Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 51/2012 van 29 maart 2012 Rolnummer 5146 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 126, § 2, eerste lid, 4°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals van toepassing voor het aanslagjaar Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 51/2012 van 29 maart 2012 Rolnummer 5146 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 126, § 2, eerste lid, 4°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals van toepassing voor het aanslagjaar Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 51/2012 du 29 mars 2012 Numéro du rôle : 5146 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 126, § 2, alinéa 1 er , 4°, du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il était applicable à l'ex La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 51/2012 van 29 maart 2012 Extrait de l'arrêt n° 51/2012 du 29 mars 2012
Rolnummer 5146 Numéro du rôle : 5146
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 126, § 2, eerste En cause : la question préjudicielle relative à l'article 126, § 2,
lid, 4°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals van alinéa 1er, 4°, du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il
toepassing voor het aanslagjaar 2008, gesteld door de Rechtbank van était applicable à l'exercice d'imposition 2008, posée par le Tribunal
eerste aanleg te Brussel. de première instance de Bruxelles.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De
rechters E. De Groot, A. Alen, J.-P. Snappe, T. Merckx-Van Goey en F. Groot, A. Alen, J.-P. Snappe, T. Merckx-Van Goey et F. Daoût, assistée
Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 6 mei 2011 in zake Frederik Naert en Katrien Decuypere Par jugement du 6 mai 2011 en cause de Frederik Naert et Katrien
tegen de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof Decuypere contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au
is ingekomen op 19 mei 2011, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te greffe de la Cour le 19 mai 2011, le Tribunal de première instance de
Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld : Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt de bepaling van artikel 126, § 2, 4°, van het Wetboek van de « L'article 126, § 2, 4°, du Code des impôts sur les revenus 1992, tel
inkomstenbelastingen 1992, zoals van toepassing voor aanslagjaar 2008, qu'il était d'application pour l'exercice d'imposition 2008,
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat het een verschil in behandeling invoert tussen, enerzijds, echtgenoten en wettelijk samenwonenden waarvan slechts één partner [...] beroepsinkomsten verwerft, die aan Belgische belastingen zijn onderworpen, en, anderzijds, echtgenoten en wettelijk samenwonenden waarvan slechts één partner beroepsinkomsten verwerft, maar die partner een internationaal ambtenaar is, wiens bij overeenkomst vrijgestelde inkomsten meer bedragen dan 8.250 EUR en niet in aanmerking komen voor de berekening van de belasting op zijn andere inkomsten waarbij deze echtgenoot/wettelijk samenwonende tevens beroepsinkomsten heeft verworven die aan Belgische belastingen zijn onderworpen en voor het viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'il instaure une différence de traitement entre, d'une part, les conjoints et cohabitants légaux dont un partenaire seulement recueille des revenus professionnels qui sont soumis aux impôts belges et, d'autre part, les conjoints et cohabitants légaux dont un partenaire seulement recueille des revenus professionnels mais est un fonctionnaire international dont les revenus exonérés conventionnellement s'élèvent à plus de 8.250 euros et n'interviennent pas pour le calcul de l'impôt afférent à ses autres revenus, ce conjoint/cohabitant légal ayant également recueilli des revenus professionnels qui sont soumis aux
overige is voldaan is aan de voorwaarden van artikel 87 WIB 92, impôts belges et les conditions de l'article 87 du CIR 1992 étant
inzoverre de eerste categorie van belastingplichtigen steeds van het remplies pour le surplus, dans la mesure où la première catégorie de
voordeel van de bepaling van artikel 87 van hetzelfde Wetboek kunnen contribuables peut toujours bénéficier de l'avantage de l'article 87
genieten, ongeacht de hoogte van het inkomen en ongeacht of deze du même Code, quelle que soit la hauteur des revenus et indépendamment
echtgenoot of wettelijke samenwonende kostverdiener in de loop van het du fait que ce conjoint ou cohabitant légal recueillant des revenus
belastbaar tijdperk van werk is veranderd, terwijl de tweede categorie ait changé de travail durant la période imposable, alors que la
steeds is uitgesloten van de toepassing van de bepaling van artikel 87 seconde catégorie est toujours exclue de l'application de l'article 87
van hetzelfde Wetboek ? ». du même Code ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 126, § 2, eerste lid, 4°, B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 126, § 2, alinéa
van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (hierna WIB 1992), 1er, 4°, du Code des impôts sur les revenus 1992 (ci-après : CIR
zoals van toepassing voor het aanslagjaar 2008. 1992), tel qu'il était applicable pour l'exercice d'imposition 2008.
B.1.2. Artikel 126, §§ 1 en 2, van het WIB 1992, zoals vervangen bij B.1.2. L'article 126, §§ 1er et 2, du CIR 1992, tel qu'il a été
artikel 19, B, van de wet van 10 augustus 2001 houdende hervorming van remplacé par l'article 19, B, de la loi du 10 août 2001 portant
de personenbelasting, bepaalt : réforme de l'impôt des personnes physiques, dispose :
« § 1. In geval van huwelijk of wettelijke samenwoning wordt een « § 1er. En cas de mariage ou de cohabitation légale, une imposition
gemeenschappelijke aanslag op naam van de beide echtgenoten gevestigd. commune est établie au nom des deux conjoints. Nonobstant cette
Deze gemeenschappelijke aanslag belet niet dat het belastbare inkomen imposition commune, le revenu imposable de chaque conjoint est fixé
van elke echtgenoot afzonderlijk wordt vastgesteld. séparément.
