← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 37/2009 van 4 maart 2009 Rolnummer 4517 In zake : de prejudiciële
vraag over de artikelen 64, 65, 68 en 96 van de wet van 17 mei 2006 betreffende de externe rechtspositie
van de veroordeelden tot een vrijheidsstraf Het
Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 37/2009 van 4 maart 2009 Rolnummer 4517 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 64, 65, 68 en 96 van de wet van 17 mei 2006 betreffende de externe rechtspositie van de veroordeelden tot een vrijheidsstraf Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 37/2009 du 4 mars 2009 Numéro du rôle : 4517 En cause : la question préjudicielle concernant les articles 64, 65, 68 et 96 de la loi du 17 mai 2006 relative au statut juridique externe des personnes condamnées à une pe La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 37/2009 van 4 maart 2009 | Extrait de l'arrêt n° 37/2009 du 4 mars 2009 |
Rolnummer 4517 | Numéro du rôle : 4517 |
In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 64, 65, 68 en 96 van | En cause : la question préjudicielle concernant les articles 64, 65, |
de wet van 17 mei 2006 betreffende de externe rechtspositie van de | 68 et 96 de la loi du 17 mai 2006 relative au statut juridique externe |
veroordeelden tot een vrijheidsstraf en de aan het slachtoffer | des personnes condamnées à une peine privative de liberté et aux |
toegekende rechten in het raam van de strafuitvoeringsmodaliteiten, | droits reconnus à la victime dans le cadre des modalités d'exécution |
gesteld door de Strafuitvoeringsrechtbank te Antwerpen. | de la peine, posée par le Tribunal de l'application des peines d'Anvers. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de | composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. |
rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, | Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, |
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van | J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, |
Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder | assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. |
voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, | Bossuyt, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij vonnis van 16 september 2008 in zake L.D., waarvan de expeditie | Par jugement du 16 septembre 2008 en cause de L.D., dont l'expédition |
ter griffie van het Hof is ingekomen op 22 september 2008, heeft de | est parvenue au greffe de la Cour le 22 septembre 2008, le Tribunal de |
Strafuitvoeringsrechtbank te Antwerpen de volgende prejudiciële vraag | l'application des peines d'Anvers a posé la question préjudicielle |
gesteld : | suivante : |
« Schenden de artikelen 64, 65, 68 en/of 96 van de wet van 17 mei 2006 | « Les articles 64, 65, 68 et/ou 96 de la loi du 17 mai 2006 relative |
betreffende de externe rechtspositie van de veroordeelden tot een | au statut juridique externe des personnes condamnées à une peine |
vrijheidsstraf en de aan het slachtoffer toegekende rechten in het | privative de liberté et aux droits reconnus à la victime dans le cadre |
raam van de strafuitvoeringsmodaliteiten de artikelen 10 en 11 van de | des modalités d'exécution de la peine violent-ils les articles 10 et |
Grondwet, doordat daarin niet wordt voorzien in een mogelijkheid tot | 11 de la Constitution, en ce que ces dispositions ne prévoient pas de |
verzet tegen een vonnis bij verstek gewezen door de | possibilité d'opposition à un jugement par défaut du tribunal de |
strafuitvoeringsrechtbank, waardoor een toegekende | |
strafuitvoeringsmodaliteit wordt herroepen, terwijl artikel 14, § 2, | l'application des peines révoquant une modalité d'exécution de la |
van de wet van 29 juni 1964 betreffende de opschorting, het uitstel en | peine accordée, alors que l'article 14, § 2, de la loi du 29 juin 1964 |
de probatie wel verzet toelaat tegen een verstekvonnis van de | concernant la suspension, le sursis et la probation permet, lui, |
correctionele rechtbank waarbij een uitstel van tenuitvoerlegging van | l'opposition à un jugement par défaut du tribunal correctionnel |
een gevangenisstraf werd herroepen ? ». | révoquant un sursis à l'exécution d'une peine d'emprisonnement ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1.1. De prejudiciële vraag betreft de artikelen 64, 65, 68 en 96 van | B.1.1. La question préjudicielle porte sur les articles 64, 65, 68 et |
de wet van 17 mei 2006 betreffende de externe rechtspositie van de | 96 de la loi du 17 mai 2006 relative au statut juridique externe des |
veroordeelden tot een vrijheidsstraf en de aan het slachtoffer | personnes condamnées à une peine privative de liberté et aux droits |
toegekende rechten in het raam van de strafuitvoeringsmodaliteiten | reconnus à la victime dans le cadre des modalités d'exécution de la |
(hierna : de wet van 17 mei 2006), die bepalen : | peine (ci-après : la loi du 17 mai 2006), qui disposent : |
« Art. 64.Het openbaar ministerie kan, met het oog op de herroeping |
