← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 41/2009 van 11 maart 2009 Rolnummer 4350 In zake : het
beroep tot vernietiging van de wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie,
ingesteld door Magda Broeckx. Het Grondwettelijk H samengesteld uit de voorzitters
M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechters P. Martens, L. Lavrysen, (...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 41/2009 van 11 maart 2009 Rolnummer 4350 In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie, ingesteld door Magda Broeckx. Het Grondwettelijk H samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechters P. Martens, L. Lavrysen, (...) | Extrait de l'arrêt n° 41/2009 du 11 mars 2009 Numéro du rôle : 4350 En cause : le recours en annulation de la loi du 10 mai 2007 tendant à lutter contre certaines formes de discrimination, introduit par Magda Broeckx. La Cour constitutio composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Martens, L. Lavrysen, A. Alen, J(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 41/2009 van 11 maart 2009 | Extrait de l'arrêt n° 41/2009 du 11 mars 2009 |
| Rolnummer 4350 | Numéro du rôle : 4350 |
| In zake : het beroep tot vernietiging van de wet van 10 mei 2007 ter | En cause : le recours en annulation de la loi du 10 mai 2007 tendant à |
| bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie, ingesteld door | lutter contre certaines formes de discrimination, introduit par Magda |
| Magda Broeckx. | Broeckx. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de | composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. |
| rechters P. Martens, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. | Martens, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. |
| Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van Goey, bijgestaan | Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, assistée du greffier |
| door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, | P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging | I. Objet du recours et procédure |
| Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 26 november | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 26 |
| 2007 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 27 | novembre 2007 et parvenue au greffe le 27 novembre 2007, Magda |
| november 2007, heeft Magda Broeckx, wonende te 3020 Herent, Hof Ter | Broeckx, demeurant à 3020 Herent, Hof Ter Neppenlaan 7, a introduit un |
| Neppenlaan 7, beroep tot vernietiging ingesteld van de wet van 10 mei | recours en annulation de la loi du 10 mai 2007 tendant à lutter contre |
| 2007 ter bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie | |
| (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 30 mei 2007, tweede | certaines formes de discrimination (publiée au Moniteur belge du 30 |
| editie). | mai 2007, deuxième édition). |
| Op 19 december 2007 hebben de rechters-verslaggevers A. Alen en J.-P. | Le 19 décembre 2007, en application de l'article 71, alinéa 1er, de la |
| Moerman, met toepassing van artikel 71, eerste lid, van de bijzondere | |
| wet van 6 januari 1989, de voorzitter ervan in kennis gesteld dat zij | loi spéciale du 6 janvier 1989, les juges-rapporteurs A. Alen et J.-P. |
| ertoe zouden kunnen worden gebracht aan het Hof, zitting houdende in | Moerman ont informé le président qu'ils pourraient être amenés à |
| beperkte kamer, voor te stellen een arrest te wijzen waarbij wordt | proposer à la Cour, siégeant en chambre restreinte, de rendre un arrêt |
| vastgesteld dat het beroep klaarblijkelijk niet ontvankelijk is. | constatant que le recours est manifestement irrecevable. |
| De verzoekende partij heeft een memorie met verantwoording ingediend. | La partie requérante a introduit un mémoire justificatif. |
| Bij beschikking van 16 januari 2008 heeft het Hof, beperkte kamer, | Par ordonnance du 16 janvier 2008, la Cour, chambre restreinte, a |
| beslist de zaak overeenkomstig de gewone rechtspleging voort te | décidé de poursuivre l'examen de l'affaire suivant la procédure |
| zetten. | ordinaire. |
| (...) | (...) |
| II. In rechte | II. En droit |
| (...) | (...) |
| Ten aanzien van de ontvankelijkheid | Quant à la recevabilité |
