← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 70/2014 van 24 april 2014 Rolnummer : 5650 In zake : de
prejudiciële vragen betreffende artikel 625 van het Wetboek van strafvordering, gesteld door de kamer
van inbeschuldigingstelling van het Hof van Beroep te Gent Het Grondwettelijk Hof, samengesteld
uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 70/2014 van 24 april 2014 Rolnummer : 5650 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 625 van het Wetboek van strafvordering, gesteld door de kamer van inbeschuldigingstelling van het Hof van Beroep te Gent Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...) | Extrait de l'arrêt n° 70/2014 du 24 avril 2014 Numéro du rôle : 5650 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 625 du Code d'instruction criminelle, posées par la chambre des mises en accusation de la Cour d'appel de Gand. La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges L. Lavr(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 70/2014 van 24 april 2014 | Extrait de l'arrêt n° 70/2014 du 24 avril 2014 |
| Rolnummer : 5650 | Numéro du rôle : 5650 |
| In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 625 van het | En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 625 du |
| Wetboek van strafvordering, gesteld door de kamer van | Code d'instruction criminelle, posées par la chambre des mises en |
| inbeschuldigingstelling van het Hof van Beroep te Gent. | accusation de la Cour d'appel de Gand. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de | composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges L. |
| rechters L. Lavrysen, E. Derycke, P. Nihoul, T. Giet en R. Leysen, | Lavrysen, E. Derycke, P. Nihoul, T. Giet et R. Leysen, assistée du |
| bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, | greffier F. Meersschaut, présidée par le président A. Alen, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
| Bij arrest van 28 mei 2013 in zake K.K., waarvan de expeditie ter | Par arrêt du 28 mai 2013 en cause de K.K., dont l'expédition est |
| griffie van het Hof is ingekomen op 6 juni 2013, heeft de kamer van | parvenue au greffe de la Cour le 6 juin 2013, la chambre des mises en |
| inbeschuldigingstelling van het Hof van Beroep te Gent de volgende | accusation de la Cour d'appel de Gand a posé les questions |
| prejudiciële vragen gesteld : | préjudicielles suivantes : |
| « 1. Schendt artikel 625 van het Wetboek van strafvordering de | « 1. L'article 625 du Code d'instruction criminelle viole-t-il les |
| artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het de proeftijd in | articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il fait courir le temps |
| geval van een voorwaardelijke invrijheidsstelling doet lopen vanaf de | d'épreuve, en cas de libération conditionnelle, à compter du jour de |
| dag van de voorwaardelijke invrijheidsstelling, terwijl in geval van | la libération conditionnelle, alors qu'en cas de mise en liberté |
| een voorlopige invrijheidsstelling, nochtans een vergelijkbaar stelsel | provisoire, qui est pourtant un régime de libération anticipée |
| van vervroegde invrijheidsstelling, de proeftijd slechts een aanvang | comparable, le temps d'épreuve débute seulement à compter du jour où |
| neemt vanaf de dag dat het restant van de straf is verjaard en dus | la partie de la peine qui restait à purger est prescrite et donc pas à |
| niet vanaf de dag van de voorlopige invrijheidsstelling ? | partir du jour de la mise en liberté provisoire ? |
| 2. Schendt artikel 625 van het Wetboek van strafvordering de artikelen | 2. L'article 625 du Code d'instruction criminelle viole-t-il les |
| 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het de proeftijd in geval van een | articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il fait courir le temps |
| invrijheidsstelling onder toezicht van de strafuitvoeringsrechtbank | d'épreuve, en cas de libération sous la surveillance du tribunal de |
| doet lopen vanaf de dag van de invrijheidsstelling onder toezicht, | l'application des peines, à compter du jour de la libération sous |
| terwijl in geval van een voorlopige invrijheidsstelling, de proeftijd | surveillance, alors qu'en cas de mise en liberté provisoire, le temps |
| slechts een aanvang neemt vanaf de dag dat het restant van de straf is | d'épreuve débute seulement à compter du jour où la partie de la peine |
| verjaard en dus niet vanaf de dag van de voorlopige | qui restait à purger est prescrite et donc pas à partir du jour de la |
