← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 96/2011 van 31 mei 2011 Rolnummer 4960 In zake : de prejudiciële
vragen betreffende de artikelen 318, § 2, en 331ter van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door
de Rechtbank van eerste aanleg te Nijvel. Het Gr samengesteld uit
de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechters E. De Groot, L. Lavrysen,(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 96/2011 van 31 mei 2011 Rolnummer 4960 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 318, § 2, en 331ter van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Nijvel. Het Gr samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechters E. De Groot, L. Lavrysen,(...) | Extrait de l'arrêt n° 96/2011 du 31 mai 2011 Numéro du rôle : 4960 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 318, § 2, et 331ter du Code civil, posées par le Tribunal de première instance de Nivelles. La Cour co composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Moe(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 96/2011 van 31 mei 2011 | Extrait de l'arrêt n° 96/2011 du 31 mai 2011 |
| Rolnummer 4960 | Numéro du rôle : 4960 |
| In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 318, § 2, en | En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 318, § |
| 331ter van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van | 2, et 331ter du Code civil, posées par le Tribunal de première |
| eerste aanleg te Nijvel. | instance de Nivelles. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de | composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De |
| rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. | Groot, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. |
| Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. Daoût, bijgestaan door | Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du greffier P.-Y. |
| de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter R. | Dutilleux, présidée par le président R. Henneuse, |
| Henneuse, wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
| Bij vonnis van 8 juni 2010 in zake D.L. tegen J.D., waarvan de | Par jugement du 8 juin 2010 en cause de D.L. contre J.D., dont |
| expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 11 juni 2010, heeft | l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 11 juin 2010, le |
| de Rechtbank van eerste aanleg te Nijvel de volgende prejudiciële | Tribunal de première instance de Nivelles a posé les questions |
| vragen gesteld : | préjudicielles suivantes : |
| « - Schendt artikel 318, § 2, van het Burgerlijk Wetboek de artikelen | « - L'article 318, § 2, du Code civil viole-t-il les articles 10, 11 |
| 10, 11 en 22 van de Grondwet en de artikelen 8 en 14 van het Europees | et 22 de la Constitution et les articles 8 et 14 de la Convention |
| Verdrag voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, in | européenne des droits de l'homme et des libertés fondamentales, en ce |
| zoverre die bepaling het de heer [D.L.] onmogelijk maakt om op te | qu'il induit l'impossibilité pour Monsieur [D.L.] de mettre en cause |
| komen tegen zijn afstamming die juridisch is vastgesteld en dit zonder | |
| dat enig concreet en daadwerkelijk belang een dergelijke inmenging kan | sa filiation juridiquement établie et ce sans qu'aucun intérêt concret |
| verantwoorden ? | et effectif soit de nature à justifier une telle ingérence ? |
| - Schenden de artikelen 318, § 2, en 330 van het Burgerlijk Wetboek de | - Les articles 318, § 2, et 330 du Code civil violent-ils les articles |
| artikelen 10, 11 en 22 van de Grondwet en de artikelen 8 en 14 van het | 10, 11 et 22 de la Constitution et les articles 8 et 14 de la |
| Europees Verdrag voor de rechten van de mens en de fundamentele | Convention européenne des droits de l'homme et des libertés |
| vrijheden, in zoverre zij een discriminatie met zich meebrengen tussen | |
| de personen die geboren zijn binnen het huwelijk en diegenen die | fondamentales, en ce qu'elles induisent une discrimination entre les |
| geboren zijn buiten het huwelijk, op het vlak van de latere | personnes nées dans le mariage et celles nées hors mariage au plan de |
| vaststelling van de werkelijke afstammingsband aangezien de eersten, | l'établissement ultérieur du lien de filiation véritable puisque les |
| om hun vaderschap te betwisten, slechts beschikken over 22 jaar, of | premières ne disposent que de 22 ans pour contester leur paternité ou |
| één jaar vanaf de ontdekking van het feit dat diegene die de | d'une année à dater de la découverte du fait que celui qui était le |
| echtgenoot was van hun moeder niet hun vader is, waarbij die | mari de leur mère n'est pas leur père, cette contestation étant un |
| betwisting een noodzakelijke voorwaarde is voor het onderzoek naar het | préalable indispensable à la recherche de paternité, tandis que les |
| vaderschap, terwijl de tweeden in ieder geval over een termijn van 48 | secondes disposent en tout état de cause d'un délai de 48 ans ? ». |
| jaar beschikken ? ». | |
| (...) | (...) |
| III. In rechte | III. En droit |
| (...) | (...) |
| Ten aanzien van de draagwijdte van de prejudiciële vragen | Quant à la portée des questions préjudicielles |
| B.1.1. In een eerste vraag wordt het Hof verzocht zich uit te spreken | B.1.1. Par une première question, la Cour est invitée à se prononcer |
| over de bestaanbaarheid van artikel 318, § 2, van het Burgerlijk | sur la compatibilité de l'article 318, § 2, du Code civil avec les |
| Wetboek met de artikelen 10, 11 en 22 van de Grondwet, in samenhang | articles 10, 11 et 22 de la Constitution lus en combinaison avec les |
| gelezen met de artikelen 8 en 14 van het Europees Verdrag voor de | articles 8 et 14 de la Convention européenne des droits de l'homme en |
| rechten van de mens, in zoverre die bepaling tot gevolg zou hebben een | ce qu'il aurait pour effet d'empêcher un enfant de mettre en cause sa |
| kind te beletten op te komen tegen zijn afstamming van vaderszijde die | filiation paternelle juridiquement établie alors qu'aucun intérêt |
| juridisch is vastgesteld, terwijl geen enkel concreet en daadwerkelijk | |
| belang die inmenging zou verantwoorden. | concret et effectif ne justifierait cette ingérence. |
| B.1.2. In een tweede vraag wordt het Hof verzocht zich uit te spreken | B.1.2. Une seconde question invite la Cour à se prononcer sur la même |
| over dezelfde bepaling van het Burgerlijk Wetboek, alsook over artikel | |
| 331ter van dat Wetboek, in zoverre die bepalingen een discriminatie in | disposition du Code civil ainsi que sur l'article 331ter dudit Code, |
| het leven zouden roepen tussen de personen die zijn geboren binnen het | en ce qu'ils créeraient une discrimination entre les personnes nées |
| huwelijk en diegenen die zijn geboren buiten het huwelijk, aangezien | dans le mariage et celles nées hors mariage, dès lors que les |
