← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 68/2012 van 31 mei 2012 Rolnummer 5150 In zake : het beroep
tot vernietiging van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 25 november 2010 tot
regeling van de uitbating van een openbaar geautomatis Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters
R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 68/2012 van 31 mei 2012 Rolnummer 5150 In zake : het beroep tot vernietiging van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 25 november 2010 tot regeling van de uitbating van een openbaar geautomatis Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 68/2012 du 31 mai 2012 Numéro du rôle : 5150 En cause : le recours en annulation de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 25 novembre 2010 réglant l'exploitation d'un service public de location automatisée d La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 68/2012 van 31 mei 2012 | Extrait de l'arrêt n° 68/2012 du 31 mai 2012 |
Rolnummer 5150 | Numéro du rôle : 5150 |
In zake : het beroep tot vernietiging van de ordonnantie van het | En cause : le recours en annulation de l'ordonnance de la Région de |
Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 25 november 2010 tot regeling van | Bruxelles-Capitale du 25 novembre 2010 réglant l'exploitation d'un |
de uitbating van een openbaar geautomatiseerd fietsverhuursysteem, | service public de location automatisée de vélos, introduit par la SA « |
ingesteld door de nv « Clear Channel Belgium ». | Clear Channel Belgium ». |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de | composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De |
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke en P. | Groot, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke et P. Nihoul, assistée |
Nihoul, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter R. Henneuse, | du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président R. Henneuse, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging | I. Objet du recours et procédure |
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 27 mei 2011 | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 27 |
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 30 mei | |
2011, heeft de nv « Clear Channel Belgium », met maatschappelijke | mai 2011 et parvenue au greffe le 30 mai 2011, la SA « Clear Channel |
zetel te 1050 Brussel, Pleinlaan 5, beroep tot vernietiging ingesteld | Belgium », dont le siège social est établi à 1050 Bruxelles, boulevard |
van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 25 | de la Plaine 5, a introduit un recours en annulation de l'ordonnance |
november 2010 tot regeling van de uitbating van een openbaar | de la Région de Bruxelles-Capitale du 25 novembre 2010 réglant |
geautomatiseerd fietsverhuursysteem (bekendgemaakt in het Belgisch | l'exploitation d'un service public de location automatisée de vélos |
Staatsblad van 7 december 2010). | (publiée au Moniteur belge du 7 décembre 2010). |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de bestreden ordonnantie | Quant à l'ordonnance attaquée |
B.1.1. De verzoekende partij vordert de vernietiging van de | B.1.1. La partie requérante demande l'annulation de l'ordonnance de la |
ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 25 november | Région de Bruxelles-Capitale du 25 novembre 2010 réglant |
2010 tot regeling van de uitbating van een openbaar geautomatiseerd | l'exploitation d'un service public de location automatisée de vélos, |
fietsverhuursysteem, die bepaalt : | qui dispose : |
« Artikel 1.Deze ordonnantie regelt een aangelegenheid als bedoeld in |
« Article 1er.La présente ordonnance règle une matière visée à |
artikel 39 van de Grondwet. | l'article 39 de la Constitution. |
Art. 2.Er wordt een openbare dienst opgericht, die belast wordt met |
Art. 2.Il est institué un service public concernant l'organisation |
de organisatie van een geautomatiseerd fietsverhuursysteem ten behoeve | d'un système automatisé de location de vélos pour le transport de |
van het personenvervoer op het volledige grondgebied van het Brussels | |
Hoofdstedelijk Gewest. De Brusselse Hoofdstedelijke Regering werd | personnes sur tout le territoire de la Région de Bruxelles-Capitale. |
gemachtigd de tijdelijke exploitatie van een geautomatiseerd | Le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale est autorisé à |
fietsverhuursysteem toe te kennen aan een of meerdere, | attribuer à une ou plusieurs personnes juridiques, privées ou |
privaatrechtelijke of publiekrechtelijke, rechtspersonen, onder de | publiques, l'exploitation à titre temporaire d'un service automatisé |
vorm van een concessie van openbaar nut. | |
Bij de aanwerving van de titularis van de concessie zoals vernoemd in | de location de vélos, sous forme d'une concession d'utilité publique. |
