Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 94/2009 van 4 juni 2009 Rolnummer 4500 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 579, 1°, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door het Hof van Cassatie. Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging "
Uittreksel uit arrest nr. 94/2009 van 4 juni 2009 Rolnummer 4500 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 579, 1°, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door het Hof van Cassatie. Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging Extrait de l'arrêt n° 94/2009 du 4 juin 2009 Numéro du rôle : 4500 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 579, 1°, du Code judiciaire, posée par la Cour de cassation. La Cour constitutionnelle, composée des préside après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procéd(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 94/2009 van 4 juni 2009 Extrait de l'arrêt n° 94/2009 du 4 juin 2009
Rolnummer 4500 Numéro du rôle : 4500
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 579, 1°, van het En cause : la question préjudicielle concernant l'article 579, 1°, du
Gerechtelijk Wetboek, gesteld door het Hof van Cassatie. Code judiciaire, posée par la Cour de cassation.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges R.
rechters R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P.
J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier P.-Y.
P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 26 juni 2008 in zake Tim Sannen tegen de vennootschap Par arrêt du 26 juin 2008 en cause de Tim Sannen contre la Société de
naar Zwitsers recht « Zurich » en de nv « Vivium », waarvan de droit suisse « Zurich » et la SA « Vivium », dont l'expédition est
expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 10 juli 2008, heeft parvenue au greffe de la Cour le 10 juillet 2008, la Cour de cassation
het Hof van Cassatie de volgende prejudiciële vraag gesteld : a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 579, 1°, van het Gerechtelijk Wetboek, het door de « L'article 579, 1°, du Code judiciaire viole-t-il les principes
gecoördineerde Grondwet in de artikelen 10 en 11 gewaarborgde d'égalité et de non-discrimination garantis par la Constitution
gelijkheids- en niet-discriminatiebeginsel, wanneer het aldus wordt coordonnée en ses articles 10 et 11, s'il est interprété en ce sens
uitgelegd dat de arbeidsgerechten alleen kennis kunnen nemen van de que les juridictions du travail peuvent uniquement connaître des
vorderingen betreffende de vergoeding, op grond van de demandes relatives à la réparation des dommages résultant des
arbeidsongevallenwetgeving, van schade voortkomende uit accidents du travail et des accidents sur le chemin du travail en
arbeidsongevallen en uit ongevallen op de weg van en naar het werk en application de la législation sur les accidents du travail, et ne
dus geen kennis kunnen nemen van geschillen inzake de toepassing van peuvent donc connaître des litiges en matière d'application d'une
een ongevallenverzekering die krachtens de wet moet worden gesloten assurance contre les accidents qui doit être conclue avec un assureur
met een verzekeraar en die dezelfde waarborgen moet bieden als deze en vertu de la loi et doit offrir les mêmes garanties que celles qui
voorzien in de Arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 ? ». sont prévues par la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 579, 1°, van het B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 579, 1°, du Code
Gerechtelijk Wetboek, dat bepaalt : judiciaire, qui dispose :
« De arbeidsrechtbank neemt kennis : « Le tribunal du travail connaît :
1° van de vorderingen betreffende de vergoeding van schade 1° des demandes relatives à la réparation des dommages résultant des
voortkomende uit arbeidsongevallen, uit ongevallen op de weg van en accidents du travail, des accidents sur le chemin du travail et des
naar het werk en uit beroepsziekten ». maladies professionnelles ».
B.2. De prejudiciële vraag strekt ertoe van het Hof te vernemen of B.2. La question préjudicielle interroge la Cour sur le point de
artikel 579, 1°, van het Gerechtelijk Wetboek bestaanbaar is met de savoir si l'article 579, 1°, du Code judiciaire est compatible avec
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in de interpretatie dat les articles 10 et 11 de la Constitution, dans l'interprétation selon
uitsluitend de slachtoffers van arbeidsongevallen en ongevallen op de laquelle seules les victimes d'accidents du travail et d'accidents sur
weg van en naar het werk hun vorderingen betreffende de vergoeding van le chemin du travail peuvent porter devant les tribunaux du travail
de uit de voormelde ongevallen voortvloeiende schade aanhangig kunnen leurs demandes relatives à la réparation des dommages résultant des
maken bij de arbeidsrechtbank wanneer zij zijn verzekerd ingevolge de accidents précités lorsqu'elles sont assurées en vertu de la loi du 10
arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 en niet wanneer zij zijn avril 1971 sur les accidents du travail et non lorsqu'elles sont
verzekerd door een ongevallenverzekering van gemeen recht die assurées par une assurance accidents de droit commun qui doit, en
krachtens de wet met een verzekeraar moet worden gesloten en die vertu de la loi, être conclue avec un assureur et offrir les mêmes
dezelfde waarborgen moet bieden als die waarin de arbeidsongevallenwet garanties que celles prévues par la loi sur les accidents du travail.
voorziet. B.3.1. Het aan het Hof voorgelegde verschil in behandeling vindt B.3.1. La différence de traitement soumise à la Cour est confirmée
bevestiging in de rechtspraak van het Hof van Cassatie. dans la jurisprudence de la Cour de cassation.