| de eersten over een termijn van 22 jaar beschikken om het vermoeden | premières disposent d'un délai de 22 ans pour contester la présomption |
| van vaderschap dat is vastgesteld ten aanzien van de echtgenoot van de | de paternité établie à l'égard du mari de la mère, ou d'une année à |
| moeder te betwisten, of van één jaar te rekenen vanaf de ontdekking | |
| van het feit dat de echtgenoot niet de vader van het kind is, terwijl | compter de la découverte du fait que le mari n'est pas le père de |
| de tweeden over een termijn van 48 jaar beschikken. | l'enfant alors que les secondes disposent d'un délai de 48 ans. |
| B.1.3. In de eerste aan het Hof voorgelegde vraag wordt gewag gemaakt | B.1.3. La première question soumise à la Cour évoque la violation |
| van de eventuele schending van het beginsel van gelijkheid en | éventuelle du principe d'égalité et de non-discrimination consacré par |
| niet-discriminatie verankerd in de artikelen 10 en 11 van de Grondwet | les articles 10 et 11 de la Constitution et celle de l'article 22 de |
| en die van artikel 22 van de Grondwet, in samenhang gelezen met de | |
| artikelen 8 en 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de | la Constitution, lus en combinaison avec les articles 8 et 14 de la |
| mens. Die vraag beoogt de personen die, met toepassing van artikel | Convention européenne des droits de l'homme. Cette question vise les |
| 318, § 2, van het Burgerlijk Wetboek, in de onmogelijkheid zijn om op | personnes qui, en application de l'article 318, § 2, du Code civil, se |
| te komen tegen hun juridisch vastgestelde afstamming. | voient dans l'impossibilité de mettre en cause leur filiation |
| juridiquement établie. | |
| Alleen in de tweede prejudiciële vraag wordt aangegeven ten opzichte | Seule la seconde question préjudicielle indique à l'égard de quelles |
| van welke categorieën van personen de categorieën bedoeld in de eerste | catégories de personnes celles visées par la première question doivent |
| vraag moeten worden vergeleken ten aanzien van het recht op | être comparées quant au droit au respect de leur vie privée. |
| eerbiediging van hun privéleven. Beide vragen dienen samen te worden onderzocht. | Il convient dès lors d'examiner ensemble les deux questions. |
| Ten aanzien van het in het geding zijnde artikel 318, § 2, van het | Quant à l'article 318, § 2, du Code civil en cause |
| Burgerlijk Wetboek | |
| B.2. Artikel 318, §§ 1 en 2, van het Burgerlijk Wetboek bepaalt : | B.2. L'article 318, §§ 1er et 2, du Code civil dispose : |
| « § 1. Tenzij het kind bezit van staat heeft ten aanzien van de | « § 1er. A moins que l'enfant ait la possession d'état à l'égard du |
| echtgenoot, kan het vermoeden van vaderschap worden betwist door de | mari, la présomption de paternité peut être contestée par la mère, |
| moeder, het kind, de man ten aanzien van wie de afstamming vaststaat | l'enfant, l'homme à l'égard duquel la filiation est établie et par la |
| en de persoon die het vaderschap van het kind opeist. | personne qui revendique la paternité de l'enfant. |
| § 2. De vordering van de moeder moet worden ingesteld binnen een jaar | § 2. L'action de la mère doit être intentée dans l'année de la |
| na de geboorte. De vordering van de echtgenoot moet worden ingesteld binnen een jaar na de ontdekking van het feit dat hij niet de vader van het kind is, die van de man die het vaderschap van het kind opeist moet worden ingesteld binnen het jaar na de ontdekking van het feit dat hij de vader van het kind is en die van het kind moet worden ingesteld op zijn vroegst op de dag waarop het de leeftijd van twaalf jaar heeft bereikt en uiterlijk op de dag waarop het de leeftijd van tweeëntwintig jaar heeft bereikt of binnen een jaar na de ontdekking van het feit dat de echtgenoot zijn vader niet is. Indien de echtgenoot overleden is zonder in rechte te zijn opgetreden, terwijl de termijn om zulks te doen nog niet verstreken is, kan zijn vaderschap binnen een jaar na zijn overlijden of na de geboorte, worden betwist door zijn bloedverwanten in de opgaande en in de neerdalende lijn. | naissance. L'action du mari doit être intentée dans l'année de la découverte du fait qu'il n'est pas le père de l'enfant, celle de celui qui revendique la paternité de l'enfant doit être intentée dans l'année de la découverte qu'il est le père de l'enfant et celle de l'enfant doit être intentée au plus tôt le jour où il a atteint l'âge de douze ans et au plus tard le jour où il atteint l'âge de vingt-deux ans ou dans l'année de la découverte du fait que le mari n'est pas son père. Si le mari est décédé sans avoir agi, mais étant encore dans le délai utile pour le faire, sa paternité peut être contestée, dans l'année de son décès ou de la naissance, par ses ascendants et par ses descendants. |
| Het vaderschap dat vaststaat krachtens artikel 317 kan daarenboven | La paternité établie en vertu de l'article 317 peut en outre être |
| worden betwist door de vorige echtgenoot ». | contestée par le précédent mari ». |
| B.3.1. De wet van 31 maart 1987 heeft, zoals het opschrift ervan | B.3.1. La loi du 31 mars 1987 a modifié, comme son intitulé l'indique, |
| aangeeft, verscheidene wetsbepalingen betreffende de afstamming | diverses dispositions légales relatives à la filiation. |
| gewijzigd. Volgens de memorie van toelichting bestond de bedoeling van de wet van | |
| 31 maart 1987 onder meer erin « de waarheid zoveel mogelijk te | Selon l'exposé des motifs, un des objectifs de la loi du 31 mars 1987 |
| benaderen », dat wil zeggen de biologische afstamming (Parl. St., | était de « cerner le plus près possible la vérité », c'est-à-dire la |
| Senaat, 1977-1978, nr. 305, 1, p. 3). In verband met de vaststelling | filiation biologique (Doc. parl., Sénat, 1977-1978, n° 305, 1, p. 3). |
| van de afstamming van vaderszijde is erop gewezen dat « de wil om de | S'agissant de l'établissement de la filiation paternelle, il a été |
| regeling van de vaststelling van de afstamming zo dicht mogelijk de | indiqué que « la volonté de régler l'établissement de la filiation en |
| waarheid te doen benaderen [...] het openstellen van de mogelijkheden | cernant le plus possible la vérité [devait] avoir pour conséquence |
| tot betwisting tot gevolg [behoorde] te hebben » (ibid., p. 12). Uit | d'ouvrir largement les possibilités de contestation » (ibid., p. 12). |
| dezelfde parlementaire voorbereiding blijkt echter dat de wetgever | Toutefois, il ressort des mêmes travaux préparatoires que le |
| tevens de « rust der families » in overweging heeft willen nemen en | législateur a également entendu prendre en considération et protéger « |
| heeft willen beschermen door, indien hiertoe nodig, het zoeken naar de | la paix des familles », en tempérant si nécessaire à cette fin la |
| biologische waarheid te temperen (ibid., p. 15). Hij heeft ervoor | recherche de la vérité biologique (ibid., p. 15). Il a choisi de ne |
| geopteerd niet af te stappen van het adagium « pater is est quem | pas s'écarter de l'adage « pater is est quem nuptiae demonstrant » |