het eerste lid, hierna de concessiehouder genaamd, zal de Regering | Le Gouvernement engage le titulaire de la concession prévue au premier |
rekening moeten houden met de regels van de vrije concurrentie. | alinéa, dénommé ci-après le concessionnaire, en tenant compte des |
De Regering en de concessiehouder sluiten een contract af, waarin de | règles de libre concurrence. |
modaliteiten en de voorwaarden beschreven staan die ten grondslag | Entre le Gouvernement et le concessionnaire, un contrat est conclu |
liggen aan de exploitatie van de openbare dienst waarover sprake is in | dans lequel figurent les modalités et les conditions qui président à |
het eerste lid. De overeenkomst wordt afgesloten voor een maximale | l'exploitation dudit service public tel que décrit au premier alinéa. |
duur van 20 jaar. Ze verplicht de concessiehouder minimum tot de | La convention est conclue pour une durée limitée à maximum 20 ans. |
oprichting van een dienst zoals bepaald onder het eerste lid, zo nodig | Elle impose au concessionnaire, au minimum, l'obligation de mettre en |
oeuvre un pareil service tel que prévu au premier alinéa, le cas | |
na een opstartfase, en vraagt eveneens een gewaarborgde opening van 7 | échéant après une phase de mise en route, en garantissant une |
dagen per week en 24 uur per dag op het gehele grondgebied van het | ouverture 7 jours par semaine et 24 heures par jour sur l'intégralité |
Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Tenslotte is het noodzakelijk dat de | du territoire de la Région de Bruxelles-Capitale. Enfin, il est |
financiering van deze openbare dienst minstens ten dele afkomstig is | nécessaire que le financement de ce service public provienne au moins |
van een vergoeding die verhaald wordt op de gebruikers van deze | partiellement d'une contribution payée par les utilisateurs de ce |
dienst. | service. |
De Regering evalueert jaarlijks de uitvoering van het contract. Zij | Le Gouvernement évalue annuellement la mise en oeuvre du contrat. Il |
bezorgt haar evaluatierapport jaarlijks aan het Parlement uiterlijk op 31 maart. | communique son rapport d'évaluation au Parlement au plus tard le 31 mars de chaque année. |
Art. 3.De bepalingen van deze ordonnantie treden in werking op 1 |
Art. 3.Les dispositions de la présente ordonnance entrent en vigueur |
januari 2008 ». | le 1er janvier 2008 ». |
B.1.2. Die ordonnantie « strekt [...] ertoe een openbare dienst op te | B.1.2. Cette ordonnance « vise à créer un service public chargé de |
richten die bestaat uit de organisatie van een geautomatiseerd | l'organisation d'un système de location de vélos automatisé réservé |
fietsverhuursysteem voor personen [die zich willen verplaatsen] op het | aux personnes désirant se déplacer sur tout le territoire de la Région |
gehele grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ». De | de Bruxelles-Capitale ». Le législateur ordonnanciel bruxellois a |
Brusselse ordonnantiegever heeft geoordeeld dat, « gelet op de | estimé qu'« étant donné le savoir-faire spécifique nécessaire au |
specifieke know-how die vereist is voor de uitbouw en de uitbating van | développement et à l'exploitation d'un tel service public et compte |
voormelde openbare dienst en rekening houdend met de bekommernis om | tenu des difficultés à instaurer un système de transport à moindre |
vervoer te organiseren tegen de geringste kostprijs voor de | coût pour la société, le Gouvernement [devait] être habilité à confier |
samenleving, [...] de Regering [diende] gemachtigd te worden om de | temporairement l'exploitation de ce service public à un ou plusieurs |
exploitatie van de openbare dienst tijdelijk toe te vertrouwen aan een | particuliers (personnes physiques ou morales de droit privé, appelées |
of meerdere particulieren (natuurlijke of rechtspersonen, | |
concessiehouder(s) genoemd) onder de vorm van een concessie van | concessionnaire(s)) sous la forme d'une concession de service public » |
openbare dienst » (Parl. St., Brussels Hoofdstedelijk Parlement, | (Doc. parl., Parlement de la Région de Bruxelles-Capitale, 2009-2010, |
2009-2010, A-96/1, p. 2). | A-96/1, p. 2). |
B.1.3. Vóór het aannemen van die ordonnantie had de Brusselse | B.1.3. Antérieurement à l'adoption de cette ordonnance, le |
Hoofdstedelijke Regering in het Publicatieblad van de Europese Unie | Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale avait procédé à la |
een oproep tot het indienen van blijken van belangstelling | publication au Journal officiel de l'Union européenne d'un appel à |
gepubliceerd met het oog op het sluiten van een concessieovereenkomst | manifestation d'intérêt en vue de la conclusion d'un contrat de |
betreffende de exploitatie van een openbaar geautomatiseerd | concession portant sur l'exploitation d'un service public de location |
