Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 116/2010 van 21 oktober 2010 Rolnummer 4842 In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van het Vlaamse Gewest van 8 mei 2009 betreffende de diepe ondergrond, minstens van artikel 3 ervan, ingesteld door Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 116/2010 van 21 oktober 2010 Rolnummer 4842 In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van het Vlaamse Gewest van 8 mei 2009 betreffende de diepe ondergrond, minstens van artikel 3 ervan, ingesteld door Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 116/2010 du 21 octobre 2010 Numéro du rôle : 4842 En cause : le recours en annulation du décret de la Région flamande du 8 mai 2009 concernant le sous-sol profond, à tout le moins de son article 3, introduit par Patric La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges R. He(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 116/2010 van 21 oktober 2010 Extrait de l'arrêt n° 116/2010 du 21 octobre 2010
Rolnummer 4842 Numéro du rôle : 4842
In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van het Vlaamse En cause : le recours en annulation du décret de la Région flamande du
Gewest van 8 mei 2009 betreffende de diepe ondergrond, minstens van 8 mai 2009 concernant le sous-sol profond, à tout le moins de son
artikel 3 ervan, ingesteld door Patrick Speeckaert en Sven Boullart. article 3, introduit par Patrick Speeckaert et Sven Boullart.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges R.
rechters R. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke en P. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke et P. Nihoul,
Nihoul, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M.
voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 6 januari Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 6
2010 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 7 janvier 2010 et parvenue au greffe le 7 janvier 2010, Patrick
januari 2010, hebben Patrick Speeckaert, die keuze van woonplaats
heeft gedaan te 9910 Knesselare, Brugstraat 22, en Sven Boullart, Speeckaert, qui a fait élection de domicile à 9910 Knesselare,
wonende te 9910 Knesselare, Brugstraat 22, beroep tot vernietiging Brugstraat 22, et Sven Boullart, demeurant à 9910 Knesselare,
Brugstraat 22, ont introduit un recours en annulation du décret de la
ingesteld van het decreet van het Vlaamse Gewest van 8 mei 2009 Région flamande du 8 mai 2009 concernant le sous-sol profond (publié
betreffende de diepe ondergrond (bekendgemaakt in het Belgisch
Staatsblad van 6 juli 2009), minstens van artikel 3 ervan. au Moniteur belge du 6 juillet 2009), à tout le moins de son article 3.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
B.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van het decreet B.1. Les requérants demandent l'annulation du décret de la Région
van het Vlaamse Gewest van 8 mei 2009 betreffende de diepe ondergrond, flamande du 8 mai 2009 concernant le sous-sol profond, « à tout le
« minstens van artikel 3 ervan ». Uit de uiteenzetting van de middelen moins de son article 3 ». Il ressort de l'exposé des moyens dans la
van het verzoekschrift blijkt dat het beroep beperkt is tot artikel 3 requête que le recours est limité à l'article 3 de ce décret.
van dat decreet.
B.2.1. Het bestreden artikel 3 van het voormelde decreet bepaalt : B.2.1. L'article 3, attaqué, du décret précité dispose :
« De in de diepe ondergrond van nature aanwezige koolwaterstoffen zijn « Les hydrocarbures naturellement présents dans le sous-sol profond
eigendom van het Vlaamse Gewest. sont la propriété de la Région flamande.
De eigendom van koolwaterstoffen die met gebruikmaking van een La propriété des hydrocarbures extraits en faisant usage d'un permis
winningsvergunning worden gewonnen, gaat door het winnen ervan over op d'extraction passe, du fait de cette extraction, au titulaire du
de vergunninghouder, op voorwaarde dat een vergoeding wordt betaald permis, à condition toutefois qu'une indemnisation soit payée à la
aan het Vlaamse Gewest overeenkomstig hoofdstuk II, afdeling II. De Région flamande, conformément au chapitre II, division II. La
eigendom van koolwaterstoffen die met gebruikmaking van een
opsporingsvergunning voor koolwaterstoffen als monsters of propriété des hydrocarbures extraits du sous-sol comme échantillons ou
formatiebeproevingen aan de ondergrond worden onttrokken, gaat over op épreuves de formation en faisant usage d'un permis de recherche
de vergunninghouder zonder dat er een vergoeding aan het Vlaamse d'hydrocarbures passe au titulaire du permis sans qu'une indemnisation
Gewest betaald moet worden ». doive être payée à la Région flamande ».