| nuptiae demonstrant » (ibid. p. 11). | (ibid., p. 11). |
| B.3.2. Op het ogenblik van de aanneming van de voormelde wet van 31 | B.3.2. Au moment de l'adoption de la loi du 31 mars 1987 précitée, |
| maart 1987 bepaalde artikel 332 van het Burgerlijk Wetboek, gewijd aan | l'article 332 du Code civil, consacré à l'action en contestation de |
| de vordering tot betwisting van vaderschap : | paternité, disposait : |
| « Het vaderschap dat vaststaat krachtens artikel 315, kan worden | « La paternité établie en vertu de l'article 315 peut être contestée |
| betwist door de echtgenoot, door de moeder en door het kind. | par le mari, par la mère et par l'enfant. |
| [...] | [...] |
| De rechtsvordering van de moeder moet worden ingesteld binnen een jaar | L'action de la mère doit être intentée dans l'année de la naissance et |
| na de geboorte en die van de echtgenoot of van de vorige echtgenoot | celle du mari ou du précédent mari dans l'année de la naissance ou de |
| binnen een jaar na de geboorte of na de ontdekking ervan. | la découverte de celle-ci. |
| De rechtsvordering van het kind moet worden ingesteld uiterlijk vier | Celle de l'enfant doit être intentée au plus tard dans les quatre ans |
| jaar nadat het de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt. Behoudens | à compter du moment où il atteint l'âge de dix-huit ans. Sauf |
| buitengewone omstandigheden is ze niet ontvankelijk wanneer de | circonstance exceptionnelles, elle est irrecevable si le mari a élevé |
| echtgenoot het kind als het zijne heeft opgevoed. | l'enfant comme sien. |
| [...] ». | [...] ». |
| Omdat de wetgever oordeelde dat het toekennen van een vorderingsrecht | Considérant que l'octroi d'un droit d'action dès la naissance pouvait |
| vanaf de geboorte problemen kon doen rijzen in verband met de | soulever le problème de la représentation de l'enfant mineur et |
| vertegenwoordiging van de minderjarige en belangentegenstellingen met | |
| zich kon meebrengen, heeft hij aldus ervoor gekozen het kind een | entraîner des conflits d'intérêts, le législateur a ainsi choisi |
| persoonlijk vorderingsrecht toe te kennen vanaf het ogenblik dat het | d'accorder un droit d'action personnel à l'enfant à partir du moment |
| moet worden geacht zelf een weloverwogen beslissing te kunnen nemen | où celui-ci doit être censé prendre lui-même une décision mûrement |
| (Parl. St., Senaat, 1984-1985, nr. 904-2, pp. 115 e.v.). | réfléchie (Doc. parl., Sénat, 1984-1985, n° 904-2, pp. 115 et s.). |
| B.4.1. Het afstammingsrecht is diepgaand hervormd door de aanneming | B.4.1. Le droit de la filiation a fait l'objet d'une profonde réforme |
| van de wet van 1 juli 2006 « tot wijziging van de bepalingen van het | par l'adoption de la loi du 1er juillet 2006 « modifiant des |
| Burgerlijk Wetboek met betrekking tot het vaststellen van de | dispositions du Code civil relatives à l'établissement de la filiation |
| afstamming en de gevolgen ervan ». | et aux effets de celle-ci ». |
| Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat de wetgever de teksten | Il ressort des travaux préparatoires que le législateur a entendu |
| die ter zake door het Hof werden afgekeurd, heeft willen hervormen en | procéder à une réforme des textes qui ont été censurés par la Cour en |
| rekening heeft willen houden met de sociologische evolutie door de | la matière et tenir compte de l'évolution sociologique en rapprochant |
| afstammingen binnen en buiten het huwelijk dichter bij elkaar te brengen : | la filiation dans le mariage et hors mariage : |
| « De indieners wensen ook de afstammingen binnen en buiten het | « Les auteurs sont également soucieux de permettre un rapprochement de |
| huwelijk dichter bij elkaar te brengen, gelet op de onmiskenbare | la filiation dans le mariage et hors mariage et ce compte tenu de |
| sociologische evolutie van de jongste decennia waarbij het huwelijk | l'évolution sociologique très nette de ces dernières décennies qui |
| almaar vaker met het samenwonen gelijkgesteld wordt. In de 21e eeuw | tendent à une assimilation de plus en plus forte entre le mariage et |
| komt het enigszins archaïsch over dat voor die twee afstammingen | le concubinage. Au XXIème siècle, il devient quelque peu archaïque |
| verschillende regels gelden. De wet van 1987 heeft nagenoeg alle | d'appliquer des règles différentes aux deux filiations. La loi de 1987 |
| a pratiquement gommé toutes les différences pour ce qui concerne les | |
| verschillen uitgevlakt wat de uitwerking betreft, maar ze heeft een | effets mais elle a conservé un mécanisme de présomption de paternité |
| mechanisme van vermoeden van vaderschap in stand gehouden dat | du mari qui aboutit à des conséquences choquantes pour ce qui concerne |
| stuitende gevolgen heeft voor de vaststelling van de afstamming. Zo | l'établissement de la filiation. Ainsi, la Cour d'arbitrage a admis |
| heeft het Arbitragehof in verscheidene arresten aangegeven dat de | dans plusieurs arrêts que le véritable père biologique d'un enfant se |
| echte biologische vader van het kind volkomen machteloos staat als hij | trouvait totalement démuni pour faire établir sa paternité (sauf dans |
| zijn vaderschap wil laten vaststellen (behalve als de moeder en de | l'hypothèse où la mère et le mari sont séparés en vertu de décisions |
| echtgenoot op grond van rechterlijke beslissingen gescheiden zijn). | judiciaires). Encore récemment, la Cour d'arbitrage dans un arrêt n° |
| Onlangs nog heeft het Arbitragehof in een arrest nr. 56/2001 van 8 mei | 56/2001 du 8 mai 2001 a permis à une femme d'exclure totalement la |
| 2001 een vrouw toegestaan het vaderschap van de vader van het kind | |
| volledig uit te sluiten eenvoudigweg omdat ze vóór de geboorte met een | paternité du père de l'enfant simplement parce qu'elle s'était mariée |
| andere man was getrouwd. | avec un autre homme avant la naissance. |
| Dit wetsvoorstel beoogt dus tevens het vermoeden van vaderschap te | La présente proposition a donc également pour objet tout en conservant |
| behouden en er gevolgen aan te geven die nagenoeg dezelfde zijn als | la présomption de paternité du mari de donner à celle-ci des effets à |
| die van een erkenning » (Parl. St., Kamer, 2003-2004, DOC 51-0597/001, | peu près équivalents à ceux d'une reconnaissance » (Doc. parl., |
| pp. 5 en 6). | Chambre, 2003-2004, DOC 51-0597/001, pp. 5 et 6). |
| B.4.2. De wetgever heeft het bezit van staat als grond van | B.4.2. Quant à la possession d'état, le législateur a entendu l'ériger |
| niet-ontvankelijkheid van de vordering tot betwisting van het | en fin de non-recevoir de la demande en contestation de la présomption |
| vermoeden van vaderschap willen invoeren teneinde « de gezinscel van | de paternité afin de « protéger autant que possible la cellule |
| het kind zoveel mogelijk te beschermen door eensdeels het bezit van | |
| staat te behouden die overeenstemt met de situatie van een kind dat | familiale de l'enfant en maintenant, d'une part, la possession d'état |
