Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 186/2009 van 26 november 2009 Rolnummer 4566 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 2 van de wet van 24 juli 2008 « ter bekrachtiging van de vestiging van sommige aanvullende gemeentebelastingen en de aa Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Martens en M. Bossuyt, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 186/2009 van 26 november 2009 Rolnummer 4566 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 2 van de wet van 24 juli 2008 « ter bekrachtiging van de vestiging van sommige aanvullende gemeentebelastingen en de aa Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Martens en M. Bossuyt, en de rechters(...) Extrait de l'arrêt n° 186/2009 du 26 novembre 2009 Numéro du rôle : 4566 En cause : le recours en annulation de l'article 2 de la loi du 24 juillet 2008 « confirmant l'établissement de certaines taxes communales additionnelles et de la taxe La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Martens et M. Bossuyt, et des juges M. Mel(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 186/2009 van 26 november 2009 Extrait de l'arrêt n° 186/2009 du 26 novembre 2009
Rolnummer 4566 Numéro du rôle : 4566
In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 2 van de wet van 24 En cause : le recours en annulation de l'article 2 de la loi du 24
juli 2008 « ter bekrachtiging van de vestiging van sommige aanvullende juillet 2008 « confirmant l'établissement de certaines taxes
gemeentebelastingen en de aanvullende agglomeratiebelasting op de communales additionnelles et de la taxe d'agglomération additionnelle
personenbelasting voor elk van de aanslagjaren 2001 tot 2007 en tot à l'impôt des personnes physiques pour chacun des exercices
wijziging, met ingang van aanslagjaar 2009, van artikel 468 van het d'imposition 2001 à 2007 et modifiant l'article 468 du Code des impôts
Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 », ingesteld door Edouard sur les revenus 1992 à partir de l'exercice d'imposition 2009 »,
Abts en anderen. introduit par Edouard Abts et autres.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters P. Martens en M. Bossuyt, en de composée des présidents P. Martens et M. Bossuyt, et des juges M.
rechters M. Melchior, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, Melchior, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P.
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey,
Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président P.
voorzitterschap van voorzitter P. Martens, Martens,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 26 november Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 26
2008 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 27 novembre 2008 et parvenue au greffe le 27 novembre 2008, un recours en
november 2008, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 2 van
de wet van 24 juli 2008 « ter bekrachtiging van de vestiging van annulation de l'article 2 de la loi du 24 juillet 2008 « confirmant
sommige aanvullende gemeentebelastingen en de aanvullende l'établissement de certaines taxes communales additionnelles et de la
agglomeratiebelasting op de personenbelasting voor elk van de taxe d'agglomération additionnelle à l'impôt des personnes physiques
aanslagjaren 2001 tot 2007 en tot wijziging, met ingang van pour chacun des exercices d'imposition 2001 à 2007 et modifiant
aanslagjaar 2009, van artikel 468 van het Wetboek van de l'article 468 du Code des impôts sur les revenus 1992 à partir de
inkomstenbelastingen 1992 » (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad l'exercice d'imposition 2009 » (publiée au Moniteur belge du 8 août
van 8 augustus 2008), door Edouard Abts en Huguette Heneton, wonende 2008) a été introduit par Edouard Abts et Huguette Heneton, demeurant
te 5100 Namen, rue Nadoux 25, Lode Bonne en Véronique Delveau, wonende à 5100 Namur, rue Nadoux 25, Lode Bonne et Véronique Delveau,
te 3570 Alken, Merellaan 8, Guillaume Henneau en Aline Dufert, wonende demeurant à 3570 Alken, Merellaan 8, Guillaume Henneau et Aline
te 7100 La Louvière, rue de la Poterie 3, Bernard Lurquin en Martine Dufert, demeurant à 7100 La Louvière, rue de la Poterie 3, Bernard
Krijn, wonende te 6534 Thuin, rue de Marchienne 196, Paul Laurent, Lurquin et Martine Krijn, demeurant à 6534 Thuin, rue de Marchienne
wonende te 7800 Aat, chaussée de Bruxelles 97, Angelo Martello en 196, Paul Laurent, demeurant à 7800 Ath, chaussée de Bruxelles 97,
Béatrice Wrzesien, wonende te 7134 Binche, rue de la Buissière 1, en Angelo Martello et Béatrice Wrzesien, demeurant à 7134 Binche, rue de
Karine Noterman, wonende te 9500 Geraardsbergen, Korreelstraat 5. la Buissière 1, et Karine Noterman, demeurant à 9500 Grammont, Korreelstraat 5.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
B.1.1. Artikel 464, 1°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen
1992 verbiedt de agglomeraties van gemeenten en de gemeenten om « B.1.1. L'article 464, 1°, du Code des impôts sur les revenus 1992
interdit aux agglomérations de communes et aux communes d'« établir
opcentiemen op de personenbelasting [...] of [...] gelijkaardige [...] des centimes additionnels à l'impôt des personnes physiques
belastingen op de grondslag of op het bedrag van die belastingen, [...] ou des taxes similaires sur la base ou sur le montant de ces
uitgezonderd evenwel wat onroerende voorheffing betreft » te heffen. impôts, sauf toutefois en ce qui concerne le précompte immobilier ».
