Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 165/2009 van 20 oktober 2009 Rolnummers 4573 en 4574 In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 21sexiesdecies en 21quinquiesdecies van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de ui Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en P. Martens, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 165/2009 van 20 oktober 2009 Rolnummers 4573 en 4574 In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 21sexiesdecies en 21quinquiesdecies van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de ui Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en P. Martens, en de rechters(...) Extrait de l'arrêt n° 165/2009 du 20 octobre 2009 Numéros du rôle : 4573 et 4574 En cause : les questions préjudicielles concernant les articles 21sexiesdecies et 21quinquiesdecies de l'arrêté royal n° 78 du 10 novembre 1967 relatif à l'e La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et P. Martens, et des juges M. Mel(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 165/2009 van 20 oktober 2009 Extrait de l'arrêt n° 165/2009 du 20 octobre 2009
Rolnummers 4573 en 4574 Numéros du rôle : 4573 et 4574
In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 21sexiesdecies en En cause : les questions préjudicielles concernant les articles
21quinquiesdecies van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 21sexiesdecies et 21quinquiesdecies de l'arrêté royal n° 78 du 10
1967 betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen, novembre 1967 relatif à l'exercice des professions des soins de santé,
ingevoegd bij de wet van 10 augustus 2001 houdende maatregelen inzake insérés par la loi du 10 août 2001 portant des mesures en matière de
gezondheidszorg, gesteld door de Raad van State. soins de santé, posées par le Conseil d'Etat.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en P. Martens, en de composée des présidents M. Bossuyt et P. Martens, et des juges M.
rechters M. Melchior, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, Melchior, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P.
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey,
Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M.
voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
a. Bij arrest nr. 188.467 van 4 december 2008 in zake de Vlaamse a. Par arrêt n° 188.467 du 4 décembre 2008 en cause de la Communauté
Gemeenschap tegen de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie flamande contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe
van het Hof is ingekomen op 11 december 2008, heeft de Raad van State de la Cour le 11 décembre 2008, le Conseil d'Etat a posé la question
de volgende prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 21sexiesdecies van het koninklijk besluit nr. 78 van « L'article 21sexiesdecies de l'arrêté royal n° 78 du 10 novembre 1967
10 november 1967 betreffende de uitoefening van de relatif à l'exercice des professions des soins de santé viole-t-il les
gezondheidszorgberoepen de regels die door of krachtens de Grondwet règles qui sont établies par la Constitution ou en vertu de celle-ci
zijn vastgesteld voor het bepalen van de onderscheiden bevoegdheid van pour déterminer les compétences respectives de l'Etat, des communautés
de Staat, de Gemeenschappen en de Gewesten en inzonderheid artikel et des régions, et en particulier l'article 128, § 1er, de la
128, § 1, van de Grondwet en artikel 5, § 1, I en II, van de Constitution et l'article 5, § 1er, I et II, de la loi spéciale du 8
bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, in août 1980 de réformes institutionnelles, dans la mesure où cette
de mate dat deze bepaling de functie van zorgkundige instelt als een disposition instaure la fonction d'aide-soignant en définissant
persoon die specifiek is opgeleid om de verpleegkundige onder zijn of celui-ci comme étant une personne spécifiquement formée pour assister
haar toezicht bij te staan inzake zorgverstrekking, l'infirmier ou l'infirmière, sous leur contrôle, en matière de soins,
gezondheidsopvoeding en logistiek in het kader van de door de d'éducation et de logistique, dans le cadre des activités coordonnées
verpleegkundige gecoördineerde activiteiten binnen een gestructureerde par l'infirmier ou l'infirmière dans une équipe structurée, et confère
equipe, en dat aan de Koning de bevoegdheid wordt opgedragen om de au Roi le pouvoir de déterminer les activités mentionnées à l'article
activiteiten te bepalen vermeld in artikel 21quinquies, § 1, a) en b), 21quinquies du § 1er, a) et b), de l'arrêté royal n° 78, précité, que
van het voormelde koninklijk besluit nr. 78 die de zorgkundige kan
uitvoeren en de voorwaarden vast te stellen waaronder de zorgkundige l'aide-soignant peut exercer et de fixer les modalités d'exécution de
deze handelingen kan stellen ? ». ces activités afférentes à la fonction d'aide-soignant ? ».