| B.1.1. Volgens de Ministerraad zou de verzoekende partij nalaten aan | B.1.1. Selon le Conseil des ministres, la partie requérante ne |
| te tonen dat zij over het rechtens vereiste belang beschikt om de | démontrerait pas qu'elle justifie de l'intérêt requis pour demander |
| vernietiging van de bestreden wet te vorderen. | l'annulation de la loi attaquée. |
| B.1.2. Wanneer een wetsbepaling een categorie van burgers bevoordeelt, | B.1.2. Lorsqu'une disposition privilégie une catégorie de citoyens, |
| kunnen diegenen die ten aanzien van die categorie van het voordeel van | ceux par rapport à qui cette catégorie est privilégiée peuvent avoir |
| die bepaling verstoken blijven, daarin een belang vinden dat voldoende | |
| rechtstreeks is om de bepaling aan te vechten. | un intérêt suffisamment direct à l'attaquer. |
| Te dezen beklaagt de verzoekende partij zich erover dat zij niet | En l'espèce, la partie requérante se plaint de ce qu'elle ne pourrait |
| dezelfde bescherming zou kunnen genieten als de personen die worden | pas bénéficier de la même protection que les personnes qui sont |
| gediscrimineerd op een van de gronden vermeld in de artikelen 3 en 4, | discriminées en raison de l'un des motifs mentionnés aux articles 3 et |
| 4°, van de bestreden wet. Zij heeft bijgevolg voldoende belang om de | 4, 4°, de la loi attaquée. Elle a par conséquent un intérêt suffisant |
| in het geding zijnde wet aan te vechten. | à attaquer la loi en cause. |
| B.2.1. Volgens de Ministerraad zou het verzoekschrift niet | B.2.1. Selon le Conseil des ministres, la requête serait irrecevable |
| ontvankelijk zijn, in zoverre de verzoekende partij zou hebben | en ce que la partie requérante aurait omis d'indiquer quels motifs |
| nagelaten aan te geven welke gronden volgens haar ten onrechte niet | n'ont, à tort, selon elle, pas été repris dans la liste des motifs |
| zijn opgenomen in de lijst van gronden vermeld in de artikelen 3 en 4, | mentionnés aux articles 3 et 4, 4°, de la loi attaquée. |
| 4°, van de bestreden wet. | |
| B.2.2. Om te voldoen aan de vereisten van artikel 6 van de bijzondere | B.2.2. Pour satisfaire aux exigences de l'article 6 de la loi spéciale |
| wet van 6 januari 1989 moeten de middelen van het verzoekschrift te | du 6 janvier 1989, les moyens de la requête doivent faire connaître, |
| kennen geven welke van de regels waarvan het Hof de naleving | parmi les règles dont la Cour garantit le respect, celles qui seraient |
| waarborgt, zouden zijn geschonden, alsook welke de bepalingen zijn die | violées ainsi que les dispositions qui violeraient ces règles et |
| deze regels zouden schenden, en uiteenzetten in welk opzicht die | exposer en quoi ces règles auraient été transgressées par ces |
| regels door de bedoelde bepalingen zouden zijn geschonden. | dispositions. |
| B.2.3. De verzoekende partij voert aan dat de bestreden wet niet | B.2.3. La partie requérante fait valoir que la loi attaquée n'est pas |
| bestaanbaar zou zijn met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in | compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution au motif que |
| zoverre die wet enkel van toepassing zou zijn in geval van | cette loi serait uniquement applicable en cas de discrimination fondée |
| discriminatie op een van de in de artikelen 3 en 4, 4°, van de | sur l'un des motifs mentionnés aux articles 3 et 4, 4°, de la loi |
| bestreden wet vermelde gronden. Bijgevolg is aan de in B.2.2 vermelde | attaquée. Par conséquent, il est satisfait aux exigences émises en |
| vereisten voldaan. | B.2.2. |
| B.3. De excepties worden verworpen. | B.3. Les exceptions sont rejetées. |
| Ten aanzien van de omvang van het beroep | Quant à l'étendue du recours |
| B.4. De verzoekende partij vordert de vernietiging van de wet van 10 | B.4. La partie requérante demande l'annulation de la loi du 10 mai |
| mei 2007 ter bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie. In | 2007 tendant à lutter contre certaines formes de discrimination. Dès |
| zoverre het middel dat zij aanvoert enkel tegen de artikelen 3, 4, 4°, | lors que le moyen qu'elle invoque est uniquement dirigé contre les |
| 7, 8, § 1, 9, 10, § 1, 11, 12 en 43 van die wet is gericht, beperkt | articles 3, 4, 4°, 7, 8, § 1er, 9, 10, § 1er, 11, 12 et 43 de cette |