B.2.2. Overeenkomstig artikel 2 van het bestreden decreet wordt B.2.2. Conformément à l'article 2 du décret attaqué, il convient
verstaan onder : d'entendre par :
« 1° diepe ondergrond : ondergrond vanaf een diepte van ten minste 100 meter onder het aardoppervlak; « 1° sous-sol profond : le sous-sol à partir d'une profondeur d'au moins 100 mètres sous la surface de la terre;
2° koolwaterstof : elke in de diepe ondergrond aanwezige substantie 2° hydrocarbure : toute substance d'origine organique présente dans le
van organische oorsprong, in een daar via natuurlijke weg ontstane sous-sol profond, dans une concentration naturelle de composés
concentratie van hoofdzakelijk koolstof- en waterstofverbindingen of carbonés et hydrogénés essentiellement ou de carbone, sous forme
koolstof, in vaste, vloeibare of gasvormige toestand, zoals onder meer solide, liquide ou gazeuse, comme le lignite, le charbon, le pétrole
bruinkool, steenkool, aardolie en aardgas, of mijngas, zijnde eender et le gaz naturel ou le grisou, [c'est-à-dire] n'importe quel gaz
welk gas dat onttrokken kan worden uit een mijn ». pouvant être extrait d'une mine ».
B.3. De artikelsgewijze toelichting bij het bestreden artikel 3 vermeldt : B.3. Dans le commentaire des articles, il est mentionné, concernant l'article 3 :
« Ingevolge deze bepaling zijn alle koolwaterstoffen die van nature in « En vertu de cette disposition, tous les hydrocarbures naturellement
de diepe ondergrond aanwezig zijn (dit is volgens het decreet dus présents dans le sous-sol profond (et donc aux termes du décret, à
vanaf een diepte van 100 meter onder het aardoppervlak), in beginsel partir d'une profondeur d'au moins 100 mètres sous la surface de la
eigendom van het Vlaamse Gewest. Vanzelfsprekend vallen terre) sont en principe la propriété de la Région flamande. Il va de
koolwaterstoffen die het voorwerp uitmaken van een vergunning in het soi que les hydrocarbures faisant l'objet d'un permis délivré dans le
kader van de wet van 18 juli 1975 betreffende het opsporen en cadre de la loi du 18 juillet 1975 relative à la recherche et à
exploiteren van ondergrondse bergruimten in situ bestemd voor het l'exploitation des sites-réservoirs souterrains destinés au stockage
opslaan van gas, hier niet onder, omdat deze zich niet van nature in de gaz ne sont pas concernés par ce principe parce qu'ils ne sont pas
de diepe ondergrond bevinden. naturellement présents dans le sous-sol profond.
Deze bepaling vormt eigenlijk een toepassing van de ruimte die artikel Cette disposition constitue en réalité une application de la latitude
552 van het Burgerlijk Wetboek laat voor beperkingen aan het que laisse l'article 552 du Code civil de limiter le droit de
eigendomsrecht van de bovengrondeigenaar. Ingevolge het beginsel van
natrekking bevat de eigendom van de grond in principe de eigendom in propriété du propriétaire de la surface du sol. En vertu du principe
zich van al hetgeen zich op en onder de grond bevindt. Zo mag een d'accession, la propriété du sol emporte en principe la propriété du
eigenaar, in beginsel, onder zijn grond naar goeddunken bouwen en dessus et du dessous. Ainsi, un propriétaire peut, en principe, faire
graven en uit die gravingen alle voortbrengsels halen die zij kunnen au-dessous toutes les constructions et fouilles qu'il jugera à propos
opleveren, echter behoudens de beperkingen die onder meer voortvloeien et tirer de ces fouilles tous les produits qu'elles peuvent fournir,
uit de wetten en verordeningen betreffende de mijnen. sauf les modifications résultant des lois et règlements relatifs aux mines.
