Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 66/2013 van 16 mei 2013 Rolnummer 5400 In zake : het beroep tot vernietiging betreffende de artikelen 7, 9 en 11 van de wet van 7 november 2011 houdende fiscale en diverse bepalingen, ingesteld door de vzw « Liga van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 66/2013 van 16 mei 2013 Rolnummer 5400 In zake : het beroep tot vernietiging betreffende de artikelen 7, 9 en 11 van de wet van 7 november 2011 houdende fiscale en diverse bepalingen, ingesteld door de vzw « Liga van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 66/2013 du 16 mai 2013 Numéro du rôle : 5400 En cause : le recours en annulation des articles 7, 9 et 11 de la loi du 7 novembre 2011 portant des dispositions fiscales et diverses, introduit par l'ASBL « Ligue des Contri La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 66/2013 van 16 mei 2013 Extrait de l'arrêt n° 66/2013 du 16 mai 2013
Rolnummer 5400 Numéro du rôle : 5400
In zake : het beroep tot vernietiging betreffende de artikelen 7, 9 en En cause : le recours en annulation des articles 7, 9 et 11 de la loi
11 van de wet van 7 november 2011 houdende fiscale en diverse du 7 novembre 2011 portant des dispositions fiscales et diverses,
bepalingen, ingesteld door de vzw « Liga van belastingplichtigen » en introduit par l'ASBL « Ligue des Contribuables » et autres.
anderen. Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke,
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du
Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter R. Henneuse, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président R. Henneuse,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 10 mei 2012 Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 10
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 14 mei mai 2012 et parvenue au greffe le 14 mai 2012, un recours en
2012, is beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 7, 9 en 11 annulation des articles 7, 9 et 11 de la loi du 7 novembre 2011
van de wet van 7 november 2011 houdende fiscale en diverse bepalingen portant des dispositions fiscales et diverses (publiée au Moniteur
(bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 10 november 2011, derde belge du 10 novembre 2011, troisième édition) a été introduit par
editie) door de vzw « Liga van belastingplichtigen », met l'ASBL « Ligue des Contribuables », dont le siège social est établi à
maatschappelijke zetel te 1000 Brussel, Lensstraat 13, Alexis 1000 Bruxelles, rue Lens 13, Alexis Chevalier, demeurant à 5080
Chevalier, wonende te 5080 Rhisnes, rue D'Arthey 7, Olivier Laurent,
wonende te 1050 Brussel, Scepterstraat 84, Frédéric Ledain, wonende te Rhisnes, rue D'Arthey 7, Olivier Laurent, demeurant à 1050 Bruxelles,
3740 Bilzen, Broekem 19A, en Pierre-Yves Novalet, wonende te 1380 rue du Sceptre 84, Frédéric Ledain, demeurant à 3740 Bilzen, Broekem
Lasne, route de l'Etat 5. 19A, et Pierre-Yves Novalet, demeurant à 1380 Lasne, route de l'Etat 5.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de bestreden bepalingen Quant aux dispositions attaquées
B.1.1. De artikelen 7, 9 en 11 van de wet van 7 november 2011 houdende B.1.1. Les articles 7, 9 et 11 de la loi du 7 novembre 2011 portant
fiscale en diverse bepalingen bepalen : des dispositions fiscales et diverses disposent :
«

Art. 7.In artikel 319bis, tweede lid, [van het Wetboek van de

«

Art. 7.Dans l'article 319bis, alinéa 2, [du Code des impôts sur les

inkomstenbelastingen 1992,] ingevoegd bij de wet van 27 december 2006, revenus 1992,] inséré par la loi du 27 décembre 2006, les mots ' à
worden de woorden ' bedoeld in artikel 318. ' vervangen door de l'article 318. ' sont remplacés par les mots ' aux articles 318, 322,
woorden ' bedoeld in de artikelen 318, 322, §§ 2 tot 4, en 327, § 3. ' §§ 2 à 4, et 327, § 3. ' ».
». «

Art. 9.In artikel 333/1 van hetzelfde Wetboek, ingevoegd bij de wet

van 14 april 2011, worden de volgende wijzigingen aangebracht : «

Art. 9.Dans l'article 333/1 du même Code, inséré par la loi du 14

avril 2011, les modifications suivantes sont apportées :
1° in § 1 wordt het eerste lid vervangen als volgt : 1° dans le § 1er, l'alinéa 1er est remplacé par ce qui suit :
' In de gevallen bedoeld in de artikelen 322, § 2, en 327, § 3, tweede ' Dans les cas visés aux articles 322, § 2, et 327, § 3, alinéa 2,
lid, stelt de administratie de belastingplichtige in kennis van de l'administration informe le contribuable de l'indice ou des indices de
aanwijzing of de aanwijzingen van belastingontduiking of van de fraude fiscale ou des éléments sur la base desquels elle estime que
gegevens op grond waarvan zij meent dat het gevoerde onderzoek tot een les investigations menées peuvent éventuellement conduire à une
eventuele toepassing van artikel 341 leidt en die een vraag om application de l'article 341 et qui justifient une demande de
inlichtingen bij een financiële instelling rechtvaardigen. Deze renseignements auprès d'un établissement financier. Cette notification
kennisgeving gebeurt bij aangetekende brief gelijktijdig met het s'effectue par lettre recommandée simultanément à l'envoi de la
verzenden van de voormelde vraag om inlichtingen. '; demande de renseignements précitée. ';
2° paragraaf 1 wordt aangevuld met een lid luidende : 2° le § 1er est complété par un alinéa rédigé comme suit :
' Het eerste lid is evenmin van toepassing op de vragen vanwege de in ' L'alinéa 1er n'est pas d'application aux demandes de renseignements
artikel 322, § 4, bedoelde buitenlandse administraties. '; provenant d'administrations étrangères telles que visées à l'article 322, § 4. ';
3° in § 2, 2°, worden de woorden ' artikel 322, § 2, ' vervangen door 3° dans le § 2, 2°, les mots ' à l'article 322, § 2, ' sont remplacés
de woorden ' de artikelen 322, § 2, en 327, § 3, tweede lid, '; par les mots ' aux articles 322, § 2, et 327, § 3, alinéa 2, ';
4° in § 2, 5°, worden de woorden ' artikel 322, §§ 2 tot 4. ' 4° dans le § 2, 5°, les mots ' l'article 322, §§ 2 à 4. ' sont
vervangen door de woorden ' de artikelen 322, §§ 2 tot 4, en 327, § 3, remplacés par les mots ' les articles 322, §§ 2 à 4, et 327, § 3,
tweede lid. ' ». alinéa 2. ' ».
«

Art. 11.De artikelen 7 tot 9 hebben uitwerking met ingang van 1

« Art.11. Les articles 7 à 9 produisent leurs effets le 1er juillet
juli 2011 met uitzondering van artikel 9, 1°, dat in werking treedt op 2011 à l'exception de l'article 9, 1°, qui entre en vigueur le premier
de eerste dag van de maand na die waarin deze wet is bekendgemaakt in jour du mois qui suit celui de la publication de la présente loi au
het Belgisch Staatsblad. Moniteur belge.
Artikel 2 is van toepassing op de meerwaarden gerealiseerd vanaf het L'article 2 est applicable aux plus-values réalisées à partir de la
belastbare tijdperk dat aan aanslagjaar 2012 is verbonden ». période imposable qui se rattache à l'exercice d'imposition 2012 ».
B.1.2. Zoals zij zijn gewijzigd bij die bepalingen, bepalen de B.1.2. Tels qu'ils ont été modifiés par ces dispositions, les articles
artikelen 319bis en 333/1 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (WIB 1992) : 319bis et 333/1 du Code des impôts sur les revenus 1992 (CIR 1992) disposent :
«

Art. 319bis.De met de invordering belaste ambtenaren beschikken

«

Art. 319bis.Les fonctionnaires chargés du recouvrement disposent de

over alle onderzoeksbevoegdheden bepaald in dit Wetboek teneinde de tous les pouvoirs d'investigation prévus par le présent Code en vue
vermogenssituatie van de schuldenaar te bepalen met het oog op het d'établir la situation patrimoniale du débiteur pour assurer le
invorderen van de belasting en de voorheffingen verschuldigd in recouvrement des impôts et des précomptes dus en principal et
hoofdsom en opcentiemen, van de belastingverhogingen en additionnels, des accroissements d'impôts et des amendes
administratieve boeten, van de interesten en van de kosten. administratives, des intérêts et des frais.
De in het eerste lid bedoelde bevoegdheden van de ambtenaren belast Les pouvoirs des fonctionnaires chargés du recouvrement visés à
met de invordering worden eveneens uitgeoefend zonder de beperkingen l'alinéa 1er s'exercent également sans les limitations prévues à
ten aanzien van de instellingen bedoeld in de artikelen 318, 322, §§ 2 l'égard des établissements visés aux articles 318, 322, §§ 2 à 4 et
tot 4, en 327, § 3 ». 327, § 3 ».
«