b. Bij arrest nr. 188.468 van 4 december 2008 in zake de Vlaamse b. Par arrêt n° 188.468 du 4 décembre 2008 en cause de la Communauté
Gemeenschap tegen de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie flamande contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe
van het Hof is ingekomen op 11 december 2008, heeft de Raad van State de la Cour le 11 décembre 2008, le Conseil d'Etat a posé la question
de volgende prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 21quinquiesdecies van het koninklijk besluit nr. 78 « L'article 21quinquiesdecies de l'arrêté royal n° 78 du 10 novembre
van 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de 1967 relatif à l'exercice des professions des soins de santé
gezondheidszorgberoepen de regels die door of krachtens de Grondwet viole-t-il les règles qui sont établies par la Constitution ou en
zijn vastgesteld voor het bepalen van de onderscheiden bevoegdheid van vertu de celle-ci pour déterminer les compétences respectives de
de Staat, de Gemeenschappen en de Gewesten en inzonderheid artikel l'Etat, des communautés et des régions, et en particulier l'article
128, § 1, van de Grondwet en artikel 5, § 1, I et II, van de 128, § 1er, de la Constitution et l'article 5, § 1er, I et II, de la
bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, in loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, dans la
de mate dat niemand het beroep van zorgkundige mag uitoefenen zonder mesure où nul ne peut exercer la profession d'aide soignant sans être
registratie ? ». enregistré ? ».
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 4573 en 4574 van de rol van Ces affaires, inscrites sous les numéros 4573 et 4574 du rôle de la
het Hof, werden samengevoegd. Cour, ont été jointes.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Aan het Hof worden twee prejudiciële vragen voorgelegd over B.1. La Cour est saisie de deux questions préjudicielles, concernant
respectievelijk de artikelen 21sexiesdecies (zaak nr. 4573) en respectivement les articles 21sexiesdecies (affaire n° 4573) et
21quinquiesdecies (zaak nr. 4574) van het koninklijk besluit nr. 78 21quinquiesdecies (affaire n° 4574) de l'arrêté royal n° 78 du 10
van 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de novembre 1967 relatif à l'exercice des professions des soins de santé,
gezondheidszorgberoepen, ingevoegd bij de artikelen 43 en 42 van de insérés par les articles 43 et 42 de la loi du 10 août 2001 portant
wet van 10 augustus 2001 houdende maatregelen inzake gezondheidszorg des mesures en matière de soins de santé (Moniteur belge , 1er
(Belgisch Staatsblad , 1 september 2001). Het eerstvermelde artikel septembre 2001). L'article cité en premier lieu a été modifié dans
werd inmiddels gewijzigd bij artikel 73 van de wet van 19 december l'intervalle par l'article 73 de la loi du 19 décembre 2008 portant
2008 houdende diverse bepalingen inzake gezondheidszorg (Belgisch
Staatsblad , 31 december 2008, derde editie), doch die wijziging is des dispositions diverses en matière de santé (Moniteur belge , 31
décembre 2008, troisième édition), mais cette modification est sans
zonder gevolgen ten aanzien van de prejudiciële vraag in de zaak nr. 4573. effet sur la question préjudicielle posée dans l'affaire n° 4573.
De in het geding zijnde artikelen bepalen : Les articles en cause disposent :
«

Artikel 21quinquiesdecies.Niemand mag het beroep van zorgkundige

«

Article 21quinquiesdecies.Nul ne peut exercer la profession d'aide

uitoefenen die niet geregistreerd is binnen de diensten van de soignant sans avoir été enregistré au sein des services du
regering, overeenkomstig de modaliteiten vastgesteld door de Koning. gouvernement, conformément aux modalités fixées par le Roi.

Artikel 21sexiesdecies.§ 1. Onder zorgkundige wordt verstaan de

Article 21sexiesdecies.§ 1er. On entend par aide soignant, une

persoon die specifiek is opgeleid om de verpleegkundige onder personne spécifiquement formée pour assister l'infirmier ou
zijn/haar toezicht bij te staan inzake zorgverstrekking, l'infirmière, sous leur contrôle, en matière de soins, d'éducation et
gezondheidsopvoeding en logistiek in het kader van de door de de logistique, dans le cadre des activités coordonnées par l'infirmier
verpleegkundige gecoördineerde activiteiten binnen een gestructureerde ou l'infirmière dans une équipe structurée.
equipe. § 2. De Koning bepaalt, na advies van de Federale Raad voor § 2. Le Roi détermine, après avis du Conseil fédéral de l'art
Verpleegkunde en de Technische commissie voor Verpleegkunde, de infirmier et la Commission technique de l'art infirmier, les activités
activiteiten, vermeld in artikel 21quinquies, § 1, a) en b) die de mentionnées à l'article 21quinquies § 1er, a) et b), que l'aide
zorgkundige kan uitvoeren, en stelt de voorwaarden vast waaronder de soignant peut réaliser, et fixe les modalités d'exécution de ces
zorgkundige deze handelingen kan stellen die verband houden met zijn activités afférentes à la fonction d'aide soignant, conformément au §
functie, zoals vastgesteld in § 1 ». 1er ».