§ 2. In de volgende gevallen is § 1 niet van toepassing : § 2. Le § 1er n'est pas applicable dans les cas suivants :
1° voor het jaar van het huwelijk of de verklaring van wettelijke 1° pour l'année du mariage ou de la déclaration de cohabitation
samenwoning; légale;
2° vanaf het jaar na dat waarin de feitelijke scheiding heeft 2° à partir de l'année qui suit celle au cours de laquelle une
plaatsgevonden, voor zover die scheiding in het belastbare tijdperk séparation de fait est intervenue, pour autant que cette séparation
niet ongedaan is gemaakt; soit effective durant toute la période imposable;
3° voor het jaar van de ontbinding van het huwelijk of van de 3° pour l'année de la dissolution du mariage ou de la séparation de
scheiding van tafel en bed of van de beëindiging van de wettelijke corps, ou de la cessation de la cohabitation légale;
samenwoning; 4° wanneer een echtgenoot beroepsinkomsten heeft van meer dan 6.700 4° lorsqu'un conjoint recueille des revenus professionnels pour un
EUR die bij overeenkomst zijn vrijgesteld en die niet in aanmerking montant supérieur à 6.700 EUR qui sont exonérés conventionnellement et
komen voor de berekening van de belasting op zijn andere inkomsten. qui n'interviennent pas pour le calcul de l'impôt afférent à ses autres revenus.
Voor het jaar waarin de wettelijk samenwonenden met elkaar in het Le § 1er reste toutefois applicable pour l'année au cours de laquelle
huwelijk treden, blijft § 1 echter van toepassing tenzij de verklaring les cohabitants légaux contractent mariage, sauf si la déclaration de
van wettelijke samenwoning tijdens hetzelfde jaar is afgelegd. cohabitation légale a été faite la même année.
In het geval bedoeld in het eerste lid, 2°, worden de twee aanslagen Dans le cas visé à l'alinéa 1er, 2°, les deux impositions sont portées
op naam van beide echtgenoten ingekohierd ». au rôle au nom des deux conjoints ».
Voor het aanslagjaar 2008 beloopt het bedrag bepaald in artikel 126, § Pour l'exercice d'imposition 2008, le montant visé à l'article 126, §
2, eerste lid, 4°, van het WIB 1992 na indexatie 8.720 euro (Belgisch 2, alinéa 1er, 4°, du CIR 1992 s'élève, après indexation, à 8.720
Staatsblad, 25 januari 2007, tweede editie). euros (Moniteur belge, 25 janvier 2007, deuxième édition).
B.2.1. Artikel 87 van het WIB 1992 bepaalt : B.2.1. L'article 87 du CIR 1992 dispose :
« Wanneer een gemeenschappelijke aanslag wordt gevestigd en slechts « Lorsqu'une imposition commune est établie et qu'un seul des
één van de echtgenoten beroepsinkomsten heeft verkregen, wordt een conjoints bénéficie de revenus professionnels, une quote-part en est
deel daarvan toegerekend aan de andere echtgenoot, behalve wanneer imputée à l'autre conjoint, sauf si l'imposition s'en trouve majorée.
daardoor de aanslag wordt verhoogd.
Dat deel bedraagt 30 pct. van die inkomsten, doch mag niet hoger zijn Cette quote-part est égale à 30 p.c. de ces revenus sans pouvoir
6.700 EUR ». excéder 6.700 EUR ».
Voor het aanslagjaar 2008 beloopt het maximumbedrag van de Pour l'exercice d'imposition 2008, le montant maximum des revenus
beroepsinkomsten dat aldus mag worden toegerekend aan de andere professionnels qui peut ainsi être imputé à l'autre conjoint s'élève,
echtgenoot na indexatie 8.720 euro (Belgisch Staatsblad, 25 januari après indexation, à 8.720 euros (Moniteur belge, 25 janvier 2007,
2007, tweede editie). deuxième édition).
B.2.2. Indien één van de echtgenoten geen beroepsinkomsten heeft B.2.2. Si un des deux conjoints n'a pas recueilli de revenus
professionnels, une quote-part des revenus professionnels de l'autre
verkregen, wordt, ten gevolge van het voormelde artikel 87 van het WIB conjoint lui est imputée par suite de l'article 87 précité du CIR
1992, aan hem een deel van de beroepsinkomsten van de andere 1992, ce qui est communément appelé « quotient conjugal ». Cette
echtgenoot toegerekend, het zogenaamde huwelijksquotiënt. Dat deel is
gelijk aan 30 pct. van de beroepsinkomsten van de andere echtgenoot, quote-part est égale à 30 % du revenu professionnel de l'autre
zonder evenwel in het aanslagjaar 2008 hoger dan 8.720 euro te mogen conjoint, sans toutefois pouvoir excéder, pour l'exercice d'imposition
zijn. Aldus wordt voor elke echtgenoot een beroepsinkomen vastgesteld. 2008, 8.720 euros. Un revenu professionnel est ainsi fixé pour chaque
De berekening van de belasting gebeurt per belastingplichtige conjoint. Le calcul de l'imposition se fait séparément pour chaque
afzonderlijk. contribuable.