Art. 333/1.§ 1. In de gevallen bedoeld in de artikelen 322, § 2, en

«

Art. 333/1.§ 1er. Dans les cas visés aux articles 322, § 2, et 327,

327, § 3, tweede lid, stelt de administratie de belastingplichtige in § 3, alinéa 2, l'administration informe le contribuable de l'indice ou
kennis van de aanwijzing of de aanwijzingen van belastingontduiking of des indices de fraude fiscale ou des éléments sur la base desquels
van de gegevens op grond waarvan zij meent dat het gevoerde onderzoek elle estime que les investigations menées peuvent éventuellement
tot een eventuele toepassing van artikel 341 leidt en die een vraag om conduire à une application de l'article 341 et qui justifient une
inlichtingen bij een financiële instelling rechtvaardigen. Deze demande de renseignements auprès d'un établissement financier. Cette
kennisgeving gebeurt bij aangetekende brief gelijktijdig met het notification s'effectue par lettre recommandée simultanément à l'envoi
verzenden van de voormelde vraag om inlichtingen. de la demande de renseignements précitée.
Het eerste lid is niet van toepassing als de rechten van de Schatkist L'alinéa 1er ne s'applique pas lorsque les droits du Trésor sont en
in gevaar zijn. De kennisgeving gebeurt desgevallend post factum bij péril. La notification s'effectue le cas échéant post factum par envoi
een ter post aangetekende brief, uiterlijk 30 dagen na het verzenden recommandé à la poste, au plus tard 30 jours après l'envoi de la
van de in het eerste lid vermelde vraag om inlichtingen. demande de renseignements visée à l'alinéa 1er.
Het eerste lid is evenmin van toepassing op de vragen vanwege de in L'alinéa 1er n'est pas d'application aux demandes de renseignements
artikel 322, § 4, bedoelde buitenlandse administraties. provenant d'administrations étrangères telles que visées à l'article
§ 2. De belastingadministratie bezorgt de minister eenmaal per jaar 322, § 4. § 2. L'administration fiscale fournit une fois par an au ministre un
een verslag dat onder meer volgende informatie bevat : rapport qui contient, entre autres, les informations suivantes :
1° het aantal keer dat in overeenstemming met artikel 318, tweede lid, 1° le nombre de fois que, conformément à l'article 318, alinéa 2, une
een onderzoek is gevoerd bij financiële instellingen en gegevens zijn enquête a été menée auprès d'établissements financiers et que des
gebruikt met het oog op het belasten van hun cliënten; données ont été utilisées en vue de l'imposition de leurs clients;
2° het aantal keren dat in overeenstemming met de artikelen 322, § 2, 2° le nombre de fois que, conformément aux articles 322, § 2, et 327,
en 327, § 3, tweede lid, een onderzoek is gevoerd en gegevens zijn § 3, alinéa 2, une enquête a été menée et que des données ont été
opgevraagd bij financiële instellingen; demandées auprès d'établissements financiers;
3° de concrete aanwijzingen, opgedeeld in categorieën, waardoor de 3° les indices concrets, répartis en catégories, par lesquels les
personen bedoeld in artikel 322, § 2, tweede lid, zich hebben laten personnes visées à l'article 322, § 2, alinéa 2, se sont laissé guider
leiden bij hun beslissing om een machtiging te verlenen; dans leur décision d'accorder une autorisation;
4° het aantal positieve en negatieve beslissingen van de directeuren; 4° le nombre de décisions positives et négatives des directeurs;
5° een globale evaluatie, zowel op technisch vlak als op juridisch 5° une évaluation globale, tant sur le plan technique que juridique,
vlak van de wijze waarop de procedure volgens de artikelen 322, §§ 2 tot 4, en 327, § 3, tweede lid is gevoerd. de la manière dont a été menée la procédure selon les articles 322, §§ 2 à 4, et 327, § 3, alinéa 2.
Dit verslag wordt openbaar gemaakt door de Minister van Financiën en Ce rapport est publié par le Ministre des Finances et transmis à la
overgezonden aan de Kamer van volksvertegenwoordigers ». Chambre des représentants ».
B.1.3. Artikel 318, waarnaar in de bestreden bepalingen wordt B.1.3. L'article 318 auquel se réfèrent les dispositions attaquées
verwezen, luidt : énonce :
« In afwijking van de bepalingen van artikel 317, en onverminderd de « Par dérogation aux dispositions de l'article 317, et sans préjudice
toepassing van de artikelen 315, 315bis en 316, is de administratie de l'application des articles 315, 315bis et 316, l'administration
n'est pas autorisée à recueillir, dans les comptes, livres et
niet gemachtigd om in de rekeningen, boeken en documenten van de documents des établissements de banque, de change, de crédit et
bank-, wissel-, krediet- en spaarinstellingen inlichtingen in te d'épargne, des renseignements en vue de l'imposition de leurs clients.
zamelen met het oog op het belasten van hun cliënten. Si cependant, l'enquête effectuée sur base des articles 315, 315bis et
Indien evenwel, het op basis van de artikelen 315, 315bis en 316 316 a fait apparaître des éléments concrets permettant de présumer
uitgevoerd onderzoek concrete elementen aan het licht brengt die het
bestaan of de voorbereiding van een mechanisme van belastingontduiking l'existence ou la préparation d'un mécanisme de fraude fiscale, le
kunnen doen vermoeden, kan de ambtenaar die hiertoe wordt aangesteld fonctionnaire désigné à cette fin par le Ministre des Finances peut
door de Minister van Financiën een ambtenaar met de graad van ten
minste inspecteur ermee belasten uit de rekeningen, boeken en prescrire à un fonctionnaire du grade d'inspecteur au moins, de
documenten van de instelling inlichtingen te putten die het mogelijk relever dans les comptes, livres et documents de l'établissement, les
maken het onderzoek te voltooien en de door deze cliënt verschuldigde renseignements permettant de compléter l'enquête et de déterminer les
belastingen te bepalen ». impôts dus par ce client ».
Vóór de wijziging ervan bij artikel 166 van de programmawet (I) van 29 Avant sa modification par l'article 166 de la loi-programme (I) du 29
maart 2012, in werking getreden op 16 april 2012, luidde artikel 322 mars 2012, entré en vigueur le 16 avril 2012, l'article 322 du CIR
van het WIB 1992, waarnaar in de bestreden bepalingen wordt verwezen 1992, auquel se réfèrent les dispositions attaquées, était libellé
als volgt : comme suit :
« § 1. De administratie mag, wat een bepaalde belastingplichtige « § 1er. L'administration peut, en ce qui concerne un contribuable
betreft, geschreven attesten inzamelen, derden horen, een onderzoek déterminé, recueillir des attestations écrites, entendre des tiers,
instellen, en binnen de door haar bepaalde termijn, welke wegens procéder à des enquêtes et requérir, dans le délai qu'elle fixe, ce
wettige redenen kan worden verlengd, van natuurlijke of délai pouvant être prolongé pour de justes motifs, des personnes
rechtspersonen, alsook van verenigingen zonder rechtspersoonlijkheid physiques ou morales, ainsi que des associations n'ayant pas la
alle inlichtingen vorderen die zij nodig acht om de juiste heffing van personnalité juridique, la production de tous renseignements qu'elle
de belasting te verzekeren. juge nécessaires à l'effet d'assurer la juste perception de l'impôt.
Nochtans mag het recht om derden te horen en om een onderzoek in te Toutefois, le droit d'entendre des tiers et de procéder à des enquêtes
stellen slechts worden uitgeoefend door een ambtenaar met een hogere ne peut être exercé que par un agent ayant un grade supérieur à celui
graad dan die van controleur. de contrôleur.
§ 2. Wanneer de administratie bij het onderzoek over één of meer § 2. Lorsque l'administration dispose dans le cadre de l'enquête d'un
aanwijzingen van belastingontduiking beschikt of wanneer de ou de plusieurs indices de fraude fiscale ou lorsque l'administration
administratie zich voorneemt om de belastbare grondslag te bepalen envisage de déterminer la base imposable
overeenkomstig artikel 341, wordt een bank-, wissel-, krediet- of conformément à l'article 341, un établissement de banque, de change,
spaarinstelling als een derde beschouwd waarop de bepalingen van de crédit ou d'épargne est considéré comme un tiers soumis sans
paragraaf 1 onverminderd van toepassing zijn. restriction à l'application des dispositions du paragraphe 1er.
In voorkomend geval kan een ambtenaar met minstens de graad van Le cas échéant, un fonctionnaire du grade de directeur au moins,
directeur, die hiertoe werd aangesteld door de Minister van Financiën, désigné à cet effet par le Ministre des Finances, peut prescrire à un
een ambtenaar met de graad van ten minste inspecteur ermee belasten om fonctionnaire du grade d'inspecteur au moins de réclamer auprès d'un
