Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 148/2016 van 24 november 2016 Rolnummer : 6266 In zake : het beroep tot vernietiging van de woorden « op 2 december 2013 » in artikel 153, § 3, derde lid, van de « wet betreffende de uitoefening van de gezondhei Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 148/2016 van 24 november 2016 Rolnummer : 6266 In zake : het beroep tot vernietiging van de woorden « op 2 december 2013 » in artikel 153, § 3, derde lid, van de « wet betreffende de uitoefening van de gezondhei Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de recht(...) Extrait de l'arrêt n° 148/2016 du 24 novembre 2016 Numéro du rôle : 6266 En cause : le recours en annulation des mots « , au 2 décembre 2013, » dans l'article 153, § 3, alinéa 3, de la « loi relative à l'exercice des professions des soin La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges A. (...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 148/2016 van 24 november 2016 Extrait de l'arrêt n° 148/2016 du 24 novembre 2016
Rolnummer : 6266 Numéro du rôle : 6266
In zake : het beroep tot vernietiging van de woorden « op 2 december En cause : le recours en annulation des mots « , au 2 décembre 2013, »
2013 » in artikel 153, § 3, derde lid, van de « wet betreffende de dans l'article 153, § 3, alinéa 3, de la « loi relative à l'exercice
uitoefening van de gezondheidszorgberoepen, gecoördineerd op 10 mei des professions des soins de santé, coordonnée le 10 mai 2015 »,
2015 », ingevoegd bij artikel 77 van de wet van 17 juli 2015 houdende inséré par l'article 77 de la loi du 17 juillet 2015 portant des
diverse bepalingen inzake gezondheid, ingesteld door Renaud Dumortier. dispositions diverses en matière de santé, introduit par Renaud Dumortier.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en E. De Groot, en de composée des présidents J. Spreutels et E. De Groot, et des juges A.
rechters A. Alen, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût en T. Giet, Alen, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût et T. Giet, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J. Spreutels,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 7 oktober Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 7
2015 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 8 octobre 2015 et parvenue au greffe le 8 octobre 2015, un recours en
oktober 2015, is beroep tot vernietiging ingesteld van de woorden « op
2 december 2013 » in artikel 153, § 3, derde lid, van de « wet annulation des mots « , au 2 décembre 2013, » dans l'article 153, § 3,
betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen, alinéa 3, de la « loi relative à l'exercice des professions des soins
gecoördineerd op 10 mei 2015 », ingevoegd bij artikel 77 van de wet de santé, coordonnée le 10 mai 2015 », inséré par l'article 77 de la
van 17 juli 2015 houdende diverse bepalingen inzake gezondheid loi du 17 juillet 2015 portant des dispositions diverses en matière de
(bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 17 augustus 2015) door santé (publiée au Moniteur belge du 17 août 2015) a été introduit par
Renaud Dumortier, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. V. Renaud Dumortier, assisté et représenté par Me V. Letellier, avocat au
Letellier, advocaat bij de balie te Brussel. barreau de Bruxelles.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
B.1. De verzoekende partij vordert de vernietiging van de woorden « op B.1. La partie requérante demande l'annulation des mots « , au 2
2 december 2013 » in artikel 153, § 3, derde lid, van de décembre 2013, » dans l'article 153, § 3, alinéa 3, de la loi
gecoördineerde wet van 10 mei 2015 betreffende de uitoefening van de coordonnée du 10 mai 2015 relative à l'exercice des professions des
gezondheidszorgberoepen (hierna : de wet van 10 mei 2015), ingevoegd soins de santé (ci-après : la loi du 10 mai 2015), inséré par
bij artikel 77 van de wet van 17 juli 2015 houdende diverse bepalingen l'article 77 de la loi du 17 juillet 2015 portant des dispositions
inzake gezondheid. diverses en matière de santé.
B.2.1. Sinds de wijziging ervan bij het bestreden artikel 77 bepaalt B.2.1. Depuis sa modification par l'article 77 attaqué, l'article 153,
artikel 153, § 3, van de wet van 10 mei 2015 : § 3, de la loi du 10 mai 2015 dispose :
« In afwijking van artikel 72, § 1, mogen personen die niet voldoen « Par dérogation à l'article 72, § 1er, les personnes qui ne satisfont
aan de in artikel 72, § 2, tweede lid, gestelde pas aux conditions de qualification prévues à l'article 72, § 2,
kwalificatievoorwaarden maar die, op het moment waarop de lijst van de alinéa 2, mais qui, au moment de la publication de la liste des
prestaties of de lijst van de handelingen in verband met het prestations ou la liste des actes de la profession paramédicale dont
paramedisch beroep waartoe zij behoren gepubliceerd wordt, sinds elles relèvent, ont exécuté ces prestations ou ces actes pendant au
minstens drie jaar deze prestaties of handelingen hebben uitgevoerd, moins trois ans, peuvent continuer les mêmes activités dans les mêmes
dezelfde werkzaamheden blijven verrichten onder dezelfde voorwaarden conditions que les praticiens des professions paramédicales effectuant
als de beoefenaars van de paramedische beroepen die zulke prestaties
of handelingen uitvoeren. ces prestations ou ces actes.
