Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 140/2010 van 16 december 2010 Rolnummer 4827 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 23 van de wet van 21 december 1998 betreffende de veiligheid bij voetbalwedstrijden, zoals dat artikel van toepassing was vó Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, de rechters E(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 140/2010 van 16 december 2010 Rolnummer 4827 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 23 van de wet van 21 december 1998 betreffende de veiligheid bij voetbalwedstrijden, zoals dat artikel van toepassing was vó Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, de rechters E(...) Extrait de l'arrêt n° 140/2010 du 16 décembre 2010 Numéro du rôle : 4827 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 23 de la loi du 21 décembre 1998 relative à la sécurité lors des matches de football, tel qu'il était d'appli La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, des juges E. De Gr(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 140/2010 van 16 december 2010 Extrait de l'arrêt n° 140/2010 du 16 décembre 2010
Rolnummer 4827 Numéro du rôle : 4827
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 23 van de wet van 21 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 23 de la loi
december 1998 betreffende de veiligheid bij voetbalwedstrijden, zoals du 21 décembre 1998 relative à la sécurité lors des matches de
dat artikel van toepassing was vóór de vervanging ervan bij de wet van football, tel qu'il était d'application avant son remplacement par la
25 april 2007, gesteld door het Hof van Cassatie. loi du 25 avril 2007, posée par la Cour de cassation.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, de rechters composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, des juges E. De
E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke,
Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey en P. Nihoul, en, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey et P. Nihoul, et, conformément à
overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour
op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter M. Melchior, bijgestaan constitutionnelle, du président émérite M. Melchior, assistée du
door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 16 november 2009 in zake Philippe Hautekiet tegen de Par arrêt du 16 novembre 2009 en cause de Philippe Hautekiet contre
Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is
ingekomen op 8 december 2009, heeft het Hof van Cassatie de volgende l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 8
prejudiciële vraag gesteld : décembre 2009, la Cour de cassation a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 23 van de wet van 21 december 1998 betreffende de « L'article 23 de la loi du 21 décembre 1998 relative à la sécurité
veiligheid bij voetbalwedstrijden, zoals van toepassing voor de lors des matches de football, tel qu'il était d'application avant sa
wijziging van dit artikel door artikel 27 van de wet van 25 april modification par l'article 27 de la loi du 25 avril 2007, viole-t-il
2007, de artikelen 12 en 14 van de Grondwet, al dan niet in samenhang les articles 12 et 14 de la Constitution, combinés ou non avec les
gelezen met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat de articles 10 et 11 de la Constitution, en ce que les notions de '
omschrijvingen ' verstoring van het verloop van een nationale trouble du déroulement d'un match national de football ' et d''
voetbalwedstrijd ' en ' aanzetten tot slagen en verwondingen, haat of incitation à porter des coups et blessures, à la haine ou à
woede ' geen voldoende nauwkeurige normatieve inhoud hebben om een l'emportement ' n'ont pas un contenu normatif suffisamment précis pour
misdrijf te kunnen definiëren en doordat op deze manier een niet te qu'elles puissent définir une infraction et en ce qu'une différence de
verantwoorden verschil in behandeling in het leven wordt geroepen traitement injustifiée est ainsi créée entre les justiciables qui sont
tussen de rechtsonderhorigen die vervolgd worden voor andere strafbare poursuivis pour d'autres faits punissables et ceux qui sont poursuivis
feiten en diegenen die vervolgd worden op grond van artikel 23 van de sur la base de l'article 23 de la loi sur le football du 21 décembre
Voetbalwet van 21 december 1998, zoals van toepassing voor de 1998, tel qu'il était d'application avant sa modification par la loi
wijziging van dit artikel door de wet van 25 april 2007 ? ». du 25 avril 2007 ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 23 van de wet van 21 december 1998 betreffende de B.1. L'article 23 de la loi du 21 décembre 1998 relative à la sécurité
veiligheid bij voetbalwedstrijden, zoals van toepassing vóór de lors des matches de football, tel qu'il était d'application avant son
vervanging ervan bij artikel 27 van de wet van 25 april 2007 houdende remplacement par l'article 27 de la loi du 25 avril 2007 portant des
diverse bepalingen (IV), bepaalde : dispositions diverses (IV), disposait :
« Eenieder die, alleen of in groep, door zijn gedrag het verloop van « Pourra encourir une ou plusieurs sanctions prévues à l'article 24
een nationale voetbalwedstrijd of van een internationale quiconque, seul ou en groupe, trouble par son comportement le
voetbalwedstrijd verstoort door het aanzetten tot slagen en déroulement d'un match national de football ou d'un match
verwondingen, haat of woede ten opzichte van een of meer personen die international de football, en incitant à porter des coups et
zich in het stadion bevinden, kan een of meer sancties oplopen als blessures, à la haine ou à l'emportement à l'égard d'une ou plusieurs
bepaald in artikel 24 ». personnes se trouvant dans le stade ».
