← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 176/2009 van 12 november 2009 Rolnummer 4557 In zake :
de prejudiciële vraag over artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel
9 van de wet van 21 april 2007 betreffende de verhaa Het Grondwettelijk
Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en P. Martens, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 176/2009 van 12 november 2009 Rolnummer 4557 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 9 van de wet van 21 april 2007 betreffende de verhaa Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en P. Martens, en de rechters(...) | Extrait de l'arrêt n° 176/2009 du 12 novembre 2009 Numéro du rôle : 4557 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 162bis du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 de la loi du 21 avril 2007 r La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et P. Martens, et des juges M. Mel(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 176/2009 van 12 november 2009 | Extrait de l'arrêt n° 176/2009 du 12 novembre 2009 |
Rolnummer 4557 | Numéro du rôle : 4557 |
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 162bis van het Wetboek | En cause : la question préjudicielle concernant l'article 162bis du |
van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 9 van de wet van 21 | Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 |
april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten | de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires |
verbonden aan de bijstand van een advocaat, gesteld door de | et des frais d'avocat, posée par le Tribunal de la jeunesse de |
Jeugdrechtbank te Mechelen. | Malines. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en P. Martens, en de | composée des présidents M. Bossuyt et P. Martens, et des juges M. |
rechters M. Melchior, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, | Melchior, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. |
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van | Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, |
Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder | assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. |
voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, | Bossuyt, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij vonnis van 12 november 2008 in zake het openbaar ministerie en | Par jugement du 12 novembre 2008 en cause du ministère public et |
anderen tegen R.H. en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van | autres contre R.H. et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe |
het Hof is ingekomen op 14 november 2008, heeft de Jeugdrechtbank te | de la Cour le 14 novembre 2008, le Tribunal de la jeunesse de Malines |
Mechelen de volgende prejudiciële vraag gesteld : | a posé la question préjudicielle suivante : |
« Schendt art. 162bis Sv. het gelijkheidsbeginsel, zoals vastgesteld | « L'article 162bis du Code d'instruction criminelle viole-t-il le |
in art. 10 en 11 van de Grondwet, wanneer het wordt toegepast op | principe d'égalité fixé par les articles 10 et 11 de la Constitution |
procedures in zaken van jeugdbescherming voor de jeugdrechtbank, | lorsqu'il est appliqué à des procédures en matière de protection de la |
doordat, gelet op de afzonderlijke behandeling van de zaak van elke | jeunesse devant le tribunal de la jeunesse, en ce que, eu égard à |
minderjarige volgens art. 56 van de wet van 8 april 1965, personen die | l'examen séparé de la cause de chaque mineur en vertu de l'article 56 |
een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd elk afzonderlijk | de la loi du 8 avril 1965, des personnes ayant commis un fait qualifié |
veroordeeld worden tot betaling van een rechtsplegingsvergoeding aan | infraction sont condamnées chacune séparément au paiement d'une |
de burgerlijke partij, terwijl (meerderjarige) personen die een | indemnité de procédure à la partie civile, alors que les personnes |
misdrijf hebben gepleegd samen (hoofdelijk) tot deze | (majeures) qui ont commis une infraction peuvent être condamnées |
rechtsplegingsvergoeding kunnen worden veroordeeld ? ». | ensemble (solidairement) au paiement de cette indemnité de procédure ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1.1. De prejudiciële vraag betreft de bestaanbaarheid van artikel | B.1.1. La question préjudicielle concerne la compatibilité de |