Artikel 21quinquies, waarnaar artikel 21sexiesdecies verwijst, bepaalt L'article 21quinquies, auquel se réfère l'article 21sexiesdecies,
: dispose :
« § 1. Onder uitoefening van de verpleegkunde wordt verstaan het « § 1er. On entend par exercice de l'art infirmier, l'accomplissement
vervullen van de volgende activiteiten : des activités suivantes :
a) - het observeren, het herkennen en het vastleggen van de a) - observer, identifier et établir l'état de santé sur les plans
gezondheidsstatus zowel op psychisch, fysisch als sociaal vlak; psychique, physique et social;
- het omschrijven van verpleegproblemen; - définir les problèmes en matière de soins infirmiers;
- het bijdragen aan de medische diagnose door de arts en aan het - collaborer à l'établissement du diagnostic médical par le médecin et
uitvoeren van de voorgeschreven behandeling; à l'exécution du traitement prescrit;
- het informeren en adviseren van de patiënt en zijn familie; - informer et conseiller le patient et sa famille;
- het voortdurend bijstaan, uitvoeren en helpen uitvoeren van - assurer une assistance continue, accomplir des actes ou aider à leur
handelingen, waardoor de verpleegkundige het behoud, de verbetering en accomplissement en vue du maintien, de l'amélioration et du
het herstel van de gezondheid van gezonde en zieke personen en groepen rétablissement de la santé de personnes et de groupes qu'ils soient
beoogt; sains ou malades;
- het verlenen van stervensbegeleiding en begeleiding bij de - assurer l'accompagnement des mourants et l'accompagnement lors du
verwerking van het rouwproces; processus de deuil;
b) de technisch-verpleegkundige verstrekkingen waarvoor geen medisch b) les prestations techniques de l'art infirmier qui ne requièrent pas
voorschrift nodig is, alsook deze waarvoor wel een medisch voorschrift de prescription médicale ainsi que celles pour lesquelles elle est
nodig is. nécessaire.
Die verstrekkingen kunnen verband houden met de diagnosestelling door Ces prestations peuvent être liées à l'établissement du diagnostic par
de arts, de uitvoering van een door de arts voorgeschreven behandeling le médecin, à l'exécution d'un traitement prescrit par le médecin ou à
of met het nemen van maatregelen inzake preventieve geneeskunde; des mesures relevant de la médecine préventive.
c) de handelingen die door een arts kunnen worden toevertrouwd c) les actes pouvant être confiés par un médecin conformément à
overeenkomstig artikel 5, § 1, tweede en derde lid. l'article 5, § 1er, alinéas 2 et 3.
§ 2. De verpleegkundige verstrekkingen bedoeld in § 1, a), b) en c), § 2. Les prestations de soins infirmiers, tels que visées aux § 1er,
worden opgetekend in een verpleegkundig dossier. a), b) et c), sont consignées dans un dossier infirmier.
§ 3. De Koning kan overeenkomstig de bepalingen van artikel 46bis, de § 3. Le Roi peut, conformément aux dispositions de l'article 46bis,
lijst vaststellen van de in § 1 bedoelde verstrekkingen, alsook de fixer la liste des prestations visées au § 1er, ainsi que leurs
regelen voor de uitvoering ervan en de desbetreffende bekwaamheidsvereisten ». modalités d'exécution et les conditions de qualification requises ».