fietsverhuursysteem. De Regering heeft drie kandidaturen ontvangen, | automatisée de vélos. Le Gouvernement a reçu trois candidatures, dont |
waarvan er twee ontvankelijk werden verklaard, een die uitging van een | deux ont été jugées recevables, l'une émanant d'un consortium dans |
consortium waarin de verzoekende partij was opgenomen en een andere | lequel figurait la partie requérante et l'autre de la partie |
van de tussenkomende partij voor het Hof. Na de offertes van de | intervenante devant la Cour. Après avoir examiné les offres des |
kandidaten te hebben onderzocht en onderhandelingen te hebben gevoerd, | candidats et avoir mené des négociations, le Gouvernement a décidé le |
heeft de Regering op 13 november 2008 beslist om de concessie toe te | 13 novembre 2008 d'attribuer la concession à la partie intervenante |
wijzen aan de tussenkomende partij in de onderhavige procedure (Parl. | dans la présente procédure (Doc. parl., Parlement de la Région de |
St., Brussels Hoofdstedelijk Parlement, 2009-2010, A-96/2, p. 2). Het | Bruxelles-Capitale, 2009-2010, A-96/2, p. 2). Le consortium auquel |
consortium waartoe de verzoekende partij behoorde, heeft tegen die | appartenait la partie requérante a introduit un recours en suspension |
beslissing een beroep tot schorsing bij uiterst dringende | |
noodzakelijkheid ingesteld bij de Raad van State, een beroep dat | d'extrême urgence au Conseil d'Etat contre cette décision, recours qui |
onontvankelijk werd geacht. | a été jugé irrecevable. |
B.1.4. Bovendien is tegen de beslissing van 13 november 2008 door twee | B.1.4. Par ailleurs, la décision du 13 novembre 2008 a fait l'objet |
gemeenten een verzoekschrift tot nietigverklaring ingediend bij de | d'une requête en annulation au Conseil d'Etat, introduite par deux |
Raad van State. Een van de middelen die in dat kader is aangevoerd, is | communes. Un des moyens soulevés dans ce cadre est tiré du défaut de |
afgeleid uit het gebrek aan een wettelijke basis voor het sluiten van | |
de concessieovereenkomst van openbare dienst. | base légale pour la conclusion du contrat de concession de service |
B.1.5. Het is « precies met het oog op de vrijwaring en verdere | public. B.1.5. C'est « précisément dans le but de préserver et de développer |
uitbreiding van dat fietsverhuursysteem » dat de Brusselse | davantage ce système de location de vélos » que le législateur |
ordonnantiegever de bestreden ordonnantie heeft aangenomen (ibid., p. 2). Ten aanzien van de ontvankelijkheid B.2.1. De verzoekende partij is een handelsvennootschap die actief is in de reclamesector, voornamelijk op het gebied van het aanplakken van buitenreclame. Zij behoort tot een internationale groep die actief is op de markt van het leveren en beheren van zelfbedieningsnetwerken van fietsen. B.2.2. In zoverre de verzoekende partij doet gelden dat de bestreden ordonnantie tot doel of tot gevolg heeft dat met terugwerkende kracht een wettelijke basis wordt verleend aan de concessie van een openbare | ordonnanciel bruxellois a adopté l'ordonnance attaquée (ibid., p. 2). Quant à la recevabilité B.2.1. La partie requérante est une société commerciale active dans le secteur de la publicité, essentiellement dans le domaine de l'affichage publicitaire extérieur. Elle appartient à un groupe international actif sur le marché de la fourniture et de la gestion de réseaux de vélos en libre-service. B.2.2. Dans la mesure où elle fait valoir que l'ordonnance attaquée a pour objet ou pour effet de procurer rétroactivement une base légale à |
dienst waarvoor zij binnen een consortium interesse had betoond en die | la concession d'un service public pour laquelle elle s'était, au sein |
is toegewezen aan een vennootschap die haar concurrent is, beschikt | d'un consortium, montrée intéressée et qui est revenue à une société |
zij over een voldoende belang om de vernietiging ervan te vorderen. | qui est sa concurrente, la partie requérante dispose d'un intérêt |
In tegenstelling tot wat de Brusselse Hoofdstedelijke Regering en de | suffisant à en poursuivre l'annulation. |
tussenkomende partij aanvoeren, vermag het Hof niet vooruit te lopen | La Cour n'a pas à préjuger, contrairement à ce que soutiennent le |
op de afloop van de procedures die de verzoekende partij zou kunnen | Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale et la partie |
instellen in het geval waarin de bestreden ordonnantie door het Hof | intervenante, de l'issue des procédures que la partie requérante |
pourrait entreprendre dans l'hypothèse où l'ordonnance attaquée serait | |
zou worden vernietigd. | annulée par la Cour. |
B.2.3. Het beroep is ontvankelijk. | B.2.3. Le recours est recevable. |
Ten gronde | Quant au fond |
Wat het eerste middel betreft | En ce qui concerne le premier moyen |
B.3.1. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen | |
10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met, in het | B.3.1. Le premier moyen est pris de la violation des articles 10 et 11 |
eerste onderdeel van dat middel, artikel 5 van de wet van 24 december | de la Constitution, lus seuls ou en combinaison avec, en sa première |
1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor | branche, l'article 5 de la loi du 24 décembre 1993 relative aux |
aanneming van werken, leveringen en diensten en artikel 1, lid 2, a) | marchés publics et à certains marchés de travaux, de fournitures et de |
en d), en lid 4, van de richtlijn 2004/18/EG van het Europees | services et l'article 1er, paragraphe 2, a) et d), et paragraphe 4, de |
Parlement en de Raad van 31 maart 2004 betreffende de coördinatie van | la directive 2004/18/CE du Parlement européen et du Conseil du 31 mars |
de procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten voor werken, | 2004 relative à la coordination des procédures de passation des |
leveringen en diensten en, in het tweede onderdeel van dat middel, | marchés publics de travaux, de fournitures et de services et, en sa |
artikel 6, § 1, VI, vierde lid, van de bijzondere wet van 8 augustus | seconde branche, l'article 6, § 1er, VI, alinéa 4, de la loi spéciale |
1980 tot hervorming der instellingen en het rechtszekerheidsbeginsel. | du 8 août 1980 de réformes institutionnelles et le principe de la sécurité juridique. |
B.3.2. De verzoekende partij klaagt aan dat de bestreden ordonnantie | B.3.2. La partie requérante fait grief à l'ordonnance attaquée de |
een eerder door de Brusselse Regering toegekende opdracht die volgens | qualifier de concession de service public un marché antérieurement |
haar alle kenmerken van een overheidsopdracht voor diensten vertoont, | octroyé par le Gouvernement bruxellois qui présente, d'après elle, |
aanmerkt als een concessie van openbare dienst, zodat, enerzijds, de | toutes les caractéristiques d'un marché public de services, de sorte |
reglementering betreffende de overheidsopdrachten en, anderzijds, de | que seraient violées, d'une part, la réglementation relative aux |
bepalingen die aan de federale overheid de bevoegdheid toewijzen om de | marchés publics et, d'autre part, les dispositions attribuant à |
algemene regels inzake overheidsopdrachten vast te stellen, zouden zijn geschonden. Het middel berust op het uitgangspunt volgens hetwelk de Brusselse ordonnantiegever, doordat hij de overeenkomst die hij de Regering op retroactieve wijze machtigt te sluiten als een « concessie van openbare dienst » aanmerkt, de gebreken van een eerder gesloten overeenkomst zou hebben gedekt die in werkelijkheid een overheidsopdracht voor diensten zou zijn die in strijd met de dwingende regels ter zake was geplaatst. B.4. De Europese reglementering betreffende de overheidsopdrachten is niet van toepassing op de concessieovereenkomsten voor openbare | l'autorité fédérale la compétence pour fixer les règles générales en matière de marchés publics. Le moyen repose sur le postulat selon lequel le législateur ordonnanciel bruxellois, en qualifiant de « concession de service public » le contrat qu'il autorise rétroactivement le Gouvernement à conclure, aurait couvert les vices d'un contrat conclu antérieurement qui serait en réalité un marché public de services passé en violation des règles impératives en la matière. B.4. La réglementation européenne relative aux marchés publics ne |
diensten (artikel 17 van de voormelde richtlijn 2004/18/EG). Zoals de | s'applique pas aux concessions de services publics (article 17 de la |
afdeling wetgeving van de Raad van State heeft opgemerkt in het advies | directive 2004/18/CE précitée). Ainsi que l'a relevé la section de |
dat zij over het voorontwerp van ordonnantie heeft verleend : | législation du Conseil d'Etat dans l'avis qu'elle a donné au sujet de l'avant-projet d'ordonnance : |
« [is] de vraag of, in het kader van het gemeenschapsrecht, de | « La question de savoir si, en droit communautaire, la convention que |
overeenkomst die de regering bij het voorontwerp gemachtigd zou worden | l'avant-projet vise à habiliter le Gouvernement à conclure constitue |
te sluiten een overheidsopdracht is voor aanneming van diensten, dan | un marché public de service ou une concession de service public ne |
wel een concessie van openbare dienst, [...] evenwel niet afhankelijk | |
van de benaming die de steller van het voorontwerp eraan geeft, maar | dépend cependant pas de la qualification que lui donne l'auteur de |
van de criteria die worden gehanteerd in het gemeenschapsrecht en in | l'avant-projet mais bien des critères utilisés en droit communautaire |
de eerste plaats van de wijze waarop de dienstverlener wordt bezoldigd | et, au premier chef, du mode de rémunération du prestataire de service |