« Art. 64.Le ministère public peut saisir le juge de l'application |
van de toegekende strafuitvoeringsmodaliteiten, de zaak bij de | des peines ou, le cas échéant, le tribunal de l'application des peines |
strafuitvoeringsrechter of, in voorkomend geval, bij de | en vue de la révocation de la modalité d'exécution de la peine |
strafuitvoeringsrechtbank aanhangig maken in de volgende gevallen : | accordée, dans les cas suivants : |
1° wanneer bij een in kracht van gewijsde gegane beslissing wordt | 1° s'il est constaté, dans une décision passée en force de chose |
vastgesteld dat de veroordeelde tijdens de proeftermijn een wanbedrijf | jugée, que le condamné a commis un délit ou un crime pendant le délai |
of een misdaad heeft gepleegd; | d'épreuve; |
2° wanneer de veroordeelde een ernstig gevaar vormt voor de fysieke of | 2° si le condamné met gravement en péril l'intégrité physique ou |
psychische integriteit van derden; | psychique de tiers; |
3° wanneer de opgelegde bijzondere voorwaarden niet worden nageleefd; | 3° si les conditions particulières imposées ne sont pas respectées; |
4° wanneer de veroordeelde geen gevolg geeft aan de oproepingen van de | 4° si le condamné ne donne pas suite aux convocations du juge de |
strafuitvoeringsrechter of de strafuitvoeringsrechtbank, van het | l'application des peines ou du tribunal de l'application des peines, |
openbaar ministerie of, in voorkomend geval, van de justitieassistent. | du ministère public ou, le cas échéant, de l'assistant de justice. |
5° wanneer de veroordeelde zijn adreswijziging niet doorgeeft aan het | 5° si le condamné ne communique pas son changement d'adresse au |
openbaar ministerie en, in voorkomend geval, de justitieassistent die | ministère public et, le cas échéant, à l'assistant de justice chargé |
met de begeleiding is belast. | d'exercer la guidance. |
6° wanneer de veroordeelde het programma van de concrete invulling van | 6° si le condamné ne respecte pas le programme du contenu concret de |
de beperkte detentie of het elektronisch toezicht, zoals bepaald | la détention limitée ou de la surveillance électronique, comme |
overeenkomstig artikel 42, tweede lid, niet naleeft. | déterminé conformément à l'article 42, alinéa 2. |
Art. 65.In geval van herroeping wordt de veroordeelde onmiddellijk |
Art. 65.En cas de révocation, le condamné est immédiatement |
opnieuw opgesloten. | réincarcéré. |
In geval van herroeping overeenkomstig artikel 64, 1°, wordt de | En cas de révocation conformément à l'article 64, 1°, la révocation |
herroeping geacht in te zijn gegaan op de dag waarop die misdaad of | est censée avoir débuté le jour où le crime ou le délit a été commis |
dat wanbedrijf is gepleegd ». | ». |
« Art. 68.§ 1. Het openbaar ministerie kan, met het oog op een |
« Art. 68.§ 1er. Le ministère public peut saisir le juge |
herroeping, schorsing of herziening van de toegekende | |
strafuitvoeringsmodaliteiteit, de zaak aanhangig maken bij de | d'application des peines ou le tribunal de l'application des peines en |
strafuitvoeringsrechter of de strafuitvoeringsrechtbank. De | vue d'une révocation, d'une suspension ou d'une révision de la |
behandeling van de zaak vindt plaats op de eerste nuttige zitting van | modalité d'exécution de la peine accordée. L'examen de l'affaire a |
de strafuitvoeringsrechter of de strafuitvoeringsrechtbank. Deze | lieu à la première audience utile du juge de l'application des peines |
zitting moet plaatsvinden uiterlijk vijftien dagen na de | ou du tribunal de l'application des peines. Cette audience doit se |
aanhangigmaking van de zaak door het openbaar ministerie bij de | tenir au plus tard dans les quinze jours de la saisine du juge de |
strafuitvoeringsrechter of de strafuitvoeringsrechtbank. | l'application des peines ou du tribunal de l'application des peines |
De veroordeelde wordt ten minste tien dagen voor de datum van de behandeling van het dossier per gerechtsbrief opgeroepen. De zitting vindt plaats met gesloten deuren. § 2. Het dossier wordt ten minste vier dagen voor de datum waarop de zitting is vastgesteld voor inzage ter beschikking gesteld van de veroordeelde en zijn raadsman op de griffie van de strafuitvoeringsrechtbank of op de griffie van de gevangenis ingeval de veroordeelde gedetineerd is. De veroordeelde kan, op zijn verzoek, een afschrift van het dossier verkrijgen. § 3. De strafuitvoeringsrechter of de strafuitvoeringsrechtbank hoort de veroordeelde en zijn raadsman alsook het openbaar ministerie. Indien het de niet-naleving van de voorwaarden die in het belang van het slachtoffer zijn opgelegd betreft, wordt het slachtoffer hieromtrent gehoord. Het slachtoffer kan zich laten vertegenwoordigen of bijstaan door een raadsman en kan zich laten bijstaan door de gemachtigde van een overheidsinstelling of een door de Koning hiertoe erkende vereniging. De strafuitvoeringsrechter of de strafuitvoeringsrechtbank kan beslissen eveneens andere personen te horen. § 4. Binnen zeven dagen nadat de