Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 14/2009 van 5 februari 2009 Rolnummer 4430 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 82, § 5, van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, gesteld door het Arbeidshof te Gent. Het Gro samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechters A. Alen, J.-P. Snappe, J.(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 14/2009 van 5 februari 2009 Rolnummer 4430 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 82, § 5, van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, gesteld door het Arbeidshof te Gent. Het Gro samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechters A. Alen, J.-P. Snappe, J.(...) Extrait de l'arrêt n° 14/2009 du 5 février 2009 Numéro du rôle : 4430 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 82, § 5, de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail, posée par la Cour du travail de Gand La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges A. Al(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 14/2009 van 5 februari 2009 Extrait de l'arrêt n° 14/2009 du 5 février 2009
Rolnummer 4430 Numéro du rôle : 4430
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 82, § 5, van de wet van 3 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 82, § 5, de
juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, gesteld door het la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail, posée par
Arbeidshof te Gent. la Cour du travail de Gand.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges A.
rechters A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, J. Spreutels en T. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey,
Merckx-Van Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M.
voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 8 februari 2008 in zake Walfried Stöcker tegen de nv « Par arrêt du 8 février 2008 en cause de Walfried Stöcker contre la SA
Dicalite Europe », waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is « Dicalite Europe », dont l'expédition est parvenue au greffe de la
ingekomen op 14 februari 2008, heeft het Arbeidshof te Gent de Cour le 14 février 2008, la Cour du travail de Gand a posé la question
volgende prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 82, § 5, van de Arbeidsovereenkomstenwet al dan niet « L'article 82, § 5, de la loi relative aux contrats de travail
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat het, voor de bedienden viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que, pour
van wie het jaarlijks loon 32.200 euro (jaarlijks geïndexeerd) les employés dont la rémunération annuelle dépasse 32 200 euros
overschrijdt op het ogenblik van de indiensttreding, de door de (indexés annuellement) au moment de l'entrée en service, les délais de
werkgever in acht te nemen opzeggingstermijnen mogen vastgesteld préavis à observer par l'employeur peuvent être fixés par convention
worden bij overeenkomst, gesloten ten laatste op dat ogenblik, bij conclue au plus tard à ce moment, à défaut de quoi les dispositions de
ontstentenis waarvan de bepalingen van artikel 82, § 3, van de l'article 82, § 3, de cette loi sont applicables, alors que, pour les
Arbeidsovereenkomstenwet toepasselijk zijn, terwijl voor de bedienden
van wie het jaarlijks loon 16.100 euro (jaarlijks geïndexeerd) employés dont la rémunération annuelle est supérieure à 16 100 euros
overschrijdt bij de kennisgeving van de opzegging zonder 32.200 euro (indexés annuellement) au moment de la notification du congé sans
(jaarlijks geïndexeerd) te overschrijden op het ogenblik van de excéder 32 200 euros (indexés annuellement) au moment de l'entrée en
indiensttreding, de door de werkgever in acht te nemen service, le délai de préavis à observer par l'employeur, selon
opzeggingstermijn volgens het voornoemde artikel 82, § 3, van de l'article 82, § 3, précité, peut seulement être fixé soit par
Arbeidsovereenkomstenwet enkel kan vastgesteld worden bij
overeenkomst, gesloten ten vroegste op het ogenblik waarop de convention conclue au plus tôt au moment où le congé est donné, soit
opzegging wordt gegeven, dan wel door de rechter ? ». par le juge ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 82, § 5, van de wet van 3 B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 82, § 5, de la loi
juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten (hierna : WAO), zoals du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail (ci-après : LCT),
ingevoegd bij artikel 136 van de wet van 30 maart 1994 houdende tel qu'il a été inséré par l'article 136 de la loi du 30 mars 1994
sociale bepalingen (Belgisch Staatsblad , 31 maart 1994). portant des dispositions sociales (Moniteur belge , 31 mars 1994).
