Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 163/2011 van 20 oktober 2011 Rolnummer 5082 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 2276ter van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door het Hof van Beroep te Bergen. Het Grondwettelijk Hof, samengest wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging "
Uittreksel uit arrest nr. 163/2011 van 20 oktober 2011 Rolnummer 5082 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 2276ter van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door het Hof van Beroep te Bergen. Het Grondwettelijk Hof, samengest wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging Extrait de l'arrêt n° 163/2011 du 20 octobre 2011 Numéro du rôle : 5082 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 2276ter du Code civil, posée par la Cour d'appel de Mons. La Cour constitutionnelle, composée des présid après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procéd(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 163/2011 van 20 oktober 2011 Extrait de l'arrêt n° 163/2011 du 20 octobre 2011
Rolnummer 5082 Numéro du rôle : 5082
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 2276ter van het En cause : la question préjudicielle relative à l'article 2276ter du
Burgerlijk Wetboek, gesteld door het Hof van Beroep te Bergen. Code civil, posée par la Cour d'appel de Mons.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges L.
rechters L. Lavrysen, A. Alen, E. Derycke, J. Spreutels en P. Nihoul, Lavrysen, A. Alen, E. Derycke, J. Spreutels et P. Nihoul, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter R. Henneuse, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président R. Henneuse,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 10 januari 2011 in zake de bvba « Bureau d'études M.A. Par arrêt du 10 janvier 2011 en cause de la SPRL « Bureau d'études M.
Cantillon » tegen de bvba « Couscous Chez Vous », in aanwezigheid van A. Cantillon » contre la SPRL « Couscous Chez Vous », en présence de
de nv « Ethias », vrijwillig tussenkomende partij, waarvan de la SA « Ethias », partie intervenante volontaire, dont l'expédition
expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 13 januari 2011, est parvenue au greffe de la Cour le 13 janvier 2011, la Cour d'appel
heeft het Hof van Beroep te Bergen de volgende prejudiciële vraag de Mons a posé la question préjudicielle suivante :
gesteld : « Schendt artikel 2276ter van het Burgerlijk Wetboek niet de artikelen « L'article 2276ter du Code civil ne viole-t-il pas les articles 10 et
10 en 11 van de Grondwet, in zoverre het, in paragraaf 2 ervan, één 11 de la Constitution, en ce qu'il institue, en son § 2, un délai de
enkele verjaringstermijn van vijf jaar invoert voor de vordering tot prescription unique de 5 ans pour l'action en paiement des frais et
betaling van de kosten en erelonen van de deskundigen, terwijl honoraires des experts, alors que, en son § 1er, il opère une
paragraaf 1 ervan een onderscheid maakt, waarbij de deskundigen aan distinction, en ce que les experts auxquels une mission a été confiée
wie krachtens de wet een taak is opgedragen, zijn ontlast van hun
beroepsaansprakelijkheid en niet meer verantwoordelijk zijn voor de en vertu de la loi sont déchargés de leur responsabilité
bewaring van de stukken, vijf jaar na de indiening van hun verslag, professionnelle et de la conservation des pièces, cinq ans après le
terwijl de andere deskundigen dat pas tien jaar na de beëindiging van dépôt de leur rapport, alors que les autres experts ne le sont que dix
hun taak zijn ? ». ans après l'achèvement de leur mission ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 2276ter van het B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 2276ter du Code
Burgerlijk Wetboek, dat bepaalt : civil, qui dispose :
« § 1. Deskundigen zijn ontlast van hun beroepsaansprakelijkheid en « § 1er. Les experts sont déchargés de leur responsabilité
zijn niet meer verantwoordelijk voor de bewaring van de stukken tien professionnelle et de la conservation des pièces dix ans après
jaar na het beëindigen van hun taak of, als deze hun krachtens de wet l'achèvement de leur mission ou, si celle-ci leur a été confiée en
werd opgedragen, vijf jaar na de indiening van hun verslag. vertu de la loi, cinq ans après le dépôt de leur rapport.