| door iedereen werkelijk als het kind van zijn ouders wordt beschouwd, | qui correspond à la situation d'un enfant considéré par tous comme |
| ook al strookt dat niet met de biologische afstamming, en anderdeels | étant véritablement l'enfant de ses parents même si cela ne correspond |
| door termijnen te bepalen voor het instellen van de vordering » (Parl. | pas à la filiation biologique, et d'autre part, fixer des délais |
| St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-0597/026, p. 6, en DOC 51-0597/032, p. | d'action » (Doc. parl., Chambre, 2004-2005, DOC 51-0597/026, p. 6, et |
| 31). | DOC 51-0597/032, p. 31). |
| Aan het einde van de bespreking in de Commissie voor de Justitie van | Au terme du débat en Commission de la Justice du Sénat, le ministre de |
| de Senaat heeft de minister van Justitie het belang van het begrip « | la Justice a confirmé l'importance de la notion de possession d'état |
| bezit van staat » bevestigd door het volgende te verklaren : | en déclarant ce qui suit : |
| « Het ontwerp wijzigt reeds een groot aantal regels, en ook al rijzen | « Le projet modifie déjà un nombre important de règles et même si |
| er bij de toepassing van het begrip soms problemen, toch hoeft dit | l'application de la notion de possession d'état présente parfois |
| certaines difficultés en jurisprudence, il n'est pas nécessaire de | |
| niet te worden aangepast. De wetgever heeft er in 1987 voor gekozen | modifier cette institution séculaire. Le législateur de 1987 avait |
| het begrip te behouden om ervoor te zorgen dat de biologische waarheid | choisi de la maintenir afin que la vérité biologique ne l'emporte pas |
| het niet altijd wint van de sociaal-affectieve realiteit. Deze keuze | toujours sur la vérité socio-affective. Ce choix doit être préservé et |
| moet behouden blijven en het bezit van staat hoeft dus niet te worden | la nécessité de modifier le concept de possession d'état ne s'impose |
| aangepast » (Parl. St., Senaat, 2005-2006, nr. 3-1402/7, p. 9). | pas » (Doc. parl., Sénat, 2005-2006, n° 3-1402/7, p. 9). |
| B.4.3.1. Wat meer bepaald de vordering tot betwisting van vaderschap | B.4.3.1. En ce qui concerne plus particulièrement l'action en |
| betreft, werd die bij artikel 7 van de wet van 1 juli 2006 opgenomen | contestation de paternité, celle-ci a été intégrée par l'article 7 de |
| in artikel 318 van het Burgerlijk Wetboek. | la loi du 1er juillet 2006 dans l'article 318 du Code civil. |
| Dat laatste bepaalde toen in paragraaf 2 ervan : | Ce dernier disposait alors, en son paragraphe 2 : |
| « De vordering van de echtgenoot moet worden ingesteld binnen een jaar | « L'action du mari doit être intentée dans l'année de la découverte du |
| na de ontdekking van het feit dat hij niet de vader van het kind is, | fait qu'il n'est pas le père de l'enfant, celle de celui qui |
| die van de man die het vaderschap van het kind opeist moet worden | |
| ingesteld binnen het jaar na de ontdekking van het feit dat hij de | revendique la paternité de l'enfant doit être intentée dans l'année de |
| vader van het kind is en die van het kind moet worden ingesteld op | |
| zijn vroegst op de dag waarop het de leeftijd van twaalf jaar heeft | la découverte qu'il est le père de l'enfant et celle de l'enfant doit |
| bereikt en uiterlijk op de dag waarop het de leeftijd van | être intentée au plus tôt le jour où il a atteint l'âge de douze ans |
| tweeëntwintig jaar heeft bereikt ». | et au plus tard le jour où il atteint l'âge de vingt-deux ans ». |
| B.4.3.2. Artikel 7 van de wet van 1 juli 2006 vindt zijn oorsprong in | B.4.3.2. L'article 7 de la loi du 1er juillet 2006 trouve son origine |
| een amendement nr. 112 dat in de Kamer werd ingediend en waarmee onder | dans un amendement n° 112 déposé à la Chambre, qui entendait préciser, |
| andere werd gepreciseerd dat de vordering van het kind moest worden | entre autres, que l'action de l'enfant devait être intentée au plus |
| ingesteld uiterlijk binnen vier jaar te rekenen vanaf het ogenblik | tard dans les quatre ans à compter du moment où il avait atteint l'âge |
| waarop het de leeftijd van achttien jaar had bereikt. | de dix-huit ans. |
| Dat amendement werd als volgt verantwoord : | Ledit amendement était justifié comme suit : |
| « Het voorgestelde artikel 330 zorgt zowel voor de vordering tot betwisting van de erkenning als voor de vordering tot betwisting van het vermoeden van vaderschap voor een soortgelijke procedure. Ten eerste beoogt het voorgestelde amendement degenen die een vordering mogen instellen te beperken tot de personen die daadwerkelijk belanghebbenden zijn, namelijk de echtgenoot, de moeder, het kind en de persoon die het vaderschap of het moederschap van het kind opeist. Vervolgens lijkt het ons nodig de gezinscel van het kind zoveel mogelijk te beschermen door eensdeels het bezit van staat te behouden die overeenstemt met de situatie van een kind dat door iedereen werkelijk als het kind van zijn ouders wordt beschouwd, ook al strookt dat niet met de biologische afstamming, en anderdeels door termijnen te bepalen voor het instellen van de vordering. Om een leemte te voorkomen tussen de vordering tot betwisting en de erkenning, zoals thans het geval is, wordt ten slotte bepaald dat de beslissing die gevolg geeft aan een vordering tot betwisting die werd | « L'article 330 proposé organise une procédure similaire pour l'action en contestation de reconnaissance et pour l'action en contestation de présomption de paternité. Tout d'abord, l'amendement proposé entend limiter les titulaires d'action aux personnes véritablement intéressées à savoir le mari, la mère, l'enfant et la personne qui revendique la paternité ou la maternité de l'enfant. Ensuite, il nous parait nécessaire de protéger autant que possible la cellule familiale de l'enfant en maintenant, d'une part, la possession d'état qui correspond à la situation d'un enfant considéré par tous comme étant véritablement l'enfant de ses parents même si cela ne correspond pas à la filiation biologique, et d'autre part, en fixant des délais d'action. Enfin, dans un souci d'éviter un vide entre l'action en contestation et la reconnaissance, comme c'est le cas actuellement, il est prévu que la décision qui fait droit à une action en contestation introduite |
| ingesteld door een persoon die beweert de biologische vader of moeder | par une personne qui se prétend être le père ou la mère biologique de |
| van het kind te zijn, van rechtswege de vaststelling van de | l'enfant entraîne de plein droit l'établissement de la filiation du |
| afstammingsband van de verzoeker met zich brengt » (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-0597/026, pp. 4 tot 6). | demandeur » (Doc. parl., Chambre, 2004-2005, DOC 51-0597/026, pp. 4 à 6). |
| B.4.3.3. Dat amendement heeft zelf het voorwerp uitgemaakt van een | B.4.3.3. Cet amendement a lui-même fait l'objet d'un sous-amendement |