| invrijheidsstelling ? ». | mise en liberté provisoire ? ». |
| (...) | (...) |
| III. In rechte | III. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1. De prejudiciële vragen betreffen artikel 625 van het Wetboek van | B.1. Les questions préjudicielles concernent l'article 625 du Code |
| strafvordering, dat bepaalt : | d'instruction criminelle, qui dispose : |
| « De proeftijd, die voortduurt tot de dag waarop het arrest van | « Le temps d'épreuve, qui se prolonge jusqu'à l'arrêt prononçant la |
| eerherstel wordt gewezen, loopt : | réhabilitation, prend cours à compter : |
| 1° Van de dag van de voorwaardelijke veroordeling; | 1° du jour de la condamnation conditionnelle; |
| 2° Van de dagtekening van het koninklijk genadebesluit waarbij de | 2° du jour de la date de l'arrêté royal de grâce qui a rendu la peine |
| straf voorwaardelijk wordt gemaakt; | conditionnelle; |
| 3° Van de dag van de voorwaardelijke invrijheidstelling, mits de | 3° du jour de la libération conditionnelle, à condition que la |
| definitieve invrijheidstelling verkregen is ten tijde van het indienen | libération définitive soit acquise au moment de l'introduction de la |
| van de aanvraag; | demande; |
| 3°bis Van de dag van de invrijheidsstelling onder toezicht, mits de | 3°bis du jour de la libération sous surveillance, à condition que la |
| terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank een einde | mise à la disposition du tribunal de l'application des peines ait pris |
| heeft genomen ten tijde van het indienen van de aanvraag; | fin au moment de l'introduction de la demande; |
| 4° In de overige gevallen bedoeld bij artikel 622, van de dag van het | 4° dans les autres cas visés à l'article 622, du jour de l'extinction |
| verval van de straffen of van de dag waarop zij verjaren, voor zover | des peines ou du jour où leur prescription est acquise, à condition |
| de niet-uitvoering niet te wijten is aan de verzoeker ». | que leur non-exécution ne soit pas imputable au requérant ». |
| B.2.1. De in het geding zijnde bepaling maakt deel uit van de regeling | B.2.1. La disposition en cause fait partie du régime de la |
| van het herstel in eer en rechten, waarbij, mits de wettelijk bepaalde | réhabilitation, en vertu duquel, moyennant le respect des conditions |
| voorwaarden zijn vervuld, door een rechterlijke beslissing ten | |
| voordele van een bepaald persoon voor de toekomst een einde wordt | légales, une décision judiciaire au profit d'une personne déterminée |
| gemaakt aan de strafrechtelijke gevolgen van een veroordeling tot een | fait cesser pour l'avenir les effets de droit pénal d'une condamnation |
| criminele, een correctionele of een politiestraf (artikel 634 van het | à une peine criminelle, correctionnelle ou de police (article 634 du |
| Wetboek van strafvordering). | Code d'instruction criminelle). |
| Met het herstel in eer en rechten streeft de wetgever voornamelijk de | Par la mesure de la réhabilitation, le législateur poursuit |
| maatschappelijke reclassering na. Reeds bij de wet van 25 april 1896 | principalement la réinsertion sociale. Dans la loi du 25 avril 1896, |
| werd de figuur van het eerherstel gezien als een moreel herstel dat | cette mesure a été considérée comme une réparation morale que les |
| door de openbare macht wordt toegekend aan een veroordeelde wiens | pouvoirs publics accordent à un condamné dont la conduite a été |
| gedrag onberispelijk is geweest (Pasin., 1896, p. 111). Ook bij de wet | irréprochable (Pasin., 1896, p. 111). Dans le cadre de la loi du 7 |
| van 7 april 1964 werd gesteld dat « de nieuwe wetgeving [tegemoet] | avril 1964, il a été affirmé également que « la nouvelle législation |
| komt aan het verlangen van vergeving voor de veroordeelde » en « dit | répond au courant actuel en faveur du pardon aux condamnés » et « sert |
| is trouwens in het belang van de maatschappelijke rust » (Parl. St., | d'ailleurs l'intérêt de la paix sociale » (Doc. parl., Sénat, |
| Senaat, 1962-1963, nr. 186, p. 2). Herstel in eer en rechten bestaat | 1962-1963, n° 186, p. 2). Par conséquent, la réhabilitation sert tant |
| bijgevolg zowel in het belang van de veroordeelde als in het belang van de maatschappij. | l'intérêt du condamné que l'intérêt de la société. |
| B.2.2. Eenieder die is veroordeeld tot een straf komt in aanmerking | B.2.2. Tout condamné à une peine peut être réhabilité, qu'il s'agisse |
