← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 179/2011 van 17 november 2011 Rolnummer 5204 In zake : de
vordering tot schorsing van de wet van 1 juni 2011 tot instelling van een verbod op het dragen van kleding
die het gezicht volledig dan wel grotendeels verber Het Grondwettelijk
Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 179/2011 van 17 november 2011 Rolnummer 5204 In zake : de vordering tot schorsing van de wet van 1 juni 2011 tot instelling van een verbod op het dragen van kleding die het gezicht volledig dan wel grotendeels verber Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 179/2011 du 17 novembre 2011 Numéro du rôle : 5204 En cause : la demande de suspension de la loi du 1 er juin 2011 visant à interdire le port de tout vêtement cachant totalement ou de manière principale le visa La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges L. La(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 179/2011 van 17 november 2011 | Extrait de l'arrêt n° 179/2011 du 17 novembre 2011 |
| Rolnummer 5204 | Numéro du rôle : 5204 |
| In zake : de vordering tot schorsing van de wet van 1 juni 2011 tot | En cause : la demande de suspension de la loi du 1er juin 2011 visant |
| instelling van een verbod op het dragen van kleding die het gezicht | à interdire le port de tout vêtement cachant totalement ou de manière |
| volledig dan wel grotendeels verbergt, ingesteld door Elisabeth Cohen. | principale le visage, introduite par Elisabeth Cohen. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de | composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges L. |
| rechters L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en P. | Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et P. Nihoul, |
| Nihoul, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder | assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président R. |
| voorzitterschap van voorzitter R. Henneuse, | Henneuse, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de vordering en rechtspleging | I. Objet de la demande et procédure |
| Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 14 september | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 14 |
| 2011 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 15 | septembre 2011 et parvenue au greffe le 15 septembre 2011, une demande |
| september 2011, is een vordering tot schorsing ingesteld van de wet | de suspension de la loi du 1er juin 2011 visant à interdire le port de |
| van 1 juni 2011 tot instelling van een verbod op het dragen van | |
| kleding die het gezicht volledig dan wel grotendeels verbergt | tout vêtement cachant totalement ou de manière principale le visage |
| (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 13 juli 2011) door | (publiée au Moniteur belge du 13 juillet 2011) a été introduite par |
| Elisabeth Cohen, die keuze van woonplaats doet te 1050 Brussel, | Elisabeth Cohen, faisant élection de domicile à 1050 Bruxelles, avenue |
| Louizalaan 208. | Louise 208. |
| Bij hetzelfde verzoekschrift vordert de verzoekende partij eveneens de | Par la même requête, la partie requérante demande également |
| vernietiging van dezelfde wet. | l'annulation de la même loi. |
| Op 21 september 2011 hebben de rechters-verslaggevers J. Spreutels en | Le 21 septembre 2011, en application de l'article 72, alinéa 1er, de |
| L. Lavrysen, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de | |
| bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, het Hof | la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les |
| ervan in kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht | juges-rapporteurs J. Spreutels et L. Lavrysen ont informé la Cour |
| voor te stellen een arrest van onmiddellijk antwoord te wijzen. | qu'ils pourraient être amenés à proposer de rendre un arrêt de réponse immédiate. |
| (...) | (...) |
| II. In rechte | II. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1.1. Artikel 1 van de wet van 1 juni 2011 « tot instelling van een | B.1.1. L'article 1er de la loi du 1er juin 2011 « visant à interdire |