en waarop hij het financiële risico draagt dat verbonden is aan de | et de sa prise en charge du risque financier lié à l'exploitation du |
exploitatie van de dienst die hem wordt toevertrouwd » (Parl. St., | service qui lui est confié » (Doc. parl., Parlement de la Région de |
Brussels Hoofdstedelijk Parlement, 2009-2010, A-96/1, p. 7). | Bruxelles-Capitale, 2009-2010, A-96/1, p. 7). |
B.5.1. Artikel 2, derde lid, van de bestreden ordonnantie bepaalt in | B.5.1. L'article 2, alinéa 3, de l'ordonnance attaquée prévoit à cet |
dat verband dat « het noodzakelijk [is] dat de financiering van deze | égard qu'« il est nécessaire que le financement de ce service public |
openbare dienst minstens ten dele afkomstig is van een vergoeding die | provienne au moins partiellement d'une contribution payée par les |
verhaald wordt op de gebruikers van deze dienst ». | utilisateurs de ce service ». |
Die bepaling waarborgt op zich niet dat de overeenkomst die de | Cette disposition ne garantit pas, par elle-même, que le contrat que |
Regering met toepassing van de ordonnantie is gemachtigd te sluiten, | le Gouvernement est habilité à passer en application de l'ordonnance |
alle kenmerken van een concessie van openbare dienst vertoont. | présente toutes les caractéristiques d'une concession de service |
De omstandigheid dat de bestreden ordonnantie weinig elementen bevat | public. La circonstance que l'ordonnance attaquée contient peu d'éléments qui |
die het ten aanzien van de Europese reglementering inzake | permettent, au regard de la réglementation européenne en matière de |
overheidsopdrachten mogelijk maken om de betrokken overeenkomst als | marchés publics, de qualifier le contrat concerné de concession de |
een concessie van openbare dienst aan te merken, heeft niet tot gevolg | service public n'a pas pour effet que le législateur ordonnanciel |
dat de Brusselse ordonnantiegever de Regering ertoe heeft gemachtigd | bruxellois aurait autorisé le Gouvernement à passer un marché public |
een overheidsopdracht voor diensten in strijd met die reglementering | de services en violation de cette réglementation. Au contraire, en |
te plaatsen. Integendeel, door de overeenkomst als een « concessie van | qualifiant le contrat de « concession de service public », le |
openbare dienst » aan te merken, legt de Brusselse ordonnantiegever de | législateur ordonnanciel bruxellois impose que soient respectées les |
verplichting op de constitutieve voorwaarden van die overeenkomst in acht te nemen. | conditions constitutives de ce contrat. |
B.5.2. Bovendien kan uit het feit dat de overeenkomst met betrekking | B.5.2. Par ailleurs, l'on ne saurait déduire du fait que le contrat |
tot de exploitatie van het geautomatiseerde fietsverhuursysteem reeds | portant sur l'exploitation du système automatisé de location de vélos |
was gesloten bij het aannemen van de bestreden ordonnantie, niet | |
worden afgeleid dat de Brusselse ordonnantiegever zich de eventuele | avait déjà été conclu lors de l'adoption de l'ordonnance attaquée que |
gebreken zou hebben toegeëigend die die overeenkomst aantasten of dat | le législateur ordonnanciel bruxellois se serait approprié les vices |
hij elke jurisdictionele controle op de overeenkomst zelf onmogelijk | éventuels affectant ce contrat ou qu'il aurait rendu impossible tout |
zou hebben gemaakt. Onder voorbehoud van het middel dat is afgeleid | contrôle juridictionnel sur le contrat lui-même. En effet, sous |
uit de ontstentenis van een wettelijke basis op het ogenblik van de | réserve du moyen qui est pris du défaut de base légale au moment de la |
beslissing tot toewijzing van de overeenkomst, die hierna wordt | décision d'attribution du contrat, qui est examiné ci-après, |
onderzocht, staat de bestreden ordonnantie immers niet eraan in de weg | l'ordonnance attaquée ne fait pas obstacle à ce que le juge compétent |
dat de bevoegde rechter de grieven onderzoekt met betrekking tot de | examine les griefs concernant la qualification qu'il convient de |
kwalificatie die aan de betrokken overeenkomst moet worden gegeven en | donner au contrat concerné et, le cas échéant, à ce qu'il tire les |
dat hij, in voorkomend geval, gevolgen trekt uit een schending van de | conséquences d'une violation de la réglementation s'imposant en |
inzake overheidsopdrachten voor diensten geldende reglementering. | matière de marchés publics de services. |
B.6. Het eerste middel is niet gegrond. | B.6. Le premier moyen n'est pas fondé. |
Wat het tweede middel betreft | En ce qui concerne le deuxième moyen |
B.7.1. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen | B.7.1. Le deuxième moyen est pris de la violation des articles 10 et |
10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel | 11 de la Constitution, lus seuls ou en combinaison avec l'article 106 |