bij een bank-, wissel-, krediet- en spaarinstelling elke inlichting op établissement de banque, de change, de crédit et d'épargne tout
te vragen die nuttig kan zijn om het bedrag van de belastbare renseignement pouvant être utile pour déterminer le montant des
inkomsten van de belastingplichtige te bepalen. revenus imposables du contribuable.
De door de minister aangestelde ambtenaar mag de machtiging slechts L'agent désigné par le ministre peut uniquement accorder
verlenen : l'autorisation :
1° nadat de ambtenaar die het onderzoek voert, de inlichtingen en 1° après que l'agent qui mène l'enquête a réclamé au cours de
gegevens met betrekking tot de rekeningen tijdens het onderzoek l'enquête les informations et données relatives aux comptes, par le
middels een vraag om inlichtingen als bedoeld in artikel 316 heeft biais d'une demande de renseignements telle que visée à l'article 316,
gevraagd en bij die vraag duidelijk heeft aangegeven dat hij de et a stipulé clairement à cette occasion qu'il peut requérir
toepassing van artikel 322, § 2, kan vragen indien de l'application de l'article 322, § 2, si le contribuable dissimule les
belastingplichtige de gevraagde gegevens verborgen houdt of ze weigert informations demandées ou s'il refuse de les communiquer. La mission
te verschaffen. De opdracht bedoeld in het tweede lid kan pas visée à l'alinéa 2 ne peut prendre cours qu'à l'expiration du délai
aanvangen wanneer de termijn bepaald in artikel 316 is verlopen; visé à l'article 316;
2° nadat hij heeft vastgesteld dat het gevoerde onderzoek een 2° après avoir constaté que l'enquête effectuée implique une
eventuele toepassing van artikel 341 uitwijst of één of meer aanwijzingen van belastingontduiking heeft opgeleverd en dat er vermoedens zijn dat de belastingplichtige gegevens daarover bij een in het tweede lid bedoelde instelling verborgen houdt of dat de belastingplichtige weigert om die gegevens zelf te verschaffen. § 3. Iedere bank- wissel-, krediet- en spaarinstelling is er toe gehouden om volgende gegevens kenbaar te maken bij een centraal aanspreekpunt dat door de Nationale Bank van België wordt gehouden : de identiteit van de cliënten en de nummers van hun rekeningen en contracten. Wanneer de door de minister aangestelde ambtenaar bedoeld in paragraaf application éventuelle de l'article 341 ou qu'elle a fourni un ou plusieurs indices de fraude fiscale et qu'il existe des présomptions que le contribuable dissimule des données à ce sujet auprès d'un établissement visé à l'alinéa 2 ou refuse de les communiquer lui-même. § 3. Tout établissement de banque, de change, de crédit et d'épargne est tenu de communiquer les données suivantes à un point de contact central tenu par la Banque Nationale de Belgique : l'identité des clients et les numéros de leurs comptes et contrats.
2, derde lid, heeft vastgesteld dat het gevoerde onderzoek bedoeld in Lorsque l'agent désigné par le ministre, visé au paragraphe 2, alinéa
paragraaf 2, één of meer aanwijzingen van belastingontduiking heeft 3, a constaté que l'enquête visée au paragraphe 2, a révélé un ou
opgeleverd, kan hij de beschikbare gegevens over die plusieurs indices de fraude fiscale, il peut demander au point de
belastingplichtige opvragen bij dat centraal aanspreekpunt. contact central les données disponibles relatives à ce contribuable.
De Koning bepaalt de werking van het centraal aanspreekpunt. Le Roi détermine le mode de fonctionnement du point de contact
§ 4. De paragrafen 2 en 3 zijn eveneens van toepassing wanneer een central. § 4. Les paragraphes 2 et 3 sont également applicables lorsqu'un Etat
inlichting wordt gevraagd door een buitenlandse Staat : étranger requiert des renseignements :
1° hetzij in het geval bedoeld in artikel 338, § 5; 1° soit dans le cas visé à l'article 338, § 5;
2° hetzij overeenkomstig de bepalingen met betrekking tot de 2° soit conformément aux dispositions relatives à l'échange de
uitwisseling van inlichtingen in een van toepassing zijnde
overeenkomst tot het vermijden van dubbele belasting of een andere renseignements figurant dans une convention préventive de la double
internationale overeenkomst in het kader waarvan de wederkerigheid is imposition qui est applicable ou une autre convention internationale
gewaarborgd. garantissant la réciprocité.
De vraag van de buitenlandse Staat wordt gelijkgesteld met een La demande de l'Etat étranger est assimilée à un indice visé au
aanwijzing als bedoeld in paragraaf 2. In dat geval verleent de door paragraphe 2. Dans ce cas, l'agent désigné par le ministre accorde,
de minister aangestelde ambtenaar, in afwijking van paragraaf 2, de par dérogation au paragraphe 2, l'autorisation sur la base de la
machtiging op basis van de vraag gesteld door de buitenlandse Staat ». demande de l'Etat étranger ».
Ten aanzien van de ontvankelijkheid Quant à la recevabilité
Wat het belang betreft En ce qui concerne l'intérêt
B.2.1. De Ministerraad betwist het belang van de verzoekende partijen B.2.1. Le Conseil des ministres conteste l'intérêt des parties
om in rechte op te treden tegen artikel 9 van de wet van 7 november requérantes à agir à l'encontre de l'article 9 de la loi du 7 novembre
2011, dat alleen betrekking zou hebben op de buitenlandse 2011, qui ne concernerait que les contribuables étrangers.
belastingplichtigen.
B.2.2. Aangezien de vragen om inlichtingen die uitgaan van B.2.2. Dès lors que les demandes de renseignements provenant
buitenlandse administraties bedoeld in artikel 322, § 4, van het WIB d'administrations étrangères visées à l'article 322, § 4, du CIR 1992
1992, betrekking kunnen hebben op belastingplichtigen wier bescherming
valt onder het maatschappelijk doel van de vzw « Liga van peuvent concerner des contribuables dont la protection relève de
belastingplichtigen », doet die rechtspersoon blijken van het vereiste l'objet social de l'ASBL « Ligue des Contribuables », cette personne
belang om in rechte op te treden tegen artikel 9 van de wet van 7 morale justifie de l'intérêt à agir à l'encontre de l'article 9 de la
november 2011. loi du 7 novembre 2011.
B.2.3. Aangezien het belang van minstens een van de verzoekende B.2.3. Etant donné que l'intérêt d'au moins une des parties
partijen is aangetoond, dient het belang van de andere partijen die requérantes est établi, il n'est pas nécessaire d'examiner l'intérêt
het verzoekschrift in die zaak gezamenlijk hebben ingediend, niet te des autres parties qui ont introduit conjointement la requête dans
worden onderzocht. cette affaire.
De exceptie wordt verworpen. L'exception est rejetée.
Wat het onderwerp van het beroep betreft En ce qui concerne l'objet du recours
B.3.1. De Ministerraad is van mening dat het Hof het onderwerp van het B.3.1. Le Conseil des ministres estime que la Cour doit limiter
beroep tot vernietiging moet beperken tot artikel 9, 2°, van de wet l'objet du recours en annulation à l'article 9, 2°, de la loi du 7
van 7 november 2011 en tot artikel 11, eerste lid, ervan, in zoverre novembre 2011 et à l'article 11, alinéa 1er, en ce qu'il fixe la prise
daarin de inwerkingtreding van de artikelen 7 en 9 van die wet wordt des effets des articles 7 et 9 de cette loi.
vastgesteld. B.3.2. Om te voldoen aan de vereisten van artikel 6 van de bijzondere B.3.2. Pour satisfaire aux exigences de l'article 6 de la loi spéciale
wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, moeten de middelen van het verzoekschrift te kennen geven welke van de regels waarvan het Hof de naleving waarborgt, zouden zijn geschonden, alsook welke de bepalingen zijn die deze regels zouden schenden, en uiteenzetten in welk opzicht die regels door de bedoelde bepalingen zouden zijn geschonden. Die bepaling vereist derhalve dat de verzoekende partijen aangeven welke de artikelen zijn die volgens hen een schending uitmaken van de in de middelen uiteengezette normen waarvan het Hof de naleving verzekert. Het Hof dient de omvang van het beroep tot vernietiging te bepalen aan de hand van de inhoud van het verzoekschrift, inzonderheid op basis van de uiteenzetting van de middelen. Het beperkt zijn onderzoek tot de bepalingen waarvan wordt uiteengezet in welk opzicht zij de in de middelen aangevoerde bepalingen zouden schenden. B.3.3. Uit het verzoekschrift blijkt dat alleen artikel 7, artikel 9, du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les moyens de la requête doivent faire connaître, parmi les règles dont la Cour garantit le respect, celles qui seraient violées ainsi que les dispositions qui violeraient ces règles et exposer en quoi ces règles auraient été transgressées par ces dispositions. Cette disposition exige donc que les parties requérantes indiquent quels sont les articles qui, selon elles, violent les normes mentionnées dans les moyens, dont la Cour garantit le respect. La Cour doit déterminer l'étendue du recours en annulation en fonction du contenu de la requête, et notamment sur la base de l'exposé des moyens. Elle limite son examen aux dispositions au sujet desquelles il est exposé en quoi elles violeraient les dispositions invoquées dans les moyens. B.3.3. Il ressort de la requête que seuls l'article 7, l'article 9,