zaak in beraad is genomen, beslist de | par le ministère public. Le condamné est convoqué, par pli judiciaire, au moins dix jours avant la date de l'examen du dossier. L'audience se déroule à huis clos. § 2. Le dossier est tenu, pendant au moins quatre jours avant la date fixée pour l'audience, à la disposition du condamné et de son conseil pour consultation au greffe du tribunal de l'application des peines ou au greffe de la prison si le condamné est détenu. Le condamné peut, à sa demande, obtenir une copie du dossier. § 3. Le juge de l'application des peines ou le tribunal de l'application des peines entend le condamné et son conseil ainsi que le ministère public. S'il s'agit du non-respect des conditions qui ont été imposées dans l'intérêt de la victime, la victime est entendue. La victime peut se faire représenter ou assister par un conseiller et peut se faire assister par le délégué d'un organisme public ou d'une association agréée à cet effet par le Roi. Le juge de l'application des peines ou le tribunal de l'application des peines peut décider d'entendre également d'autres personnes. § 4. Le juge de l'application des peines ou le tribunal de |
strafuitvoeringsrechter of de strafuitvoeringsrechtbank over de | l'application des peines délibère sur la révocation, la suspension ou |
herroeping, de schorsing of de herziening. | la révision dans les sept jours de la mise en délibéré. |
§ 5. Ingeval het een vonnis betreft tot herroeping van een beperkte | § 5. S'il s'agit d'un jugement de révocation d'une détention limitée |
detentie of een elektronisch toezicht, bepaalt de | ou d'une surveillance électronique, le juge de l'application des |
strafuitvoeringsrechter of de strafuitvoeringsrechtbank dat de periode | peines ou le tribunal de l'application des peines précise que la |
die de veroordeelde in beperkte detentie was of onder elektronisch | période au cours de laquelle le condamné était en détention limitée ou |
toezicht stond, wordt afgetrokken van het op het ogenblik van de | sous surveillance électronique est déduite de la partie restante des |
toekenning nog resterende gedeelte van de vrijheidsstraffen. | peines privatives de liberté au moment de l'octroi. |
Ingeval het een vonnis betreft tot herroeping van een voorwaardelijke | S'il s'agit d'un jugement de révocation d'une libération |
invrijheidstelling, bepaalt de strafuitvoeringsrechter of de | conditionnelle, le juge de l'application des peines ou le tribunal de |
strafuitvoeringsrechtbank het gedeelte van de vrijheidsstraf dat de | l'application des peines détermine la partie de la peine privative de |
veroordeelde nog moet ondergaan rekening houdend met de periode van de | liberté que doit encore subir le condamné en tenant compte de la |
proeftijd die goed is verlopen en met de inspanning die de | période du délai d'épreuve qui s'est bien déroulée et des efforts |
veroordeelde heeft geleverd om de voorwaarden te respecteren die hem | fournis par le condamné pour respecter les conditions qui lui étaient |
waren opgelegd. | imposées. |
§ 6. Het vonnis wordt binnen vierentwintig uur bij gerechtsbrief ter | § 6. Le jugement est notifié dans les vingt-quatre heures, par pli |
kennis gebracht van de veroordeelde en schriftelijk ter kennis | judiciaire, au condamné et porté par écrit à la connaissance du |
gebracht van het openbaar ministerie en de directeur. | ministère public et du directeur. |
Het slachtoffer wordt binnen vierentwintig uur schriftelijk op de | La victime est informée par écrit, dans les vingt-quatre heures, de la |
hoogte gebracht van de herroeping of de schorsing van de | révocation ou de la suspension de la modalité d'exécution de la peine |
strafuitvoeringsmodaliteit of, in geval van herziening, van de in het | ou, en cas de révision, des conditions modifiées dans son intérêt. |
belang van het slachtoffer gewijzigde voorwaarden. | |
§ 7. Het vonnis tot herroeping, schorsing of herziening wordt | § 7. Le jugement de révocation, de suspension ou de révision est |
meegedeeld aan de volgende autoriteiten en instanties : | communiqué aux autorités et instances suivantes : |
- aan de korpschef van de lokale politie van de gemeente waar de | - au chef de corps de la police locale de la commune où le condamné |
veroordeelde zich zal vestigen; | s'établira; |
- aan de nationale gegevensbank zoals bedoeld in artikel 44/4 van de | - à la banque de données nationale visée à l'article 44/4 de la loi du |
wet van 5 augustus 1992 op het politieambt; | 5 août 1992 sur la fonction de police; |
- in voorkomend geval, aan de directeur van het justitiehuis van het | - le cas échéant, au directeur de la maison de justice de |
gerechtelijk arrondissement waarin de veroordeelde zijn verblijfplaats heeft; | l'arrondissement judiciaire du lieu de résidence du condamné; |
- aan het Nationaal Centrum voor Elektronisch Toezicht, ingeval de | - au Centre national de surveillance électronique, si la décision |
beslissing betrekking heeft op een elektronisch toezicht ». | concerne une surveillance électronique ». |