106 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, zelf | du Traité sur le fonctionnement de l'Union européenne, lu lui-même en |
in samenhang gelezen met de artikelen 49 en 102 van hetzelfde Verdrag. | combinaison avec les articles 49 et 102 du même Traité. |
B.7.2. De verzoekende partij klaagt aan dat de bestreden ordonnantie | B.7.2. La partie requérante fait grief à l'ordonnance attaquée |
de Regering op retroactieve wijze ertoe machtigt een exclusief recht | d'habiliter rétroactivement le Gouvernement à octroyer un droit |
aan de concessiehouder toe te kennen voor een activiteit, namelijk de | exclusif au concessionnaire pour une activité, à savoir l'exploitation |
exploitatie van reclame-inrichtingen die de financiering van het | de dispositifs publicitaires permettant le financement du système |
geautomatiseerde fietsverhuursysteem mogelijk maakt, en die geen | |
enkele band met de in concessie gegeven opdracht van openbare dienst | automatisé de location de vélos, qui ne présente aucun lien avec la |
vertoont. De ordonnantiegever zou bijgevolg de gelijkheid tussen de | mission de service public concédée. Le législateur ordonnanciel aurait |
concessiehouder en zijn concurrenten in de reclamesector hebben verbroken. B.8.1. In tegenstelling tot wat de verzoekende partij beweert, machtigt de bestreden ordonnantie de Regering niet ertoe een exclusief recht te verlenen om reclame-inrichtingen op het grondgebied van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest te installeren en te exploiteren. Door zich ertoe te beperken erin te voorzien dat de financiering van het openbaar geautomatiseerd fietsverhuursysteem dat erbij wordt opgericht, minstens ten dele afkomstig moet zijn van een vergoeding die door de gebruikers wordt betaald, regelt de ordonnantie niet het deel van de financiering van de dienst dat niet door de vergoedingen | en conséquence rompu l'égalité entre le concessionnaire et ses concurrents du secteur de la publicité. B.8.1. Contrairement à ce qu'affirme la partie requérante, l'ordonnance attaquée n'habilite pas le Gouvernement à conférer un droit exclusif d'installer et d'exploiter des dispositifs publicitaires sur le territoire de la Région de Bruxelles-Capitale. En se limitant à prévoir que le financement du service public de location automatisée de vélos qu'elle crée doit provenir au moins partiellement d'une contribution payée par les utilisateurs, l'ordonnance ne règle pas la partie du financement du service qui n'est pas assurée par les |
van de gebruikers wordt verzekerd. | contributions des utilisateurs. |
B.8.2. Daaruit volgt dat, in het geval waarin de in het middel | B.8.2. Il en découle que, dans l'hypothèse où les dispositions visées |
bedoelde bepalingen zouden zijn geschonden, die schending niet zou | au moyen seraient violées, cette violation ne proviendrait pas de |
voortvloeien uit de ordonnantie van 25 november 2010 maar, in | l'ordonnance du 25 novembre 2010 mais bien, le cas échéant, des termes |
voorkomend geval, wel uit de bewoordingen van de overeenkomst tussen | du contrat entre le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale et |
de Brusselse Hoofdstedelijke Regering en de concessiehouder van het | le concessionnaire du service public de location automatisée de vélos. |
openbaar geautomatiseerd fietsverhuursysteem. | |
B.8.3. Uit het stilzwijgen van de bestreden ordonnantie over de wijze | B.8.3. L'on ne saurait déduire du silence de l'ordonnance attaquée |
van financiering van het deel van de kostprijs van de openbare dienst | quant au mode de financement de la partie du coût du service public |
dat niet door de gebruikers ten laste wordt genomen, kan niet worden | qui n'est pas prise en charge par les utilisateurs que le législateur |
afgeleid dat de ordonnantiegever de Regering ertoe zou hebben | ordonnanciel aurait autorisé le Gouvernement à violer la |
gemachtigd de Europese regelgeving inzake mededinging te schenden. Het | réglementation européenne en matière de concurrence. Il revient au |
komt de rechter die bevoegd is om kennis te nemen van eventuele | juge compétent pour connaître d'éventuels recours concernant la |
beroepen met betrekking tot de geldigheid van de concessieovereenkomst | validité du contrat de concession de service public d'examiner si |
van openbare dienst toe te onderzoeken of die in strijd is met die | celui-ci est contraire à cette réglementation. |
regelgeving. | |
B.9. Het tweede middel is niet gegrond. | B.9. Le deuxième moyen n'est pas fondé. |
Wat het derde middel betreft | En ce qui concerne le troisième moyen |
B.10.1. Het derde middel is afgeleid uit de schending van de artikelen | B.10.1. Le troisième moyen est pris de la violation des articles 10 et |
10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met het | 11 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec le |
