Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 92/2011 van 31 mei 2011 Rolnummer 4947 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 3, § 1, c), van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 23 juli 1992 betreffende de gewestbelasting ten la Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 92/2011 van 31 mei 2011 Rolnummer 4947 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 3, § 1, c), van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 23 juli 1992 betreffende de gewestbelasting ten la Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 92/2011 du 31 mai 2011 Numéro du rôle : 4947 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 3, § 1 er , c), de l'ordon(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 92/2011 van 31 mei 2011 Extrait de l'arrêt n° 92/2011 du 31 mai 2011
Rolnummer 4947 Numéro du rôle : 4947
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 3, § 1, c), van de En cause : la question préjudicielle concernant l'article 3, § 1er,
ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 23 juli 1992 c), de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 23 juillet
betreffende de gewestbelasting ten laste van bezetters van bebouwde 1992 relative à la taxe régionale à charge des occupants d'immeubles
eigendommen en houders van een zakelijk recht op sommige onroerende bâtis et de titulaires de droits réels sur certains immeubles, tel
goederen, zoals van toepassing vóór de wijziging ervan bij artikel 2 qu'il était applicable avant sa modification par l'article 2 de
van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 1 l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 1er mars 2007,
maart 2007, gesteld door het Hof van Cassatie. posée par la Cour de cassation.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges J.-P.
rechters J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût,
F. Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président R.
voorzitterschap van voorzitter R. Henneuse, Henneuse,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 14 mei 2010 in zake de nv « Résidence Christalain » Par arrêt du 14 mai 2010 en cause de la SA « Résidence Christalain »
tegen het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, waarvan de expeditie ter contre la Région de Bruxelles-Capitale, dont l'expédition est parvenue
griffie van het Hof is ingekomen op 3 juni 2010, heeft het Hof van au greffe de la Cour le 3 juin 2010, la Cour de cassation a posé la
Cassatie de volgende prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Schenden artikel 3, § 1, c), van de ordonnantie van het Brusselse
Hoofdstedelijke Gewest van 23 juli 1992 ' betreffende de « L'article 3, § 1er, c), de l'ordonnance du 23 juillet 1992 de la
gewestbelasting ten laste van bezetters van bebouwde eigendommen en Région de Bruxelles-Capitale relative à la taxe régionale à charge des
houders van een zakelijk recht op sommige onroerende goederen ', in de occupants d'immeubles bâtis et de titulaires de droits réels sur
certains immeubles, dans sa version antérieure à sa modification par
versie van vóór de wijziging ervan bij artikel 2 van de ordonnantie l'article 2 de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 1er
van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 1 maart 2007, in mars 2007, lu en combinaison avec l'article 3, § 1er, a), et, pour
samenhang gelezen met artikel 3, § 1, a), en, voor zover nodig, autant que de besoin, l'article 3, § 1er, a), de ladite ordonnance
artikel 3, § 1, a), van de genoemde ordonnantie, de artikelen 10 en 11 violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution dans
van de Grondwet in de interpretatie volgens welke l'interprétation suivant laquelle
- zij, enerzijds, van de toepassingssfeer van de in die ordonnantie bedoelde belasting de eigenaars uitsluiten van een op het grondgebied van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest gelegen bebouwde eigendom of de houders van zakelijke rechten op een dergelijk goed die dat goed bestemmen voor een gebouw van collectief wonen dat afzonderlijke flats bevat die ieder door een gezin worden betrokken, zoals een seniorenresidentie, - maar, anderzijds, die belasting ten laste leggen van de eigenaars of de houders van zakelijke rechten die dat goed bestemmen voor de collectieve huisvesting van bejaarden, terwijl zowel eerstgenoemden als laatstgenoemden houders zijn van een eigendomsrecht of van andere zakelijke rechten op een gebouw dat - ils excluent, d'une part, du champ d'application de la taxe prévue par cette ordonnance les propriétaires d'un immeuble bâti situé sur le territoire de la Région de Bruxelles-Capitale ou les titulaires de droits réels sur un tel bien qui l'affectent à un établissement d'habitation collective comportant des résidences séparées occupées chacune par un ménage, telle une seigneurie, - mais mettent, d'autre part, cette taxe à charge des propriétaires ou titulaires de droits réels qui affectent ce bien à l'hébergement collectif de personnes âgées, alors que tant les premiers que les seconds sont titulaires d'un droit de propriété ou d'autres droits réels sur un immeuble affecté à un
bestemd is voor bewoning en dus voor een residentiële bestemming ? ». usage d'habitation et donc à un usage résidentiel ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De ordonnantie van 23 juli 1992 van het Brusselse Hoofdstedelijke B.1. L'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 23 juillet
Gewest « betreffende de gewestbelasting ten laste van bezetters van 1992 « relative à la taxe régionale à charge des occupants d'immeubles
bebouwde eigendommen en houders van een zakelijk recht op sommige bâtis et de titulaires de droits réels sur certains immeubles »
onroerende goederen » vestigt een « jaarlijkse belasting geheven ten établit une « taxe annuelle à charge des occupants d'immeubles bâtis
laste van bezetters van bebouwde eigendommen, gelegen op het situés sur le territoire de la Région de Bruxelles-Capitale et de
grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, en van houders van
een zakelijk recht op onroerende eigendommen die niet voor bewoning titulaires de droits réels sur des immeubles non-affectés à la
bestemd zijn » (artikel 2). résidence » (article 2).