B.3. Luidens de in het geding zijnde bepaling wordt er geen B.3. Aux termes de la disposition en cause, il n'est pas établi
gemeenschappelijke aanslag gevestigd wanneer een echtgenoot in het d'imposition commune lorsqu'un conjoint a, au cours de l'année
jaar verbonden aan het aanslagjaar 2008 beroepsinkomsten heeft van rattachée à l'exercice d'imposition 2008, recueilli des revenus
meer dan 8.720 euro die bij overeenkomst zijn vrijgesteld en die niet professionnels dépassant 8.720 euros qui sont exonérés
in aanmerking komen voor de berekening van de belasting op zijn andere conventionnellement et qui n'interviennent pas pour le calcul de
inkomsten. Vermits luidens artikel 87 van het WIB 1992 het l'impôt afférent à ses autres revenus. Etant donné qu'aux termes de
huwelijksquotiënt wordt toegerekend aan een echtgenoot die geen l'article 87 du CIR 1992, le quotient conjugal est octroyé au conjoint
beroepsinkomsten heeft verkregen « wanneer een gemeenschappelijke qui n'a pas recueilli de revenus professionnels « lorsqu'une
aanslag wordt gevestigd », vloeit hieruit voort dat wanneer de imposition commune est établie », il en découle que lorsque le
echtgenoot die als enige beroepsinkomsten heeft verkregen, meer dan conjoint qui est seul à avoir recueilli des revenus professionnels a
8.720 euro beroepsinkomsten heeft die bij overeenkomst zijn des revenus professionnels dépassant 8.720 euros qui sont exonérés
vrijgesteld en die niet in aanmerking komen voor de berekening van de conventionnellement et qui n'interviennent pas pour le calcul de
belasting op zijn andere inkomsten, zijn belastbare inkomsten niet, l'impôt afférent à ses autres revenus, ses revenus imposables ne
met toepassing van artikel 87 van het WIB 1992, kunnen worden peuvent, par application de l'article 87 du CIR 1992, être imputés à
toegerekend aan de andere echtgenoot die geen beroepsinkomsten heeft. l'autre conjoint qui n'a pas de revenus professionnels. La juridiction
Het verwijzende rechtscollege vraagt of dat bestaanbaar is met de a quo demande si cette situation est compatible avec les articles 10
artikelen 10 en 11 van de Grondwet. et 11 de la Constitution.
B.4. Uit de prejudiciële vraag en uit het verwijzingsvonnis blijkt dat B.4. Il apparaît de la question préjudicielle et du jugement de renvoi
de echtgenoot die meer dan 8.720 euro beroepsinkomsten heeft die bij que le conjoint qui a des revenus professionnels dépassant 8.720
overeenkomst zijn vrijgesteld en die niet in aanmerking komen voor de euros, qui sont exonérés conventionnellement et qui n'interviennent
berekening van de belasting op zijn andere inkomsten, een ambtenaar is pas pour le calcul de l'impôt afférent à ses autres revenus, est un
van de Raad van de Europese Unie. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot fonctionnaire du Conseil de l'Union européenne. La Cour limite son
die hypothese. examen à cette hypothèse.
B.5.1. Het Hof wordt gevraagd twee categorieën van gehuwde B.5.1. La Cour est invitée à comparer deux catégories de contribuables
belastingplichtigen van wie slechts één echtgenoot beroepsinkomsten mariés dont un seul conjoint a des revenus professionnels : d'une
heeft, met elkaar te vergelijken : enerzijds, de gehuwde part, les contribuables mariés dont le conjoint qui est l'unique
belastingplichtigen van wie de echtgenoot die als enige bénéficiaire de revenus professionnels a uniquement des revenus
beroepsinkomsten heeft, enkel in België belastbare inkomsten heeft en, imposables en Belgique et, d'autre part, les contribuables mariés dont
anderzijds, de gehuwde belastingplichtigen van wie de echtgenoot die le conjoint qui est l'unique bénéficiaire de revenus professionnels a
als enige beroepsinkomsten heeft, zowel in België belastbare inkomsten des revenus imposables en Belgique et recueille des revenus
heeft als meer dan 8.720 euro beroepsinkomsten heeft die bij professionnels dépassant 8.720 euros qui sont exonérés
overeenkomst zijn vrijgesteld en die niet in aanmerking komen voor de conventionnellement et qui n'interviennent pas pour le calcul de
berekening van de belasting op zijn andere inkomsten. l'impôt afférent à ses autres revenus.
B.5.2.1. Volgens de Ministerraad zijn de in de prejudiciële vraag B.5.2.1. Selon le Conseil des ministres, les catégories de personnes
vermelde categorieën van personen niet vergelijkbaar omdat ambtenaren mentionnées dans la question préjudicielle ne sont pas comparables
van in België gevestigde internationale instellingen vrijgesteld zijn parce que les fonctionnaires d'organismes internationaux établis en
van Belgische belastingen. Belgique sont exonérés des impôts belges.
B.5.2.2. Het loutere feit dat een belastingplichtige die in België B.5.2.2. La simple circonstance qu'un contribuable qui a des revenus
belastbare inkomsten heeft, daarnaast nog als internationaal ambtenaar imposables en Belgique ait en outre, en tant que fonctionnaire
beroepsinkomsten heeft die bij overeenkomst zijn vrijgesteld en die international, des revenus professionnels qui sont exonérés
niet in aanmerking komen voor de berekening van de belasting op zijn conventionnellement et qui n'interviennent pas pour le calcul de
andere inkomsten, leidt er niet toe dat hij niet zou kunnen worden l'impôt afférent à ses autres revenus n'a pas pour conséquence qu'il
vergeleken met een belastingplichtige die enkel in België belastbare ne puisse être comparé à un contribuable ayant uniquement des revenus
inkomsten heeft. imposables en Belgique.