Artikel 82 van de WAO, zoals gewijzigd bij artikel 136 van de L'article 82 de la LCT, tel qu'il a été modifié par l'article 136 de
voormelde wet van 30 maart 1994 en bij artikel 1 van het koninklijk la loi précitée du 30 mars 1994 et par l'article 1er de l'arrêté royal
besluit van 20 juli 2000 houdende uitvoering van de wet van 26 juni du 20 juillet 2000 portant exécution de la loi du 26 juin 2000
2000 betreffende de invoering van de euro in de wetgeving die relative à l'introduction de l'euro dans la législation concernant les
betrekking heeft op aangelegenheden als bedoeld in artikel 78 van de matières visées à l'article 78 de la Constitution pour les matières
Grondwet voor de aangelegenheden die ressorteren onder het Ministerie relevant du Ministère de l'Emploi et du Travail, confirmé par la loi
van Tewerkstelling en Arbeid, bekrachtigd bij de wet van 20 juni 2002, bepaalt : du 20 juin 2002, dispose :
« § 1. De bij artikel 37 bepaalde opzeggingstermijn begint te lopen op « § 1er. Le délai de préavis fixé à l'article 37 prend cours le
de eerste dag van de maand volgend op die waarin kennis van de premier jour du mois qui suit celui au cours duquel le préavis a été
opzegging is gegeven. notifié.
§ 2. Wanneer het jaarlijks loon niet hoger is dan 16 100 EUR, bedraagt § 2. Lorsque la rémunération annuelle ne dépasse pas 16 100 EUR, le
de opzeggingstermijn welke door de werkgever moet worden in acht délai de préavis à observer par l'employeur est d'au moins trois mois
genomen, ten minste drie maanden voor de bedienden die minder dan vijf pour les employés engagés depuis moins de cinq ans.
jaar in dienst zijn.
Deze termijn wordt vermeerderd met drie maanden bij de aanvang van Ce délai est augmenté de trois mois dès le commencement de chaque
elke nieuwe periode van vijf jaar dienst bij dezelfde werkgever.
Indien de opzegging wordt gegeven door de bediende, worden de in het nouvelle période de cinq ans de service chez le même employeur.
eerste en tweede lid bedoelde termijnen van opzegging tot de helft Si le congé est donné par l'employé, les délais de préavis prévus aux
teruggebracht zonder dat ze drie maanden mogen te boven gaan. alinéas 1er et 2 sont réduits de moitié sans qu'ils puissent excéder
§ 3. Wanneer het jaarlijks loon 16 100 EUR overschrijdt, worden de trois mois. § 3. Lorsque la rémunération annuelle excède 16 100 EUR, les délais de
door de werkgever en de bediende in acht te nemen opzeggingstermijnen préavis à observer par l'employeur et par l'employé sont fixés soit
vastgesteld hetzij bij overeenkomst, gesloten ten vroegste op het par convention conclue au plus tôt au moment ou le congé est donné,
ogenblik waarop de opzegging wordt gegeven, hetzij door de rechter. soit par le juge.
Indien de opzegging wordt gegeven door de werkgever, mag de Si le congé est donné par l'employeur, le délai de préavis ne peut
opzeggingstermijn niet korter zijn dan de in § 2, eerste en tweede être inférieur aux délais fixés au § 2, alinéas 1er et 2.
lid, vastgestelde termijnen. Indien de opzegging wordt gegeven door de bediende, mag de Si le congé est donné par l'employé, le délai de préavis ne peut être
opzeggingstermijn niet langer zijn dan vier en een halve maand indien supérieur à quatre mois et demi si la rémunération annuelle est
het jaarlijks loon hoger is dan 16 100 EUR zonder 32 200 EUR te supérieure à 16 100 EUR sans excéder 32 200 EUR, ni supérieur à six
overschrijden, noch langer dan zes maanden indien het jaarlijks loon 32 200 EUR overschrijdt. mois si la rémunération annuelle excède 32 200 EUR.
§ 4. De opzeggingstermijnen moeten berekend worden volgens de § 4. Les délais de préavis doivent être calculés en fonction de
l'ancienneté acquise au moment où le préavis prend cours.
verworven anciënniteit op het ogenblik dat de opzegging ingaat. § 5. Par dérogation au § 3, lorsque la rémunération annuelle dépasse
§ 5. Wanneer het jaarlijks loon 32 200 EUR overschrijdt op het 32 200 EUR au moment de l'entrée en service, les délais de préavis à
ogenblik van de indiensttreding, mogen de door de werkgever in acht te observer par l'employeur peuvent être fixés par convention conclue au
nemen opzeggingstermijnen, in afwijking van § 3, ook vastgesteld
worden bij overeenkomst, gesloten ten laatste op dat ogenblik. plus tard à ce moment.
De opzeggingstermijnen mogen in elk geval niet korter zijn dan de in § Les délais de préavis ne peuvent en tout cas être inférieurs aux
2, eerste en tweede lid, vastgestelde termijnen. délais fixés au § 2, alinéas 1er et 2.