« Art. 96.Tegen de beslissingen van de strafuitvoeringsrechter en van |
« Art. 96.Les décisions du juge de l'application des peines et du |
de strafuitvoeringsrechtbank met betrekking tot de toekenning, de | tribunal de l'application des peines relatives à l'octroi, au refus ou |
afwijzing of met betrekking tot de herroeping van de in Titel V | à la révocation des modalités d'exécution de la peine visées au Titre |
bedoelde strafuitvoeringsmodaliteiten en tot de herziening van de | V, et à la révision des conditions particulières, ainsi que les |
bijzondere voorwaarden, evenals de overeenkomstig Titel XI genomen | décisions prises en vertu du Titre XI sont susceptibles de pourvoi en |
beslissingen, staat cassatieberoep open voor het openbaar ministerie en de veroordeelde ». | cassation par le ministère public et le condamné ». |
B.1.2. Artikel 14, § 2, van de wet van 29 juni 1964 betreffende de | B.1.2. L'article 14, § 2, de la loi du 29 juin 1964 concernant la |
opschorting, het uitstel en de probatie (hierna : de wet van 29 juni | suspension, le sursis et la probation (ci-après : la loi du 29 juin |
1964) bepaalt : | 1964) dispose : |
« Het probatieuitstel kan worden herroepen indien degene voor wie die | « Le sursis probatoire peut être révoqué si la personne qui fait |
maatregel is genomen, de opgelegde voorwaarden niet naleeft. | l'objet de cette mesure n'observe pas les conditions imposées. |
In dat geval dagvaardt het openbaar ministerie, op verslag van de | Dans ce cas, le ministère public, sur rapport de la commission tendant |
commissie dat strekt tot herroeping, de betrokkene, ten einde het | à la révocation, cite l'intéressé aux fins de révocation du sursis |
uitstel te doen herroepen, voor de rechtbank van eerste aanleg van | devant le tribunal de première instance de sa résidence, dans les |
zijn verblijfplaats binnen dezelfde termijn, onder dezelfde | |
voorwaarden en in dezelfde vormen als in correctionele zaken. Dit | mêmes délai, conditions et formes qu'en matière correctionnelle. Il en |
geldt zelfs bij herroeping van een uitstel dat door het Hof van | est ainsi même s'il s'agit de la révocation d'un sursis prononcé par |
assisen is uitgesproken. Herroept het vonnisgerecht het uitstel niet, | la Cour d'assises. Si la juridiction du jugement ne révoque pas le |
dan kan het nieuwe voorwaarden verbinden aan het probatie-uitstel, | sursis, elle peut assortir de nouvelles conditions le sursis |
gelast bij de eerste veroordeling. | probatoire ordonné lors de la première condamnation. |
Tegen deze beslissingen kan worden opgekomen met alle rechtsmiddelen | Ces décisions sont susceptibles des voies de recours prévues au Code |
waarin het Wetboek van strafvordering voorziet ». | d'instruction criminelle ». |
B.2. De verwijzende rechter vraagt of de voormelde bepalingen van de | B.2. Le juge a quo demande si les dispositions précitées de la loi du |
wet van 17 mei 2006 bestaanbaar zijn met de artikelen 10 en 11 van de | 17 mai 2006 sont compatibles avec les articles 10 et 11 de la |
Grondwet, doordat daarin niet wordt voorzien in een mogelijkheid tot | Constitution, en ce qu'elles ne prévoient pas de possibilité |
verzet tegen een vonnis bij verstek gewezen door een strafuitvoeringsrechtbank, waarbij een toegekende | d'opposition à un jugement par défaut du tribunal de l'application des |
strafuitvoeringsmodaliteit wordt herroepen, terwijl artikel 14, § 2, | peines révoquant une modalité d'exécution de la peine accordée, alors |
van de wet van 29 juni 1964 wel in de mogelijkheid van verzet voorziet | que l'article 14, § 2, de la loi du 29 juin 1964 prévoit, lui, la |
tegen een verstekvonnis van de correctionele rechtbank waarbij een | possibilité d'opposition à un jugement par défaut du tribunal |
probatie-uitstel van tenuitvoerlegging van een gevangenisstraf wordt | correctionnel révoquant un sursis probatoire à l'exécution d'une peine |
herroepen. | d'emprisonnement. |
B.3. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van | B.3. La différence de traitement entre certaines catégories de |
personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende | personnes qui découle de l'application de règles procédurales |
procedureregels in verschillende omstandigheden, houdt op zich geen | différentes dans des circonstances différentes n'est pas |
discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake zijn indien het | discriminatoire en soi. Il ne pourrait être question de discrimination |
verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing van die | que si la différence de traitement qui découle de l'application de ces |
procedureregels, een onevenredige beperking van de rechten van de | règles de procédure entraînait une limitation disproportionnée des |
daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. | droits des personnes concernées. |
B.4.1. In de parlementaire voorbereiding wordt de ontstentenis van | B.4.1. Les travaux préparatoires justifient comme suit l'absence |