2°, en artikel 11, eerste lid, in zoverre het de inwerkingtreding van 2°, et l'article 11, alinéa 1er, en ce qu'il fixe la prise d'effet des
de artikelen 7 en 9 vaststelt, van de wet van 7 november 2011 door de articles 7 et 9 de la loi du 7 novembre 2011, font l'objet des
verzoekende partijen worden bekritiseerd. critiques des parties requérantes.
B.3.4. Het beroep is derhalve niet ontvankelijk in zoverre het is B.3.4. Le recours est par conséquent irrecevable en ce qu'il est
gericht tegen de wijzigingen die in artikel 333/1 van het WIB 1992 dirigé contre les modifications apportées à l'article 333/1 du CIR
zijn aangebracht bij artikel 9, 1°, 3° en 4°, van de wet van 7 november 2011. 1992 par les 1°, 3° et 4° de l'article 9 de la loi du 7 novembre 2011.
Het is eveneens niet ontvankelijk in zoverre het is gericht tegen het Il est également irrecevable en ce qu'il est dirigé contre l'alinéa 2
tweede lid van artikel 11 van de wet van 7 november 2011, alsook tegen de l'article 11 de la loi du 7 novembre 2011, ainsi que contre
het eerste lid van dat artikel, in zoverre het de inwerkingtreding l'alinéa 1er de cet article en ce qu'il fixe l'entrée en vigueur
vaststelt van andere artikelen dan de artikelen 7 en 9, 2°, van die wet. d'autres articles que les articles 7 et 9, 2°, de cette loi.
Ten gronde Quant au fond
Wat artikel 7 van de wet van 7 november 2011 betreft En ce qui concerne l'article 7 de la loi du 7 novembre 2011
B.4.1. De verzoekende partijen leiden een middel af uit de schending B.4.1. Les parties requérantes prennent un moyen de la violation des
van de artikelen 10, 11, 22 en 29 van de Grondwet, in samenhang articles 10, 11, 22 et 29 de la Constitution, lus en combinaison avec
gelezen met artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de l'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme. Elles
mens. Zij zijn van mening dat artikel 7 van de wet van 7 november 2011 estiment que l'article 7 de la loi du 7 novembre 2011 a pour effet de
een einde maakt aan elke beperking van de onderzoeksbevoegdheid van de supprimer toute limite au pouvoir d'investigation des fonctionnaires
met de invordering belaste ambtenaren, met andere woorden de chargés du recouvrement, c'est-à-dire les receveurs, en ce qui
ontvangers, wat betreft de bankrekeningen van hun schuldenaars, de concerne les comptes bancaires de leurs débiteurs, les contribuables.
belastingplichtigen. Daarnaast voeren zij aan dat, indien de wijziging Elles font valoir par ailleurs que, si la modification apportée à
die is aangebracht in artikel 319bis van het WIB 1992 bij artikel 7 l'article 319bis du CIR 1992 par l'article 7 de la loi du 7 novembre
van de wet van 7 november 2011 in die zin moet begrepen dat zij het de 2011 doit être comprise comme permettant également aux receveurs
ontvangers eveneens mogelijk maakt toegang te hebben tot het centraal d'avoir accès au point de contact central institué par l'article 322,
aanspreekpunt dat is opgericht bij artikel 322, § 3, hetgeen zij § 3, ce qu'elles contestent, cette disposition méconnaît les
betwisten, die bepaling in strijd is met de aangevoerde dispositions constitutionnelles invoquées.
grondwetsbepalingen.
B.4.2. De Ministerraad is van mening dat het middel onontvankelijk B.4.2. Le Conseil des ministres considère que le moyen doit être
moet worden verklaard in zoverre het de schending aanvoert van de déclaré irrecevable en ce qu'il invoque la violation des articles 22
artikelen 22 en 29 van de Grondwet door artikel 7 van de wet van 7 et 29 de la Constitution par l'article 7 de la loi du 7 novembre 2011
november 2011 door het feit dat de door de ontvanger verkregen en raison du fait que les informations obtenues par le receveur
inlichtingen zouden kunnen worden meegedeeld aan de aanslagambtenaar, pourraient être transmises à l'agent taxateur, parce que les parties
omdat de partijen in hun verzoekschrift niet preciseren hoe de ne précisent pas dans leur requête comment les informations peuvent
gegevens kunnen worden meegedeeld. être transmises.
Luidens het verzoekschrift kunnen de inlichtingen die worden verkregen Aux termes de la requête, les renseignements obtenus par les
door de met de invordering belaste ambtenaren, aan alle andere fonctionnaires chargés du recouvrement sont susceptibles d'être
ambtenaren van de belastingadministratie, met inbegrip van diegenen communiqués à tous les autres fonctionnaires de l'administration
die zijn belast met het vaststellen van de belastbare grondslag en met fiscale, y compris à ceux qui sont chargés de déterminer la base
de vestiging van de belasting, worden meegedeeld. In hun memorie van imposable et d'établir l'impôt. Dans leur mémoire en réponse, les
antwoord verwijzen de verzoekende partijen in dat opzicht naar de parties requérantes font référence à cet égard aux articles 335 et 336
artikelen 335 en 336 van het WIB 1992 en naar een arrest van het Hof du CIR 1992 et à un arrêt de la Cour de cassation du 18 novembre 2010
van Cassatie van 18 november 2010 (Arr. Cass., 2010, nr. 683). (Pas., 2010, n° 683).
B.4.3. De grief in verband met de overdracht van de gegevens die de B.4.3. Le grief relatif à la transmission des renseignements obtenus
met de invordering belaste ambtenaren hebben verkregen, aan de andere par les fonctionnaires chargés du recouvrement aux autres
ambtenaren van de belastingadministratie blijkt voldoende uit het fonctionnaires de l'administration fiscale ressort à suffisance de la
verzoekschrift. requête.
De exceptie wordt verworpen. L'exception est rejetée.
B.5.1. Artikel 319bis, tweede lid, van het WIB 1992 vindt zijn B.5.1. L'article 319bis, alinéa 2, du CIR 1992 trouve son origine dans
oorsprong in artikel 8 van de programmawet (I) van 27 december 2006 en l'article 8 de la loi-programme (I) du 27 décembre 2006 et disposait
bepaalde, tot de wijziging ervan bij artikel 7 van de wet van 7 november 2011 : jusqu'à sa modification par l'article 7 de la loi du 7 novembre 2011 :
« De in het eerste lid bedoelde bevoegdheden van de ambtenaren belast « Les pouvoirs des fonctionnaires chargés du recouvrement visés à
met de invordering worden eveneens uitgeoefend zonder de beperkingen l'alinéa 1er s'exercent également sans les limitations prévues à
ten aanzien van de instellingen bedoeld in artikel 318 ». l'égard des établissements visés à l'article 318 ».
Uit de parlementaire voorbereiding van die wet blijkt dat de wetgever Il ressort des travaux préparatoires de cette loi que le législateur a
de bevoegdheden van de met de invordering van de belasting belaste voulu accroître les pouvoirs des fonctionnaires chargés du
ambtenaren heeft willen uitbreiden : recouvrement de l'impôt :
« Dit impliceert dus dat de ambtenaren belast met de invordering, « Cela implique donc que les fonctionnaires chargés du recouvrement
zonder dat de beperkingen van bevoegdheid voorzien in artikel 318, WIB peuvent, sans que les limitations de pouvoirs prévues à l'article 318,
92 op hen van toepassing zijn, kennis kunnen nemen van alle gegevens CIR 92 leur soient applicables, prendre connaissance de tous les
met betrekking tot de vaststelling van de vermogenstoestand van een éléments relatifs à la détermination de la situation patrimoniale d'un
belastingschuldige die worden bijgehouden door een of verschillende débiteur d'impôts, qui sont détenus par un ou plusieurs établissements
instellingen bepaald bij artikel 318, WIB 92, waarbij wordt visés à l'article 318, CIR 92, tout en excluant que les éléments ainsi
uitgesloten dat de aldus medegedeelde gegevens met het oog op de communiqués soient utilisés en vue de l'établissement de l'impôt dû
vestiging van de door deze schuldenaar verschuldigde belasting worden
gebruikt » (Parl. St., Kamer, 2006-2007, DOC 51-2773/001, p. 18). par ce débiteur » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-2773/001, p. 18).
B.5.2. Naar aanleiding van de wijzigingen die in artikel 322 van het B.5.2. A la suite des modifications apportées à l'article 322 du CIR
WIB 1992 zijn aangebracht en van de invoeging van een artikel 333/1 in 1992 et à l'insertion d'un article 333/1 dans ce Code par les articles