B.6. Uit de parlementaire voorbereiding van de in het geding zijnde B.6. Il apparaît des travaux préparatoires de la disposition en cause
bepaling blijkt dat artikel 126, § 2, eerste lid, 4°, van het WIB 1992 que l'article 126, § 2, alinéa 1er, 4°, du CIR 1992 reprend la
de bepaling overneemt van artikel 128, eerste lid, 4°, van datzelfde disposition de l'article 128, alinéa 1er, 4°, du même Code (Doc.
Wetboek (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1270/001, p. 16). Artikel parl., Chambre, 2000-2001, DOC 50-1270/001, p. 16). L'article 128,
128, eerste lid, 4°, van het WIB 1992 neemt op zijn beurt de bepaling alinéa 1er, 4°, du CIR 1992 reprend à son tour la disposition de
over van artikel 21 van de wet van 28 december 1990 betreffende l'article 21 de la loi du 28 décembre 1990 relative à diverses
verscheidene fiscale en niet-fiscale bepalingen. dispositions fiscales et non fiscales.
B.7. Vóór de wet van 28 december 1990 werd door de overheid en de B.7. Avant la loi du 28 décembre 1990, les pouvoirs publics et
belastingadministratie aanvaard dat de internationale ambtenaren, die l'Administration des contributions admettaient que les fonctionnaires
niet de exceptie van fiscale woonplaats genieten en die bijgevolg in internationaux qui ne bénéficient pas de l'exception de domicile
beginsel zijn onderworpen aan de personenbelasting in België, maar van fiscal et sont donc soumis en principe à l'impôt des personnes
wie het loon krachtens internationale verdragen is vrijgesteld zonder physiques en Belgique mais dont la rémunération est exonérée en vertu
progressievoorbehoud, het huwelijksquotiënt konden genieten indien hun de conventions internationales, sans réserve de progressivité,
echtgenoot inkomsten ontvangt die in de personenbelasting belastbaar puissent bénéficier du quotient conjugal lorsque leur conjoint perçoit
zijn (Vr. en Antw., Kamer, 1989-1990, p. 8832; Circ. nr. Ci.D. des revenus soumis à l'impôt des personnes physiques (Q. & R.,
19/402.192 van 28 september 1990; Bulletin der Belastingen, 1990, nrs. Chambre, 1989-1990, p. 8832; Circ. n° Ci.D. 19/402.192 du 28 septembre
2709 e.v.). 1990; Bulletin des contributions, 1990, pp. 2607 et s.).
B.8.1. Artikel 21 van de wet van 28 december 1990 heeft het voordeel B.8.1. L'article 21 de la loi du 28 décembre 1990 a supprimé le
van het huwelijksquotiënt voor die categorie van personen afgeschaft. bénéfice du quotient conjugal pour cette catégorie de personnes. Dans
In de memorie van toelichting van het wetsontwerp dat tot die bepaling l'exposé des motifs du projet de loi qui a abouti à cette disposition,
heeft geleid, werd ze als volgt verantwoord : celle-ci a été justifiée comme suit :
« De inkomsten van de internationale ambtenaren zijn, naargelang het bepaalde in de desbetreffende overeenkomsten, ofwel volledig vrijgesteld van belasting, ofwel vrijgesteld onder progressievoorbehoud, dat wil zeggen dat de inkomsten enkel in aanmerking komen voor het vaststellen van de aanslagvoet die op de andere inkomsten van toepassing is. Thans is het reeds zo dat het gezin waarin één der echtgenoten vrijgestelde inkomsten met progressievoorbehoud geniet, terwijl de andere echtgenoot gewone belastbare bedrijfsinkomsten heeft, als een twee-inkomensgezin wordt beschouwd, zodat het huwelijksquotiënt in beginsel niet wordt toegekend. Wanneer het daarentegen gaat om een gezin waarin één echtgenoot « Les revenus des fonctionnaires internationaux sont, selon les dispositions des conventions concernées, soit totalement exonérés d'impôt, soit exonérés sous réserve de progressivité, c'est-à-dire que les revenus interviennent uniquement dans la détermination du taux d'imposition applicable aux autres revenus. Déjà actuellement, le ménage dans lequel un des conjoints bénéficie de revenus exonérés avec réserve de progressivité, alors que l'autre conjoint a des revenus professionnels imposables normalement, est considéré comme un ménage à deux revenus, de sorte que le quotient conjugal ne peut, en principe, pas lui être accordé. Par contre, lorsqu'il s'agit d'un ménage dans lequel un des conjoints
vrijgestelde inkomsten zonder progressievoorbehoud en de andere bénéficie de revenus professionnels exonérés sans réserve de
echtgenoot gewone belastbare bedrijfsinkomsten geniet, wordt het progressivité et l'autre conjoint bénéficie de revenus professionnels
huwelijksquotiënt toegekend indien geen van beide echtgenoten geniet imposables normalement, le quotient conjugal est accordé lorsqu'aucun
van de exceptie van fiscale woonplaats. des conjoints ne bénéficie de l'exception de domicile fiscal.
De toekenning van het huwelijksquotiënt in dit geval is zeker nooit de L'attribution du quotient conjugal dans ce cas n'a certainement pas
bedoeling van de wetgever (wet van 7 december 1988) geweest. été l'intention du législateur (loi du 7 décembre 1988).