In afwijking van artikel 72, § 1, mogen personen die niet voldoen aan Par dérogation à l'article 72, § 1er, les personnes qui ne satisfont
de in artikel 72, § 2, tweede lid, gestelde kwalificatievoorwaarden pas aux conditions de qualification prévues à l'article 72, § 2,
alinéa 2, pour leur profession paramédicale, pour laquelle il n'existe
voor hun paramedisch beroep, waarvoor geen opleiding bestaat in de zin pas une formation au sens des conditions de qualification, visées
van bovengenoemde kwalificatievoorwaarden, dezelfde werkzaamheden ci-dessus, peuvent continuer les mêmes activités dans les mêmes
blijven verrichten onder dezelfde voorwaarden als de beoefenaars van conditions que les praticiens des professions paramédicales effectuant
de paramedische beroepen die zulke prestaties of handelingen ces prestations ou ces actes, pour autant qu'ils exécutent ces
uitvoeren, voor zover zij op het moment waarop de eerste diploma's prestations ou ces actes au moment où les premiers diplômes ont été
worden uitgereikt die een opleiding bekronen die overeenstemt met de délivrés, sanctionnant une formation qui correspond aux conditions,
in artikel 72, § 2, tweede lid, bedoelde voorwaarden, deze prestaties visées à l'article 72, § 2, alinéa 2.
of handelingen uitvoeren.
In afwijking van het eerste lid en in afwijking van artikel 72, § 1, Par dérogation à l'alinéa 1er et par dérogation à l'article 72, § 1er,
mogen personen die niet voldoen aan de in artikel 72, § 2, tweede lid, les personnes qui ne satisfont pas aux conditions de qualification
gestelde kwalificatievoorwaarden voor de beroepen van technoloog prévues à l'article 72, § 2, alinéa 2, pour les professions de
medische beeldvorming of medisch laboratorium technoloog, maar die op technologue en imagerie médicale ou de technologue de laboratoire
2 december 2013 gedurende minstens drie jaar handelingen van het médical, mais qui, au 2 décembre 2013, ont exécuté des actes de la
beroep van technoloog medische beeldvorming of medisch laboratorium profession de technologue en imagerie médicale ou de technologue de
technoloog hebben uitgevoerd, dezelfde handelingen blijven verrichten laboratoire médical pendant au moins trois ans, peuvent continuer à
onder dezelfde voorwaarden als de technologen medische beeldvorming of exercer les mêmes actes dans les mêmes conditions que les technologues
de medisch laboratorium technologen die deze handelingen uitvoeren. en imagerie médicale ou les technologues de laboratoire médical effectuant ces actes.
Op straffe van verlies van het voordeel verleend bij de bepaling van Sous peine de perdre le bénéfice de la disposition de l'alinéa 1er ou
het eerste of tweede lid van deze paragraaf, moeten zij zich bij de de l'alinéa 2 de ce paragraphe, elles sont tenues de se faire
minister bevoegd voor Volksgezondheid, bekend maken volgens een door connaître au ministre qui a la Santé publique dans ses attributions,
de Koning vastgestelde procedure; bij deze gelegenheid vermelden zij selon une procédure fixée par le Roi; à cette occasion, elles font
de werkzaamheden waarvoor zij het voordeel van de verkregen rechten connaître les activités pour lesquelles elles invoquent le bénéfice
inroepen. De door de Koning bepaalde procedure zal onder meer de wijze des droits acquis. La procédure fixée par le Roi déterminera notamment
vaststellen waarop het bewijs van de uitvoering van de in het eerste la manière dont la preuve de l'exécution des prestations ou des actes
lid bedoelde prestaties of handelingen moet worden geleverd ». visés à l'alinéa 1er, sera rapportée ».
B.2.2. Sinds de wijziging ervan bij artikel 171 van de wet van 10 mei B.2.2. Depuis sa modification par l'article 171 de la loi du 10 mai
2015 bepaalt artikel 72 van die wet, waarnaar het voormelde artikel 2015, l'article 72 de cette loi, auquel renvoie l'article 153 précité,
153 verwijst : dispose :
« § 1. Buiten de beoefenaars, bedoeld in artikel 3, § 1, en de « § 1er. Nul, en dehors des praticiens, visés à l'article 3, § 1er, et
artikelen 4, 6, 43, 68/1 en 68/2 voor wat betreft de prestaties aux articles 4, 6, 43, 68/1 et 68/2, pour ce qui concerne les
verbonden aan hun respectieve kunst, mag niemand prestaties verrichten prestations liées à leur art respectif, ne peut accomplir des
die nader bepaald zijn ter uitvoering van artikel 71, § 1, of prestations précisées en exécution de l'article 71, § 1er, ou des
handelingen uitvoeren die bedoeld zijn in artikel 69, 2° en 3°, die actes visés à l'article 69, 2° et 3°, s'il n'est titulaire d'un
niet houder is van een erkenning afgegeven door de minister bevoegd agrément délivré par le ministre qui a la Santé publique dans ses
voor Volksgezondheid. attributions.