dat Wetboek bij de artikelen 55 en 56 van de wet van 14 april 2011 55 et 56 de la loi du 14 avril 2011 portant des dispositions diverses,
houdende diverse bepalingen, heeft de wetgever, met artikel 7 van de le législateur a voulu, par l'article 7 de la loi du 7 novembre 2011,
wet van 7 november 2011, artikel 319bis, tweede lid, van het WIB 1992 adapter l'article 319bis, alinéa 2, du CIR 1992 pour que les
willen aanpassen opdat de met de invordering van de belasting belaste fonctionnaires chargés du recouvrement de l'impôt ne soient pas tenus
ambtenaren niet ertoe gehouden zouden zijn dezelfde regels als de de suivre les mêmes règles que les fonctionnaires taxateurs. L'exposé
aanslagambtenaren te volgen. De memorie van toelichting vermeldt
dienaangaande : des motifs mentionne à ce sujet :
« Teneinde de invorderingsambtenaren toe te laten om in het kader van « Afin de permettre aux fonctionnaires du recouvrement, dans le cadre
de leur mission spécifique, de pouvoir continuer de demander aux
hun specifieke opdracht aan bank-, wissel-, krediet- en établissements de banque, de change, de crédit ou d'épargne des
spaarinstellingen te kunnen blijven inlichtingen vragen betreffende informations sur leurs clients, tendant à établir leur situation
hun cliënten met het oog op het vaststellen van hun vermogenstoestand, patrimoniale, sans devoir respecter les conditions prévues aux
zonder de in de artikelen 322, §§ 2 tot 4, en 327, § 3, WIB 92, articles 322, §§ 2 à 4 et 327, § 3, CIR 92, comme c'est actuellement
vermelde voorwaarden te moeten naleven, zoals dit nu al het geval is
met betrekking tot de inlichtingen die worden gevraagd bij toepassing déjà le cas relativement aux informations demandées en application de
van artikel 318, WIB 92, wordt artikel 319bis, WIB 92 aangepast. l'article 318, CIR 92, l'article 319bis, CIR 92 a été adapté.
Het centraal aanspreekpunt bedoeld in artikel 322, § 3, WIB 92 zal Le point de contact central mentionné à l'article 322, § 3, CIR 92
overeenkomstig artikel 322, § 1, WIB 92 door de ontvangers als een sera conformément à l'article 322, § 1er, CIR 92, considéré comme un
derde beschouwd worden » (Parl. St., Kamer, 2010-2011, DOC tiers par les receveurs » (Doc. parl., Chambre, 2010-2011, DOC
53-1737/001, p. 6). 53-1737/001, p. 6).
B.6. Het inwinnen en het verwerken van gegevens in verband met B.6. La collecte et le traitement des données relatives aux comptes et
rekeningen en financiële transacties vormen een inmenging in het transactions financières constituent une ingérence dans le droit au
privéleven van de betrokken personen, alsook van de personen met wie respect de la vie privée des personnes concernées, ainsi que des
zij die financiële verrichtingen hebben gedaan. personnes qui ont réalisé des opérations financières avec celles-ci.
Ook al maken het inwinnen en het verwerken van dergelijke gegevens het Même si la collecte et le traitement de telles données ne permettent
niet altijd mogelijk rechtstreeks binnen te dringen in de pas toujours de pénétrer directement dans des communications qui
communicaties die betrekking kunnen hebben op het privéleven in zijn peuvent concerner la vie privée dans ce qu'elle a de plus intime, ces
meest intieme vorm, toch kunnen die onderzoeksmaatregelen min of meer mesures d'investigation peuvent cependant révéler des informations
nauwkeurige en eensluidende gegevens aan het licht brengen over « het plus ou moins précises et concordantes sur « la conduite, les opinions
gedrag, de meningen of de gevoelens » van de persoon die daarvan het ou les sentiments » de la personne qui en fait l'objet (voy. mutatis
voorwerp uitmaakt (zie mutatis mutandis, EHRM, 2 september 2010, Uzun mutandis, CEDH, 2 septembre 2010, Uzun c. Allemagne, § 52).
t. Duitsland, § 52).
Het Hof moet bijgevolg erover waken dat de wetgever, wanneer hij voor La Cour doit dès lors veiller à ce que le législateur, lorsqu'il crée
de belastingadministratie mogelijkheden creëert om inzage te hebben des possibilités pour l'administration fiscale de prendre connaissance
van gegevens met betrekking tot rekeningen en financiële transacties, de données relatives aux comptes et transactions financières, respecte
de voorwaarden naleeft waaronder een dergelijke inmenging in het recht les conditions dans lesquelles une telle ingérence dans le droit à la
op de bescherming van het privéleven en, in voorkomend geval, van het protection de la vie privée et, le cas échéant, de la vie familiale
gezinsleven toelaatbaar is in het licht van artikel 22 van de est admissible au regard de l'article 22 de la Constitution, lu en
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 8 van het Europees Verdrag combinaison avec l'article 8 de la Convention européenne des droits de
voor de rechten van de mens. l'homme.
B.7. Volgens de verzoekende partijen zouden de bestreden bepalingen B.7. Selon les parties requérantes, les dispositions attaquées
ook moeten worden getoetst in het licht van de waarborgen waarin devraient également être contrôlées à la lumière des garanties prévues
artikel 29 van de Grondwet voorziet. par l'article 29 de la Constitution.
Die bepaling, die het briefgeheim waarborgt, verbiedt in beginsel dat Cette disposition, qui garantit le secret des lettres, interdit en
de briefwisseling kan worden onderschept en geopend. principe que le courrier puisse être intercepté et ouvert.
De bestreden bepalingen, die de belastingadministratie niet toestaan Les dispositions attaquées, qui n'autorisent pas l'administration
de briefwisseling tussen de financiële instellingen en hun cliënten te fiscale à intercepter le courrier entre les établissements financiers
onderscheppen, schenden derhalve artikel 29 van de Grondwet niet. et leurs clients, ne violent donc pas l'article 29 de la Constitution.
B.8.1. Artikel 22 van de Grondwet heeft tot doel de personen te B.8.1. L'article 22 de la Constitution a pour objet de protéger les
beschermen tegen inmengingen in hun privéleven en gezinsleven. personnes contre les ingérences dans leur vie privée et familiale.
Het Hof moet bijgevolg nog nagaan of de verplichting voor de La Cour doit dès lors encore vérifier si l'obligation faite aux
financiële instellingen om aan de belastingadministratie de établissements financiers de divulguer à l'administration fiscale la
briefwisseling vrij te geven die zij met hun cliënten hebben gehad, correspondance qu'ils ont échangée avec leurs clients est compatible
bestaanbaar is met het recht op eerbiediging van het privéleven. avec le droit au respect de la vie privée.
B.8.2. Uit de parlementaire voorbereiding van artikel 22 van de B.8.2. Il ressort des travaux préparatoires de l'article 22 de la
Grondwet blijkt dat de Grondwetgever « een zo groot mogelijke Constitution que le Constituant a entendu chercher « à mettre le plus
concordantie [heeft willen nastreven] met artikel 8 van het Europees possible la proposition en concordance avec l'article 8 de la
Verdrag tot Bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele Convention européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des
vrijheden (EVRM), teneinde betwistingen over de inhoud van dit libertés fondamentales [...], afin d'éviter toute contestation sur le
Grondwetsartikel respectievelijk art. 8 van het EVRM te vermijden » contenu respectif de l'article de la Constitution et de l'article 8 de
(Parl. St., Kamer, 1992-1993, nr. 997/5, p. 2). la [Convention] » (Doc. parl., Chambre, 1992-1993, n° 997/5, p. 2).
B.8.3. De rechten die bij artikel 22 van de Grondwet en bij artikel 8 B.8.3. Les droits que garantissent l'article 22 de la Constitution et
van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens worden l'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme ne sont
gewaarborgd, zijn niet absoluut. Hoewel artikel 22 van de Grondwet aan pas absolus. Bien que l'article 22 de la Constitution reconnaisse à
eenieder het recht op eerbiediging van zijn privéleven en zijn gezinsleven toekent, voegt die bepaling daaraan immers onmiddellijk toe : « behoudens in de gevallen en onder de voorwaarden door de wet bepaald ». Die grondwetsbepaling waarborgt derhalve dat geen enkele overheidsinmenging in het recht op eerbiediging van het privéleven en het gezinsleven kan plaatsvinden dan krachtens voldoende precieze regels aangenomen door een democratisch verkozen beraadslagende vergadering, waarbij elke inmenging in dat recht dient te beantwoorden aan een dwingende maatschappelijke behoefte en evenredig dient te zijn met de nagestreefde wettige doelstelling. chacun le droit au respect de sa vie privée et familiale, cette disposition ajoute en effet immédiatement : « sauf dans les cas et conditions fixés par la loi ». Cette disposition constitutionnelle garantit donc qu'aucune ingérence des autorités dans le droit au respect de la vie privée et familiale ne puisse intervenir si elle n'est pas prévue par des règles suffisamment précises, adoptées par une assemblée délibérante démocratiquement élue, toute ingérence dans ce droit devant répondre à un besoin social impérieux et être proportionnée à l'objectif légitime poursuivi.