| verbod op het dragen van kleding die het gezicht volledig dan wel | le port de tout vêtement cachant totalement ou de manière principale |
| grotendeels verbergt » bepaalt dat die laatste « een aangelegenheid | le visage » dispose que celle-ci « règle une matière visée à l'article |
| [regelt] als bedoeld in artikel 78 van de Grondwet ». | 78 de la Constitution ». |
| Artikel 2 van dezelfde wet voegt in het Strafwetboek een artikel | L'article 2 de la même loi insère dans le Code pénal un article |
| 563bis in dat luidt : « Met geldboete van vijftien euro tot vijfentwintig euro en met gevangenisstraf van een dag tot zeven dagen of met een van deze straffen alleen worden gestraft, zij die zich, behoudens andersluidende wetsbepalingen, in de voor het publiek toegankelijke plaatsen begeven met het gezicht geheel of gedeeltelijk bedekt of verborgen, zodat zij niet herkenbaar zijn. Het eerste lid geldt echter niet voor hen die zich in de voor het publiek toegankelijke plaatsen begeven met het gezicht geheel of gedeeltelijk bedekt of verborgen, zodat zij niet herkenbaar zijn, en wel krachtens arbeidsreglementen of een politieverordening naar | 563bis, libellé comme suit : « Seront punis d'une amende de quinze euros à vingt-cinq euros et d'un emprisonnement d'un jour à sept jours ou d'une de ces peines seulement, ceux qui, sauf dispositions légales contraires, se présentent dans les lieux accessibles au public le visage masqué ou dissimulé en tout ou en partie, de manière telle qu'ils ne soient pas identifiables. Toutefois, ne sont pas visés par l'alinéa 1er, ceux qui circulent dans les lieux accessibles au public le visage masqué ou dissimulé en tout ou en partie de manière telle qu'ils ne soient pas indentifiables et ce, en vertu de règlements de travail ou d'une ordonnance de police à |
| aanleiding van feestactiviteiten ». | l'occasion de manifestations festives ». |
| Artikel 3 van de wet van 1 juni 2011 voegt in artikel 119bis, § 2, van | L'article 3 de la loi du 1er juin 2011 insère, dans l'article 119bis, |
| de Nieuwe Gemeentewet, een verwijzing naar de voormelde bepaling in | § 2, de la Nouvelle Loi communale, une référence à la disposition |
| teneinde de gemeenteraad ertoe te machtigen elke inbreuk op die | précitée afin d'habiliter le conseil communal à sanctionner d'une |
| amende administrative toute infraction à cette disposition pénale. Il | |
| strafbepaling te bestraffen met een administratieve geldboete. | insère, en outre, deux autres références à la même disposition pénale |
| Daarnaast voegt het in artikel 119bis, §§ 7 en 8, van de Nieuwe | dans l'article 119bis, §§ 7 et 8, de la Nouvelle Loi communale, |
| Gemeentewet, dat betrekking heeft op de administratieve procedure voor | relatif à la procédure administrative d'infliction d'une telle amende. |
| het opleggen van een dergelijke geldboete, twee andere verwijzingen | |
| naar dezelfde strafbepaling in. | |
| B.1.2. De wet van 1 juni 2011 is in werking getreden op de tiende dag | B.1.2. La loi du 1er juin 2011 est entrée en vigueur le dixième jour |
| na de bekendmaking ervan, namelijk 23 juli 2011. | suivant sa publication, soit le 23 juillet 2011. |
| B.2. Luidens artikel 20, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 | B.2. Aux termes de l'article 20, 1°, de la loi spéciale du 6 janvier |
| op het Grondwettelijk Hof kan tot de schorsing van een wetsbepaling | 1989 sur la Cour constitutionnelle, la suspension d'une disposition |
| alleen worden besloten indien ernstige middelen worden aangevoerd en | législative ne peut être décidée que si des moyens sérieux sont |
| indien de onmiddellijke toepassing van die bepaling een moeilijk te | invoqués et si l'application immédiate de cette disposition risque de |
| herstellen ernstig nadeel kan berokkenen. | causer un préjudice grave difficilement réparable. |
| B.3. De schorsing door het Hof van een wetsbepaling moet het immers | B.3. La suspension par la Cour d'une disposition législative doit, en |
| mogelijk maken te voorkomen dat de onmiddellijke toepassing ervan de | effet, permettre d'éviter que son application immédiate cause au |
| verzoeker een ernstig nadeel berokkent dat niet of slechts moeilijk | requérant un préjudice grave, qui ne pourrait être réparé ou qui ne |