Luidens artikel 24 van de wet van 21 december 1998, zoals van Aux termes de l'article 24 de la loi du 21 décembre 1998, tel qu'il
toepassing vóór de vervanging ervan bij artikel 30 van de wet van 25 était d'application avant son remplacement par l'article 30 de la loi
april 2007, kon in geval van een overtreding van het voormelde artikel du 25 avril 2007, une amende administrative de 10 000 francs à 200 000
francs et une interdiction de stade administrative d'une durée de
trois mois à cinq ans ou une de ces deux sanctions pouvaient être
23 een administratieve geldboete van tienduizend tot infligées en cas de contravention à l'article 23 précité. Lorsqu'un
tweehonderdduizend frank en een administratief stadionverbod voor een
duur van drie maanden tot vijf jaar worden opgelegd, of één van die
sancties alleen. Wanneer een minderjarige boven de veertien jaar die mineur de plus de quatorze ans commettait cette infraction, seule une
overtreding beging, kon enkel een administratief stadionverbod voor interdiction de stade administrative d'une durée de trois mois à cinq
een duur van drie maanden tot vijf jaar worden opgelegd. ans pouvait lui être infligée.
B.2. Het verwijzende rechtscollege vraagt of het voormelde artikel 23 B.2. La juridiction a quo demande si l'article 23 précité est
bestaanbaar is met de artikelen 12 en 14, al dan niet in samenhang compatible avec les articles 12 et 14 de la Constitution, combinés ou
gelezen met de artikelen 10 en 11, van de Grondwet, in zoverre de non avec les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce que les
begrippen « het verloop van een nationale voetbalwedstrijd of van een notions de « trouble du déroulement d'un match national de football ou
internationale voetbalwedstrijd verstoren » en « het aanzetten tot d'un match international de football » et d' « incitation à porter des
slagen en verwondingen, haat of woede » onvoldoende nauwkeurig zouden coups et blessures, à la haine ou à l'emportement » seraient
zijn. insuffisamment précises.
B.3.1. Uit de bewoordingen van de prejudiciële vraag blijkt dat het B.3.1. Il ressort des termes de la question préjudicielle que la
verwijzende rechtscollege het Hof ondervraagt over de bestaanbaarheid juridiction a quo interroge la Cour sur la compatibilité de la
van de in het geding zijnde bepaling met het wettigheidsbeginsel in disposition en cause avec le principe de légalité en matière pénale,
strafzaken, dat niet alleen is gewaarborgd door de voormelde qui est garanti non seulement par les dispositions constitutionnelles
grondwetsbepalingen, maar eveneens door artikel 7.1 van het Europees précitées, mais également par l'article 7.1 de la Convention
Verdrag voor de rechten van de mens. européenne des droits de l'homme.
B.3.2. De administratieve geldboete waarin artikel 24 van de wet van B.3.2. L'amende administrative prévue par l'article 24 de la loi du 21
21 december 1998, zoals van toepassing op de feiten voor het décembre 1998, tel qu'il s'applique aux faits devant la juridiction a
verwijzende rechtscollege, voorziet, kan oplopen tot
tweehonderdduizend frank en heeft een preventief en repressief quo, peut atteindre 200 000 francs et a un caractère préventif et
karakter. Zonder dat het nodig is om na te gaan of de artikelen 12 en répressif. Sans qu'il soit nécessaire de vérifier si les articles 12
14 van de Grondwet te dezen van toepassing zijn, gaat het om een straf et 14 de la Constitution sont applicables en l'espèce, il s'agit d'une
in de zin van artikel 7 van het Europees Verdrag voor de rechten van peine au sens de l'article 7 de la Convention européenne des droits de
de mens. l'homme.