Bij ontstentenis van een overeenkomst blijven de bepalingen van § 3 van toepassing. A défaut de convention, les dispositions du § 3 restent applicables.
Deze paragraaf is slechts van toepassing voor zover de indiensttreding Les dispositions du présent paragraphe ne sont applicables que pour
plaatsheeft na de eerste dag van de maand volgend op die gedurende autant que l'entrée en service se situe après le premier jour du mois
welke de wet van 30 maart 1994 houdende sociale bepalingen, in het qui suit celui au cours duquel la loi du 30 mars 1994 portant des
Belgisch Staatsblad is bekendgemaakt ». dispositions sociales aura été publiée au Moniteur belge ».
B.2. Artikel 82, § 5, van de WAO voert een onderscheiden regeling in B.2. L'article 82, § 5, de la LCT instaure une réglementation
inzake de opzeggingsmodaliteiten voor de categorie van bedienden van différente en matière de modalités de préavis pour la catégorie des
wie het jaarlijks loon het geïndexeerde bedrag van 32 200 euro employés dont la rémunération annuelle dépasse le montant indexé de 32
overschrijdt. In tegenstelling tot wat het geval is met betrekking tot 200 euros. Contrairement au cas des employés dont la rémunération
bedienden van wie het jaarlijks loon het geïndexeerde bedrag van 16 annuelle excède le montant indexé de 16 100 euros mais pas le montant
100 euro, doch niet het geïndexeerde bedrag van 32 200 euro
overschrijdt, voor wie artikel 82, § 3, van de WAO bepaalt dat de door indexé de 32 200 euros, pour lesquels l'article 82, § 3, de la LCT
de werkgever in acht te nemen opzeggingstermijnen worden vastgesteld dispose que les délais de préavis à observer par l'employeur sont
hetzij bij overeenkomst, gesloten ten vroegste op het ogenblik waarop
de opzegging wordt gegeven, hetzij door de rechter, wordt bij artikel fixés soit par convention conclue au plus tôt au moment où le congé
82, § 5, van de WAO aan bedienden van wie het jaarlijks loon het est donné, soit par le juge, l'article 82, § 5, de la LCT offre aux
geïndexeerde bedrag van 32 200 euro overschrijdt, de mogelijkheid employés dont la rémunération annuelle dépasse le montant indexé de 32
geboden om ten laatste op het ogenblik van hun indiensttreding een 200 euros la possibilité de conclure une convention concernant les
overeenkomst te sluiten nopens de door de werkgever in acht te nemen délais de préavis à observer par l'employeur au plus tard au moment de
opzeggingstermijnen. leur entrée en service.
La juridiction a quo demande à la Cour si la différence de traitement
Het verwijzende rechtscollege vraagt het Hof of het bij artikel 82, § instaurée par l'article 82, § 5, de la LCT est compatible avec le
5, van de WAO ingestelde verschil in behandeling bestaanbaar is met principe d'égalité et de non-discrimination.
het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie. B.3.1. Pour apprécier la compatibilité d'une norme avec les articles
B.3.1. Om de bestaanbaarheid van een norm met de artikelen 10 en 11 10 et 11 de la Constitution, la Cour examine en premier lieu si les
van de Grondwet te beoordelen, onderzoekt het Hof eerst of de catégories de personnes entre lesquelles une inégalité est alléguée
categorieën van personen ten aanzien van wie een ongelijkheid wordt
aangevoerd, in voldoende mate vergelijkbaar zijn. sont suffisamment comparables.
B.3.2. Ofschoon, zoals de geïntimeerde voor het verwijzende B.3.2. Bien que, comme l'affirme l'intimée devant la juridiction a
rechtscollege aanvoert, bedienden van wie het jaarlijks loon het quo, les employés dont la rémunération annuelle dépasse le montant
geïndexeerde bedrag van 32 200 euro overschrijdt in een andere indexé de 32 200 euros puissent se trouver dans un autre rapport de
machtsverhouding ten opzichte van hun werkgever kunnen staan dan force vis-à-vis de leur employeur que les employés dont la
bedienden van wie het jaarlijks loon dat bedrag niet overschrijdt, rémunération annuelle n'excède pas ce montant, il n'en résulte pas que
heeft zulks niet tot gevolg dat beide categorieën niet vergelijkbaar les deux catégories ne seraient pas comparables. Dans les deux cas, il
zouden zijn. In beide gevallen gaat het immers om bedienden voor wie s'agit effectivement d'employés pour lesquels le délai de préavis doit
de opzeggingstermijn dient te worden bepaald wanneer de être fixé au moment de la cessation du contrat de travail.
arbeidsovereenkomst wordt beëindigd.