Deze verjaring is niet van toepassing wanneer een deskundige Cette prescription n'est pas applicable lorsque l'expert a été
uitdrukkelijk met het bewaren van bepaalde stukken is belast. constitué expressément dépositaire de pièces déterminées.
§ 2. De vordering van deskundigen tot betaling van kosten en ereloon § 2. L'action des experts en paiement de leurs frais et honoraires se
verjaart na verloop van vijf jaar ». prescrit par cinq ans ».
B.2.1. Aan het Hof wordt gevraagd of de gelijkheid van behandeling die B.2.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité, avec les articles
artikel 2276ter, § 2, invoert tussen de deskundigen aan wie krachtens
de wet een taak is opgedragen en de andere deskundigen, bestaanbaar is
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre de 10 et 11 de la Constitution, de l'identité de traitement que l'article
2276ter, § 2, instaure entre les experts auxquels une mission a été
verjaringstermijn van de vordering tot betaling van de kosten en confiée en vertu de la loi et les autres experts en ce que le délai de
erelonen voor beiden is vastgesteld op vijf jaar, terwijl de termijn prescription de l'action en paiement des frais et honoraires est fixé
waarbinnen hun beroepsaansprakelijkheid in het geding kan worden à cinq ans pour les uns et les autres, alors que celui au cours duquel
gebracht en zij ertoe verplicht zijn de stukken te bewaren, is leur responsabilité professionnelle peut être engagée et l'obligation
vastgesteld op vijf jaar voor de eerstgenoemden en op tien jaar voor de conserver des pièces leur est imposée est fixé à cinq ans pour les
de laatstgenoemden, te rekenen vanaf, naar gelang van het geval, de premiers et à dix ans pour les seconds, à compter, selon le cas, du
indiening van hun verslag of de beëindiging van hun taak (artikel dépôt de leur rapport ou de l'achèvement de leur mission (article
2276ter, § 1). 2276ter, § 1er).
B.2.2. Uit de feiten van de zaak, waarin de toepassing van artikel B.2.2. Il apparaît des faits de l'espèce, où est en cause
2276ter, § 2, in het geding is, blijkt dat de prejudiciële vraag l'application de l'article 2276ter, § 2, que la question préjudicielle
betrekking heeft op de identieke termijn die geldt voor de verjaring
van de vorderingen tot betaling van de kosten en erelonen en niet op porte sur le délai identique prévu pour la prescription des actions en
de verschillende termijn die geldt voor de vordering waarbij de paiement des frais et honoraires et non sur le délai différent prévu
deskundigen aansprakelijk worden gesteld of voor de verplichting die pour l'action engageant la responsabilité des experts ou pour
hun is opgelegd om de stukken te bewaren. Dat gegeven is niet van dien l'obligation qui leur est faite de conserver des pièces. Cette
aard dat het de ontvankelijkheid van de prejudiciële vraag in het circonstance n'est pas de nature à mettre en cause la recevabilité de
geding kan brengen, in tegenstelling tot wat de Ministerraad beweert, la question préjudicielle, contrairement à ce que soutient le Conseil
vermits niet alleen de verwijzende rechter maar ook de parlementaire des ministres, puisqu'une relation entre ces différents délais est
voorbereiding van de in het geding zijnde bepaling een verband tussen établie non seulement par le juge a quo mais aussi par les travaux
die verschillende termijnen legt (Parl. St., Kamer, B.Z. 1988, nr. préparatoires de la disposition en cause (Doc. parl., Chambre, S.E.
367/1, pp. 1 en 2; nr. 367/2, p. 2). 1988, n° 367/1, pp. 1 et 2; n° 367/2, p. 2).