B.3.3. Bijgevolg gaat het Hof de bestaanbaarheid na van de in het B.3.3. Par conséquent, la Cour vérifie la compatibilité de la
geding zijnde bepaling met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in disposition en cause avec les articles 10 et 11 de la Constitution,
combinés avec le principe de légalité en matière pénale, garanti par
samenhang gelezen met het door artikel 7 van het Europees Verdrag voor l'article 7 de la Convention européenne des droits de l'homme.
de rechten van de mens gewaarborgde wettigheidsbeginsel in strafzaken. B.4. Ce principe procède de l'idée que la loi doit être formulée en
B.4. Dit beginsel gaat uit van de idee dat de wet moet worden geformuleerd in bewoordingen op grond waarvan eenieder, op het ogenblik waarop hij een gedrag aanneemt, kan uitmaken of dat gedrag al dan niet strafbaar is. Het eist dat de wetgever in voldoende nauwkeurige, duidelijke en rechtszekerheid biedende bewoordingen bepaalt welke feiten strafbaar worden gesteld, zodat, enerzijds, diegene die een gedrag aanneemt, vooraf op afdoende wijze kan inschatten wat het gevolg van dat gedrag zal zijn en, anderzijds, aan de rechter geen al te grote beoordelingsbevoegdheid wordt gelaten. Hetzelfde beginsel staat evenwel niet eraan in de weg dat de wet een beoordelingsbevoegdheid toekent. Er dient immers rekening te worden gehouden met het algemene karakter van de wetten, de uiteenlopende situaties waarop zij van toepassing zijn en de evolutie van de gedragingen die zij bestraffen. Aan het vereiste dat een misdrijf duidelijk moet worden omschreven in de wet, is voldaan wanneer de rechtzoekende, op basis van de bewoordingen van de relevante bepaling en, indien nodig, met behulp van de interpretatie daarvan door de rechtscolleges, kan weten welke handelingen en welke verzuimen zijn aansprakelijkheid meebrengen. B.5.1. De in het geding zijnde bepaling maakt deel uit van titel III des termes qui permettent à chacun de savoir, au moment où il adopte un comportement, si celui-ci est ou non punissable. Il exige que le législateur indique, en des termes suffisamment précis, clairs et offrant la sécurité juridique, quels faits sont sanctionnés, afin, d'une part, que celui qui adopte un comportement puisse évaluer préalablement, de manière satisfaisante, quelle sera la conséquence de ce comportement et afin, d'autre part, que ne soit pas laissé au juge un trop grand pouvoir d'appréciation. Toutefois, ce principe n'empêche pas que la loi attribue un pouvoir d'appréciation. Il faut en effet tenir compte du caractère de généralité des lois, de la diversité des situations auxquelles elles s'appliquent et de l'évolution des comportements qu'elles répriment. La condition qu'une infraction doit être clairement définie par la loi se trouve remplie lorsque le justiciable peut savoir, à partir du libellé de la disposition pertinente et, au besoin, à l'aide de son interprétation par les juridictions, quels actes et omissions engagent sa responsabilité pénale. B.5.1. La disposition en cause fait partie du titre III de la loi du
van de wet van 21 december 1998, die voor feiten die het verloop van 21 décembre 1998, qui prévoit, pour des faits pouvant troubler le
een nationale voetbalwedstrijd of van een internationale
voetbalwedstrijd kunnen verstoren, in een administratieve procedure déroulement d'un match de football national ou d'un match de football
voorziet ten aanzien van de aanwezige personen binnen het stadion, international, une procédure administrative à l'encontre des personnes
waarbij een administratieve geldboete en/of een administratief présentes dans le stade, une amende administrative et/ou une
stadionverbod kan worden opgelegd (Parl. St., Kamer, 1997-1998, nr. interdiction de stade administrative pouvant être infligée (Doc.