In een arrest van 5 november 2001 (Arr. Cass., 2001, nr. 596) besliste Dans un arrêt du 5 novembre 2001 (Pas., 2001, n° 596) la Cour de
het Hof van Cassatie allereerst dat artikel 578, 5°, van het cassation a d'abord décidé que l'article 578, 5°, du Code judiciaire,
Gerechtelijk Wetboek, op grond waarvan de arbeidsrechtbank kennis en vertu duquel le tribunal du travail connaît des contestations
neemt van geschillen betreffende de overeenkomst voor versnelde relatives au contrat de formation professionnelle accélérée, ne
beroepsopleiding, aan die rechtbank niet de bevoegdheid toekent om confère pas compétence à ce tribunal pour connaître d'une demande
kennis te nemen van een vordering die is gegrond op een
verzekeringspolis naar gemeen recht gesloten op grond van het besluit fondée sur une police d'assurance de droit commun conclue sur la base
van de Franse Gemeenschapregering van 12 mei 1987 betreffende de de l'arrêté du Gouvernement de la Communauté française du 12 mai 1987
beroepsopleiding. Verwijzend naar de in het geding zijnde bepaling, relatif à la formation professionnelle. Se référant à la disposition
oordeelde het Hof van Cassatie verder dat, nu de vordering is gegrond en cause, la Cour de cassation a estimé par ailleurs que, dès lors que
op een verzekering naar gemeen recht tegen ongevallen, uit de la demande est fondée sur une assurance de droit commun contre les
omstandigheid dat artikel 17 van het voormelde besluit bepaalt dat de stagiairs die een beroepsopleiding ontvangen, worden verzekerd tegen de arbeidsongevallen en dat de polis hun dezelfde voordelen waarborgt als die welke ten laste van de verzekeraar zijn gelegd bij de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971, daarom nog niet volgt dat die polis wordt opgelegd bij een wet of een reglementering krachtens welke arbeidsongevallen moeten worden vergoed, zodat het bestreden arrest dat op grond van die vaststelling de arbeidsrechtbank onbevoegd acht om kennis te nemen van de vordering, de in het geding zijnde bepaling niet schendt. accidents, il ne résulte pas de la circonstance que l'article 17 de l'arrêté précité dispose que les stagiaires en formation professionnelle sont assurés contre les accidents du travail et que la police d'assurance leur garantit les mêmes avantages que ceux qui sont mis à charge de l'assureur par la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail, que cette police est imposée par une législation ou une réglementation en vertu desquelles les accidents du travail doivent être indemnisés, de sorte que l'arrêté attaqué qui, sur la base de cette constatation, juge le tribunal du travail incompétent pour connaître de la demande, ne viole pas la disposition en cause.
B.3.2. Het openbaar ministerie bij het Hof van Cassatie, dat oordeelde B.3.2. Le ministère public près la Cour de cassation, qui a estimé que
dat die oplossing in de toenmalige stand van het gerechtelijk recht cette solution était pleinement justifiée en l'état du droit
ten volle was verantwoord, achtte het de lege ferenda niettemin judiciaire à l'époque, a néanmoins considéré, de lege ferenda, que la
aangewezen dat de bevoegdheid van de arbeidsrechtbank tot die compétence du tribunal du travail gagnerait à être étendue à ces
geschillen zou worden uitgebreid, daar die rechtbank de gewone rechter contestations, ce tribunal étant le juge naturel des contestations en
is voor geschillen over arbeidsongevallen. Daarom meende het dat aan matière d'accidents du travail. Aussi a-t-il proposé d'insérer dans le
artikel 579 van het Gerechtelijk Wetboek het volgende zou moeten Code judiciaire, à l'article 579, le paragraphe suivant : (Le tribunal
worden toegevoegd : (De arbeidsrechtbank neemt kennis : ) « van de du travail connaît : ) « des demandes relatives à la réparation des
vorderingen tot vergoeding van de schade die personen in dommages subis par les personnes en formation professionnelle victimes
beroepsopleiding lijden ten gevolge van een arbeidsongeval of een d'un accident du travail ou d'un accident sur le chemin du travail au
ongeval op de weg naar en van het werk in de zin van de wet op de sens de la législation sur les accidents du travail des travailleurs
arbeidsongevallen van werknemers » (Verslag van het Hof van Cassatie salariés » (Rapport de la Cour de cassation 2002, Bruxelles, Moniteur
2002, Brussel, Belgisch Staatsblad , 2003, p. 236). belge , 2003, p. 236).