B.4. De wet van 30 maart 1994 houdende sociale bepalingen heeft B.4. La loi du 30 mars 1994 portant des dispositions sociales a inséré
artikel 82, § 5, van de WAO ingevoerd als « een maatregel die de l'article 82, § 5, de la LCT en tant que « mesure d'assouplissement
regels betreffende de opzegging voor bedienden versoepelt, zoals des règles relatives aux préavis des employés, comme prévu dans le
voorzien in het globaal plan » (Parl. St., Senaat, 1993-1994, nr.
980-2, p. 150). Dat globaal plan voorziet volgens de parlementaire plan global » (Doc. parl., Sénat, 1993-1994, n° 980-2, p. 150). Selon
voorbereiding in « flexibiliteitsmaatregelen [die] de werkgelegenheid les travaux préparatoires, ce plan global prévoit « [des] mesures de
[zouden] moeten bevorderen » (Hand., Senaat, 1 maart 1994, p. 1329). flexibilité [qui] devraient favoriser l'emploi » (Ann., Sénat, 1er
Door de mogelijkheid te bieden om vóór de indiensttreding een mars 1994, p. 1329). En donnant la possibilité de conclure une
overeenkomst te sluiten nopens de opzeggingstermijn, wordt de convention concernant le délai de préavis avant l'entrée en service,
werkgever een grotere zekerheid geboden over de kosten van de l'employeur se voit offrir une plus grande sécurité quant aux coûts
bedienden van wie het jaarlijks loon het geïndexeerde bedrag van 32 des employés dont la rémunération annuelle dépasse le montant indexé
200 euro overschrijdt (Hand., Senaat, 1 maart 1994, p. 1332). de 32 200 euros (Ann., Sénat, 1er mars 1994, p. 1332).
B.5. Het in het geding zijnde verschil in behandeling berust op een B.5. La différence de traitement en cause se fonde sur un critère
objectief criterium, namelijk het jaarlijks loon, dat geacht wordt in objectif, à savoir la rémunération annuelle, laquelle est censée
zekere mate uitdrukking te geven aan de onderscheiden traduire dans une certaine mesure les différents niveaux de
verantwoordelijkheidsniveaus. responsabilité.
B.6. Ofschoon doorgaans wordt aangenomen dat een bepaalde categorie B.6. Bien qu'il soit généralement admis qu'une catégorie déterminée de
van werknemers, die binnen de onderneming met zwaardere travailleurs, portant au sein de l'entreprise des responsabilités plus
verantwoordelijkheden is belast en die moeilijker een op het vlak van lourdes et qui retrouvera plus difficilement un emploi équivalent du
de arbeids en inkomensvoorwaarden gelijkwaardige betrekking zal point de vue des conditions de travail et de la rémunération, peut
vinden, aanspraak kan maken op een betere bescherming van de vastheid prétendre à une meilleure protection de la stabilité de l'emploi, le
van dienstbetrekking, kan de wetgever in het kader van zijn législateur peut estimer, dans le cadre de sa politique de
flexibiliteitsbeleid oordelen dat een andere beleidsdoelstelling, flexibilité, qu'un autre objectif politique, à savoir la promotion de
namelijk de bevordering van de werkgelegenheid, moet voorgaan op de l'emploi, doit l'emporter sur la protection de la stabilité de
bescherming van de vastheid van betrekking van bedienden van wie het l'emploi des employés dont la rémunération annuelle dépasse le montant
jaarlijks loon het geïndexeerde bedrag van 32 200 euro overschrijdt. indexé de 32 200 euros.