| het Hof het onderzoek van de grondwettigheid tot die bepalingen. | loi, la Cour limite l'examen de la constitutionalité à ces dispositions. |
| Ten gronde | Quant au fond |
| B.5. De bestreden bepalingen verbieden discriminatie op grond van « | B.5. Les dispositions attaquées interdisent toute discrimination |
| fondée sur « l'âge, l'orientation sexuelle, l'état civil, la | |
| leeftijd, seksuele geaardheid, burgerlijke staat, geboorte, vermogen, | naissance, la fortune, la conviction religieuse ou philosophique, la |
| geloof of levensbeschouwing, politieke overtuiging, taal, huidige of | conviction politique, la langue, l'état de santé actuel ou futur, un |
| toekomstige gezondheidstoestand, een handicap, een fysieke of | handicap, une caractéristique physique ou génétique ou l'origine |
| genetische eigenschap of sociale afkomst ». | sociale ». |
| B.6. Het Hof dient na te gaan of het verschil in behandeling tussen de | B.6. La Cour doit vérifier si la différence de traitement entre les |
| volgende twee categorieën van personen die het voorwerp uitmaken van | deux catégories de personnes suivantes qui font l'objet d'une |
| discriminatie, bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de | discrimination est compatible avec les articles 10 et 11 de la |
| Grondwet : enerzijds, degenen die het voorwerp uitmaken van | Constitution : d'une part, celles qui font l'objet d'une |
| discriminatie op een van de gronden vermeld in de artikelen 3 en 4, | discrimination fondée sur l'un des motifs mentionnés aux articles 3 et |
| 4°, van de bestreden wet, en, anderzijds, degenen die het voorwerp | 4, 4°, de la loi attaquée et, d'autre part, celles qui font l'objet |
| uitmaken van discriminatie op andere gronden dan die welke zijn | d'une discrimination fondée sur des motifs autres que ceux mentionnés |
| vermeld in de voormelde bepalingen. Enkel de slachtoffers die worden | dans les dispositions précitées. Seules les victimes qui sont |
| gediscrimineerd op een van de gronden vermeld in de bestreden wet | discriminées sur la base des motifs mentionnés dans la loi attaquée |
| genieten de bescherming van die wet. | bénéficient de la protection de cette loi. |
| B.7. De keuze voor een « gesloten lijst » van discriminatiegronden | B.7. Le choix d'une « liste fermée » de motifs de discrimination a été |
| werd in de parlementaire voorbereiding van de bestreden wet als volgt | justifié comme suit lors des travaux préparatoires de la loi attaquée |
| verantwoord : | : |
| « De wet van 25 februari 2003 (art. 2, § 1) had oorspronkelijk | « La loi du 25 février 2003 (art. 2, § 1er) avait initialement opté |
| geopteerd voor een gesloten lijst, die taal en politieke overtuigingen | pour une liste fermée, laquelle excluait la langue et les convictions |
| uitsloot. Het Arbitragehof, dat op zijn beurt van oordeel was dat een | politiques. Estimant pour sa part que pareille exclusion violait les |
| dergelijke uitsluiting in strijd was met de artikelen 10 en 11 van de | articles 10 et 11 de la Constitution, la Cour d'arbitrage annula la |
| Grondwet, vernietigde de lijst. Het resultaat is een situatie waarbij, | liste ainsi retenue. Il en est résulté une situation où, à l'exception |
| met uitzondering van wat overblijft van het oorspronkelijke | |
| strafrechtelijke luik, de wet van 25 februari 2003 op dit moment | de ce qui subsiste de son volet pénal initial, la loi du 25 février |
| functioneert op basis van een totaal open lijst van verboden | 2003 fonctionne actuellement sur base d'une liste totalement ouverte |
| discriminatiegronden : bij gebrek aan een lijst breidt ze haar | de motifs de discrimination prohibée : en l'absence de liste, elle |
| toepassingsgebied uit tot elke vorm van onderscheid in behandeling, | étend son empire à toute forme de distinction de traitement, quel que |
| ongeacht het gebruikte criterium. | soit le critère utilisé. |
| Deze situatie is in verschillende opzichten onbevredigend. | Cette situation n'est pas satisfaisante, à plusieurs égards. |
| Eerst en vooral omdat de wet geen uitdrukkelijke verwijzing meer bevat | Tout d'abord, parce que la loi ne comporte plus de référence expresse |