§ 2. De Koning bepaalt, op advies van de Nationale Raad voor de § 2. Le Roi fixe, sur avis du Conseil national des professions
paramedische beroepen, de voorwaarden en de regels tot het verkrijgen, paramédicales, les conditions et les règles pour l'obtention, le
het behouden en het intrekken van de in de eerste paragraaf bedoelde maintien et le retrait de l'agrément visé au paragraphe 1er.
erkenning. Deze erkenning mag enkel toegekend worden aan personen die voldoen aan Cet agrément ne peut être accordé qu'aux personnes qui répondent aux
de vereiste kwalificatievoorwaarden die nader bepaald zijn ter conditions de qualification exigées, précisées en exécution de
uitvoering van artikel 71, § 1, of ter uitvoering van artikel 69, 2° l'article 71, § 1er, ou des actes visés à l'article 69, 2° et 3°.
en 3°. § 3. De paragrafen 1 en 2 hebben enkel betrekking [op] de § 3. Les paragraphes 1er et 2 ne concernent que les professionnels
beroepsbeoefenaars ten aanzien van wie de Koning reeds de
inwerkingtreding heeft bepaald overeenkomstig artikel 183 van de wet pour lesquels le Roi a déjà fixé l'entrée en vigueur conformément à
van 25 januari 1999 houdende sociale bepalingen. Voor de andere l'article 183 de la loi du 25 janvier 1999 portant des dispositions
beroepsbeoefenaars gelden, tot op het ogenblik dat de Koning ten sociales. Pour les autres professionnels, jusqu'au moment où le Roi
aanzien van hen de inwerkingtreding heeft bepaald overeenkomstig aura fixé l'entrée en vigueur à leur égard conformément à l'article
artikel 183 van de wet van 25 januari 1999 houdende sociale 183 de la loi du 25 janvier 1999 portant des dispositions sociales,
bepalingen, de hierna volgende bepalingen : les dispositions suivantes s'appliquent :
Niemand mag, met uitzondering van de beoefenaars, bedoeld in artikel Nul, en dehors des praticiens, visés à l'article 3, § 1er, et aux
3, § 1, en de artikelen 4, 6, 43, 68/1 en 68/2 voor wat betreft de articles 4, 6, 43, 68/1 et 68/2 pour ce qui concerne les prestations
prestaties verbonden aan hun respectievelijke kunst, prestaties liées à leur art respectif, ne peut accomplir des prestations
verrichten die nader bepaald zijn ter uitvoering van artikel 71, § 1, précisées en exécution de l'article 71, § 1er, ou des actes visés à
of handelingen uitvoeren die bedoeld zijn in artikel 69, 2° en 3°, l'article 69, 2° et 3°, s'il ne justifie des qualifications exigées et
indien hij geen bewijs van de vereiste kwalificaties kan overleggen en s'il n'a fait viser ses titres par la commission médicale prévue à
indien hij zijn titels door de in artikel 118 bepaalde geneeskundige l'article 118 et compétente en raison du lieu où il compte s'établir.
commissie, die bevoegd is overeenkomstig de plaats waar hij voornemens Lors de la formalité du visa, la commission procède à l'enregistrement
is zich te vestigen, niet heeft doen viseren.
Bij het verlenen van het visum gaat de commissie over tot de de l'intéressé conformément aux modalités fixées par le Roi.
registratie van de belanghebbende overeenkomstig de door de Koning
bepaalde modaliteiten.
Het visum wordt verleend tegen betaling van een bijdrage. De Koning Le visa est octroyé contre paiement d'une redevance. Le Roi fixe les
bepaalt de bedragen en de betalingsmodaliteiten van deze bijdrage ». montants et les modalités de paiement de cette redevance ».
B.2.3. De vereisten om het beroep van medisch laboratorium technoloog B.2.3. Les conditions requises pour exercer la profession de
uit te oefenen zijn vastgelegd bij het koninklijk besluit van 2 juni technologue de laboratoire médical sont fixées par l'arrêté royal du 2
1993 « betreffende het beroep van medisch laboratorium technoloog ». juin 1993 « relatif à la profession de technologue de laboratoire
De uitoefening van het beroep is voorbehouden aan personen die houder médical ». L'exercice de la profession est réservé aux personnes qui sont
zijn van een diploma dat een opleiding bekroont van minstens drie jaar détentrices d'un diplôme sanctionnant une formation d'au moins trois
in het kader van voltijds hoger onderwijs, die met vrucht een stage ans dans le cadre d'un enseignement supérieur de plein exercice, qui
doorlopen hebben van 600 uren in klinische chemie, hematologie en ont effectué avec fruit un stage de 600 heures en chimie clinique,
microbiologie, ten bewijze waarvan de kandidaat een stageboek moet hématologie et microbiologie, attesté par un carnet de stage que le
bijhouden, en die hun beroepskennis en -vaardigheden hebben candidat doit tenir à jour et qui ont entretenu et mis à jour leurs
onderhouden en bijgewerkt via bijscholing die bestaat uit persoonlijke connaissances et leurs compétences professionnelles par une formation
studie en deelname aan door instellingen en organisaties ingerichte continue consistant en études personnelles et en participation à des
vormingsactiviteiten (artikel 3). activités de formation organisées par des institutions et organismes (article 3).