beginsel van de niet-retroactiviteit van de wetten, met artikel 6 van | principe de non-rétroactivité des lois, avec l'article 6 de la |
het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met het beginsel | Convention européenne des droits de l'homme ainsi qu'avec le principe |
van de scheiding der machten en het rechtszekerheidsbeginsel. | de la séparation des pouvoirs et le principe de la sécurité juridique. |
B.10.2. De verzoekende partij klaagt aan dat de bestreden ordonnantie | B.10.2. La partie requérante fait grief à l'ordonnance attaquée de |
met terugwerkende kracht afbreuk doet aan een hangend geschil voor de | porter atteinte avec effet rétroactif à un litige pendant devant le |
Raad van State teneinde dat geschil in een bepaalde zin te | Conseil d'Etat en vue d'influencer ce litige dans un sens déterminé. |
beïnvloeden. Zij verwijt die ordonnantie eveneens dat zij een te vage | Elle lui reproche également de comporter une habilitation au |
en onduidelijke machtiging aan de Regering bevat met betrekking tot de | Gouvernement trop vague et imprécise en ce qui concerne les modalités |
modaliteiten betreffende de organisatie en de werking van de dienst die als een openbare dienst is opgericht. B.11.1. De Brusselse Hoofdstedelijke Regering en de tussenkomende partij werpen een exceptie van onontvankelijkheid van dat middel op. Zij zijn van oordeel dat de verzoekende partij geen enkel legitiem belang heeft om het aan te voeren. B.11.2. Daar de verzoekende partij blijk heeft gegeven van het vereiste belang om de vernietiging van de bestreden ordonnantie te vorderen, dient zij daarnaast geen blijk te geven van een belang bij dat middel. | d'organisation et de fonctionnement du service érigé en service public. B.11.1. Le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale et la partie intervenante soulèvent une exception d'irrecevabilité de ce moyen. Ils considèrent que la partie requérante n'a aucun intérêt légitime à l'invoquer. B.11.2. Etant donné que la partie requérante a justifié de l'intérêt requis pour demander l'annulation de l'ordonnance attaquée, elle ne doit pas justifier en plus d'un intérêt à ce moyen. |
B.12. In zoverre zij op 1 januari 2008 in werking treedt, heeft de | B.12. En ce qu'elle entre en vigueur le 1er janvier 2008, l'ordonnance |
bestreden ordonnantie tot gevolg dat zij de Raad van State verhindert | attaquée a pour effet d'empêcher le Conseil d'Etat de se prononcer, au |
om zich tijdens het onderzoek van het hangende beroep dat is gericht | cours de l'examen du recours pendant dirigé contre la décision du 13 |
tegen de beslissing van 13 november 2008 tot toewijzing van de in het | novembre 2008 d'attribution de la concession litigieuse, sur un moyen |
geding zijnde concessie, uit te spreken over een middel dat is | tiré de l'absence d'habilitation légale au moment où le Gouvernement |
afgeleid uit de ontstentenis van een wettelijke machtiging op het ogenblik waarop de Brusselse Regering die beslissing heeft aangenomen. De bestreden ordonnantie heeft daarentegen niet tot gevolg dat zij afbreuk doet aan de bevoegdheid van de Raad van State om de andere grieven te onderzoeken die tegen die beslissing zouden kunnen worden geformuleerd. B.13. De niet-retroactiviteit van wetten is een waarborg ter voorkoming van de rechtsonzekerheid. Die waarborg vereist dat de inhoud van het recht voorzienbaar en toegankelijk is, zodat de rechtzoekende in redelijke mate de gevolgen van een bepaalde handeling kan voorzien op het tijdstip dat die handeling wordt verricht. De terugwerkende kracht kan enkel worden verantwoord wanneer zij onontbeerlijk is voor de verwezenlijking van een doelstelling van algemeen belang. Indien bovendien blijkt dat de terugwerkende kracht tot doel heeft dat de afloop van een of meer jurisdictionele procedures in een bepaalde zin wordt beïnvloed of dat rechtscolleges worden verhinderd zich uit te spreken over een welbepaalde rechtsvraag, vereist de aard van het in het geding zijnde beginsel dat uitzonderlijke omstandigheden of dwingende motieven van algemeen belang het optreden van de wetgever verantwoorden, dat ten nadele van een categorie van burgers afbreuk doet aan de aan allen geboden jurisdictionele waarborgen. B.14.1. Zoals blijkt uit de in B.1 aangehaalde parlementaire | bruxellois a adopté cette décision. En revanche, l'ordonnance attaquée n'a pas pour effet de porter atteinte à la compétence du Conseil d'Etat pour examiner les autres griefs qui pourraient être formulés à l'encontre de cette décision. B.13. La non-rétroactivité des lois est une garantie ayant pour but de prévenir l'insécurité juridique. Cette garantie exige que le contenu du droit soit prévisible et accessible, de sorte que le justiciable puisse prévoir, dans une mesure raisonnable, les conséquences d'un acte déterminé au moment où cet acte est accompli. La rétroactivité peut uniquement être justifiée lorsqu'elle est indispensable pour réaliser un objectif d'intérêt général. S'il s'avère en outre que la rétroactivité a pour but que l'issue de l'une ou l'autre procédure juridictionnelle soit influencée dans un sens déterminé ou que les juridictions soient empêchées de se prononcer sur une question de droit bien précise, la nature du principe en cause exige que des circonstances exceptionnelles ou des motifs impérieux d'intérêt général justifient l'intervention du législateur qui porte atteinte, au préjudice d'une catégorie de citoyens, aux garanties juridictionnelles offertes à tous. B.14.1. Ainsi qu'il ressort des travaux préparatoires cités en B.1, le |