B.2.3. Ofschoon zij zich in objectief verschillende situaties B.2.3. Bien qu'ils se trouvent dans des situations objectivement
bevinden, bevinden de deskundigen aan wie een taak krachtens de wet is différentes, les experts auxquels une mission est confiée en vertu de
opgedragen en de andere deskundigen zich, wanneer zij een vordering la loi et les autres experts se trouvent, quand ils agissent en
tot betaling van kosten en erelonen instellen, in situaties die, in paiement de frais et honoraires, dans des situations qui,
tegenstelling tot wat de Ministerraad beweert, niet in die mate van contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, ne sont pas
elkaar verschillen dat zij niet met elkaar zouden kunnen worden à ce point éloignées qu'elles ne pourraient être comparées.
vergeleken. B.3. Artikel 2276ter van het Burgerlijk Wetboek is in dat Wetboek B.3. L'article 2276ter du Code civil a été inséré dans ce Code par la
ingevoegd bij de wet van 19 februari 1990. Nadat is herinnerd aan loi du 19 février 1990. Les développements de la proposition de loi,
verschillende bepalingen die de beroepsaansprakelijkheid van bepaalde après avoir rappelé diverses dispositions limitant dans le temps la
vrije en intellectuele beroepen in de tijd beperken, wordt in de responsabilité professionnelle de certaines professions libérales et
toelichting bij het wetsvoorstel aangegeven dat tegenover die
beperking « vaak als compensatie een korte of zeer korte verjaring intellectuelles, indiquent que cette limitation a « souvent pour
[staat] voor vorderingen in verband met de vergoeding van de contrepartie une prescription courte ou très courte pour la
handelingen die door beoefenaars van die beroepen gesteld worden » rémunération des actes posés par les titulaires de ces professions »
(Parl. St., Kamer, B.Z. 1988, nr. 367/1, pp. 1 en 2; nr. 367/2, p. 2). (Doc. parl., Chambre, S.E. 1988, n° 367/1, pp. 1 et 2; n° 367/2, p.
Zoals de geïntimeerde partij voor de verwijzende rechter en de 2). Certes, comme l'indiquent la partie intimée devant le juge a quo
Ministerraad aangeven, bestaat tussen die twee beperkingen weliswaar et le Conseil des ministres, ces deux limitations n'ont pas de lien
geen noodzakelijk verband; het is echter niet kennelijk onredelijk nécessaire entre elles; il n'est cependant pas manifestement
rekening te houden met het bestaan van de ene om de andere in te déraisonnable de tenir compte de l'une pour établir l'autre, en
voeren, in het bijzonder wanneer dat reeds het geval is voor andere particulier lorsque tel est déjà le cas pour d'autres professions.
beroepen. De wetgever heeft de beperking in de tijd van de Le législateur a justifié la limitation dans le temps de la
beroepsaansprakelijkheid en de verplichting om de stukken te bewaren, responsabilité professionnelle et de l'obligation de conserver des
verantwoord door een zorg om rechtsonzekerheid te voorkomen, de pièces par un souci de prévenir l'insécurité juridique, de ne pas
deskundigen niet ertoe te verplichten hun bedrijfslokalen te overladen contraindre les experts à encombrer leurs locaux professionnels et de
met dossiers en hun erfgenamen te beschermen, alsook door de protéger leurs héritiers, ainsi que par la considération que les
overweging dat de rechtsvorderingen vandaag sneller worden ingesteld actions en justice sont engagées plus rapidement aujourd'hui qu'elles
dan in het verleden (ibid., nr. 367/1, pp. 2 en 3; nr. 367/2, p. 2). ne l'étaient dans le passé (ibid., n° 367/1, pp. 2 et 3; n° 367/2, p.
Hij heeft evenwel niet aangegeven waarom die beperking in de tijd 2). Il n'a cependant pas indiqué pourquoi cette limitation dans le
verschilt naargelang de deskundige zijn taak al dan niet krachtens de temps diffère suivant que l'expert accomplit sa mission en vertu de la
wet volbrengt. loi ou non.