1572/1, p. 2). parl., Chambre, 1997-1998, n° 1572/1, p. 2).
B.5.2. De artikelen 20 tot 22 van de wet van 21 december 1998, zoals B.5.2. Les articles 20 à 22 de la loi du 21 décembre 1998, tels qu'ils
van toepassing op de feiten die aanleiding hebben gegeven tot de zaak s'appliquent aux faits ayant donné lieu à l'affaire devant la
voor het verwijzende rechtscollege, bestraffen het gooien en schieten juridiction a quo, sanctionnent le fait de jeter et de projeter des
van voorwerpen, het onrechtmatig betreden van het stadion of de poging objets, de pénétrer ou de tenter de pénétrer irrégulièrement dans le
daartoe en het onrechtmatig betreden van bepaalde zones van het stade et de pénétrer ou de tenter de pénétrer dans certaines zones du
stadion of de poging daartoe. stade.
B.5.3. De in het geding zijnde bepaling vult de voormelde inbreuken B.5.3. La disposition en cause complète les infractions précitées.
aan. In de parlementaire voorbereiding werd ze als volgt verantwoord : Elle a été justifiée comme suit dans les travaux préparatoires :
« Door de ruime bewoordingen laat dit artikel toe diverse provocerende « Les termes larges de cet article permettent de sanctionner toutes
gedragingen te sanctioneren, dewelke niet onder de striktere toepassingsvoorwaarden van de artikelen 20, 21 of 22 vallen. In deze context kunnen diverse specifieke voorbeelden worden gegeven van provocerende gedragingen, dewelke onder het toepassingsgebied van dit artikel kunnen vallen als daardoor het verloop van de voetbalwedstrijd verstoord wordt. Ten eerste kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het herhaaldelijk tot uiting brengen van provocerende geluiden. Ten tweede kan als voorbeeld worden aangehaald het duwen of verdringen van personen, al dan niet in groep. Het artikel kan ten slotte ook worden toegepast indien wordt gespuwd op bepaalde personen, zoals de scheidsrechter, de spelers van een voetbalploeg of, zoals vaak het geval is, de stewards of ordediensten. Het spuwen op zich, indien dit een duidelijke uiting van minachting is, kan ook worden aangehaald als sanctioneerbare gedraging. De gedraging op zich is hierbij sanctioneerbaar. Met andere woorden, het enkele feit van het begaan van feiten die het verloop van de wedstrijd verstoren is sanctioneerbaar. sortes de comportements provocateurs qui ne tombent pas sous les strictes conditions d'application des articles 20, 21 ou 22. Dans ce contexte, divers exemples spécifiques de comportements provocateurs peuvent être donnés, qui peuvent relever du champ d'application du présent article dans la mesure où le déroulement de la rencontre en est troublé. En premier lieu, on peut penser par exemple à la répétition de bruits provocants. Le deuxième exemple vise le fait de provoquer des bousculades, des mouvements de poussée, que ce soit en groupe ou à titre individuel. L'article peut enfin être appliqué s'il est craché sur certaines personnes, comme le juge de ligne, les joueurs d'une équipe ou, comme c'est souvent le cas, les stewards ou les services d'ordre. Le simple fait de cracher, s'il est un signe clair de mépris, peut aussi être considéré comme un comportement sanctionnable. C'est le comportement qui est ici sanctionné. En d'autres mots, le simple fait de commettre des faits troublant le déroulement du match est sanctionnable.