| subamendement nr. 134 in de Kamer, dat erin voorzag dat de vordering | n° 134 à la Chambre, prévoyant que l'action de l'enfant devait être |
| van het kind moest worden ingesteld uiterlijk op de dag waarop het de | intentée au plus tard au jour où celui-ci avait atteint l'âge de |
| leeftijd van tweeëntwintig jaar had bereikt. | vingt-deux ans. |
| Het ging erom : | Il s'agissait de : |
| « een einde te maken aan de controverse of artikel 332, vijfde lid, | « mettre fin à la controverse qui consiste à savoir si le libellé de |
| van het Burgerlijk Wetboek een van de ouders toestaat op te treden als | l'article 332, alinéa 5, du Code civil permet à l'un des parents à |
| vertegenwoordiger van de belangen van het minderjarige kind ». | agir en qualité de représentants des intérêts de l'enfant mineur ». |
| Dienaangaande werd gepreciseerd : | Il était précisé à cet égard : |
| « Die controverse is in stand gehouden door onder meer tegenstrijdige | « Cette controverse a notamment été alimentée par des opinions |
| standpunten van de rechtsleer en een onzekere rechtspraak. Toestaan | contradictoires de la doctrine et une jurisprudence hésitante. |
| dat een van de ouders optreedt als vertegenwoordiger van de belangen | Certains soutenaient qu'autoriser [...] l'un des parents à agir en |
| van het minderjarige kind was volgens sommigen in strijd met de | qualité de représentant des intérêts de l'enfant était contraire à la |
| samenhang van de wet omdat zulks de mogelijkheid zou bieden gemakkelijk het verbod te omzeilen om in rechte op te treden na het verstrijken van de termijn van één jaar die geldt voor de vordering van de vader en de moeder. Anderen waren daarentegen van oordeel dat de wetgever, door te bepalen dat de vordering moest worden ingesteld ' ten laatste ' vier jaar te rekenen van het ogenblik waarop het kind de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt, heeft toegestaan dat de minderjarige vóór die tijd in rechte mocht optreden, via zijn wettelijke vertegenwoordiger. Ter wille van de duidelijkheid stellen de indieners van dit amendement dus voor artikel 322, vijfde lid, te wijzigen teneinde aan te geven | cohérence de la loi car cela permettrait de contourner aisément l'interdiction d'agir après le délai d'un an qui règle l'action des père et mère. D'autres estiment qu'en indiquant ' au plus tard ' dans les quatre ans à compter du moment où il avait atteint l'âge de 18 ans, le législateur avait permis que le mineur puisse agir avant ce terme, par l'organe de son représentant légal. Dès lors, dans un souci de clarification, les auteurs du présent amendement suggèrent de modifier le libellé de l'article 322, alinéa |
| dat de vordering tot betwisting van het kind door een van de ouders | 5, actuel en vue de préciser que l'action en contestation de l'enfant |
| kan worden ingesteld vóór het kind achttien jaar oud is of door het | puisse être diligentée par l'un de ses parents avant ses 18 ans et par |
| kind zelf tussen de leeftijd van 18 en 22 jaar » (Parl. St., Kamer, | lui-même entre ses 18 et 22 ans » (Doc. parl., Chambre, 2004-2005, DOC |
| 2004-2005, DOC 51-0597/029, p. 7). | 51-0597/029, p. 7). |
| B.4.3.4. Bij de bespreking ervan in de Senaat heeft de tekst nog het | B.4.3.4. Le texte a encore fait l'objet de plusieurs amendements lors |
| voorwerp uitgemaakt van verschillende amendementen. Zo voorzag een | |
| amendement nr. 37 erin dat het kind zijn vordering ten vroegste kon | de sa discussion au Sénat. Ainsi, un amendement n° 37 prévoyait que |
| inleiden als hij de volle leeftijd van vijftien jaar heeft bereikt en | l'enfant puisse intenter son action au plus tôt le jour où il a |
| uiterlijk vóór hij de volle leeftijd van tweeëntwintig jaar heeft | atteint l'âge de quinze ans accomplis et au plus tard avant d'avoir |
| bereikt (Parl. St., Senaat, 2005-2006, nr. 3-1402/4, p. 9). De | atteint l'âge de vingt-deux ans (Doc. parl., Sénat, 2005-2006, n° |
| leeftijd van vijftien jaar is uiteindelijk teruggebracht tot twaalf | 3-1402/4, p. 9). L'âge de quinze ans a finalement été ramené à douze |
| jaar via een ander amendement nr. 46 dat is verantwoord door het feit | ans par un autre amendement n° 46 justifié par le fait que cet âge est |
| dat op die leeftijd het kind kan worden gehoord en andere vorderingen | celui retenu pour l'audition de l'enfant et d'autres actions à son |
| kan instellen, met dien verstande dat het kind in dat geval niet zelf | égard, étant entendu que ce n'est pas l'enfant lui-même qui pourrait |
| kan optreden maar wel de voogd ad hoc (Parl. St., Senaat, 2005-2006, | agir mais bien le « tuteur ad hoc » (Doc. parl., Sénat, 2005/2006, n° |
| nr. 3-1402/5, p. 6). | 3-1402/5, p. 6). |
| Uiteindelijk zal worden gekozen voor de regel volgens welke de | La règle selon laquelle l'action de l'enfant doit être intentée au |
| vordering van het kind moet worden ingesteld op zijn vroegst op de dag | |
| waarop het de leeftijd van twaalf jaar heeft bereikt en uiterlijk op | plus tôt le jour où il a atteint l'âge de douze ans et au plus tard le |
| de dag waarop het de leeftijd van tweeëntwintig jaar heeft bereikt, | jour où il a atteint l'âge de vingt-deux ans sera finalement retenue, |
| onder verwijzing naar de voormelde amendementen nrs. 37 en 46, alsook | en référence aux amendements nos 37 et 46 précités et à la |
| naar de verantwoording ervoor, ter gelegenheid van de amendementen | justification qui les supporte, à l'occasion des amendements nos 50 et |
| nrs. 50 en 52 (Parl. St., Senaat, 2005-2006, nr. 3-1402/6, pp. 2 en 5) | 52 (Doc. parl., Sénat, 2005/2006, n° 3-1402/6, pp. 2 et 5) adoptés en |
| die in de Commissie voor de Justitie van de Senaat zijn aangenomen | Commission de la Justice du Sénat (Doc. parl., Sénat, 2005-2006, n° |
| (Parl. St., Senaat, 2005-2006, nr. 3-1402/7, p. 60). | 3-1402/7, p. 60). |
| B.5.1. Door de artikelen 368 tot 370 van de wet van 27 december 2006 | B.5.1. Par les articles 368 à 370 de la loi du 27 décembre 2006 |
| houdende diverse bepalingen (I), beoogde de wetgever de wet van 1 juli | portant des dispositions diverses (I), le législateur a entendu |
| corriger la loi du 1er juillet 2006. | |
| B.5.2. L'exposé des motifs du projet ayant abouti à l'adoption de la | |
| loi du 27 décembre 2006 mentionne : | |
| 2006 te verbeteren. B.5.2. De memorie van toelichting bij het ontwerp dat geleid heeft tot | « La loi du 1er juillet 2006 impose des délais préfix pour les |
| de aanneming van de wet van 27 december 2006 vermeldt : | |
| « De wet van 1 juli 2006 legt vooraf bepaalde termijnen op voor de | contestations de paternité. Pour les différents intéressés, le point |
| vaderschapsbetwistingen. Voor de diverse betrokkenen kan het startpunt | de départ du délai peut être différé puisque la date à prendre en |
| van de termijn worden uitgesteld, aangezien de datum die in aanmerking | considération est celle de la prise de connaissance du caractère |