| naar de verboden discriminatiegronden uit de Europese richtlijnen | aux motifs de discrimination prohibée issus des directives européennes |
| (ras, etnische afkomst, geloof of levensbeschouwing, geslacht, | (race, origine ethnique, convictions religieuses ou philosophiques, |
| handicap, seksuele geaardheid). In de ingebrekestelling die ze tot | sexe, handicap, orientation sexuelle). Dans la mise en demeure qu'elle |
| België heeft gericht betreffende richtlijn 43/2000, was de Commissie | a adressée à la Belgique à propos de la directive 43/2000, la |
| van oordeel dat deze situatie de vereisten van transparantie en | Commission a estimé que cette situation méconnaissait les impératifs |
| rechtszekerheid die door bovenvermelde richtlijnen worden opgelegd, | de transparence et de sécurité juridique imposés par lesdites |
| miskende. Elke toekomstige wet ter zake zal dus op zijn minst een | directives. Minimalement donc, toute législation future relative à la |
| uitdrukkelijke verwijzing naar deze Europese criteria moeten bevatten. | matière devra comporter une référence expresse à ces critères européens. |
| Vervolgens kwam het voor dat een ' open voorbeeldlijst ' zou leiden | Ensuite, il est apparu qu'une ' liste ouverte ' exemplative serait à |
| tot een onaanvaardbare rechtsonzekerheid. Er kan weliswaar worden | la source d'une insécurité juridique inacceptable. Certes pourra-t-on |
| aangevoerd dat de internationale instrumenten voor de bescherming van | objecter que ce procédé de la liste ouverte exemplative est celui que |
| de rechten van de Mens dit systeem van een open voorbeeldlijst | retiennent les instruments internationaux de protection des droits de |
| aannemen (zie artikel 14 van de Europese Conventie voor de Rechten van | l'Homme (voy. l'article 14 de la Convention européenne des droits de |
| de Mens en artikel 26 van het Internationaal Pact inzake Burgerlijke | l'Homme et l'article 26 du Pacte international relatif aux droits |
| en Politieke Rechten). De doelstelling van deze instrumenten is echter | civils et politiques). Toutefois, la vocation de ces instruments est |
| verschillend. Ze werden in de eerste plaats opgesteld om de ' | différente. Ils ont été prioritairement [...] élaborés aux fins de |
| verticale ' relaties tussen privé-personen en de overheid te regelen. | régir les relations ' verticales ' se nouant entre les particuliers et |
| De ' anti-discriminatiewet ' heeft daarentegen als doel ook van | la puissance publique. Par contre, la ' loi anti-discrimination ' a |
| toepassing te zijn op de ' horizontale ' relaties tussen | vocation à s'appliquer également dans les rapports ' horizontaux ' |
| privé-personen. Op dit niveau dringt zich een hogere graad van | |
| rechtszekerheid op, want de gelijkheidsvereiste zal | entre particuliers. A ce niveau, un degré supérieur de sécurité |
| noodzakelijkerwijze tot gevolg hebben dat bepaalde concurrerende | juridique s'impose, car l'impératif d'égalité va nécessairement avoir |
| fundamentele rechten worden beperkt, naar het voorbeeld van de | pour effet de limiter certains droits fondamentaux concurrents, à |
| vrijheid van vereniging, de vrijheid van handel en industrie... De | l'instar de la liberté d'association, de la liberté de commerce et |
| beperking die wordt doorgevoerd in deze rechten, moet weliswaar zowel | d'industrie... Or, la limitation apportée auxdits droits doit être |
| voorspelbaar als mogelijk zijn in de toepassingen ervan. Een | aussi prévisible que possible dans ses applications. Pareil impératif |
| dergelijke vereiste van rechtszekerheid dringt zich daarentegen niet | de sécurité juridique ne s'impose par contre pas dans les rapports |
| op in de verticale relaties, omdat de overheid geen ' concurrerende | verticaux, puisque la puissance publique n'est pas titulaire de ' |
| fundamentele rechten ' geniet (een publiekrechtelijke rechtspersoon | droits fondamentaux concurrents ' (une personne morale de droit public |
| geniet immers geen rechten die worden gewaarborgd door het recht van | ne bénéficie en effet pas des droits garantis par le droit des droits |
| de Mensenrechten). | de l'Homme). |
| Het gesloten karakter van de lijst van verboden discriminatiecriteria | Le caractère ' fermé ' de la liste de critère de discrimination |