In de mate dat artikel 23 van deze wet in het vaarwater komt van Dans la mesure où l'article 23 de la présente loi entre dans le champ
strafrechtelijke bepalingen (bijvoorbeeld door de weinig d'application de dispositions pénales (par exemple par la combinaison
waarschijnlijke combinatie van artikel 66, lid 4 en artikel 398 van peu probable des articles 66, alinéa 4, et 398 du code pénal, ou par
het strafwetboek, of een eventuele toepassing van de wet van 30 juli application éventuelle de la loi du 30 juillet 1981 tendant à réprimer
1981 tot bestraffing van bepaalde door racisme en xenofobie ingegeven certains actes inspirés par le racisme et la xénophobie, Moniteur
daden, Belgisch Staatsblad, 8 augustus 1981) is de strafwet van belge, 8 août 1981), la loi pénale est d'application. Pour de tels
toepassing. Voor dergelijke gevallen kan verwezen worden naar de
regeling van de artikelen 35 en volgende, waar het initiatief wordt cas, il peut être renvoyé à la réglementation des articles 35 et
suivants, où l'initiative est laissée au procureur du Roi (voyez
gelaten aan de procureur des Konings (zie infra). Indien deze laat infra). Si celui-ci fait savoir qu'il ne va pas procéder à des
weten dat hij niet tot vervolging zal overgaan, of indien hij geen poursuites, ou s'il n'a pas donné d'information (dans les délais)
tijdige inlichting gaf conform artikel 35, eerste lid, kan de conformément à l'article 35, alinéa 1er, le fonctionnaire peut décider
ambtenaar beslissen de zaak administratief af te handelen » (Parl. de traiter administrativement le dossier » (Doc. parl., Chambre,
St., Kamer, 1997-1998, nr. 1572/1, pp. 17-18). 1997-1998, n° 1572/1, pp. 17-18).
B.6. Uit de in het geding zijnde bepaling en uit de parlementaire voorbereiding ervan vloeit voort dat er slechts sprake kan zijn van een inbreuk indien aan twee voorwaarden is voldaan : enerzijds, dient de auteur van de feiten aan te zetten tot slagen en verwondingen, haat of woede ten opzichte van een of meer personen die zich in het stadion bevinden; anderzijds, dient het gedrag in kwestie het verloop van de wedstrijd te verstoren. B.7.1. De gebruikelijke betekenis van het werkwoord « aanzetten tot » is « aansporen om iets te doen », « opzetten, aanstoken ». De in het geding zijnde bepaling preciseert dat het gedrag in kwestie dient te zijn gericht tot een of meer personen die zich in het stadion bevinden. Hieruit dient te worden afgeleid dat die personen het gedrag in kwestie op een dergelijke wijze moeten kunnen zien of horen dat ze hierdoor zouden kunnen overgaan tot het toebrengen van slagen en verwondingen of tot uitingen van haat en woede. B.6. Il découle de la disposition en cause et de ses travaux préparatoires qu'il ne peut y avoir infraction que s'il est satisfait à deux conditions : d'une part, l'auteur des faits doit inciter à porter des coups et blessures, à la haine ou à l'emportement à l'égard d'une ou de plusieurs personnes se trouvant dans le stade; d'autre part, le comportement litigieux doit troubler le déroulement du match. B.7.1. Le verbe « inciter à », dans son sens courant, signifie « entraîner, pousser quelqu'un à faire quelque chose ». La disposition en cause précise que le comportement en question doit s'adresser à une ou plusieurs personnes se trouvant dans le stade. Il faut en déduire que ces personnes doivent pouvoir voir ou entendre le comportement en question de manière telle qu'elles pourraient être amenées à porter
B.7.2. Uit de verwijzing in de in B.5.3 aangehaalde parlementaire des coups et blessures ou à manifester de la haine et de l'emportement.
voorbereiding naar artikel 398 van het Strafwetboek blijkt dat de B.7.2. Il ressort de la référence à l'article 398 du Code pénal faite
woorden « slagen en verwondingen » dezelfde betekenis hebben als in dans les travaux préparatoires cités en B.5.3 que les termes « coups
dat artikel. Een verwonding of een slag in de zin van die bepaling is et blessures » ont la même signification que dans cet article. Une
« elk uitwendig of inwendig letsel, hoe licht ook, dat van buiten uit, blessure ou un coup au sens de cette disposition est « toute lésion
door een mechanisch of chemisch op de lichaamsgesteltenis inwerkende externe ou interne, si légère soit-elle, apportée au corps humain, de
l'extérieur, par une cause mécanique ou chimique, agissant sur l'état
oorzaak, aan het menselijk lichaam wordt toegebracht » (Cass., 18 physique » (Cass., 18 février 1987, Pas., 1987, I, n° 359).
februari 1987, Arr. Cass., 1987, nr. 359).