Vandaar dat thans wordt voorgesteld om als een alleenstaande te C'est pourquoi il est proposé de considérer comme un isolé le
beschouwen, de belastingplichtige waarvan de echtgenoot contribuable dont le conjoint perçoit des revenus professionnels
bedrijfsinkomsten heeft van meer dan 270 000 F die bij overeenkomst supérieurs à 270 000 F exonérés par convention qui n'interviennent pas
zijn vrijgesteld en die niet in aanmerking komen voor de berekening dans le calcul de l'impôt sur les autres revenus du ménage. Cette
van de belasting op de andere inkomsten van het gezin. Door deze mesure permettra de ne plus octroyer le quotient conjugal dans
maatregel zal in het laatste voorbeeld geen huwelijksquotiënt meer l'exemple cité ci-dessus et le conjoint ayant des revenus
worden verleend, doch de echtgenoot met belastbare bedrijfsinkomsten professionnels imposables sera, pour sa part, considéré comme un isolé
zal anderzijds als alleenstaande worden beschouwd en zodoende recht
hebben op een belastingvrije som van 165 000 F (zonder indexatie) in et aura droit, de ce fait, à un revenu exempté d'impôt de 165 000 F
plaats van tweemaal 130 000 F voor het gezin » (Parl. St., Kamer, (hors indexation) au lieu de deux fois 130 000 F pour le ménage »
1990-1991, nr. 1366/1, p. 12). (Doc. parl., Chambre, 1990-1991, n° 1366/1, p. 12).
In de Senaat werd daar nog het volgende aan toegevoegd : Au Sénat, il fut ajouté :
« Internationale ambtenaren waarvan de bezoldigingen zonder « Les fonctionnaires dont les rémunérations sont exonérées sans
progressievoorbehoud vrijgesteld zijn, krijgen in bepaalde gevallen
toch het huwelijksquotiënt. Dit is onder meer het geval voor een gezin réserve de progressivité peuvent, dans certains cas, bénéficier du
waarvan de man ambtenaar is bij de E.E.G., zijn fiscale woonplaats quotient conjugal. C'est notamment le cas d'une famille dont le mari
reeds in België had en wiens vrouw in België belastbare est un fonctionnaire C.E.E., qui avait déjà en Belgique son domicile
bedrijfsinkomsten geniet. De toekenning van een huwelijksquotiënt in fiscal et dont l'épouse bénéficie de revenus professionnels imposables
dit geval is zeker niet de bedoeling geweest van de wetgever in de wet en Belgique. L'octroi du quotient conjugal dans ce cas n'a
van 7 december 1988. certainement pas été l'intention du législateur dans la loi du 7
Om dit te vermijden wordt thans wettelijk bepaald dat eveneens als décembre 1988. Pour éviter cela, la loi prévoit maintenant qu'est également considéré
alleenstaande wordt beschouwd, de belastingplichtige waarvan de comme un isolé, le contribuable dont le conjoint bénéficie de revenus
echtgenoot bedrijfsinkomsten heeft van meer dan 270 000 frank die bij professionnels supérieurs à 270 000 francs exonérés par convention qui
overeenkomst zijn vrijgesteld en die niet in aanmerking komen voor de n'interviennent pas dans le calcul de l'impôt sur les autres revenus du ménage.
berekening van de belasting op de andere inkomsten van het gezin. Cette mesure permettra de ne plus octroyer le quotient conjugal dans
Door deze maatregel zal de in het voorbeeld vermelde Belgische l'exemple cité ci-dessus au fonctionnaire C.E.E. belge qui bénéficie
E.E.G.-ambtenaar die vrijgestelde inkomsten zonder
progressievoorbehoud heeft van meer dan 270 000 frank, niet meer de de revenus exonérés sans réserve de progressivité de plus de 270 000
huwelijksquotiënt kunnen genieten. Zijn echtgenote die gewone francs. Son conjoint bénéficiant de revenus professionnels ' normaux '
belastbare bedrijfsinkomsten heeft zal anderzijds als alleenstaande sera, pour sa part, considéré comme un isolé ayant, de ce fait, droit
worden beschouwd die aldus recht heeft op een belastingvrije som van à un revenu exempté d'impôt de 165 000 francs (au lieu de deux fois
165.000 frank (in plaats van tweemaal 130.000 frank voor het gezin » 130 000 francs pour le ménage) (Doc. parl., Sénat, 1990-1991, n°
(Parl. St., Senaat, 1990-1991, nr. 1166-2, pp. 7-8). 1166-2, pp. 7-8).
B.8.2. Ondervraagd over het feit of die regel geen aanleiding zou B.8.2. Interrogé sur le point de savoir si cette règle ne donnerait
geven tot betwistingen voor het Hof van Justitie van de Europese Unie, pas lieu à des contestations devant la Cour de justice de l'Union
antwoordde de bevoegde staatssecretaris dat européenne, le secrétaire d'Etat compétent a répondu que :
« het gewis nooit de bedoeling is geweest van de wetgever om diegenen « le législateur n'a certainement jamais eu l'intention d'accorder, à
wier echtgenoot of echtgenote als EG-ambtenaar vrijgestelde inkomsten ceux dont le conjoint recueille des revenus exonérés en tant que
geniet het voordeel van het huwelijksquotiënt toe te kennen op hun fonctionnaire européen, le bénéfice du quotient conjugal sur leurs
eigen belastbare inkomsten » (Parl. St., Kamer, 1990-1991, nr. 1366/6, propres revenus imposables » (Doc. parl., Chambre, 1990-1991, n°
p. 46). 1366/6, p. 46).