| moet worden genomen die is van de kennisname van het onjuiste karakter | erroné du lien de filiation. Seule l'action de l'enfant ne bénéficiait |
| van de band van afstamming. Alleen de vordering van het kind genoot | pas de cette possibilité. Il y a lieu de corriger cette restriction |
| niet van deze mogelijkheid. Deze beperking moet verbeterd worden, want | |
| men zou die als discriminerend kunnen beschouwen » (Parl. St., Kamer, | qui pourrait être considérée comme discriminatoire » (Doc. parl., |
| 2006-2007, DOC 51-2760/001, p. 239; Parl. St., Senaat, 2006-2007, nr. | Chambre, 2006-2007, DOC 51-2760/001, p. 239; Doc. parl., Sénat, |
| 3-1988/4, pp. 3 en 4). | 2006-2007, n° 3-1988/4, pp. 3 et 4). |
| Ten aanzien van artikel 331ter van het Burgerlijk Wetboek | Quant à l'article 331ter du Code civil |
| B.6.1. Vóór de aanneming van de wet van 31 maart 1987, bepaalde | B.6.1. Avant l'adoption de la loi du 31 mars 1987, l'article 331ter du |
| artikel 331ter van het Burgerlijk Wetboek : | Code civil disposait : |
| « Wanneer de wet geen kortere termijn stelt, verjaren de vorderingen | « Lorsque la loi ne prévoit pas un délai plus court, les actions |
| betreffende de afstamming door verloop van 30 jaar te rekenen van de | relatives à la filiation se prescrivent par 30 ans à compter du jour |
| dag waarop het kind de staat die hij inroept is ontzegd, of van de dag | où l'enfant a été privé de l'état qu'il réclame, ou a commencé à jouir |
| waarop hij in het bezit van de betwiste staat is gekomen ». | de l'état qui lui est contesté ». |
| Toen een lid van de Commissie voor de Justitie van de Senaat vroeg of | Alors qu'un membre de la Commission de la Justice du Sénat demandait |
| de in dat artikel vermelde termijn niet zou moeten worden ingekort, | s'il ne fallait pas abréger le délai prévu par cet article, il a été |
| werd geantwoord « dat het verkieslijker [was] geen tijdsbeperking in | répondu : « il [était] préférable de ne pas insérer de limitation dans |
| te lassen als er geen bezit van staat is. De tekst gaat immers uit van | le temps lorsqu'il n'y a pas de possession d'état. En effet, le texte |
| de hypothese dat de staat bestond, doch op een bepaald ogenblik werd | part de l'hypothèse que l'état existait, mais qu'il a été refusé à un |
| ontzegd » (Parl. St., Senaat, 1984-1985, nr. 904/2, p. 105). | certain moment » (Doc. parl., Sénat, 1984-1985, n° 904/2, p. 105). |
| De tekst is aldus ongewijzigd aangenomen. | Le texte a ainsi été adopté sans modification. |
| B.6.2. Artikel 17 van de wet van 1 juli 2006 heeft de voormelde | B.6.2. L'article 17 de la loi du 1er juillet 2006 a remplacé la |
| bepaling vervangen door de volgende tekst : | disposition précitée par le texte qui suit : |
| « Wanneer de wet geen kortere termijn stelt, verjaren de vorderingen | « Lorsque la loi ne prévoit pas un délai plus court, les actions |
| betreffende de afstamming door verloop van dertig jaar te rekenen van | relatives à la filiation se prescrivent par trente ans à compter du |
| de dag waarop het bezit van staat geëindigd is, of, bij gebreke van | jour où la possession d'état a pris fin ou, à défaut de possession |
| bezit van staat, vanaf de geboorte, of te rekenen van de dag waarop | d'état, à partir de la naissance, ou à compter du jour où l'enfant a |
| het kind in het bezit van staat is gekomen overeenkomstig de staat die | commencé à jouir d'une possession d'état conforme à l'état qui lui est |
| hem werd betwist, waarbij artikel 2252 onverkort van toepassing blijft. | contesté, sans préjudice de l'article 2252. |
| Artikel 2253 is niet van toepassing. | L'article 2253 n'est pas applicable. |
| De in dit artikel bepaalde verjaringstermijn geldt niet voor de op | Le délai de prescription prévu par le présent article ne s'applique |
| artikel 329bis gegronde vorderingen ». | pas aux actions fondées sur l'article 329bis ». |
| Een inkorting van die termijn tot een verjaringstermijn van tien jaar | Une réduction de ce délai à un délai de prescription de dix ans avait |
| werd in het oorspronkelijke voorstel overwogen teneinde zich te | été envisagée dans la proposition initiale afin de s'aligner sur le |
| conformeren aan de verjaringstermijn van het gemeen recht (Parl. St., | délai de prescription de droit commun (Doc. parl., Chambre, 2003-2004, |
| Kamer, 2003-2004, DOC 51-0597/001, pp. 11, 17 en 18; Parl. St., Kamer, | DOC 51-0597/001, pp. 11, 17 et 18; Doc. parl., Chambre, 2003-2004, DOC |
| 2003-2004, DOC 51-0597/032, p. 48). De dertigjarige termijn is evenwel | 51-0597/032, p. 48). Le délai trentenaire a toutefois été maintenu, à |
| gehandhaafd, op initiatief van een amendement van de Regering dat als | l'initiative d'un amendement du Gouvernement justifié comme suit : |
| volgt werd verantwoord : « De specificiteit van de vorderingen inzake de afstamming | « La spécificité des actions relatives à la filiation justifie le |
| rechtvaardigt het behouden van een verschil in behandeling in | |
| vergelijking met de verjaringstermijn van het gemeen recht (10 jaar | maintien d'une différence de traitement par rapport au délai de |
| sedert 1998). Zie advies van de Raad van State en dat van de | prescription de droit commun (10 ans depuis 1998). Voyez l'avis du |
| ondervraagde specialisten » (Parl. St., Senaat, 2005-2006, nr. | Conseil d'Etat et celui des spécialistes interrogés » (Doc. parl., |
| 3-1402/3, p. 14). | Sénat, 2005-2006, n° 3-1402/3, p. 14). |
| Ten gronde | Quant au fond |
| B.7. Uit de motivering van het vonnis van de verwijzende rechter | B.7. Il ressort des motifs du jugement rendu par le juge a quo que, |
| blijkt dat, volgens de elementen van het dossier, het vermoeden van | d'après les éléments du dossier, la présomption de paternité du mari |
| vaderschap van de echtgenoot van de moeder dat te dezen was | de la mère établie en l'espèce à l'égard du demandeur devant le juge a |
| quo ne correspond ni à la vérité biologique, ni à la vérité | |
| vastgesteld ten aanzien van de eiser voor de verwijzende rechter, niet | socio-affective. La Cour limitera à cette hypothèse l'examen du délai |
| overeenstemt met de biologische waarheid, noch met de socio-affectieve | relatif à l'action en contestation de paternité prescrit par l'article |
| waarheid. Het Hof zal het onderzoek van de bij artikel 318, § 2, van | 318, § 2, du Code civil. |
| het Burgerlijk Wetboek voorgeschreven termijn betreffende de vordering | |
| tot betwisting van vaderschap tot die hypothese beperken. | |
| Het Hof moet dus nagaan of het voormelde artikel 318, § 2, niet op | La Cour doit donc contrôler si l'article 318, § 2, précité porte |
| discriminerende wijze afbreuk doet aan het recht op de eerbiediging | atteinte de manière discriminatoire au droit au respect de la vie |
| van het privéleven, zoals het is verankerd in artikel 22 van de | privée, tel qu'il est consacré par l'article 22 de la Constitution et |
| Grondwet en in artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van | l'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme, de |