162bis van het Wetboek van strafvordering, ingevoegd bij de wet van 21 | l'article 162bis du Code d'instruction criminelle, inséré par la loi |
april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten | du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires et des |
verbonden aan de bijstand van een advocaat, met de artikelen 10 en 11 | frais d'avocat, avec les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce |
van de Grondwet, doordat minderjarigen die ten aanzien van eenzelfde | que les personnes mineures ayant commis un fait qualifié infraction |
burgerlijke partij een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd, | envers une même partie civile peuvent être condamnées chacune |
elk afzonderlijk tot de betaling van een rechtsplegingsvergoeding aan | séparément au paiement d'une indemnité de procédure à cette partie |
die burgerlijke partij kunnen worden veroordeeld, terwijl | civile, alors que les personnes majeures qui ont commis une infraction |
meerderjarigen die ten aanzien van eenzelfde burgerlijke partij een | envers une même partie civile peuvent être condamnées ensemble au |
misdrijf hebben gepleegd gezamenlijk tot de betaling van een | paiement d'une indemnité de procédure à cette partie civile. |
rechtsplegingsvergoeding aan die burgerlijke partij kunnen worden | |
veroordeeld. B.1.2. Uit de verwijzingsbeslissing van 12 november 2008 blijkt dat de | B.1.2. Il ressort de la décision de renvoi du 12 novembre 2008 que le |
verwijzende rechter rekening heeft gehouden, wat de | juge a quo a tenu compte, en ce qui concerne la constitution de partie |
burgerlijkepartijstelling betreft, met de gegevens in een andere zaak | |
met betrekking tot een andere minderjarige omtrent dezelfde feiten. De | civile, des éléments d'une autre affaire concernant un autre mineur au |
verwijzende rechter, rechtsprekend over de vorderingen van de | sujet des mêmes faits. Le juge a quo, statuant sur les demandes des |
burgerlijke partijen, zegt voor recht dat die veroordeling solidair | parties civiles, dit pour droit que cette condamnation s'applique |
geldt met de andere minderjarige. | solidairement avec cet autre mineur. |
In zijn vonnis van 9 april 2008 omtrent de andere minderjarige heeft | Dans son jugement du 9 avril 2008 relatif à cet autre mineur, le juge |
de verwijzende rechter met betrekking tot de rechtsplegingsvergoeding | a quo, en ce qui concerne l'indemnité de procédure, a considéré qu'eu |
geoordeeld dat het, gelet op de beperkte middelen van die | |
minderjarige, het gepast voorkwam het minimumbedrag van de | égard aux faibles moyens financiers de celui-ci, il convenait |
rechtsplegingsvergoeding toe te kennen van 375 euro. | d'accorder le montant minimum de l'indemnité de procédure de 375 |
B.2.1. Artikel 9 van de wet van 21 april 2007 voegt een artikel 162bis | euros. B.2.1. L'article 9 de la loi du 21 avril 2007 insère dans le Code |
in het Wetboek van strafvordering in, dat bepaalt : | d'instruction criminelle un article 162bis qui dispose : |
« Ieder veroordelend vonnis, uitgesproken tegen de beklaagde en tegen | « Tout jugement de condamnation rendu contre le prévenu et les |
de personen die voor het misdrijf burgerrechtelijk aansprakelijk zijn, | personnes civilement responsables de l'infraction les condamnera |
veroordeelt hen tot het betalen aan de burgerlijke partij van de | envers la partie civile à l'indemnité de procédure visée à l'article |
rechtsplegingsvergoeding bedoeld in artikel 1022 van het Gerechtelijk Wetboek. | 1022 du Code judiciaire. |
De burgerlijke partij die rechtstreeks heeft gedagvaard en die in het | La partie civile qui aura lancé une citation directe et qui succombera |
ongelijk wordt gesteld, zal veroordeeld worden tot het aan de | |
beklaagde betalen van de vergoeding bedoeld in artikel 1022 van het | sera condamnée envers le prévenu à l'indemnité visée à l'article 1022 |
Gerechtelijk Wetboek. De vergoeding wordt bepaald door het vonnis ». | du Code judiciaire. L'indemnité sera liquidée par le jugement ». |
Dat artikel maakt deel uit van hoofdstuk III van de voormelde wet, | Cet article fait partie du chapitre III de la loi précitée, dont les |
waarvan de bepalingen het beginsel van de verhaalbaarheid uitbreiden | dispositions étendent le principe de la répétibilité aux affaires |