De vereisten voor de uitoefening van het beroep van technoloog Les conditions pour l'exercice de la profession de technologue en
medische beeldvorming zijn voorgeschreven bij het koninklijk besluit imagerie médicale sont prescrites par l'arrêté royal du 28 février
van 28 februari 1997 « betreffende de beroepstitel en de 1997 « relatif au titre professionnel et aux conditions de
kwalificatievereisten voor de uitoefening van het beroep van qualification requises pour l'exercice de la profession de technologue
technoloog medische beeldvorming en houdende vaststelling van de lijst en imagerie médicale et portant fixation de la liste des actes dont
van handelingen waarmee deze laatste door een arts kan worden belast celui-ci peut être chargé par un médecin ».
». Het koninklijk besluit voorziet, in artikel 3 ervan, in soortgelijke L'arrêté royal prévoit, en son article 3, des conditions similaires à
vereisten als die welke zijn voorgeschreven voor de uitoefening van celles qui sont prescrites pour l'exercice de la profession de
het beroep van medisch laboratorium technoloog, te dezen het bezit van technologue de laboratoire médical, en l'occurrence la détention d'un
een diploma, het volbrengen van een stage en het volgen van diplôme, l'accomplissement d'un stage et le suivi d'une formation
bijscholing. continue.
B.2.4. Zoals blijkt uit artikel 72, § 1, van de wet van 10 mei 2015, B.2.4. Comme cela ressort de l'article 72, § 1er, de la loi du 10 mai
moeten de personen die het beroep van medisch laboratorium technoloog 2015, outre les qualifications prédécrites, les personnes qui
of van technoloog medische beeldvorming wensen uit te oefenen, naast souhaitent exercer la profession de technologue de laboratoire médical
de hiervoor beschreven kwalificaties, houder zijn van een erkenning ou en imagerie médicale doivent être titulaires d'un agrément délivré
afgegeven door de minister bevoegd voor volksgezondheid. par le ministre qui a la santé publique dans ses attributions.
De voorwaarden voor het verkrijgen van die erkenning zijn vastgesteld Les conditions d'obtention de cet agrément ont été établies par
bij het koninklijk besluit van 18 november 2004 betreffende de l'arrêté royal du 18 novembre 2004 relatif à l'agrément des praticiens
erkenning van de beoefenaars van de paramedische beroepen, waarvan
artikel 20 de Koning ermee heeft belast, per betrokken paramedisch des professions paramédicales, dont l'article 20 a chargé le Roi de
beroep, de datum van inwerkingtreding te bepalen. fixer la date d'entrée en vigueur, par profession paramédicale
Die datum is voor de beroepen van medisch laboratorium technoloog en concernée. Cette date a été fixée au 2 décembre 2013 pour les professions de
van technoloog medische beeldvorming, bij twee koninklijke besluiten technologue de laboratoire médical et de technologue en imagerie
van 7 november 2013, bepaald op 2 december 2013. médicale par deux arrêtés royaux du 7 novembre 2013.
B.3. Het enige middel is afgeleid uit de schending van de artikelen 10 B.3. Le moyen unique est pris de la violation des articles 10 et 11 de
en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec l'article 23,
23, derde lid, 1°, van de Grondwet en met artikel 6 van het alinéa 3, 1°, de la Constitution et avec l'article 6 du Pacte
Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten. international relatif aux droits économiques, sociaux et culturels.
De verzoekende partij voert aan dat door terug te werken tot op de
datum van 2 december 2013, de bestreden bepaling enkel rekening houdt La partie requérante allègue qu'en rétroagissant à la date du 2
met de verworven nuttige beroepservaring, waarbij zij aldus de décembre 2013, la disposition attaquée tient compte uniquement de
beroepsbeoefenaars die drie jaar beroepservaring hebben verworven l'expérience professionnelle utile acquise, excluant ainsi du bénéfice
de la mesure les praticiens qui ont acquis trois ans d'expérience
tussen 3 december 2013 en de datum van inwerkingtreding van de entre le 3 décembre 2013 et la date d'entrée en vigueur de la
bestreden bepaling, 27 augustus 2015, van het voordeel van de disposition attaquée, le 27 août 2015, sans que cela soit
maatregel uitsluit zonder dat zulks redelijk verantwoord wordt. raisonnablement justifié.
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van het middel Quant à la recevabilité du moyen
B.4.1. De Ministerraad betoogt in zijn memorie dat het enige middel B.4.1. Le Conseil des ministres soutient, dans son mémoire, que le
niet ontvankelijk is, enerzijds, om de reden dat het niet het beginsel moyen unique n'est pas recevable, d'une part, au motif qu'il ne vise
van de niet-retroactiviteit van de wetten als referentienorm betreft, pas le principe de la non-rétroactivité des lois comme norme de
en, anderzijds, in zoverre het het niet mogelijk zou maken de référence, et, d'autre part, en ce qu'il ne permettrait pas de
vergeleken categorieën van personen te onderscheiden. distinguer les catégories de personnes comparées.