B.9. Artikel 7 van de wet van 7 november 2011 streeft een doel van B.9. L'article 7 de la loi du 7 novembre 2011 poursuit un objectif
algemeen belang na in de zin van artikel 8.2 van het Europees Verdrag d'intérêt général au sens de l'article 8.2 de la Convention européenne
voor de rechten van de mens, in zoverre de doeltreffende invordering des droits de l'homme, en ce que le recouvrement efficace de l'impôt
van de belasting ertoe strekt de gelijkheid van de burgers voor de vise à garantir l'égalité des citoyens devant la loi fiscale et à
fiscale wet te waarborgen en de belangen van de Schatkist te sauvegarder les intérêts du Trésor, ce qui est nécessaire pour assurer
vrijwaren, wat noodzakelijk is om « het economisch welzijn van het « le bien-être économique du pays ».
land » te verzekeren.
B.10. Het Hof moet voorts nagaan of die inmenging voldoet aan het B.10. La Cour doit encore vérifier si cette ingérence satisfait au
wettigheidsbeginsel en of zij redelijk is verantwoord. principe de légalité et si elle est raisonnablement justifiée.
B.11.1. Door aan de bevoegde wetgever de bevoegdheid voor te behouden B.11.1. En réservant au législateur compétent le pouvoir de fixer dans
om te bepalen in welke gevallen en onder welke voorwaarden het recht
op eerbiediging van het privéleven kan worden aangetast, waarborgt quels cas et à quelles conditions il peut être porté atteinte au droit
artikel 22 van de Grondwet iedere burger dat geen enkele inmenging in au respect de la vie privée, l'article 22 de la Constitution garantit
dat recht toegelaten is dan krachtens de regels die zijn aangenomen à tout citoyen qu'aucune immixtion dans ce droit ne peut avoir lieu
door een democratisch verkozen beraadslagende vergadering. qu'en vertu de règles adoptées par une assemblée délibérante,
Naast die formele wettigheidsvereiste legt artikel 22 van de Grondwet démocratiquement élue. Outre cette exigence de légalité formelle, l'article 22 de la
eveneens de verplichting op dat de inmenging in het recht op Constitution impose également que l'ingérence dans le droit au respect
eerbiediging van het privéleven in duidelijke en voldoende nauwkeurige de la vie privée soit libellée en des termes clairs et suffisamment
bewoordingen wordt geformuleerd die het mogelijk maken de hypothesen précis qui permettent d'appréhender de manière prévisible les
te voorzien waarin de wetgever een dergelijke inmenging in het recht hypothèses dans lesquelles le législateur autorise pareille ingérence
op eerbiediging van het privéleven toestaat. dans le droit au respect de la vie privée.
Evenzo houdt de vereiste van voorzienbaarheid waaraan de wet moet De même, l'exigence de prévisibilité à laquelle la loi doit satisfaire
voldoen om in overeenstemming te worden bevonden met artikel 8 van het pour être jugée conforme à l'article 8 de la Convention européenne des
Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in dat de formulering droits de l'homme implique que sa formulation soit assez précise pour
ervan voldoende precies is zodat elk individu in de gegeven que tout individu puisse prévoir, à un degré raisonnable dans les
omstandigheden in redelijke mate de gevolgen van een bepaalde circonstances de la cause, les conséquences pouvant résulter d'un acte
handeling kan voorzien (EHRM, 17 februari 2004, Maestri t. Italië, § déterminé (CEDH, 17 février 2004, Maestri c. Italie, § 30).
30). De wet moet waarborgen bieden tegen willekeurige aantastingen door de La loi doit offrir des garanties contre les atteintes arbitraires de
overheid van het recht op eerbiediging van het privéleven, namelijk la puissance publique au droit au respect de la vie privée, à savoir
door de beoordelingsbevoegdheid van de betrokken overheden op en délimitant le pouvoir d'appréciation des autorités concernées avec
voldoende duidelijke wijze af te bakenen, enerzijds, en door in een une netteté suffisante, d'une part, et en prévoyant un contrôle
effectief jurisdictioneel toezicht te voorzien, anderzijds (zie, onder juridictionnel effectif, d'autre part (voy., entre autres, CEDH, 4 mai
andere, EHRM, 4 mei 2000, Rotaru t. Roemenië, § 55; 6 juni 2006, 2000, Rotaru c. Roumanie, § 55; 6 juin 2006, Segerstedt-Wiberg c.
Segerstedt-Wiberg t. Zweden, § 76; 4 juli 2006, Lupsa t. Roemenië, § 34). Suède, § 76; 4 juillet 2006, Lupsa c. Roumanie, § 34).
B.11.2. Artikel 7 van de wet van 7 november 2011 staat een inmenging, B.11.2. L'article 7 de la loi du 7 novembre 2011 autorise une
door de administratie, toe in het privéleven van de belastingplichtige ingérence de l'administration dans la vie privée du contribuable en
teneinde zijn vermogenssituatie vast te stellen om de invordering van vue d'établir la situation patrimoniale de celui-ci afin d'assurer le
de belasting te verzekeren, zonder haar ertoe te verplichten te recouvrement de l'impôt, sans lui imposer de respecter les conditions
voldoen aan de voorwaarden bepaald in de artikelen 322, §§ 2 tot 4, en 327, § 3, van het WIB 1992. De invordering van de belasting gebeurt op een ogenblik dat de belastingschuld is vastgesteld en in de hypothese dat zij niet is betaald door de belastingplichtige. De bestreden bepaling voldoet dus aan het wettigheidsbeginsel. B.12. Het Hof moet voorts nagaan of de inmenging in het recht op eerbiediging van het privéleven van de belastingplichtige en van de personen met wie hij financiële verrichtingen heeft gedaan, redelijk is verantwoord. Daartoe dient te worden nagegaan of de motieven die zijn aangevoerd om die inmenging te verantwoorden, relevant en toereikend zijn, alsook of het evenredigheidsbeginsel is nageleefd. B.13. Door de administratie toe te staan zich te mengen in het privéleven van de belastingplichtige teneinde zijn vermogenssituatie prévues aux articles 322, §§ 2 à 4, et 327, § 3, du CIR 1992. Le recouvrement de l'impôt intervient à un moment où la dette d'impôt est établie et dans l'hypothèse où elle n'est pas payée par le contribuable. La disposition attaquée satisfait dès lors au principe de légalité. B.12. La Cour doit encore examiner si l'ingérence dans le droit au respect de la vie privée du contribuable et des personnes avec lesquelles il a effectué des opérations financières est raisonnablement justifiée. A cet effet, il y a lieu de vérifier la pertinence et la suffisance des motifs invoqués pour justifier cette ingérence ainsi que de s'assurer du respect du principe de proportionnalité. B.13. En autorisant l'administration à s'ingérer dans la vie privée du
vast te stellen om de invordering van de belasting te verzekeren, contribuable en vue d'établir la situation patrimoniale de celui-ci
zonder haar ertoe te verplichten de voorwaarden bepaald in de afin d'assurer le recouvrement de l'impôt, sans l'obliger à respecter
artikelen 322, §§ 2 tot 4, en 327, § 3, van het WIB 1992 na te leven, les conditions prévues aux articles 322, §§ 2 à 4, et 327, § 3, du CIR
behandelt artikel 7 van de wet van 7 november 2011 de 1992, l'article 7 de la loi du 7 novembre 2011 traite de manière
belastingplichtigen op een verschillende manier naargelang hun différente les contribuables, selon qu'une atteinte à leur vie privée
privéleven wordt aangetast op het ogenblik van de vestiging van de intervient au moment de l'établissement de l'impôt ou au moment du
belasting dan wel op het ogenblik van de invordering ervan. recouvrement de celui-ci.
In tegenstelling tot wat de Ministerraad aanvoert, gaat het om Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, il s'agit de
vergelijkbare categorieën. catégories comparables.
Het verschil in behandeling kan evenwel objectief en redelijk worden La différence de traitement peut toutefois se justifier objectivement
verantwoord door het feit dat de aantasting van het recht op het et raisonnablement par le fait que l'atteinte portée au droit à la vie
privéleven met het oog op de invordering van de belasting niet privée en vue du recouvrement de l'impôt ne nécessite pas autant de
evenveel opzoekingen vergt als het vaststellen van het bedrag van de recherches que la détermination du montant des revenus imposables du