voorbereiding, heeft de Brusselse ordonnantiegever geoordeeld dat het | législateur ordonnanciel bruxellois a estimé qu'il était nécessaire de |
noodzakelijk was de exploitatie van het geautomatiseerde fietsverhuur, | préserver et de consolider l'exploitation de la location automatisée |
die hij onontbeerlijk achtte voor de uitvoering van zijn | de vélos qu'il jugeait indispensable à la mise en oeuvre de sa |
mobiliteitsbeleid in het Gewest, te vrijwaren en te consolideren. | |
Aangezien de geldigheid van de toewijzing van de concessie in het | politique de mobilité dans la Région. La validité de l'attribution de |
geding wordt gebracht wegens het gebrek aan een wettelijke grondslag | la concession étant mise en cause en raison du défaut de fondement |
voor de concessie van openbare dienst, verantwoordt een dwingende | légal à la concession de service public, un motif impérieux d'intérêt |
reden van algemeen belang, namelijk de noodzaak om de aldus gecreëerde | général, à savoir la nécessité de remédier à l'insécurité juridique |
rechtsonzekerheid te verhelpen, het retroactieve optreden van de | ainsi créée, justifie l'intervention rétroactive du législateur |
ordonnantiegever. | ordonnanciel. |
B.14.2. De ontstentenis van een wettelijke grondslag voor de | B.14.2. L'absence de fondement légal de la décision du Gouvernement de |
beslissing van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 13 november | la Région de Bruxelles-Capitale du 13 novembre 2008, apparue à |
2008, die aan het licht is gekomen naar aanleiding van een beroep tot nietigverklaring dat bij de Raad van State is ingesteld, kan immers niet tot gevolg hebben dat de Brusselse ordonnantiegever zich in de onmogelijkheid bevindt om de rechtsonzekerheid te verhelpen die uit die ontstentenis is ontstaan. Bovendien is de bestreden ordonnantie, ondanks het retroactieve karakter ervan, geen bron van rechtsonzekerheid voor de adressaten ervan. Het loutere bestaan van een beroep bij de Raad van State kan de wetgever niet verhinderen om de ongrondwettigheden te verhelpen die hij zou vaststellen nog vooraleer uitspraak over dat beroep wordt gedaan. B.15. Ten slotte, wat het zogenaamd te vage of onduidelijke karakter van de door de ordonnantiegever aan de Regering verleende machtiging betreft, legt geen enkele bepaling aan de wetgever de verplichting op | l'occasion d'un recours en annulation formé devant le Conseil d'Etat, ne peut en effet avoir pour conséquence que le législateur ordonnanciel bruxellois se trouve dans l'impossibilité de remédier à l'insécurité juridique née de cette absence. Par ailleurs, malgré son caractère rétroactif, l'ordonnance attaquée n'est pas source d'insécurité juridique pour ses destinataires. La seule existence d'un recours devant le Conseil d'Etat ne saurait empêcher le législateur de remédier aux inconstitutionnalités qu'il constaterait avant même qu'il soit statué sur ce recours. B.15. Enfin, quant au caractère prétendument trop vague ou imprécis de l'habilitation conférée au Gouvernement par le législateur ordonnanciel, aucune disposition n'impose au législateur de régler de |
om de modaliteiten betreffende de organisatie en de werking van die | manière précise les modalités d'organisation et de fonctionnement de |
dienst nauwkeurig te regelen wanneer hij de uitvoerende macht ertoe | ce service lorsqu'il autorise le pouvoir exécutif à en concéder |
machtigt de exploitatie ervan in concessie te geven. | l'exploitation. |
B.16. Het derde middel is niet gegrond. | B.16. Le troisième moyen n'est pas fondé. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
verwerpt het beroep. | rejette le recours. |
Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, | Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en |
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op | langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 |
het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 31 mei 2012. | janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 31 mai 2012. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
De voorzitter, | Le président, |
R. Henneuse. | R. Henneuse. |