Artikel 465 van hetzelfde Wetboek, dat een hoofdstuk inleidt met als L'article 465 du même Code, qui ouvre un chapitre intitulé « Taxes
titel « Aanvullende belastingen », bepaalt echter : additionnelles », dispose cependant :
« In afwijking van artikel 464, mogen de agglomeraties en de gemeenten « Par dérogation à l'article 464, les agglomérations et les communes
een aanvullende belasting vestigen op de personenbelasting ». peuvent établir une taxe additionnelle à l'impôt des personnes
Zoals het is gewijzigd bij artikel 22 van de wet van 20 december 1995 physiques ». Tel qu'il a été modifié par l'article 22 de la loi du 20 décembre 1995
« houdende fiscale, financiële en diverse bepalingen » en bij artikel « portant des dispositions fiscales, financières et diverses » et par
58 van de wet van 10 augustus 2001 « houdende hervorming van de l'article 58 de la loi du 10 août 2001 « portant réforme de l'impôt
personenbelasting », preciseert artikel 466 van hetzelfde Wetboek dat des personnes physiques », l'article 466 du même Code précise que la «
de « aanvullende gemeentebelasting op de personenbelasting en de taxe communale additionnelle à l'impôt des personnes physiques et la
aanvullende agglomeratiebelasting op de personenbelasting worden taxe d'agglomération additionnelle à l'impôt des personnes physiques
berekend op de personenbelasting vastgesteld » vóór verrekening van sont calculées sur l'impôt des personnes physiques déterminé » avant
voorafbetalingen, van de voorheffingen, van een forfaitair gedeelte en imputation de versements anticipés, des précomptes, d'une quotité et
van belastingkredieten en vóór de toepassing van vermeerderingen, van de crédits d'impôts et avant application de majorations, d'une
een bonificatie en van belastingverhogingen. bonification et d'accroissements d'impôts.
Artikel 467 van hetzelfde Wetboek bepaalt : L'article 467 du même Code dispose :
« De aanvullende belasting op de personenbelasting wordt door de « La taxe additionnelle à l'impôt des personnes physiques est établie
gemeente of door de agglomeratie geheven ten laste van de soit par la commune, soit par l'agglomération, à charge des habitants
rijksinwoners die respectievelijk belastbaar zijn in die gemeente of du Royaume qui sont imposables respectivement dans cette commune ou
in de gemeenten die deel uitmaken van die agglomeratie ». dans les communes faisant partie de cette agglomération ».
Vóór de wijziging ervan bij artikel 3 van de wet van 24 juli 2008 « Avant sa modification par l'article 3 de la loi du 24 juillet 2008 «
ter bekrachtiging van de vestiging van sommige aanvullende confirmant l'établissement de certaines taxes communales
gemeentebelastingen en de aanvullende agglomeratiebelasting op de additionnelles et de la taxe d'agglomération additionnelle à l'impôt
personenbelasting voor elk van de aanslagjaren 2001 tot 2007 en tot des personnes physiques pour chacun des exercices d'imposition 2001 à
wijziging, met ingang van het aanslagjaar 2009, van artikel 468 van 2007 et modifiant l'article 468 du Code des impôts sur les revenus
het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 », bepaalde artikel 468 1992 à partir de l'exercice d'imposition 2009 », l'article 468 du même
van hetzelfde Wetboek : Code disposait :
« De aanvullende belasting wordt voor alle belastingen van eenzelfde « La taxe additionnelle est fixée pour tous les contribuables d'une
agglomeratie of gemeente vastgesteld op een eenvormig percentage van même agglomération ou commune à un pourcentage uniforme de l'impôt dû
de rijksbelasting. à l'Etat.
Wanneer dat percentage een breukgedeelte omvat, moet dat breukgedeelte
tot één decimaal worden beperkt; dat percentage mag niet hoger liggen Si ce pourcentage comprend une fraction, celle-ci doit être limitée à
dan 1 pct. als de belasting wordt geheven door een agglomeratie. une décimale; ce pourcentage ne peut excéder 1 p.c. lorsque la taxe
est établie par une agglomération.
Op de aanvullende belasting mag geen vermindering, vrijstelling of La taxe additionnelle ne peut être l'objet d'aucune réduction,
uitzondering worden toegepast ». exemption ou exception ».
Zoals het werd gewijzigd bij artikel 48 van de wet van 15 maart 1999 « Tel qu'il a été modifié par l'article 48 de la loi du 15 mars 1999 «
betreffende de beslechting van fiscale geschillen » en bij artikel 399 relative au contentieux en matière fiscale » et par l'article 399 de
van de programmawet (I) van 24 december 2002, bepaalt artikel 469 van la loi-programme (I) du 24 décembre 2002, l'article 469 du même Code
hetzelfde Wetboek : dispose :
« De vestiging en de inning van de aanvullende belastingen worden « L'établissement et la perception des taxes additionnelles sont
toevertrouwd aan de administratie der directe belastingen, onder de confiés à l'administration des contributions directes, aux conditions
voorwaarden en volgens de regelen die de Koning bepaalt. et suivant les modalités déterminées par le Roi.
Die aanvullende belastingen worden bij wijze van bedrijfsvoorheffing Ces taxes additionnelles sont perçues par voie de précompte
of voorafbetalingen geïnd alsof het totale tarief van deze belastingen professionnel ou de versements anticipés comme si le taux total de ces
eenvormig op 6 pct. was vastgesteld. De Koning kan bij een besluit taxes était fixé uniformément à 6 p.c. Le Roi peut, par arrêté
vastgesteld na overleg in de Ministerraad dat percentage verhogen tot maximaal 7 pct. délibéré en Conseil des Ministres, augmenter ce pourcentage jusqu'à 7 p.c. au maximum.
Voor zover hiervan niet wordt afgeweken, zijn de bepalingen van titel Pour autant qu'il n'y soit pas dérogé, les dispositions du titre VII
VII van dit Wetboek op die belastingen van toepassing ». du présent Code sont applicables à ces taxes ».