| de mens, van het kind dat, bij ontstentenis van bezit van staat, het | l'enfant qui, en l'absence de possession d'état, entend contester la |
| vermoeden van vaderschap wil betwisten dat is vastgesteld ten aanzien | |
| van de echtgenoot van zijn moeder, door de termijnen die dat artikel | présomption de paternité établie à l'égard du mari de sa mère, compte |
| 318, § 2, daartoe voorschrijft. | tenu des délais que cet article 318, § 2, prescrit pour ce faire. |
| B.8. Artikel 22 van de Grondwet bepaalt : | B.8. L'article 22 de la Constitution dispose : |
| « Ieder heeft recht op eerbiediging van zijn privé-leven en zijn | « Chacun a droit au respect de sa vie privée et familiale, sauf dans |
| gezinsleven, behoudens in de gevallen en onder de voorwaarden door de wet bepaald. | les cas et conditions fixés par la loi. |
| De wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel waarborgen de | La loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 garantissent la |
| bescherming van dat recht ». | protection de ce droit ». |
| Artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens bepaalt | L'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme dispose |
| : | : |
| « 1. Eenieder heeft recht op eerbiediging van zijn privéleven, zijn | « 1. Toute personne a droit au respect de sa vie privée et familiale, |
| gezinsleven, zijn huis en zijn briefwisseling. | de son domicile et de sa correspondance. |
| 2. Geen inmenging van enig openbaar gezag is toegestaan met betrekking | 2. Il ne peut y avoir ingérence d'une autorité publique dans |
| tot de uitoefening van dit recht dan voor zover bij de wet is voorzien | l'exercice de ce droit que pour autant que cette ingérence est prévue |
| en in een democratische samenleving nodig is in het belang van 's | par la loi et qu'elle constitue une mesure qui, dans une société |
| lands veiligheid, de openbare veiligheid, of het economisch welzijn | démocratique, est nécessaire à la sécurité nationale, à la sûreté |
| van het land, de bescherming van de openbare orde en het voorkomen van | publique, au bien-être économique du pays, à la défense de l'ordre et |
| strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of de goede zeden, | à la prévention des infractions pénales, à la protection de la santé |
| of voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen ». | ou de la morale, ou à la protection des droits et libertés d'autrui ». |
| Uit de parlementaire voorbereiding van artikel 22 van de Grondwet | Il ressort des travaux préparatoires de l'article 22 de la |
| blijkt dat de Grondwetgever « een zo groot mogelijke concordantie | Constitution que le Constituant a entendu rechercher la plus grande « |
| [heeft willen nastreven] met artikel 8 van het Europees Verdrag tot | concordance [possible] avec l'article 8 de la Convention européenne de |
| Bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden | sauvegarde des droits de l'homme et des libertés fondamentales (CEDH), |
| (EVRM), teneinde betwistingen over de inhoud van dit Grondwetsartikel | afin d'éviter toute contestation sur le contenu respectif de l'article |
| respectievelijk art. 8 van het EVRM te vermijden » (Parl. St., Kamer, | de la Constitution et de l'article 8 de la CEDH » (Doc. parl., |
| 1992-1993, nr. 997/5, p. 2). | Chambre, 1992-1993, n° 997/5, p. 2). |
| B.9. De in het geding zijnde regeling voor de betwisting van het | B.9. Le régime de contestation de la présomption de paternité en cause |
| vermoeden van vaderschap valt onder de toepassing van artikel 22 van | relève de l'application de l'article 22 de la Constitution et de |
| de Grondwet en van artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten | l'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme. |
| van de mens. B.10. Het recht op de eerbiediging van het privéleven en het | B.10. Le droit au respect de la vie privée et familiale, tel qu'il est |
| gezinsleven, zoals het door de voormelde bepalingen wordt gewaarborgd, | garanti par les dispositions précitées, a pour but essentiel de |
| beoogt in wezen de personen te beschermen tegen inmengingen in hun | protéger les personnes contre les ingérences dans leur vie privée et |
| privéleven en hun gezinsleven. | leur vie familiale. |
| Artikel 22, eerste lid, van de Grondwet sluit, evenmin als artikel 8 | Ni l'article 22, alinéa 1er, de la Constitution ni l'article 8 de la |
| van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, een | Convention européenne des droits de l'homme n'excluent une ingérence |
| overheidsinmenging in de uitoefening van dat recht niet uit, maar | d'une autorité publique dans l'exercice de ce droit mais ils exigent |
| beide artikelen vereisen dat in die inmenging wordt voorzien door een | que cette ingérence soit prévue par une disposition législative |
| voldoende precieze wettelijke bepaling, dat zij beantwoordt aan een | suffisamment précise, qu'elle corresponde à un besoin social impérieux |
| dwingende maatschappelijke behoefte en dat zij evenredig is met de | et soit proportionnée à l'objectif légitime qu'elle poursuit. Ces |
| daarmee nagestreefde wettige doelstelling. Die bepalingen houden voor | |
| de overheid bovendien de positieve verplichting in om maatregelen te | dispositions engendrent de surcroît l'obligation positive pour |
| nemen die een daadwerkelijke eerbiediging van het privéleven en het | l'autorité publique de prendre des mesures qui assurent le respect |
| gezinsleven verzekeren, zelfs in de sfeer van de onderlinge | effectif de la vie privée et familiale, même dans la sphère des |
| verhoudingen tussen individuen (EHRM, 27 oktober 1994, Kroon e.a. t. | relations entre les individus (CEDH, 27 octobre 1994, Kroon et autres |
| Nederland, § 31). | c. Pays-Bas, § 31). |
| B.11. De wetgever beschikt bij de uitwerking van een regeling die een | B.11. Le législateur, lorsqu'il élabore un régime qui entraîne une |
| overheidsinmenging in het privéleven inhoudt, over een | ingérence de l'autorité publique dans la vie privée, jouit d'une marge |
| appreciatiemarge om rekening te houden met een billijk evenwicht | d'appréciation pour tenir compte du juste équilibre à ménager entre |
| tussen de tegenstrijdige belangen van het individu en de samenleving | les intérêts concurrents de l'individu et de la société dans son |
| in haar geheel (EHRM, 26 mei 1994, Keegan t. Ierland, § 49; 27 oktober | ensemble (CEDH, 26 mai 1994, Keegan c. Irlande, § 49; 27 octobre 1994, |
| 1994, Kroon e.a. t. Nederland, § 31; 2 juni 2005, Znamenskaya t. | Kroon et autres c. Pays-Bas, § 31; 2 juin 2005, Znamenskaya c. Russie, |
| Rusland, § 28; 24 november 2005, Shofman t. Rusland, § 34). | § 28; 24 novembre 2005, Shofman c. Russie, § 34). |
| Die appreciatiemarge van de wetgever is evenwel niet onbegrensd : om | Cette marge d'appréciation du législateur n'est toutefois pas |
| te oordelen of een wettelijke regeling verenigbaar is met het recht op | illimitée : pour apprécier si une règle législative est compatible |