B.9. De regel van het huwelijksquotiënt heeft tot doel de fiscale B.9. La règle du quotient conjugal a pour but d'améliorer la situation
situatie van gehuwden te verbeteren. De wetgever zou die slechts aan fiscale des couples mariés. Le législateur ne pourrait en priver une
een categorie van belastingplichtigen kunnen ontzeggen indien die catégorie de contribuables que si cette mesure était raisonnablement
maatregel redelijk is verantwoord. justifiée.
B.10.1. Daarbij dient hij tevens rekening te houden met artikel 13 van B.10.1. Il doit en outre tenir compte de l'article 13 du Protocole du
het Protocol van 8 april 1965 « betreffende de voorrechten en 8 avril 1965 « sur les privilèges et immunités des Communautés
immuniteiten van de Europese Gemeenschappen » dat, zoals van
toepassing op het ogenblik van de feiten voor het verwijzende européennes », qui disposait, tel qu'il était applicable au moment des
rechtscollege, bepaalde : faits soumis à la juridiction a quo :
« Onder de voorwaarden en volgens de procedure welke door de Raad op « Dans les conditions et suivant la procédure fixée par le Conseil
voorstel van de Commissie worden vastgesteld, worden de ambtenaren en statuant sur proposition de la Commission, les fonctionnaires et
overige personeelsleden van de Gemeenschappen onderworpen aan een autres agents des Communautés sont soumis au profit de celles-ci à un
belasting ten bate van de Gemeenschappen op de door hun betaalde impôt sur les traitements, salaires et émoluments versés par elles.
salarissen, lonen en emolumenten. Zij zijn vrijgesteld van nationale belastingen op de door de Ils sont exempts d'impôts nationaux sur les traitements, salaires et
Gemeenschappen betaalde salarissen, lonen en emolumenten ». émoluments versés par les Communautés ».
B.10.2. Ondervraagd over de bestaanbaarheid van de in het geding B.10.2. Interrogée sur le point de savoir si la disposition en cause
zijnde bepaling met het voormelde artikel 13, heeft het Hof van était compatible avec l'article 13 précité, la Cour de justice de
Justitie van de Europese Unie het volgende geoordeeld : l'Union européenne a jugé ce qui suit :
« 25. Ofschoon het gemeenschapsrecht zich ertegen verzet, dat een « 25. Si le droit communautaire s'oppose à ce qu'un fonctionnaire soit
ambtenaar zwaarder wordt belast over zijn niet-vrijgestelde inkomsten
omdat hij een salaris van de Gemeenschap ontvangt [...], verplicht imposé plus lourdement quant à ses revenus non exonérés du fait qu'il
artikel 13 van het protocol de lidstaten niet, aan ambtenaren dezelfde subsidies toe te kennen als aan rechthebbenden in de zin van de betrokken nationale wettelijke bepalingen. Artikel 13 verlangt enkel dat, wanneer de daarin bedoelde personen aan bepaalde belastingen zijn onderworpen, zij in aanmerking moeten komen voor elk belastingvoordeel waarop belastingplichtigen normaal recht hebben, om te vermijden dat zij zwaarder zouden worden belast [...], doch deze bepaling schrijft geen voorkeursbehandeling voor. 26. Hieruit volgt, dat de voorwaarden die recht geven op een belastingvoordeel, op niet-discriminerende wijze moeten worden perçoit un traitement de la Communauté [...], l'article 13 du protocole ne fait toutefois pas obligation aux Etats membres d'accorder aux fonctionnaires les mêmes subventions qu'aux bénéficiaires définis selon les dispositions nationales applicables. Cet article exige seulement que, lorsqu'une telle personne est soumise à certaines taxes, elle puisse bénéficier de tout avantage fiscal normalement ouvert aux assujettis, afin d'éviter qu'elle soit soumise à une charge fiscale plus élevée [...], sans pour autant imposer un traitement privilégié. 26. Il en résulte que les conditions donnant droit à un avantage fiscal doivent s'appliquer de manière non discriminatoire aux ayants
toegepast zowel op de rechthebbenden van gemeenschapsambtenaren als op droit des fonctionnaires communautaires comme à tous autres
alle overige belastingplichtigen (zie in deze zin arrest van 3 juli contribuables (voir, en ce sens, arrêt du 3 juillet 1974, Brouerius
1974, Brouerius van Nidek, 7/74, Jurisp., blz. 757, punt 14). Voor van Nidek, 7/74, Rec. p. 757, point 14). Dans la mesure où les
zover ambtenaren aan de voorwaarden van de nationale wetgeving fonctionnaires remplissent les conditions de la législation nationale,
voldoen, moeten zij ook in aanmerking kunnen komen voor de
belastingvoordelen waarin de nationale wetgeving voorziet; derhalve ils doivent pouvoir bénéficier des avantages fiscaux y prévus; par
verzet artikel 13 van het protocol zich ertegen, dat het recht op een conséquent, l'article 13 du protocole s'oppose au refus du droit à un
dergelijk voordeel aan iemand onthouden blijft op de enkele grond dat tel avantage au seul motif de la qualification comme fonctionnaire non
hij een niet aan de personenbelasting onderworpen ambtenaar is [...]. soumis à l'impôt des personnes physiques [...].