B.1.2. Artikel 2 van de wet van 24 juli 2008 bepaalt : B.1.2. L'article 2 de la loi du 24 juillet 2008 dispose :
« Voor de toepassing van artikel 465 en volgende van het Wetboek van « Pour l'application des articles 465 et suivants du Code des impôts
de inkomstenbelastingen 1992, wordt, vanaf de datum van sur les revenus 1992, il est tenu compte, lors de l'établissement, à
inwerkingtreding van deze wet, bij de vestiging van de partir de la date d'entrée en vigueur de la présente loi, de l'impôt
personenbelasting voor elk van de aanslagjaren 2001 tot 2007, rekening des personnes physiques pour chacun des exercices d'imposition 2001 à
gehouden met de aanvullende gemeentebelasting en de aanvullende 2007, de la taxe communale additionnelle et de la taxe d'agglomération
agglomeratiebelasting die ten laatste op 31 december van het jaar additionnelle rendues obligatoires au plus tard le 31 décembre de
waarnaar het voornoemde aanslagjaar, zoals bepaald in artikel 359 van l'année dont le millésime désigne l'exercice d'imposition précité tel que défini à l'article 359 du même Code.
hetzelfde Wetboek, wordt genoemd, bindend zijn geworden. Les taxes communales additionnelles et la taxe d'agglomération
De aanvullende gemeentebelastingen en de aanvullende
agglomeratiebelasting die zijn opgenomen in aanslagen in de additionnelle reprises dans des cotisations à l'impôt des personnes
personenbelasting die voor de inwerkingtreding van deze wet zijn physiques établies avant la date d'entrée en vigueur de la présente
gevestigd voor elk van de aanslagjaren 2001 tot 2007 en die rekening loi pour chacun des exercices d'imposition 2001 à 2007 et qui ont tenu
hebben gehouden met de aanvullende gemeentebelasting en de aanvullende compte des taxes communales additionnelles et de la taxe
agglomeratiebelasting die bindend zijn geworden in de loop van het d'agglomération additionnelle rendues obligatoires au cours de l'année
jaar waarnaar het aanslagjaar wordt genoemd, worden bekrachtigd, voor dont le millésime désigne l'exercice d'imposition, sont confirmées
zover die aanvullende belastingen het voorwerp uitmaken of nog kunnen pour autant que ces taxes additionnelles font ou peuvent encore faire
uitmaken van een geschil dat steunt op de grief die de terugwerkende l'objet d'un litige fondé sur le grief invoquant la rétroactivité des
kracht aanvoert van de genoemde belastingen omwille van het feit dat taxes précitées au motif qu'elles ont été rendues obligatoires au
zij bindend zijn geworden in de loop van het jaar waarnaar het cours de l'année dont le millésime désigne l'exercice d'imposition.
voornoemde aanslagjaar wordt genoemd.
Onder aanvullende gemeentebelasting en aanvullende Par taxe communale additionnelle et taxe d'agglomération
agglomeratiebelasting wordt verstaan de belastingen waarvan het tarief additionnelle, on entend les taxes dont le taux applicable pour chacun
dat van toepassing is voor elk van de aanslagjaren 2001 tot 2007, is des exercices d'imposition 2001 à 2007 est repris en regard du nom de
opgenomen in de tabellen per gewest die de bijlage bij deze wet chaque commune ou agglomération du Royaume dans les tableaux par
vormen, tegenover de naam van de gemeente of de agglomeratie ». région qui forment l'annexe à la présente loi ».
De wet van 24 juli 2008 is in werking getreden op de tiende dag na de La loi du 24 juillet 2008 est entrée en vigueur le dixième jour après
dag van de bekendmaking ervan in het Belgisch Staatsblad , zijnde op 18 augustus 2008. celui de sa publication au Moniteur belge , soit le 18 août 2008.
Alle gemeenten van het Rijk worden beoogd in de bijlage bij die wet. Toutes les communes du Royaume sont visées par l'annexe à cette loi.
B.1.3. Artikel 3 van de wet van 24 juli 2008 vult het voormelde B.1.3. L'article 3 de la loi du 24 juillet 2008 complète l'article 468
artikel 468 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 aan met du Code des impôts sur les revenus 1992 précité par l'alinéa suivant :
volgend lid : « Het percentage van de aanvullende gemeentebelasting op de « Le pourcentage de la taxe communale additionnelle à l'impôt des
personenbelasting wordt vastgesteld door een belastingreglement dat personnes physiques est fixé par un règlement-taxe applicable à partir
van toepassing is vanaf een welbepaald aanslagjaar en dat uiterlijk op d'un exercice d'imposition déterminé qui doit entrer en vigueur au
31 januari van het kalenderjaar waarnaar het aanslagjaar wordt plus tard le 31 janvier de l'année civile dont le millésime désigne
genoemd, in werking treedt. Bij ontstentenis daarvan, wordt de l'exercice d'imposition. A défaut, la taxe communale additionnelle à
aanvullende gemeentebelasting op de personenbelasting gevestigd op l'impôt des personnes physiques est établie sur la base du pourcentage
grond van het percentage dat van toepassing was voor het vorige aanslagjaar ». applicable pour l'exercice d'imposition précédent ».
Die bepaling « is van toepassing vanaf aanslagjaar 2009 » (artikel 4 Cette disposition « est applicable à partir de l'exercice d'imposition
van de wet van 24 juli 2008). 2009 » (article 4 de la loi du 24 juillet 2008).