tot de strafzaken, maar die uitbreiding beperken tot de verhoudingen | pénales mais limitent cette extension aux relations entre l'inculpé ou |
tussen de inverdenkinggestelde of de beklaagde en de burgerlijke | le prévenu et la partie civile. Ainsi, la personne condamnée par une |
partij. De persoon die door een strafgerecht ten aanzien van de | |
burgerlijke partij wordt veroordeeld, moet aldus aan die | |
laatstgenoemde de rechtsplegingsvergoeding betalen. | juridiction pénale est redevable à la partie civile de l'indemnité de procédure. |
B.2.2. In de parlementaire voorbereiding wordt aangegeven dat in de | B.2.2. Les travaux préparatoires indiquent que l'application de la |
toepassing van de verhaalbaarheid voor de strafgerechten is voorzien | répétibilité devant les juridictions répressives a été prévue parce |
omdat het « meer conform [leek] te zijn met de principes van | qu'il apparaissait « plus conforme aux principes d'égalité et de |
gelijkheid en niet-discriminatie dat men de rechtsonderhorigen die het | non-discrimination de traiter de manière identique les justiciables |
herstel vragen van schade voor een burgerlijke dan wel voor een | |
strafrechtelijke rechtbank, gelijk zou behandelen », en dat het | qui sollicitent la réparation d'un dommage devant une juridiction |
voorstel om de regeling van de verhaalbaarheid uit te breiden tot de | civile ou une juridiction répressive » et que la proposition d'étendre |
relaties tussen de beklaagde en de burgerlijke partij in | le système de la répétibilité dans les relations entre le prévenu et |
overeenstemming was met het advies van de Ordes van advocaten en dat | la partie civile était conforme à l'avis des ordres d'avocats et à |
van de Hoge Raad voor de Justitie (Parl. St., Kamer, 2006-2007, DOC | celui du Conseil supérieur de la Justice (Doc. parl., Chambre, |
51-2891/002, pp. 5-6). | 2006-2007, DOC 51-2891/002, pp. 5-6). |
B.3. Op grond van artikel 62 van de wet van 8 april 1965 betreffende | B.3. Sur la base de l'article 62 de la loi du 8 avril 1965 relative à |
de jeugdbescherming, het ten laste nemen van minderjarigen die een als | la protection de la jeunesse, à la prise en charge des mineurs ayant |
misdrijf omschreven feit hebben gepleegd en het herstel van de door | commis un fait qualifié infraction et à la réparation du dommage causé |
dit feit veroorzaakte schade (hierna : de Jeugdbeschermingswet), | par ce fait (ci-après : la loi relative à la protection de la |
gelden, behoudens afwijking, voor de in titel II, hoofdstuk III, van | jeunesse), les dispositions légales concernant les poursuites en |
matière correctionnelle s'appliquent, sauf dérogation, aux procédures | |
die wet bedoelde procedures - namelijk de maatregelen ter bescherming | visées au titre II, chapitre III, de cette loi - à savoir les mesures |
van de minderjarigen -, de wetsbepalingen betreffende de vervolgingen | de protection des mineurs -, sauf si cette application devait aller à |
in correctionele zaken, behoudens wanneer die toepassing zou indruisen | l'encontre des principes généraux qui régissent le droit de la |
tegen de algemene beginselen die het jeugdbeschermingsrecht beheersen. | protection de la jeunesse. |
In de interpretatie van de verwijzende rechter is, bij ontstentenis | Dans l'interprétation du juge a quo, en l'absence de dérogation dans |
van afwijking in de Jeugdbeschermingswet, artikel 162bis van het | la loi relative à la protection de la jeunesse, l'article 162bis du |
Wetboek van strafvordering van toepassing op uitspraken van de | Code d'instruction criminelle s'applique aux décisions du tribunal de |
jeugdrechtbank met betrekking tot jeugdbeschermingsmaatregelen. | la jeunesse relatives aux mesures de protection de la jeunesse. |
B.4.1. Krachtens artikel 56, tweede lid, van de jeugdbeschermingswet | B.4.1. En vertu de l'article 56, alinéa 2, de la loi relative à la |
wordt in de zaken betreffende maatregelen ten aanzien van | protection de la jeunesse, « le cas de chaque mineur est examiné |
minderjarigen, « het geval van elke minderjarige afzonderlijk | séparément » dans les affaires concernant des mesures prises envers |
onderzocht ». Geen andere minderjarige mag daarbij aanwezig zijn, | des mineurs. Aucun autre mineur ne peut être présent, sauf pendant le |
behalve gedurende de voor eventuele confrontaties nodige tijd. | temps nécessaire à d'éventuelles confrontations. |