Vóór de wijziging ervan bij artikel 2 van de ordonnantie van 1 maart Avant sa modification par l'article 2 de l'ordonnance du 1er mars 2007
2007 « tot wijziging van de ordonnantie van 23 juli 1992 betreffende « modifiant l'ordonnance du 23 juillet 1992 relative à la taxe
de gewestbelasting ten laste van bezetters van bebouwde eigendommen en régionale à charge des occupants d'immeubles bâtis et de titulaires de
houders van een zakelijk recht op sommige onroerende goederen », droits réels sur certains immeubles », l'article 3, § 1er, de
bepaalde artikel 3, § 1, van de ordonnantie van 23 juli 1992 : l'ordonnance du 23 juillet 1992 disposait :
« De belasting is verschuldigd : « La taxe est à charge :
a) door ieder gezinshoofd dat een op het grondgebied van het Brussels a) de tout chef de ménage occupant, à titre de résidence principale ou
Hoofdstedelijk Gewest gelegen bebouwde eigendom volledig of secondaire, tout ou partie d'un immeuble bâti situé sur le territoire
gedeeltelijk als eerste of tweede verblijfplaats bewoont. de la Région de Bruxelles-Capitale.
Volgens deze ordonnantie wordt als gezin beschouwd, ofwel een Constitue un ménage au sens de la présente ordonnance soit une
alleenstaande persoon, ofwel een vereniging van twee of meerdere personne vivant seule, soit la réunion de deux ou plusieurs personnes
personen die gewoonlijk in eenzelfde woning verblijven en er in qui résident habituellement dans le même logement et y ont une vie
gemeenschap leven. In geval van betwisting over de samenstelling van het gezin kan als bewijsstuk een attest betreffende de samenstelling van het gezin, uitgereikt door het gemeentebestuur, geëist worden; b) door eenieder die een op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelegen bebouwde eigendom volledig of gedeeltelijk betrekt, en er voor eigen rekening een al dan niet winstgevende activiteit uitoefent, inclusief een vrij beroep, en door elke rechtspersoon of feitelijke vereniging die er hun maatschappelijke, administratieve, exploitatie- of bedrijfszetel hebben. Onder een feitelijke vereniging moet worden begrepen, een groepering van fysieke personen die, op basis van een schriftelijk contract, in eenzelfde gebouw, zich onder elkaar organiseren en de kosten delen, om de gemeenschappelijke diensten te verzekeren tot uitoefening van eenzelfde beroep, en die desgevallend, de winsten die eruit kunnen voortvloeien onder elkaar delen; c) door de volle eigenaar of, bij gebreke aan een volle eigenaar door de erfpachter, de vruchtgebruiker of de houder van een recht van commune. En cas de contestation quant à la composition du ménage, la production d'un certificat de composition de ménage, délivré par l'administration communale, pourra être exigée à titre de preuve; b) de tout occupant de tout ou partie d'un immeuble bâti situé sur le territoire de la Région de Bruxelles-Capitale et qui y exerce, pour son propre compte, une activité lucrative ou non, en ce compris une profession libérale, et de toute personne morale ou association de fait qui l'occupe à titre de siège social, administratif, d'exploitation ou d'activité. Constitue une association de fait le groupement de personnes physiques pour organiser entre elles, sur la base d'un contrat écrit, dans un même immeuble, et en partageant les frais, les services communs destinés à assurer l'exercice d'une même profession, et, le cas échéant, pour participer aux bénéfices qui pourraient en résulter; c) du propriétaire en pleine propriété ou, à défaut d'un propriétaire en pleine propriété, de l'emphytéote, de l'usufruitier ou du titulaire
gebruik van een bebouwde eigendom of van een gedeelte ervan, gelegen du droit d'usage pour tout ou partie d'immeuble bâti, situé sur le
op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, die niet territoire de la Région de Bruxelles-Capitale, non affecté à l'usage
bestemd is voor een in a) hierboven bedoeld gebruik ». sous a) ci-dessus ».