| de eerbiediging van het privéleven, moet worden nagegaan of de | avec le droit au respect de la vie privée, il convient de vérifier si |
| le législateur a trouvé un juste équilibre entre tous les droits et | |
| wetgever een billijk evenwicht heeft gevonden tussen alle rechten en | intérêts en cause. Pour cela, il ne suffit pas que le législateur |
| belangen die in het geding zijn. Zulks vereist dat de wetgever niet | ménage un équilibre entre les intérêts concurrents de l'individu et de |
| alleen een afweging maakt tussen de belangen van het individu | la société dans son ensemble mais il doit également ménager un |
| tegenover die van de samenleving in haar geheel, maar tevens tussen de | équilibre entre les intérêts contradictoires des personnes concernées |
| tegenstrijdige belangen van de betrokken personen (EHRM, 6 juli 2010, | (CEDH, 6 juillet 2010, Backlund c. Finlande, § 46), sous peine de |
| Backlund t. Finland, § 46), op gevaar af anders een maatregel te nemen | prendre une mesure qui ne serait pas proportionnée aux objectifs |
| die niet evenredig is met de nagestreefde wettige doelstellingen. Die | légitimes poursuivis. Cette balance des intérêts doit conduire à ce |
| belangenafweging moet ertoe leiden dat de biologische en sociale | que la réalité biologique et sociale prévale sur une présomption |
| werkelijkheid primeert op een wettelijk vermoeden indien dat laatste | |
| frontaal ingaat tegen de vastgestelde feiten en de wensen van de | légale heurtant de front les faits établis et les voeux des personnes |
| betrokkenen, zonder dat het iemand een tastbaar voordeel oplevert | concernées, sans réellement profiter à personne (CEDH, 27 octobre |
| (EHRM, 27 oktober 1994, Kroon e.a. t. Nederland, § 40; 24 november | 1994, Kroon et autres c. Pays-Bas, § 40; 24 novembre 2005, Shofman c. |
| 2005, Shofman t. Rusland, § 44; 12 januari 2006, Mizzi t. Malta, § | Russie, § 44; 12 janvier 2006, Mizzi c. Malte, § 113; 10 octobre 2006, |
| 113; 10 oktober 2006, Paulik t. Slovakije, § 46). | Paulik c. Slovaquie, § 46). |
| B.12. Het vaststellen van een verjaringstermijn voor het instellen van | B.12. La fixation d'un délai de prescription pour l'ouverture d'une |
| een vordering tot onderzoek naar het vaderschap kan worden verantwoord | action en recherche de paternité peut se justifier par le souci de |
| door de zorg om de rechtszekerheid en een definitief karakter van de | garantir la sécurité juridique et un caractère définitif aux relations |
| familiale relaties te waarborgen. Om vast te stellen of artikel 8 van | familiales. Pour établir si l'article 8 de la Convention européenne |
| het Europees Verdrag in acht wordt genomen, dient te worden nagegaan | |
| of de Staat een billijk evenwicht heeft ingesteld tussen de op het | est respecté, il y a lieu de vérifier si l'Etat a ménagé un juste |
| spel staande concurrerende rechten en belangen. Aldus dienen niet | équilibre entre les droits et les intérêts concurrents en jeu. Il faut |
| alleen de belangen van het individu te worden afgemeten tegen het | ainsi « non seulement mesurer les intérêts de l'individu à l'intérêt |
| algemeen belang van de gemeenschap in haar geheel, maar dienen ook de | général de la collectivité prise dans son ensemble, mais encore peser |
| op het spel staande concurrerende privébelangen tegen elkaar te worden | les intérêts privés concurrents en jeu » (CEDH, 20 décembre 2007, |
| afgewogen (EHRM, 20 december 2007, Phinikaridou t. Cyprus, §§ 51 tot 53). | Phinikaridou c. Chypre, §§ 51 à 53). |
| B.13. De rust der families en de rechtszekerheid van de familiale | B.13. La paix des familles et la sécurité juridique des liens |
| banden, enerzijds, en het belang van het kind, anderzijds, zijn | familiaux, d'une part, et l'intérêt de l'enfant, d'autre part, |
| legitieme doelstellingen waarvan de wetgever kan uitgaan om een | constituent des buts légitimes dont le législateur peut tenir compte |
| onbeperkte mogelijkheid tot betwisting van het vaderschap te | pour empêcher que la contestation de paternité puisse être exercée |
| verhinderen. | sans limitation. |
| B.14. Door te bepalen dat een kind het vermoeden van vaderschap dat is | B.14. Toutefois, en prévoyant qu'un enfant ne peut plus contester la |
| vastgesteld ten aanzien van de echtgenoot van zijn moeder niet meer | présomption de paternité établie à l'égard du mari de sa mère au-delà |
| kan betwisten na de leeftijd van tweeëntwintig jaar of na het jaar te | de l'âge de vingt deux ans ou de l'année à dater de la découverte du |
| rekenen vanaf de ontdekking van het feit dat diegene die de echtgenoot | fait que celui qui était le mari de sa mère n'est pas son père, alors |
| van zijn moeder was, niet zijn vader is, terwijl dat vermoeden met | que cette présomption ne correspond à aucune réalité ni biologique, ni |
| geen enkele biologische, noch socio-affectieve realiteit overeenstemt, | socio-affective, il est porté atteinte de manière discriminatoire au |
| wordt evenwel op discriminerende wijze afbreuk gedaan aan het recht op | droit au respect de la vie privée de cet enfant. En raison du court |
| de eerbiediging van het privéleven van dat kind. Door de korte | délai de prescription, celui-ci pourrait ne plus disposer de la |
| verjaringstermijn zou het kunnen dat dat kind niet meer beschikt over | possibilité de saisir un juge susceptible de tenir compte des faits |
| de mogelijkheid om zich tot een rechter te wenden die rekening kan | établis ainsi que de l'intérêt de toutes les parties concernées, sans |
| houden met de vaststaande feiten, alsook met het belang van alle | que cela puisse se justifier par le souci de préserver la paix des |
| betrokken partijen, zonder dat een en ander kan worden verantwoord | familles alors que les liens familiaux sont en l'occurrence |
| door de zorg om de rust der families te bewaren terwijl de familiale | |
| banden te dezen onbestaande zijn. | inexistants. |
| B.15. De prejudiciële vragen dienen bevestigend te worden beantwoord. | B.15. Les questions préjudicielles appellent une réponse positive. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| In de in B.7 beschreven hypothese schendt artikel 318, § 2, van het | Dans l'hypothèse décrite en B.7, l'article 318, § 2, du Code civil |
| Burgerlijk Wetboek de artikelen 10, 11 en 22 van de Grondwet, in | viole les articles 10, 11 et 22 de la Constitution, lus en combinaison |
| samenhang gelezen met de artikelen 8 en 14 van het Europees Verdrag | avec les articles 8 et 14 de la Convention européenne des droits de |
| voor de rechten van de mens. | l'homme. |
| Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
| artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 31 mei 2011. | la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 31 mai 2011. |
| De griffier, | Le greffier, |
| P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
| De voorzitter, | Le président, |
| R. Henneuse. | R. Henneuse. |