B.2. Uit de inhoud van het verzoekschrift tot vernietiging blijkt dat B.2. Il ressort du contenu de la requête en annulation que les moyens
de middelen enkel gericht zijn tegen het tweede lid van artikel 2 van ne sont dirigés que contre l'alinéa 2 de l'article 2 de la loi du 24
de wet van 24 juli 2008. juillet 2008.
Het Hof beperkt bijgevolg zijn onderzoek tot die bepaling. La Cour limite dès lors son examen à cette disposition.
Ten aanzien van het belang van de verzoekende partijen Quant à l'intérêt des requérants
B.3.1. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 vereisen B.3.1. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 imposent à
dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot toute personne physique ou morale qui introduit un recours en
vernietiging instelt, doet blijken van een belang. Van het vereiste annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt
belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée
bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt. directement et défavorablement par la norme attaquée.
Bijgevolg is de actio popularis niet toelaatbaar. Il s'ensuit que l'action populaire n'est pas admissible.
B.3.2. Uit de door de verzoekende partijen neergelegde stukken blijkt B.3.2. Il ressort des pièces déposées par les requérants que, avant
dat, vóór de inwerkingtreding van de wet van 24 juli 2008, zij bij de l'entrée en vigueur de la loi du 24 juillet 2008, ils ont introduit
bevoegde gewestelijke directeur der directe belastingen een auprès du directeur régional des contributions directes compétent une
bezwaarschrift hebben ingediend waarbij zij de aanslag in de réclamation contestant la cotisation à l'impôt des personnes physiques
personenbelasting betwisten die voor het aanslagjaar 2007 op hun naam établie à leur nom pour l'exercice d'imposition 2007 au profit de
werd gevestigd ten voordele van verscheidene gemeenten van het Franse diverses communes de la région de langue française ou de la région de
taalgebied of het Nederlandse taalgebied. langue néerlandaise.
Dat bezwaarschrift, dat enkel gebaseerd was op de omstandigheid dat Cette réclamation, qui était fondée sur la seule circonstance que le
het gemeentereglement waarbij het tarief werd vastgesteld voor de van règlement communal fixant le taux de la taxe communale additionnelle à
hen gevorderde aanvullende gemeentebelasting op de personenbelasting l'impôt des personnes physiques qui leur est réclamée pour cet
voor dat aanslagjaar niet van toepassing is omdat het gedurende het exercice d'imposition n'est pas applicable en raison de son adoption
jaar 2007 werd aangenomen, werd door de gewestelijke directeur durant l'année 2007, a été rejetée par le directeur régional. Chaque
verworpen. Elke verzoekende partij heeft vervolgens bij de bevoegde partie requérante a, par la suite, déposé auprès du tribunal de
rechtbank van eerste aanleg een verzoekschrift neergelegd waarbij zij première instance compétent une requête contestant ces décisions
die administratieve beslissingen betwisten. administratives.
B.3.3. De Vlaamse Regering betwist het belang om in rechte te treden B.3.3. Le Gouvernement flamand conteste l'intérêt à agir des parties
van de verzoekende partijen ten aanzien van de aanslagjaren 2001 tot requérantes en ce qui concerne les exercices d'imposition 2001 à 2006
2006 en in zoverre de bestreden bepaling betrekking heeft op de et en ce que la disposition attaquée concerne la taxe additionnelle de
aanvullende belasting van de Brusselse agglomeratie, waarin geen l'agglomération bruxelloise, dans laquelle aucune des parties
enkele van de verzoekende partijen gedomicilieerd is. De vraag zou requérantes n'est domiciliée. La question pourrait également se poser
eveneens kunnen rijzen of de verzoekende partijen doen blijken van een de savoir si les parties requérantes justifient d'un intérêt à leur
belang bij hun beroep, in zoverre de bestreden bepaling betrekking recours en ce que la disposition attaquée concerne d'autres communes
heeft op andere gemeenten dan die waarin zij zijn gedomicilieerd. que celles où elles sont domiciliées.
B.3.4. De in B.3.2 vermelde elementen volstaan om het belang van de B.3.4. Les éléments mentionnés en B.3.2 suffisent à établir l'intérêt
verzoekende partijen om in rechte te treden, aan te tonen. In geval à agir des parties requérantes. Toutefois, en cas d'annulation de la
van vernietiging van de bestreden bepaling, zal het evenwel aan het disposition attaquée, il appartiendra à la Cour d'examiner si et dans
Hof staan na te gaan of en in welke mate die vernietiging dient te quelle mesure cette annulation doit être limitée en fonction de
worden beperkt volgens het belang van iedere verzoekende partij. l'intérêt de chacune des parties requérantes.
B.3.5. Onder dat voorbehoud worden de excepties verworpen. B.3.5. Sous cette réserve, les exceptions sont rejetées.
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de memories ingediend door de Quant à la recevabilité des mémoires déposés par le Gouvernement
Vlaamse Regering, de Brusselse Hoofdstedelijke Regering en de Waalse flamand, par le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale et par
Regering le Gouvernement wallon
B.4.1. Luidens artikel 85, eerste lid, van de bijzondere wet van 6 B.4.1. Aux termes de l'article 85, alinéa 1er, de la loi spéciale du 6
januari 1989 kunnen de Gewestregeringen bij het Hof een memorie janvier 1989, les Gouvernements de région peuvent adresser à la Cour
indienen in verband met elk beroep tot vernietiging dat wordt un mémoire relatif à tout recours en annulation introduit par toute
ingesteld door iedere persoon die doet blijken van een belang. personne justifiant d'un intérêt.