B.2. Uit het door de verwijzende rechter bezorgde rechtplegingsdossier B.2. Il ressort du dossier de la procédure transmis par le juge a quo
en de motieven van de verwijzingsbeslissing blijkt dat het Hof wordt et des motifs de la décision de renvoi que la Cour est invitée à
verzocht zich uit te spreken over de bestaanbaarheid, met de artikelen
10 en 11 van de Grondwet, van artikel 3, § 1, c), in samenhang gelezen statuer sur la compatibilité, avec les articles 10 et 11 de la
Constitution, de l'article 3, § 1er, c), lu en combinaison avec
met artikel 3, § 1, a), van de ordonnantie van 23 juli 1992, zoals die l'article 3, § 1er, a), de l'ordonnance du 23 juillet 1992, tels
van toepassing waren op het aanslagjaar 2001, in zoverre zij in die qu'ils étaient applicables à l'exercice d'imposition 2001, en ce
zin worden geïnterpreteerd dat zij een verschil in behandeling qu'ils sont interprétés comme établissant une différence de traitement
invoeren tussen twee categorieën van eigenaars van een gebouw met een entre deux catégories de propriétaires d'un immeuble bâti affecté à la
residentiële bestemming voor bejaarden : enerzijds, de eigenaars die résidence de personnes âgées : d'une part, les propriétaires qui
een dergelijk onroerend goed bestemmen voor de exploitatie van een affectent un tel immeuble à l'exploitation d'un établissement
inrichting voor collectieve bewoning met afzonderlijke flats die elk d'habitation collective comportant des résidences séparées occupées
door een gezin worden betrokken (in de zin van artikel 3, § 1, a), van chacune par un ménage (au sens de l'article 3, § 1er, a), de ladite
de voormelde ordonnantie) en, anderzijds, diegenen die een dergelijk ordonnance) et, d'autre part, ceux qui affectent un tel immeuble à
onroerend goed bestemmen voor de collectieve huisvesting van l'hébergement collectif de personnes âgées.
bejaarden. Alleen de laatstgenoemden zouden de in artikel 3, § 1, c), van de Seuls les seconds seraient redevables de la taxe prévue par l'article
ordonnantie van 23 juli 1992 bedoelde belasting verschuldigd zijn op 3, § 1er, c), de l'ordonnance du 23 juillet 1992 sur la surface de
de oppervlakte van het onroerend goed dat voor het verblijf van l'immeuble affectée à la résidence de personnes âgées.
bejaarden is bestemd.
B.3. Voor het aanslagjaar 2001 bedroeg het niet-geïndexeerde bedrag B.3. Pour l'exercice d'imposition 2001, le montant non indexé de la
van de belasting bepaald in artikel 3, § 1, a), van de ordonnantie van taxe prévue par l'article 3, § 1er, a), de l'ordonnance du 23 juillet
23 juli 1992 1 750 frank (artikel 5 van de ordonnantie, vóór de 1992 s'élevait à 1 750 francs (article 5 de l'ordonnance, avant sa
modification par l'article 1er de l'arrêté du Gouvernement de la
wijziging ervan bij artikel 1 van het besluit van 13 december 2001 van Région de Bruxelles-Capitale du 13 décembre 2001 « portant
de Brusselse Hoofdstedelijke Regering « tot invoering van de euro in introduction de l'euro dans les ordonnances et les arrêtés d'exécution
de ordonnanties en de uitvoeringsbesluiten inzake financiën »). en matière de Finances »).