B.7.1. Wat de evenredigheid van de in het geding zijnde bepaling B.7.1. En ce qui concerne la proportionnalité de la disposition en
betreft, dient allereerst te worden vastgesteld dat artikel 82, § 5, cause, il faut d'abord constater que l'article 82, § 5, de la LCT
van de WAO slechts de mogelijkheid biedt een overeenkomst over de door offre seulement la faculté de conclure une convention concernant les
de werkgever in acht te nemen opzeggingstermijnen te sluiten op een délais de préavis à observer par l'employeur à un autre moment que
ander tijdstip dan datgene dat is bepaald in artikel 82, § 3, van de celui fixé à l'article 82, § 3, de la LCT. En outre, la disposition en
WAO. Bovendien voorziet de in het geding zijnde bepaling in
minimumgrenzen : artikel 82, § 5, tweede lid, van de WAO bepaalt cause prévoit des limites minimales : en effet, l'article 82, § 5,
immers dat die opzeggingstermijnen in geen geval korter mogen zijn dan alinéa 2, de la LCT dispose que les délais de préavis ne peuvent en
de termijnen vastgesteld in artikel 82, § 2, eerste en tweede lid, van tout cas pas être inférieurs aux délais fixés au § 2, alinéas 1er et
de WAO. 2, du même article.
B.7.2. De in het geding zijnde bepaling heeft ook niet tot gevolg dat B.7.2. La disposition en cause n'a pas non plus pour effet de priver
bedienden van wie het jaarlijks loon het geïndexeerde bedrag van 32 les employés dont la rémunération annuelle dépasse le montant indexé
200 euro overschrijdt, verstoken blijven van de toegang tot hun de 32 200 euros de l'accès à leur juge naturel. En effet, l'article
natuurlijke rechter. Artikel 82, § 5, van de WAO verplicht die 82, § 5, de la LCT n'oblige pas ces employés à conclure une convention
bedienden immers niet tot het sluiten van een overeenkomst, maar biedt
hen louter de mogelijkheid dit te doen vóór hun indiensttreding. Zo mais leur offre simplement la possibilité de le faire avant leur
zij dit niet zouden doen, blijven, luidens artikel 82, § 5, derde lid,
van de WAO, « de bepalingen van § 3 van toepassing ». Bij ontstentenis entrée en service. S'ils ne le font pas, « les dispositions du § 3
van een overeenkomst over de door de werkgever in acht te nemen restent applicables », en vertu de l'article 82, § 5, alinéa 3, de la
opzeggingstermijnen, worden die bijgevolg door de rechter vastgesteld. LCT. En l'absence de convention concernant les délais de préavis à
observer par l'employeur, ceux-ci sont donc fixés par le juge.
B.7.3. Net zoals artikel 82, § 3, van de WAO een dwingende bescherming B.7.3. De même que l'article 82, § 3, de la LCT offre une protection
biedt aan zowel de bediende als aan de werkgever (Cass. 14 januari impérative aussi bien à l'employé qu'à l'employeur (Cass., 14 janvier
1991, Arr. Cass., 1990-1991, I, nr. 247), biedt artikel 82, § 5, van 1991, Pas., I, n° 247), l'article 82, § 5, de la LCT offre également
de WAO eveneens een bescherming aan zowel de bediende - die vóór zijn une protection tant à l'employé - qui peut convenir, avant son entrée
indiensttreding een langere opzeggingstermijn kan bedingen dan de en service, d'un délai de préavis plus long que le délai que fixerait
termijn die een rechter zou vaststellen - als aan de werkgever, aan un juge - qu'à l'employeur, qui se voit offrir une plus grande
wie een grotere zekerheid wordt geboden over de kosten van het ontslag certitude quant aux frais de licenciement de l'employé en question.
van de bediende in kwestie.
B.7.4. Ten slotte dient te worden vastgesteld dat de bediende en zijn B.7.4. Il faut constater enfin que, par le biais d'une novation,
werkgever via schuldvernieuwing in de mogelijkheid blijven om door l'employé et son employeur conservent la possibilité d'adapter les
onderlinge wilsovereenstemming de opzeggingstermijnen aan te passen. délais de préavis par consentement mutuel.
B.8. Uit wat voorafgaat blijkt dat het in het geding zijnde verschil B.8. Il ressort de ce qui précède que la différence de traitement en
in behandeling niet zonder redelijke verantwoording is. cause n'est pas dépourvue de justification raisonnable.
B.9. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.9. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 82, § 5, van de wet van 3 juli 1978 betreffende de L'article 82, § 5, de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats
arbeidsovereenkomsten, zoals ingevoegd bij artikel 136 van de wet van de travail, tel qu'il a été inséré par l'article 136 de la loi du 30
30 maart 1994 houdende sociale bepalingen, schendt de artikelen 10 en mars 1994 portant des dispositions sociales, ne viole pas les articles
11 van de Grondwet niet. 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à
terechtzitting van 5 februari 2009. l'audience publique du 5 février 2009.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^