De ontvankelijkheid van een dergelijke memorie - en dus van de La recevabilité d'un tel mémoire - et donc de l'intervention - n'est
tussenkomst - wordt niet afhankelijk gemaakt van het feit of de auteur pas subordonnée à l'existence d'un intérêt dans le chef de son auteur.
ervan een belang heeft. B.4.2. De door de drie Gewestregeringen ingediende memories zijn B.4.2. Les mémoires déposés par les trois Gouvernements de région sont
ontvankelijk. recevables.
Ten aanzien van de memorie ingediend door Pascal De Handschutter, Quant au mémoire déposé par Pascal De Handschutter, Patricia
Patricia Merschaert en Willy Manssens Merschaert et Willy Manssens
B.5.1. Luidens artikel 87, § 2, van de bijzondere wet van 6 januari B.5.1. Aux termes de l'article 87, § 2, de la loi spéciale du 6
1989 kan ieder die van een belang doet blijken aan het Hof zijn janvier 1989, toute personne justifiant d'un intérêt peut adresser à
opmerkingen richten in een memorie in verband met elk beroep tot la Cour ses observations dans un mémoire relatif à tout recours en
vernietiging waarover het Hof uitspraak moet doen. annulation sur lequel celle-ci est appelée à statuer.
Doet blijken van een dergelijk belang de persoon die aantoont dat zijn Justifie d'un tel intérêt la personne qui montre que sa situation peut
situatie rechtstreeks kan worden geraakt door het arrest dat het Hof être directement affectée par l'arrêt que la Cour rendra à propos de
in verband met dat beroep zal wijzen. ce recours.
B.5.2. Uit de documenten die, op verzoek van het Hof, zijn ingediend B.5.2. Il ressort des documents déposés par Pascal De Handschutter,
door Pascal De Handschutter, Patricia Merschaert en Willy Manssens Patricia Merschaert et Willy Manssens, à la demande de la Cour, d'une
blijkt, enerzijds, dat die personen vóór die datum bij de bevoegde part, que ces personnes ont, avant cette date, introduit auprès du
gewestelijke directeur der directe belastingen een bezwaarschrift directeur régional des contributions directes compétent une
hebben ingediend waarbij de wettigheid wordt betwist van een réclamation contestant la légalité d'une taxe communale additionnelle
aanvullende gemeentebelasting op de personenbelasting die op hun naam à l'impôt des personnes physiques, établie à leur nom pour l'exercice
werd gevestigd voor het aanslagjaar 2007, en, anderzijds, dat die d'imposition 2007, d'autre part, que ces réclamations ont été rejetées
bezwaarschriften met toepassing van de bestreden bepaling door de par le directeur régional en application de la disposition attaquée
gewestelijke directeur werden verworpen en ten slotte, dat zij et, enfin, qu'ils ont, par la suite, chacun en ce qui les concerne,
vervolgens, ieder voor wat hem betreft, bij de bevoegde rechtbank van déposé, auprès du tribunal de première instance compétent, une requête
eerste aanleg een verzoekschrift hebben ingediend waarin zij die
administratieve beslissingen betwisten. contestant ces décisions administratives.
B.5.3. De situatie van die personen kan dus rechtstreeks worden B.5.3. La situation de ces personnes peut, dès lors, être directement
geraakt door het arrest dat het Hof in verband met dit beroep zal wijzen. affectée par l'arrêt que la Cour rendra à propos du présent recours.
Hun memorie is bijgevolg ontvankelijk. Leur mémoire est dès lors recevable.
B.6.1. In de in artikel 87, § 2, van de bijzondere wet van 6 januari B.6.1. Le mémoire visé par l'article 87, § 2, de la loi spéciale du 6
1989 bedoelde memorie kunnen geen nieuwe middelen worden geformuleerd. janvier 1989 ne peut formuler des moyens nouveaux.
B.6.2. In hun memorie leiden de tussenkomende partijen een middel af B.6.2. Dans leur mémoire, les parties intervenantes prennent un moyen
uit de schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in de la violation des articles 10 et 11, lus en combinaison avec
samenhang gelezen met artikel 172 ervan. l'article 172, de la Constitution.
Zij wensen bovendien het derde middel van het verzoekschrift tot Elles souhaitent, en outre, « compléter » le troisième moyen de la
vernietiging « aan te vullen » en bekritiseren een zogenaamde « requête en annulation en critiquant une prétendue « discrimination
discriminatie tussen belastingheffende overheden ». entre pouvoirs taxateurs ».
B.6.3. Geen enkel middel van dat verzoekschrift wordt afgeleid uit de B.6.3. Aucun des moyens de cette requête n'est pris de la violation
schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang des articles 10 et 11, lus en combinaison avec l'article 172, de la
gelezen met artikel 172 ervan. Constitution.
In het derde middel van hetzelfde verzoekschrift wordt uitsluitend een Le troisième moyen de la même requête dénonce exclusivement une
verschil in behandeling tussen belastingplichtigen aangeklaagd. différence de traitement entre contribuables.
B.6.4. Zowel het middel als de « aanvulling » van het middel bedoeld B.6.4. Tant le moyen que le « complément » de moyen visés en B.6.2
in B.6.2 zijn dus nieuwe middelen die bijgevolg onontvankelijk zijn. sont nouveaux et, partant, irrecevables.
Ten gronde Quant au fond
Wat het eerste middel betreft En ce qui concerne le premier moyen
B.7. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen
10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met het beginsel van de B.7. Le premier moyen est pris de la violation des articles 10 et 11
de la Constitution, lus en combinaison avec le principe de la
séparation des pouvoirs, consacré notamment par les articles 33, 36,
scheiding der machten, vervat met name in de artikelen 33, 36, 37, 40 37, 40 et 41, alinéa 1er, de la Constitution, en ce que la disposition
en 41, eerste lid, van de Grondwet, doordat de bestreden bepaling op attaquée vise à influencer de manière rétroactive les procédures
retroactieve wijze de rechtsgedingen beoogt te beïnvloeden die door
bepaalde rechtsonderhorigen zijn ingesteld. engagées par certains justiciables.
