de véhicules non identifiés, il faut éviter qu'on ne soit trop aisément tenté de recourir à la fraude ou à la collusion pour obtenir la réparation de dégâts subis dans des conditions étrangères au champ d'application du Fonds commun de garantie. Il faut retenir, en outre, que parmi ces véhicules il peut s'en trouver qui appartiennent à des catégories dispensées de l'obligation d'assurance et, par conséquent, de toute charge contributive au Fonds commun de garantie. Dans ces conditions, on admettra que le Fonds de garantie ne doive pas intervenir d'une manière aussi complète que l'assureur.
Daarom had de wetgever van 1956 de zuiver stoffelijke schade Le législateur de 1956 a pour ces motifs exclu les dégâts purement
uitgesloten, daar hij van mening was dat in de eerste plaats de matériels estimant qu'il importait avant tout que les dommages
lichamelijke schade van het slachtoffer en zijn gezinsleden volledig corporels subis par la victime et sa famille soient indemnisés de
moet worden vergoed, als ware de dader van het ongeval op geldige en manière complète tout comme si l'auteur de l'accident était assuré
afdoende wijze verzekerd. valablement et efficacement.
Voor schade uit lichamelijke letsels wordt dus zowel met het Pour les dommages résultant des lésions corporelles, il est donc tenu
berokkende stoffelijk als zedelijk nadeel rekening gehouden. compte tant du préjudice matériel que du préjudice moral.
Niemand zal betwisten dat voor de slachtoffers stoffelijke schade uit een sociaal oogpunt heel wat minder belang heeft. Behoudens uitzondering gaat het hier om schade aan motorrijtuigen. Vergoeding van zodanige schade kan in de meeste gevallen van de aansprakelijke dader worden bekomen. De automobilist kan trouwens met weinig kosten dekking bekomen tegen risico's boven een bepaalde grens, door zich te verzekeren tegen schade die veroorzaakt is niet alleen door een andere automobilist, maar ook door een voetganger, een fietser, een door paarden getrokken rijtuig, zwervende dieren, kudden, overmacht, eigen schuld of schuld van aangestelden. On ne contestera pas que les dégâts matériels subis par les victimes sont loin d'avoir la même importance, du point de vue social. Sauf exception, il s'agit de dégâts causés à un véhicule automobile. L'indemnisation de ce genre de dégâts peut, dans la plupart des cas, être obtenue de l'auteur responsable. L'automobiliste peut d'ailleurs parer à peu de frais aux risques dépassant une certaine limite en s'assurant contre ceux-ci non seulement lorsqu'ils ont été causés par un autre automobiliste mais encore dans les cas où ils pourraient être dus au fait d'un piéton, d'un cycliste, d'un véhicule hippomobile, d'animaux divagants ou en troupeaux, de la force majeure, de sa propre faute ou de celle de ses préposés.
[...] [...]
Gevolg hiervan is dat de opdracht van het Waarborgfonds zou moeten Par voie de conséquence, l'intervention du Fonds de garantie devrait
uitgebreid worden tot de stoffelijke schade in de gevallen onder 2° en s'étendre aux dommages matériels dans les cas repris sous les nos 2 et
4° van § 1, te weten het geval van niet-verzekering en het geval van 4 du § 1er, c'est-à-dire en cas de non assurance et en cas
onvermogen van de verzekeraar. d'insolvabilité de l'assureur.
Het ontwerp verleent aan de Koning de nodige bevoegdheid om met dit Le présent projet donne les pouvoirs nécessaires au Roi, pour tenir
advies rekening te houden, en de bijdrageplicht van het Waarborgfonds compte de cet avis tout en limitant l'intervention du Fonds de
zodanig af te bakenen dat het niet gehouden is tot een groot aantal garantie, de manière à ne mettre à sa charge ni un grand nombre de
kleine uitkeringen of tot al te grote schadevergoedingen. petits litiges ni des indemnités trop élevées.
Zo kan worden voortgegaan met de volledige vergoeding van lichamelijke Cela permettra de continuer à réparer intégralement les dommages
schaden, waartoe het Waarborgfonds is gehouden » (Parl. St., Kamer, corporels dont l'indemnisation incombe au Fonds de garantie » (Doc.