B.7.3. De woorden « haat » en « woede » zijn zodanig ingeburgerd dat B.7.3. Les termes « haine » et « violence » ont un contenu
iedereen redelijkerwijze weet welk gedrag binnen het toepassingsgebied suffisamment connu pour que chacun puisse raisonnablement savoir quel
van de in het geding zijnde bepaling valt. Opdat er evenwel sprake kan comportement relève du champ d'application de la disposition en cause.
zijn van het aanzetten tot haat en woede, dient te worden aangetoond Toutefois, pour qu'il puisse être question d'incitation à la haine et
dat er sprake is van een voornemen om aan te zetten tot haat of woede. à l'emportement, il faut démontrer qu'il y a une intention d'inciter à
la haine ou à la violence.
B.8.1. Het aanzetten tot slagen en verwondingen, haat of woede kan B.8.1. L'incitation à porter des coups et blessures, à la haine ou à
enkel worden bestraft wanneer dat gedrag het verloop van de wedstrijd l'emportement ne peut être sanctionnée que lorsque ce comportement
verstoort. Bijgevolg dient het gedrag in kwestie de wedstrijd op enige trouble le déroulement du match. Dès lors, le comportement en question
wijze te hinderen. doit perturber le match d'une quelconque manière.
B.8.2. Ofschoon artikel 19 van de wet van 21 december 1998, zoals van B.8.2. Bien que l'article 19 de la loi du 21 décembre 1998, tel qu'il
toepassing op de feiten die aanleiding hebben gegeven tot de zaak voor s'applique aux faits ayant donné lieu à l'affaire devant la
het verwijzende rechtscollege, bepaalde dat titel III van de wet, juridiction a quo, ait disposé que le titre III de la loi, dont fait
waarvan artikel 23 deel uitmaakt, « van toepassing [is] op feiten partie l'article 23, « est applicable à des faits commis pendant toute
gepleegd gedurende de ganse periode tijdens welke het stadion, waarin la période durant laquelle le stade où se déroule un match national de
een nationale voetbalwedstrijd of een internationale voetbalwedstrijd football ou un match international de football est accessible aux
plaatsvindt, toegankelijk is voor de toeschouwers », vloeit uit de spectateurs », il découle de l'exigence que le comportement trouble le
vereiste dat het gedrag het verloop van de wedstrijd verstoort voort déroulement du match que les faits commis pendant la période précitée
dat niet alle feiten gepleegd gedurende de voormelde periode een
inbreuk uitmaken in de zin van de in het geding zijnde bepaling : ne constituent pas tous une contravention à la disposition en cause :
enkel feiten die zich vóór of tijdens een wedstrijd afspelen, konden seuls les faits qui se déroulent avant ou pendant un match pouvaient
worden bestraft, vermits enkel die feiten de wedstrijd konden être sanctionnés, puisque seuls ces faits pouvaient perturber le
hinderen. Dat blijkt ook uit de parlementaire voorbereiding van match. Ceci ressort également des travaux préparatoires de l'article
artikel 27 van de wet van 25 april 2007, die de vereiste heeft 27 de la loi du 25 avril 2007, qui a supprimé l'exigence que le
geschrapt dat het gedrag in kwestie het verloop van een nationale of comportement litigieux devait troubler le déroulement d'un match de
internationale voetbalwedstrijd dient te verstoren : football national ou international :
« De aanpassing aan artikel 23 maakt de inhoud van dit artikel conform « L'adaptation de l'article 23 rend le contenu de cet article conforme
aan de inhoud van het artikel 19 en 23bis. Het aanzetten tot slagen en au contenu des articles 19 et 23bis. L'incitation à porter des coups
verwondingen, haat of woede ten opzichte van een of meerdere personen et blessures, à la haine ou à l'emportement à l'égard d'une ou
(waar deze zich ook mogen bevinden : in het stadion, in de perimeter plusieurs personnes (où qu'elles puissent se trouver : dans le stade,
of zelfs buiten de perimeter) vormt op zich een inbreuk, zonder dat dans le périmètre ou même hors du périmètre) constitue une infraction
vereist wordt dat het verloop van de wedstrijd wordt verstoord. en soi et ce, sans qu'il soit requis que le déroulement du match ait
Artikel 19 bepaalt immers duidelijk dat artikel 23 van toepassing is été perturbé. L'article 19 prévoit en effet clairement que l'article
gedurende de ganse periode tijdens welke het stadion toegankelijk is 23 est applicable pendant toute la période durant laquelle le stade
voor de toeschouwers. In een beperkt aantal gevallen is er in het est accessible aux spectateurs. Dans un nombre restreint de cas, ce
verleden discussie ontstaan of dit geen tegenstrijdigheid inhoudt met point avait donné lieu dans le passé à des discussions quant à savoir
artikel 23, dat als vereiste had dat het verloop van de wedstrijd s'il n'y avait pas contradiction par rapport à l'article 23 où il y
verstoord moest worden. Via de voorgestelde aanpassing wordt aan dit avait comme condition que le déroulement du match devait être troublé.