Het eerste middel valt samen met het tweede middel; zij zullen samen Le premier moyen se confondant avec le deuxième moyen, ils seront
worden onderzocht. examinés simultanément.
Wat het tweede middel betreft En ce qui concerne le deuxième moyen
B.8. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen
10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel B.8. Le deuxième moyen est pris de la violation des articles 10 et 11
6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met het de la Constitution, lus ou non en combinaison avec l'article 6 de la
algemeen beginsel van het recht op een eerlijk proces. Convention européenne des droits de l'homme et avec le principe
Uit de uiteenzetting van het middel blijkt dat het Hof wordt verzocht général du droit à un procès équitable.
zich uit te spreken over het verschil in behandeling tussen twee Il ressort des développements du moyen que la Cour est invitée à
categorieën van belastingplichtigen die, door de aanwending van de daartoe beschikbare rechtsmiddelen, de wettigheid betwisten van een aanvullende gemeentebelasting op de personenbelasting voor het aanslagjaar 2007, om reden van de onwettigheid van het gemeentereglement waarbij die belasting wordt gevestigd : enerzijds, diegenen die de onwettigheid van die belasting uit het retroactieve karakter ervan beweren af te leiden en, anderzijds, diegenen die de onwettigheid van die belasting om een ander motief aanvoeren. De bij de bestreden bepaling doorgevoerde bekrachtiging heeft tot gevolg dat ze aan de aanvullende gemeentebelasting, die door de belastingplichtigen van de eerste categorie wordt betwist, een statuer sur la différence de traitement entre deux catégories de contribuables qui, par l'exercice des recours prévus à cet effet, contestent la légalité d'une taxe communale additionnelle à l'impôt des personnes physiques pour l'exercice d'imposition 2007, en raison de l'illégalité du règlement communal l'établissant : d'une part, ceux qui prétendent déduire l'illégalité de cette taxe de sa rétroactivité et, d'autre part, ceux qui allèguent l'illégalité de cette taxe pour un autre motif. La confirmation qu'opère la disposition attaquée a pour effet de donner une valeur législative à la taxe communale additionnelle
wetgevende waarde verleent op de datum van de inwerkingtreding ervan. contestée par les contribuables de la première catégorie, à la date de
Ze dekt de onwettigheid van de belasting en maakt dus « de grief son entrée en vigueur. Elle couvre l'illégalité de la taxe et rend
inzake de terugwerkende kracht zonder voorwerp » in de tegen die donc « sans effet le grief de la rétroactivité invoqué » par les
onwettige belasting ingeleide voorzieningen (Parl. St., Kamer, recours introduits contre cette taxe illégale (Doc . parl., Chambre,
2007-2008, DOC 52-1276/001, pp. 6 en 8). Door de retroactieve draagwijdte ervan verhindert de bestreden bepaling de belastingplichtigen van de eerste categorie dus om van de beroepsinstantie waarbij zij de zaak aanhangig hebben gemaakt, een vaststelling van ongrondwettigheid van de bestreden belasting te verkrijgen. B.9.1. De terugwerkende kracht van een wetsbepaling kan enkel worden verantwoord wanneer zij onontbeerlijk is voor de verwezenlijking van een doelstelling van algemeen belang. Indien bovendien blijkt dat de terugwerkende kracht tot doel heeft de afloop van een of meer gerechtelijke procedures in een bepaalde zin te beïnvloeden of de rechtscolleges te verhinderen zich uit te spreken over een rechtsvraag, vergt de aard van het in het geding zijnde beginsel dat uitzonderlijke omstandigheden of dwingende motieven van algemeen belang een verantwoording bieden voor het optreden van de wetgever, dat ten nadele van een categorie van burgers inbreuk maakt op de jurisdictionele waarborgen die aan allen worden geboden. 2007-2008, DOC 52-1276/001, pp. 6 et 8). Par sa portée rétroactive, la disposition attaquée empêche donc les contribuables de la première catégorie d'obtenir de l'instance de recours qu'ils ont saisie un constat d'illégalité de la taxe litigieuse. B.9.1. La rétroactivité d'une disposition législative ne se justifie que si elle est indispensable à la réalisation d'un objectif d'intérêt général. S'il s'avère en outre qu'elle a pour but d'influencer dans un sens déterminé l'issue de l'une ou l'autre procédure judiciaire ou d'empêcher les juridictions de se prononcer sur une question de droit, la nature du principe en cause exige que des circonstances exceptionnelles ou des motifs impérieux d'intérêt général justifient l'intervention du législateur, laquelle porte atteinte, au préjudice d'une catégorie de citoyens, aux garanties juridictionnelles offertes à tous.
B.9.2.1. Artikel 2 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt : B.9.2.1. L'article 2 du Code civil dispose :
« De wet beschikt alleen voor het toekomende; zij heeft geen « La loi ne dispose que pour l'avenir; elle n'a point d'effet
terugwerkende kracht ». rétroactif ».
Die bepaling verzet zich tegen de aanneming, op grond van artikel 465 Cette disposition s'oppose à l'adoption, sur la base de l'article 465
van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 van een du Code des impôts sur les revenus 1992, d'un règlement communal qui
gemeentereglement dat een terugwerkende kracht zou hebben. aurait un effet rétroactif.