B.3.3. De wetgever is op die suggestie ingegaan (Parl. St., Kamer, B.3.3. Le législateur a fait suite à cette suggestion (Doc. parl.,
2004-2005, DOC 51-1309/012, pp. 92-93) en heeft bij artikel 6 van de Chambre, 2004-2005, DOC 51-1309/012, pp. 92-93) et, par l'article 6 de
wet van 13 december 2005 tot wijziging van de artikelen 81, 104, 569, la loi du 13 décembre 2005 modifiant les articles 81, 104, 569, 578,
578, 580, 583, 1395 van het Gerechtelijk Wetboek (Belgisch Staatsblad 580, 583 et 1395 du Code judiciaire (Moniteur belge , 21 décembre
, 21 december 2005) aan artikel 579 van het Gerechtelijk Wetboek een 2005), il a ajouté à l'article 579 du Code judiciaire un 5° qui
5° toegevoegd, dat bepaalt : dispose :
« 5° van de vorderingen tot vergoedingen van een door in 1° omschreven « 5° des demandes en réparation de dommages résultant d'un fait décrit
feit ontstane schade, gegrond op een verzekeringspolis naar gemeen au 1°, fondées sur une police d'assurance de droit commun conclue avec
recht, die door de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening wordt gesloten l'Office national de l'emploi au profit des stagiaires en formation
ten voordele van de stagiairs in beroepsopleiding ». professionnelle ».
B.4. Het verwijzende rechtscollege dient te oordelen over het B.4. La juridiction a quo doit juger du pourvoi en cassation formé
cassatieberoep tegen een arrest van een arbeidshof dat was gewezen contre un arrêt d'une cour du travail rendu avant l'ajout du 5° à
vóór de toevoeging van het 5° in artikel 579 van het Gerechtelijk l'article 579 du Code judiciaire par la loi précitée du 13 décembre
Wetboek bij de voormelde wet van 13 december 2005. 2005.
Bij de beoordeling van de prejudiciële vraag dient het Hof bijgevolg La Cour ne doit donc pas tenir compte de cette disposition dans son
geen rekening te houden met die bepaling. appréciation de la question préjudicielle.
B.5. Uit de motieven van het verwijzende arrest en uit de memories van B.5. Il ressort des motifs de l'arrêt de renvoi et des mémoires des
de partijen blijkt dat het verschil in behandeling wordt aangeklaagd parties que la différence de traitement est dénoncée en ce que les
in zoverre de vorderingen niet toelaatbaar zijn voor de demandes ne sont pas admissibles devant le tribunal du travail si
arbeidsrechtbank indien zij voortvloeien uit schade die krachtens de elles découlent d'un dommage qui, en vertu de la réglementation
gemeenschapsreglementering betreffende de beroepsopleiding moet worden communautaire relative à la formation professionnelle, doit être
verzekerd door een ongevallenverzekering van gemeen recht die dezelfde assuré par une assurance accidents de droit commun offrant les mêmes
waarborgen biedt als de arbeidsongevallenwet. garanties que la loi sur les accidents du travail.
Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die hypothese. La Cour limite son examen à cette hypothèse.