B.4.2. Om te voldoen aan de vereisten van artikel 6 van de bijzondere B.4.2. Pour satisfaire aux exigences de l'article 6 de la loi spéciale
wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, moeten de middelen du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les moyens de la
van het verzoekschrift te kennen geven welke van de regels waarvan het requête doivent faire connaître, parmi les règles dont la Cour
Hof de naleving waarborgt, zouden geschonden zijn, alsook welke de garantit le respect, celles qui seraient violées ainsi que les
bepalingen zijn die deze regels zouden schenden, en uiteenzetten in dispositions qui violeraient ces règles et exposer en quoi ces règles
welk opzicht die regels door de bedoelde bepalingen zouden zijn auraient été transgressées par ces dispositions.
geschonden. B.4.3. Uit het verzoekschrift blijkt voldoende dat daarin het bestaan B.4.3. Il ressort à suffisance de la requête que celle-ci dénonce
wordt aangeklaagd van een discriminerend verschil in behandeling ten l'existence d'une différence de traitement discriminatoire à l'égard
aanzien van de beroepsbeoefenaars die vóór de datum van 2 december des praticiens qui ont acquis trois années d'expérience
2013 drie jaar beroepservaring hebben verworven en diegenen die die professionnelle avant la date du 2 décembre 2013 et ceux qui ont
drie jaar beroepservaring hebben verworven tussen 3 december 2013 en acquis ces trois années d'expérience professionnelle entre le 3
27 augustus 2015, in zoverre die laatsten het voordeel van de décembre 2013 et le 27 août 2015, en ce que ces derniers ne peuvent
overgangsmaatregel waarin is voorzien bij het bestreden artikel 77 bénéficier de la mesure transitoire prévue par l'article 77 attaqué.
niet kunnen genieten.
B.4.4. De exceptie wordt verworpen. B.4.4. L'exception est rejetée.
Ten gronde Quant au fond
B.5. Het staat in beginsel aan de wetgever te beoordelen of een wetswijziging moet samengaan met overgangsmaatregelen teneinde rekening te houden met de rechtmatige verwachtingen van de betrokken personen en het komt hem toe te bepalen onder welke voorwaarden en binnen welke termijnen ten aanzien van die personen van de nieuwe bepaling zal worden afgeweken. Inherent aan een overgangsregeling is dat een onderscheid wordt gemaakt tussen personen die betrokken zijn bij rechtstoestanden die onder het toepassingsgebied van die regeling vallen en personen die betrokken zijn bij rechtstoestanden die onder het toepassingsgebied van een nieuwe regeling vallen. Een dergelijk onderscheid houdt op B.5. C'est en règle au législateur qu'il appartient d'apprécier si un changement législatif doit s'accompagner de mesures transitoires afin de tenir compte des attentes légitimes des personnes concernées et c'est à lui qu'il revient de déterminer à quelles conditions et dans quels délais il sera dérogé à la disposition nouvelle à l'égard de ces personnes. Le propre d'une règle transitoire est d'établir une distinction entre les personnes qui sont concernées par des situations juridiques qui entrent dans le champ d'application de cette règle et les personnes qui sont concernées par des situations juridiques qui entrent dans le champ d'application d'une règle nouvelle. Semblable distinction ne
zich geen schending in van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet : viole pas, en soi, les articles 10 et 11 de la Constitution : toute
elke overgangsbepaling zou onmogelijk zijn, indien zou worden disposition transitoire serait impossible s'il était admis que de
aangenomen dat zulke bepalingen de voormelde grondwetsbepalingen telles dispositions violent les dispositions constitutionnelles
zouden schenden om de enkele reden dat zij afwijken van de précitées par cela seul qu'elles s'écartent des conditions
toepassingsvoorwaarden van de nieuwe wetgeving. d'application de la législation nouvelle.
Overgangsmaatregelen moeten echter algemeen zijn en gebaseerd zijn op Les mesures transitoires doivent cependant être générales et fondées
objectieve en pertinente criteria die verantwoorden waarom voor sur des critères objectifs et pertinents qui justifient les raisons
sommige personen tijdelijk maatregelen gelden die afwijken van de pour lesquelles certaines personnes bénéficieront, à titre
regeling die door de nieuwe norm is vastgesteld. transitoire, de mesures dérogatoires au régime établi par la norme nouvelle.