euvel verholpen. Dit vermijdt bovendien de restrictieve en door de Avec l'adaptation proposée, on remédie à ce mal. Cela permet en outre
wetgever niet gewilde interpretatie dat de wedstrijd zelf zou moeten d'éviter l'interprétation restrictive et non souhaitée par le
worden stilgelegd alvorens er sprake zou zijn van een inbreuk op législateur, selon laquelle le match proprement dit devrait être
artikel 23 » (Parl. St., Kamer, 2006-2007, DOC 51-2873/001, p. 24). B.8.3. Uit de in het geding zijnde inbreuk kan niet worden afgeleid dat er enkel sprake is van een inbreuk wanneer de wedstrijd zelf moet worden stilgelegd. Het volstaat dat de feiten het verloop van de wedstrijd hinderen. B.9. Weliswaar kent de in het geding zijnde bepaling aan de ambtenaar die de sanctie oplegt een beoordelingsbevoegdheid toe. Zoals in B.4 is uiteengezet, houdt de toekenning van een zekere beoordelingsbevoegdheid op zichzelf evenwel geen schending in van het wettigheidsbeginsel. De in het geding zijnde bepaling heeft aan de ambtenaar die de sanctie oplegt niet zulk een ruime beoordelingsbevoegdheid toegekend dat degenen tot wie die bepalingen zijn gericht, hun gedrag niet zouden kunnen aanpassen, noch de gevolgen ervan zouden kunnen beoordelen. B.10. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof arrêté avant qu'il ne soit question d'infraction à l'article 23 » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-2873/001, p. 24). B.8.3. Il ne peut être déduit de la disposition en cause qu'il n'est uniquement question d'infraction que lorsqu'il doit être mis fin au match même. Il suffit que les faits perturbent le déroulement du match. B.9. La disposition en cause attribue certes un pouvoir d'appréciation au fonctionnaire chargé d'infliger la sanction. Comme il est exposé en B.4, l'attribution d'un certain pouvoir d'appréciation n'implique pas en soi une violation du principe de légalité. La disposition en cause n'a pas attribué au fonctionnaire chargé d'infliger la sanction un pouvoir d'appréciation à ce point large que les personnes visées par ces dispositions ne pourraient adapter leur comportement ni en apprécier les effets. B.10. La question préjudicielle appelle une réponse négative. Par ces motifs, la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 23 van de wet van 21 december 1998 betreffende de veiligheid L'article 23 de la loi du 21 décembre 1998 relative à la sécurité lors
bij voetbalwedstrijden, zoals van toepassing vóór de vervanging ervan des matches de football, tel qu'il était d'application avant son
bij artikel 27 van de wet van 25 april 2007, schendt niet de artikelen remplacement par l'article 27 de la loi du 25 avril 2007, ne viole pas
10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 7 van het les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec
Europees Verdrag voor de rechten van de mens. l'article 7 de la Convention européenne des droits de l'homme.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 16 december 2010. la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 16 décembre 2010.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^