| voor herstel in eer en rechten, ongeacht of het gaat om een criminele, | d'une peine criminelle, d'une peine correctionnelle ou d'une peine de |
| een correctionele of een politiestraf, met uitzondering van die | police, à l'exception des peines susceptibles d'effacement |
| straffen die vatbaar zijn voor uitwissing overeenkomstig de artikelen | |
| 619 en 620 van het Wetboek van strafvordering (artikel 621). | conformément aux articles 619 et 620 du Code d'instruction criminelle |
| De veroordeelde moet in beginsel de vrijheidsstraffen hebben ondergaan | (article 621). Le condamné doit en principe avoir subi les peines privatives de |
| en de geldstraffen volledig hebben gekweten (artikel 622). Tevens moet | liberté et acquitté toutes les peines pécuniaires (article 622). Il |
| hij alle in het vonnis vastgestelde verplichtingen inzake teruggave, | doit en outre être libéré des restitutions, des dommages-intérêts et |
| schadevergoeding en betaling van kosten hebben voldaan (artikel 623). | des frais auxquels il a été condamné (article 623). |
| Bovendien moet de betrokkene een proeftijd ondergaan, gedurende welke | En outre, l'intéressé doit subir un temps d'épreuve durant lequel il |
| hij een vaste verblijfplaats in België of in het buitenland moet | doit avoir eu une résidence fixe en Belgique ou à l'étranger, il doit |
| hebben gehad, blijk moet hebben gegeven van verbetering en van goed | avoir fait preuve d'amendement et doit avoir eu une bonne conduite. En |
| gedrag moet zijn geweest. In beginsel bedraagt die proeftijd drie jaar | principe, le temps d'épreuve est fixé à 3 ans, ou, lorsque la peine |
| of vijf jaar, als er een straf van méér dan vijf jaar is, en vangt hij | dépasse 5 ans, à 5 ans, à compter du jour de l'extinction de la peine, |
| aan op het ogenblik dat de straf is vervallen, hetzij omdat ze werd | soit qu'elle ait été exécutée, soit que sa prescription ait été |
| uitgevoerd hetzij omdat ze is verjaard, waarbij de niet-uitvoering | acquise, à condition que sa non-exécution ne soit pas imputable au |
| niet te wijten mag zijn aan de verzoeker (artikel 625, 4°). In | requérant (article 625, 4°). Dans certains cas, la loi prévoit |
| bepaalde gevallen voorziet de wet evenwel in een bijzonder | toutefois un point de départ particulier. Ainsi le temps d'épreuve |
| aanvangspunt. Aldus begint de proeftijd in het geval van | |
| voorwaardelijke invrijheidstelling te lopen op de dag van de | commence-t-il à courir, en cas de libération conditionnelle, à compter |
| voorwaardelijke invrijheidstelling, op voorwaarde dat de definitieve | du jour de la libération conditionnelle, à condition que la libération |
| invrijheidstelling verkregen is ten tijde van het indienen van de | définitive soit acquise au moment de l'introduction de la demande |
| aanvraag (artikel 625, 3°). In geval van invrijheidstelling onder | (article 625, 3°). En cas de libération sous surveillance, le temps |
| toezicht neemt de proeftijd een aanvang de dag van die | d'épreuve prend cours à compter du jour de cette libération, à |
| invrijheidstelling mits de terbeschikkingstelling van de | condition que la mise à disposition du tribunal de l'application des |
| strafuitvoeringsrechtbank een einde heeft genomen ten tijde van het | peines ait pris fin au moment de l'introduction de la demande (article |
| indienen van de aanvraag (artikel 625, 3°bis). Overeenkomstig artikel | 625, 3°bis). Conformément à l'article 628, dernier alinéa, du Code |
| 628, laatste lid, van het Wetboek van strafvordering kan de aanvraag | |
| tot herstel in eer en rechten ten vroegste één jaar vóór het | d'instruction criminelle, la demande en réhabilitation ne peut être |
| verstrijken van de proeftijd worden ingediend. | adressée plus d'un an avant l'expiration du temps d'épreuve. |
| B.3. De verwijzende rechter wenst van het Hof te vernemen of artikel | B.3. La juridiction a quo demande à la Cour si l'article 625 du Code |
| 625 van het Wetboek van strafvordering de artikelen 10 en 11 van de | d'instruction criminelle viole les articles 10 et 11 de la |
| Grondwet schendt doordat het in geval van voorwaardelijke | Constitution en ce qu'il fait débuter le temps d'épreuve, en cas de |
| invrijheidstelling en in geval van invrijheidstelling onder toezicht | libération conditionnelle et en cas de libération sous surveillance du |
| van de strafuitvoeringsrechtbank de proeftijd laat aanvangen op de dag | tribunal de l'application des peines, à compter du jour de la |