B.6.1. Met betrekking tot de in de bestreden bepaling vervatte B.6.1. En ce qui concerne la mesure transitoire contenue dans la
overgangsmaatregel vermeldt de parlementaire voorbereiding van de wet disposition attaquée, les travaux préparatoires de la loi du 17
van 17 juli 2015 : juillet 2015 mentionnent :
« Deze bepaling voorziet, in artikel 54ter, § 3, van het koninklijk « La présente disposition crée, dans l'article 54ter, § 3, de l'arrêté
besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de royal n° 78 du 10 novembre 1967 relatif à l'exercice des professions
gezondheidszorgberoepen, in een nieuwe overgangsmaatregel, in de vorm des soins de santé, une nouvelle mesure transitoire, sous forme de '
van ' verworven rechten '. Personen die het beroep van technoloog droits acquis '. Les personnes qui exercent la profession de
medische beeldvorming of medisch laboratorium technoloog uitoefenen technologue en imagerie médicale ou de technologue de laboratoire
terwijl ze niet voldoen aan de kwalificatievoorwaarden die voor deze médical alors qu'ils ne satisfont pas aux conditions de qualification
beroepen zijn bepaald maar die op de datum van inwerkingtreding van de définies pour ces professions, mais qui, à la date d'entrée en vigueur
erkenning van de beoefenaars van de paramedische beroepen voor hun de l'agrément des praticiens des professions paramédicales pour leurs
specifieke beroepen, met name 2 december 2013, gedurende minstens drie jaar handelingen van een van die beroepen hebben uitgevoerd, hebben de mogelijkheid om dat beroep onder dezelfde voorwaarden te blijven uitoefenen. Deze nieuwe overgangsmaatregel die is toegekend aan personen die het beroep van technoloog medische beeldvorming of medisch laboratorium technoloog uitoefenen, kan worden verantwoord gelet op het gelijkheidsprincipe. Het paramedisch personeel vormt geen geheel. Elk paramedisch beroep is een volledig beroep dat het voorwerp van specifieke bepalingen kan uitmaken wegens de specifieke kenmerken die eigen zijn aan dit beroep. De specifieke kenmerken van de beroepssectoren die eigen zijn aan de medische beeldvorming technologieën en aan de medische laboratoriumtechnologieën verantwoorden objectief en redelijkerwijs de goedkeuring van de geplande wettelijke bepaling teneinde voor een zeer groot aantal beroepsbeoefenaars uit deze sectoren te voorkomen dat ze hun werk zouden verliezen en voor hun werkgevers, met name de ziekenhuizen, te voorkomen dat ze niet meer aan hun personeelsbehoeften zouden kunnen voldoen. Gelet op het verstrijken van een termijn van plus minus twintig jaar sinds de publicatie van de koninklijke besluiten tot vaststelling van de kwalificatievoorwaarden voor deze beide beroepen, is een deel van de overgangsmaatregelen zoals bepaald in artikel 54ter van het KB nr. professions spécifiques, à savoir le 2 décembre 2013, ont exécuté des actes de l'une de ces professions pendant au moins trois ans, ont la possibilité de continuer à exercer cette profession dans les mêmes conditions. Cette nouvelle mesure transitoire accordée aux personnes qui exercent la profession de technologue en imagerie médicale ou de technologue de laboratoire médical se justifie au regard du principe d'égalité. Le personnel paramédical ne forme pas un tout. Chaque profession paramédicale est une profession à part entière qui peut faire l'objet de dispositions particulières, en raison des spécificités propres à cette profession. Les spécificités particulières des secteurs professionnels propres aux technologues en imagerie médicale et aux technologues de laboratoire médical justifient objectivement et raisonnablement l'adoption de la disposition légale projetée, afin d'éviter à un très grand nombre de praticiens de ces secteurs de perdre leur emploi et à leurs employeurs, hôpitaux, de ne plus pouvoir répondre à leurs besoins en personnel. Vu l'écoulement d'une durée de plus ou moins vingt ans depuis la publication des arrêtés royaux fixant les conditions de qualification pour ces deux professions, une partie des mesures transitoires prévues
78 van 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de à l'article 54ter de l'arrêté royal n° 78 du 10 novembre 1967 relatif
gezondheidszorgberoepen niet meer efficiënt, meer in het bijzonder de à l'exercice des professions des soins de santé n'est plus efficace,
' verworven rechten ' die een afwijking zijn van de vereiste van particulièrement les ' droits acquis ' qui sont une dérogation à la
noodzakelijkheid van een erkenning en die bepaald zijn in artikel condition de nécessité d'un agrément et qui sont visés à l'article
54ter, § 3, van het voornoemde KB nr. 78 van 10 november 1967. 54ter, § 3, de l'arrêté royal n° 78 du 10 novembre 1967 précité.
Indien de geplande bepaling niet wordt goedgekeurd, zullen de De ce fait, si la disposition projetée n'est pas adoptée, les hôpitaux
ziekenhuizen bijgevolg in een uiterst moeilijke situatie terechtkomen, seront pour leur part dans une situation particulièrement difficile,
aangezien te weinig beroepsbeoefenaars hun erkenning zullen krijgen om parce que trop peu de praticiens de ces professions obtiendront leur
te voldoen aan de personeelsbehoeften. agrément pour répondre aux besoins en personnel.