27. Uit de in het hoofdgeding van toepassing zijnde bepalingen volgt 27. Il ressort toutefois des dispositions applicables dans l'affaire
echter, dat de Belgische belastingwetgeving aan de toekenning van het au principal que la législation fiscale belge soumet l'octroi du
voordeel van het huwelijksquotiënt de objectieve voorwaarde verbindt, bénéfice du quotient conjugal à la condition objective que le conjoint
dat de echtgenoot van de belastingplichtige geen of slechts geringe de l'assujetti ne dispose d'aucun revenu professionnel, ou de revenus
beroepsinkomsten geniet, tot een geïndexeerd maximumbedrag van 270 000 professionnels faibles, avec un maximum de 270.000 BEF, indexé. En cas
BEF. Bij hogere beroepsinkomsten kan het voordeel van het de revenus professionnels plus élevés, le bénéfice du quotient
huwelijksquotiënt niet worden toegekend en worden de echtgenoten conjugal ne peut pas être accordé et les conjoints seront soumis au
afzonderlijk belast over hun inkomsten. système d'imposition séparée de leurs revenus.
28. Dat de Belgische wetgever sinds 1990 de fictie hanteert, dat 28. Même si le législateur belge a introduit en 1990 une fiction selon
gehuwden als alleenstaanden zijn aan te merken indien een der laquelle les conjoints doivent être considérés comme des isolés
echtgenoten krachtens het protocol vrijgestelde beroepsinkomsten heeft lorsque l'un d'eux recueille des revenus professionnels exonérés par
die hoger zijn dan 270 000 BEF, betekent niet, dat een extra le protocole supérieurs à 270 000 BEF, ceci ne revient pas pour autant
à l'introduction d'une condition supplémentaire contraire à l'article
voorwaarde is ingevoerd die in strijd is met artikel 13 van het 13 du protocole. La cause de l'exclusion du bénéfice réside, en effet,
protocol. De reden voor uitsluiting van het voordeel is immers niet
gelegen in de hoedanigheid van gemeenschapsambtenaar met een salaris non pas dans le fait d'être fonctionnaire communautaire percevant un
van meer dan 270 000 BEF; die uitsluiting vloeit voort uit de algemene salaire supérieur à 270 000 BEF, mais découle de la condition
voorwaarde die zonder onderscheid geldt zowel voor gehuwden wier
echtgenoot ambtenaar is, als voor iedere andere belastingplichtige, générale, qui s'applique de manière non discriminatoire aux conjoints
namelijk de hoogte van de inkomsten die bepalend is voor het recht op dont l'un est fonctionnaire comme à tout autre contribuable, quant au
het betrokken voordeel. Is aan die voorwaarde voldaan, dan kan de montant des revenus ouvrant droit au bénéfice en cause. Cette
echtgenoot van de gemeenschapsambtenaar dus evengoed als ieder ander condition remplie, le conjoint du fonctionnaire communautaire pourrait
aan de Belgische belastingwet onderworpen persoon voor dit dès lors, le cas échéant, tout comme toute autre personne assujettie à
belastingvoordeel in aanmerking komen » (HvJ, 14 oktober 1999, la loi fiscale belge, bénéficier de cet avantage fiscal » (CJCE, 14
C-229/98, Vander Zwalmen en Massart). octobre 1999, C-229/98, Vander Zwalmen et Massart).
B.11.1. Wanneer een echtgenoot als enige beroepsinkomsten heeft B.11.1. Lorsqu'un conjoint est seul à avoir recueilli des revenus
professionnels et qu'il a des revenus professionnels inférieurs à
verkregen en hij minder dan 8.720 euro beroepsinkomsten heeft die bij 8.720 euros qui sont exonérés conventionnellement et qui
overeenkomst zijn vrijgesteld en die niet in aanmerking komen voor de n'interviennent pas pour le calcul de l'impôt afférent à ses autres
berekening van de belasting op zijn andere inkomsten, kunnen zijn revenus, ses revenus imposables peuvent, par application de l'article
belastbare inkomsten, met toepassing van artikel 87 van het WIB 1992, 87 du CIR 1992, être imputés à l'autre conjoint qui n'a pas de revenus
worden toegerekend aan de andere echtgenoot die geen beroepsinkomsten
heeft. professionnels.
B.11.2. Wanneer de bij overeenkomst vrijgestelde beroepsinkomsten, B.11.2. En revanche, lorsque les revenus professionnels exonérés
daarentegen, meer dan 8.720 euro bedragen, kunnen, in dat geval, de conventionnellement dépassent 8.720 euros, les revenus imposables ne
belastbare inkomsten niet worden toegerekend aan de andere echtgenoot peuvent, dans cette hypothèse, être imputés à l'autre conjoint qui n'a
die geen beroepsinkomsten heeft. pas de revenus professionnels.
B.11.3. Aldus wordt de echtgenoot die als enige beroepsinkomsten heeft B.11.3. De la sorte, le conjoint qui est l'unique bénéficiaire de
revenus professionnels et qui bénéficie de revenus professionnels
en die meer dan 8.720 euro beroepsinkomsten heeft die bij overeenkomst dépassant 8.720 euros qui sont exonérés conventionnellement et qui
zijn vrijgesteld en die niet in aanmerking komen voor de berekening n'interviennent pas pour le calcul de l'impôt afférent à ses autres
van de belasting op zijn andere inkomsten, een belastingvoordeel revenus se voit privé d'un avantage fiscal dont bénéficie le conjoint
ontzegd dat de echtgenoot geniet die als enige beroepsinkomsten heeft, qui est l'unique bénéficiaire de revenus professionnels, qui a les
die dezelfde belastbare inkomsten heeft, maar die niet meer dan 8.720 mêmes revenus imposables mais qui ne bénéficie pas de revenus
euro beroepsinkomsten heeft die bij overeenkomst zijn vrijgesteld en professionnels dépassant 8.720 euros qui sont exonérés
die niet in aanmerking komen voor de berekening van de belasting op conventionnellement et qui n'interviennent pas pour le calcul de
zijn andere inkomsten. Die uitsluiting van dat belastingvoordeel l'impôt afférent à ses autres revenus. Cette exclusion de l'avantage
berust derhalve niet op de hoogte van de inkomsten, maar op de fiscal ne repose donc pas sur la hauteur des revenus, mais sur la
hoedanigheid van de betrokkene, te dezen de hoedanigheid van ambtenaar qualité de l'intéressé, en l'occurrence la qualité de fonctionnaire du
van de Raad van de Europese Unie. Conseil de l'Union européenne.