Voor hetzelfde aanslagjaar bedroeg het niet-geïndexeerde bedrag van de Pour le même exercice d'imposition, le montant non indexé de la taxe
belasting bepaald in artikel 3, § 1, c), van dezelfde ordonnantie voor prévue par l'article 3, § 1er, c), de la même ordonnance s'élevait,
de oppervlakten die niet bestemd zijn voor industriële of pour des surfaces non affectées à des activités industrielles ou
ambachtelijke activiteiten, « 200 frank per vierkante meter artisanales, à « 200 francs le mètre carré de surface plancher au-delà
vloeroppervlakte boven de eerste 300 vierkante meter [...] zonder dat des 300 premiers mètres carrés [...] sans qu'elle puisse excéder un
ze een bedrag overeenstemmend met 14 % van het kadastraal inkomen van montant correspondant à 14 % du revenu cadastral, afférent aux
de oppervlakte van de volledige eigendom of een gedeelde ervan, surfaces de tout ou partie d'immeuble, soumises à la taxe » (article
onderworpen aan de belasting, mag overschrijden » (artikel 8, § 1, van 8, § 1er, de l'ordonnance, avant sa modification par l'article 1er de
de ordonnantie, vóór de wijziging ervan bij artikel 1 van het besluit
van 13 december 2001 van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering). l'arrêté du Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale du 13
décembre 2001).
B.4.1. De bij de ordonnantie van 23 juli 1992 ingevoerde B.4.1. La taxe régionale instaurée par l'ordonnance du 23 juillet 1992
gewestbelasting heeft tot doel het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest « a pour objectif de procurer à la Région de Bruxelles-Capitale de «
nieuwe middelen » toe te kennen en « de financiering van het gewest nouvelles ressources » et de « garantir le financement de la Région en
[te] waarborgen. Daarbij wil [de Executieve] echter niet minder alert
zijn voor het beleid inzake huisvesting » (Parl. St., Brusselse restant, toutefois, attentif à la politique du logement » (Doc. parl.,
Hoofdstedelijke Raad, 1991-1992, nr. 184/1, p. 2). Conseil de la Région de Bruxelles-Capitale, 1991-1992, n° 184/1, p.
B.4.2. De ordonnantiegever heeft erover gewaakt dat die belasting ten 2). B.4.2. Le législateur ordonnanciel a veillé à ce que cette taxe soit
laste wordt gelegd van diegenen die de diensten genieten die worden mise à charge des bénéficiaires des services offerts par les autorités
aangeboden door de Brusselse overheden, vooral in de sectoren van de bruxelloises, singulièrement dans les secteurs de la propreté, de la
netheid, de brandveiligheid en de dringende medische hulpverlening lutte contre l'incendie et de l'aide médicale urgente (Doc. parl.,
(Parl. St., Brusselse Hoofdstedelijke Raad, 1991-1992, nr. 183/2, p. Conseil de la Région de Bruxelles-Capitale, 1991-1992, n° 183/2, p. 5;
5; Volledig Verslag, Brusselse Hoofdstedelijke Raad, 16 juli 1992, nr. C.R.I., Conseil de la Région de Bruxelles-Capitale, 16 juillet 1992,
26, p. 791), dit wil zeggen ten laste van diegenen die « n° 26, p. 791), c'est-à-dire à charge de ceux qui créent des « lieux
risicoplaatsen » creëren (Parl. St., Brusselse Hoofdstedelijke Raad, de risques » (Doc. parl., Conseil de la Région de Bruxelles-Capitale,
1991-1992, nr. 183/2, p. 49). 1991-1992, n° 183/2, p. 49).
De eigenaars van « onroerende goederen welke een belangrijke Les propriétaires d'« immeubles développant une surface importante et
oppervlakte innemen en die niet voor bewoning bestemd zijn » vormen qui ne sont pas affectés à la résidence » constituent l'une des
een van de categorieën van belastingschuldigen die, met de betaling catégories de redevables appelés à contribuer, par le paiement de
van die belasting, moeten bijdragen tot de financiering van het Gewest cette taxe, au financement de la Région (Doc. parl., Conseil de la
(Parl. St., Brusselse Hoofdstedelijke Raad, 1991-1992, nr. 184/1, p. Région de Bruxelles-Capitale, 1991-1992, n° 184/1, p. 2). Il s'agit de
2). Het betreft de eigenaars van « oppervlakten die niet voor bewoning propriétaires de « surfaces non affectées à la résidence [qui] ne
zijn bestemd [...] [die] niet [kunnen] worden beschouwd als een peuvent être tenues pour un complément indispensable à l'habitat »
onmisbaar complement voor de woonfunctie » (ibid., p. 3) of « (ibid., p. 3), ou de « propriétaires d'immeubles, non destinés à
eigenaars van gebouwen die niet voor huisvesting bestemd zijn » (Parl. l'habitat » (Doc. parl., Conseil de la Région de Bruxelles-Capitale,
St., Brusselse Hoofdstedelijke Raad, 1991-1992, nr. 183/2, p. 6). 1991-1992, n° 183/2, p. 6).