| zou kunnen worden hersteld wanneer die bepaling wordt vernietigd. | pourrait l'être que difficilement en cas d'annulation de cette disposition. |
| Uit artikel 22 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 blijkt dat, om | Il ressort de l'article 22 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 que, |
| te voldoen aan de tweede voorwaarde van artikel 20, 1°, van die wet, | pour satisfaire à la deuxième condition de l'article 20, 1°, de cette |
| het verzoekschrift waarbij een vordering tot schorsing wordt ingesteld | loi, la requête portant une demande de suspension doit contenir un |
| concrete en precieze feiten moet uiteenzetten die kunnen aantonen dat | exposé de faits concrets et précis de nature à établir que |
| de onmiddellijke toepassing van de bestreden bepaling de verzoeker een | l'application immédiate de la disposition attaquée risque de causer un |
| moeilijk te herstellen ernstig nadeel kan berokkenen. Die persoon moet | préjudice grave difficilement réparable au requérant. Celui-ci doit |
| met name het bestaan van het risico van een nadeel, de ernst ervan en | notamment faire la démonstration de l'existence du risque de |
| het verband tussen dat risico en de toepassing van de bestreden bepaling aantonen. B.4.1. Te dezen wordt het Hof in de uiteenzetting van het verzoekschrift verzocht een onderscheid te maken tussen drie risico's van een ernstig en onherstelbaar nadeel. B.4.2. De verzoekster voert in de eerste plaats aan dat de onmiddellijke toepassing van de wet van 1 juni 2011 afbreuk doet aan verschillende van haar fundamentele rechten en vrijheden, alsook aan die van de samenleving waarin zij leeft. Zij maakt evenwel geen gewag van concrete en nauwkeurige feiten die voldoende aantonen dat de toepassing van die wet haar een moeilijk te herstellen nadeel kan berokkenen. Bovendien is het aangevoerde nadeel niet persoonlijk in zoverre het | préjudice, de sa gravité et de son lien avec l'application de la disposition attaquée. B.4.1. En l'espèce, les développements de la requête invitent la Cour à distinguer trois risques de préjudice grave et irréparable. B.4.2. La requérante soutient, d'abord, que l'application immédiate de la loi du 1er juin 2011 porte atteinte à plusieurs de ses droits et libertés fondamentaux, ainsi qu'à ceux de la société dans laquelle elle vit. Elle ne fait cependant pas état de faits concrets et précis démontrant à suffisance que l'application de cette loi risque de lui causer un préjudice difficilement réparable. Au surplus, en ce qu'il concerne la société dans laquelle vit la |
| betrekking heeft op de samenleving waarin de verzoekster leeft. | requérante, le préjudice allégué n'est pas personnel. |
| B.4.3. De verzoekster verklaart vervolgens dat de onmiddellijke | B.4.3. La requérante affirme, ensuite, que l'application immédiate de |
| toepassing van de wet van 1 juni 2011 haar blootstelt aan een | la loi du 1er juin 2011 l'expose à une sanction pénale ou |
| strafrechtelijke of administratieve sanctie wanneer een ambtenaar die | administrative si un fonctionnaire compétent pour le constat de |
| bevoegd is om het bij artikel 563bis van het Strafwetboek ingevoerde misdrijf vast te stellen, van mening is dat zij niet herkenbaar is om reden van de manier waarop zij haar gezicht zou verbergen in een voor het publiek toegankelijke plaats. Zij voegt eraan toe dat die wet de overheid of andere derden die gebruik maken van bewakingscamera's in de openbare ruimte toelaat om beelden van haar te verzamelen, te verwerken, te bewaren en te gebruiken die persoonsgegevens bevatten die losstaan van elk misdrijf. De verzoekster zet evenwel niet uiteen in welke zin zij ertoe zou kunnen worden genoopt, vooraleer het Hof uitspraak doet over haar beroep tot vernietiging, haar gezicht te verbergen op een wijze die | l'infraction instaurée par l'article 563bis du Code pénal estime qu'elle n'est pas identifiable en raison de la manière dont elle dissimulerait son visage dans un lieu accessible au public. Elle ajoute que cette loi permet aux autorités ou à d'autres tiers ayant recours à des caméras de surveillance disposées dans l'espace public de rassembler, de traiter, de conserver et d'utiliser des images d'elle, contenant des informations personnelles étrangères à toute infraction. Toutefois, la requérante n'expose pas ce qui l'obligerait, avant que la Cour ne statue sur son recours en annulation, à dissimuler son visage de manière incompatible avec le prescrit de l'article 563bis du |