B.11.4. In zoverre hierdoor de voorwaarden die recht geven op een B.11.4. Dans la mesure où les conditions qui donnent droit à un
belastingvoordeel, op discriminerende wijze worden toegepast op de avantage fiscal sont ainsi appliquées de manière discriminatoire aux
ambtenaren van de Raad van de Europese Unie, vloeit uit de voormelde fonctionnaires du Conseil de l'Union européenne, il découle de la
rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie voort dat jurisprudence précitée de la Cour de justice de l'Union européenne que
dit niet bestaanbaar is met het voormelde artikel 13 van het Protocol cette situation n'est pas compatible avec l'article 13 précité du
van 8 april 1965 « betreffende de voorrechten en immuniteiten van de Protocole du 8 avril 1965 « sur les privilèges et immunités des
Europese Gemeenschappen ». Communautés européennes ».
B.12. Bovendien blijkt uit de in B.8 aangehaalde parlementaire B.12. Il ressort en outre des travaux préparatoires cités en B.8 que
voorbereiding, dat de wetgever beoogde te verhinderen dat wanneer één le législateur entendait éviter que, lorsqu'un seul conjoint bénéficie
echtgenoot vrijgestelde inkomsten zonder progressievoorbehoud en de de revenus exonérés sans réserve de progressivité et l'autre de
andere echtgenoot belastbare bedrijfsinkomsten geniet, een deel van de revenus professionnels imposables, une quote-part des revenus de ce
inkomsten van die laatste met toepassing van artikel 87 van het WIB 1992 aan de eerste zou worden toegerekend. De wetgever wenste aldus te vermijden dat een gezin waarin elk van de twee echtgenoten over beroepsinkomsten beschikken, zou worden beschouwd als een gezin waarin slechts één van de echtgenoten beroepsinkomsten heeft verkregen door het feit dat de inkomsten van de andere echtgenoot bij overeenkomst zijn vrijgesteld. In het in B.4 beschreven geval waartoe het Hof zijn onderzoek beperkt, heeft slechts één van de echtgenoten voor meer dan 8.720 euro aan vrijgestelde beroepsinkomsten verkregen. B.13. Het in B.5.1 vermelde verschil in behandeling is niet redelijk verantwoord. dernier soit imputée au premier par application de l'article 87 du CIR 1992. Le législateur souhaitait ainsi éviter qu'un ménage dont chaque conjoint dispose de revenus professionnels soit considéré comme un ménage dont un seul conjoint recueille des revenus professionnels du fait que les revenus de l'autre sont exonérés conventionnellement. Dans l'hypothèse décrite en B.4 à laquelle la Cour limite son examen, un seul conjoint a recueilli des revenus professionnels exonérés dépassant 8 720 euros. B.13. La différence de traitement mentionnée en B.5.1 n'est pas raisonnablement justifiée.
B.14. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. B.14. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative.
B.15. Gelet op het voorgaande dienen de door de verzoekende partijen B.15. Eu égard à ce qui précède, les questions préjudicielles
voor het verwijzende rechtscollege opgeworpen prejudiciële vragen aan soulevées par les parties requérantes devant la juridiction a quo ne
het Hof van Justitie van de Europese Unie niet te worden gesteld. doivent pas être posées à la Cour de justice de l'Union européenne.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 126, § 2, eerste lid, 4°, van het Wetboek van de L'article 126, § 2, alinéa 1er, 4°, du Code des impôts sur les revenus
inkomstenbelastingen 1992, zoals van toepassing voor het aanslagjaar 1992, tel qu'il était applicable pour l'exercice d'imposition 2008,
2008, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre, viole les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que, lorsque le
wanneer de echtgenoot die als enige beroepsinkomsten heeft verkregen, conjoint qui est l'unique bénéficiaire de revenus professionnels a des
meer dan 8.720 euro beroepsinkomsten heeft die bij overeenkomst zijn revenus professionnels de plus de 8 720 euros qui sont exonérés
vrijgesteld en die niet in aanmerking komen voor de berekening van de conventionnellement et qui n'interviennent pas pour le calcul de
belasting op zijn andere inkomsten, zijn andere belastbare l'impôt afférent à ses autres revenus, ses autres revenus
professionnels imposables ne peuvent pas, par application de l'article
beroepsinkomsten niet, met toepassing van artikel 87 van hetzelfde 87 du même Code, être imputés à l'autre conjoint qui n'a pas de
Wetboek, kunnen worden toegerekend aan de andere echtgenoot die geen
beroepsinkomsten heeft. revenus professionnels.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 29 maart 2012. la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 29 mars 2012.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^