B.2. Het verwijzende rechtscollege wenst van het Hof te vernemen of de B.2. La juridiction a quo demande à la Cour si les dispositions
voormelde bepalingen verenigbaar zijn met de regels die door of précitées sont compatibles avec les règles qui sont établies par la
krachtens de Grondwet zijn vastgesteld voor het bepalen van de Constitution ou en vertu de celle-ci pour déterminer les compétences
onderscheiden bevoegdheid van de Staat, de gemeenschappen en de respectives de l'Etat, des communautés et des régions et en
gewesten en inzonderheid met artikel 128, § 1, van de Grondwet en met particulier avec l'article 128, § 1er, de la Constitution et avec
artikel 5, § 1, I en II, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot l'article 5, § 1er, I et II, de la loi spéciale du 8 août 1980 de
hervorming der instellingen, allereerst, in zoverre artikel réformes institutionnelles, tout d'abord en ce que l'article
21sexiesdecies de functie van zorgkundige instelt als een persoon die 21sexiesdecies instaure la fonction d'aide-soignant en définissant
specifiek is opgeleid om de verpleegkundige onder zijn of haar celui-ci comme étant une personne spécifiquement formée pour assister
toezicht bij te staan inzake zorgverstrekking, gezondheidsopvoeding en l'infirmier ou l'infirmière, sous leur contrôle, en matière de soins,
logistiek in het kader van de door de verpleegkundige gecoördineerde d'éducation sanitaire et de logistique, dans le cadre des activités
activiteiten binnen een gestructureerde equipe, en aan de Koning de coordonnées par l'infirmier ou l'infirmière dans une équipe
bevoegdheid wordt opgedragen om de activiteiten te bepalen vermeld in structurée, et confère au Roi le pouvoir de déterminer les activités
artikel 21quinquies, § 1, a) en b), van het voormelde koninklijk mentionnées à l'article 21quinquies, § 1er, a) et b), de l'arrêté
besluit nr. 78 die de zorgkundige kan uitvoeren en de voorwaarden vast royal n° 78 précité que peut exercer l'aide-soignant et de fixer les
te stellen waaronder de zorgkundige die handelingen kan stellen (zaak modalités d'exécution de ces activités afférentes à la fonction
nr. 4573), en, vervolgens, in zoverre op grond van artikel d'aide-soignant (affaire n° 4573) et ensuite en ce que, en vertu de
21quinquiesdecies niemand het beroep van zorgkundige mag uitoefenen l'article 21quinquiesdecies, nul ne peut exercer la profession
zonder registratie (zaak nr. 4574). d'aide-soignant sans être enregistré (affaire n° 4574).
B.3. De instelling van de functie van zorgkundige - via registratie, B.3. La création de la fonction d'aide-soignant - par un
enregistrement et dès lors pas par un titre professionnel
en derhalve niet via een bijkomende beroepstitel - past in het kader supplémentaire - s'inscrit plus largement dans le cadre de la volonté
van het ruimere streven van de federale wetgever om het concept du législateur fédéral d'adapter le concept d'art infirmier et les
verpleegkunde en de huidige opdrachten van de verpleegkundige aan te missions de l'infirmier à l'évolution sociale et professionnelle, en
passen aan de maatschappelijke en professionele evolutie, waartoe die les définissant d'une manière plus actuelle, et de répondre, en
op een meer actuele manier worden beschreven, en, meer in het
bijzonder, om de toegenomen verpleegkundige werklast op te vangen : particulier, à l'augmentation de la charge de travail des infirmiers :
« De toename van de verpleegkundige werklast die met name onder meer « L'augmentation de la charge en soins infirmiers due, notamment à
te wijten is aan de evolutie en de complexiteit van de zorg, de daling l'évolution et la complexité des soins, à la réduction de la durée du
van de verblijfsduur in het ziekenhuis en de veroudering van de séjour à l'hôpital et au vieillissement de la population, justifie la
bevolking rechtvaardigt de invoering van een functie van ' zorgkundige création d'une fonction ' d'aide soignant '. L'accès à la profession
'. De toegang tot het beroep van zorgkundige zal geregeld worden via d'aide soignant sera réglé par le biais des critères d'enregistrement
de criteria voor de registratie als zorgkundige, die door de Koning comme aide soignant, qui seront fixés par le Roi.
zullen worden bepaald.
Teneinde de veiligheid van de patiënt en de kwaliteit van de Pour garantir la sécurité du patient et la qualité des soins
verstrekte zorg te waarborgen, moeten de professionele vorming en de dispensés, le niveau de formation et le contenu de cette fonction '
inhoud van de functie van de ' zorgkundige ' duidelijk afgebakend aide soignant ' doivent être définis dans des limites bien précises »
worden » (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1322/001, p. 76; in (Doc. parl., Chambre, 2000-2001, DOC 50-1322/001, p. 76; dans le même
dezelfde zin, ibid., pp. 7, 8 en 12). sens, ibid., pp. 7, 8 et 12).