| niet verenigbaar is met de voorschriften van artikel 563bis van het | Code pénal et, par conséquent, de s'exposer à une sanction. |
| Strafwetboek en zich bijgevolg bloot te stellen aan een sanctie. | La requérante n'indique pas davantage en quoi l'application des |
| De verzoekster geeft evenmin aan hoe de toepassing van de bestreden bepalingen zou toelaten dat ofwel een gebruik van bewakingscamera's conform de bestaande reglementering tot bescherming van het privéleven ofwel identiteitscontroles door de politie haar een ernstig nadeel berokkenen. B.4.4. De verzoekster voert ten slotte aan dat de onmiddellijke toepassing van de wet van 1 juni 2011 de vrijheid van godsdienst in het geding brengt, die een van de grondslagen van een democratische maatschappij vormt, hetgeen haar een onherstelbaar nadeel zou berokkenen als ongelovige burger van een democratische samenleving die de mensenrechten eerbiedigt. Zij onderstreept dat, volgens het | dispositions attaquées permettrait que soit un usage de caméras de surveillance conforme à la réglementation existante visant à protéger la vie privée, soit des contrôles d'identité par la police lui causent un grave préjudice. B.4.4. La requérante soutient, enfin, que l'application immédiate de la loi du 1er juin 2011 remet en cause la liberté de religion, qui constitue l'un des fondements d'une société démocratique, ce qui lui causerait un préjudice irrémédiable en tant que citoyenne athée d'une société démocratique et respectueuse des droits de l'homme. Elle |
| Europees Hof voor de Rechten van de Mens, de vrijheid van godsdienst ook een « kostbaar goed » voor de ongelovigen is. In de veronderstelling dat het bestaat, is het aangevoerde nadeel niet persoonlijk, aangezien het zich niet onderscheidt van het nadeel dat iedere andere persoon zou lijden die die vrijheid wil respecteren. Het is bovendien niet moeilijk te herstellen, aangezien het zou verdwijnen indien het Hof na het onderzoek van het beroep tot vernietiging zou beslissen de bestreden bepaling te vernietigen. B.5. Uit hetgeen voorafgaat, vloeit voort dat de verzoekster niet voldoende aantoont dat de onmiddellijke toepassing van de wet van 1 | souligne que, selon la Cour européenne des droits de l'homme, la liberté de religion constitue aussi un « bien précieux » pour les athées. A supposer qu'il existe, le préjudice allégué n'est pas personnel, puisqu'il ne se distingue pas de celui que subirait toute autre personne soucieuse du respect de cette liberté. Il n'est, de plus, pas difficilement réparable, puisqu'il disparaîtrait si, au terme de l'examen du recours en annulation, la Cour décidait d'annuler la disposition attaquée. B.5. Il ressort de ce qui précède que la requérante ne prouve pas à |
| juni 2011 haar een moeilijk te herstellen ernstig nadeel kan | suffisance que l'application immédiate de la loi du 1er juin 2011 |
| berokkenen, zodat niet is voldaan aan een van de voorwaarden vereist | risque de lui causer un préjudice grave difficilement réparable, de |
| sorte qu'il n'est pas satisfait à l'une des conditions requises par | |
| bij artikel 20, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari 1989. | l'article 20, 1°, de la loi spéciale du 6 janvier 1989. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| verwerpt de vordering tot schorsing. | rejette la demande de suspension. |
| Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
| artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 17 november 2011. | la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 17 novembre 2011. |
| De griffier, | Le greffier, |
| P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
| De voorzitter, | Le président, |
| R. Henneuse. | R. Henneuse. |