| van de voorwaardelijke invrijheidstelling of de invrijheidstelling | libération conditionnelle ou de la libération sous surveillance |
| onder toezicht (artikel 625, 3° en 3°bis), terwijl in geval van | (article 625, 3° et 3°bis), alors qu'en cas de mise en liberté |
| voorlopige invrijheidstelling de proeftijd loopt vanaf de dag van de | provisoire, le temps d'épreuve court à compter du jour de la |
| verjaring van de straf (artikel 625, 4°). | prescription de la peine (article 625, 4°). |
| B.4.1. Uit de verschillen tussen de verschillende stelsels van | B.4.1. Il résulte des différences entre les régimes distincts de |
| invrijheidstelling volgt dat het pertinent is ten aanzien van het | libération qu'il est pertinent d'établir une distinction entre les |
| aanvangspunt van de proeftijd inzake eerherstel een onderscheid te | catégories de personnes qui font l'objet d'une libération, en ce qui |
| maken tussen de categorieën van in vrijheid gestelden. | concerne le point de départ du temps d'épreuve relatif à la |
| réhabilitation. | |
| Voorwaardelijk in vrijheid gestelden en de onder toezicht in vrijheid | Pour prétendre à la libération, les personnes libérées sous condition |
| gestelden dienen, om in aanmerking te komen voor de | et les personnes mises en liberté sous surveillance doivent remplir |
| invrijheidstelling, aan diverse voorwaarden te beantwoorden waarin de | plusieurs conditions axées sur la possibilité de réinsertion sociale. |
| mogelijkheid tot maatschappelijke reclassering centraal staat. Zij | Elles doivent subir un temps d'épreuve au cours duquel elles doivent |
| moeten een proeftijd ondergaan tijdens welke zij moeten voldoen aan | satisfaire aux conditions particulières relatives à leur intégration |
| bijzondere voorwaarden betreffende hun sociale integratie en de bescherming van de maatschappij. De voorlopige invrijheidstelling daarentegen kan plaatsvinden zonder dat bijzondere voorwaarden worden opgelegd en om redenen die extern zijn aan de persoon van de veroordeelde, zoals bijvoorbeeld om reden van overbevolking van de gevangenissen. Zij heeft bijgevolg niet steeds te maken met het goede gedrag van de betrokkene, noch beoogt zij in eerste instantie de maatschappelijke reclassering. Rekening houdend hiermee en met de vaststelling dat de basisbeginselen inzake eerherstel, voorwaardelijke invrijheidstelling en invrijheidstelling onder toezicht in zekere mate gelijklopend zijn, daar zij alle de maatschappelijke reclassering van de betrokkene tot doel hebben, waarbij het « goede gedrag » van de veroordeelde centraal staat, is het niet onredelijk dat voor het bepalen van het | sociale et à la protection de la société. La mise en liberté provisoire, par contre, peut avoir lieu sans que des conditions particulières soient imposées et pour des motifs qui sont étrangers à la personne du condamné, par exemple pour des raisons de surpopulation des prisons. Elle n'est dès lors pas toujours liée à la bonne conduite de l'intéressé et ne vise pas avant tout à la réinsertion sociale. Compte tenu de ce qui précède et du constat que les principes fondamentaux relatifs à la réhabilitation, à la libération conditionnelle et à la libération sous surveillance sont, dans une certaine mesure, analogues, étant donné que toutes visent la réinsertion sociale de l'intéressé, pour laquelle la « bonne conduite » du condamné est essentielle, il n'est pas déraisonnable que, pour déterminer le point de départ du temps d'épreuve en matière de |
| aanvangspunt inzake de proeftijd inzake eerherstel rekening wordt | réhabilitation, il soit tenu compte du temps d'épreuve de la |
| gehouden met de proeftijd van de voorwaardelijke invrijheidstelling of | libération conditionnelle ou de la libération sous surveillance et que |
| de invrijheidstelling onder toezicht en het « goede gedrag » van de | la « bonne conduite » de l'intéressé soit ainsi récompensée. |
| betrokkene aldus wordt beloond. | |
| B.4.2. Het gegeven dat bij de voorwaardelijk in vrijheid gestelden of | B.4.2. La circonstance que, pour les personnes en liberté |
| de onder toezicht in vrijheid gestelden de proeftijd nodig voor | conditionnelle ou les personnes libérées sous surveillance, le temps |
| eerherstel aldus samenvalt, minstens voor een gedeelte, met de | d'épreuve pour la réhabilitation coïncide, tout au moins en partie, |
| proeftijd van de voorwaardelijke invrijheidstelling of van de | avec le temps d'épreuve de la libération conditionnelle ou de la |
| invrijheidstelling onder toezicht, zodat die proeftijd in de regel | libération sous surveillance, de sorte que ce temps d'épreuve sera |