Bovendien zal het voor de scholen die de opleidingen inzake technoloog D'autre part, il sera impossible aux écoles dispensant les formations
medische beeldvorming of medisch laboratorium technoloog verstrekken de technologue en imagerie médicale et de technologue en laboratoire
onmogelijk zijn om de vereiste opleidingen op tijd te verstrekken om médical de dispenser dans les temps les formations nécessaires, pour
aan deze personeelsbehoeften te voldoen » (Parl. St., Kamer, pourvoir à ces besoins en personnel » (Doc. parl, Chambre, 2014-2015,
2014-2015, DOC 54-1161/001, pp. 60-62). DOC 54-1161/001, pp. 60-62).
B.6.2. Het blijkt dat de wetgever, enerzijds, heeft willen voorkomen B.6.2. Il apparaît que le législateur a entendu, d'une part, éviter
dat een groot aantal beroepsbeoefenaars hun werk verliezen aangezien qu'un grand nombre de praticiens perdent leur emploi dès lors qu'ils
zij de voor hun beroep bepaalde kwalificatievoorwaarden niet vervullen ne remplissent pas les conditions de qualification définies pour leur
maar zich op een voldoende ervaring kunnen beroepen en, anderzijds, profession mais peuvent se prévaloir d'une expérience suffisante et,
ervoor heeft willen zorgen dat de ziekenhuizen aan hun d'autre part, faire en sorte que les hôpitaux puissent continuer à
personeelsbehoeften kunnen blijven voldoen. répondre à leurs besoins en personnel.
B.7. De overgangsmaatregel vervat in de in het geding zijnde bepaling B.7. La mesure transitoire contenue dans la disposition en cause a un
heeft een algemeen karakter en berust op een objectief criterium, caractère général et repose sur un critère objectif, à savoir
namelijk de verplichting om op datum van 2 december 2013 over een l'obligation de disposer d'une expérience professionnelle de trois
beroepservaring van drie jaar te beschikken. années à la date du 2 décembre 2013.
B.8. Het Hof dient echter te onderzoeken of het gebruikte criterium B.8. La Cour doit toutefois examiner si le critère employé est
relevant is ten opzichte van de door de wetgever nagestreefde pertinent par rapport aux objectifs poursuivis par le législateur et
doelstellingen en of de maatregel niet op onevenredige wijze afbreuk si la mesure ne porte pas atteinte, de manière disproportionnée, aux
doet aan de rechten van de beroepsbeoefenaars die die ervaring van droits des professionnels qui ont acquis cette expérience de trois ans
drie jaar hebben verworven tussen 3 december 2013 en 27 augustus 2015. entre le 3 décembre 2013 et le 27 août 2015.
B.9. Zoals blijkt uit de parlementaire voorbereiding van de bestreden B.9. Comme cela ressort des travaux préparatoires de la disposition
bepaling, heeft de wetgever de verworven rechten willen vrijwaren van attaquée, le législateur a entendu préserver les droits acquis par les
de personen die het beroep van medisch laboratorium technoloog of personnes qui exercent déjà la profession de technologue de
technoloog medische beeldvorming reeds uitoefenen maar die niet laboratoire médical ou en imagerie médicale mais qui ne satisfont pas
voldoen aan de voor die beroepen vereiste kwalificatievoorwaarden. Hij aux conditions de qualification requises pour ces professions. Il a, à
is in dat verband ervan uitgegaan dat het feit gedurende drie jaar de cet égard, considéré que le fait d'avoir accompli les actes de l'une
handelingen van een van die beroepen te hebben gesteld, kan volstaan
om de bekwaamheid te bewijzen die van de betrokken beroepsbeoefenaars de ces professions durant trois années pouvait suffire à attester de
wordt vereist opdat ze hun beroep kunnen blijven uitoefenen. Wat la compétence requise dans le chef des professionnels concernés pour
betreft de datum van 2 december 2013, waarop die drie jaar ervaring qu'ils puissent continuer à exercer leur profession. Quant à la date
moeten zijn verworven, is die keuze verantwoord door het feit dat het du 2 décembre 2013 à laquelle ces trois années d'expérience doivent
gaat om de datum van inwerkingtreding van het koninklijk besluit tot être acquises, ce choix a été justifié par le fait qu'il s'agit de la
vaststelling van de voorwaarden voor de erkenning van de beoefenaars date d'entrée en vigueur de l'arrêté royal fixant les conditions
van de paramedische beroepen. d'agrément des praticiens des professions paramédicales.
Zoals de Ministerraad in zijn memorie doet opmerken, konden de Comme le relève le Conseil des ministres dans son mémoire, dès cette
betrokken beroepsbeoefenaars vanaf die datum niet onwetend zijn over date, les praticiens concernés ne pouvaient ignorer que des conditions
het feit dat er voor de uitoefening van hun beroep kwalificatie- en de qualification et d'agrément étaient requises pour l'exercice de
erkenningsvoorwaarden waren gesteld. leur profession.