| is ook aanbevelenswaardig om alzo te vermijden dat de wet als | prohibée se recommande également aux fins d'éviter que la loi puisse |
| grondslag zou kunnen dienen voor een eindeloos aantal | servir de fondement à un nombre potentiellement infini de |
| rechtsvorderingen, zelfs om futiliteiten. Ook al zouden deze a | revendications en justice, en ce compris les plus farfelues. Celles-ci |
| posteriori ongegrond worden verklaard, het bestaan ervan zelf stelt | fussent-elles a posteriori déclarées non-fondées, leur existence même |
| een probleem : het gevaar af te dwalen naar een overdreven | pose problème : risque de dérive vers une judiciarisation excessive |
| juridisering van de sociale relaties, en in het bijzonder van de | des rapports sociaux, et, singulièrement, des rapports de travail; |
| arbeidsverhoudingen; het gevaar dat het instrument van de | risque de voir l'instrument de l'action de cessation perdre de sa |
| stakingsvordering zijn doeltreffendheid verliest wegens de | performance en raison de l'arriéré judiciaire devant les juridictions |
| présidentielles. | |
| gerechtelijke achterstand bij de voorzitters van de rechtbanken. | Enfin, il est apparu qu'une liste ouverte exemplative de motifs de |
| Tot slot kwam het voor dat een open voorbeeldlijst van | discrimination prohibée rendrait plus délicate encore, voire carrément |
| discriminatiegronden de noodzakelijke coördinatie tussen het | impossible, la nécessaire coordination entre le dispositif de la ' loi |
| dispositief van de ' anti-discriminatiewet ' en de rest van de | anti-discrimination ' et le reste de la législation fédérale » (Doc. |
| federale wetgeving nog delicater of zelfs volstrekt onmogelijk zou | |
| maken » (Parl. St., Kamer, 2006-2007, DOC 51-2722/001, pp. 14-16). | parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-2722/001, pp. 14-16). |
| B.8. Zelfs wanneer het gaat om verhoudingen tussen privépersonen, zou | B.8. Même lorsqu'il s'agit de relations entre personnes privées, le |
| de wetgever niet kunnen afwijken van het algemene discriminatieverbod | législateur ne pourrait déroger à l'interdiction générale des |
| dat uitdrukkelijk is gewaarborgd door de in B.6 vermelde | discriminations expressément garantie par les dispositions |
| grondwetsbepalingen. Het aannemen van een gesloten lijst zou dus in | constitutionnelles mentionnées en B.6. L'adoption d'une liste fermée |
| geen geval kunnen worden geïnterpreteerd in die zin dat discriminaties | ne pourrait donc en aucun cas être interprétée comme autorisant des |
| op gronden die niet in die lijst voorkomen, worden toegestaan. | discriminations pour des motifs ne figurant pas dans la liste. |
| B.9. Wanneer de wetgever, om zich te conformeren aan de verplichtingen | B.9. Toutefois, lorsque le législateur, pour se conformer aux |
| van de richtlijn 2000/78/EG van de Raad van 27 november 2000 « tot | exigences de la directive 2000/78/CE du Conseil du 27 novembre 2000 « |
| instelling van een algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid | portant création d'un cadre général en faveur de l'égalité de |
| en beroep », in een specifieke procedure voorziet die afwijkt van de | traitement en matière d'emploi et de travail », organise une procédure |
| gewone regels van het gerechtelijk recht, door een stakingsvordering | spécifique qui déroge aux règles ordinaires du droit judiciaire en |
| in te voeren, de bewijslast om te keren en instellingen en | créant une action en cessation, en inversant la charge de la preuve et |
| organisaties te machtigen om in rechte te treden onder voorwaarden die | en habilitant des institutions et des organismes à agir en justice |
| afwijken van de ontvankelijkheidsregels die door de rechtspraak zijn | dans des conditions qui dérogent aux règles de recevabilité élaborées |
| uitgewerkt op grond van de artikelen 17 en 18 van het Gerechtelijk | par la jurisprudence sur la base des articles 17 et 18 du Code |
| Wetboek, vermag hij niettemin, meer bepaald om de in B.7 vermelde | judiciaire, il peut, notamment pour les raisons indiquées en B.7, |
| redenen, die afwijkende procedure voor te behouden voor de | réserver cette procédure dérogatoire aux discriminations visées par la |