verzet in het geval van herroeping van een strafuitvoeringsmodaliteit | d'opposition en cas de révocation d'une modalité d'exécution de la |
als volgt verantwoord : | peine : |
« In het kader van de huidige procedure inzake de voorwaardelijke | « Dans le cadre de la procédure de libération conditionnelle actuelle, |
invrijheidstelling kan de veroordeelde geen verstek laten gaan en kan | |
hij zich ook niet door zijn advocaat laten vertegenwoordigen. Dit | le condamné ne peut pas faire défaut ni se faire représenter par son |
principe wordt in het huidig ontwerp overgenomen en dit ten aanzien | avocat. Le présent projet reprend ce principe en ce qui concerne |
van de toekenning van alle strafuitvoeringsmodaliteiten waarover de | l'octroi de toutes les modalités d'exécution de la peine sur |
strafuitvoeringsrechter dient te beslissen. Zoals het Overlegplatform | lesquelles le juge de l'application des peines est appelé à statuer. |
voorwaardelijke invrijheidstelling aangeeft, beschouwen zij het als | Comme l'indique la Plate-forme de concertation relative à la |
zeer belangrijk dat de veroordeelde tijdens het beslissingsproces | libération conditionnelle, il est très important que le condamné |
persoonlijk kan worden gehoord omdat het op die manier mogelijk is de | puisse être entendu en personne durant le processus de décision car |
veroordeelde te confronteren met de plichten en de voorwaarden die hij | cela permet de le confronter aux obligations et conditions qu'il est |
moet naleven. De persoonlijke aanwezigheid van de veroordeelde biedt | tenu de respecter. La présence en personne du condamné offre également |
ook de garantie dat de veroordeelde deze plichten en voorwaarden aldus | la garantie que c'est en connaissance de cause qu'il accepte ces |
met kennis van zaken kan aanvaarden. Alle beslissingen worden dus | obligations et conditions. Toutes les décisions rendues sont donc |
geacht op tegenspraak te zijn gewezen » (Parl. St., Senaat, 2004-2005, | réputées contradictoires » (Doc. parl., Sénat, 2004-2005, n° 3-1128/1, |
nr. 3-1128/1, p. 24). | p. 24). |
« Zoals reeds gezegd is de herroeping de zwaarst mogelijke | « Comme il a déjà été dit, la révocation est l'intervention possible |
interventie. In functie van de concrete omstandigheden die zich hebben | la plus lourde. En fonction des circonstances concrètes qui se sont |
voorgedaan dient geval per geval te worden geoordeeld in welke mate | produites, il convient d'apprécier au cas par cas dans quelle mesure |
een schorsing of een herziening van de maatregel tegemoet kunnen komen | une suspension ou une révision de la mesure peut apporter une solution |
aan het gestelde probleem. De herroeping is in deze het ultimum | au problème posé. Dans cette appréciation, la révocation constitue le |
remedium. | remède ultime. |
De procedure tot herroeping, schorsing of herziening is een | La procédure de révocation, de suspension ou de révision est une |
contradictoire procedure » (ibid., p. 28). | procédure contradictoire » (ibid., p. 28). |
Tijdens de parlementaire behandeling in de Kamer van | Au cours de l'examen du projet de loi à la Chambre des représentants, |
volksvertegenwoordigers stelde de minister van Justitie | la ministre de la Justice a déclaré : |
« dat in de huidige procedure inzake de voorwaardelijke | « cette possibilité [de former opposition] n'est également pas prévue |
invrijheidstelling deze mogelijkheid ook niet voorzien is. Zoals in de | dans l'actuelle procédure de libération conditionnelle. Comme le |
memorie van toelichting op pagina 24 (Doc. Senaat 3 - 1128/1) wordt | précise l'exposé des motifs à la page 24 (Doc. Sénat 3 - 1128/1), la |
aangegeven, stelt het Overlegplatform voorwaardelijke | |
invrijheidstelling dat het zeer belangrijk is dat de veroordeelde | plateforme de concertation relative à la libération conditionnelle |
tijdens het beslissingsproces persoonlijk kan worden gehoord en | estime qu'il est très important que le condamné puisse être entendu en |
persoonlijk kan worden geconfronteerd met de plichten en de | personne pendant le processus de décision et être personnellement |
voorwaarden aan dewelke hij kan worden onderworpen » (Parl. St., | confronté aux obligations et conditions auxquelles il peut être soumis |
Kamer, 2005-2006, DOC 51-2170/010, p. 47). | » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2170/010, p. 47). |
B.4.2. De Hoge Raad voor de Justitie stelde in zijn advies van 23 | B.4.2. Le Conseil supérieur de la justice a considéré dans son avis du |
februari 2005 : | 23 février 2005 : |
« Alhoewel de Hoge Raad voor de Justitie positief staat tegenover deze | « Bien que le Conseil supérieur de la Justice se montre favorable à |
hervorming, vertonen beide wetsontwerpen een aantal onduidelijkheden | cette réforme, les deux projets de loi présentent un nombre |
die hem doen besluiten dat beide ontwerpen van wet in hun huidige vorm | d'imprécisions qui l'amène à conclure que, en leur forme actuelle, ces |