B.9.2.2. De rechtspraak van het Hof van Cassatie vermocht de gemeenten B.9.2.2. La jurisprudence de la Cour de cassation a longtemps pu
lange tijd te laten denken dat een reglement dat voor een welbepaald laisser penser aux communes qu'un règlement déterminant, pour un
aanslagjaar het tarief van de aanvullende belasting op de exercice d'imposition donné, le taux de la taxe additionnelle à
personenbelasting vaststelt, in werking kon treden zonder daarom l'impôt des personnes physiques pouvait, sans pour autant porter
afbreuk te doen aan het verbod om een retroactief gemeentereglement atteinte à l'interdiction d'adopter un règlement communal rétroactif,
aan te nemen, terwijl de belastbare periode die met dat aanslagjaar entrer en vigueur alors que la période imposable correspondant à cet
overeenstemt - dit wil zeggen de periode tijdens welke de inkomsten exercice d'imposition - c'est-à-dire la période au cours de laquelle
werden verkregen die de belastbare grondslag van die belasting vormen sont recueillis les revenus qui constituent la base imposable de cette
- reeds was voltooid (Cass., 29 juni 1998, Pas., 1998, I., nr. 349; taxe - était déjà achevée (Cass., 29 juin 1998, Pas ., 1998, I., n°
Cass., 8 juni 2006, A .R. nr. F.03.0054.N). 349; Cass., 8 juin 2006, R.G. n° F.03.0054.N).
Talrijke gemeenten hebben bijgevolg voor de aanslagjaren 2001 tot 2007 De nombreuses communes ont, dès lors, pour les exercices d'imposition
een reglement aangenomen dat het tarief van de genoemde belasting 2001 à 2007, adopté un règlement fixant le taux de ladite taxe, alors
vaststelt, terwijl de overeenstemmende belastbare periode reeds was que la période imposable correspondante avait déjà pris fin (Doc. parl
beëindigd (Parl. St., Kamer, 2007-2008, DOC 52-1276/001, p. 4). Zulks ., Chambre, 2007-2008, DOC 52-1276/001, p. 4). Tel est notamment le
is met name het geval voor de belastingen waarvan de wettigheid door cas des taxes dont la légalité est contestée par les requérants.
de verzoekende partijen wordt betwist. Het Hof van Cassatie heeft hieromtrent een ommekeer in zijn La Cour de cassation a opéré, sur ce point, un revirement de
rechtspraak gemaakt door te stellen dat de belastingschuld in verband jurisprudence en affirmant que la dette d'impôt relative à une taxe
met een aanvullende belasting op de personenbelasting definitief additionnelle à l'impôt des personnes physiques naît définitivement
ontstaat wanneer de belastbare periode met betrekking tot die
belasting is voltooid (Cass., 14 maart 2008, Pas., 2008, nr. 184; lorsque s'achève la période imposable relative à cette taxe (Cass., 14
Cass., 14 maart 2008, A .R. nr. F.07.0068.F; zie ook het arrest van mars 2008, Pas., 2008, n° 184; Cass., 14 mars 2008, R.G. n°
het Hof nr. 115/2000 van 16 november 2000, B.7.1). Daaruit vloeit F.07.0068.F; voy. aussi l'arrêt de la Cour n° 115/2000 du 16 novembre
voort dat het voormelde artikel 2 van het Burgerlijk Wetboek de 2000, B.7.1). Il en résulte que l'article 2 du Code civil précité rend
gemeentereglementen onwettig maakt waarbij het tarief van een
dergelijke belasting wordt vastgelegd voor een welbepaald aanslagjaar illégal les règlements communaux fixant le taux d'une telle taxe pour
en die in werking zijn getreden toen de met dat aanslagjaar un exercice d'imposition donné qui sont entrés en vigueur lorsque la
overeenstemmende belastbare periode reeds was voltooid. période imposable correspondant à cet exercice était déjà achevée.
B.9.2.3. In die omstandigheden heeft de bestreden bepaling tot doel te B.9.2.3. Dans ces circonstances, la disposition attaquée a pour but
vermijden dat talrijke gemeenten zich « in een delicate financiële d'éviter que de nombreuses communes ne se trouvent « dans une
situatie » bevinden waarbij « hun financiële toestand in gevaar wordt situation financière délicate » mettant « en péril leur trésorerie
gebracht en [...] hun vermogen om de continuïteit van hun werking te [...] et leur capacité à assurer la continuité de leur fonctionnement
verzekeren », om reden van de verplichting de onwettige aanvullende », en raison de l'obligation de rembourser les taxes additionnelles à
belastingen op de personenbelasting terug te betalen (Parl. St., l'impôt des personnes physiques illégales (Doc. parl., Chambre,
Kamer, 2007-2008, DOC 52-1276/001, pp. 4-5). De bestreden bepaling strekt ook ertoe te verhinderen dat in de betrokken gemeenten discriminerende situaties ontstaan die nadelig zijn voor de belastingplichtigen die niet de nodige stappen hebben gezet of hebben kunnen zetten teneinde de vernietiging van hun aanslag betreffende een dergelijke aanvullende gemeentebelasting te verkrijgen, maar die, zoals de belastingplichtigen die de terugbetaling van die aanslag hebben kunnen genieten of zullen kunnen genieten naar aanleiding van de vernietiging ervan, ook ertoe gehouden zullen zijn de last van een eventuele latere stijging van die belasting te dragen, die bestemd is om het verlies aan ontvangsten te 2007-2008, DOC 52-1276/001, pp. 4-5). La disposition attaquée tend aussi à empêcher l'apparition, dans les communes concernées, de situations discriminatoires préjudiciables aux contribuables qui n'ont pas ou n'auront pu effectuer les démarches nécessaires en vue d'obtenir l'annulation de leur cotisation relative à une telle taxe communale additionnelle, mais qui, à l'instar des contribuables qui ont ou auront pu bénéficier du remboursement de cette cotisation à la suite de son annulation, seront aussi tenus de supporter le poids d'une éventuelle augmentation ultérieure de ladite
compenseren dat te wijten is aan de genoemde terugbetaling, en zelfs taxe, destinée à compenser la perte de recettes due audit
de gevolgen van een vermindering van de overheidsuitgaven van de remboursement, voire les conséquences d'une réduction des dépenses
gemeente. Met de aanneming van de bestreden bepaling wenst de wetgever publiques de la commune. Par l'adoption de la disposition attaquée, le
meer in het bijzonder te vermijden dat « een zeer klein aantal van législateur souhaite, plus particulièrement, éviter que ne soit
betrokken belastingplichtigen - de meest geïnformeerde of best favorisé « un très petit nombre de contribuables concernés - les plus
bijgestane - die nog de terugbetaling van hun aanvullende informés ou les mieux conseillés - qui pourraient encore obtenir le
gemeentebelasting zouden kunnen bekomen », worden bevoordeeld (ibid., remboursement de leur taxe additionnelle » (ibid ., DOC 52-1276/001,
DOC 52-1276/001, p. 6; ibid., DOC 52-1276/002, p. 6; I.V., Kamer, 10 p. 6; ibid ., DOC 52-1276/002, p. 6; C.R .I., Chambre, 10 juillet
juli 2008, pp. 5, 8 en 9). 2008, pp. 5, 8 et 9).