In het ontwerp van decreet wordt het eigendomsrecht van de Dans le projet de décret, le droit de propriété du propriétaire de la
bovengrondeigenaar in die zin beperkt, dat alle koolwaterstoffen die surface est limité en ce sens que tous les hydrocarbures naturellement
zich van nature op een diepte van ten minste 100 meter onder het présents à une profondeur d'au moins 100 mètres sous la surface de la
aardoppervlak bevinden, eigendom zijn van het Vlaamse Gewest. De terre sont la propriété de la Région flamande. La profondeur minimale
minimumdiepte van 100 meter onder het aardoppervlak is een uiting van de 100 mètres sous la surface de la terre traduit la recherche d'un
het zoeken naar een adequaat evenwicht tussen enerzijds het vermijden équilibre adéquat entre, d'une part, la prévention de nuisances
van overdreven hinder voor de rechthebbenden ten aanzien van de excessives pour les ayants droit en ce qui concerne la surface et la
bovengrond en het inperken van het eigendomsrecht, en anderzijds het restriction du droit de propriété, et, d'autre part, le postulat d'une
vanuit geologisch standpunt vooropstellen van een realistische diepte profondeur réaliste, du point de vue géologique, au niveau de laquelle
waarop koolwaterstoffen opgespoord en gewonnen kunnen worden. In elk les hydrocarbures peuvent être recherchés et extraits. En toute
geval wordt de bovengrondeigenaar niet beperkt in wat redelijkerwijs hypothèse, le propriétaire de la surface ne subit aucune limitation de
als een normaal gebruik van zijn eigendom kan beschouwd worden. ce que l'on peut considérer comme l'usage normal de sa propriété.
De eigendom van koolwaterstoffen die in het kader van het decreet met La propriété des hydrocarbures extraits dans le cadre du décret en
gebruikmaking van een winningsvergunning of, als het louter monsters faisant usage d'un permis d'extraction ou, s'il s'agit simplement
of formatiebeproevingen betreft, met gebruikmaking van een d'échantillons ou d'épreuves de formation, en faisant usage d'un
opsporingsvergunning inzake koolwaterstoffen aan de ondergrond worden permis de recherche d'hydrocarbures passe, du fait de cette
onttrokken, gaat door het onttrekken aan de ondergrond ervan over op extraction, au titulaire du permis. Le titulaire d'un permis
de vergunninghouder. De houder van een winningsvergunning moet d'extraction doit cependant payer, pour ce faire, une indemnité à la
hiervoor wel een vergoeding betalen aan het Vlaamse Gewest » (Parl. Région flamande » (Doc. parl., Parlement flamand, 2008-2009, n°
St., Vlaams Parlement, 2008-2009, nr. 2164/1, pp. 14-15). 2164/1, pp. 14-15).
B.4. De verzoekende partijen voeren twee middelen aan. Het eerste B.4. Les requérants invoquent deux moyens. Le premier moyen est pris
middel is afgeleid uit de schending van artikel 16 van de Grondwet en de la violation de l'article 16 de la Constitution et de l'article 1er
van artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees du Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits
Verdrag voor de rechten van de mens. Het tweede middel is afgeleid uit de l'homme. Le second moyen est pris de la violation des règles
de schending van de bevoegdheidverdelende regels, inzonderheid van répartitrices de compétence, en particulier de l'article 79, § 1er, de
artikel 79, § 1, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles.
hervorming der instellingen.
Ten aanzien van het belang Quant à l'intérêt
B.5.1. Ter staving van hun belang voeren de verzoekende partijen aan B.5.1. A l'appui de leur intérêt, les requérants font valoir qu'ils
dat zij eigenaar en onderling mede-eigenaar zijn van ongeveer twee sont propriétaires et copropriétaires d'environ deux hectares de biens
hectaren hoofdzakelijk onbebouwde en aaneengesloten onroerende immeubles, principalement non bâtis et contigus, sis à
goederen, gelegen te Knesselare-Ursel. Die eigendommen bevinden zich « Knesselare-Ursel. Ces propriétés se situent exactement sur la « cuesta
pal op de Cuesta van Maldegem (ook wel de cuesta van Zomergem-Oedelem de Maldegem » (également appelée « cuesta de Zomergem-Oedelem »). Sur