B.4. In verband met de verjaringstermijn van de vordering tot betaling B.4. En ce qui concerne le délai de prescription de l'action en
van de kosten en erelonen luidt de toelichting bij het voorstel dat de paiement des frais et honoraires, les développements de la proposition
voormelde wet is geworden : qui est devenue la loi précitée indiquent :
« Om het evenwicht te waarborgen lijkt het tevens opportuun en billijk « Par souci d'équilibre, il apparaît aussi opportun et équitable de
om de termijn tijdens welke de deskundigen de betaling van hun kosten limiter à cinq ans le délai pendant lequel les experts peuvent
en erelonen in rechte kunnen vorderen, tot vijf jaar te beperken » réclamer en justice le paiement de leurs frais et honoraires » (ibid.,
(ibid., nr. 367/1, p. 4; in dezelfde zin, nr. 367/2, p. 2). n° 367/1, p. 4; dans le même sens, n° 367/2, p. 2).
B.5. Inzake verjaring is er een zodanige verscheidenheid aan situaties B.5. En matière de prescription, la diversité des situations est telle
dat uniforme regels in het algemeen niet haalbaar zouden zijn en dat que des règles uniformes ne seraient généralement pas praticables et
de wetgever moet kunnen beschikken over een ruime que le législateur doit pouvoir disposer d'un large pouvoir
beoordelingsbevoegdheid wanneer hij die aangelegenheid regelt. Het d'appréciation lorsqu'il règle cette matière. La différence de
verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van personen dat traitement entre certaines catégories de personnes qui découle de
voortvloeit uit de toepassing van verschillende verjaringstermijnen in l'application de délais de prescription différents dans des
verschillende omstandigheden, houdt op zich geen discriminatie in. Van circonstances différentes n'est pas discriminatoire en soi. Il ne
discriminatie zou slechts sprake zijn indien het verschil in
behandeling dat voortvloeit uit de toepassing van die pourrait être question de discrimination que si la différence de
verjaringstermijnen, een onevenredige beperking van de rechten van de traitement qui découle de l'application de ces délais de prescription
daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. entraînait une limitation disproportionnée des droits des personnes
B.6. Te dezen vermocht de wetgever ervan uit te gaan dat de zorg om concernées. B.6. En l'espèce, le législateur a pu considérer que le souci
een evenwicht tot stand te brengen waarnaar in B.4 wordt verwezen, d'équilibre auquel il est fait référence en B.4 n'était pas à ce point
niet dermate dwingend was dat de verjaringstermijn die geldt voor de contraignant que le délai de prescription prévu pour l'action en
vordering tot betaling van de kosten en erelonen de exacte paiement de frais et d'honoraires devrait être le reflet exact de
weerspiegeling zou moeten zijn van die welke geldt inzake de celui prévu en matière de responsabilité professionnelle et de
beroepsaansprakelijkheid en de bewaring van stukken, ongeacht de conservation de pièces, quelle que soit la catégorie de personnes
betrokken categorie van personen. De reden van de verplichtingen concernée. La cause des obligations concernées par ces prescriptions
waarop die verjaringen en termijnen betrekking hebben, is immers et délais est en effet différente, de sorte que la loi peut, suivant
verschillend, zodat de wet, naar gelang van de categorieën van les catégories de personnes qui sont intéressées, prévoir des délais
personen die betrokken zijn, kan voorzien in identieke of
verschillende termijnen. identiques ou différents.