| korter zal zijn dan in geval van toepassing van de algemene regel | généralement plus court qu'en cas d'application de la règle générale |
| bedoeld in artikel 625, 4°, is evenmin onevenredig, vermits de | visée à l'article 625, 4°, n'est pas non plus disproportionnée, étant |
| definitieve invrijheidstelling moet zijn verkregen ten tijde van het | donné que la libération définitive doit être acquise au moment de |
| indienen van de aanvraag tot herstel in eer en rechten. Aldus beschikt | l'introduction de la demande en réhabilitation. La chambre des mises |
| de kamer van inbeschuldigingstelling die het verzoek behandelt over de | |
| zekerheid dat de verzoeker zijn straf heeft ondergaan en dat hij aan | en accusation qui examine la demande a dès lors la certitude que le |
| de voorwaarden opgelegd door de commissie voor de voorwaardelijke | demandeur a subi sa peine et qu'il a, au cours du temps d'épreuve, |
| invrijheidstelling of de strafuitvoeringsrechtbank betreffende zijn | satisfait aux conditions imposées par la commission de libération |
| sociale integratie tijdens de proeftijd heeft voldaan. | conditionnelle ou par le tribunal de l'application des peines |
| Dit is niet het geval bij de voorlopige invrijheidstelling. Ook al | concernant son intégration sociale. |
| wordt de voorlopige invrijheidstelling in de praktijk beperkt tot | Tel n'est pas le cas pour la mise en liberté provisoire. Même si, en |
| veroordeelden van wie het totaal van de hoofdgevangenisstraffen ten | pratique, elle est limitée aux condamnés dont le total des peines |
| hoogste drie jaar bedraagt, toch is zij geen modaliteit van de | d'emprisonnement principal ne dépasse pas trois ans, la mise en |
| strafuitvoering maar slechts een onderbreking ervan en is zij niet | liberté provisoire n'est pourtant pas une modalité de l'exécution de |
| noodzakelijk aan voorwaarden noch aan enige proeftijd gebonden, aan de | la peine, mais seulement une interruption de celle-ci, et elle n'est |
| hand waarvan de maatschappelijke re-integratie van de betrokkene kan | pas nécessairement liée à des conditions ou à un quelconque temps |
| worden nagegaan. Bovendien bestaat de mogelijkheid dat bij bepaalde | d'épreuve permettant d'évaluer la réinsertion sociale de l'intéressé. |
| categorieën van voorlopige invrijheidstelling, de veroordeelde zijn | De surcroît, il est possible, pour certaines catégories de mises en |
| straf opnieuw moet ondergaan zodra de toestand die tot de voorlopige | liberté provisoire, que la personne condamnée doive à nouveau subir sa |
| invrijheidstelling aanleiding gaf, ophoudt te bestaan. Rekening | peine dès que cesse d'exister la situation qui a conduit à sa mise en |
| houdend met het feit dat de verjaring van de straf loopt tijdens de | liberté provisoire. Compte tenu de ce que la prescription de la peine |
| voorlopige invrijheidstelling, is het niet zonder redelijke | court pendant la mise en liberté provisoire, il n'est pas sans |
| verantwoording dat in geval van voorlopige invrijheidstelling de | justification raisonnable qu'en cas de mise en liberté provisoire, le |
| proeftijd voor eerherstel pas aanvangt nadat de straf is verjaard. | temps d'épreuve en vue de la réhabilitation ne débute que lorsque la |
| B.4.3. De evoluties in de penitentiaire praktijk en in het wetgevend | peine est prescrite. B.4.3. Les évolutions que la pratique pénitentiaire et le cadre |
| kader sinds het voormelde arrest, die door de verzoekende partij voor | législatif ont connues depuis l'arrêt précité et que la partie |
| de verwijzende rechter worden belicht, zijn niet van dien aard dat zij | requérante devant la juridiction a quo expose ne sont pas de nature à |
| die conclusie kunnen wijzigen. | pouvoir modifier cette conclusion. |
| B.5. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord. | B.5. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| Artikel 625 van het Wetboek van strafvordering schendt de artikelen 10 | L'article 625 du Code d'instruction criminelle ne viole pas les |
| en 11 van de Grondwet niet. | articles 10 et 11 de la Constitution. |
| Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
| artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 24 april 2014. | la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 24 avril 2014. |
| De griffier, | Le greffier, |
| F. Meersschaut | F. Meersschaut |
| De voorzitter, | Le président, |
| A. Alen | A. Alen |