B.4. Op grond van de artikelen 38 en 128, § 1, van de Grondwet, en in B.4. En vertu des articles 38 et 128, § 1er, de la Constitution et, en
het bijzonder van artikel 5, § 1, van de bijzondere wet van 8 augustus particulier, de l'article 5, § 1er, de la loi spéciale du 8 août 1980
1980 tot hervorming der instellingen, zijn de gemeenschappen bevoegd de réformes institutionnelles, les communautés sont compétentes en
inzake het gezondheidsbeleid, voor het beleid betreffende de matière de politique de santé, pour la politique de dispensation de
zorgverstrekking in en buiten de verplegingsinrichtingen (I, 1°), de soins dans et au-dehors des institutions de soins (I, 1°), l'éducation
gezondheidsopvoeding alsook de activiteiten en diensten op het vlak sanitaire ainsi que les activités et services de médecine préventive
van de preventieve gezondheidszorg (I, 2°), alsook inzake de bijstand (I, 2°), et en matière d'aide aux personnes (II).
aan personen (II).
De gemeenschappen hebben de volheid van bevoegdheid tot het regelen
van die aangelegenheden, behalve voor de uitdrukkelijk vermelde Les communautés ont la plénitude de compétence pour régler ces
uitzonderingen. De bevoegdheid die artikel 5, § 1, van de bijzondere matières, sauf les exceptions explicitement mentionnées. La compétence
wet van 8 augustus 1980 aan de gemeenschappen toekent, impliceert dat que l'article 5, § 1er, de la loi spéciale du 8 août 1980 confère aux
de gemeenschappen alle geëigende maatregelen kunnen nemen om hun communautés implique que les communautés puissent prendre toutes les
bevoegdheid uit te oefenen. mesures propres à leur permettre d'exercer leur compétence.
De aan de gemeenschappen toegewezen bevoegdheden, inzonderheid die met Les compétences attribuées aux communautés, en particulier celles qui
betrekking tot de gezondheidsopvoeding en de activiteiten en diensten concernent l'éducation sanitaire et les activités et services de
op het vlak van de preventieve gezondheidszorg, houden evenwel niet de médecine préventive, n'impliquent toutefois pas la possibilité de
mogelijkheid in om de uitoefening van de geneeskunde te regelen. Uit régler l'exercice de l'art médical. En effet, il ressort clairement
de parlementaire voorbereiding van artikel 5, § 1, I, van de des travaux préparatoires de l'article 5, § 1er, I, de la loi spéciale
bijzondere wet tot hervorming der instellingen blijkt immers duidelijk
dat het regelen van de uitoefening van de geneeskunst en van de de réformes institutionnelles que la réglementation de l'exercice de
paramedische beroepen niet behoort tot de aangelegenheden die, wat het l'art de guérir et des professions paramédicales ne relève pas des
gezondheidsbeleid betreft, als persoonsgebonden aangelegenheden aan de matières concernant la politique de santé qui ont été transférées aux
gemeenschappen zijn overgedragen (Parl. St., Senaat, 1979-1980, nr. communautés en tant que matières personnalisables (Doc. parl., Sénat,
434/1, p. 7). 1979-1980, n° 434/1, p. 7).
B.5. Het begrip « uitoefening van de geneeskunde » is noch in de B.5. La notion d' « exercice de l'art médical » n'est définie ni dans
voormelde parlementaire voorbereiding, noch in het koninklijk besluit les travaux préparatoires précités ni dans l'arrêté royal n° 78 du 10
nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de novembre 1967 relatif à l'exercice des professions des soins de santé.
Dans ses arrêts n° 69/92 du 12 novembre 1992 (B.5) et n° 83/98 du 15
gezondheidszorgberoepen omschreven. Uit artikel 2, § 1, tweede lid, en juillet 1998 (B.5.11), la Cour a déduit de l'article 2, § 1er, alinéa
§ 2, derde lid, van het voormelde koninklijk besluit nr. 78 heeft het 2, et § 2, alinéa 3, de l'arrêté royal n° 78 précité qu'un acte relève
Hof in de arresten nr. 69/92 van 12 november 1992 (B.5) en nr. 83/98
van 15 juli 1998 (B.5.11) afgeleid dat een handeling tot de
uitoefening van de geneeskunde behoort « wanneer zij tot doel heeft of de l'exercice de l'art médical « lorsqu'il a notamment pour objet ou
wordt voorgesteld tot doel te hebben, bij een menselijk wezen onder lorsqu'il est présenté comme ayant pour objet, à l'égard d'un être
meer, het onderzoeken van de gezondheidstoestand, het opsporen van humain, l'examen de l'état de santé, le dépistage de maladies et de
ziekten en gebreken, het stellen van de diagnose of het instellen of déficiences, l'établissement du diagnostic ou l'instauration ou
uitvoeren van een behandeling van een fysieke of psychische, l'exécution du traitement d'un état pathologique, physique ou
werkelijke of vermeende pathologische toestand ». psychique, réel ou supposé ».