een onvoldoende basis bieden voor een probleemloze uitvoering. | deux projets de loi n'offrent pas de base suffisante à une exécution sans failles. |
[...] | [...] |
- De logica om de strafuitvoeringsrechtbanken in te passen in het | - La logique d'intégrer les tribunaux de l'application des peines dans |
gerechtelijk systeem met toepassing van de basisbeginselen van het strafprocesrecht werd niet altijd tot het einde toe gevolgd. In de huidige voorontwerpen is bijvoorbeeld geen verzetprocedure voorzien maar wel de mogelijkheid voor de strafuitvoeringsrechtbank om de straf, die de bodemrechter heeft uitgesproken, te wijzigen en zelfs teniet te doen wanneer het om kleine vrijheidsberovende straffen gaat waarvan het uitvoeringsluik minder dan één maand bedraagt of bij samenloop van misdrijven. Deze voorbeelden stellen de eerbiediging van bepaalde klassieke beginselen van ons rechtssysteem in vraag. | le système judiciaire en appliquant les principes élémentaires du droit de la procédure pénale n'a pas toujours été suivie jusqu'au bout. Les avant-projets actuels ne prévoient, par exemple, pas de procédure d'opposition mais bien la possibilité pour le tribunal de l'application des peines de modifier la peine que le juge du fond a prononcée et même de l'annuler lorsqu'il s'agit de petites peines privatives de liberté dont la partie exécutoire s'élève à moins d'un an ou en cas de concours d'infractions. Ces exemples remettent en question le respect de certains principes classiques de notre système juridique. |
[...] | [...] |
a. Het recht op hoger beroep tegen de beslissingen van de strafuitvoeringsrechter of -rechtbank Over deze vraag werd een belangrijk debat gevoerd. Ter ondersteuning van het voorzien van hoger beroep vindt men het inzicht terug van een volledige inpassing van de strafuitvoeringsrechtbank binnen de rechterlijke organisatie waarin over het algemeen het hoger beroep mogelijk is. De Hoge Raad voor de Justitie heeft echter niet voor een procedure van hoger beroep gekozen omdat het hoger beroep geen absoluut rechtsbeginsel is; omdat men zich in een uitvoeringfase bevindt terwijl het recht op hoger beroep al uitgeoefend kon worden bij de vastlegging zelf van de straf. Bovendien zou de beroepsprocedure nutteloos de procedure verzwaren en de kost ervan verhogen. b. Het recht op verzet | a. Le droit de faire appel des décisions du juge ou tribunal de l'application des peines Cette question a fait l'objet d'un débat important. A l'appui de l'introduction d'un appel se retrouve l'idée d'une intégration complète du tribunal de l'application des peines dans l'organisation judiciaire qui connaît généralement de l'appel. Le Conseil supérieur de la Justice a cependant opté pour l'absence d'introduction d'une procédure d'appel au motif notamment que l'appel n'est pas un principe de droit absolu; que l'on se trouve dans une phase d'exécution alors que le droit d'appel a déjà pu être exercé en ce qui concerne l'établissement même de la peine. Par ailleurs, la procédure d'appel risque d'alourdir inutilement la procédure et d'en augmenter le coût. b. Le droit de former opposition |
Alle beslissingen van de strafuitvoeringsrechtbank worden geacht op | Toutes les décisions du tribunal de l'application des peines sont |
tegenspraak te zijn gewezen. Er is dus geen verzet mogelijk voor de | réputées contradictoires. Aucune opposition n'est donc possible dans |
gedetineerden. | le chef des détenus. |
In het kader van de schorsings-, of herroepingsprocedure van bepaalde | Dans le cadre des procédures en suspension ou révocation de certaines |
strafuitvoeringsmodaliteiten levert dit problemen op omdat juist op | modalités d'exécution de la peine, ceci pose problème parce que c'est |
die procedures beroep wordt gedaan indien de veroordeelde niet meer | justement à ces procédures qu'il est recouru si le condamné ne se |
opdaagt tijdens de opvolging van de toegekende | présente plus pendant le suivi des modalités d'exécution de la peine |
strafuitvoeringsmodaliteiten. Hier moet dus de mogelijkheid geboden | qui ont été octroyées. Il conviendrait donc prévoir la possibilité de |
worden om een beslissing bij verstek te nemen in tegenstelling tot wat | prendre une décision par défaut, contrairement à ce qu'il ressort de |
in de memorie van toelichting wordt gesteld [...]. | l'exposé des motifs [...]. |
Het systeem zoals voorgesteld lijkt dus niet echt werkbaar » (Parl. | Le système tel que proposé ne semble donc pas vraiment praticable » |
St., Senaat, 2004-2005, nr. 3-1127/3, pp. 2-3 en 6). | (Doc. parl., Sénat, 2004-2005, n° 3-1127/3, pp. 2-3 et 6). |
B.5.1. De artikelen 64, 65 en 68 van de wet van 17 mei 2006 geven niet | B.5.1. Les articles 64, 65 et 68 de la loi du 17 mai 2006 n'indiquent |
aan welk beroep kan worden ingesteld tegen de beslissingen van de | pas quel recours peut être introduit contre les décisions du juge ou |
strafuitvoeringsrechter of van de strafuitvoeringsrechtbank. Enkel | |
artikel 96 behandelt die kwestie. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot | du tribunal de l'application des peines. Seul l'article 96 traite de |