B.9.2.4. De bestreden bepaling wijzigt niet het tarief van de erin B.9.2.4. La disposition attaquée ne modifie pas le taux des taxes
bekrachtigde aanvullende belastingen. additionnelles qu'elle confirme.
B.9.3. Uit wat voorafgaat blijkt dat de bestreden retroactieve B.9.3. Il découle de ce qui précède que la disposition rétroactive
bepaling onontbeerlijk is voor de verwezenlijking van een doelstelling attaquée est indispensable à la réalisation d'un objectif d'intérêt
van algemeen belang en dat zij op uitzonderlijke omstandigheden berust général, qu'elle repose sur des circonstances exceptionnelles et
en beantwoordt aan dwingende motieven van algemeen belang. qu'elle répond à des motifs impérieux d'intérêt général.
B.9.4. Het tweede middel is niet gegrond. B.9.4. Le deuxième moyen n'est pas fondé.
Wat het derde middel betreft En ce qui concerne le troisième moyen
B.10.1. Uit de uiteenzetting in het verzoekschrift blijkt dat in het B.10.1. Il ressort des développements de la requête que le troisième
derde middel het Hof wordt verzocht zich uit te spreken over de moyen invite la Cour à statuer sur la compatibilité de l'article 2,
bestaanbaarheid van artikel 2, tweede lid, van de wet van 24 juli 2008 alinéa 2, de la loi du 24 juillet 2008 avec les articles 10 et 11 de
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met la Constitution, lus en combinaison avec l'article 1er du Premier
artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag
voor de rechten van de mens, in zoverre de bestreden bepaling, door Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de
aan de gemeenten de bevoegdheid te verlenen een retroactieve l'homme, en ce que, en donnant aux communes la compétence d'établir
aanvullende gemeentebelasting te vestigen, afbreuk zou doen aan de une taxe communale additionnelle rétroactive, la disposition attaquée
legitieme verwachtingen van de belastingplichtigen. porterait atteinte aux attentes légitimes des contribuables.
B.10.2. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees B.10.2. L'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention
Verdrag voor de rechten van de mens bepaalt : « Alle natuurlijke of rechtspersonen hebben recht op het ongestoord genot van hun eigendom. Niemand zal van zijn eigendom worden beroofd behalve in het algemeen belang en met inachtneming van de voorwaarden neergelegd in de wet en in de algemene beginselen van het internationaal recht. De voorgaande bepalingen zullen echter op geen enkele wijze het recht aantasten dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren ». B.10.3. In de veronderstelling dat de bedragen van de teruggevorderde européenne des droits de l'homme dispose : « Toute personne physique ou morale a droit au respect de ses biens. Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité publique et dans les conditions prévues par la loi et les principes généraux du droit international. Les dispositions précédentes ne portent pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes ». B.10.3. A supposer que les montants des impôts réclamés constituent
belastingen voor de verzoekende partijen schuldvorderingen zouden zijn pour les parties requérantes des créances équivalentes à des biens au
die overeenkomen met het begrip « eigendom » in de zin van artikel 1 sens de l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention
van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de européenne des droits de l'homme, l'ingérence législative dans ces
rechten van de mens, zou de inmenging van de wetgever in die
schuldvorderingen gerechtvaardigd zijn door de in B.9.3 uiteengezette droits de créance serait justifiée par les circonstances et motifs
omstandigheden en motieven. exposés en B.9.3.
B.10.4. De bestreden bepaling is niet onbestaanbaar met de artikelen B.10.4. La disposition attaquée n'est pas incompatible avec les
10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van het articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec
Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention
van de mens. européenne des droits de l'homme.
B.10.5. Het derde middel is niet gegrond. B.10.5. Le troisième moyen n'est pas fondé.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
verwerpt het beroep. rejette le recours.
Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
de openbare terechtzitting van 26 november 2009. janvier 1989, à l'audience publique du 26 novembre 2009.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
P. Martens. P. Martens.
^