De federale bevoegdheid inzake de « uitoefening van de geneeskunde » La compétence fédérale en matière d'« exercice de l'art médical » est
is derhalve beperkt tot het vaststellen van de handelingen die aan die dès lors limitée à la désignation des actes qui répondent à cette
omschrijving beantwoorden en tot het bepalen van de voorwaarden - définition et à la fixation des conditions - notamment les exigences
onder meer de kwaliteitsvereisten - waaronder personen die handelingen de qualité - auxquelles des personnes peuvent poser ces actes ou
mogen stellen of de daartoe geëigende beroepen mogen uitoefenen. De exercer les professions appropriées. Par conséquent, la compétence du
bevoegdheid van de federale wetgever kan derhalve niet elk aspect van législateur fédéral ne peut s'étendre à tous les aspects de la
de verhouding tussen de patiënten, die tevens als zorgbehoevenden relation entre les patients, qui peuvent également être définis comme
kunnen worden omschreven, en de beoefenaars van de des personnes nécessitant des soins, et les titulaires de professions
gezondheidszorgberoepen omvatten en mag bovendien niet dermate ruim
worden begrepen dat de principiële bevoegdheid van de gemeenschappen de soins de santé et elle ne peut par ailleurs être interprétée si
voor het gezondheidsbeleid en de bijstand aan personen inhoudsloos zou largement que la compétence de principe des communautés en matière de
worden. Het zou niet volstaan om een handeling die niet beantwoordt
aan de criteria van het hiervoor omschreven begrip « uitoefening van politique de santé et d'aide aux personnes serait vidée de son
de geneeskunde » op te nemen in het voormelde koninklijk besluit nr. contenu. Il ne suffirait pas de faire figurer dans l'arrêté royal n°
78 of de uitvoeringsbesluiten ervan, opdat zou kunnen worden besloten 78 ou dans ses arrêtés d'exécution un acte qui ne répond pas aux
dat de aldus geregelde aangelegenheid tot de federale bevoegdheid critères de la définition précitée d' « exercice de l'art médical »
inzake de uitoefening van de geneeskunde zou behoren. pour pouvoir conclure que la matière ainsi réglée relève de la
B.6. Het in het geding zijnde artikel 21sexiesdecies van het compétence fédérale en matière d'exercice de l'art de guérir.
koninklijk besluit nr. 78 omschrijft in zijn paragraaf 1 op algemene B.6. L'article 21sexiesdecies, en cause, de l'arrêté royal n° 78, en
wijze de opdracht van de zorgkundige en verleent in zijn paragraaf 2 son paragraphe 1er, définit de manière générale la mission de
aan de Koning de bevoegdheid om, enerzijds, de activiteiten - beperkt l'aide-soignant et, en son paragraphe 2, habilite le Roi à fixer,
tot die welke zijn vermeld in artikel 21quinquies, § 1, a) en b), van d'une part, les activités - limitées à celles mentionnées à l'article
het koninklijk besluit nr. 78 - te bepalen die de zorgkundige kan 21quinquies, § 1er, a) et b), de l'arrêté royal n° 78 - que
uitvoeren en om, anderzijds, de voorwaarden vast te stellen waaronder l'aide-soignant peut exercer et, d'autre part, les conditions
de zorgkundige die handelingen kan stellen die verband houden met zijn auxquelles l'aide-soignant peut exercer ces activités afférentes à la
functie. fonction d'aide-soignant.
Het komt het verwijzende rechtscollege zelf toe te oordelen op welke Il appartient à la juridiction a quo elle-même d'apprécier la manière
wijze de Koning van zijn bevoegdheid gebruik heeft gemaakt, en of Hij dont le Roi a fait usage de Sa compétence et d'examiner si, ce
daarbij de bevoegdheidverdelende regels in acht heeft genomen. faisant, Il a respecté les règles répartitrices de compétence.
Het Hof beperkt bijgevolg zijn onderzoek tot paragraaf 1 van artikel La Cour limite par conséquent son examen au paragraphe 1er de
21sexiesdecies. l'article 21sexiesdecies.