die bepaling. | cette question. La Cour limite son examen à cette disposition. |
Uit het feit dat dit artikel 96 bepaalt dat tegen de beslissingen van | De ce que cet article 96 dispose que les décisions du juge ou du |
de strafuitvoeringsrechter of van de strafuitvoeringsrechtbank met | tribunal de l'application des peines relatives, notamment, à la |
betrekking, inzonderheid, tot de herroeping van de | |
strafuitvoeringsmodaliteiten « cassatieberoep open [staat] voor het | révocation des modalités d'exécution de la peine « sont susceptibles |
openbaar ministerie en de veroordeelde », wordt afgeleid dat de | de pourvoi en cassation par le ministère public et le condamné », il |
wetgever die beslissingen niet vatbaar heeft gemaakt voor andere | se déduit que le législateur n'a pas rendu ces décisions susceptibles |
beroepen en dus heeft uitgesloten dat tegen een beslissing die in afwezigheid van de veroordeelde is gewezen verzet kan worden aangetekend. B.5.2. Het behoort tot de beoordelingsbevoegdheid van de wetgever om te bepalen welke rechtsmiddelen mogelijk moeten zijn tegen de beslissingen van de strafuitvoeringsrechter en van de strafuitvoeringsrechtbank. In het bij de in het geding zijnde bepaling ingevoerde systeem vormt het cassatieberoep het enige mogelijke rechtsmiddel tegen de beslissingen van de strafuitvoeringsrechter en van de strafuitvoeringsrechtbank. B.6.1. Uit de in B.4.1 aangehaalde parlementaire voorbereiding blijkt dat de wetgever het zeer belangrijk heeft geacht dat de veroordeelde tijdens het beslissingsproces persoonlijk kan worden gehoord en persoonlijk kan worden geconfronteerd met de plichten en de voorwaarden waaraan hij kan worden onderworpen. B.6.2. Met het oog op de herroeping van de toegekende strafuitvoeringsmodaliteiten - zoals een voorwaardelijke invrijheidstelling -, kan het openbaar ministerie de zaak bij de strafuitvoeringsrechter of, in voorkomend geval, bij de strafuitvoeringsrechtbank aanhangig maken in het geval dat, onder | d'autres recours et a donc exclu qu'une décision rendue en l'absence du condamné puisse faire l'objet d'une opposition. B.5.2. Il relève du pouvoir d'appréciation du législateur de déterminer quelles voies de recours doivent être ouvertes contre les décisions du juge ou du tribunal de l'application des peines. Dans le système mis en place par la disposition en cause, le pourvoi en cassation constitue l'unique voie de recours ouverte contre les décisions du juge ou du tribunal de l'application des peines. B.6.1. Il ressort des travaux préparatoires cités en B.4.1 que le législateur a jugé particulièrement important que, pendant le processus de décision, le condamné puisse être entendu et confronté personnellement aux obligations et conditions auxquelles il peut être soumis. B.6.2. En vue de la révocation des modalités d'exécution de la peine accordées, telle une libération conditionnelle, le ministère public peut saisir le juge de l'application des peines ou, le cas échéant, le tribunal de l'application des peines au cas où, entre autres, le |
meer, de veroordeelde geen gevolg geeft aan de oproepingen van de | condamné ne donne pas suite aux convocations du juge de l'application |
strafuitvoeringsrechter of de strafuitvoeringsrechtbank, van het | des peines ou du tribunal de l'application des peines, du ministère |
openbaar ministerie of, in voorkomend geval, van de justitieassistent | public ou, le cas échéant, de l'assistant de justice (article 64, 4°, |
(artikel 64, 4°, van de wet van 17 mei 2006). | de la loi du 17 mai 2006). |
In het geval van herroeping - in de voormelde parlementaire | En cas de révocation - considérée, dans les travaux préparatoires, |
voorbereiding als « de zwaarst mogelijke interventie » en « het | comme « l'intervention possible la plus lourde » et comme « le remède |
ultimum remedium » beschouwd - wordt de veroordeelde onmiddellijk | ultime » - le condamné est immédiatement réincarcéré (article 65 de la |
opnieuw opgesloten (artikel 65 van de wet van 17 mei 2006). | loi du 17 mai 2006). |
B.6.3. De herroepingsprocedure kan worden opgestart, wanneer de veroordeelde niet verschijnt tijdens de opvolging van de toegekende strafuitvoeringsmodaliteiten. In dat geval kan tot herroeping worden beslist zonder dat de veroordeelde zich heeft kunnen verantwoorden. De onmogelijkheid, voor de veroordeelde die niet is verschenen, om verzet aan te tekenen tegen een beslissing tot herroeping, krachtens welke, volgens artikel 65, eerste lid, van de wet, hij « onmiddellijk opnieuw [wordt] opgesloten », staat niet in verhouding tot de in B.6.1 in herinnering gebrachte bekommernis van de wetgever. | B.6.3. La procédure de révocation peut être entamée si le condamné ne comparaît pas pendant le suivi des modalités d'exécution de la peine accordées. Dans ce cas, il peut être décidé de procéder à la révocation sans que le condamné ait pu lui-même se justifier. L'impossibilité, pour le condamné qui n'a pas comparu, de faire opposition à une décision de révocation, en vertu de laquelle, selon l'article 65, alinéa 1er, de la loi, il est immédiatement réincarcéré, n'est pas en rapport avec la préoccupation du législateur rappelée en B.6.1. |