| discriminaties die door de voormelde richtlijn worden beoogd, en | directive précitée et y ajouter celles contre lesquelles il estime |
| daaraan discriminaties toe te voegen waarvoor hij dezelfde bescherming | devoir organiser la même protection. En effet, il relève du pouvoir |
| noodzakelijk acht. Het behoort immers tot de beoordelingsbevoegdheid | d'appréciation du législateur de lutter expressément avec le plus |
| van de wetgever om de discriminaties op gronden die hij het meest | d'intensité contre les discriminations fondées sur des motifs qu'il |
| verwerpelijk acht nadrukkelijk te bestrijden. | considère comme étant les plus abjects. |
| B.10. Aangezien de discriminatie een constitutief bestanddeel is van | B.10. Par ailleurs, dès lors que la discrimination est un élément |
| de misdrijven die worden bestraft door de artikelen 21 tot 23 van de | constitutif des infractions réprimées par les articles 21 à 23 de la |
| bestreden wet, moest de wetgever overigens de in die bepalingen | loi attaquée, le législateur devait définir les motifs de |
| beoogde discriminatiegronden definiëren, op straffe van schending van | discrimination visés dans ces dispositions, sous peine de méconnaître |
| het wettigheidsbeginsel in strafzaken, zoals het Hof heeft vastgesteld | le principe de légalité en matière pénale, ainsi que l'avait constaté |
| in B.21, tweede alinea, van zijn arrest nr. 157/2004 van 6 oktober | la Cour au B.21, alinéa 2, de son arrêt n° 157/2004 du 6 octobre 2004. |
| 2004. B.11. Het feit dat een discriminatiegrond niet in de lijst is | B.11. Le fait qu'un motif de discrimination ne figure pas dans la |
| opgenomen, heeft weliswaar tot gevolg dat de specifieke bescherming | liste a certes pour effet que la protection spécifique offerte par la |
| die de bestreden wet biedt niet van toepassing is, maar betekent niet | loi attaquée ne s'applique pas, mais ne signifie pas que les victimes |
| dat de slachtoffers van een discriminatie op een dergelijke grond van | d'une discrimination fondée sur un tel motif soient privées de toute |
| elke rechtsbescherming zijn uitgesloten. Elke ongelijke behandeling in | protection juridique. En effet, tout traitement inégal dans les |
| de verhoudingen tussen burgers waarvoor geen verantwoording kan worden | rapports entre les citoyens auquel aucune justification ne peut être |
| gegeven, maakt immers een discriminatie uit en derhalve een foutief | donnée constitue une discrimination et, dès lors, un comportement |
| gedrag, dat tot een burgerrechtelijke sanctie, met name een | fautif qui peut donner lieu à une sanction civile, notamment à une |
| schadevergoeding, aanleiding kan geven. Bovendien kan de rechter een | indemnisation. En outre, le juge peut annuler une clause contractuelle |
| discriminerend contractueel beding op grond van de artikelen 6, 1131 en 1133 van het Burgerlijk Wetboek nietig verklaren omdat het indruist tegen de openbare orde. Die sancties zijn weliswaar niet identiek aan de specifieke beschermingsmaatregelen waarin de bestreden wet voorziet, maar dat verschil in aard van de sancties is niet onevenredig en volstaat derhalve niet om tot een discriminatie te besluiten. B.12. Het middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. | discriminatoire sur la base des articles 6, 1131 et 1133 du Code civil au motif qu'elle est contraire à l'ordre public. Ces sanctions ne sont certes pas identiques aux mesures de protection spécifiques prévues par la loi attaquée, mais cette différence quant à la nature des sanctions n'est pas disproportionnée et ne permet dès lors pas de conclure à une discrimination. B.12. Le moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. |
| Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, | Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en |
| overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op | langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 |
| de openbare terechtzitting van 11 maart 2009. | janvier 1989, à l'audience publique du 11 mars 2009. |
| De griffier, | Le greffier, |
| P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
| De voorzitter, | Le président, |
| M. Bossuyt. | M. Bossuyt. |