belastbare inkomsten van de belastingplichtige. De
onderzoeksbevoegdheden waarover de met de invordering belaste contribuable. Les pouvoirs d'investigation dont disposent les
ambtenaren beschikken, beogen uitsluitend de vaststelling van de fonctionnaires chargés du recouvrement visent uniquement à établir la
vermogenssituatie van de schuldenaar teneinde de invordering van de situation patrimoniale du débiteur pour assurer le recouvrement de
belasting te verzekeren. De voorwaarden bepaald in de artikelen 322, l'impôt. Les conditions prévues par les articles 322, §§ 2 à 4, et
§§ 2 tot 4, en 327, § 3, van het WIB 1992 inzake het zoeken naar 327, § 3, du CIR 1992 pour la recherche de renseignements permettant
gegevens aan de hand waarvan het bedrag van de belastbare inkomsten la détermination du montant des revenus imposables du contribuable
van de belastingplichtige kan worden vastgesteld, zijn relevant sont pertinentes lorsqu'il s'agit d'établir l'impôt sur la base
wanneer het erom gaat de belasting te vestigen op basis van d'indices de fraude fiscale ou de distorsion entre les revenus
aanwijzingen van belastingontduiking of een vertekening tussen de déclarés et le niveau de vie du contribuable; elles ne le sont pas
aangegeven inkomsten en de gegoedheid van de belastingplichtige; zij lorsqu'il s'agit de recouvrer un impôt dû.
zijn dat niet wanneer het erom gaat een verschuldigde belasting in te Par ailleurs, seuls des renseignements nécessaires à l'établissement
vorderen. Overigens, alleen inlichtingen die noodzakelijk zijn om de de la situation patrimoniale du débiteur en vue du recouvrement de
vermogenssituatie van de schuldenaar vast te stellen met het oog op de l'impôt peuvent être sollicités auprès des établissements financiers
invordering van de belasting kunnen worden opgevraagd bij de par les fonctionnaires chargés du recouvrement, ces fonctionnaires
financiële instellingen door de met de invordering belaste ambtenaren, étant de surcroît tenus de respecter, lors de la collecte et du
waarbij die ambtenaren bovendien ertoe zijn gehouden, bij de inwinning traitement de ces renseignements, les prescriptions de la loi du 8
en verwerking van die inlichtingen, de voorschriften na te leven van
de wet van 8 december 1992 « tot bescherming van de persoonlijke décembre 1992 « relative à la protection de la vie privée à l'égard
levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens », des traitements de données à caractère personnel », dans les limites
binnen de perken van het materiële toepassingsgebied ervan. de son champ d'application matériel.
Bovendien is « hij die, uit welken hoofde ook, optreedt bij de En outre, « celui qui intervient, à quelque titre que ce soit, dans
toepassing van de belastingwetten [...], buiten het uitoefenen van l'application des lois fiscales [...] est tenu de garder, en dehors de
zijn ambt, verplicht tot de meest volstrekte geheimhouding aangaande l'exercice de ses fonctions, le secret le plus absolu au sujet de tout
alle zaken waarvan hij wegens de uitvoering van zijn opdracht kennis ce dont il a eu connaissance par suite de l'exécution de sa mission »
heeft » (artikel 337, eerste lid, van het WIB 1992). De schending van (article 337, alinéa 1er, du CIR 1992). La violation de ce secret
dat beroepsgeheim wordt bestraft overeenkomstig artikel 458 van het professionnel est punie conformément à l'article 458 du Code pénal
Strafwetboek (artikel 453 van het WIB 1992). Die verplichting (article 453 du CIR 1992). Cette obligation implique que
impliceert dat de belastingadministratie geen bij een financiële l'administration fiscale ne peut utiliser ou communiquer à des tiers
instelling verkregen inlichtingen betreffende het privéleven van een des informations relatives à la vie privée du contribuable obtenues
belastingplichtige die niet noodzakelijk zouden zijn om een juiste auprès d'un établissement financier qui ne seraient pas nécessaires à
inning van de belasting te waarborgen, mag gebruiken of aan derden mag assurer la juste perception de l'impôt.
meedelen. Ten slotte blijkt uit de in B.5.1 en B.5.2 aangehaalde parlementaire Enfin, il ressort clairement des travaux préparatoires cités en B.5.1
voorbereiding duidelijk dat de wetgever heeft uitgesloten dat de et B.5.2 que le législateur a exclu que les informations obtenues pour
inlichtingen die worden verkregen om de invordering van de belasting permettre le recouvrement de l'impôt soient utilisées pour
mogelijk te maken, zouden worden gebruikt voor de vestiging van de l'établissement de l'impôt et que le point de contact central
belasting en dat het in artikel 322, § 3, van het WIB 1992 vermelde mentionné à l'article 322, § 3, CIR 1992 est, conformément à l'article
centraal aanspreekpunt, overeenkomstig artikel 322, § 1, van het WIB 322, § 1er, CIR 1992, considéré par les receveurs comme un tiers.
1992, door de ontvangers wordt beschouwd als een derde.
B.14. Het middel is niet gegrond. B.14. Le moyen n'est pas fondé.
Wat artikel 9, 2°, van de wet van 7 november 2011 betreft Quant à l'article 9, 2°, de la loi du 7 novembre 2011
B.15. De verzoekende partijen leiden een middel af uit de schending B.15. Les parties requérantes prennent un moyen de la violation des
van de artikelen 10, 11, 22 en 29 van de Grondwet, in samenhang articles 10, 11, 22 et 29 de la Constitution, lus en combinaison avec
gelezen met artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de l'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme.
mens. Artikel 9 van de wet van 7 november 2011 heeft een einde gemaakt L'article 9 de la loi du 7 novembre 2011 a supprimé l'obligation
aan de verplichting om de belastingplichtige in te lichten wanneer de d'informer le contribuable lorsque la demande de renseignements
vraag om inlichtingen uitgaat van een buitenlandse Staat. De provient d'un Etat étranger. Les parties requérantes considèrent cette
verzoekende partijen zijn van mening dat die bepaling discriminerend disposition comme discriminatoire et non respectueuse du droit à la
is en afbreuk doet aan het recht op het privéleven. vie privée.
B.16. Artikel 9, 2°, van de wet van 7 november 2011 voegt in artikel B.16. L'article 9, 2°, de la loi du 7 novembre 2011 insère dans
333/1, § 1, van het WIB 1992 een lid in dat bepaalt dat het eerste lid l'article 333/1, § 1er, du CIR 1992 un alinéa qui dispose que l'alinéa
van paragraaf 1 niet van toepassing is op de vragen om inlichtingen 1er du paragraphe 1er n'est pas d'application aux demandes de
uitgaande van buitenlandse administraties, bedoeld in artikel 322, § renseignements provenant d'administrations étrangères, visées à
4. l'article 322, § 4.
B.17. Uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 7 november B.17. Il ressort des travaux préparatoires de la loi du 7 novembre
2011 blijkt dat volgens de wetgever de informatieplicht onder de 2011 que, selon le législateur, l'obligation d'information relève de
verantwoordelijkheid van de buitenlandse administratie valt. De la responsabilité de l'administration étrangère. L'exposé des motifs
memorie van toelichting vermeldt : indique :
« Wanneer een buitenlandse administratie een aanvraag doet, moet « En effet, lorsqu'une administration étrangère pose une telle
immers worden geacht, gelet op de bijzondere procedures voor demande, il est censé, vu les procédures particulières pour de telles
dergelijke vragen, dat de buitenlandse administratie vooraf reeds de demandes, que l'administration étrangère a effectué préalablement les
nodige onderzoeksverrichtingen bij de belastingplichtige zelf heeft investigations nécessaires auprès du contribuable même de sorte qu'une
verricht zodat de voorafgaande kennisgeving enkel kan leiden tot notification préalable [ne] mènerait qu'à une perte de temps inutile »
nutteloos tijdverlies » (Parl. St., Kamer, 2010-2011, DOC 53-1737/001, p. 7). (Doc. parl., Chambre, 2010-2011, Doc 53-1737/001, p. 7).
In haar advies heeft de afdeling wetgeving van de Raad van State zich Dans son avis, la section de législation du Conseil d'Etat s'est
afgevraagd of het verschil in behandeling, op het vlak van de interrogée sur la justification de la différence de traitement en
kennisgeving, tussen de vragen die uitgaan van België en die welke matière de notification entre les demandes d'origine nationale et
uitgaan van het buitenland verantwoord is. Zij heeft twijfels geuit celles provenant de l'étranger. Elle a mis en doute la perte de temps
bij het aangevoerde tijdsverlies, aangezien het « in kennis stellen invoquée, dès lors que « conformément à l'article 331/1, § 1er, du CIR