B.6.4. Weliswaar voorziet artikel 96 van de wet van 17 mei 2006 in de | B.6.4. Sans doute l'article 96 de la loi du 17 mai 2006 prévoit-il la |
mogelijkheid voor de veroordeelde om tegen de beslissingen van de | possibilité pour le condamné de se pourvoir en cassation contre les |
strafuitvoeringsrechter en van de strafuitvoeringsrechtbank met betrekking tot de herroeping van de in titel V bedoelde strafuitvoeringsmodaliteiten een cassatieberoep in te dienen, doch het toezicht van het Hof van Cassatie strekt zich niet uit tot een beoordeling van de feitelijke gegevens van de zaak, nu dat Hof niet in de beoordeling van de zaak treedt. B.6.5. Uit wat voorafgaat volgt dat de onmogelijkheid om verzet aan te tekenen tegen een beslissing van de strafuitvoeringsrechter of van de strafuitvoeringsrechtbank waarbij een toegekende strafuitvoeringsmodaliteit wordt herroepen, een onevenredige beperking inhoudt van de rechten van de betrokken veroordeelde. | décisions du juge ou du tribunal de l'application des peines en ce qui concerne la révocation des modalités d'exécution de la peine visées au titre V, mais le contrôle exercé par la Cour de cassation ne s'étend pas à l'appréciation des données matérielles de la cause, cette Cour ne connaissant pas du fond de l'affaire. B.6.5. Il découle de ce qui précède que l'impossibilité de faire opposition à une décision du juge ou du tribunal de l'application des peines révoquant une modalité d'exécution de la peine accordée implique une limitation disproportionnée des droits du condamné concerné. |
B.7. Artikel 96 van de wet van 17 mei 2006 is niet bestaanbaar met de | B.7. L'article 96 de la loi du 17 mai 2006 n'est pas compatible avec |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre het de veroordeelde die | les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il ne permet pas au |
niet is verschenen, niet toestaat verzet aan te tekenen tegen de | condamné qui n'a pas comparu de faire opposition à la décision du juge |
beslissing van de strafuitvoeringsrechter of van de | ou du tribunal de l'application des peines relative à la révocation de |
strafuitvoeringsrechtbank, met betrekking tot de herroeping van een | la modalité d'exécution de sa peine. |
uitvoeringsmodaliteit van zijn straf. | |
De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. | La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. |
B.8. Nu die leemte zich bevindt in de aan het Hof voorgelegde tekst, | B.8. La lacune étant située dans le texte soumis à la Cour, c'est au |
komt het de verwijzende rechter toe een einde te maken aan de door het | juge a quo qu'il appartient de mettre fin à l'inconstitutionnalité |
Hof vastgestelde ongrondwettigheid, vermits die vaststelling is | constatée par celle-ci, ce constat étant exprimé, en l'espèce, en des |
uitgedrukt in voldoende precieze en volledige bewoordingen om toe te | termes suffisamment précis et complets pour permettre que la |
laten dat de in het geding zijnde bepaling wordt toegepast met | disposition en cause soit appliquée dans le respect des articles 10 et |
inachtneming van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet (zie EHRM, 29 | 11 de la Constitution (voir : CEDH, 29 novembre 1991, Vermeire c. |
november 1991, Vermeire t. België, § 25; GrwH, arrest nr. 111/2008, 31 | Belgique, § 25; CC, arrêt n° 111/2008, 31 juillet 2008, B.10; Cass., |
juli 2008, B.10; Cass., 14 oktober 2008, P.08.1329.N). | 14 octobre 2008, P.08.1329.N). |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 96 van de wet van 17 mei 2006 betreffende de externe | L'article 96 de la loi du 17 mai 2006 relative au statut juridique |
rechtspositie van de veroordeelden tot een vrijheidsstraf en de aan | externe des personnes condamnées à une peine privative de liberté et |
het slachtoffer toegekende rechten in het raam van de | aux droits reconnus à la victime dans le cadre des modalités |
strafuitvoeringsmodaliteiten schendt de artikelen 10 en 11 van de | d'exécution de la peine viole les articles 10 et 11 de la Constitution |
Grondwet in zoverre het de veroordeelde die niet is verschenen, niet | |
toestaat verzet aan te tekenen tegen de beslissing van de | en ce qu'il ne permet pas au condamné qui n'a pas comparu de faire |
strafuitvoeringsrechter of van de strafuitvoeringsrechtbank, met | opposition à la décision du juge ou du tribunal de l'application des |
betrekking tot de herroeping van een uitvoeringsmodaliteit van zijn | peines relative à la révocation d'une modalité d'exécution de sa |
straf. | peine. |
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à |
terechtzitting van 4 maart 2009. | l'audience publique du 4 mars 2009. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
De voorzitter, | Le président, |
M. Bossuyt. | M. Bossuyt. |