B.7. Naar luid van artikel 21sexiesdecies, § 1, van het koninklijk B.7. Aux termes de l'article 21sexiesdecies, § 1er, de l'arrêté royal
besluit nr. 78 is de zorgkundige de daartoe opgeleide persoon die n° 78, l'aide-soignant est une personne spécifiquement formée pour
bijstand verleent inzake zorgverstrekking, gezondheidsopvoeding en donner une assistance en matière de soins, d'éducation sanitaire et de
logistiek. Hij verleent die bijstand aan een verpleegkundige onder logistique. Il fournit cette assistance à un infirmier ou une
zijn of haar toezicht en doet dit in het kader van de door de infirmière, sous leur contrôle, dans le cadre des activités
verpleegkundige gecoördineerde activiteiten binnen een gestructureerde coordonnées par l'infirmier ou l'infirmière dans une équipe
equipe. structurée.
Uitsluitend de aard van de verleende bijstand laat toe te bepalen of Seule la nature de l'assistance fournie permet de déterminer si le
de federale wetgever binnen zijn bevoegdheid is gebleven. législateur fédéral est resté dans les limites de sa compétence.
B.8. Elk van de relevante elementen van de inhoudelijke B.8. Chacun des éléments pertinents de la description du contenu de la
functieomschrijving van de zorgkundige, namelijk bijstand verlenen fonction d'aide-soignant, à savoir prêter une assistance en matière de
inzake zorgverstrekking, inzake gezondheidsopvoeding en inzake prestation de soins, en matière d'éducation sanitaire et de
logistiek, zou - weliswaar onderscheidenlijk en in afnemende mate in logistique, pourrait être lié concrètement - quoique de manière
de volgorde waarin zij zijn opgenomen in de in het geding zijnde distincte et dans une mesure décroissante selon l'ordre dans lequel
bepaling - concreet kunnen worden gerelateerd aan een specifieke ils sont repris dans la disposition en cause - à une activité
activiteit die wel degelijk verband houdt met de uitoefening van de spécifique qui est effectivement en rapport avec l'exercice de l'art
geneeskunde, zoals omschreven in B.5 en waarvoor de federale overheid médical, tel que décrit en B.5 et pour lequel l'autorité fédérale est
bevoegd is. De verwijzing in paragraaf 2 van de in het geding zijnde compétente. La référence, au paragraphe 2 de la disposition en cause,
bepaling naar artikel 21quinquies, § 1, a) en b), van het koninklijk à l'article 21quinquies, § 1er, a) et b), de l'arrêté royal n° 78
besluit nr. 78, lijkt in dat verband de bevestiging in te houden dat
de Koning zich bij de uitvoering van de Hem verleende opdracht, dient semble confirmer à cet égard que le Roi, dans l'exercice de la mission
te beperken tot het bepalen van activiteiten die, zoals ook de qui Lui a été confiée, doit Se borner à désigner des activités qui,
afdeling wetgeving van de Raad van State in haar advies stelde (Parl. comme l'a également considéré la section de législation du Conseil
St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1322/010, p. 6), uitsluitend de d'Etat dans son avis (Doc. parl., Chambre, 2000-2001, DOC 50-1322/010,
uitoefening van medische activiteiten op het oog hebben. p. 6), visent exclusivement l'exercice d'activités médicales.
Artikel 21quinquies, § 1, van het koninklijk besluit nr. 78 bepaalt in L'article 21quinquies, § 1er, de l'arrêté royal n° 78 définit, en son
littera a) wat de eigenheid is van het verpleegkundig beroep, wat de littera a), ce qui caractérise la profession d'infirmier, ce qui
basis is van het verpleegkundig handelen, en vult dit in littera b) constitue la base de l'activité infirmière, et complète ceci, au
aan met technische verpleegkundige verstrekkingen. Door die littera b), par des prestations infirmières techniques. En vertu de
omschrijving kunnen niet alleen reacties op fysisch en psychisch vlak cette définition, les infirmiers peuvent observer, identifier et
maar ook op sociaal vlak door verpleegkundigen worden geobserveerd, établir l'état de santé non seulement sur le plan physique et
herkend, vastgesteld en medebeoordeeld, zodat zij beter overeenstemt psychique, mais également sur le plan social, de sorte que cette
met de definitie van de Wereldgezondheidsorganisatie (Parl. St., définition correspond mieux à la définition donnée par l'Organisation
Kamer, 2000-2001, DOC 50-1322/001, p. 79). Die omschrijving van het mondiale de la santé (Doc. parl., Chambre, 2000-2001, DOC 50-1322/001,
verpleegkundig beroep, in het bijzonder in littera a), beantwoordt aan p. 79). Cette définition de la profession d'infirmier, en particulier
de omschrijving van het begrip « uitoefening van de geneeskunde » in au littera a), répond à la définition de la notion d' « exercice de
B.5 omdat zij uitdrukkelijk verwijst naar « het observeren, het l'art médical » en B.5, parce qu'elle se réfère expressément au fait
herkennen en het vastleggen van de gezondheidsstatus ». Wanneer die d'« observer, d'identifier et d'établir l'état de santé ». Si cette
omschrijving bij de toepassing ervan problemen van interpretatie zou définition devait, pour ce qui est de son application, poser des
opleveren, dient zij in beperkende zin te worden uitgelegd, binnen de problèmes d'interprétation, elle doit être interprétée de manière
grenzen die in B.5 zijn vastgesteld. restrictive, dans les limites de ce qui est dit en B.5.