van het verzoek van de buitenlandse Staat om het bankgeheim te 92, l'information relative à la demande de l'Etat étranger de lever le
doorbreken [...] overeenkomstig artikel 331/1, § 1, eerste lid WIB 92
gelijktijdig gebeurt met het verzoek om inlichtingen bij de bank » secret bancaire est simultanée à la demande de renseignements à la
(Parl. St., Kamer, 2010-2011, DOC 53-1737/001, p. 26). De afdeling banque » (Doc. parl., Chambre, 2010-2011, Doc 53-1737/001, p. 26). La
wetgeving van de Raad van State heeft overigens een tegenstrijdigheid section de législation du Conseil d'Etat a par ailleurs relevé une
opgemerkt tussen de memorie van toelichting, waarin wordt uitgegaan contradiction entre l'exposé des motifs, qui part de l'idée que le
van de idee dat de belastingplichtige is ingelicht door de
buitenlandse administratie, en de uitleg van de gemachtigde die stelt contribuable a été informé par l'administration étrangère, et les
dat de kennisgeving aan de belastingplichtige problemen kan doen explications du délégué, qui considère que l'information du
rijzen voor de buitenlandse administratie (ibid.). Het wetsontwerp contribuable peut poser problème à l'administration étrangère (ibid.).
heeft de bepaling behouden, ondanks het advies van de afdeling Le projet de loi a maintenu la disposition malgré l'avis de la section
wetgeving. De memorie van toelichting vermeldt daaromtrent : de législation. L'exposé des motifs indique à cet égard :
« Daarentegen is de regering van mening dat het noodzakelijk is de « Par contre, le gouvernement est d'avis qu'il est nécessaire de
aanvulling aan artikel 333/1, § 1, WIB 92 met betrekking tot het niet conserver le complément à l'article 333/1, § 1er, CIR 92 en ce qui
moeten toesturen van een kennisgeving aan een buitenlandse
belastingplichtige te behouden. De Raad van State gaat er in het concerne la non-expédition d'une notification à un contribuable
advies nr. 49 856/1 blijkbaar van uit dat in de andere landen een étranger. Le Conseil d'Etat semble, dans son avis n° 49 856/1, partir
gelijkaardige regel bestaat inzake het vragen van inlichtingen aan du fait que, dans les autres pays, une règle similaire existe en
financiële instellingen. Niets is echter minder waar. In de meeste landen is er geen enkele beperking van de mogelijkheid om dergelijke inlichtingen te vragen. In die zin is het dan ook terecht dat de gedelegeerde ambtenaar in antwoord op een vraag vanwege de Raad van State opmerkt dat een eventuele toezending van een kennisgeving door de Belgische administratie het onderzoek in de andere Staat in gevaar kan brengen. De buitenlandse administratie moet immers effectief alle stappen ondernemen binnen haar eigen bevoegdheden om de vereiste inlichtingen te bekomen maar dit impliceert dus zelden dat er een kennisgeving aan de buitenlandse belastingplichtige moet worden verzonden. In het geval de buitenlandse administratie krachtens haar internrechtelijke regels verplicht is een kennisgeving te doen, zal dat noodzakelijkerwijs moeten gebeuren op het ogenblik dat de vraag aan de Belgische administratie wordt gesteld die op dat punt enkel een tussenpersoon is tussen de buitenlandse administratie en de Belgische financiële instelling. Om die redenen lijkt het niet opportuun om vanuit België een kennisgeving toe te sturen » (Parl. St., Kamer, 2010-2011, DOC matière de demande de renseignements à des établissements financiers. Rien n'est toutefois moins vrai. Dans la plupart des pays, il n'y a aucune limitation de la possibilité de demander de tels renseignements. Dans ce sens, il est dès lors tout à fait pertinent que le fonctionnaire délégué, en réponse à une demande du Conseil d'Etat, signale que l'envoi d'une notification par l'administration belge pourrait mettre l'investigation dans l'autre Etat en danger. L'administration étrangère doit en effet entreprendre toutes les démarches dans le cadre de ses propres compétences pour obtenir les renseignements demandés mais cela implique donc rarement qu'une notification doive être envoyée au contribuable étranger. Dans l'hypothèse où l'administration étrangère est dans l'obligation de faire une notification conformément à ses règles de droit interne, cela devra nécessairement se produire au moment où la question est posée à l'administration belge; qui sur ce point n'est qu'une simple personne intermédiaire entre l'administration étrangère et l'établissement financier belge. Pour ces raisons, il ne semble pas opportun d'envoyer une notification depuis la Belgique » (Doc. parl., Chambre, 2010-2011, Doc 53-1737/001,
53-1737/001, pp. 7 en 8). pp. 7 et 8).
B.18. Zoals het Hof heeft gepreciseerd in zijn arrest nr. 6/2013 van B.18. Comme la Cour l'a précisé dans son arrêt n° 6/2013 du 14 février
14 februari 2013 vormen de procedurele vereisten « belangrijke 2013, les exigences procédurales « constituent des garanties
waarborgen tegen willekeurige inmengingen in het privéleven van de importantes contre les ingérences arbitraires dans la vie privée du
belastingplichtige en van de personen met wie hij financiële contribuable et des personnes avec lesquelles il a effectué des
verrichtingen heeft gedaan ». Het Hof heeft in dat arrest rekening opérations financières ». La Cour a pris en compte dans cet arrêt la
gehouden met de kennisgeving aan de belastingplichtige, zoals bepaald notification au contribuable, telle qu'elle est prévue par l'article
in artikel 333/1, § 1, eerste lid, van het WIB 1992 om te besluiten 333/1, § 1er, alinéa 1er, du CIR 1992, pour conclure que l'obligation
dat de verplichting voor de financiële instellingen om aan de faite aux établissements financiers de divulguer à l'administration
belastingadministratie de briefwisseling vrij te geven die zij met hun fiscale la correspondance qu'ils ont échangée avec leurs clients est
cliënten hebben gehad verenigbaar is met het recht op de eerbiediging compatible avec le droit au respect de la vie privée dans les
van het privéleven onder de bij de wet bepaalde voorwaarden. conditions fixées par la loi.
Het verschil in behandeling inzake de kennisgeving tussen de vragen La différence de traitement en matière de notification entre les
van de administratie naargelang die al dan niet het gevolg zijn van demandes de l'administration selon qu'elles sont faites à la requête
een verzoek van een buitenlandse Staat is niet redelijk verantwoord. d'un Etat étranger ou non est sans justification raisonnable.
Artikel 322, § 4, van het WIB 1992 bepaalt immers dat de vraag van de L'article 322, § 4, du CIR 1992 prévoit, en effet, que la demande de
buitenlandse Staat wordt gelijkgesteld met een aanwijzing van l'Etat étranger est assimilée à un indice de fraude fiscale. La
belastingontduiking. De kennisgeving aan de belastingplichtige vormt notification au contribuable constitue dès lors une garantie
derhalve een belangrijke waarborg tegen de inmenging in zijn importante contre l'ingérence dans sa vie privée.
privéleven.
B.19. Het middel is gegrond. B.19. Le moyen est fondé.
B.20. Teneinde belangrijke administratieve moeilijkheden te vermijden B.20. Afin d'éviter les importantes difficultés administratives que
die de terugwerkende kracht van de vernietiging zou veroorzaken, pourrait entraîner l'effet rétroactif de l'annulation, il convient, en
dienen de gevolgen van de vernietigde bepaling, met toepassing van application de l'article 8, alinéa 2, de la loi spéciale du 6 janvier
artikel 8, tweede lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het 1989 sur la Cour constitutionnelle, de maintenir les effets de la
Grondwettelijk Hof, te worden gehandhaafd zoals aangegeven in het disposition annulée comme il est indiqué au dispositif.
beschikkend gedeelte.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
- vernietigt artikel 9, 2°, van de wet van 7 november 2011 houdende - annule l'article 9, 2°, de la loi du 7 novembre 2011 portant des
fiscale en diverse bepalingen; dispositions fiscales et diverses;
- handhaaft de gevolgen van de vernietigde bepaling ten aanzien van - maintient les effets de la disposition annulée à l'égard de toutes
alle toepassingen die ervan zouden zijn gemaakt vóór de bekendmaking les applications qui en auraient été faites avant la publication du
van dit arrest in het Belgisch Staatsblad; présent arrêt au Moniteur belge;
- verwerpt het beroep voor het overige. - rejette le recours pour le surplus.
Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 16 mei 2013. janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 16 mai 2013.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
R. Henneuse R. Henneuse
^