1963-1964, nr. 851/1, pp. 18 en 19). parl., Chambre, 1963-1964, n° 851/1, pp. 18 et 19).
B.4.4. Artikel 80, § 1, derde lid, van de wet van 9 juli 1975 is B.4.4. L'article 80, § 1er, alinéa 3, de la loi du 9 juillet 1975 a
vervangen door artikel 19bis-13, § 3, van de wet van 21 november 1989, été remplacé par l'article 19bis-13, § 3, de la loi du 21 novembre
dat thans op « negatieve wijze [zegt] hetgeen nu is vastgesteld bij 1989, qui « reprend, de manière négative, ce qui est prévu
het laatste lid van eerder genoemde bepaling » (Parl. St., Kamer, actuellement par le dernier alinéa de la disposition précitée » (Doc.
2001-2002, DOC 50-1716/001, p. 19). parl., Chambre, 2001-2002, DOC 50-1716/001, p. 19).
B.5. Artikel 19bis-13, § 3, eerste lid, machtigt de Koning ertoe de B.5. L'article 19bis-13, § 3, alinéa 1er, habilite le Roi à limiter
tegemoetkoming van het Waarborgfonds te beperken tot de vergoeding van l'intervention du Fonds de garantie à l'indemnisation du dommage
de schade voortvloeiend uit lichamelijke letsels in het geval bedoeld résultant de lésions corporelles dans le cas visé à l'article
in artikel 19bis-11, § 1, 7°, namelijk het geval waarin het 19bis-11, § 1er, 7°, c'est-à-dire lorsque l'accident de roulage a été
verkeersongeval door een niet-geïdentificeerd voertuig is veroorzaakt,
behalve wanneer het Waarborgfonds vergoedt vanwege aanzienlijk causé par un véhicule non identifié, sauf lorsque le Fonds indemnise
lichamelijk letsel, situatie waarin de materiële schade ook dient te en raison de lésions corporelles importantes, situation dans laquelle
worden vergoed (artikel 19bis-13, § 3, tweede lid). Rekening houdend met de doelstelling van de wetgever, is het niet zonder redelijke verantwoording de vergoeding van materiële schade, in geval van niet-identificatie van het voertuig dat het ongeval heeft veroorzaakt, uit te sluiten; dat geval impliceert immers een substantieel risico van frauduleuze verklaringen, met de aanzienlijke geldelijke last die eruit zou voortvloeien voor het Waarborgfonds. Vanwege dat risico van frauduleuze verklaringen is het eveneens niet zonder redelijke verantwoording, om dezelfde redenen, dat secundaire schadelijders geen vergoeding kunnen krijgen voor de materiële schade in geval van niet-identificatie van het voertuig dat het ongeval heeft veroorzaakt. le dommage matériel doit également être réparé (article 19bis-13, § 3, alinéa 2). En considération de l'objectif du législateur, il n'est pas sans justification raisonnable d'exclure l'indemnisation des dommages matériels en cas de non-identification du véhicule ayant causé l'accident, cette hypothèse impliquant en effet un risque substantiel de déclarations frauduleuses, avec la charge pécuniaire importante qui en résulterait pour le Fonds de garantie. A cause de ce risque de déclarations frauduleuses, il n'est pas non plus sans justification raisonnable, pour les mêmes raisons, que des personnes lésées secondaires ne puissent obtenir réparation des dommages matériels en cas de non-identification du véhicule ayant causé l'accident.
B.6. In zoverre artikel 19bis-13, § 3, de mogelijkheid tot vergoeding B.6. En limitant aux lésions corporelles la possibilité de réparer le
van de schade beperkt tot lichamelijke letsels wanneer het ongeval dommage lorsque l'accident est causé par un véhicule non identifié,
door een niet-geïdentificeerd voertuig wordt veroorzaakt, is het niet l'article 19bis-13, § 3, n'est pas incompatible avec les articles 10
onbestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. et 11 de la Constitution.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 19bis-13, § 3, van de wet van 21 november 1989 betreffende de L'article 19bis-13, § 3, de la loi du 21 novembre 1989 relative à
verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen schendt l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. automoteurs ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 6 juli 2017. la Cour constitutionnelle, le 6 juillet 2017.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
E. De Groot E. De Groot
^