genoemd) ». Op grond van artikel 552 van het Burgerlijk Wetboek zouden zij de volle eigendom van de voormelde onroerende goederen hebben, ook wat de ondergrond betreft. B.5.2. De Vlaamse Regering betwist het belang van de verzoekende partijen om in rechte te treden, vermits, gelet op de ligging van de onroerende goederen van de verzoekende partijen, het volstrekt onmogelijk zou zijn dat het bestreden decreet op hen of op hun onroerende goederen zou worden toegepast. De cuesta van Zomergem-Oedelem zou immers een zogenaamde « kleicuesta » zijn. Volgens de Vlaamse Regering zou het vaststaan dat zich daar geen koolwaterstoffen in de (diepe) ondergrond bevinden. Evenmin zouden in de betreffende regio vaste koolwaterstoffen (steenkool of bruinkool) la base de l'article 552 du Code civil, les requérants estiment détenir la pleine propriété des biens immeubles précités, y compris leur sous-sol. B.5.2. Le Gouvernement flamand conteste l'intérêt des requérants à agir, parce que, vu la situation des biens immeubles dont ils sont propriétaires, le décret attaqué ne saurait s'appliquer ni à eux, ni à leurs biens immeubles. La cuesta de Zomergem-Oedelem est en effet une cuesta « argileuse ». Selon le Gouvernement flamand, il serait établi que le sous-sol (profond) ne contient pas d'hydrocarbures. Il n'y aurait pas non plus, dans cette région, d'hydrocarbures solides
op een diepte van meer dan 100 meter voorkomen, zijnde de bovengrens (charbon ou lignite) à une profondeur de plus de 100 mètres, seuil
van de werkingssfeer ratione loci van het bestreden decreet. Bijgevolg d'application ratione loci du décret attaqué. Partant, le décret
zou het bestreden decreet de situatie van de verzoekende partijen niet attaqué ne saurait affecter directement la situation des requérants,
rechtstreeks en ongunstig kunnen raken, zodat het beroep bij gebrek de sorte que le recours est irrecevable faute d'un intérêt.
aan belang niet ontvankelijk zou zijn.
B.5.3. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het B.5.3. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la
Grondwettelijk Hof vereisen dat elke natuurlijke persoon of Cour constitutionnelle imposent à toute personne physique ou morale
rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne
van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation
personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme
ongunstig zou kunnen worden geraakt. entreprise.
B.5.4. De hoedanigheid van eigenaar van bepaalde percelen die door de B.5.4. La qualité de propriétaire de parcelles déterminées, invoquée
verzoekende partijen wordt aangevoerd, kan niet volstaan om het par les requérants, ne peut suffire à justifier de l'intérêt requis
rechtens vereiste belang op te leveren om de vernietiging van het pour demander l'annulation de l'article 3, attaqué.
bestreden artikel 3 te vorderen.
Zonder uitspraak te moeten doen over de vraag of de verzoekende Sans devoir se prononcer sur la question de savoir si les requérants
partijen krachtens artikel 552 van het Burgerlijk Wetboek als pourraient, en vertu de l'article 552 du Code civil, être considérés
eigenaars zouden kunnen worden beschouwd van eventueel in de diepe comme propriétaires des hydrocarbures éventuellement présents
ondergrond - dit is de « ondergrond vanaf een diepte van ten minste naturellement dans le sous-sol profond - c'est-à-dire dans « le
100 meter onder het aardoppervlak » - van nature aanwezige sous-sol à partir d'une profondeur d'au moins 100 mètres sous la
koolwaterstoffen, stelt het Hof vast dat de argumentatie van de surface de la terre » -, la Cour constate que l'argumentation du
Vlaamse Regering volgens welke het bestreden decreet geen toepassing Gouvernement flamand, selon laquelle le décret attaqué ne peut
kan vinden op het grondgebied van de gemeente Knesselare-Ursel en dus s'appliquer ni au territoire de la commune de Knesselare-Ursel, ni, de
evenmin op de onroerende goederen van de verzoekende partijen, steunt ce fait, aux biens immeubles des requérants, est fondée notamment sur
op onder meer gegevens van de « Databank Ondergrond Vlaanderen », die des données tirées de la « Databank Ondergrond Vlaanderen » (base de
overigens door de verzoekende partijen niet worden ontkracht. données sur le sous-sol en Flandre), qui ne sont, par ailleurs, pas
infirmées par les requérants.
De elementen die door de verzoekende partijen zijn aangevoerd, tonen Les éléments avancés par les requérants ne permettent pas de démontrer
niet aan dat zij beschikken over een voldoende belang bij de qu'ils justifient d'un intérêt suffisant à l'annulation de la
vernietiging van de bestreden bepaling. disposition attaquée.
B.5.5. Het beroep is niet ontvankelijk. B.5.5. Le recours est irrecevable.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
verwerpt het beroep. rejette le recours.
Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 21 oktober 2010. janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 21 octobre 2010.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^