Er kan, enerzijds, worden aanvaard dat het ingewikkelde karakter van On peut admettre, d'une part, que la complexité des matières faisant
de materies die het voorwerp uitmaken van een expertise, kan l'objet d'une expertise puisse justifier que la mise en oeuvre de la
verantwoorden dat de toepassing van de aansprakelijkheid van diegenen responsabilité de ceux qui l'ont réalisée - avec le corollaire que
die ze hebben uitgevoerd - met als gevolg, voor hen, de verplichting constitue, pour ceux-ci, l'obligation de conserver des pièces -
om de stukken te bewaren - een langere termijn verantwoordt dan die justifie un délai plus long que celui qui peut raisonnablement être
welke redelijkerwijze voor hen noodzakelijk kan worden geacht om de considéré comme leur étant nécessaire pour réclamer les sommes qui
aan hen verschuldigde bedragen te vorderen; men kan, anderzijds, leur sont dues; on peut admettre, d'autre part, compte tenu des
rekening houdend met de vijfjarige verjaringen waarin artikel 2262bis, prescriptions quinquennales prévues en matière de responsabilité
§ 1, van het Burgerlijk Wetboek inzake buitencontractuele
aansprakelijkheid voorziet en waarin de artikelen 2276, 2276bis en extracontractuelle par l'article 2262bis, § 1er, du Code civil et en
2276quater van het Burgerlijk Wetboek voorzien met betrekking tot het ce qui concerne la décharge des juges, des avocats et des médiateurs
ontlasten van de rechters, advocaten en schuldbemiddelaars, aanvaarden de dettes par les articles 2276, 2276bis et 2276quater du Code civil
dat de wetgever ervan is uitgegaan dat een dergelijke verjaring, om que le législateur ait estimé qu'une telle prescription ne s'imposait,
redenen van samenhang, alleen nodig was voor de deskundigen die taken pour des raisons de cohérence, que pour ceux des experts qui
krachtens de wet volbrengen, waarbij de andere deskundigen - die accomplissent des missions en vertu de la loi, les autres experts -
handelen op een contractuele basis en buiten het gerechtelijk kader - agissant sur une base contractuelle et en dehors du cadre judiciaire -
onderworpen zijn aan een tienjarige verjaring die vandaag overeenstemt étant soumis à une prescription décennale qui correspond aujourd'hui à
met de gemeenrechtelijke verjaring voor de persoonlijke la prescription de droit commun pour les actions personnelles (article
rechtsvorderingen (artikel 2262bis van het Burgerlijk Wetboek). 2262bis du Code civil).
De nv « Ethias » voert weliswaar aan dat de in het geding zijnde Sans doute la SA « Ethias » fait-elle valoir que les dispositions en
bepalingen, voor de deskundigen aan wie geen taak krachtens de wet is cause peuvent aboutir, en ce qui concerne les experts qui ne sont pas
opgedragen, ertoe kunnen leiden dat hun aansprakelijkheid in het ceux auxquels la mission est confiée en vertu de la loi, à ce que leur
geding wordt gebracht op een ogenblik dat zij geen vordering meer responsabilité puisse être mise en cause à un moment où il ne peuvent
kunnen instellen tot betaling van de aan hen verschuldigde bedragen. plus agir pour obtenir le paiement des sommes qui leur sont dues. Les
De artikelen 10 en 11 van de Grondwet verplichten de wetgever echter articles 10 et 11 de la Constitution n'exigent cependant pas du
niet ertoe dat hij het de deskundige mogelijk maakt die bedragen te législateur qu'il permette à l'expert de réclamer ces sommes aussi
vorderen zolang die laatste aansprakelijk kan worden gesteld, daar er longtemps que sa responsabilité peut être engagée dès lors qu'il n'y a
geen noodzakelijk verband bestaat tussen de twee vorderingen en pas de lien nécessaire entre les deux actions et que des éléments
elementen die de aansprakelijkheid van de deskundige in het geding mettant en cause la responsabilité de l'expert peuvent apparaître bien
brengen, mogelijk veel later verschijnen dan het ogenblik waarop plus tard que le moment auquel il doit raisonnablement être considéré
redelijkerwijs moet worden aangenomen dat hij in staat is de aan hem comme en mesure de réclamer les somme qui lui sont dues.
verschuldigde bedragen te vorderen.
Gelet op die elementen, houdt de in het geding zijnde bepaling geen Compte tenu de ces éléments, la disposition en cause ne porte pas
onevenredige aantasting van de rechten van de betrokkenen in. d'atteinte disproportionnée aux droits des intéressés.
B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 2276ter van het Burgerlijk Wetboek schendt de artikelen 10 en L'article 2276ter du Code civil ne viole pas les articles 10 et 11 de
11 van de Grondwet niet. la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 20 oktober 2011. la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 20 octobre 2011.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
R. Henneuse. R. Henneuse.
^