B.9. Onder voorbehoud van hetgeen is gesteld in B.8, mede met B.9. Sous réserve de ce qui est précisé en B.8, notamment par
verwijzing naar B.5, schendt artikel 21sexiesdecies noch artikel 128, référence au B.5, l'article 21sexiesdecies ne viole ni l'article 128,
§ 1, van de Grondwet en artikel 5, § 1, I en II, van de bijzondere wet § 1er, de la Constitution ni l'article 5, § 1er, I et II, de la loi
van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, noch het spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, ni le principe
evenredigheidsbeginsel. de proportionnalité.
Onder dat voorbehoud dient de prejudiciële vraag in de zaak nr. 4573 Sous cette réserve, la question préjudicielle dans l'affaire n° 4573
ontkennend te worden beantwoord. appelle une réponse négative.
B.10. Naar luid van artikel 21quinquiesdecies mag niemand het beroep B.10. Aux termes de l'article 21quinquiesdecies, nul ne peut exercer
van zorgkundige uitoefenen die niet is geregistreerd binnen de la profession d'aide-soignant sans avoir été enregistré au sein des
diensten van de regering, overeenkomstig de modaliteiten vastgesteld services du Gouvernement, conformément aux modalités fixées par le
door de Koning. Roi.
In zoverre dat de federale wetgever bevoegd is om de functie van Etant donné que le législateur fédéral est compétent pour créer la
zorgkundige in te stellen en de opdracht ervan te bepalen binnen de fonction d'aide-soignant et pour en déterminer les missions, dans les
grenzen aangegeven in B.5 en B.8, vermag hij de registratie van de limites indiquées en B.5 et B.8, il peut rendre l'enregistrement des
zorgkundigen verplicht te maken, de Koning te machtigen de aides-soignants obligatoire, habiliter le Roi à fixer les modalités de
modaliteiten van die registratie vast te stellen en aan een en ander cet enregistrement et y attacher les conséquences qu'il estime
de gevolgen te verbinden die hij noodzakelijk acht. nécessaires.
B.11. Onder voorbehoud van hetgeen is gesteld in B.10, dat verwijst B.11. Sous réserve de ce qui est dit en B.10, lequel se réfère aux B.5
naar B.5 en B.8, schendt artikel 21quinquiesdecies noch artikel 128, § et B.8, l'article 21quinquiesdecies ne viole ni l'article 128, § 1er,
1, van de Grondwet en artikel 5, § 1, I en II, van de bijzondere wet de la Constitution ni l'article 5, § 1er, I et II, de la loi spéciale
van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, noch het du 8 août 1980 de réformes institutionnelles ni le principe de
evenredigheidsbeginsel. proportionnalité.
Onder dat voorbehoud dient de prejudiciële vraag in de zaak nr. 4574 Sous cette réserve, la question préjudicielle dans l'affaire n° 4574
ontkennend te worden beantwoord. appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Onder voorbehoud van hetgeen is gesteld in B.5, B.8 en B.10, schenden Sous réserve de ce qui est dit en B.5, en B.8 et en B.10, les articles
de artikelen 21quinquiesdecies en 21sexiesdecies van het koninklijk 21quinquiesdecies et 21sexiesdecies de l'arrêté royal n° 78 du 10
besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de novembre 1967 relatif à l'exercice des professions des soins de santé,
gezondheidszorgberoepen, ingevoegd bij de wet van 10 augustus 2001 insérés par la loi du 10 août 2001 portant des mesures en matière de
houdende maatregelen inzake gezondheidszorg, de bevoegdheidverdelende regels niet. soins de santé, ne violent pas les règles répartitrices de compétence.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à
terechtzitting van 20 oktober 2009. l'audience publique du 20 octobre 2009.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^