Zoals blijkt uit de parlementaire voorbereiding van de wet, waren er Toutefois, comme cela ressort des travaux préparatoires de la loi, des
echter overgangsmaatregelen bepaald in artikel 54ter van het mesures transitoires étaient prévues à l'article 54ter de l'arrêté
koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de royal n° 78 du 10 novembre 1967 relatif à l'exercice des professions
uitoefening van de gezondheidszorgberoepen, in het bijzonder wat des soins de santé, particulièrement en ce qui concerne les droits
betreft de verworven rechten die een afwijking vormden van de vereiste acquis qui constituaient une dérogation à l'exigence d'un agrément.
van een erkenning. Omdat de wetgever vaststelde dat die maatregelen Constatant que ces mesures perdaient de leur efficacité, le
aan doeltreffendheid inboetten, heeft hij willen voorkomen dat de législateur a voulu éviter que les praticiens qui ont acquis une
beroepsbeoefenaars die in de betrokken sectoren voldoende ervaring expérience suffisante dans les secteurs concernés perdent leur emploi.
hebben verworven, hun werk verliezen.
Het criterium van drie jaar ervaring verworven op datum van 2 december Le critère de trois années d'expérience acquises à la date du 2
2013 is niet relevant ten opzichte van die doelstelling. De décembre 2013 n'est pas pertinent par rapport à cet objectif. En
beroepsbeoefenaars die die drie jaar ervaring hebben verworven tussen effet, les praticiens qui ont acquis ces trois années d'expérience
die datum en 27 augustus 2015, datum van inwerkingtreding van de entre cette date et le 27 août 2015, date d'entrée en vigueur de la
bestreden bepaling, bevinden zich immers in eenzelfde situatie als die disposition attaquée, se trouvent dans une situation identique à celle
van de beroepsbeoefenaars die het voordeel van de daarin vastgelegde des praticiens qui bénéficient de la mesure transitoire qui y est
overgangsmaatregel genieten. Gelet op het feit dat zij niet over de fixée. Compte tenu de ce qu'ils ne disposent pas des qualifications
vereiste kwalificaties beschikken, noch over een erkenning om hun requises ni d'un agrément pour exercer leur profession et qu'ils sont
beroep uit te oefenen en dat zij van het voordeel van de exclus du bénéfice de la disposition transitoire, ils risquent de
overgangsbepaling zijn uitgesloten, lopen zij het gevaar hun werk te
verliezen terwijl zij een nuttige ervaring van drie jaar kunnen doen perdre leur emploi alors qu'ils peuvent faire valoir une expérience
gelden net zoals dat het geval is voor diegenen wier ervaring is utile de trois années tout comme c'est le cas pour ceux dont
verworven op datum van 2 december 2013. Die datum, die overeenstemt l'expérience a été acquise à la date du 2 décembre 2013. Cette date,
met die van de inwerkingtreding van het koninklijk besluit tot
vaststelling van de voorwaarden voor de erkenning van de beoefenaars qui correspond à celle de l'entrée en vigueur de l'arrêté royal fixant
van de paramedische beroepen, maakt het niet mogelijk te verantwoorden les conditions d'agrément des praticiens des professions
dat, terwijl de vroegere wetgeving de door beide categorieën verworven paramédicales, ne permet pas de justifier qu'alors que l'ancienne
rechten wenste te beschermen, alleen de tweede het voordeel ervan kan législation entendait protéger les droits acquis par les deux
blijven genieten en niet de eerste. catégories, seule la seconde puisse continuer à en bénéficier et non la première.
B.10. In zoverre het de schending aanvoert van de artikelen 10 en 11 B.10. Dans la mesure où il allègue la violation des articles 10 et 11
van de Grondwet, is het enige middel gegrond. de la Constitution, le moyen unique est fondé.
Derhalve dienen de woorden « op 2 december 2013 » in artikel 153, § 3, Il y a lieu d'annuler les mots « , au 2 décembre 2013, » dans
derde lid, van de gecoördineerde wet van 10 mei 2015 betreffende de l'article 153, § 3, alinéa 3, de la loi coordonnée du 10 mai 2015
uitoefening van de gezondheidszorgberoepen te worden vernietigd. relative à l'exercice des professions des soins de santé.
B.11. Nu een toetsing aan de overige in het middel aangehaalde B.11. Dès lors qu'un contrôle au regard des autres normes de référence
referentienormen niet zou kunnen leiden tot een ruimere vernietiging, citées dans le moyen ne saurait mener à une annulation plus étendue,
is er geen aanleiding om het middel in dat opzicht te onderzoeken. il n'y a pas lieu d'examiner le moyen à cet égard.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
vernietigt de woorden « op 2 december 2013 » in artikel 153, § 3, annule les mots « , au 2 décembre 2013, » dans l'article 153, § 3,
derde lid, van de gecoördineerde wet van 10 mei 2015 betreffende de alinéa 3, de la loi coordonnée du 10 mai 2015 relative à l'exercice
uitoefening van de gezondheidszorgberoepen, ingevoegd bij artikel 77 des professions des soins de santé, inséré par l'article 77 de la loi
van de wet van 17 juli 2015 houdende diverse bepalingen inzake du 17 juillet 2015 portant des dispositions diverses en matière de
gezondheid. santé.
Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, Ainsi rendu en langue française, en langue néerlandaise et en langue
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier
het Grondwettelijk Hof, op 24 november 2016. 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 24 novembre 2016.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
J. Spreutels J. Spreutels
^