B.6. Het verschil in behandeling inzake de bevoegde rechtbank om kennis te nemen van vorderingen tot vergoeding van schade wegens een arbeidsongeval, tussen de cursisten in beroepsopleiding, enerzijds, en de werknemers en leerjongens, anderzijds, berust op een objectief criterium, namelijk de wijze waarop de schade wordt verzekerd, op basis respectievelijk van een gemeenrechtelijke ongevallenverzekering of van de arbeidsongevallenwet. Dat onderscheid is zelf het gevolg van het feit dat de stagiairs in beroepsopleiding niet zijn onderworpen aan het geheel van de sociale zekerheid. B.7. De aard van de ongevallen die aanleiding geven tot de vorderingen tot vergoeding van de daaruit voortvloeiende schade en de omvang van de waarborgen die door de verzekeraars moeten worden verstrekt, zijn identiek of soortgelijk. De loutere omstandigheid dat die waarborgen onderscheidenlijk in de arbeidsongevallenverzekering overeenkomstig de arbeidsongevallenwet dan wel in een gemeenrechtelijke verzekering zijn verstrekt, kan niet verantwoorden dat verschillende rechtbanken bevoegd zouden zijn om uitspraak te doen over die vorderingen. De vertrouwdheid van de arbeidsrechtbanken met de geschillen inzake arbeidsongevallen, de specifieke samenstelling van die rechtscolleges en de procedurele bijzonderheden, waaronder de wijze waarop de zaak B.6. La différence de traitement, en ce qui concerne le tribunal compétent pour connaître des demandes de réparation d'un dommage résultant d'un accident du travail, entre les participants à une formation professionnelle, d'une part, et les travailleurs salariés et les apprentis, d'autre part, est fondée sur un critère objectif, à savoir la manière dont le dommage est assuré, sur la base respectivement d'une assurance accidents de droit commun ou de la loi sur les accidents du travail. Cette distinction est elle-même la conséquence du fait que les participants à une formation professionnelle ne sont pas soumis à l'ensemble de la sécurité sociale. B.7. La nature des accidents donnant lieu à des demandes de réparation du dommage qui en découlent et l'importance des garanties à donner par les assureurs sont identiques ou analogues. Le simple fait que ces garanties soient fournies respectivement par l'assurance accidents du travail conformément à la loi sur les accidents du travail ou par une assurance de droit commun ne saurait justifier que des tribunaux différents soient compétents pour statuer sur ces demandes. Le fait que les tribunaux du travail sont familiarisés avec les contestations relatives à des accidents du travail, la composition spécifique de ces juridictions et les particularités procédurales, parmi lesquelles le mode d'introduction de la demande devant le
bij de rechtbank wordt ingeleid (artikel 704 van het Gerechtelijk tribunal (article 704 du Code judiciaire), l'assistance et la
Wetboek), de bijstand van en de vertegenwoordiging door een représentation par un délégué d'une organisation représentative de
afgevaardigde van een representatieve werknemersorganisatie (artikel
728, § 3, van het Gerechtelijk Wetboek) en de mogelijkheid van advies travailleurs (article 728, § 3, du Code judiciaire) et la possibilité
van het arbeidsauditoraat (artikel 766 van het Gerechtelijk Wetboek), de demander l'avis de l'auditorat du travail (article 766 du Code
bieden bijkomende waarborgen, die niet mogen worden onthouden aan judiciaire) offrent des garanties supplémentaires qui ne peuvent être
personen die zich in vergelijkbare omstandigheden bevinden. refusées à des personnes se trouvant dans une situation comparable.
Bovendien zou de onderscheiden bevoegdheid van de rechtbank van eerste En outre, la compétence distincte du tribunal de première instance et
aanleg en van de arbeidsrechtbank ertoe kunnen leiden dat eenzelfde du tribunal du travail pourrait avoir pour effet qu'un même accident
arbeidsongeval waarbij zowel een cursist in opleiding als een du travail impliquant tant un participant à une formation
werknemer zijn betrokken, door onderscheiden rechtbanken zou moeten professionnelle qu'un travailleur salarié doive être examiné par des
worden beoordeeld. Daaruit volgt dat de onderscheiden bevoegdheid van tribunaux distincts. Il s'ensuit que la compétence distincte du
de arbeidsrechtbank en de rechtbank van eerste aanleg ter zake niet tribunal du travail et du tribunal de première instance en la matière
redelijk is verantwoord. n'est pas raisonnablement justifiée.
B.8. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. B.8. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
In de interpretatie dat de arbeidsrechtbank niet bevoegd is om kennis Dans l'interprétation selon laquelle le tribunal du travail n'est pas
te nemen van vorderingen betreffende de vergoeding van schade compétent pour connaître des demandes relatives à la réparation de
voortkomende uit ongevallen die worden gedekt door een
gemeenrechtelijke ongevallenverzekering voor cursisten in dommages découlant d'accidents couverts par une assurance accidents de
beroepsopleiding, schendt artikel 579, 1°, van het Gerechtelijk droit commun pour des participants à une formation professionnelle,
Wetboek de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. l'article 579, 1°, du Code judiciaire viole les articles 10 et 11 de
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig la Constitution. Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à
terechtzitting van 4 juni 2009. l'audience publique du 4 juin 2009.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^