Zoals de verwijzende rechter aangeeft, vormt die bepaling een | Comme l'indique le juge a quo, cette disposition constitue une règle |
specifieke en substantiële procedureregel in de Jeugdbeschermingswet. | de procédure spécifique et substantielle dans la loi relative à la |
Die bepaling beoogt een goede rechtsbedeling voor de betrokken jongere | protection de la jeunesse. Cette disposition vise à garantir une bonne |
te waarborgen, zowel in het belang van de jongere wiens geval wordt | administration de la justice pour le jeune concerné, aussi bien dans |
onderzocht, als in het belang van andere bij de zaak betrokken | l'intérêt du jeune dont le cas est examiné que dans celui d'autres |
jongeren, onder meer door de mogelijkheid te creëren een dialoog in | jeunes impliqués dans la cause, entre autres en créant la possibilité |
vertrouwen tot stand te brengen tussen de jeugdrechter en de jongere. | de mettre en oeuvre un dialogue de confiance entre le juge de la jeunesse et le jeune. |
B.4.2. Uit het vereiste dat minderjarigen die ten aanzien van | B.4.2. Il découle de l'exigence selon laquelle le cas de chaque mineur |
eenzelfde burgerlijke partij een als misdrijf omschreven feit hebben | ayant commis un fait qualifié infraction envers une même partie civile |
gepleegd, afzonderlijk worden behandeld, vloeit voort dat die | soit examiné séparément a pour conséquence que cette partie civile est |
burgerlijke partij genoodzaakt is zich ten aanzien van elke betrokken | contrainte de se constituer partie civile à l'égard de chaque mineur |
minderjarige burgerlijke partij te stellen en, in de regel, | concerné et, en règle générale, de mener des débats séparés. |
afzonderlijke debatten te voeren. | |
B.4.3. Het voormelde artikel 56, tweede lid, geldt evenwel slechts | B.4.3. L'article 56, alinéa 2, précité ne s'applique cependant qu'aux |
voor de debatten betreffende de maatregelen ter bescherming van de | débats relatifs aux mesures de protection des mineurs. Cette |
minderjarigen. Die bepaling staat niet eraan in de weg dat de debatten | disposition ne s'oppose pas à ce que les débats concernant certains |
betreffende bepaalde aspecten van de burgerlijke vordering tegen | aspects de l'action civile intentée contre des mineurs impliqués dans |
minderjarigen die bij eenzelfde feit zijn betrokken, gezamenlijk | |
zouden worden gevoerd, zodat de jeugdrechter de minderjarigen in | un fait identique soient menés ensemble, de sorte que le juge de la |
solidum tot betaling van één rechtsplegingsvergoeding aan de | jeunesse puisse condamner in solidum les mineurs à payer une seule |
burgerlijke partij kan veroordelen. | indemnité de procédure à la partie civile. |
Wanneer de debatten over de burgerlijke vordering ten aanzien van de | Lorsque les débats sur l'action civile à l'égard des mineurs concernés |
betrokken minderjarigen afzonderlijk worden gevoerd, kan de rechter | sont menés séparément, le juge peut prononcer une condamnation à une |
een veroordeling uitspreken tot de rechtsplegingsvergoeding, solidair | indemnité de procédure solidairement avec celle qu'il a prononcée |
met die welke hij voorafgaandelijk heeft uitgesproken. | précédemment. |
B.5. Gelet op wat voorafgaat is de in het geding zijnde bepaling niet | B.5. Compte tenu de ce qui précède, la disposition en cause n'est pas |
onbestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. | incompatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution. |
De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | La question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Rekening houdend met wat is vermeld in B.4.3, schendt artikel 162bis | Compte tenu de ce qui est mentionné en B.4.3, l'article 162bis du Code |
van het Wetboek van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 9 van | d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 de la |
de wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de | loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires et des |
erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand van een advocaat, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. | frais d'avocat, ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. |
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à |
terechtzitting van 12 november 2009. | l'audience publique du 12 novembre 2009. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
De voorzitter, | Le président, |
M. Bossuyt. | M. Bossuyt. |