De keuze van een « lagere belasting » voor de « voor bewoning bestemde Le choix d'une « taxe d'un montant inférieur » pour les « immeubles
gebouwen » vloeit voort uit de wil « het aanbod van woongelegenheid in affectés à la résidence » ou « au logement » découle de la volonté «
Brussel niet te kortwieken » (Parl. St., Brusselse Hoofdstedelijke de ne pas pénaliser l'offre de logement » (Doc. parl., Conseil de la
Raad, 1991-1992, nr. 184/1, p. 2) en « de woonfunctie in Brussel te Région de BruxellesCapitale, 1991-1992, n° 184/1, p. 2) et de «
ontzien » (Parl. St., Brusselse Hoofdstedelijke Raad, 1991-1992, nr. sauvegarder la fonction d'habitat à Bruxelles » (Doc. parl., Conseil
183/2, p. 7). de la Région de Bruxelles-Capitale, 1991-1992, n° 183/2, p. 7).
B.5. Zowel het gebouw dat is bestemd voor de exploitatie van een B.5. Tant l'immeuble bâti affecté à l'exploitation d'un établissement
inrichting voor collectieve bewoning met afzonderlijke flats die elk d'habitation collective comportant des résidences séparées occupées
worden betrokken door een gezin bestaande uit bejaarden, als het chacune par un ménage de personnes âgées que l'immeuble bâti affecté à
gebouw dat is bestemd voor de collectieve huisvesting van dergelijke l'hébergement collectif de telles personnes sont des immeubles
personen, zijn gebouwen met een residentiële bestemming. affectés à la résidence.
Beide vormen, hoewel zij geen klassieke woonfunctie hebben, op zijn Ils constituent tous deux, sinon de l'habitat classique, à tout le
minst een onmisbaar complement voor de woonfunctie. moins un complément indispensable à l'habitat.
Rekening houdend met het door de wetgever nagestreefde doel, is het in Compte tenu de l'objectif poursuivi par le législateur, la différence
B.2 omschreven verschil in behandeling dus niet redelijk verantwoord. de traitement décrite en B.2 n'est donc pas raisonnablement justifiée.
B.6. In die zin geïnterpreteerd dat zij dat verschil in behandeling B.6. Interprétées comme introduisant cette différence de traitement,
invoeren, zijn de in het geding zijnde bepalingen niet bestaanbaar met les dispositions en cause sont incompatibles avec les articles 10 et
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. 11 de la Constitution.
B.7. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. B.7. La question préjudicielle appelle une réponse positive.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 3, § 1, c), van de ordonnantie van het Brusselse L'article 3, § 1er, c), de l'ordonnance de la Région de
Hoofdstedelijke Gewest van 23 juli 1992 betreffende de gewestbelasting Bruxelles-Capitale du 23 juillet 1992 relative à la taxe régionale à
ten laste van bezetters van bebouwde eigendommen en houders van een charge des occupants d'immeubles bâtis et de titulaires de droits
zakelijk recht op sommige onroerende goederen, in samenhang gelezen réels sur certains immeubles, lu en combinaison avec l'article 3, § 1er,
met artikel 3, § 1, a), van dezelfde ordonnantie, en in die zin a), de la même ordonnance et interprété comme établissant une
geïnterpreteerd dat het een verschil in behandeling invoert tussen, différence de traitement entre, d'une part, le propriétaire d'un
enerzijds, de eigenaar van een gebouw die dat onroerend goed bestemt immeuble bâti qui affecte cet immeuble à l'exploitation d'un
voor de exploitatie van een inrichting voor collectieve bewoning met établissement d'habitation collective comportant des résidences
afzonderlijke flats die elk betrokken worden door een gezin - in de séparées occupées chacune par un ménage - au sens de l'article 3, § 1er,
zin van artikel 3, § 1, a), van dezelfde ordonnantie - en, anderzijds, a), de la même ordonnance - et, d'autre part, le propriétaire d'un
de eigenaar van een gebouw die dat onroerend goed bestemt voor de immeuble bâti qui affecte cet immeuble à l'hébergement collectif de
collectieve huisvesting van bejaarden, schendt de artikelen 10 en 11 personnes âgées, viole les articles 10 et 11 de la Constitution.
van de Grondwet.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 31 mei 2011. la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 31 mai 2011.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
R. Henneuse. R. Henneuse.
^